บทสรปการทางานเขตท ๑ วดพระบรมธาตดอยผาสม/บานอมลอง ต.แมสาบ อ.สะเมง จ.เชยงใหม

พ.ศ. ๒๕๕๑ หมบานในจนตนาการ: กาเนดศนยการเรยนรเศรษฐกจพอเพยง

ลงดร แมเอย: สรางศนยฯ ไมสญเปลา

ใครจะไปจนตนาการออกวาพนเขยวชอมดวยปาไมสงราวตก

สองชน ผนดนถกปกคลมบรรดาหญาคา ไมยราพ แฝก ผกบง ผก

ปราบ ขนรกแตไมเปลอยเปดหนาดนดาใหเหน อดตทตรงนเคยแหง

แลงดนแตก เพราะเคยเปนไรขาวเกาของลงดรและแมเอย ซงตอนนน

ทงคกยงจนตนาการไรขาวของตนเองไมถกวาจะถกแปลงเปนอะไร

ทนททสนเสยงรถแมคโครไถดะปนแรก นาตาแมเอยกไหล

พรออกมาไมหยด

“ตอนแรกแมไมยอมยกทดนใหหลวงพอ แมเสยดายขาวไรท

เฝาฟกฟกดแล และกาลงตงทองออกรวงอยแลว หลวงพอนาจะรอสก

หนอย พอตกลงกนไดวนรงขนกไปเอาแมคโครมาไถเลย” นตยา สข

โขหรอแมเอย เลาประสบการณไมไดตงตวตอนรถไถไรขาวจนโลง

เตยนเหลอแตแปลงดนเปลา ขาวลมผสมกอนดนเหนยวกลางแดดจา

ทาเอาใจแมแทบสลาย แตกยงเทยบไมไดกบความเจบปวดจากหนสน

พะรงพะรงจากการเปนพอเลยงแมเลยงสตรอเบอรรขาดทนยอยยบเมอ

ยางเขาสปทสบ

“มนมดไปหมด ยะ(ทา)ทกอยางมาหมดแลว ตดหนกองโต หลวงพอมานงอยตรงโขดหนบอกวา อยาก

ไดคนหวไวใจส อยากไดททาขาวไรตรงนแปลง(สราง)เปนศนยเศรษฐกจพอเพยง พอจะวาอยางไง พอกไมรจะ

ทาอยางไง มนมดบอด หนบงตา กเลยตดสนใจทาด ไมมอะไรจะเสยอกแลว”

อดร สขโขหรอทรจกกนในนาม “ลงดร”

ทบทวนความทรงจาทยงคงเดนชดยอนกลบไปเมอป

๒๕๕๑ เมอหลวงพอสรยทธ ชยปญโญ รกษาการเจา

อาวาสวดพระบรมธาตดอยผาสมพบ “ความทกข” จาก

ปญหาหนจากการทาเกษตรเชงเดยวระหวางบณฑบาต

ของชาวบานอมลอง เมอปจจยการผลตสงขน ไมวาจะ

เปนคารถไถ คาแรงงาน คาปย คายาสารเคม คาเมลด

พนธ คานามนและการขนสง ทงชาวบานยงตองเผชญ

กบความไมแนนอนของสภาพอากาศกบราคาผลผลตท

ไมมใครรบประกนความแนนอนได ซารายทดนทเคย

ปลกดกนดกลบเสอมโทรมอยางรวดเรวเพราะใช

สารเคมตดตอกนอยางยาวนาน จงตองกเงนใชหนและ

ลงทนเสยงโชคปลกพชเคมหวงผลตอ เพอตองการ

ความสขเทยมคอ เงนทองกองสมบต ทหาไดมความ

มนคงไม

เมอชวตตงอยบนความประมาท ทาทกอยาง

เพอตอบสนองกเลสตณหา หรอความตองการไมรจก

พอ ภายใตการขบเคลอนแนวคดทนนยมเสร กระแส

วฒนธรรมบรโภคนยมทกาลงโหมรนแรงแผดเผาจตใจ

อนดงามของผคน เปนจดเรมตนของทางวดทรเรมหลก

ปรชญาเศรษฐกจพอเพยงสภาคปฏบตทเหนผลไดจรง

เปนการพสจนวาศาสตรพระราชาจะเปนทางรอดจรงหรอไม

“พอจดตงศนยฯ เขาปทสองถงไดเขาใจวามนยงกวาปลกผก ปลกกลวย ปลกไผ ปลกไมผล ไมยนตน

เรมเหนสเขยวชอมมาบาง ผกกโตงาม อากาศกเยนด มคนเขามาถามซอผกถงท คนกมาขอดงาน ชมสวนเรามาก

ขนๆ ตอนแรกนกวาเศรษฐกจพอเพยงคอปลกผกอยางเดยว แตไมใชมนอยท “ใจเราพอหรอเปลา”

“ยงไดไปดงานคนอนทประสบผลสาเรจ ทศนยกสกรรมธรรมชาตมาบเอองบาง ปฐมอโศกบาง สวน

เกษตรเมองงายในองคสมเดจฯ พระบรมราชนนาถ ฟงปราชญ

ชาวบานทอสานบาง ทาใหเหนวาแคพอกนพออยพอใชพอ

รมเยนทในหลวงตรสมานานแลว เราไมเขาใจ พอกลบมาจงลง

มอทาทนท เหนกบตวเองถงเขาใจ ความสขงายๆ กเรมจาก ใจท

พอแลว” ลงดรวทยากรชาวบานชนครสะทอนสายตาเปน

ประกายถงความภมใจทจากวนนนถงวนนตดสนใจไมผดทยอม

ยกผนขาวไรใหกบทางวดจดตงศนยการเรยนรปรชญาเศรษฐกจ

พอเพยงสการสรางเสรมคณธรรมนาวถชวตชมชน ภายใตการ

สนบสนนจากศนยคณธรรมกลยาณมตรทชวยเหลอตอเนองกวา

สปแลว

ระหวางป ๒๕๕๑ บรรดาแมบานพอบานชาวอมลอง

กลมแรกกวายสบคนทยงกลาๆกลวๆ กบการเรมตนชวตใหม

กบวถชวตเกษตรพอเพยง ทงๆทแตละรายมหนสนหลกแสน

หลกลาน จากการกเงนมาลงทนกบพชเชงเดยวทอปฮตอยางสต

รอเบอรร กมคนกลมหนงทกลากลบหลงหน พลกหวใจทมดมว

ถงทางตน สทางสวางเหมอน “ตายแลวเกดใหม” หลงจากททาง

วดไดรบการสนบสนนจากบรษทโตโยตามอเตอรประเทศไทย

บรษทเอกชนแหงแรกทรวมจดกจกรรมเพอการพฒนาทยงยน

๔ แผนก คอ ๑) การฟนฟอนรกษทรพยากรธรรมชาตปาตนนา

โดยการสรางปาเปยก ฝายชะลอนา ๒) สรางปจจย ๔ เกษตร

อนทรยและสารชวภาพ ปลกผกปลอดสารพษ การบารงดน การ

ทาสบ แชมพ นายาลางจานลดรายจาย ๓) พลงงานทดแทนและ

การอนรกษพลงงาน ไบโอดเซลจากนามนเกา หบเมลด

ทานตะวนและสบดา หมกมลสตวเปนแกสชวภาพ ๔) จด

การศกษาพอเพยง ทางวดจดการศกษาตามอธยาศยหรอโฮมสคล เรยน

จากการทางานจรงตามทสนใจ สามารถสบทอดอาชพภมปญญาของพอ

แมไวได เพอจตสานกรกและอยากพฒนาบานเกดตนเอง

และการเสรมหนนจากศนยสงเสรมและพฒนาพลงแผนดนเชง

คณธรรม สานกงานบรหารและพฒนาองคความร (องคการมหาชน) หรอ

ศนยคณธรรม ซงเปนภาคภาครฐแหงแรกทเขามาสนบสนนกจกรรมของ

วด ใน ๒ โครงการคอ โครงการประยกตใชหลกพทธธรรมและแนวทาง

พระราชดารเศรษฐกจพอเพยง เพอเสรมสรางเครอขายคนด และโครงการ

ศนยการเรยนรปรชญาเศรษฐกจพอเพยงสการสรางเสรมคณธรรมนาวถ

ชวตชมชน สรางความรวมมอในการพฒนาทง บาน วด โรงเรยน เปนการ

นอมนาหลกพระราชดาร บวร นามาใชในการพฒนาในชมชนทยงยน

พอดร แมเอย จงเปนตานานของประวตศาสตรหนานเพราะเปน

ครอบครว “หวไวใจส” ครอบครวแรกๆ ทกลาเปลยนชวตจากการทา

เกษตรเชงเดยวสการทาเกษตรแบบผสมผสาน ทงอนรกษปา ดน นา

เพราะนอกจากจะทาเกษตรผสมผสานโดยปลกทกอยางทกน กนทกอยาง

ทปลกแลว ยงปลกปา ๓ อยาง ปากน ปาใชสอย ปาอยอาศยเพอประโยชน

๔ อยาง คอ พอกน พออย พอใช พอรมเยน การยกทดนขาวไรแหงแลง

ใหกบทางวดจดตงเปนศนยเศรษฐกจพอเพยงทประกอบไปดวย ๙ ฐาน

การพงตนเอง ไดถายทอดใหความรกบผทสนใจดวยตนเอง

“พอขอาย ยงพดตอหนาคนมากๆ ไมไดเลย แตเชอเลยคนเรามน

ฝกกนได ยงพดในสงทเรารวมทา รวมสรางมาบนผนดนของเราเอง ยงงาย

มนเปนธรรมชาต ไมนาเชอจรงๆ วาปาเขยวทเหน เมอสปกอนยงเปนไร

แลงแหง ปาตนนากไหมทกป นาไมมเลย แตเดยวนทานาอนทรยไดแลว ม

นารดผก คลมฟางหมดน รดนาหมกชวภาพ ดนกกลบมาอดมสมบรณ

ปลกกลวย ปลกตนไมได เลยงปลา เลยงไก เลยงหม เลยงววควายได มอาหารกนไมตองกลวอด ทงยงใหความร

เปนบญแกคนอนของเราอก”

การเสยสละทดนเพอสวนรวมของลงดรและแมเอยไมสญเปลาจรงๆ เมอไดชวตคนกลบมา เพราะ คน

ชวต คนความอดมสมบรณใหแผนดนกอน ปลกอะไรกขน ผลผลตกงาม ไมไดใชจายคาอาหาร รายจายจงลดลง

ทงมรายได หนจงคอยๆ ระหวางนนกลงดรกทาบญเปนวทยากรใหวทยาทานความรโดยเอาชวตจรงของตนเปน

ตวอยางประกอบฐานการเรยนร แมเอยคอยเปนผดแลศนยการเรยนรเศรษฐกจพอเพยง ณ หวยบง มอาหาร ทพก

และรอยยมตอนรบแขกผมาเยอนและสนบสนนอยอยางไมขาดสายเปนเพราะสายธารแหงบญทไดรวมตอบแทน

คณแผนดน

กจกรรมบญ ณ ศนยเศรษฐกจพอเพยง

สหกรณบญ

ทกวนนนอกจากลงดรจะมตาแหนงหวหนาผดแลศนยการ

เรยนรเศรษฐกจพอเพยงแลว ยงเปนสมาชกสหกรณพาทาปยหมกทกวน

พระ โดยทกสบหาคาชาวบานอมลองจะนามลสตวทเหลอจากการใชท

ไของตนเองมาออมรวมกน ณ โรงทาปยหมก ศนยการเรยนรเศรษฐกจ

พอเพยง แลวจงนารถปกอพพากนไปเกยวหญาขางทางมาสบ บดดวย

เครอง ผสมกบมลสตวแลวลดดวยนาจลนทรย ไมถงเดอนปยหมกก

พรอมบรรจกระสอบขายเปนผลตภณฑหลกของขบวนบญ ทชาวสวน

ลาไย ชาวนาอนทรยตองยกนวใหกบปยหมกของชาวอมลองทงคณภาพ

ด เพมผลผลตในราคาประหยด เมอไดรายไดคนมาจงนาไปเขารานคา

สวสดการซอขาวของเครองใชทจาเปน อาท นามนเบนซน นามนพช

นาตาล กระเบอง อฐ ทราคาเทากบในเมอง เปนระบบสหกรณบญทไม

จายปนผลเปนตวเงน แตเปนสวสดการทจะชวยใหมชวตความเปนอยทด

ขน

ตอนรบคนบญ

ทกๆ เดอนตารางงานของลงดรและแมเอยจะแนนไมแพ

นกธรกจพนลาน เพราะบรรดาแขกทงขาจรและขาประจาจะ

มารวมเรยนรและทางานจตอาสาใหกบทางศนยฯ อาท กลม Very

Good ซงเปนขาประจาจากเมองหลวง เปนพนกงานบรษทและ

ครอบครว นาทมมาสรางฝาย ปลกปา ทาบานดน และรวมเรยนร

ฐานทง ๙ เพอการพงพาตนเอง กลมนกศกษาเอแบคและกลมวชา

ชวต คอ ชอหลกสตรใหคนในเมองทอยากสมผสการใชชวตใน

ชนบท เรยนรและชวยงานในครอบครวดจดงลกคนหนงตลอด

หนงสปดาหทกระเปาตงคและมอถอจะถกเกบไวเพราะไมตองใช

แตใหเวลากบการเรยนรชวตทงจากครอบครวอปถมภ ชาวบาน และเขาใจตว

เราผานการใชชวตแบบพอเพยง หรอกลมทหารจากคายทหารหนวยตางๆ ท

กลายเปนขาประจาชวยสรางฝาย ปลกปาแบบทหารพฒนา และกลมเอกชนท

เปนขาจรทมาทาบญถวายสงฆทาน ทอดผาปา แหเทยนพรรษาแลวสนใจเปน

แรงงานจตอาสาใหกบวด หรอชวยหากองทนบรณะซอมแซมปรบปรง

สถานทตางๆ ของวดและศนยอบรม นอกจากนนยงมจตอาสาเยาวชนหรอ

นกศกษาจบใหม ทตะลยมาเดยวๆ หรอกลมเลกๆ โบกรถมาชวยงานดวย

ความตงใจ บางอยเปนเดอน เปนปจนกลายเปนศษยวดชวยงานในวดประจา

เหนอยแตกายแตไมเหนอยใจ เพราะทกครงทไดทาเปนการสะสม

เสบยงตนทนบญกศลสาหรบชวตน

เปนหลกคดชวตของทงลงดรและแมเอยตลอดหาปทเปดบานตอนรบคณะศรทธาทไมเฉพาะมารวมเปน

จตอาสาตอบแทนคณแผนดน ปา ตนนา ยงเปนกาลงสนบสนนวดและศนยทงกาลงทรพย กาลงปญญา กาลง

แรงงาน และกาลงใจดวยการบอกตอปากตอปาก ทาใหเราเหนวา “บญมฤทธจรง” เพราะยงใหยงไดรบ

แมศร : ยะซะปะ! (ทามนทกเรอง!)

ทาทนท

“ทามาสบปแลว เคยนบเงนลาน มรถปกอพใหม

ปายแดงสคน แตพอนาทวมกขาดทนหลายแสน เจงเลย ตาย

สนท ตองใหคนงานสบครอบครวออก ตองขายรถ ขายทดน

เพราะกไมไดแลว หนมนเตมไปหมด มดไปหมดตอนนน

รองไหจนไมมนาตา” แมศร หรอแมชณตฎา สาสจตร วย๕๐ เลาถงอดตตอนมฐานะอนรงโรจนของอาชพแม

เลยงสตรอเบอรรมทกอยางหายไปในพรบตาเมอนาฝนพดพาไร

สตรอเพยงชวขามคน

“กมนเหนอย เหนอยสดๆ เปนหน เลกกไมได และใน

ครอบครวกไมมเวลาดแลกน คยกนกบพอสามคากทะเลาะกน

ตอนเชาตสองตสามเตรยมเสอผา ขาวปลาอาหารใหลกทยงหลบ

อยในทนอน เขาตนมาทาเอง ขนรถไปโรงเรยนเอง เราไปสงสต

รอเบอรรทตลาดเชยงใหมตงแตตหาแลว”

จดหกเหของชวตททาใหแมศรหนงในบรรดาแมเลยงสต

รอเบอรรคมคนกวายสบชวต เคยมเงนใชซอทกอยางทตองการ

และกตดหนทกทเชนกน สดทายตดใจเลกหลงจากลกชายวย ๒๓

ไดมาอบรมตนกลาอาชพกบทางวดพระบรมธาตดอยผาสมเมอป

๒๕๕๒ เหนอาชพการเกษตรแนวใหมคอ ทางรอด จงโทรศพท

ชวนพอและแมมาอบรมดวย ทงครอบครวจงเรมออกจากวงวนหน

“ลกชายแมบอกวาถาแมทาแบบนแมจะไดกน ตอนแรก

พอไปกอนกมาบอกแมวาจะไดกนไหมทาแบบน ปลกผก ปลก

ตนไม เลยงหม ไมเคยทามากอน แมจงตดสนใจไปรบจางในเมอง

เพอใชหน สดทายไมเหลอเกบจงกลบมาตามคาขอรองจากลก

กลบมาบานมาอบรมทาเกษตรพอเพยง เรากไมเชอแตพอสงเกตแมแกวเพอนบาน เขาเรมทากอน เขามความสข

ไปไรไปนาไมกชวโมงกลบมาแลวสบายใจกเลยเรมไปถามเขาวาทายงไงเกษตรอนทรย”

หลงจากนนไมนานแมศรจงไปอบรมอกรนแลวจงกลบมา

ททท. ทาทนท มาขดบอปลา ปลกผก อยไมกวนกนกมาไดวา

ตองการมลสตวทาปย หลวงพอจงนาหมมาใหเลยงเปนหมหลม จง

เรมมปยเปนของตนเอง ขายป ยได ยงขายลกหมนอยทเกดใหมไดอก

มรายได ลดรายจายเรองอาหารกเรมมความรสกวาเราไมตองไปหา

เงนทอนแลว

ยงให ยงได แกไขทตวเรา

“ยงให ยงได เราคดแควาจะมแจกเขาไหม มแบงเขาไหม ไมไดไป

คดวาตองขายไดกบาท เทาไรตอวน” เปนหลกในการดาเนนชวตแม

หลงจากททาเกษตรพอเพยงและซมซบคาสอนจากหลวงพอไปดวย ครบา

อาจารยจงเปนทงผใหและทปรกษายามแมทกขรอนใจ ไมนานแมกรกษาใจ

ไดดวยปญญาของตนเอง

“ตอนนนหลวงพอสงไปอบรมธรรมะกบคณะแมชนนทสาวพน

ดาว อาเภอสนทราย ไดยามาสองเมด คอ “กได” และ “แลวเราละ” แบบวา

พอใครทาใหไมพอใจเรากคดวา “กได” เขาจะทาใหเราไมพอใจกได แลวเรา

ละเคยทาพฤตกรรมแบบนนไหม ถาไมเคยกไวเปนกระจกสอนใจวาอยาทา

แบบนน บางทแมกเรมยดตดอยากใหลกทเคยกนเหลาเยอะ มาทาเกษตร

แบบเราทงๆ ทเขาชวนเราทา แตเขาไมเปนแบบนน ไหนจะเรองหนสน

พะรงพะรง กทกขใจหนก แตพออบรมเสรจกเขาใจแลววา เขากเปนของเขา

แบบนนเหมอนลกมะพราวจะใหมนเปนมะปรางไมได มนกเปนของมน

แบบนน ฉะนนความทกขจงเกดทตวเราคดเอง คดใหทกข ตองแกไขทตว

เราเองเทานน ไปเปลยนคนอนไมได” แมศรจงเรมสบายใจขน แตกอน

ทะเลาะกบพอ พอวาแมกได แมกเคยเถยงเขา วาเขา จงเรมนงคยกนใจเยนๆ กบพอไดครงแรกเพอโนมนาวใจให

พอใชชวตแบบพอเพยงทงหมด

“แมเหนอยแลวพอ พอเหนอยไหม เราทาแบบพอเพยง กยงมหนกจรง แตเรามาทาอะไรใหทกขนอยลง

ไดไหม” พอกบแมจงไปหาผจดการธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณวาขอพกหน สดทายกใหพอออกจาก

ประธานธกส.ของหมบาน ไมมเครดตกเงนอก แมกวาดตาแหนงนแปลวาเปนแชมปหน นานเขาไมมเงนสงลก

ขนรถโรงเรยน สงรถเดอนละหมน แคคากบขาวทจะกนแตละวนยงลาบากจงมานงคยกบลกชายคนเลกทอยาก

เปนทหาร เปนนกกฬาแตเปนไปไมได จงพาลกไปปรกษาหลวงพอ รงขนหลวงพอกพาไป ลกจงไดไปเรยน

ศลปะแกะสลกเครองเงนตามทสนใจทชอบ ทกวนนลกมรายไดจากการแกะสลกเครองเงนเดอนแรกๆ กไดชน

ละรอย ขนมาเปนหารอย จนเราไมตองสงเงน ขาวปลาอาหาร แตพอปหนงเขาฝมอดวนดคน จนทกวนนไดเงน

เปนหมนตอเดอน ไมตองสงเงนใหเขาแลว เขากตญ กสงกลบมาใหแมอก เมอลกสบายแมกสบายใจ แมไมตอง

ดนรนหาเงน ลกชายคนโตกมาทางานใหวดอยกบแมทบาน ชวตชวาในครอบครวจงกลบคนมาอกครง

หนสวนหน บญสวนบญ

เกษตรพอเพยงไมไดมไวปลดหน แตมไวเพอรจกและเหนวา “เมอใจพอ กมความสขแลว ไมตองวงเตน

ตามกเลสในใจของเรา ทอยากโนนอยากน จงตองหาเงนซอความสข ทงๆ ทจรงมนกอยทใจพอ มนกพอ” แมศร

เลาตออกวา เมอพงพาตนเองดานอาหารได รายจายกลด ลกชายทงสองกไมตองสงเงน หาเงนพงตนเองเองได

แลว หนมนกลดเองเพราะมรายไดจากการทาการเกษตรพอเพยง ถงมนจะชาหนมนกลดลง

สาหรบบญกทาบญไปดวย ไมไดตงหนาตงตาปลดหนอยางเดยว ชวตของแมศรจงทงสบายกายสบายใจ

มากขน จนทกวนนแมศรยะซะปะอยาง (ทามนทกเรอง!)

ยะซะปะ! (ทา (บญ) มนทกเรอง!)

ขายขยะ หมกป ย ปลกแฝก เลยงไกไข ดองไขเคม เลยงหม

เลยงวว เขาสวนปลกผก เพาะถวงอก หมกนาหมกมะขามปอม เปน

วทยากรอบรมฐานสขภาพ กวซา ทานาคลอโรฟลล เปดบานตอนรบ

แขกเรยนรวถชวตพอเพยง และสอนธรรมะใหเดกและเยาวชน เปน

กจการบญของแมศรทไมไดเลยงตวเองไดเทานน เพราะเวลาสวนใหญ

ยงเหลอไปทากจกรรมเพอสวนรวม อาท การเกบขยะบนวดและใน

หมบาน พรอมแนะนาใหชาวบานแยกขยะมาขาย ปญหาการทงขยะลง

หวยลงเหวในทสาธารณะจงลดลง กลบเพมรายไดใหอกชองทางหนงท

แมศรพสจนแลววาขยะ คอทองคาจรงๆ กจกรรมหมกป ยจากพชสด

และมลสตว แมศรไดดอกดาวเรองหลายตนจากเพอนบานททงเนาเหมนขายไมออกขางบานมาหมกป ย ชวย

กาจดกลนรบกวนคนในหมบาน ปญหาขยะกลดลงควบคกจการแยกขยะไปไดดวยด การเลยงไกไขทไขทกวน

สมาชกในกลมเกษตรพอเพยงไดบรโภคไขราคาถก สดใหมทกๆ เชา และหลายครงทแมศรนาไขไกไปทาบญใน

งานโรงเรยน งานวด งานกจกรรมอบรมของหมบาน การเปนวทยากรฐานสขภาพทชวยใหทกคนเปนหมอดวย

ตนเองไดงายๆ ทบาน แมสอนการดมนาคลอโรฟลลททาจากพชพนบานใบเขยวทหาไดงายมาคนสดๆ ดมทกวน

ไรโรคภย การนวด กวซา กดจดใครไดลองจะตดใจเพราะเหมาะกบอาชพใชแรงงานอยางเกษตรกร ทงยง

สามารถมาเรยนกบแมศรแลวนาไปนวด ดแลสขภาพคนขางกายไดอกดวย ตวอยางความสาเรจของแมคอพอ

ฤทธ สามของแมมอาการหนามดบอย ออนเพลยงายเพราะมปรมาณสารพษในเลอดมากจากการฉดพนยาสมยท

ทาสวนสตรอเบอรร จนทกวนนไมไดไปโรงพยาบาลมาสองปแลว ผดกลบสมยกอนทตองไปหาเกอบทกอาทตย

เพอรบยามากน นอกจากนนผกสดๆ จากสวนเกษตรผสมผสานทแปลงมาจากนาขาวของแมศร ยงมคนมารบซอ

ถงทพรอมถวงอกทเพาะเองไมฟอกส เหลอพอทแมจะแบงทาบญเขาวด ทงนามาออมผกเมอมแขกมาอบรมท

ศนยเศรษฐกจพอเพยงของวด

“เมอพงตนเองไดแลว เรากไมลมจะแบงปนทาบญใหคนอน เขาเหนเราสบายใจทไดให ไดเหนวถชวต

ความเปนอยของเราทกวนนทไมตองเรงรบหาเงน เงนมนกมาหาเองจากสงททาเลกๆ นอยๆ ในสายตาคนอนน

แหละ แมอยแบบนแหละ มความสข” ความสขจากการทาบญซะปะอยางของแมศรเปนหลกฐานชนสาคญวา

“ยงให ยงได ยงหวง ยงอด”

แมสมหมาย: กระเทยมปลดหน (ลบเฉพาะ) คนมบญ

“คน คน ตก ตก...”

เสยงเครองโมคลงเคลากลนกระเทยมไทยกลบโต

กาลงยอยหวกระเทยมแหงโตๆ เปนกลบยอย แมสมหมาย

กาลงใชมอกรานแดดเลอกกลบกระเทยมทสมบรณเปลอก

ครบ ไรรอยแทะ รอยหก กลบโตไดขนาดใสถงตาขายเตรยม

สงคนบรษทเทพผดงพร ผผลตทงกะทชาวเกาะและนาพรก

แมพลอย ซงพรกแกงสาเรจรป และนาพรกบรรจขวดสงขายทวโลกนเองท

ตองการกระเทยมไทยกลนจดจานเปนหวใจหลกสาคญ

“เรมมาจากตอนป ๒๕๕๓ บรษทเทพผดงพรมะพราวเขามาทศนย

เศรษฐกจพอเพยง ทหวยบงเพอมาทาโครงการ ๘๔ ฝายถวายพอหลวงพอ

หลวงพอคยไปคยมาเขากถามวาชาวบานทนทาอะไร มปญหาอะไร บรษทจง

เสนอใหปลกกระเทยมและจะรบซอ ลดความเสยงเรองราคาทขนๆ ลงๆ

ตลอดป ไมตองใหพอคาคนกลางกนสวนตาง” แมหมายหรอจนทรด บญ

มาลาวย ๔๘ ป ประธานกลมผปลกกระเทยมปลดหนเลาทมาทไปพลางคด

กลบกระเทยมคนเดยวแตเชาตร

เมอชาวบานศรทธาวด บรษทศรทธาวดจงอยาก

ชวยใหคณะศรทธาวดมกนมใชบรรเทาทกขจากหนสนให

เบาบางลง จงคดโครงการกระเทยมปลดหนซงทางบรษทจะ

รบซอกระเทยมทงหมดของชาวบานเพอชาวบานและชวย

ใหบรษทมกระเทยมไทยปอนเขาสโรงงานตามความ

ตองการ หลงประสบปญหาภาวะขาดแคลนกระเทยมไทย

เพราะคนปลกนอยลง เนองจากกระเทยมกลบใหญหวใหญ

ของจนตตลาดจากนโยบายเปดตลาดเสรทางการคา

ประกอบกบคายา คาปยแพงขน พอคาคนกลางกดราคามาก

ขนบดเบอนกลไกตลาด บางกกตนไวเทขายสนคาตอนขาด

ตลาด

แตในเมอกระเทยมไทยชนะเลศกระเทยมใดๆ ใน

โลก ตรงทกลนหอมฉน รสจดจานชความเปนเครองแกง

ไทยเดน ความตองการกระเทยมไทยจานวนมากสาหรบทา

นาพรกและเครองแกงสงออกขายทวโลก จงพบกนพอดท

ชาวบานตองการเพาะปลกอะไรสกอยางเพอปลดหนได

“ไมเหมอนทอนนะ ทนเราอาศยความเชอใจลวนๆ

ไมโลภ ถาโลภใจรอนอยากไดเงนเรวๆ ไมทาตามเงอนไข

ของกลมเรา จะไมใหเชอไปปลก ถาผลผลตปทแลวไมถง

เปาปถดมากไมไดเชอไปปลก แลวโควตาเชอกจะไปตกกบ

ผปลกหนาใหมแทน”

แมสมหมายพยายามอธบายเงอนไขการเขามาเปน

สมาชกผปลกกระเทยม เพราะเมอบรษทใหโอกาสทงรบซอ

กระเทยมคน กอนปลกกใหเชอ (พนธ) กระเทยมมากอน สาหรบปนใหเงนมาซอกอน มเครองโมมาถวายวดให

กลมไวใช ใหทกอยางตามตองการ ฉะนนกระบวนการคดเลอกผปลกตองเขมขน เพราะใชวธการปลกทพงพา

เคมนอยทสด โดยอาศยปยหมก ปยคอก นาหมกชวภาพจากหนอกลวยบารงดนตงแตการเตรยมแปลงปลก

ฮอรโมนไขไกบารงกลบ ราก ตนกระเทยมใหอวบแขงแรง ซงการใชสารชวภาพเหลานกเพอชวยสมาชกผปลก

กระเทยมลดภาระคาใชจายเรองปยเคมทราคาแพง และไดผลดกวา

“ใชป ยเคมตอนแรกหวจะโตเรว สวยใหญแตพอนานๆ ไปเวลาเกบหวเตรยมตากแหงมนจะลบฝองาย

แตใชปยอนทรย สารชวภาพจะเหนผลชาแตเมอเกบมาตากแหงแลวจะไมฝองายยงอวบสวย รเลยวาใครใชเคม

ใครใชอนทรย จานวนผลผลตกจะฟอง ปกตใครปลกเกงๆ เอาเชอไป ๑ สวนตองไดกระเทยมแหงแกะกลบ ๕

เทาตว แมถงไดเรยกวาคนซอสตยเทานน มบญเทานนจะไดปลกกระเทยมปลดหน”

กาไรหลายหมนหลายแสนอาจเปนเครองลอใหชาวบานตางอาเภอหนเขามารวมเปนสมาชกซงตอนนม

ทงหมด ๓๙ คนจากเจดหมบานสามอาเภอ แตเมอผลผลตไมเปนไปตามเปาแมสมหมายและเพอนสมาชกทปลก

เกงในปทแลวจงลกขนมาสอนเพอนสมาชกเอาบญในวนน

ปยหมกจากมลสตวและหญาสาบเสอ ฮอรโมนหนอกลวย จลนทรยดนระเบด (EM Ball) และฮอรโมน

จากไขไกสด คอ เคลดลบชนเยยมสาหรบสมาชกผปลกกระเทยมอนทรย แคใจทปรารถนาใหเพอนไดดเหมอน

ดงทแมสมหมาย ได แมจงไมเคยหวงวชา ไมหวงสตรเดด กจกรรมบญประยกตจงเกดขน ณ ศนยการเรยนร

เศรษฐกจพอเพยง เพอคนมบญไดปลกกระเทยมปลดหนตนเอง ไดชวยบรษท ไดชวยรกษาสงแวดลอมจากการ

ทากระเทยมอนทรย

โรงอโรคยา : การไมมโรคเปนลาภอนประเสรฐ

กรรมการอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน (อสม.)

เปนอกพนธะกจหนงเพอชมชนของแมสมหมาย ประสบการณ

กวาสามสบปบนเสนทางอสม. เปนเครองยนยนหนกแนนวาแมม

ใจเสยสละเพอสวนรวมตงแตยงสาว สลบสบเปลยนกบอาชพ

หลกอยางแมเลยงสตรอเบอรรกวาสบปและกวาครงลาน ดวยบญ

และใจทเสยสละของแมจงปลดหนหมดจากโครงการปลก

กระเทยมเมอปทผานมา

จนทกวนนแมสมหมายมเหลอกนเหลอเกบจาก ๑ไร

คณธรรมทปลกทกอยางทกน และกนทกอยางทปลก บนดนม

หนอไมหวาน ผกสวนครว ผลไมและไมยนตนใหรมเงา ใตดนม

ขา ขง ขมน ไพร ใหเกบขายทายาสมนไพร หลงจากไดไปอบรม

ตนกลาอาชพกบทางวดเมอป ๒๕๕๒ กเลกทาสตรอเบอรร

เดดขาดเพราะทกขเพราะมลกนองกวาสบชวตในไรตองเลยงด

ไมมรายไดแตตองจายใหลกนองทกวน จงหยดไมได

“แมจะไปไรกโมงกได ชวตมความสข พอเขาใจ

แนวทางพระราชดารของในหลวง กลบจากอบรมกลงมอทาใน

โครงการ ๑ ไรคณธรรม ตอนแรกแมมลงเลอยบาง เพราะแตกอน

มเงนใหใชจายตลอด แตเชอวาถาพงตนเองได ไมตองจางคนอน

จะมความสขขนเยอะ”

เมอชวตกาหนดเวลาของตนเองได แมหมายจงใชเวลาสรางสรรคโครงการสมนไพรรกษาตนเอง เพราะ

เมอชาวบานทแมดแลอยไปอนามยกไดยากนทไมหายตองไปขอยาอกหลายรอบ แมจงคดวาเมอพงตนเองดาน

อาหารการกนทอยอาศยไดแลว ดวยความทคลกคลกบวงการสาธารณสขมานาน แมจงคดวาทกคนนาจะ

พงตนเองดานสขภาพการรกษาโรคไดดวยสมนไพรพนบานทปลกกนอยแลว

“การขดตวถอนพษ (กวซา) กดจด นวดแผนไทย

ทานาเขยวคลอโรฟลล ทาลกประคบสมนไพร อบตว พอก

โคลนดดพษ การดทอกซลางพษลาไส เปนความชานาญท

แมหมาย และทมงานลงอน ลงสาย แมคาใบ แมศร และ

นองแพท ไปอบรมเรยนมาจากหลายทจนทาเปนแลว แตยง

ไมมสถานทเปนหลกแหลง จงคดพากนมโรงหมอเปนของ

กลมเอง”

ดวยพลงบญของแมหมายและชาวบานอมลองทา

ใหทกวนนโรงหมอหรอโรงอโรคยากาลงจะเปดเปน

ทางการในไมชา ไมมคาบรการ ใหชาวชมชนและแขกผมา

เยอนไดรบความสขแสนประเสรฐ ดวยการไมมโรคกลบ

บานไปเปนหมอดแลตนเองได ขบวนบญสายนจงไมมวน

สนสด

แมแกว : ผพลกใจสความพอเพยง

ดวยบคลกนมนวลพดนอยตอยหนกของแมแกวทาให

เยาวชนทเขารวมอบรมฟงเพลนจนหลบไปบาง

“แตกอนแมอาย อบไดแตพอไปอบรมมาทมาบเอองกบ

อาจารยยกษ กอไดอฮอละออนฟง แตละออนไมสนใจหรอก ไม

คอยไดอะไร เขาไมไดเปนเกษตรกร”

หลงป ๒๕๕๑ แมแกวหรอจาลอง สาสจตรกหกดบเลก

ปลกสตรอเบอรรทามกลางกระแสเพอนบานกดดนวาปลกแตผกจะ

ไดกนไหม แตแมกไมสนใจปลกไปเลย ตดใจจะไมหนกลบมาทา

เกษตรแลวเปนหนอกแลว เงนไมม ดนกเสอมคณภาพ สขภาพแย ม

แตความทกข จงหนกลบมาทาเกษตรพอเพยงโดยเรมเปนวทยากร

ใหบรรดาเดกๆ แตมนไมถงใจแมจงตองลงมอทาจรงในสวนตนเอง

“แมกมานงดผกกลางแดด มนเหยว เหงาทอนะ มนเหนผล

ชา กเลยไปนงดหมทเลยงไว มนมความสข พอออกลกขายได เรมม

ความหวง แมกสบายใจขนมา มกาลงใจขน พอกลบจากอบรมกบ อ.

ยกษ (ดร.ววฒน ศลยกาธร)กกลบมาทาเลย เลกเชงเดยวแบบหกดบ

เลย พอโครงการหนงไรคณธรรมมากมาสนบสนน แมปลกทกอยาง

จนไดรบรางวลสวนเกษตรดเดน”

แตสงทไดมากกวาคงไมใชแครางวลเชดชแตเปนใจทพอเพยงของแม ความอดทนและเพยรพยายามท

ไมยอทอตอคาคดคาน คาเสยดสจากบรรดาพนอง เพอนฝง จนพสจนใหเหนวาแมแกวมชวตทอสระ สบายทง

กายและสบายใจ ตนขนมาจะไปไรไปนากโมงกได เมอเขาโครงการกระเทยมกบแมสมหมายในปทสองกปลด

หนสนจากสตรอเบอรรกหมดไป

“หลงจากทพงตนเองจนอมทองแลว หลวงพอกพาไปเขา

อบรมธรรมะกบแมชตอย ทสวนพนดาวกทาใหเรารจกตวเอง รจก

เขารจกเรา เวลาเขาวาอะไรมากเฉย แลวเราละกเคยวาเขาเหมอนกน

ไมอยากใหเขาวากเฉย ไดยาเมดนมากชวยเยอะ สบายใจขนเยอะ

ธรรมะชวยชวตเยอะ” แมแกวยมอยางมความสขเมอทองอม ใจอม

ปลดหนกองโตได ยงสามารถปลดปญหาทกขใจไดดวยตนเอง

“ตางกนนะ แมดเขามความทกข บอกวาวนพรงจะตองไป

ทาน ทานน เขาหวงเงนลกเดยว ไมคดถงตวเกา(ตวเอง) ไมคดถง

คนรอบขาง คดแตจะได ทกขใจ ทกขกาย ทกขขนาด อยางกลาง

แดดเปรยงๆ เขากกมหนากมตาทางาน ตวเองกไมสบาย กบยอมพก

เลย เขาเหนแตเงนอยางเดยว”

แมแกวพดไปสงสารไปเมอพดถงเพอนทตงหนาตงตาหา

เงนกบเกษตรเคม ถงกบชวนเขาทาเกษตรผสมผสานแบบแมจะได

ไมตองรบรอนทางาน ไมสบายและไมมเวลาใหครอบครว เขากวาไมรจะเรมตรงไหน แมกใหกาลงวาใหทาใจ

กอน ถาใจเราไมพอทาอะไรมนกไมพอ

“บพอ (ไมพอ) ทาแบบน ลกกจะกนหยง หนไผใชก (ตดหนแลวใครจะใชให)...”

เปนคาตอบทแมแกวไดรบจากเพอนทแมปรารถนาดอยากชวยเพราะเหนความทกขยากลาบากเหมอนท

ตนเคยประสบมา แตกไมใชทกคนจะเหนไปทางเดยวกน

การวางใจเปนสงทแมแกวมนคงจะไมทกขตามไปกบเพอน

แตถาเมอเพอนพรอมจะใหชวย แมแกวกคงไมรรอจะยนมอ

ฉดเพอนใหลกขนมาพงตนเองได

ทกวนนนอกจากแมแกวจะปลกผกกนและขายแลว

ยงชวยนองการตน นกเรยนโฮมสคลของวดพระบรมธาต

ดอยผาสมเจาของโปรเจคทผลตสนคาสรางชอในโครงการ

ขบวนบญคอ นายาหายแซบหายสอย สนาเงนเขม ซกสะอาด ถบาน ขดสวม ลางจาน ทกภารกจคอสโลแกนเดด

ของสนคานทแมแกวผลตดวยใจผานมอทงสองขางทคอยกวนนายาใหเหนยวขนพอดบพอด

“ขบวนบญคอ การทาบญไมรตวนะ แมวา อยางแมมาคนนายาตรงน แมกไมไดตงเปาวาจะตองได

คาแรงเทาใดๆ พอมาทาสวนนกไดชวยปลกปา สรางฝายแมวาจะไมไดไปเทปน ขดดนจรงๆ แตกเปนสวนหนง

ทชวยได อยางนอยสวนทเราทาไดไปชวยชาต ชวยแผนดน ชวยชมชนเราเอง”

“ทกวนนมกน ไมมโรคภยไขเจบ กสบายใจแลว...”

แมแกววย ๕๒ สรปเปาหมายชวตสนๆ ตอจากน หลงจากเจอทางตนของชวตจากหนกอนโต พอแมคด

วาไปไมรอดจงหกดบพลกใจสเสนทางพอเพยงทมอปสรรคบาง แตดวยความอดทนของแมทไมคดจะกลบไป

เดนเสนทางเดมททาผดมากอนจงสอดทนเดนตอไป จนประสบความสขในใจเลกๆ แตยงใหญอยางทกวนน

นองการตน : เจาของโรงงานผลตสนคาบญ

เดกโฮมสคลมดอยางไร

ใครจะไปคาดคดไดดวยวยสบหกปของศรนาถ

โปธาหรอนองการตน จะเปนเจาของกจการสนคาบญท

สรางรายได สรางชอ สรางบญใหกบตนเอง ครอบครว

ชมชนและสงคม หลงจากทโปรเจคทขาวทตนเองสนใจ

ในหองเรยนธรรมชาตถกประยกตไปใชจรง เรยนจรง

ผานงานททาจรงในระบบโรงเรยนแบบโฮมสคล หรอการ

จดการศกษาตามอธยาศยทกระทรวงศกษาฯ ใหการรบรองแตในชวตจรงกลบไมไดเปนเชนนน

“ในหวเขาบางคนกมแตเรองเรยน แตบางคนรนๆ

เดยวกนทเคยเรยนประถมมาดวยกนกมเรองชสาว ทองในวย

เรยน เสยคนไปเลย แตในสายตาของเขากมองวาเราทเรยน

แบบโฮมสคล เรยนแบบอยบาน ทางานไปดวย มองเราตอย

ตา...เปนพวกไมมทางไป”

การตนตดพอหลงจากทเพอนวยเดยวกนนยาม

การศกษาทเธอเลอกเดนมาเมอสปกอน แตเมอเรยนไปดวย

ทางานไปดวย มรายไดใชหนใหพอแมจนหมด ชวยแบงเบา

ภาระครอบครว ทงเปนนกเรยนทเนอหอมของเขตพนท

การศกษาทสรางผลงานไปไกลถงอมแพค อารนา เมองทอง

ธาน และยงเคยจดแสดงผลงานนกเรยนใหฯพณฯ ทานพล

เอกสรยทธ จลานนท องคมนตรในสมยนน เปนหลกฐาน

รองรบเตมทวาเธอตองผานการเคยวใหความคดขน จนใจตก

ผลกเหลอแตคณภาพลวนๆ จนกลายมาเปนเจาของกจการ

บญกองโต เปนทงคนผลตควบคมคณภาพสนคา รวบรวม

สนคาชมชน ตดตอลกคา จดระบบขนสงใหทนทวงท และ

ทาบญชแจกแจงทงหมด เมอทกษะการทางานเปนเรองเดยวกบการเรยนบวกกบประสบการณจรงในบรบท

สงคมทตนอย ทาใหการตนในวนนเตบโตทางความคดเกนเดกและผใหญหลายคน เปนผลผลตทโรงเรยนใน

ระบบไมสามารถทาได

“พอมรายไดมาชวยครอบครว นานๆ เขาแมกมาขอเงน เรากใหไป นานเขากซงเลยเหมอนเวลาทพเรา

โทรมาขอเงนแม พอมาโดนกบตวเองเหมอนกบไดรบภาระอะไรสกอยาง จงคดวาถาเปนไปไดไมควรมหน ก

ชวยไปจนหมดหนทงบาน”

อาชพเกษตรกรเปนอาชพหลกของชาวบานอม

ลองซงเคยชนกบการกหนยมสนมาลงทนในภาค

การเกษตรเชงเดยวทมความเสยงเรองราคาผลผลต สภาพ

อากาศแปรปรวน โรคของพช การใชสารเคม สภาพดน

เสอมโทรมกระทบตอผลผลต กยงลอตาลอกเลสใหไดลน

กาไรกอนโต แตการตนกลบไมคดเชนนน

“เปนหนนคอ ทกขจรงๆ นะคะ ตองเรงรบหาเงน

ซงไมใชความสขแทจรงเพราะพอหมดกวงหาอก อยแบบพอเพยงคอยๆ

ปลกและกนใชในครอบครว มเวลาใหกน มเวลาทางานสวนรวม ปกปอง

ดแลปาในชมชนเราไมตองรอใหใครมาชวย เพราะคนทใชประโยชนและได

ประโยชนกคอคนในหมบาน และมนเปนหนาทของเรา หนคดแบบนน”

เมอทกขหนกของเกษตรกรทวประเทศนคอ หนสนลนพนตว ทานา

ทาไรทาสวนเหนอยยากทกป ยงทายงเปนหน ยงจนยงเจบ ขายไดเทาไรลง

คาปยยาเคม ลงขวด ลงหวย ลงโทรศพทมอถอ มอไซค ปกอพ โทรทศน

ตเยน สงเสยลกหลานเรยนทไมมเครองการนตวาจะเรยนจบแบบไมพวง

ปญหากลบบานใหอกพออกแมกลมใจ พอไดกาไรมาไมเคยพอกนพอใจกก

ใหมเปนกงลอหมนกอวบากไมจบสน หนกเขากตองขายทดนทากน สมบต

ชนสดทายจากรนป ยาหลดลอยไป แตเมอชวตยงไมสน ชวตกตองดนรนตอไป ถงขนบกรกปาถางปาทาทดน

ใหมและกเขาสวฏจกรการกเงนเชนเดม

“ถามพอแมวาถาเธอสงลกไปโรงเรยนแลวลกเธอเสยคน เธอจะเอาไหม ชาวบานตอบวาไมเอา แตทา

อยางไรไดในเมอทนไมมโรงเรยน ถาอยางนนหลวงพอจะเปดโรงเรยน เดกจบป.๖ แลวใหไปเรยนม.๑ กบหลวง

พอ เปนการศกษาทางเลอกเพอลกหลานชาวบานไมตองไปเสยเงนไปเรยนไกลๆ ไปแลวเสยตว ใหอยกบพอแม

แตมเงอนไขวา ตอนเชาตนมาใสบาตรใหเปนวถชวต พอตนเชากทาใหเดกไดชวยพอแมหงขาวทากบขาว นคอ

การศกษากตญ ในสวนนจงเกดขน” หลวงพอสงคม ธนปญโญ รองเจาอาวาสวดพระบรมธาตดอยผาสม

กลาวถงทมาของโรงเรยนโฮมสคลของวดในหนงสอสเขยวพงตนเอง (Green Life Community)

โฮมสคล (Home School) หรอบานเรยน

โดยทวไป เปนการจดการศกษาโดยพอแม ซงมกเกด

ในครอบครวทพอแมเปนผมการศกษา และมเวลามาก

พอทจะอบรมเอาใจใสความรแกลกตลอด ขณะโฮมส

คลของวดพระบรมธาตดอยผาสมจะมรายละเอยด

ตางกนไป หลวงพอสรยทธ ชยปญโญอธบายเพมเตม

วา

“โฮมสคลของวดเหมอนเอาลกคนอนมาเลยง

แตมนจาเปนเพราะชาวบานในชนบทการศกษาไมด

และหนสนเยอะ ทาไรสตรอเบอรรตองออกจากบานต

๒-๓ ไมมใครสอนลก พอเอาลกไปเขาเรยน โรงเรยน

สอนแตวชาการ พฤตกรรมสอนไมได ถามวาเดกไป

เรยนจะมประโยชนไหม เรยนแลวมปญหาเรยนไมจบ

พอแมตองกเงนสงลกเรยนกวาจะจบปรญญาตรเปน

หนตงหลายแสน คนเรยนจบแลวตกงานเยอะแยะ ทง

ยงเปนหนสนเพมอก แลวปรญญาจะเอาไปทาไม

เพราะฉะนนปรญญาไมใชสงสงสดทางการศกษา

เสมอไป”

“ป ๒๕๕๑ วดไปคยกบสานกงานพนท

การศกษาเชยงใหมเขต ๒ ขอจดการศกษาแบบโฮมส

คล เขยนแผนการศกษา สงทสอนเราเนนสรางคน

ไมใชแคมความสามารถพงตนเองได แตยงเปนทพงใหคนอนไดดวย เนนการปลกฝงอดมการณ ในเมอ

ประเทศชาตนบรรพบรษเอาเลอดเอาเนอเอาชวตแลกไว พระเจาอยหวยงทางานเหนอยเลย เธอจะหวงอยาก

สบายทามกลางพอแมและชมชนยงลาบากหรอ จงภมใจทลาบากทางานหนกและชวยเหลอผอน จงภมใจและ

เหนคณคาของการเสยสละเพอผอน เดกเขาจะมจตอาสา รภาวะเศรษฐกจของพอแมและชาวบาน เขาไดสมผส

ชมชน เดกจะมวฒภาวะสงกวาเพอนในวยเดยวกน”

ทกวนนโฮมสคลของทางวดพระบรมธาตดอยผาสมยกระดบจากโฮมสคลเลกๆ สแหลงเรยนร

ระดบประเทศทใหโฮมสคลและโรงเรยนทจดการศกษาทางเลอกหรอตามอธยาศยเขามาเรยนรวธการและศกษา

ดงานเพราะเดกแตละคนจบไปมคณภาพ รจรงในเรองทตนสนใจ มคณธรรมประจาใจ

เจาของโรงงานผลตสนคาบญ

เสยงใสๆ และใบหนาเปอนดวยรอยยมทเปน

ธรรมชาต คณธรรมความซอสตย รบผดชอบในการ

ทางานเปนคณสมบตเดนของการตนทผคนมกจดจาได

เสมอ จากเดกนกเรยนโฮมสคลรนแรกในวนนการตนม

อกบทบาทหนาทหนงเพมเขามา คอ เจาของ

โรงงานผลตสนคาบญในโครงการขบวนบญททามากวา

๒ ปกอนเขารวมโครงการ

“ตอนแรกทเรมทาสนกมาก แตพอผลตของ

ออกมาไดเงนมากไดชวยครอบครว และพอเขาสระบบ

ตลาดบญกมคนสงมาเยอะ จงยากขนตองผลตและขนสง

ใหทน ตองควบคมคณภาพสนคาใหดสมาเสมอ”

“ตอนหนอยป. ๕ หนจาคาหลวงพอไดดจนถง

วนน ตอนนนยงไมไดเปนนกเรยนโฮมสคล หลวงพอบอก

วาจะทาใหชวตของชาวบานเหมอน “ตายแลวเกดใหม” ซง

กทาไดจรงอยางแมแกว แมสมหมาย แมศร เดยวนตนเชา

มาไมตองรบรอน ไปเขาไรสายๆ เยนๆ กไปเกบผกมาขาย

อยสบาย ชวตความเปนอยของครอบครวดขนจรง หนจาคา

นนและเหนตามจรงอยางทหลวงพอไดพยายามทามา

ตลอด”

“สวนหนไดเรยนในสงทสนใจ ไดทาอะไรเรวมาก

เชนไดเรยนปรญญาตรทงๆ ทยงไมจบม.๖ เรยนมสธ.เกบ

หนวยกตของปรญญาตรไปกอน ไดทางานและเรยนไป

ดวยซงแตกอนคดวาตองเรยนใหจบกอน แตทกวนนผลต

ขาวอนทรย แชมพ สบสมนไพร ไดชวยครอบครวหาเงนปลดหนตงแตตอนน นกคอตายแลวเกดใหมของหน

และครอบครวทมชวตดขน”

หลงจากทการตนเรมเรยนโฮมสคลตงแตม.๑ จงเรมสนใจเรองขาวอนทรยเพราะ เกดคาถามทวาพอแม

ตนทเปนชาวนาผลตขาวใหคนทงประเทศ สรางอาหารใหชาวโลก แตทาไมตองทกขมหนสน บางปครอบครว

ชาวนายงตองซอขาวกน การตนจงคดถงวธการหรอทางออกของปญหาจากความหวงทวา ชาวนานาจะเปนผทม

ความสขทสด การตนจงเรมสนใจศกษาเรองการทาขาวอนทรยอยางจรงจง ตอน ม.๓ จงไปเรยนทานากบลงทอง

เหมาะ แจมแจง ชาวนาดเดนทจงหวดสพรรณบร เนนเรองคดเมลดพนธ เกบรกษาเมลดพนธเพราะขาวจะให

ผลผลตดตองเรมจากเมลดพนธด การปลกขาว ตงแตการเตรยมกลา ใสปย ดไมใหหญาขน ใชแหนแดงดด

ไนโตรเจนในอากาศมาใหตนขาวและปองกนไมใหหญาขนเหลานเปนเทคนคการไดมาซงเมลดขาวพนธทสวย

อวบ มคณภาพทดจากรนป สเหลน

พอขนม.๔ หลงจากจบโครงงานแสนเขมขนเกยวกบขนตอนการปลกขาวตงแตเรมจนหงขนหมอเสรฟ

บนจานไดกนกนทกวน การตนจงพฒนาไมหยดยงดวยการแปรรขาวเปนขาวขดขาว ขาวกลอง ขาวกลองงอก

จนถงนาขาวกลองงอก และกาลงจะออกมาในรปแบบนาขาว

กลองชนดผงชงพรอมดม เพอสรางมลคาเพมใหกบขาวของ

ชาวบาน นาไปขายดวยโมเดลธรกจแบบ “ขบวนบญ” คอนา

บญเปนทตงไมนาเงนวากอน

“ทสนคาของหนเปนสนคาบญกเพราะวา คนทซอไป

จะไดทาบญเขาจายจรงตามราคาตนทนการผลตซงราคาถก

มากหากเทยบกบราคาตลาดทวไป แตเขายงใหเราเพมเปนเงน

ทาบญเพอนาเงนสวนนไปปลกปา สรางฝายชะลอนา ทาแนว

กนไฟ ชาวบานอยางครอบครวหนกมรายได ไมตองไป

รบจางนอกหมบาน มเวลาดแลกนและดแลปาไมของ

หมบาน”

“เราไมกลวขาดทนเพราะเวลาทา อยางแมแกวก

ไมไดคดไววาวนนจะตองไดคาแรงกวนนายาเทาไร แมศรทม

โครงการมากมายกไมเคยบนทอเพราะการไดแบงปนมนม

ความสข พวกเราไมไดคดวาจะตองไดเงนเทานเทานน ทผาน

มายอดสงซอของหนกไมเคยลดลงมแตจะเพมแลวผลตไมทน

หนวาเขาคงเชอเหมอนกนวาบญมจรง มนตอบกลบมายงกวา

เงนทองทไดอยแลว แตคงเปนความสขแบบพอเพยงละมงคะ

ทพวกเรารสกได”

เจาของโรงงานตวนอยสรปรวบยอดความคด

หลงจากทเธอเปนหนวยสาคญในการขบเคลอนขบวนบญผานสออยางสนคาบญของเธอ ทาใหคนปลายนาอยาง

คนในเมองไดรวมบญอนรกษทรพยากรในหมบานของเธอ สรางชวตทตายแลวเหมอนเกดใหมใหครอบครวเธอ

และอกหลายครอบครวในหมบานอมลอง ซงเปนทงทตงของศนยเศรษฐกจพอเพยงสาหรบอบรมผลตคน “หว

ไวใจส” อยางลงดรและแมเอย ครอบครวแมศรและแมแกวทพลกใจสความพอเพยงมเวลาใหครอบครว เพอน

บานและยงแบงปนเวลาไปใหงานสวนรวมดวยความสบายใจ พอปาบนดอยกลบมา ความอดมสมบรณกคนมา

อาหารเหลอเฟอ อากาศกบรสทธ สงพนฐานของการมชวตเชนนกจะยอนกลบคนสปาเมองใหอยรวมกนอยาง

เกอกลธรรมชาตททกคนตองมสวนรบผดชอบรวมกน

จากวนนนถงวนน: พฒนาการของคน คอ พฒนาการของศนยฝกอบรม

หลงจากททางวดพระบรมธาตดอยผาสมไดพบ

กลยาณมตรคอศนยคณธรรม หนวยงานภาครฐ องคกร

ปกครองสวนทองถน กองทพบก กรมปาไมและอทยาน

แหงชาต กรมพลงงานทดแทน สถาบนการศกษาทงระดบ

ขนพนฐานและอดมศกษาบรษทเอกชน และทมจตอาสา

ทมประชานทวไปทแวะเวยนมาชวยเหลออยสมาเสมอ ทา

ใหการกอรางสรางตวของศนยเศรษฐกจพอเพยงจงเปนรป

เปนรางเรวขน แตเหนอสงอนใดตลอดหาปทชาวบานและทมงานเองไดเรยนรและเตบโตผานกจกรรมในศนย

การเรยนรปฏบตการเศรษฐกจพอเพยงแลวนาไปใชจรงในชวตจรงจนเหนผลได

พฒนาการของการทางานวดกบการสงเสรมปรชญาศก.พอเพยงสชมชนตลอด ๕ ปทผานมา (๒๕๕๑-

๒๕๕๕)

๒๕๕๑ เกดโครงการศนยการเรยนรปรชญา

เศรษฐกจพอเพยงสการสรางเสรมคณธรรมนาวถชวตชมชน

เปนครงแรกๆ ทชาวบานตงใจถวายทดนบรเวณหวยบง

มากกวารอยไร ตามชอปาไผบงลาเขยวสดจานวนมากซง

ตอนนนบางสวนถกแปรสภาพเปนทนาของชาวบาน และป

นเองทนาถกแปลงสภาพเปนแปลงผกพนบาน นาขาว

อนทรย บอปลา เลยงววควายหม และปลกตนไมใหญโตเรวใหเปนปาอยางยางนา ประด สก เตง รง มะขามปอม

ขเหลก ระหวางทนาเสาไมสบแปดตนกอสรางอาคารฝกอบรม ชาวบานอกสวนกหนไปอบรมบรรดาเยาวชนจาก

๙ โรงเรยนในเขตอาเภอสะเมง ซงระหวางกอสรางอาคารกอาศยอนามย บานชาวบานเปนทฝกอบรม ในปนเอง

ทททางวดจดตงโฮมสคลขนเปนครงแรก ไดผลผลตรนแรกเปนนกเรยนเจดคนหนงในนนคอ นองการตน

เจาของโรงงงานผลตสนคาบญทกลาวมาขางตน

๒๕๕๒ โครงการ๑ ไรคณธรรม/โครงการ

อบรมตนกลาอาชพ/บรษทโตโยตามอเตอรทาโครงการ

ตนแบบบรณาการสการพฒนาทยงยน (ป๒๕๕๒ –

๒๕๕๔) จากการทชาวบานอบรมไปแตไมเหนของจรง

ไมเคยลงมอทาจงมโครงการ ๑ ไรคณธรรมจากศนย

คณธรรมมาสนบสนนทงไปอบรมดงานงาน และ

กลบมาลงมอทาทนทบนแปลงของตนเอง บรเวณใกล

ศนยอบรมหวยบง เปนการใชไรของชาวบานเปนตวอยางจรงใหผเขารวมอบรมเหน ในขณะเดยวกนกพา

ชาวบานเปนวทยากรอบรมเพอนๆ ตางพนทสนใจมาอบรมเรองเศรษฐกจพอเพยง บรษทโตโยตามอเตอรทา

โครงการระยะยาวสองปมาชวยเสรม ๓ เรอง ๑. สรางฝายชะลอนา ๒. โครงการเศรษฐกจพอเพยงในชมชน ๓.

ปลกปาในใจและปลกตามปา เลอกหาพนท (ปาคา/แมจม/ปาเกยะ/บานใหม/แมปะ)

๒๕๕๓ โครงการตนกลาคณธรรม นาชาวบาน

ปาคานอกมาทงหมบาน/ปาเกยะ/งาแมง/บานใหม/แมปะ/

แมเลย/องคาย/ยงเมน/แมจม/แมขาน/นกเรยนโรงเรยนสะ

เมงพทยาคม/เทศบาลสะเมง มาอบรมเรองเศรษฐกจ

พอเพยง เสรมพลงเครอขาย ผนาทเคยอบรมตนกลาอาชพ

ในปทแลวกพาเพอนบานในชมชนมาอบรมมากขนมาก

เกดคนหวไวใจสอยางเซเอ โอเค ม ไพบลย มอกย วทย

และพรชย ซงเปนคนปกาเกอะญอทงทม เปนแกนนาคนรนใหมของหมบานฝงตวในพนท

๒๕๕๔ โครงการมนบวร เพอเสรมหนนคนหวไว

ใจสเอาจรงเอาจงกบการเลอกใชชวตตามหลกเศรษฐกจ

พอเพยงจาก ๙ คน ๙ โครงการ เมอพงตนเองได เขากสราง

เครอขายในหมบานใหคนอนพงได โดยใชหลก

พระราชดารเขาไปมสวนรวมมอในการพฒนาทองถนทง

บาน วด โรงเรยนและราชการ เกดคนหวไวใจสทกาลงสม

ทาสวนตนเองใหยกระดบเปนแหลงเรยนรเศรษฐกจพอเพยงในระดบอาเภอและจงหวด คอ พอสมชาย/พอนอย

เสงยม/พอหลวงเสม/หนานวาด/แมแกว/แมสมหมาย/แมศร/นองป รงนภา/ลงวรตน

๒๕๕๕ โครงการขบวนบญ เมอหมบานสามารถ

พงตนเองไดในระดบหนง กมใจอยากชวยเสรมในแตละ

หมบานในเครอขายคนบญเหมอนกนใหชวยเหลอกน

เพราะหลงจากเหน ๙ คนจาก ๙ หมบานจากโครงการปท

แลวชวยเหลอกนด แตจะดกวาหากคนในชมชนลงมอทา

ดวย และสามารถชวยเหลอเพอนระหวางชมชนกบชมชน

เชน โครงการกลวยแลกขาว นากลวยทมอยเยอะในหมบาน

หนงมาแลกขาวซงปลกไมพอกนเนองจากทดนถกขายเปลยนมอไป พลงเครอขายมพลงกวาแคบคคลเดยว

หมบานเดยว จงใชพลงกลมระหวาง ๕ โซนจาก ๑๒ หมบานขบเคลอนกองทพเศรษฐกจพอเพยงใหเตบโตอยาง

มงคงขน ซงไมเฉพาะคนอยปาเทานนทชวยรกษาปาได คนจากเมองกสามารถชวยไดดวยการเลอกซอผลตภณฑ

บญ โดยนาเงนบญทงหมดเขากองทนฟนฟธรรมชาต ฟนฟแมพระธรณ แมนาคงคา แมมหาสมทรเปนขบวนสาย

บญยาวจากภผาสมหานท เครอขายขบวนบญจงเขมแขงขน ยงทาใหคนตนนาและปลายนามาเจอกน ไดเขาใจอก

เขาอกเรา และมสวนรวมในการดแลทรพยากรธรรมชาตรวมกนอยางยงยน

บทวเคราะหการขบเคลอนโครงการในชมชน “โซนดอยผาสม/หมบานอมลอง”

โซนดอยผาสม/หมบานอมลองถอเปนโซนทกาวหนาทสดในหาโซนและสามาระเรยกไดวาเปนโซนท

ดาเนนการขบเคลอนเศรษฐกจพอเพยงตามแนวทางพระราชดารไดถงระดบขนกาวหนาจรง กลาวคอ หลงจากท

พงตนเองไดทง พอกน (มขาวปลาอาหารอดมสมบรณเหลอเฟอ) พออย (มทอยอาศย) พอใช (มนายาทาความ

สะอาด/ปย/นาหมกชวภาพ/ถานดา) พอรมเยน (ความเขยวขจ รมเงาไมอยสบายใจ สบายกาย)แลว ทกวนนชาว

ชมชนอมลองสามารถแบงปน ทาบญ ทาทาน เกบรกษาแปรรป ขายสนคา (ดผงมโนทศน เรองทฤษฎบนได ๙

ขนสความพอเพยง ประกอบ) จนเปนศนยกลางในการสรางเครอขายทงในระดบชมชน อาเภอและจงหวด ตลอด

๕ ปดวยความรวมมอและสนบสนนจากภาคทงภาครฐ ภาคเอกชน องคกรไมแสงหากาไร และภาคประชาสงคม

ทมความเหนตรงกนวา เปนหนทางในการพฒนาชมชนชนบทอยางยงยน

การขบเคลอนในปนหมบานอมลองไดเปนแบบอยางเหนความสาเรจในการดาเนนกจกรรมเศรษฐกจ

พอเพยงขนกาวหนาใหกบอก ๔ โซนทเหลอมาศกษาดงานพรอมทงจดคาราวาน “พสอนนอง” ถงอกสบสอง

หมบานทเปนพนทเปาหมายในการดาเนนกจกรรมขบวนบญในปน เพอพดคยแลกเปลยนองคความร ทงเสรม

กาลงใจใหกบหมบานทกาลงจะพงพาตนเองได ในขณะเดยวกนคนในเมองกมโอกาสรบรเรองราวของโมเดล

ธรกจบญ (Social Enterprise) ทเรยกวา “ขบวนบญ” ทนาบญนาหนาการจายกาไรเปนตวเงน

ทกๆ ครงทคนเมองอดหนนซอสนคาของชมชนดวยโมเดลบญน จะนาเงนสวนทธรกจแบบทนนยม

เรยกวา “กาไร” เขาสบทบทนกองทนหมอกควนไฟปาของหมบานอมลอง เพอภารกจปลกปา สรางฝายชะลอนา

ทาแนวกนไฟ คนในเมองทกลาววาเปนคนปลายนากสามารถมสวนชวยคนตนนาอยางชาวบานอมลองดแล

รกษาทรพยากรธรรมชาตททกคนมสวนใช จงตองมสวนรบผดชอบรวมกน ซงนเปนเปาหมายสาคญทเกดผล

จรงสาหรบการขบเคลอนขบวนบญ และเปาหมายทสาคญไมยงหยอนไปกวากนคอ การทผคนเปลยนใจจากการ

แบงแยกตวเองออกจากธรรมชาต หรอยกตนขมธรรมชาตมากยาวนานโดยหลงลมไปวาชวตมนษยอาศยอยได

ตองพงพงธรรมชาตทกลมหายใจ ซงวธการคอการนาบญเขาวาทาใหจตใจออนโยน ลดความตระหนถเหนยว

ความเหนแกตว สใจทหยดคนควา หยดอยาก คอใจทพอ แลวมเหลอพอทจะแบงปนสงดใหกบคนใกลตว

ครอบครว ชมชน สงคม

บทสรปสดทายคงไมมอะไรอธบายภาพรวมไดดไปกวาบทสารคดสน ในรายการดอกไมบานสอสาร

ความดทไดรบการสนบสนนจากศนยคณธรรมในป ๒๕๕๕ น

“แตกอนเหนเขามเงน เรากอยากมเงน แตเดยวนทาไดเทาไรกเอาเทานน คอไมมความโลภ”

“อยทใจนนแหละ ใจพอมนกคอพอ”

“อยแบบพอๆ นแหละมความสข (ยม)”

“ถาเหนอยางนได ทกอยางถกหมดเลย เมอตดกระดมเมดแรกถก ทเหลอมนถกเอง กคอทฐ ความเหนน

เอง ถาเหนถกไดกจะคดถก ทาถก พดถก ทกอยางถกหมด แลวหนกลดลง ทกขกจะลดลง นคอหวใจทงหมดท

วดทา”

โครงการทกโครงการ กจรรมทกกจกรรมเปนเพยงเครองมอพาคนเปลยนใจ ใจทตามความอยาก ตาม

กระแสกเลสของตน แตหากใจพอแลว แคพอกจะพบสขทงายมอยทกททกเวลา จากนนเมอพอพงพาทงใจตนเอง

ได พงพาทางกายคอพอมพอกนแลวกสามารถแบงปนใหเพอนได บญความดขบวนนกจะถกสงทอดยาวตอไป

ไมสนสด

ปจจยเกอหนนการขบเคลอนขบวนบญ

๑) ความรวมมอและสนบสนนทงกาลงใจ กาลงกาย กาลงทรพย กาลงปญญา จากหนวยงานภาคทง

ภาครฐ เอกชน องคกรมลนธตางๆ สถาบนการศกษา ภาคประชาสงคม และจตอาสาทกทานทกคน

ทรวมขบเคลอนขบวนบญตงแตเมอหาปทแลวจนทกวนน

๒) ผนาและทมงานประสานงานกลางทมความเหนตรงกนในการดาเนนโครงการป ๒๕๕๕ วาจะตอง

เชอในบญ/ความเมตตากรณา ปรารถนาจะใหผอนไดด ไมดกใหอภย/และมความเพยรอนบรสทธ

ไมยอทอจนกวาจะสาเรจ ซงเมอความเหนตรงกนแลวการทางานจงเตมไปดวยความราบรน ตรงส

เปาหมายทวางไว และเกดผลขนเปนรปธรรมจรง

๓) ปญญาทใชพจารณาไตรตรองเหนตามความเปนจรง เมอเหนถงรากเหงาของปญหาทแทจรงของ

สงคมไทย จะเหนความยดโยงของปญหาทงหมดทผกปมพนซอนทบกนมากมายจนยากเกนแก ก

จะเขาใจไดวาปญหานอกตวเราแกไมไดหมด แกไดสงเดยวคอใจของตนเอง กระบวนการทางาน

ทงหมดจงเปนเพยงการพาคนเปลยนใจใหเหนตามความเปนจรงนนเอง เมอเหนตามนนแลวการ

แกปญหาเรองใดๆ จงไมยากอกตอไป ทงแกปญหาคนขาดคณธรรม แกปญหาสงแวดลอม

แกปญหาความขดแยงทางการเมอง วกฤตการณทางเศรษฐกจ เพราะใจคนทเหนผดไปจากความ

เปนจรงจงทาใหเกดปญหาดงกลาว