ฎซวึ7รซวึ1ตขฤณ,รญนฤณ1451center.bkkthon.ac.th/journal/upload/doc/spit/25/files/90-103.pdf ·...

14

Transcript of ฎซวึ7รซวึ1ตขฤณ,รญนฤณ1451center.bkkthon.ac.th/journal/upload/doc/spit/25/files/90-103.pdf ·...

Page 1: ฎซวึ7รซวึ1ตขฤณ,รญนฤณ1451center.bkkthon.ac.th/journal/upload/doc/spit/25/files/90-103.pdf · นฤตผฤตนฤฤตณฝฤนซดฤทรดตสฮซญสตว
Page 2: ฎซวึ7รซวึ1ตขฤณ,รญนฤณ1451center.bkkthon.ac.th/journal/upload/doc/spit/25/files/90-103.pdf · นฤตผฤตนฤฤตณฝฤนซดฤทรดตสฮซญสตว

วารสารวชาการ มหาวทยาลยกรงเทพธนบร

ปท 8 ฉบบท 2 กรกฎาคม - ธนวาคม 256291

การแสดงดนตร ปลกฝงใหศษยรสมรรถนะตนเอง และ ปลกฝงใหศษยมทกษะดนตรพนบานลานนาทลมลก

5) ดานความเปนคนในวฒนธรรมลานนา พบวา ทานเปนผด�าเนนชวตตามวถชาวลานนา และเปนผม

ความผกพนกบขนบวฒนธรรมดนตรลานนา

ค�าส�าคญ: ตนแบบความเปนคร, ครดนตรพนบานลานนา, ครพรหเมศวร สรรพศร

ABSTRACT

This research aims to study the Lanna music teacher’s role model of Kru Prommate

Sabpasri. Qualitative research methodology was applied to this study and the instrument used

was interview form for Kru Prommate Sabpasri, family and relatives, and followers who were taught

directly by Kru Prommate Sabpasri. The researcher collected data by studying the document and

interviewing the informants. Data were analyzed by content analysis and the presentation was

done in a form of essay.

Research result revealed that Lanna music teacher role model of Kru Prommate Sabpasri

consists of 5 dimensions of characteristic. 1) Personality: He has a social skill. He is responsible

for his duty, true friend, and always seeks for knowledge. 2) Morality: He is an honest person with

good behavior, patient and devote his personal happiness for the common benefit. 3) Knowledge:

He can recognize the song and play it precisely. He can make melody variation fluently. He can

teach, use, and adjust paradigm thoroughly. He can analyses the context of Lanna folk music

professionally, create beautiful performances and evaluate the music uprightly. 4) Teaching: He

instills followers to play Lanna music beautifully, to love music, to develop themselves continuously.

He as well instills followers to have experience and to be aware of their own capability in performing

as well as having Lanna music skills prudently. 5) People in Lanna Culture: He lives according to

Lanna way of life and is associated with Lanna music culture.

Keywords: Teacher Role Model, Lanna Music Teacher, Kru Prommate Sabpasri

บทน�า

ดนตรพนบานลานนาเปนภมปญญาทองถน

ทางศลปวฒนธรรมอนมความส�าคญในวถชวต

ของสงคมชาวลานนา (อดม ร งเรองศร, 2547)

การถายทอดความรดานดนตรพนบานลานนาม

ความส�าคญอยางยงในดานการสงตอองคความร

ภมปญญาทองถนใหด�ารงอยในสงคมลานนาและ

เปนศลปะของประเทศชาต องคประกอบในการ

Page 3: ฎซวึ7รซวึ1ตขฤณ,รญนฤณ1451center.bkkthon.ac.th/journal/upload/doc/spit/25/files/90-103.pdf · นฤตผฤตนฤฤตณฝฤนซดฤทรดตสฮซญสตว

ACADEMIC JOURNAL BANGKOKTHONBURI UNIVERSITY

Vol.8 No.2 July-December 201992

เรยนการสอนดนตรพนบานลานนาทส�าคญคอ “คร”

ซงถอวาเปนบคลากรทางการศกษาทมความส�าคญยง

ดงพระบรมราโชวาทของพระบาทสมเดจพระปรมนทร

มหาภมพลอดลยเดช (2516) ทไดพระราชทาน

แกบณฑตวทยาลยวชาการศกษา ประสานมตร

ในพธพระราชทานปรญญาบตรวา

“งานครนนจดเปนงานส�าคญ เพราะเทากบ

เปนการสรางคนใหเปนคนโดยสมบรณ”

จากพระบรมราโชวาทดงขางตนแสดงให

เหนถงความส�าคญตอความเปนคร ผทจะเปนคร

ทดนนตองมจตใจทมความเปนคร พรอมทจะถายทอด

ทงวชาความรและมคณธรรมสอนใหผเรยนเปน

ผลผลตทดตอสงคม (ภทรวด วชรธาดากล, 2553)

ระพ สาครก (2551) ไดกลาวถงครวา การใหท

ลกซงทสดคอการใหความร หากท�าจากความจรงใจ

ยอมถอวามคณคาเหนอการใหสงอน

ส�าหรบการสบทอดวฒนธรรมดนตรพนบาน

ลานนานน จะเปนการถายทอดโดยวธมขปาฐะ

สงส�าคญยงทครดนตรพนบานลานนาจะตองมอย

ในจตวญญาน คอ ตองมใจรกทจะอนรกษสบตอ

ศลปะพนบานลานนา (สค�า แกวศร, สมภาษณ, 20

กมภาพนธ 2561) บคคลผเปนครดนตรพนบาน

ลานนาทานหนงทผวจยมความสนใจทจะศกษา

ความเปนครของทานคอ ครพรหเมศวร สรรพศร

ครพรหเมศวร สรรพศร ครภมปญญาไทย

ดานดนตรพนบานลานนา (ส�านกงานเลขาธการ

สภาการศกษา ระทรวงศกษาธการ, 2554) ไดรบ

การถายทอดความรและทกษะการบรรเลงดนตร

จากนายอนทรหลอ สรรพศร ผ เปนบดาซงเปน

นกดนตรไทยและดนตรพนบานลานนาในคม

พระราชชายา เจาดารารศม และเรยนรการขบจอย

ขบซอจากนางพลอยส สรรพศร ผเปนมารดา ชางฟอน

ในคมพระราชชายา เจาดารารศม (ตงปณธาน

อารย, 2553) แมครบวเรยว (ศลปนแหงชาต)

ไดกลาวถงครพรหเมศวรวา

“รจกกบครแผนตงแตสมยเดก สมยกอน

แมครเปนชางฟอนทพอครอนทรหลอกบแมคร

พลอยส พาไปออกงานแสดงฟอนสาวไหมตาม

ทตาง ๆ ไดเจอกบแผนเปนประจ�า ครแผนเปนคนท

มความสามารถในดานการเลนดนตรพนเมองสม

กบทไดรบการถายทอดจากพอครอนทรหลอและ

แมครพลอยส รปแบบการบรรเลงกจะมความเปน

ระเบยบแบบแผนงามสงาอยางคนในคมหลวง งาน

ตาง ๆ ทเกยวของกบศลปวฒนธรรมทเชยงรายจะ

ตองใหครแผนเปนหวเรยวหวแรงในการด�าเนนงาน

เสมอ”

(บวเรยว รตนมณภรณ, ศลปนแหงชาต,

สมภาษณ, 21 กมภาพนธ 2561)

นอกจากนครพรหเมศวร ยงไดเรยนเพมเตม

จากเจาสนทร ณ เชยงใหม บคคลส�าคญผเปนคน

จดระเบยบแบบแผนการบรรเลงดนตรพนบานลาน

นาในประเภทวงสะลอซอซงทเปนรปแบบปจจบน

ทใชบรรเลงกนอยทกวนน (สรศกด ณ เชยงใหม,

สมภาษณ, 21 กมภาพนธ 2561)

ครพรหเมศวร ไดรบการยกยองใหเปน

ปราชญชมชนจงหวดเชยงรายดานดนตรพนบาน

ลานนา (รชกร บญรกษาเดชธนา, 2560) และ

ทาน เปนผน�าดนตรพนบานลานนาเขาไปสอนใน

โรงเรยนด�ารงราษฏรสงเคราะหตงแตปพ.ศ. 2522

ซงจากการสบคนของผ วจยพบวา ทานเปนคร

คนแรกทน�าดนตรพนบานลานนาเขาส ระบบ

โรงเรยนสงกดกระทรวงศกษาธการ (กจชย สองเนตร,

สมภาษณ, 20 กมภาพนธ 2561)

Page 4: ฎซวึ7รซวึ1ตขฤณ,รญนฤณ1451center.bkkthon.ac.th/journal/upload/doc/spit/25/files/90-103.pdf · นฤตผฤตนฤฤตณฝฤนซดฤทรดตสฮซญสตว

วารสารวชาการ มหาวทยาลยกรงเทพธนบร

ปท 8 ฉบบท 2 กรกฎาคม - ธนวาคม 256293

เหนไดว า ทานมใจรกและม งมนทจะ

สบสานดนตรพนบานลานนา ไดปลกฝงใหเยาวชน

ไดซมซบและใกลชดกบศลปวฒนธรรมทองถนของ

ตนเองตงแตยงเยาววย รวมถงลก ๆ ของทานเอง

กเชนกน นบเปนการสงตอองคความรส ทายาท

ในรนท 3 ซงผวจยเปนหนงในทายาทรนน จากการ

ทไดใกลชดกบครพรหเมศวรผเปนบดา ผวจยสมผส

ไดถงความทมเทในการเปนครดนตรพนบานลานนา

ของทาน ทานใชเวลาทงชวตเพออทศใหกบการสอน

ดนตรพนบานลานนา

จากทงหมดทไดกลาวมาขางตน ผวจย

วเคราะหและสรปไดวา ครพรหเมศวร มลกษณะ

เฉพาะ 5 ดานอนเปนจดเดนของความเปนครดนตร

พนบานลานนา ไดแก 1) เปนผไดรบการสบทอด

ดนตรพนบานลานนาสายตรงจากคมหลวงฝาย

เหนออนเปนตนแบบส�าคญของดนตรพนบานลาน

นา 2) เปนผน�าดนตรพนบานลานนาเขาสการศกษา

ในระบบเปนคนแรกของภาคเหนอ 3) เปนผสงตอ

องคความรดนตรพนบานลานนาคขนานทงในระบบ

การศกษา นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย

4) เปนผสงตอองคความรดนตรพนบานลานนา

ส ทายาทในร นทสามซงบตรธดาของครลวนแต

สบทอดเจตนารมณทจะสบสานดนตรพนบานลานนา

ตอไป และ 5) ไดรบการยกยองเปนครภมปญญา

ไทย ดานดนตรพนบานลานนาอนเปนสงยนยนถง

ความรความสามารถของครพรหเมศวรไดเปนอยางด

ลกษณะเดนทง 5 ดานนแสดงใหเหนถงจตวญญาณ

ความเปนครของครพรหเมศวร ทมความรกและ

อทศตนเพอดนตรพนบานลานนา ควรคาแกการ

ยกยองเปนตนแบบของครดนตรพนบานลานนาทด

ท�าใหผ วจยมแรงบนดาลใจทจะศกษาตนแบบ

ความเปนครดนตรพนบานลานนาของครพรหเมศวร

สรรพศร

ทงน เคยมผท�าการศกษาวจยเกยวกบ

ชวประวตและการสอนดนตรของครพรหเมศวร

สรรพศร ไวบางแลว แตในฐานะทผ วจยเปน

บตรสาวโดยตรงของครพรหเมศวร สรรพศร ดงนน

ความใกลชดนจะเปนขอไดเปรยบในการเกบขอมล

เชงลกทผวจยสามารถเขาถงผใหขอมลไดมากกวา

ผวจยทานอน และการวจยครงนผวจยจะท�าการ

ศกษาตนแบบความเปนครดนตรพนบานลานนา

ของครพรหเมศวร ทง 4 ดาน ไดแก 1) ดาน

บคลกภาพ 2) ดานคณธรรม 3) ดานความร และ

4) ดานการสอน ซงทง 4 ดานทกลาวมาน เปน

คณลกษณะครดนตรทผวจยไดท�าการศกษาขอมล

ในเบองตนพบวา ความเปนครดนตรทดนนไมวาจะ

เปนครดนตรสากล ครดนตรไทย และครดนตรพน

บานลานนา ลวนประกอบไปดวยคณลกษณะทง

4 ดานนเชนเดยวกน (วรรณสา ประเสรฐศภวทย,

2555; เสาวภาคย อดมวชยวฒน, 2559) และเพอ

แสดงถงความซอตรงของผวจย ขอมลทไดจากการ

เกบรวบรวมผวจยจะท�าการตรวจสอบขอมลแบบ

สามเสา (Triangulation) อนจะเปนการยนยนไดถง

ความเทยงตรงของขอมล

ประโยชนทส�าคญของงานวจยนตอวงการ

ดนตรศกษา จะเปนการตงตนทกลาวถงคณลกษณะ

อนพงประสงคของนสตนกศกษาทพงควรมอยใน

หลกสตรการผลตครดนตรพนบานลานนา อนเปน

ความจ�าเปนและเปนคณลกษณะรวมกนของ

บณฑตทจะจบการศกษาออกไปเปนครโดยทตว

เสรมสรางสมรรถนะส�าคญในมตของจตวญญาณ

รวมถงทกษะบางประการซงจะไดค�าตอบจากงาน

Page 5: ฎซวึ7รซวึ1ตขฤณ,รญนฤณ1451center.bkkthon.ac.th/journal/upload/doc/spit/25/files/90-103.pdf · นฤตผฤตนฤฤตณฝฤนซดฤทรดตสฮซญสตว

ACADEMIC JOURNAL BANGKOKTHONBURI UNIVERSITY

Vol.8 No.2 July-December 201994

วจยชนน อนจะน�ามาส ซงความแขงแกรงของ

บคลากรทางดานดนตรศกษาในมตของดนตรพน

บ านล านนาท จะ ยงประโยชน ส งสดให แก

ประเทศไทยในดานของการเรยนรดนตรพนบาน

ลานนาสบไป

วตถประสงคของการวจย

เพอศกษาตนแบบความเปนครดนตรพน

บานลานนาของครพรหเมศวร สรรพศร

วธด�าเนนการวจย

1. ก�าหนดผ ใหขอมลและแหลงขอมล

ไดแก 1.1) แหลงขอมลดานเอกสาร ต�ารา และงาน

วจยทเกยวของ 1.2) แหลงขอมลดานบคคล ไดแก

1.2.1) ผใหขอมลหลก (Key informants) เลอกแบบ

เจาะจง (Purposive Sampling) คอ ครพรหเมศวร

สรรพศร 1.2.2) กลมครอบครวและเครอญาต และ

1.2.3) กลมลกศษยทไดรบการถายทอดโดยตรง

2. เครองมอทใชในการวจย ไดแก แบบ

วเคราะหเอกสาร และแบบสมภาษณโดยใชแบบ

สมภาษณชนดกงมโครงสราง (Semi-structured

interview) (สภางค จนทวานช, 2561) ตรวจสอบ

คณภาพของเครองมอโดยผทรงคณวฒ 3 ทาน

3. เกบรวบรวมขอมลภาคสนามดวยตนเอง

โดยการสมภาษณกลมผใหขอมลทง 3 กลม

4. วเคราะหขอมล ดวยการวเคราะหเนอหา

(Content Analysis)

5 . ต ร ว จ ส อ บ ข อ ม ล แ บ บ ส า ม เ ส า

(Triangulation) โดยผวจยใชการตรวจสอบขอมล

แบบสามเสาดานขอมล (Data triangulation)

(สภางค จนทวานช, 2561)

6. สรปผลและอภปรายผล

Page 6: ฎซวึ7รซวึ1ตขฤณ,รญนฤณ1451center.bkkthon.ac.th/journal/upload/doc/spit/25/files/90-103.pdf · นฤตผฤตนฤฤตณฝฤนซดฤทรดตสฮซญสตว

วารสารวชาการ มหาวทยาลยกรงเทพธนบร

ปท 8 ฉบบท 2 กรกฎาคม - ธนวาคม 256295102 ACADEMIC JOURNAL BANGKOKTHONBURI UNIVERSITY

Vol.8 No.2 July - December 2019

Page 7: ฎซวึ7รซวึ1ตขฤณ,รญนฤณ1451center.bkkthon.ac.th/journal/upload/doc/spit/25/files/90-103.pdf · นฤตผฤตนฤฤตณฝฤนซดฤทรดตสฮซญสตว

ACADEMIC JOURNAL BANGKOKTHONBURI UNIVERSITY

Vol.8 No.2 July-December 201996

สรปผลการวจย

ผลการวจยพบวา ตนแบบความเปนคร

ดนตรพนบานลานนาของครพรหเมศวร สรรพศร

ประกอบไปดวยคณลกษณะ 5 ดาน ไดแก 1) ดาน

บคลกภาพ 2) ดานคณธรรม 3) ดานความร 4) ดาน

การสอน และ 5) ดานความเปนคนในวฒนธรรม ซง

มรายละเอยดประเดนยอยในแตละดาน ดงน

1. ดานบคลกภาพ

ประกอบไปดวย 4 คณลกษณะส�าคญ ไดแก

1) เปนผมทกษะการเขาสงคม

2) เปนผมความรบผดชอบตอหนาท

3) เปนผมความเปนกลยาณมตร

4) เปนผมความใฝร

2. ดานคณธรรม

ประกอบไปดวย 4 คณลกษณะส�าคญ

ไดแก

1) เปนผมความซอสตย

2) เปนผประพฤตตนอยในความด

3) เปนผมความอดทน

4) เปนผสละความสขสวนตนเพอสวนรวม

3. ดานความร

พบวา 1) ครเปนผมความสามารถใน

การจดจ�าเพลงตาง ๆ ไดอยางแมนย�าและครบถวน

รวมถงวธ เทคนคการบรรเลงของแตละประเภท

เครองดนตร 2) ครเขาใจถงโครงสรางของแตละ

เพลง สามารถแปรทางของทกเครองดนตรไดอยาง

ถกตองและไพเราะ 3) ครน�าความรความสามารถ

มาใชในการเรยนการสอนดนตรพนบานลานนา

ไดอยางถกตอง ทงการบรรเลงเดยวและการบรรเลง

รวมวง 4) ครวเคราะหดนตรพนบานลานนาในมต

ตาง ๆ ทงดานบทบาท รปแบบ และการคงอยของ

ดนตรพนบานลานนาตงแตอดตจนถงปจจบน

ไดอยางมหลกการและเหตผล 5) ครสรางสรรค

ผลงานเพลงพนบานลานนาและบทขบซอ รวมถง

น�าหลกการบรรเลงดนตรไทยมาประยกตใชในการเลน

ดนตรพนบานลานนาโดยไมเสยระบบเสยงลานนา

และ 6) ครสามารถตดสน ประเมนผลทางทกษะ

ของผเลนดนตรพนเมองไดอยางมระบบกฎเกณฑ

เปนทยอมรบของคนในวงการดนตรพนบานลานนา

4. ดานการสอน

ประกอบไปดวย 6 คณลกษณะส�าคญ

ไดแก

1) สอนใหผเรยนสามารถบรรเลงดนตร

พนบานลานนาไดอยางถกตองและไพเราะ

2) ปลกฝงใหผเรยนมความเปนดนตร

การ

3) ฝกซอมดนตรพนบานลานนาใหกบ

ผเรยนโดยการพาลกศษยไปแสดงตามงานตาง ๆ

เมอมโอกาสทเหมาะสมไมวาจะเปนผเรยนในวย

ใดกตาม

4) ฝกประสบการณการแสดงดนตร

พนบานลานนาใหกบผเรยน ครใหโอกาสผเรยน

ไดแสดงความสามารถตามโอกาสตาง ๆ

5) เปดโอกาสใหผเรยนประเมนความ

สามารถตนเอง ทงยามเรยนและยามแสดง

6) แกไขปรบปรงและพฒนาทกษะ

ดานดนตรพนบานลานนาของผเรยน โดยการ

สงเกตผเรยนเปนรายบคคล

5. ดานความเปนคนในวฒนธรรม

ประกอบไปดวย 2 คณลกษณะส�าคญ

ไดแก

1) ความเปนผด�าเนนชวตตามวถชาว

ลานนา

Page 8: ฎซวึ7รซวึ1ตขฤณ,รญนฤณ1451center.bkkthon.ac.th/journal/upload/doc/spit/25/files/90-103.pdf · นฤตผฤตนฤฤตณฝฤนซดฤทรดตสฮซญสตว

วารสารวชาการ มหาวทยาลยกรงเทพธนบร

ปท 8 ฉบบท 2 กรกฎาคม - ธนวาคม 256297

2) ความเปนผผกพนกบดนตรพนบาน

ลานนา

ขอคนพบอนเปนประเดนส�าคญในงานวจย

นคอ ความเปนครดนตร พนบานลานนาของ

ครพรหเมศวรไดตรงกบคณลกษณะ ความเปน

ครดนตรทดอนตองประกอบไปดวยคณลกษณะ

ส�าคญ 4 ดาน ไดแก 1) เปนผมบคลกภาพทด

2) เปนผมคณธรรม 3) เปนผมความร และ 4) เปน

ผ มความสามารถดานการสอน ซงคณลกษณะ

ดงกลาวทง 4 ดาน ผวจยไดท�าการศกษางานวจย

ของ วรรณสา ประเสรฐศภวทย (2555) ทท�าการ

ศกษาเรอง การศกษาตนแบบความเปนครทด:

กรณศกษาพนเอกชชาต พทกษากร ศลปนแหงชาต

ซงมงเนนความเปนครดานดนตรสากล และงาน

วจยของเสาวภาคย อดมวชยวฒน (2559) ทท�าการ

ศกษาเรอง การวเคราะหอตลกษณความเปน

ครดนตรไทยของครส�าราญ เกดผล ศลปนแหงชาต

ซงมงเนนความเปนครดานดนตรไทย ทงน ในการ

ศกษาวจยครงนผวจยมงศกษาตนแบบความเปน

ครดนตรพนบานลานนาของครพรหเมศวร สรรพศร

ซงจากการศกษาพบวา ครมคณลกษณะความเปน

ครดนตรทดครบทง 4 ดานตามทเคยมผน�าเสนอ

ขอมลวจย แตนอกเหนอจากคณลกษณะส�าคญ

ดงกลาว ผวจยพบคณลกษณะความเปนครของ

ครพรหเมศวรเพมขนอกหนงมต คอ ความเปนคน

ในวฒนธรรม ซงม 2 ประเดนยอย ไดแก ความเปน

ผด�าเนนชวตตามวถของชาวลานนา และความเปน

ผ ผกพนกบดนตรพนบานลานนา จะเหนไดวา

ความเปนครดนตรทดของครพรหเมศวร มทงหมด

5 ดาน ไดแก 1) ดานบคลกภาพ 2) ดานคณธรรม

3) ดานความร 4) ดานการสอน และ 5) ดาน

ความเปนคนในวฒนธรรม ซงด านสดทายน

เปนคณลกษณะเดนเฉพาะตวของครพรหเมศวร

สรรพศร โดยความเปนตนแบบครดนตรพนบาน

ลานนาของครพรหเมศวรนน ผ วจยไดสรปและ

น�าเสนอขอมลในรปแบบแผนภาพดงตอไปน

Page 9: ฎซวึ7รซวึ1ตขฤณ,รญนฤณ1451center.bkkthon.ac.th/journal/upload/doc/spit/25/files/90-103.pdf · นฤตผฤตนฤฤตณฝฤนซดฤทรดตสฮซญสตว

ACADEMIC JOURNAL BANGKOKTHONBURI UNIVERSITY

Vol.8 No.2 July-December 201998 วารสารวชาการ มหาวทยาลยกรงเทพธนบร

ปท 8 ฉบบท 2 กรกฎาคม – ธนวาคม 2562

105

Page 10: ฎซวึ7รซวึ1ตขฤณ,รญนฤณ1451center.bkkthon.ac.th/journal/upload/doc/spit/25/files/90-103.pdf · นฤตผฤตนฤฤตณฝฤนซดฤทรดตสฮซญสตว

วารสารวชาการ มหาวทยาลยกรงเทพธนบร

ปท 8 ฉบบท 2 กรกฎาคม - ธนวาคม 256299

อภปรายผลการวจย

จากการทผวจยไดท�าการศกษาตนแบบ

ความเปนครดนตรพนบานลานนาของครพรหเมศวร

สรรพศร ผวจยคนพบประเดนในการอภปรายผล

ดงน

1. ความเปนครดนตรพนบานลานนาของ

ครพรหเมศวร สรรพศร ภมหลงของครไดรบการ

บมเพาะมาจากบดามารดาคอพอครอนทรหลอ

และแมครพลอยศร สรรพศร ซงเปนนกดนตร

พนบานลานนาและชางฟอนในคมพระราชชายา

เจาดารารศม ท�าใหครพรหเมศวรไดรบการปลกฝง

ใหมใจรกในศลปวฒนธรรมลานนา ไดรบการ

ถายทอดองคความร ตามกระบวนการถายทอด

ภมปญญาทองถนดนตรลานนา ซงกระบวนการ

ถายทอดองคความร ดนตรของชาวลานนานนม

ความเปนระเบยบแบบแผน (Dyck, P. G. 2009)

อกทงในวยเดกครพรหเมศวร ตองชวยบดามารดา

สอนดนตรพนบานลานนาใหกบลกศษยทมาขอ

เรยนวชาดนตรทบาน ท�าใหครมประสบการณ

ดานการสอนดนตรมาเปนเวลานาน สงผลใหครม

ทกษะในการถายทอดความรใหกบผอน กลาวไดวา

ครไดรบการหลอหลอมใหมความเปนครดนตร

พนบานลานนามาตงแตวยเยาว ครเปนผมความรก

และภมใจในความเปนคนพนเมอง เคารพภมปญญา

ทองถน ซงความเปนครดนตรพนบานลานนาของ

ครพรหเมศวร ไดสอดคลองกบความเปนครดนตร

พนบานลานนาทด ดงทกจชย สองเนตร ไดกลาววา

ครดนตรพนบานลานนาทดตองเปนผมความภาค

ภมใจในความเปนพนบานของตน มใจรกในศลป

วฒนธรรมทองถน และทส�าคญคอนอกจากมฝมอ

การเลนดนตรทดแลว ยงตองสามารถถายทอดให

ไดดดวย (กจชย สองเนตร, 2561) จะเหนวาจาก

การไดรบการปลกฝงแตวยเยาวท�าใหครไดรบการ

บมเพาะดานความเปนครดนตรพนบานลานนา

ประกอบกบอปนสยสวนตวของครทมความใฝร

ใฝเรยน มทศนคตทดตอความเปนครดนตร และ

ขยนฝกฝนหมนหาประสบการณเพอพฒนาตนเอง

อยเสมอ ท�าใหครเปนครดนตรพนบานลานนา

อยางสมบรณ

2. ครเปนผมความเสยสละและทมเทกบ

การสอนดนตร ใหความส�าคญกบผเรยนทกคน

ครปฏบตหนาทครดนตรทกวน ทงการรบราชการคร

ทโรงเรยนด�ารงคราษฎรสงเคราะหซงเปนการ

จดการศกษาในรปแบบการศกษาในระบบ บางครง

มกจกรรมทตองสอนเพมเตมนอกวนและเวลา

ราชการ นอกจากนครยงเปนวทยากรสอนดนตร

ใหกบมหาวทยาลยแมฟาหลวง มหาวทยาลยวย

ทสามนครเชยงราย ซงเปนการจดการศกษาใน

รปแบบการศกษานอกระบบ และการสอนดนตร

พนบานลานนาใหกบชมรมดนตรพนบานผสงอาย

ซงเปนการจดการศกษาในรปแบบการศกษาตาม

อธยาศย อกทงยงเปนการสอนแบบจตอาสาทคร

ยนดมาสอนโดยไมหวงผลตอบแทนใด ๆ กลาวได

วาครเปนผทมความทมเทใหกบการท�างานดาน

การสอนดนตรใหกบผเรยนในทกรปแบบการศกษา

ความเปนครของครพรหเมศวร ไดสอดคลองกบ

ความเปนครทส�านกงานคณะกรรมการการศกษา

แหงชาต ส�านกนายกรฐมนตร (2542) ไดระบวา

ตองมความเสยสละ เปนผใหมากกวาผรบ เหนแก

ประโยชนสวนรวมมากกวาประโยชนสวนตน

3. ส�าหรบในดานการสอนดนตรพนบาน

ลานนาใหกบผสงอายของครพรหเมศวร สรรพศร

ผ วจยมองวานอกจากจะเปนศาสตรดานดนตร

ศกษาแลว ยงมความเชอมโยงในมตของดนตร

Page 11: ฎซวึ7รซวึ1ตขฤณ,รญนฤณ1451center.bkkthon.ac.th/journal/upload/doc/spit/25/files/90-103.pdf · นฤตผฤตนฤฤตณฝฤนซดฤทรดตสฮซญสตว

ACADEMIC JOURNAL BANGKOKTHONBURI UNIVERSITY

Vol.8 No.2 July-December 2019100

บ�าบดอกดวย เนองจากครมงสอนเพอสขภาวะทด

ของผ เรยนทงดานรางกายและจตใจ โดยทาง

รางกายนนพบวา ผ สงอายทมปญหาสขภาพ

ดานกลามเนอออนแรงเมอมาฝกเลนซงซงเปน

เครองดนตรประเภทดด ผลคอ สมรรถภาพกลามเนอ

แขงแรงขนจากการฝกหดบรรเลง และทางดาน

จตใจพบวาผสงอายในชมรมดนตรพนบานทกคนม

สขภาพจตทด ไมมความเครยด ซงผลการสอนของ

ครไดสอดคลองกบค�ากลาวของรองศาสตราจารย

ดร.สกร เจรญสข ทไดกลาวถงความส�าคญของ

ดนตรกบผสงอายไววา เสยงดนตรเปนเพอนทด

ส�าหรบผสงอาย มอทธพลตอรางกายจตใจ (สกร

เจรญสข, 2550) จงมการน�าดนตรมาประยกตใชใน

การเยยวยาทงทางดานรางกายและจตใจ และ

ดนตรสามารถชวยฟนฟและพฒนาดานรางกาย

อารมณ และจตใจเพอใหมสภาพทดขน (บษกร

บณฑสนต, 2553) จะเหนวาดนตรมความส�าคญ

และสงผลตอผ สงอาย ดงนนผ ทจะน�ากจกรรม

ดนตรเขาไปใชกบผสงอายควรเปนผทมความร

ความเขาใจอยางแทจรงทงในศาสตรของดนตรและ

ความเขาใจวยผสงอาย ซงครพรหเมศวรเปนผทม

ความแตกฉานดานดนตรพนบานลานนาและ

มประสบการณการสอนดนตรใหกบผสงอายมาเปน

เวลานาน ท�าใหครมความเขาใจถงความตองการ

และขอจ�ากดของผเรยน สามารถจดกจกรรมการ

เรยนการสอนไดอยางเหมาะสม

4. ความเปนครดนตรพนบานลานนาของ

ครพรหเมศวรไดตรงกบคณลกษณะความเปน

ครดนตรทดอนตองประกอบไปดวยคณลกษณะ

ส�าคญ 4 ดาน ไดแก 1) เปนผมบคลกภาพทด

2) เปนผมคณธรรม 3) เปนผมความร และ 4) เปน

ผมความสามารถดานการสอน ซงคณลกษณะ

ดงกลาวทง 4 ดาน ผวจยไดท�าการศกษางานวจย

ของ วรรณสา ประเสรฐศภวทย (2555) ทท�าการ

ศกษาเรอง การศกษาตนแบบความเปนครทด:

กรณศกษาพนเอกชชาต พทกษากร ศลปนแหงชาต

ซงม งเน นความเปนครดานดนตรสากล และ

งานวจยของเสาวภาคย อดมวชยวฒน (2559)

ทท�าการศกษาเรอง การวเคราะหอตลกษณ

ความเปนครดนตรไทยของครส�าราญ เกดผล ศลปน

แหงชาต ซงมงเนนความเปนครดานดนตรไทย ทงน

ในการศกษาวจยครงนผวจยมงศกษาตนแบบความ

เปนครดนตรพนบานลานนาของครพรหเมศวร

ซงจากการศกษาพบวา ครมคณลกษณะความเปน

ครดนตรทดครบทง 4 ดานตามทเคยมผน�าเสนอ

ขอมลวจย แตนอกเหนอจากคณลกษณะส�าคญ

ดงกลาว ผวจยพบคณลกษณะความเปนครของ

ครพรหเมศวรเพมขนอกหนงมต คอ ความเปนคน

ในวฒนธรรม ซงม 2 ประเดนยอย ไดแก การด�าเนน

ชวตตามวถของชาวลานนา และความผกพนกบ

ดนตรพนบานลานนา จะเหนไดว าความเปน

ครดนตรทดของครพรหเมศวร มทงหมด 5 ดาน ไดแก

1) ดานบคลกภาพ 2) ดานคณธรรม 3) ดานความร

4) ดานการสอน และ 5) ดานความเปนคนใน

วฒนธรรม ซงดานสดทายเปนคณลกษณะเดน

เฉพาะตวของครพรหเมศวร ท�าใหครมความเปนตน

แบบครดนตรพนบานลานนาไดอยางสมบรณ

5. มอาจปฏเสธไดวาขอไดเปรยบของ

ผ วจยในการศกษาวจยครงนคอความสมพนธ

ทมความใกลชดกบกลมผใหขอมลอนน�ามาซง

ความสะดวกตอการเกบขอมลเชงลก ท�าใหผวจย

ไดขอมลในมตดานตาง ๆ ของครพรหเมศวร

Page 12: ฎซวึ7รซวึ1ตขฤณ,รญนฤณ1451center.bkkthon.ac.th/journal/upload/doc/spit/25/files/90-103.pdf · นฤตผฤตนฤฤตณฝฤนซดฤทรดตสฮซญสตว

วารสารวชาการ มหาวทยาลยกรงเทพธนบร

ปท 8 ฉบบท 2 กรกฎาคม - ธนวาคม 2562101

อยางครบถวนและละเอยด ไดรบความรวมมอ

ในการใหการสมภาษณจากทกกลมผ ใหขอมล

แตจากการศกษาวจยครงน ตลอดระยะเวลาการ

เกบขอมลภาคสนามท�าใหผวจยพบวา ตวผวจยเอง

ในฐานะของบตรสาวมโอกาสไดสมผสกบตวตน

ของครพรหเมศวรมากขน ไดรบรเรองราวในชวต

ทผานมาของครพรหเมศวรแบบทผวจยไมเคยไดรบ

รรายละเอยดมากอน แมวาผวจยจะอยในสถานะ

บตรสาวทมความใกลชดกบครพรหเมศวรผเปน

บดากตาม ดวยความใกลชดทแนนแฟนนท�าให

ผวจยไมเคยมองครพรหเมศวรในฐานะ “คร” หรอ

“ศลปนพนบาน” อยางทบรรดาลกศษยและบคคล

ทวไปมองครพรหเมศวร แตทงชวตทผานมาผวจย

มองครพรหเมศวรเปนเพยง “พอ” คนหนงมาโดย

ตลอด ความผกพนทางสายเลอดนอาจท�าใหเรา

มองขามรายละเอยดบางประการของคนใกลตว

กลาวไดวาการท�าวจยครงนของผ วจย

นอกจากจะไดองคความรดานความเปนครดนตร

พนบานลานนาอนสามารถน�าไปเปนประโยชนตอ

วงการดนตรศกษาไดแลวนน ยงเปนการเปดประต

อกบานทท�าใหผวจยไดมโอกาสไดสมผสและใกลชด

กบครพรหเมศวรผ เปนบดามากขน ไดร จกทาน

ในมมทไมเคยมองมาโดยตลอด ท�าใหผ วจยม

ความภาคภมใจอยางลกซงในงานวจยชนน สงผล

ใหผวจยมความมนใจและมก�าลงใจมากขนในการ

กาวเดนของชวตในสายวชาชพดนตร

ขอเสนอแนะ

1. ขอเสนอแนะทไดจากการท�าวจยครงน

การวจยในครงนผวจยมงศกษาในมต

ความเปนครดนตรพนบานลานนาของครพรหเมศวร

สรรพศร ซงจากการท�าวจยพบวา นอกจากความร

ความสามารถดานดนตรพนบานลานนาทครม

ความรอยางลกซงและเปนทยอมรบของผคนใน

วงการดนตรพนบานลานนา ครยงมความเชยวชาญ

ดานการบรรเลงดนตรไทยโดยเฉพาะในกล ม

เครองสายไทย ทงซอดวง ซออ ขม จะเข โดยไดรบ

การถายทอดโดยตรงจากบดา ผเปนนกดนตรในคม

พระราชชายาเจาดารารศม และไดรบการถายทอด

จากครดนตรไทยในคมในสมยนน อาทเชน ครชอ

สนทรวาทน, เจาบวชม ณ เชยงใหม, หลวงสนธ วชา

อาจ ผวจยเหนวาเปนประเดนทมความนาสนใจควร

คาแกการศกษาวจยใหล มลกในมตนเพมเตม

อกดวย

2. ขอเสนอแนะในการท�าวจยครงตอไป

ปจจบนงานวจยทเกยวของกบดนตรพนบานลานนา

ในมตของดนตรศกษายงมไม มากนก ผ วจย

จงเหนสมควรใหมการศกษาและรวบรวมองคความร

ดานดนตรพนบานลานนาเพมเตม จดเรยงระบบ

ขอมลและจดท�าเปนเกณฑมาตรฐานเฉกเชนเดยวกบ

ดนตรสากลและดนตรไทย

Reference

Buaryo Ratanamaneeporn, National Artist, (Interview, 21 February 2018).

Barrick, M. R. and Mount, M. K. (1991). The big five persornality dimentions and job performance.

Persornel Psychology.

Page 13: ฎซวึ7รซวึ1ตขฤณ,รญนฤณ1451center.bkkthon.ac.th/journal/upload/doc/spit/25/files/90-103.pdf · นฤตผฤตนฤฤตณฝฤนซดฤทรดตสฮซญสตว

ACADEMIC JOURNAL BANGKOKTHONBURI UNIVERSITY

Vol.8 No.2 July-December 2019102

Busakorn Binthasan. (2010). Music Therapy. 2nd edition. Bangkok: Chulalongkorn University Press.

Bloom, B. S. and Others. (1956). Taxonomy of Educational Objectives. New york: David

McKay Co., Inc.

Costa, P. T. and McCrae, R. R. (1992). Revised NEO personality inventory and NEO five

factor inventory: Professional manual. Odessa, FL: PAR.

Dyck, P. G. (2009). Musicial journeys in Northern Thailand. Massachusetts: Minuteman press

of fall river.

His Majesty King Bhumibol Adulyadej. (13 November 1973). Royal speech.

His Majesty King Bhumibol Adulyadej. (1982). Royal speech.

Hogan, J. and Hogan, R. (1986). Hogan personnel selection series manual. Tulsa, OK:

Hogan Assessment Systems.

Kitchai Songnet, (Interview, 20 February 2018)

Morgenroth, T. (2015). How role models affect role asporants’ motivation and goals. Doctor

of philosophy in psychology. University of Exeter.

Narut Sutthachit. (2012). Music Study of principles and essence. Bangkok: Chulalongkorn

University Publishing House.

Office of the Education Council Ministry of Education. (2011).Thai Wisdom Teachers 7th Batch,

Northern Region. Bureau of Lifelong Learning Policy and Educational Opportunities,

Office of the Education Council, Ministry of Education.

Office of the National Education Commission, the Prime Minister. (1999). Summary of the opinions

of master teachers in 1998 and 1999. National Institute for Learning Reform.

Phatthawadee Wachirathadakun. (2010).Comparison of teacher development methods to

professional teachers: interaction analysis. Master of Education, Chulalongkorn University.

Prommate Sabpasri. Interview, 20 February 2018.

Rapee Sarik. (2008). Teacher who is a true friend of the student. Bangkok: Ekpimthai Company

Limited.

Ratchakon Boonraksadetthana. (2017).Biographical studies and teaching methods of the Kru

Prommate Sabpasri. Bachelor of Arts, Faculty of Humanities Kasetsart University.

Robert, K. Y. (2003). Case study research. Third edition. Applied social research methods

series volume 5. SAGE publication.

Saowapak Udomwichaiwat. (2016). Analysis of the identity of a Thai music teacher of Samran

Kerdphon, National Artist. Master of Education Chulalongkorn University.

Page 14: ฎซวึ7รซวึ1ตขฤณ,รญนฤณ1451center.bkkthon.ac.th/journal/upload/doc/spit/25/files/90-103.pdf · นฤตผฤตนฤฤตณฝฤนซดฤทรดตสฮซญสตว

วารสารวชาการ มหาวทยาลยกรงเทพธนบร

ปท 8 ฉบบท 2 กรกฎาคม - ธนวาคม 2562103

Steiner, E. (1988). Methodology of Theory Building. Sydney; Educology Research Associates.

Sukum Kaewsri. (Interview, 20 February 2018)

Sukree Charoensook. (2007). Music for the development of brain potential. 1st Edition, Bangkok:

College of Music.

Supang Chantawanich. (2018). Qualitative research methods. 24th Edition. Chulalongkorn

University Publishing House.

Surasak Na Chiang Mai. (Interview, 21 February 2018)

Tangpanithan Aree (2010). Asomsuksa: Kru Prommate Sabpasri. Master of Arts, Faculty

of Arts Chulalongkorn University.

Udom Rungruengsri. (2004). Lanna-Thai dictionary, Mae Fah Luang edition. Faculty of

Humanities, Chiang Mai University.

Wannisa Prasertsupawit. (2012). A study of the model of music teacher: A case study of

Colonel Chuchat Pitaksakorn, National Artist. Master of Education thesis, Chulalongkorn

University