1

ความกาวหนาการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของเมองชายแดนใน จงหวดกาญจนบรเชอมโยงกบภาคตะนาวศรและรฐกะเหรยง

ของประเทศเมยนมาร (Socio-Economic Development Progress of Border Cities in Kanchanaburi Province in Thailand Linking with Kayin State

and Tanintharyi Region in Myanmar)

โดย

เชญ ไกรนรา

(Choen Krainara)

ส านกพฒนาเศรษฐกจและสงคมภาคกลาง

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

9 กรกฎาคม 2557

2

ความกาวหนาการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของเมองชายแดนในจงหวดกาญจนบร

กบภาคตะนาวศรและรฐกะเหรยงของประเทศเมยนมาร (Socio-Economic Development Progress of Border Cities in

Kanchanaburi Province in Thailand Linking with Kayin State and Tanintharyi Region in Myanmar)

จงหวดกาญจนบรมแนวชายแดนตดตอกบประเทศเมยนมารระยะทางยาว 370 กม. มชองทางเขา -ออก ตามแนวชายแดนประมาณ 43 จด โดยมชองทางการคาทส าคญจ านวน 2 ชองทางคอ

1. พนทบานพน ารอน อ าเภอเมอง จงหวดกาญจนบร

1) ความเปนมา คณะรฐมนตรมมตเมอวนท 20 พฤษภาคม 2555 เหนชอบการเปดจดผานแดนถาวรบานพนารอน เพอสงเสรมสรางความสมพนธอนดระหวางไทยและเมยนมาร โดยการเชอมโยงเสนทางคมนาคมขนสงระหวางสองประเทศ และเปนการสนบสนนการพฒนาเศรษฐกจ การคา และการทองเทยว เพอเปนการรองรบการเขาสประชาคมอาเซยน รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย (นายจารพงศ เรองสวรรณ ) จงประกาศเปดจดผานแดนถาวรบานพน ารอน หมท 12 ต าบลบานเกา อ าเภอเมองกาญจนบร จงหวดกาญจนบร (หางจาก อ.เมองกาญจนบร ประมาณ 76 กม.) ตรงขามกบบานทก เมองทวาย ภาคตะนาวศร ประเทศเมยนมาร ตงแตวนท 12 มถนายน 2556 เปนตนมา โดยเปดท าการทกวนตงแตเวลา 06.00-20.00 น.

2) สภาพเศรษฐกจ ณ ป 2555 หมบานพน ารอน มประชากร รวมทงสน 808 คน ประชากรสวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรมท าไร เชน ขาวโพด ฟกทอง มนส าปะหลง กลวย พรก มะขามหวาน เลยงสตว นอกจากนยงรบจางและอตสาหกรรมพนบาน มรายไดเฉลยประมาณ 30,000 บาทตอครวเรอนตอป แหลงทองเทยวทนาสนใจไดแกสระน าพรอนอยในเขตเหมองแรแตยงไมไดรบการสงเสรมใหเปนแหลงทองเทยวเทาทควร ปจจบนบรเวณบานพน ารอนเปนพนทซงสงวนไวใชส าหรบราชการทหารตามพระราชกฤษฎกาก าหนดเขตหวงหามทดน พ.ศ. 2481 และมประชาชนอาศยอย ขณะนทางทหารโดยกองพล ร.9 ไดเขาไปด าเนนการแบงแปลงทดนใหราษฎรเขาไปใชประโยชนพนทประมาณ 3,000 ไร โดยเปนพนททางเกษตรกรรม 103 แปลงๆละ 30 ตารางวา (เฉลยแปลงละ 10 ไร)

3) การคาชายแดน มลคาสนคาสงออกในระยะ 8 เดอน ตงแตเดอนตลาคม 2556-พฤษภาคม 2557 รวมทงสน 284.08 ลานบาท สนคาสงออกทส าคญคอ ตนกลาสก น ามนดเซลหมนเรว เครองจกร อปกรณกอสราง รถยนตและยางรถยนต สวนประกอบเครนและอปกรณนงราน อะไหลรถยนตและน ามนเครอง สวนมลคาสนคาน าเขาในระยะ 8 เดอน ตงแตเดอน ตลาคม 2556-พฤษภาคม 2557 รวมทงสน 137.94 ลานบาท สนคาน าเขาทส าคญคอ ถานหนลกไนท โคกระบอมชวต และไมไผล า โดยไทยไดเปรยบดลการคาจ านวน 146.14 ลานบาท ซงมลคาการคาชายแดนมแนวโนมขยายตวอยางชาๆ ส าหรบการเดนทางเขา -ออกของคนผานดานพน ารอน ณ เดอนตลาคม 2556 มจ านวนคนเดนทางเขาทงสน 6 ,826 คน และเดนทางออกทงสน 7 ,069 คน แบงออกเปน คนไทย เขา 1,598 คน ออก 1,922 คน คนพมา เขา 1,211 คน ออก 1,082 คน นกทองเทยวประเทศท 3 เขา 4,017 คน ออก 4,065 คน

3

4) ปญหา ทเกยวของกบการพฒนาดานชายแดนมดงน

(1) ความไมแนนอนของกฎระเบยบการคาชายแดนของเมยนมาร ทเปลยนแปลงบอยและยงไมเอออ านวย โดยเฉพาะการปด-เปดดานชายแดน

(2) ปญหาแรงงานตางดาวผดกฎหมาย ยาเสพตด โรคตดตอชายแดน และการน าเขา/สงออกสนคามอยตลอดแนวชายแดน ทงนการเปดพนทเศรษฐกจชายแดนกาญจนบรหากไมมมาตรการรองรบหรอการจดการปญหาดงกลาว อาจท าใหสถานการณมความรนแรงขน

(3) พนทชายแดนฝ งประเทศเมยนมาร บางสวนอยในการดแลของชนกลมนอย ซงมบทบาทอยางมากตอการคาชายแดน และการผานเขา -ออกบรเวณทเปนเขตอทธพลของกองก าลงชนกลมนอย จงกอใหเกดการคานอกระบบ ซงรฐบาลพมาถอวาผดกฎหมาย จงท าใหสถานการณการคาชายแดนไทย -พมา อยในวงวนของกองก าลงชนกลมนอยมาโดยตลอด

(4) ยงไมมการปกปนเขตแดนไทย -เมยนมาร สงผลใหตองกนพนทและควบคมการพฒนาในฝงไทยไมใหกระทบตอการปกปนเขตแดนในอนาคต

(5) ความตกลงสนคาผานแดนซงไทยและเมยนมารลงนามแลวบางฉบบยงไมมผลในทางปฏบตจรง

2. พนทบานทก เมองทวาย ภาคตะนาวศร ประเทศเมยนมาร

ปจจบนมประชาชนมาตงถนฐานเปนชมชน ชายแดน ขนาดเลก สวนใหญประกอบอาชพคาขายและขนสง โดยมทารถตโดยสารเพอขนสงคน ใหบรการเชอมโยง ระหวางบานทกกบเมองทวาย คดคาโดยสาร 800 บาท/คน ใชระยะเวลาเดนทาง 4 ชวโมง สภาพถนนในชมชนทกยงเปนถนนลกรง

3. พนทอ าเภอสงขละบร จงหวดกาญจนบร

1) ศกยภาพ อ าเภอสงขละบรมระยะทางหางจากกรงเทพฯประมาณ 337 กม. จากอ าเภอเมองกาญจนบรถงอ าเภอสงขละบร เสนทางเปนถนนลาดยางตลอดระยะทางประมาณ 223 กม.จากอ าเภอสงขละบรถงชองทางดานบานพระเจดยสามองคเปนถนนลาดยางสลบคอนกรตมระยะทางประมาณ 23 กม. ดานศลกากรสงขละบรเปดท าการตงแต 06.00-18.00 น. ณ ป 2556 มมลคาการคาชายแดนผานดานศลกากรสงขละบรรวมทงสน 114,647.29 ลานบาท โดยไทยเปนฝายเสยเปรยบดลการคา การสงออกสนคามมลคารวมทงสน 1,658.01 ลานบาท สวนใหญเปนสนคาอปโภคบรโภค เชน ผลตภณฑอาหารเสรมและนม เครองชก าลง ผงซกฟอก น าผลไม นาอดลม ผลตภณฑท าความสะอาดรางกาย เครองส าอาง และเครองปรงรส ในขณะทมมลคาน าเขา รวมทงสน 112,989.28 ลานบาท สวนใหญเปนกาซธรรมชาต แรพลวง โค กระบอ ไมไผล า ขเลอย เฟอรนเจอรท าดวยไมและสงประดษฐท าดวยไม นอกจากนอ าเภอสงขละบรยงมศกยภาพสงดานการทองเทยวเชงอนรกษและเชงวฒนธรรม โดยเฉพาะการลองแพในอางเกบน าเขอนวชราลงกรณและการไหวพระทวดไทยพทธเชอสายมอญทงทอยบนทสงและโผลพนน าในอางเกบน าเขอนวชราลงกรณ โดยมงเนนใหชมชนมสวนรวมในการบรหารจดการแหลงทองเทยวและสงเสรมการกระจายรายไดในชมชน ปจจบนมการขยายตวของรสอรทอยางรวดเรวเพอรองรบจ านวนนกทองเทยวทเพมขน

4

ส าหรบพนทดานเจดยสามองค มชมชนชายแดนตงถนฐานตามแนว เสนทาง ถนนสายสงขละบรถงดานพระเจดยสามองคหนาแนนพอสมควร และปจจบนมโรงงานอตสาหกรรมมาประกอบกจการจ านวน 34 โรงงาน สวนใหญผลตสนคาคณภาพ (High-end) เชน รองเทา เสอผา ถงมอและถงมอกอลฟ เจ ยระไนหนมคา พลอยและเครองประดบ เปนตน โดยจางแรงงานพมาแบบเชามาเยนกลบประมาณ 5,000 คน ผประกอบการสวนใหญเปนชาวไทย ญปนและไตหวน ซงยายการผลตทใชแรงงานจ านวนมาก จากรงเทพมหานครและปรมณฑลมายงชมชนดานพระเจดยสามองคประมาณ 10 ป เนองจากมแรงงานพมาจ านวนมากและคาจางต ากวาไทย โดยอตราคาจาง ขนต าของแรงงาน ชาวเมยนมาร ประมาณ 100 บาท /วน และแรงงานบางสวนท างานแบบเหมาชนงาน โรงงานเหลานตงอยบนพนทความดแลของกรมปาไม ซงผประกอบการและประชาชนในทองถนมเพยงเอกสารสทธใบจบจองทดน โดยไมสามารถใชเอกสารสทธนกเงนจากธนาคารพาณชย จากการสมภาษณผประกอบการพบวาภายหลงจากปญหาวกฤตอท กภยในพนทภาคกลางแนวโนมมการยายโรงงานจากกรงเทพฯ ไปยงพนทดานพระเจดยสามองคมากขน สงผลใหทดนบรเวณชมชนชายแดนมราคาสงขนอยางรวดเรว

2) ปญหา ทเกยวของกบการพฒนาเมองชายแดนสงขละบรมดงน

(1) ขาดแคลนสะพานเชอมระหวางชมชนทอยบนพนทสง รอบอางเกบน าเขอน วชราลงกรณ เพอสงเสรมการทองเทยวและการเดนทางในชมชน รวมทงคณภาพน าบรเวณตอนเหนอของอางเกบน ามแนวโนมเสอมโทรม เนองจากการขยายตวของกจกรรมการลองแพและชมชนชาวประมงในอางเกบน าเขอนวชราลงกรณ

(2) อ าเภอสงขละบรมแนวชายแดนตดตอกบประเทศ เมยนมารทางทศตะวนตกเปนระยะทางประมาณ 160 - 170 กม.และไมมแนวก าหนดหรอเครองหมายแบงเขตระหวางประเทศทแนนอน มชองทางตดตอกนสามารถผาน เขา -ออก ไดตลอดแนวชายแดน ไมมสงกดกนขวางแนวชายแดน ซงเอออ านวยตอการหลบหนของคนตางดาวเขามาในราชอาณาจกรและยากตอการตรวจสอบปราบปราม

(3) ผประกอบการอตสาหกรรมชายแดนพนทดานพระเจดยสามองคยงขาดเอกสารสทธบนทดนเพอการพฒนาทถกตองตามกฎหมาย

(4) สาธารณปโภคเพอสนบสนนการพฒนาอตสาหกรรมมไมเพยงพอ เชน ไฟฟาดบและตกบอย ขาดแคลนน าและทพกอาศยของพนกงานโรงงานอตสาหกรรมชายแดน รวมทงสภาพแวดลอมของชมชนชายแดนมแนวโนมเสอมโทรมลงเนองจากปรมาณขยะและน าเสยเพมมากขน แตทองถนมขดจ ากดในการบรหารจดการสงแวดลอม

(5) ถนนบางชวงทเชอมโยงระหวางอ าเภอทองผาภมกบ ดานพระเจดยสามองคมความลาดชนสงเปนระยะทางยาวประมาณ 15 กม.ท าใหไมสะดวกตอการขนสงสนคา

(6) ดานศลกากรสงขละบรมสถานะเปนจดผอนปรนทางการคาหรอจดผานแดนชวคราว สงผลการใหการคาชายแดนเกดความไมคลองตว

4. พนทเมองชายแดนของอ าเภอพญาตองซ รฐกะเหรยง ประเทศเมยนมาร

1) ศกยภาพ

มประชากรประมาณ 100,000 คน ประชาชนมเชอสายพมาและมอญ สวนใหญประกอบอาชพคาขาย เกษตรกรรม และแรงงานในเหมองแร เปนเมองชายแดนทขยายตวเรว ประชากรของ

5

เมองสวนใหญอพยพมาจากทวประเทศพมาเนองจากมการวางงานภายในประเทศสง จงมาอยอาศยและหาโอกาสขามมาท างานโรงงานอตสาหกรรมทดานเจดยสามองคฝงไทย และแนวโนมมประชากรอพยพมาอยอาศยเพมขน โดยมแรงจงใจดานคาจางแรงงานฝงไทยทสงกวาเมองพญาตองซอยางนอย 2 เทาตว จากเมองพญาตองซถงกรงยางกงมระยะทางประมาณ 400 กม. เสนทางถนนจากเมองพญาตองซถงเมองตนบซายดระยะทางประมาณ 102 กม. มการตงถนฐานของประชาชนตลอดแนวถนนประมาณ 60 ชมชน ปจจบนอยระหวางการยกระดบเปนถนนลาดยางและคาดวาจะแลวเสรจในอก 2 ปขางหนา สวนระยะทางทเหลอไดรบการพฒนาเปนถนนลาดยางแลว รวมทงมทางรถไฟเกาสมยสงครามโลกครงท 2 จากชายแดน ฝงเมยนมาร ถงกรงยางกง จากการสมภาษณผประกอบการคาชายแดนชาว เมยนมารพบวาความขดแยงฝงพมามแนวโนมสงบลงเนองจากมเจรจาปรองดองภายในประเทศ ภาครฐ และภาคเอกชนของ ทงสองฝายมความสมพนธกนอยางใกลชด ผประกอบการคา ไดน าเขาสนคาผานแดนจากสงคโปรผานไทยเขาไปจ าหนา ยทวประเทศเมยนมาร และคาดวาเมอการกอสรางถนนเสนทางเมองพญาตองซถงเมองตนบซายดแลวเสรจ ทางการเมยนมาร อาจเจรจาเปดจดผานแดนถาวรกบฝายไทย สงผลใหในอนาคตเสนทางดงกลาวจะมบทบาทส าคญในการกระจายสนคาไทยเขาไปยงกรงยางกง

2) ปญหา ฝายเมยนมารมสถานะเปนจดผอนปรนทางการคา แตปจจบน ยงคงปดดานไมมก าหนด

5. สรปขอสงเกตเพอสงเสรมการพฒนาอตสาหกรรมชายแดน การคาชายแดน และการทองเทยวระหวางจงหวดกาญจนบรกบภาคตะนาวศรและรฐกะเหรยงของประเทศเมยนมาร

5.1 พนทบานพน ารอน อ าเภอเมอง จงหวดกาญจนบร

สงเสรมการคาชายแดน การลงทน การพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษชายแดนและการเชอมโยงการผลตและแรงงานกบเมยนมาร ซงเปนพนฐานส าหรบการพฒนาการเกษตร อตสาหกรรมและโลจสตกส รวมทงการเชอมโยงวงจรการทองเทยวเชงอนรกษตามแนวชายแดน ซงจะสงผลใหจงหวดกาญจนบรสามารถพฒนาเปนศนยกลางทางเศรษฐกจของภาคตะวนตก

5.2 พนทอ าเภอสงขละบรและดานพระเจดยสามองค

1) เจรจาปกปนเขตแดนระหวางประเทศ และเจรจายกระดบเปนจดผานแดนถาวรเพอสงเสรมการเชอมโยงเศรษฐกจการคาและการเคลอนยายแรงงานกบเมยนมาร

2) พฒนาเสนทางโลจสตกสการขนสงทางรถไฟสายน าตก-ดานเจดยสามองค เพอเชอมโยงเสนทางรถไฟเขาสเมองตนบซายด-กรงยางกง ซงเปนเมองเศรษฐกจหลกของเมยนมาร รวมทงสามารถ เชอมโยงกบนครคณหมงของประเทศจน

3) ผลกดนไปสการจดตงเขตเศรษฐกจพเศษชายแดนโดยการก าหนดพนทเพอการพฒนา ทมงเนนการพฒนาอตสาหกรรม ทใชแรงงานจ านวนมากควบคไปกบการสงเสรมความ รวมมอดานแรงงานกบประเทศเมยนมาร เพอสกดกนการหลงไหลของแรงงานเมยนมารเขาสพนทตอนในของไทย

4) พฒนาระบบ สาธารณปโภคและสาธารณปการ เพอรองรบการเตบโตของอตสาหกรรมชายแดนและการขยายตวของชมชนชายแดน

5) สงเสรมการคาชายแดนและการทองเทยวบรเวณดานพระเจดยสามองค

6

6) กอสรางสะพานเชอมระหวางชมชนทอยบนพนทสง รอบอางเกบน าเขอนวชราลงกรณตามความจ าเปน เพอสงเสรมการทองเทยวและการเดนทางในชมชน รวมทง ใหความรแกผประกอบการ แพทองเทยวและชมชนชาวประมงในอางเกบน าเชอนวชราลงกรณใหมสวนรวมในการจดการคณภาพน า เพอสงเสรมการพฒนาอางเกบน าเขอนวชราลงกรณใหเปนแหลงทองเทยวเชงอนรกษอยางยงยน

7

ภาพประกอบการตดตามและประเมนผลโครงการทไดรบงบประมาณจาก ครม.สญจร ณ จงหวดกาญจนบร และโครงการพฒนาจงหวดประจ าปงบประมาณ 2555 และการส ารวจ

สภาพเศรษฐกจและสงคมเมองชายแดนในจงหวดกาญจนบร ระหวางวนท 30 มถนายน- 2 กรกฎาคม 2557

1.การตดตามและประเมนผลโครงการ

1.1 งบประมาณจาก ครม.สญจร ณ จงหวดกาญจนบร 1) โครงการกอสรางอาคารชวคราวทท าการดานศลกากรและการปรบปรงภมทศนบรเวณดาน

ชายแดนบานพน ารอน ต าบลบานเกา อ าเภอเมองกาญจนบร

8

2) โครงการปรบปรงดานเจดยสามองคเพอพฒนาเปนจดผานแดนถาวรของดานศลกากร สงขละบร

1.2 งบประมาณการพฒนากลมจงหวดประจ าปงบประมาณ 2555

1) โครงการวางผงชมชนชายแดนบานพน ารอน ต าบลบานเกา อ าเภอเมองกาญจนบร จงหวดกาญจนบร

9

2.การส ารวจสภาพเศรษฐกจและสงคมเมองชายแดนในจงหวดกาญจนบรและเมองชายแดนของประเทศเมยนมาร 2.1 พนทดานชายแดนพน ารอน

2.2 พนทชมชนชายแดนทก เมองทวาย ภาคตะนาวศร ประเทศเมยนมาร

2.3 เมองชายแดนดานพระเจดยสามองค อ าเภอสงขละบร

10

11

2.4 เมองชายแดนพญาตองซ (ภาษาพมาแปลวาดานเจดยสามองค) รฐกะเหรยง ประเทศเมยนมาร