โรคเบาหวานปองกนไดเพยงรและเขาใจ

โรคเบาหวานเปนความผดปกตเนองจากรางกายไมสามารถน าน าตาลในรางกายไปใชไดอยางเตมท สาเหตเนองจากขาด

ฮอรโมนอนซลน หรอไมขาดฮอรโมนแตรางกายไมตอบรบตอฮอรโมนชนดนผลทตามมาคอระดบน าตาลสงกวาปกต

โรคเบาหวานเปนโรคเรอรงไมสามารถรกษาใหหายขาดได แตสามารถควบคมระดบน าตาลในเลอดและปสสาวะใหเปน

ปกตได

เบาหวานแบงเปน 2 ประเภทใหญๆ คอ

1. เบาหวานชนดท 1 รางกายมการผลตอนซลนนอยมากหรอขาดอนซลนโดยสงเชง ซงสวนใหญเปนเพราะรางกาย

สรางแอนตบอดท าบายเบตาเซลลทสรางอนซลน พบประมาณรอยละ 5 – 10 จากการวนจฉยโรคเบาหวาน

ทงหมด

2. เบาหวานชนดท 2 รางกายไมสามารถใชอนซลนทผลตมาไดอยางมประสทธภาพ เนองจากมภาวะดอตออนซลน

พบประมาณ รอยละ 90 – 95 จากการวนจฉยโรคเบาหวานทงหมด ส าหรบเบาหวานชนดอนๆ ทอาจพบได

ไดแก เบาหวานทเกดในขณะตงครรภ หรอเหบาหวานทเกดจากสาเหตเฉพาะเจาะจง เชน ความบกพรางทาง

พนธกรรม โรคของตบออน ความผดปกตของฮอรโมน เปนตน ซงพบไดจ านวนนอยมากขน

เบาหวานชนดท 1 ไมสามารถปองกนได ส าหรบโรคเบาวหานชนดท 2 สามารถปองกนไดมากกวารอยละ 80 ดวยการ

ปรบการรบประทานอาหารอยางเหมาะสมและเพมการออกก าลวกาย/มกจกรรมทางกาย

ปจจยเสยงตอการเกดโรคเบาหวาน

1. ปจจยเสยงทไมสามารถปรบเปลยนได ไดแก กรรมพนธ อายทเพมขน ประวตเบาหวานขณะตง ครรภ หรอ

น าหนกเดกแรกคลอดมากกวา 4 กโลกรม

2. ปจจยเสยงทสามารถปรบเปลยนได ไดแก อวน, ความดนโลหตสง, ความผดปกตของไขมนในเลอด, การขาดการ

ออกก าลงกาย, การใชยาบางชนด

อาการของโรคเบาหวาน

- อาการปสสาวะบอย และอาจพบวาปสสาวะมมดตอม

- หวน าบอยเนองจากการตองทดแทนน าทถกขบออกทางปสสาวะ

- กนเกง หวเกง แตน าหนกจะลด น าหนกลดเกดเนองจากรางกายไมสามารถใชน าตาล จงใชพลงงานจากากรส

บายไขมนและโปรตนจากลามเนอ

- คนตามผวหนง มการตดเชอรา โดยเฉพาะอยางยงบรเวณชองคลอดของผหญง

- เหนภาพไมชด ตาพรามว

- ชาไมมความรสก หยอนสมรรถภาพทางเพศ เนองจากน าตาลในเลอดสงนานๆ ท าใหเสนประสาทเสอมเกดแผล

ทเทาไดงายเพราะไมรสก

การปฏบตตวเพอปองกนโรคเบาหวาน

1. การรบประทานอาหาร

a. เลอกอาหารทเหมาะสม มความหลากหลาย 5 หม เพอใหเกดประโยชน และความสมดลของ

สารอาหารทรางกายตองการ

b. เลอกอาหารทรสไมจด ลดการรบประทานอาหารทมรสชาต หวาน มน เคม เพมรบประทานผกและ

ผลไมทมรสไมหวาน

c. ปรงอาหารดวยวธตม ตน นง อบ ย า และผดทไมมน มากกวาการทอด ควรลดอาหารมน เชน ของทอด

ของมน ขาหม หมสามชน อาหารหรอขนมทใสกะท ชมกอนเตมเครองปรงลดการซอขนมหวานและขน

กรบกรอบเกบไวทบาน

d. รบประทานผก 3 – 5 สวน/วน ไดแก ผกสด 3 – 5 ทพพ/วน หรอผกสก 9 ชอนโตะ/วน

e. รบประทานผลไม 2 – 4 สวน/วน (ผลไมขนาดกลาง เชน สม กลวย แอปเปล 1 ผล เทากบ 1 สวน)

f. ลดการดมปรมาณแอลกอฮอล (ชายไมเกน 2 แกว/วน หญงไมเกน 1 แกว/วน)

2. การออกก าลงกายหรอการเคลอนไหวรางกายทกระฉบกระเฉง

ออกก าลงกายอยางสม าเสมอ อยางนอยวนละ 30 นาท 5 วนตอสปดาห เดนใหมากขน ไมอาศยพาหนะหรอ

ลฟท (ถาท าได) ดแลตนเองใหมวถชวตทมการเคลอนไหวรางกาย

3. การควบคมใหน าหนกตวทเหมาะสม

a. ดชนมวลกายไมเกน 23 กโลกรม/ตารางเมตร

ค านวณโดยใชสมการ ดชนมวบกาย = น าหนกตว (กโลกรม) / [สวนสง (เมตร) x สวนสง (เมตร)]

b. รอบเอวชาย ควรนอยกวา 90 เซนตเมตร หญงควรนอยกวา 80 เซนตเมตร

4. การดแลจตใจและอารมณ

ท าจตใจใหสบาย ผอนคลายความเครยด ท าใจเรองของการควบคมตนเองในการบประทานอาหารและออก

ก าลงกาย

5. การตรวจสขภาพประจ าปในผทมอาย 35 ป ขนไป

ควรไปรบการตรวจสขภาพสม าเสมอปละ 1 ครง

6. ควบคมความดนโลหต

การรกษา

1. การรกษามกจะเรมดวยการแนะน าเรองการควบคมอาหาร การออกก าลงกาย

2. การควบคมอาหารและออกก าลงกายไมไดผล อาจตองใชยารกษาเบาหวาน

3. ไปรบการตรวจตามนดทกครง แตหากมความผดปกตเกดขนควรไปตรวจทโรงพยาบาล

4. ควรหมนดแลรกษาเทาเปนพเศษ ระวงอยาใหเกดบาดแผลหรอการอกเสบ

ส าหรบกลมทมปจจยเสยงตอการเปนโรคเบาหวาน

เชน มประวตทางกรรมพนธ เปนเบาหวานในพนอง พอแม ป ยา ตายาย หรอเปนเบาหวานในขณะตงครรภ หรอมบตร หนก

แรกคลอดมากกวา 4 กโลกรม

“ควรปฏบตตวอยางเครงครด เพอปองกนโรคเบาหวานเมออายมากขน ควบคมการรบประทานอาหารใหถกตองเหมาะสม

และออกก าลงกายอยางเสมอ ควบคมน าหนกตวไมใหอวน”

ทมา : ส านกงานสาธารณสข จงหวดพษณโลก