ทฤษฎีของเรื่องตลก

8
ททททททททททททททททท Theory of Comedy ทททททท humour ทททท humor ทททททททททททททททททททท Liquid ทททท ทททททท fluid (ททททททททททททททททท ทททททท), ทททททททททททททท ททททททททททททททท ททททททททททททททททททททททททททททททททททททท ทททททททททททททททท ทททททททททททททททททท ททททททททททททททท ททททท ททททททททททททททททททททททททททททททททททททททททททททททททททททท. ททททททททททททททททททททท ทททททททททททททททททททททททททททททททททท ทททททททท, ทททททททท ททททททททททททททท ทททททททททททททททททททททท ททททททททท ทททททททททททททททททททททททททททททท ทททททททททททท ททท ทททททททททททททททททท ททททททททททททททท ทททททททททททททททททททท ททททททททททท ททททททททททททททททททททททททท ทททท ทททททททททททท ททท ทททททททททททททททททททททททททททททททททททททททททททททท ทททททท ทททททททท ททททททททททททททททททททททท ทททททททท ทททททททททททททท ทททททท ททททททททททททททททททททททททท ทททททททททททททททททททททททท ททททท ททททททททท ททททททททททททท ทททททททททททททททททททททททททททททททท ททททททททททททททททททททท ททททททททททททททททททททททททททททท ทททททททททททททททท ทททททททททททททททททททททททท ททททททททททท ททททททททททททททททททททททททททททททททท ทททท ททททททททททททท ทททท ททททททททททททททททททท sanguine (ททททททททททททททททททททททท sanguis ทททททท”ททททท”ททททททท), ททททททททททททททททททททท, ทททททททททททททททททท, ทททททททททททททททททททททททท ทททททททททท. ททททททททททททททททททททททททททททททททททททททททททททททททท ทททททททททททททททททททททททททททท ทททททททททททททททททททททททททท ททททททททททททททททททท ทททท ททททททททททททททททท(choleric man) ททททททททททททททททททททท ทททททททททททททททททททททท ททททททททททท ทททททท, ทททททททททท, ทททท, ทททททททททททททททททททททท, ทททททท ทททททททททท, ททททททททททททททททททททททททททททททททท, ททททททททท ททททททททททท. ททททททททททททททททททททททททททททททททททททททททททททททท ทททททท ททท”ททททททททท” ททททททททททททททททททท 16 ทททททททททท ททททททททททททททททททททททททท ททททททททททททททท, ททททททททททท ทททท ททททททททท ทททททททททททททททททท ทททททททททททททททททททททท ทททททท ททททททททททททททททททททททท. ททททททททททททททททททททททท ทททททททท ทททททททททททททททททททททททททททท ททททททททททททททททท ททททททท ททททททท ทททททททททททททท ทททททททททททททททททททททททท ทททททททททททททททททททททท 16 ททททททททท

description

ในทฤษฎีทางปรัชญาโบราณ ซึ่งแพร่หลายมาจนกระทั่งช่วงยุคกลางของยุโรป, เชื่อว่า อารมณ์ของมนุษย์ ที่สำคัญสี่ประการนั้น อันได้แก่ อารมณ์ดีหรือขบขันมาจากเลือดแดง ความเฉื่อยชา และ อารมณ์ฉุนเฉียวง่าย มาจากน้ำเหลือง และความรู้สึกหดหู่มาจากเลือดดำ การผสมกันปรวนแปรของอารมณ์ หรือ ของเหลวเหล่านี้ จะมีส่วนกำหนดคนขึ้นมาให้มีลักษณะที่แตกต่างกัน และยังมีส่วนใน การกำหนดคุณลักษณะต่างๆ ของบุคคล หรืออารมณ์ความรู้สึก คุณภาพด้านร่างกายและจิตใจ และความโน้มเอียงต่างๆของคนเรา

Transcript of ทฤษฎีของเรื่องตลก

Page 1: ทฤษฎีของเรื่องตลก

ทฤษฎี�ของเรื่��องตลก Theory of Comedy

คำ��ว่�� humour หรื่�อ humor ม�จ�กภ�ษ�ล�ต�นคำ��ว่�� Liquid หรื่�อคำ��ว่�� fluid (ซึ่��งแปลว่��ของเหลว่ ของไหล), ต�มทฤษฎี�ปรื่!ชญ�ตะว่!นตกเช��อว่�� ม�ของเหลว่อยู่&�สี่��ชน�ดท��ไหลเว่�ยู่นอยู่&�ในรื่��งก�ยู่คำนเรื่�น!*น และได+รื่!บก�รื่คำ�ดว่�� ของเหลว่เหล��น�* ได+ม�สี่�ว่นในก�รื่ก��หนดอ�รื่มณ์.คำว่�มรื่& +สี่�กและล!กษณ์ะท��ท�ของคำนเรื่�.

ในทฤษฎี�ท�งปรื่!ชญ�โบรื่�ณ์ ซึ่��งแพรื่�หล�ยู่ม�จนกรื่ะท!�งช�ว่งยู่1คำกล�งของยู่1โรื่ป, เช��อว่�� อ�รื่มณ์.ของมน1ษยู่. ท��สี่��คำ!ญสี่��ปรื่ะก�รื่น!*น อ!นได+แก� อ�รื่มณ์.ด�หรื่�อขบข!นม�จ�กเล�อดแดง คำว่�มเฉื่��อยู่ช� และ อ�รื่มณ์.ฉื่1นเฉื่�ยู่ว่ง��ยู่ ม�จ�กน�*�เหล�อง และคำว่�มรื่& +สี่�กหดห&�ม�จ�กเล�อดด�� ก�รื่ผสี่มก!นปรื่ว่นแปรื่ของอ�รื่มณ์. หรื่�อ ของเหลว่เหล��น�* จะม�สี่�ว่นก��หนดคำนข�*นม�ให+ม�ล!กษณ์ะท��แตกต��งก!น และยู่!งม�สี่�ว่นใน ก�รื่ก��หนดคำ1ณ์ล!กษณ์ะต��งๆ ของบ1คำคำล หรื่�ออ�รื่มณ์.คำว่�มรื่& +สี่�ก คำ1ณ์ภ�พด+�นรื่��งก�ยู่และจ�ตใจ และคำว่�มโน+มเอ�ยู่งต��งๆของคำนเรื่�

คำนเรื่�น!*น ในเช�งคำว่�มคำ�ด ได+รื่!บก�รื่เช��อว่��ม�สี่�ว่นผสี่มเก��ยู่ว่ก!บของเหลว่สี่��อยู่��งน�* และของเหลว่ใดก5ต�มท��ม�คำรื่อบง��ของเหลว่ชน�ดอ��นๆ จะม�สี่�ว่นในก�รื่ท��ให+คำนเรื่� เป6นคำนท��ม�อ�รื่มณ์.และบ1คำล�กผ�ดแผกแตกต��งก!นไป เช�น เป6นคำนรื่��เรื่�ง หรื่�อต�มท��ฝรื่!�งเรื่�ยู่กว่�� sanguine (ซึ่��งม�จ�กภ�ษ�ล�ต�คำ��ว่�� sanguis แปลว่�� เล�อด น!�นเอง” ” ), หรื่�อเป6นคำนท��เฉื่��อยู่ช�, อ�รื่มณ์.ฉื่1นเฉื่�ยู่ว่ง��ยู่, หรื่�อเป6นคำนท��อ�รื่มณ์.หดห&� เป6นปรื่ะจ��. คำ1ณ์ล!กษณ์ะพว่กน�*ได+ม�สี่�ว่นก��หนดบ1คำล�กภ�พของแต�ละคำน

คำนซึ่��งม�บ1คำล�กแต�ละอยู่��งน!*น ยู่!งม�ล!กษณ์ะท��เด�นของตนเองเป6นแบบฉื่บ!บบ�งอยู่��ง เช�น คำนท��ฉื่1นเฉื่�ยู่ว่ง��ยู่(choleric man) จะเป6นคำนท��ข�*ม!กโกรื่ธ หรื่�ออ�รื่มณ์.บ&ดอยู่&�บ�อยู่ๆ ใบหน+�จะออกเหล�อง, รื่&ปรื่��งผอม, ผมดก, ม�คำว่�มภ�คำภ&ม�ใจในตนเอง, ม�คำว่�มทะเยู่อทะยู่�น, ม�จ�ตใจผ&กพยู่�บ�ทและต+องก�รื่แก+แคำ+น, แต�เป6นคำนท��หล!กแหลม.

เรื่��องท��คำว่รื่จะเพ��มเต�มอ�กเล5กน+อยู่ในท��น�*ก5คำ�อ เรื่��องของ คำว่�มขบข!น ในรื่�ว่คำรื่�สี่ตศตว่รื่รื่ษท��” ” 16 ถื�อว่��เป6น เคำรื่��องหม�ยู่แห�งภ�ว่ะท��ข�ด ด1ลยู่ภ�พท�งจ�ตใจ, ม�อ�รื่มณ์.ท��ปรื่�ศ จ�กเหต1ผล ท��อะไรื่ต�มอ��เภอใจ และเป6นพว่กท��ไม�ม�คำว่�มแน�นอน หรื่�อเป6นคำนโง�และเลว่ทรื่�ม.

ห�กใคำรื่ก5ต�มท��ยู่!งม�คำว่�มเช��อว่�� คำว่�มตลกขบข!นหรื่�อคำว่�มสี่น1กสี่น�น เป6นเรื่��องของคำว่�มไรื่+สี่�รื่ะ เหลว่ไหล ไม�น��เช��อถื�อ บ�งท�เรื่�อ�จจะยู่!งคำงเป6นคำนหลงยู่1คำในคำรื่�สี่ตศตว่รื่รื่ษท�� 16 อยู่&�ก5ได+

ทฤษฎี�ของเรื่��องตลก (Theory of Comedy)

Dr. Richard F. Taflinger กล��ว่ว่�� เรื่��องตลกคำ�อสี่��งท��ท��ให+เรื่�ห!ว่เรื่�ะออกม�ได+“ ”. ฟั<งด&ไม�เห5นว่��จะล�กซึ่�*งอะไรื่เลยู่ แต�อยู่��งไรื่ก5ต�ม สี่��งท��ต�มม�ซึ่��งน��สี่นใจกว่��ก5คำ�อ เข�ได+ท��ก�รื่ศ�กษ�ถื�งพ�*นฐ�นเก��ยู่ว่ก!บเรื่��องตลกท��ท��ให+คำนเรื่�ห!ว่เรื่�ะออกม� และได+สี่รื่1ปออกม�เป6นข+อๆเรื่�ยู่กว่�� แก�นแท+ 6 ปรื่ะก�รื่ สี่��หรื่!บก�รื่ท��ให+บ�งสี่��งเป6นเรื่��องท��ขบข!น คำ�อ

Page 2: ทฤษฎีของเรื่องตลก

1. ม!นจะต+องเป6นสี่��งท��เรื่ �ยู่กรื่+องก�รื่ใช+คำว่�มคำ�ดสี่ต�ป<ญญ�ม�กกว่�� ก�รื่ใช+อ�รื่มณ์.คำว่�มรื่& +สี่�ก

2. ม!นจะต+องเป6นเรื่��อง กลไกปฏิ�กรื่�ยู่�อ!ตโนม!ต�3. ม!นต+องเป6นเรื่��องของมน1ษยู่.ท��ม�ม�แต�ก��เน�ด โดยู่ท��สี่�ม�รื่ถืท��จะเต�อนเรื่� ให+รื่ะล�กถื�ง

เก��ยู่ว่ก!บ คำว่�มเป6นมน1ษยู่.ได+4. ม!นจะต+องเป6นบรื่รื่ท!ดฐ�นท�งสี่!งคำม ท��ยู่อมรื่!บก!นช1ดหน��ง ซึ่��งผ&+อ��นม�คำว่�มคำ1+นเคำยู่,

ไม�ว่��จะโดยู่ผ��น ช�ว่�ตปรื่ะจ��ว่!น หรื่�อก�รื่ตรื่ะเตรื่�ยู่มข�*นม�โดยู่ของน!กเข�ยู่นในเน�*อห�ท��แสี่ดง ออกม�ก5ได+ และ บรื่รื่ท!ดฐ�น เหล��น!*น ได+ถื&กฝ?�ฝ@น

5. ม!นจะต+องเป6นสี่ถื�นก�รื่ณ์.และองคำ.ปรื่ะกอบต��งๆ (ท��ท�ของพฤต�กรื่รื่ม และคำ��พ&ด)

ท��ไม�สี่อดคำล+องหรื่�อเหม�ะสี่มก!บสี่ภ�พแว่ดล+อม หรื่�อไม�สี่!มพ!นธ.ก!นก!บบรื่�บทน!*นๆ6. ม!นจะต+องถื&กรื่!บรื่& +โดยู่ผ&+สี่!งเกต1ก�รื่ณ์.ในฐ�นะท��ไม�เป6นภ!ยู่อ!นตรื่�ยู่ใดๆหรื่�อสี่รื่+�งคำว่�ม

เจ5บปว่ดต�อผ&+ม�สี่�ว่นรื่�ว่ม.

เม��อบรื่รื่ท!ดฐ�นเหล��น�*ถื&กคำ+นพบ, ผ&+คำนจะห!ว่เรื่�ะออกม�. ถื+�เผ��อว่��สี่��งหน��งสี่��งใดข�ดห�ยู่ไป คำว่�มพยู่�ยู่�มอ!นน!*น ต�อเรื่��องคำว่�มขบข!นก5จะห�ยู่ไปด+ว่ยู่

เม��อลงรื่�ยู่ละเอ�ยู่ดก!นด&ในแต�ละข+อ, Richard F. Taflinger ให+คำ��อธ�บ�ยู่ว่��อยู่��งไรื่บ+�ง

ข+อแรื่ก เรื่��องก�รื่เรื่�ยู่กรื่+องให+ใช+คำว่�มคำ�ดสี่ต�ป<ญญ�ม�กกว่��อ�รื่มณ์. อ!นน�*จะเห5นได+ช!ดเม��อเป6น เรื่��องของคำว่�มขบข!น ท��เก��ยู่ว่ก!บชนกล1�มน+อยู่ อยู่��งเช�นเรื่��องของ ช�ว่โปล�ช ช�ว่ไอรื่�ช หรื่�อคำนข�ว่, พว่กช�ว่เกยู่. และองคำ.กรื่หรื่�อ สี่ม�คำมต��งๆ เช�น สี่ม�คำมสี่ตรื่� เป6นต+น ฯลฯ)

ต�อชนกล1�มต��งๆเหล��น�* ท��ถื&กท��ให+เป6นเรื่��องตลกขบข!นเก��ยู่ว่ก!บคำว่�มเสี่�ยู่ๆห�ยู่ๆของพว่กเข� ซึ่��งท��จรื่�งแล+ว่ ชนกล1�มต��งๆท��ต+องปรื่ะสี่บก!บเรื่��องเหล��น�*โดยู่ตรื่งจะไม�รื่& +สี่�กสี่น1กสี่น�นไปด+ว่ยู่ ท!*งน�*เพรื่�ะพว่กเข�อ�จถื&กด&ถื&ก อ�จถื&กสี่บปรื่ะม�ท และถื&กกรื่ะท��อยู่��งไม�สี่1ภ�พ.

โดยู่ธรื่รื่มช�ต�แล+ว่ ผ&+คำนท!*งหล�นยู่จะข�นรื่!บต�อก�รื่ด&ถื&กเหยู่�ยู่ดหยู่�ม และคำว่�มไม�สี่1ภ�พในล!กษณ์ะท��เป6นอ!ตว่�สี่!ยู่ หรื่�อเป6นสี่�ว่นต!ว่เอ�ม�กๆ, เช�นด+ว่ยู่ก�รื่ก+�ว่รื่+�ว่ หรื่�อด+ว่ยู่คำว่�มโกรื่ธแคำ+น, ซึ่��งน!�นเป6นเรื่��องของอ�รื่มณ์.คำว่�มรื่& +สี่�ก. สี่�ว่นผ&+ท��ไม�ได+เก��ยู่ว่ข+องด+ว่ยู่ อยู่��งเช�นคำนท��ไม�ได+ถื&กสี่บปรื่ะม�ท หรื่�อผ&+ท��บ!งเอ�ญไปได+ยู่�น คำนพว่กน�*จะข�นรื่!บต�อ เรื่��องด!งกล��ว่ในล!กษณ์ะท��เป6นว่!ตถื1ว่�สี่!ยู่ม�กกว่�� และจะม�ม1มมองท�งด+�นสี่ต�ป<ญญ� เก��ยู่ว่ก!บเรื่��องน!*นๆ และสี่�ม�รื่ถืโต+ตอบก!บม!นได+ห�กว่��เข�ต+องเผช�ญหน+�ก!บม!น.

Lenny Bruce เป6นคำนท��เช��อม!�นในเรื่��องพ�*นฐ�นของสี่ต�ป<ญญ�เก��ยู่ว่ก!บเรื่��องตลก ม�อยู่&�คำรื่�ว่หน��งท��เข�ต+องล1กข�*น พ&ดก!บแขกท��ม�ในง�น เข�เรื่��มต+นด+ว่ยู่ก�รื่จ��แนกเช�*อช�ต�แขกท!*งหมด และชนกล1�มน+อยู่ท!*งหล�ยู่ ในหม&�ผ&+ฟั<งของเข�ด+ว่ยู่ล!กษณ์ะของก�รื่สี่บปรื่ะม�ท: “ผมเห5นว่��เรื่�ม�พว่กน�เกอรื่.อยู่&�สี่�มคำนอยู่&�ตรื่งน!*น. และตรื่งโน+น ผมเห5นช�ว่ตะว่!นออกกล�งสี่องคำน, และน!�นก5สี่แปนน�ชอเมรื่�ก!นห+�คำน, ตรื่งน&Bนก5คำนยู่�ว่ และน!�นก5คำนจ�น ฯลฯ ขณ์ะท��เข�” …

เรื่��มต+นด+ว่ยู่ล!กษณ์ะท��ท�เช�นน�* ม!นได+ท��ให+เก�ดอ�ก�รื่ห�ยู่ใจห�ยู่คำอไม�คำ�อยู่ออกหรื่�ออ�ดอ!ดข�*น

Page 3: ทฤษฎีของเรื่องตลก

ม�ในหม&�ผ&+ฟั<ง และผ&+ฟั<งบ�งคำนรื่& +สี่�กโกรื่ธข�*นม�ตะหง�ดๆ: บรื่รื่ด�ผ&+ชมไม�เช��อว่�� Bruce จะเป6นคำนท��ชอบด&ถื&กและสี่บปรื่ะม�ทผ&+คำนเช�นน�* และช��ว่เป6นคำนท��ไม�ม�อ�รื่มณ์.อ�อนไหว่เอ�เสี่�ยู่เลยู่ แต�ขณ์ะท�� Bruce พ&ดต�อไปและรื่�ยู่ช��อต��งๆ ได+ถื&กเอ�ยู่พ&ดออกม�เรื่��อยู่ๆ จนน�นม�กพอท�เด�ยู่ว่, ม!นก5เป6นท��กรื่ะจ��งช!ดว่�� เข�ก��ล!งรื่�ยู่ง�นสี่ภ�พท1กสี่��งท1กอยู่��งท��เข�เห5นและคำ�ดถื�งน!�นเอง, คำ��พ&ดต��งๆของเข�ได+ เรื่��มสี่&ญเสี่�ยู่คำว่�มหม�ยู่ของม!นลงไป, น!�นคำ�อคำว่�มหม�ยู่ท�งอ�รื่มณ์.ท��เป6นก�รื่ด&ถื&กหรื่�อสี่บปรื่ะม�ท และได+เปล��ยู่นไปเป6นเสี่�ยู่งท��ด!งออกม�อยู่��งไรื่+คำว่�มหม�ยู่ท��จรื่�งจ!งใดๆเท��น!*น

กล��ว่อ�กน!ยู่หน��ง พว่กม!นได+สี่&ญเสี่�ยู่เน�*อห�สี่�รื่ะท�งอ�รื่มณ์.และกล!บกล�ยู่เป6นเรื่��องภ�ยู่นอกบรื่�บทหรื่�อ สี่ภ�พแว่ดล+อมไป. ณ์ จ1ดน�* บรื่รื่ด�ผ&+ชมท!*งหล�ยู่ ท��คำรื่!*งแรื่กรื่& +สี่�กห�ยู่ใจห�ยู่คำอไม�ท!�ว่ท+องและรื่& +สี่�กโกรื่ธข�*นม�ก!บคำ��พ&ดเหล�� น!*น เรื่��มท��จะห!ว่เรื่�ะออกม�ได+: เพรื่�ะผ&+ชมตอนน�* ก��ล!งโต+ตอบก!บเรื่��องของสี่ต�ป<ญญ�, ม�กกว่��ท��จะเป6นเรื่��องของอ�รื่มณ์.คำว่�มรื่& +สี่�ก.

ธ�ต1แท+ของเรื่��องตลกในข+อท��สี่อง ท��บอกว่��เป6นเรื่��องกลไกอ!ตโนม!ต� และข+อท��สี่�มท��กล��ว่ถื�งคำว่�มเป6นมน1ษยู่.โดยู่ก��เน�ด ได+รื่!บก�รื่แยู่กแยู่ะโดยู่ Henri Bergson ในคำว่�มเรื่�ยู่งของเข�เรื่��อง”Laughter”. ทฤษฎี�ของเข�ได+พ!ฒน�ข�*นม�บนคำว่�มจรื่�งในต!ว่ม!นเองอ!นหน��ง ท��ว่�� แก�นแท+ท��ท��ให+คำนเรื่�ห!ว่เรื่�ะออกม�ได+น! *น สี่รื่+�งข�*นม�โดยู่กลไกอ!ตโนม!ต�ท��ไม�รื่& +จ!กยู่�ดหยู่1�น ในเรื่��องท��เรื่�คำ�ดหว่!งว่��จะปรื่!บต!ว่ได+และยู่�ดหยู่1�นได+.

ม!นเป6นเรื่��องท��ตลกเม��อใคำรื่คำนหน��งกรื่ะท��ก�รื่ในล!กษณ์ะหรื่�อท��ท�ท��ไม� เหม�ะสี่มต�อสี่ถื�นก�รื่ณ์.หรื่�อสี่��งเรื่+�หน��งๆ เช�นด!�งในละคำรื่ตลกท��ไม�คำ�อยู่เป6นสี่!ปะรื่ดท!*งหล�ยู่ อยู่��งพว่กตลกท��ใช+ไม+ม�ต�ก!นแรื่งๆให+คำนด&ตลกเป6นต+น. ม!นเป6นเรื่��องสี่น1กเม��อเก+�อ�*ถื&กด�งออกม�จ�กก+นของคำนท��ก��ล!งจะน!�งลงม�พอ ด� ท!*งน�*เพรื่�ะ เข�ไม�สี่�ม�รื่ถืท��จะปรื่!บต!ว่ในสี่ถื�นก�รื่ณ์.น!*นได+น! �นเอง และยู่!งคำงน!�งลงไปด+ว่ยู่กลไกอ!ตโนม!ต� ผลก5คำ�อ ก+นจ�*�เบ+�ลงไปบนพ�*นน!�นเอง.

หรื่�ออยู่��งเรื่��องของเจ+�หน+�ท��ต��รื่ว่จคำนหน��ง, ในเรื่��อง Much Ado About Nothing ของ Shakespeare, ม!นเป6นเรื่��องท��สี่น1กสี่น�นก5เพรื่�ะว่�� เจ+�หน+�ท��ต��รื่ว่จคำนด!งกล��ว่ยู่!งคำงไม�เข+�ท��เข+�ท�งและไม�รื่& +ต!ว่ ด+ว่ยู่ก�รื่คำ�ดว่�� เข�ในฐ�นะต��รื่ว่จยู่!งคำงต+องม�หน+�ท��ในก�รื่ด&แลรื่!บผ�ดชอบต�อสี่ถื�นก�รื่ณ์.หน��ง สี่ถื�นก�รื่ณ์.ใดอยู่&�ตลอดเว่ล� ในขณ์ะท��จรื่�งๆแล+ว่ เข�ไม�ม�ไอเด�ยู่หรื่�อคำว่�มรื่& +อะไรื่เลยู่ว่�� ได+เก�ดอะไรื่ข�*นม�ในสี่ถื�นก�รื่ณ์.น!*นๆ และจะต+องแก+ป<ญห�ก!บม!นอยู่��งไรื่.

Lucy ในเรื่��อง I Love Lucy เป6นเรื่��องท��สี่น1กเพรื่�ะว่�� เธอม�ปฏิ�กรื่�ยู่�อ!ตโนม!ต�ต�อเหต1ก�รื่ณ์.ท!*งหล�ยู่โดยู่ไม�ได+คำ�ดเลยู่ว่�� เหต1ก�รื่ณ์.น!*นๆม!นได+เปล��ยู่นแปลงสี่ถื�นก�รื่ณ์.ไปแล+ว่.

ขยู่�ยู่คำว่�มเก��ยู่ว่ก!บทฤษฎี�ของ Bergson ก5คำ�อ ไอเด�ยู่ของเข�น!*นท��ว่�� เรื่��องตลกเป6นเรื่��องของมน1ษยู่.ม�แต�ก��เน�ด ม!นม�บ�งสี่��งซึ่��งเป6นท��สี่น1กสี่น�นเพ�ยู่งเพรื่�ะม!นได+เต�อนผ&+ด&ท!*งหล�ยู่เก��ยู่ว่ ก!บคำว่�มเป6นมน1ษยู่.น! �นเอง. ผ&+ชมอ�จห!ว่เรื่�ะออกม�เพรื่�ะ ก�รื่กรื่ะท��อ!นแปลกว่�ตถื�รื่

Page 4: ทฤษฎีของเรื่องตลก

ของสี่!ตว่.ต!ว่ใดต!ว่หน��ง, อยู่��งเช�น ล�งช�มแปนซึ่� หรื่�อม+� หรื่�อหม�, เพ�ยู่งเพรื่�ะพฤต�กรื่รื่มของสี่!ตว่.พว่กน!*น ม!นได+ม�เต�อนคำว่�มทรื่งจ��ของเรื่�เก��ยู่ว่ก!บคำว่�มเป6นมน1ษยู่.บ�งอยู่��งน!�นเอง.

ด!งน!*น, สี่!ตว่.ต��งๆอยู่��งเช�น ช�มแปนซึ่�และอ1รื่!งอ1ต!ง บ�อยู่คำรื่!*ง ม!นแต�งต!ว่ในเสี่�*อผ+�อยู่��งมน1ษยู่.เพ��อเพ��มเต�มคำว่�มทรื่งจ��ของเรื่� และม+� อยู่��งเช�น Mr.En และล�อท��ช��อ Francis ซึ่��งพ&ดได+, สี่�ม�รื่ถืท��จะคำ�ดได+เหน�อกว่��มน1ษยู่.ท��อยู่&�รื่�ยู่รื่อบ เป6นต+น.

จ1ดท��สี่��คำ!ญอ!นหน��งท��เด�นช!ดเม��อเรื่�ตรื่ว่จสี่อบเรื่��องตลกต��งๆก5คำ�อ ม!นต!*งอยู่&�บน พ�*นฐ�นของก�รื่ไม�ลงรื่อยู่ หรื่�อสี่อดคำล+องก!นน!�นเอง คำว่�มไม�คำ�ดฝ<นใน สี่��งท��เรื่�คำ�ดหว่!ง, คำว่�มไม�ปกต�ในคำว่�มเป6นปกต� คำว่�มผ�ดแผกไป หรื่�อไม�สี่�ม�รื่ถืปรื่!บต!ว่ได+ในสี่��งซึ่��งได+รื่!บก�รื่ยู่อมรื่!บแล+ว่ ในฐ�นะบรื่รื่ท!ดฐ�นท�งสี่!งคำม

สี่��หรื่!บก�รื่ท��ม!นเป6นสี่��งท��ไม�ลงรื่อยู่ก!นน!*น จะต+องเป6นบ�งอยู่��งท��ม!นไม�เข+�ก!น. ด+ว่ยู่เหต1น�* สี่��หรื่!บเรื่��องตลกท��ม!นเข+�ท��เข+�ท�ง หรื่�อท��ง�นน!*น ม!นจะต+องเป6นเรื่��องของบรื่รื่ท!ดฐ�นท�งว่!ฒนธรื่รื่ม คำว่�มเป6นมน1ษยู่.และสี่!งคำม ขนบธรื่รื่มเน�ยู่ม ศ!พท.แสี่ลง หรื่�อสี่��นว่น คำ��ศ!พท. ในล!กษณ์ะสี่ว่นท�ง ซึ่��งก�รื่ไม�ลงรื่อยู่ก!นจะถื&กพบเสี่มอ. บรื่รื่ท!ดฐ�นต��งๆอ!นน!*นอ�จเป6นเรื่��องภ�ยู่ในหรื่�อเรื่��องภ�ยู่นอกก5ได+. บรื่รื่ท!ดฐ�นภ�ยู่ในคำ�อสี่��งต��งๆท��ผ&+เข�ยู่นได+ตรื่ะเตรื่�ยู่มข�*นม�ในต+นฉื่บ!บ. สี่�ว่นบรื่รื่ท!ดฐ�นภ�ยู่นอกก5คำ�อสี่��งท��ม�อยู่&�ในสี่!งคำม ซึ่��งต+นฉื่บ!บได+เข�ยู่นถื�ง.

ป<ญห�สี่��คำ!ญคำ�อว่�� บรื่รื่ท!ดฐ�นอะไรื่ท��ม�อยู่&� และอะไรื่ท��ล+�สี่ม!ยู่ไปแล+ว่บ+�ง หล�ยู่คำรื่!*งผ&+คำนท��ได+ยู่�นเรื่��องตลก ไม�สี่�ม�รื่ถืรื่& +สี่�กตลกไปด+ว่ยู่ได+ ท!งน�*เพรื่�ะพว่กเข�ไม�รื่& +หรื่�อเข+�ใจบรื่รื่ท!ดฐ�นท�งสี่!งคำมน!�นเอง อ!นน�*จะเห5นได+ช!ดเก��ยู่ว่ก!บตลกฝรื่!�ง ซึ่��งคำนไทยู่ม!กจะฟั<งไม�รื่& +เรื่ ��องหรื่�อไม�ข�� ก5เพรื่�ะเรื่�ไม�ทรื่�บว่�� โจBกหรื่�อเรื่��องตลกน!*น ม!นได+ไปละเม�ดต�อบรื่รื่ท!ดฐ�นท�งสี่!งคำมของฝรื่!�งอยู่��งไรื่น!�นเอง

อ!นน�*เป6นเหต1ผลท��ว่��ท��ไม เรื่�จ�งไม�สี่�ม�รื่ถือธ�บ�ยู่ได+ถื�งเรื่��องตลกเรื่��องหน��ง ก�รื่ท��เรื่�สี่�ม�รื่ถืจะอธ�บ�ยู่ม!นได+ แรื่กสี่1ดเลยู่น!*น เรื่�จะต+องช�*แจงถื�งบรื่รื่ท!ดฐ�นท�งสี่!งคำมน!*นได+ ต�อจ�กน!*นก5แสี่ดงให+เห5นว่��ม!นได+ถื&กฝ?�ฝ@นกฎีอยู่��งไรื่. ก�รื่อธ�บ�ยู่น!*นจะยู่!กยู่+�ยู่คำว่�มไม�ลงรื่อยู่ก!นออกไปโดยู่แสี่ดงให+เห5นภ�พว่�� ม!นท��ง�นภ�ยู่ในบรื่รื่ท!ดฐ�นต��งๆ

เก��ยู่ว่ก!บบรื่รื่ท!ดฐ�นต��งๆ ยู่!งอธ�บ�ยู่ด+ว่ยู่ว่�� ท��ไมเรื่��องขบข!นบ�งเรื่��องม!นจ�งพ+นคำว่�มเข+�ใจไปแล+ว่. ละคำรื่ตลกและเรื่��องโจBกอ�จจะล+�สี่ม!ยู่ไปได+. ละคำรื่ตลกต+นๆของ Neil Simon

หล�ยู่ๆคำรื่!*งข�*นอยู่&�อยู่��งม�ก ก!บท!ศนคำต�ท�งสี่!งคำมของยู่1คำสี่ม!ยู่ โดยู่เฉื่พ�ะอยู่��งยู่��งท��เก��ยู่ว่ก!บคำว่�มสี่!มพ!นธ.รื่ะหว่��งช�ยู่หญ�ง. อยู่��งไรื่ก5ต�ม บทบ�ทและท��ท�ในเรื่��องเซึ่5กซึ่.ได+แปรื่เปล��ยู่นไปคำ�อนข+�งม�ก น!บต!*งแต�ปD 1961 เป6นต+นม� และในเรื่��อง Come Blow Your

Horn และเรื่��องขบข!นในต!ว่ละคำรื่ Alan Baker คำ�อนข+�งจะเป6นไปในล!กษณ์ะม�อคำต�ท�งเพศต�อผ&+หญ�งและเรื่��องเซึ่5กซึ่.. ป<จจ1บ!นน�*เรื่ ��องด!งกล��ว่ม!นกล�ยู่เป6นปล1กเรื่+�ปฏิ�กรื่�ยู่�ท�งอ�รื่มณ์.ของคำนเรื่�ไป, ถื�อว่��เป6นเรื่��องท��ไรื่ +รื่สี่น�ยู่ม ม�กกว่��เรื่��องท��จะท��ให+คำนห!ว่เรื่�ะออกม�ได+.

Page 5: ทฤษฎีของเรื่องตลก

แต�อยู่��งไรื่ก5ต�ม ละคำรื่ตลกบ�งเรื่��องยู่!งคำงสี่�ม�รื่ถืเต�อนคำว่�มสี่น1กสี่น�นได+ แม+ว่��บรื่รื่ท!ดฐ�นต��งๆจะเปล��ยู่นไปก5ต�ม. ตลกก�งเกงข��ม+�ของผ&+ช�ยู่ Shakespeare อยู่��ง Viola ในเรื่��อง Twelfth Night หรื่�อ Rosalind ใน As You Like It ได+ปล1กเรื่+�ผ&+ด&ในสี่ม!ยู่ Elizabethan ให+ห!ว่เรื่�ะออกม�ได+ก5เพรื่�ะ บรื่รื่ท!ดฐ�นท�งสี่!งคำมของยู่1คำสี่ม!ยู่น!*นถื�อว่�� ผ&+หญ�งไม�คำว่รื่ใสี่� เสี่�*อผ+�ของผ&+ช�ยู่ และภ�พท��เห5นเก��ยู่ว่ก!บ Viola และ Rosalind ในเคำรื่��องแต�งต!ว่แบบผ&+ช�ยู่ เป6นเรื่��องท��ด&ไม�ได+หรื่�อไม�เหม�ะสี่ม. ท1กว่!นน�* ผ&+หญ�งต��งก5สี่ว่มเสี่�*อผ+�แบบผ&+ช�ยู่ซึ่��งถื�อเป6นเรื่��องม�ตรื่ฐ�นธรื่รื่มด� และด+ว่ยู่เหต1น�* ก�รื่เห5น Viola ในช1ดก�งเกงข��ม+� ของผ&+ช�ยู่จ�งไม�ใช�เรื่��องตลก.

ม�อ�กหล�ยู่สี่��งหล�ยู่อยู่��งในบทละคำรื่ของ Shakespeare ท��เป6นเรื่��องไม�เหม�ะสี่มหรื่�อถื&กก�ละเทศะสี่��หรื่!บบรื่รื่ท!ดฐ�นในท1กว่!นน�* แต�อยู่��งไรื่ก5ต�ม เหต1ใดเรื่��องตลกหรื่�อห!สี่น�ฏิกรื่รื่มของเข�จ�งยู่!งคำงให+คำว่�มสี่น1กสี่น�นอยู่��งต�อเน��อง อ�กสี่��รื่ +อยู่ปDภ�ยู่หล!งได+ ท��ไมเรื่�ยู่!งคำงห!ว่เรื่�ะก!บเรื่��องเหล��น!*นได+ ซึ่��งบ�งท� อ�จจะไม�ใช+ในเหต1ผลเด�ยู่ว่ก!นก!บผ&+ด&ในสี่ม!ยู่ Elizabethan เข+�ใจ, แต�ละคำรื่ตลกเหล��น!*นม!นยู่!งสี่รื่+�งคำว่�มขบข!นต�อม�ได+ก5เพรื่�ะ เข�ได+เข+�ถื�ง คำว่�มตลกขบข!น จ�กคำว่�มเป6นมน1ษยู่.ม�กกว่�� เป6นเรื่��องบรื่รื่ท!ดฐ�นของสี่!งคำมน!�นเอง.

แง�ม1มท��น��สี่นใจในท��น�* 3 ปรื่ะก�รื่เก��ยู่ว่ก!บคำว่�มไม�สี่อดคำล+องหรื่�อเหม�ะสี่มก!บก�ละเทศะ คำ�อ 1 เรื่��องต�มต!ว่อ!กษรื่(literalization) 2 เรื่��องก�รื่พล�กกล!บ(reversal) และ 3 คำว่�มม�กจนเก�นไป(exaggeration).

ในเรื่��องตลกต�มต!ว่อ!กษรื่ เรื่��องโจBกม�จ�ก ก�รื่เป6นต!ว่แทนภ�พอ!นหน��งของคำ��พ&ด และกรื่ะท��ก�รื่ในล!กษณ์ะต�มต!ว่อ!กษรื่. ต!ว่อยู่��งเช�น เม��อ Max Smart (GET SMART)ขอเจ+�ห1�นยู่นต. Hymie ว่�� “give me a hand”, Hymie ก5ด�งแขนข+�งหน��งของม!นออกม�แล+ว่สี่�งให+ อ!นน�*เป6นก�รื่ต�คำว่�มเช�งตรื่รื่กต�มต!ว่อ!กษรื่ตรื่งๆของห1�นยู่นต. Hymie.

ก�รื่พล�กกล!บ ก5คำ�อก�รื่พล�กผว่นไปจ�กธรื่รื่มด�น!�นเอง น!�นคำ�อ อะไรื่ท��เป6นธรื่รื่มด�และเป6นท��คำ�ดหว่!ง กล!บกล�ยู่เป6น อ�กเรื่��องหน��งไป ในท�งตรื่งก!นข+�ม อ!นน�*อยู่��งเช�น ตอนท�� Retief,

ในนว่น�ยู่�ยู่ว่�ทยู่�ศ�สี่ตรื่.ของ Keith Laumer ในเรื่��อง Retief and the Warlords, ได+ถื&กคำว่บคำ1มต!ว่ เข�คำ�ดไปว่��ผ&+จ!บก1มเข�คำงจะน��ต!ว่เข�ไปทรื่ม�นอยู่��งแสี่นสี่�ห!สี่ แต�ก�รื่ณ์.กล!บกล�ยู่เป6นว่�� เข�ได+ถื&กท��รื่+�ยู่ ด+ว่ยู่ง�นศ�ลปะสี่ม!ยู่ใหม� และภ�พท��ม�กล��นเก��ยู่ว่ก!บคำว่�มเหน5ดเหน��อยู่ท��ท1รื่นท1รื่�ยู่, ขนมป<งปE* งไหม+ๆ , กFว่ยู่เต�Gยู่ว่ผ!ดรื่�ดหน+�, เนยู่แข5งท��ม�กล��นเหม5น และช��อเสี่�ยู่งอ!นเลว่รื่+�ยู่ท��จะได+รื่!บจ�กผ&+คำน.

ในเรื่��องของก�รื่เก�นเลยู่ไปจ�กคำว่�มเป6นจรื่�งท��เข+�ม�ทดแทนคำว่�มเป6นปกต� ธรื่รื่มด� อ!นน�*จะเห5นได+จ�กต!ว่อยู่��งเหต1ก�รื่ณ์.ต��งๆเก�ดข�*น ซึ่��งบรื่รื่ด�ต!ว่ละคำรื่ท!*งหล�ยู่ต��งม�ปฏิ�กรื่�ยู่�เหน�อไปจ�กคำว่�มสี่!มพ!นธ.ท��เหม�ะสี่ม ท!*งหมด: เช�น ภ&เข�ท!*งล&กหล1ดไปจ�ก เน�นด�น ท��ม!นก�อต!ว่ข�*นม� พรื่+อมๆก!น หรื่�อก�รื่คำ+นพบของภรื่รื่ยู่�ข�*ห�งคำนหน��ง เก��ยู่ว่ก!บเสี่+นผมสี่�ทอง บนเสี่�*อคำล1มของสี่�ม� ได+น��เธอไปสี่&� ฉื่�กท��คำ�ดข�*นม�เองในใจ ของก�รื่น!ดพบบ+�ๆรื่ะหว่��งสี่�ม�ของตนและ

Page 6: ทฤษฎีของเรื่องตลก

ช&+รื่ !ก, ก�รื่เด�นท�งไปสี่&� Riveria, และพล5อทเรื่��อง ก�รื่ฆ�ตกรื่รื่มท��จะม�ต�อเธอ, จนกรื่ะท!�งเข�ช�*ไปท��สี่1น!ขต!ว่หน��งซึ่��งน!�งอยู่&�ท��ใกล+เท+�ของเธอ. ก�รื่ให+ภ�พเก�น คำว่�มเป6นจรื่�งไป เป6นม�ตรื่ฐ�นอ!นหน��งของเรื่��องตลก

คำว่�มไม�เหม�ะสี่มหรื่�อถื&กก�ละเทศะท��สี่1ดก5คำ�อก�รื่ละเม�ดเก��ยู่ว่ก!บข+อห+�ม ต��งๆท�งสี่!งคำมน!�นเอง. ก�รื่ฝ?�ฝ@นน�*สี่�ม�รื่ถื ปล1กให+คำน ห!ว่เรื่�ะได+ม�กท��สี่1ด. Richard F. Taflinger ได+ยู่กต!ว่อยู่��ง เช�น ในสี่!งคำมอเมรื่�ก!น ข+อห+�มสี่1ดๆท��ผ&+คำนรื่ะม!ดรื่ะว่!งก5คำ�อ ก�รื่สี่นทน� ก!นเก��ยู่ว่ก!บเรื่��องเซึ่5กซึ่. คำว่�มต�ยู่ และหน+�ท��ท�งช�ว่ว่�ทยู่� สี่��งเหล��น�*เป6นห!ว่ข+อท��สี่!งคำมปรื่ะก�ศ�ตไว่+ว่�� คำว่รื่พ&ดคำ1ยู่ถื�งเรื่��อง ด!งกล��ว่อยู่��งจรื่�งจ!ง อยู่��งรื่อบคำอบสี่1ข1ม และอยู่��งสี่1ภ�พ ถื+�เผ��อว่��จะคำ1ยู่ก!นถื�งเรื่��องรื่�ว่เหล��น�*. จ�กข+อห+�มด!งกล��ว่ เรื่��องตลกต��งๆ ได+พล�กแพลงน��ม�ใช+ก!นม�กเลยู่ท�เด�ยู่ว่.

ธ�ต1แท+ข+อท�� 6 สี่��หรื่!บคำว่�มตลกขบข!นคำ�อ ด!งท�� Aristotle ได+กล��ว่เอ�ไว่+ว่�� ซึ่��งจะต+อง“…

ไม�เป6นเหต1ให+เจ5บปว่ด หรื่�อท��ล�ยู่ล+�ง ม!นอ�จจะบ�บคำ!*นแต�จะไม�ม�คำว่�มเจ5บปว่ด อ!นน�*ม�… ”

ต!ว่อยู่��งเช�น ภ�พก�รื่.ต&นต��งๆได+ถื&กรื่!บรื่& +โดยู่ผ&+ด& ในฐ�นะท��เป6นผ&+ซึ่��งม�สี่�ว่นรื่�ว่ม แต�จะต+องไม�เป6นอ!นตรื่�ยู่ใดๆข�*นม�จรื่�งๆ: ท!*งท�งด+�นรื่��งก�ยู่ จ�ตใจ และอ�รื่มณ์.คำว่�มรื่& +สี่�กท��เป6นสี่1ข ผ&+ด&อ�จจะถื&กข�งพ�ด ถื&กบ�ดเบ�อน หรื่�อถื&กขยู่�*, แต�พว่กเข�จะก&+ภ�ว่ะอ�รื่มณ์.น!*นคำ�นกล!บม�ได+อยู่��งรื่ว่ดเรื่5ว่ และในท+�ยู่ท��สี่1ด พว่กเข�จะได+ฟั@* นคำ�นสี่&�สี่ภ�พปกต�อ�กคำรื่!*ง เหม�อนด!งเด�ม.

ต!ว่อยู่��งท��น�ยู่มยู่กก!นม�ก5คำ�อ Road Runner ต!ว่ก�รื่.ต&นของ Wanner Brother ซึ่��ง Wile E. Coyote (หม�ป?�)ได+ถื&กท�*งลงม�, ถื&กบดขยู่�*, ถื&กต�, ถื&กหม1น, ถื&กบ�บ ถื&กอ!ด,

หรื่�อไม�เช�นน!*นก5ถื&กท��โทษในคำว่�มพยู่�ยู่�มของม!นท��จะจ+องจ!บ Road Runner, แต�ต�อม� ม!นก5ได+รื่!บก�รื่น��กล!บม�ปะต�ดปะต�อก!นใหม�เพ��อรื่อท��จะถื&กฉื่�กข�ดอ�กคำรื่!*งใน ตอนต�อไป

จะเห5นได+ว่�� เจ+�หม�ป?�น�*ไม�เคำยู่ท��จะถื&กท��ล�ยู่ลงอยู่��งถื�ว่รื่ ไม�ว่��ม!นจะล�ว่งลงม�จ�กหน+�ผ�สี่&ง หรื่�อม�ห�นก+อนใหญ�กล�*งม�ท!บม!นก5ต�ม.

บรื่รื่ท!ดฐ�นอ!นน�* ได+ถื&กน��ม�ปรื่ะยู่1กต.ใช+ก!บช�ว่�ตจรื่�งด+ว่ยู่. กล��ว่คำ�อ ม!นเป6นเรื่��องท��สี่รื่+�ง คำว่�มสี่น1กสี่น�น เม��อม�ใคำรื่ล��นไหลจ�ก พ�*นน�*�แข5งและหกล+ม: ผ&+คำนจะห!ว่เรื่�ะออกม�ด!งล!�น –

แต�ห�กว่��พว่กเข�รื่& +ว่��ช�ยู่คำนท��ล��นหกล+มบนล�นน�*�แข5งต+องข�ห!กหรื่�อพ�ก�รื่. เหต1ก�รื่ณ์.น!*นจะท��ให+ผ&+ชมห!ว่เรื่�ะไม�ออกเอ�เลยู่.

เกณ์ฑ์. 6 ปรื่ะก�รื่ท��กล��ว่ม�น�* ได+ถื&กน��เสี่นอเพ��อพยู่�ยู่�มท��จะท��ให+คำว่�มตลกขบข!นปรื่ะสี่บคำว่�มสี่��เรื่5จ: ถื+�ห�กว่��ม�อ!นหน��งอ!นใด ได+ข�ดห�ยู่ไป คำว่�มตลกขบข!นก5จะล+มเหลว่. ตรื่�บเท��ท��ผ&+ชมทรื่�บถื�ง บรื่รื่ท!ดฐ�นต��งๆ และสี่�ม�รื่ถืเห5นถื�ง คำว่�มไม�เหม�ะสี่ม หรื่�อถื&กก�ละเทศะด!งกล��ว่ คำนท��ม�สี่�ว่นรื่�ว่มกรื่ะท��ในล!กษณ์ะท��ข�ดคำว่�มยู่�ดหยู่1�น แต�ม�คำว่�มเป6นมน1ษยู่.โดยู่ก��เน�ด และไม�ม�ใคำรื่ต+อง เจ5บต!ว่ และผ&+ชมไม�ได+ยู่�ดถื�อม!นว่��เป6นเรื่��องสี่�ว่นต!ว่ ห�กเป6นเช�นว่��น�* คำว่�มพยู่�ยู่�มของเรื่��องตลกอ!นน!*น จะปรื่ะสี่บคำว่�มสี่��เรื่5จสี่รื่+� งคำว่�มสี่น1กสี่น�นข�*นม�ได+