บรรยายโดย อ.สมทธ บญชตมาคณะนเทศศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

การออกแบบแบบสอบถามสำาหรบการทำาโพลล

2

โพลลคออะไร?• โพลล (Poll) คอการเกบรวบรวมขอมลขาวสาร

(Information) จากประชาชน • โพลลกบงานวจยเชงสำารวจ (Survey

Research) คอสงเดยวกนเพยงแตวา โพลลถกใชโดยองคกรสอมวลชน แตงานวจยเชงสำารวจถกทำาขนโดยนกวจยของสถาบนการศกษา

ศนยขาวการศกษาไทย. โพลล (Poll) คออะไร. 09 กมภาพนธ 56 http://www.enn.co.th/6197

3

วตถประสงคของการสรางแบบสอบถาม

หลก 2 สง• 1) เพอใหไดจำานวนผตอบตามททานตองการให

มากทสด (response rate) สงสด• 2) เพอไดขอมลทใชไดและมความถกตองสงสด

สมชย ชนตระกล. หลกการสรางแบบสอบถามทด. คอมพวเตอรและเทคโนโลยชนสง. ฉบบท 11 เดอนตลาคม 2553

4

ขนตอนในการออกแบบ• กอนการออกแบบ– ตงเปาหมาย– กำาหนดขอมลทตองทราบ– วางแผนวาจะวเคราะหขอมลอยางไร

สมชย ชนตระกล. หลกการสรางแบบสอบถามทด. คอมพวเตอรและเทคโนโลยชนสง. ฉบบท 11 เดอนตลาคม 2553

5

คดกอนทำา• ชดเจนวาทานตองการไดขอมลอะไรบาง • โดยการเขยนวตถประสงคของการวจย และคดถง

ขอมลททานตองการจาก ผตอบแบบสอบถาม • และควรคำานงถงวาทานจะวเคราะหแตละขอคำาถาม

อยางไร เพอใหไดผลททานตองการ • อยาลมวามความแตกตางระหวางสงททาน

ตองการทราบ กบสงทถาทราบกดไมทราบกได • ไมควรนำาคำาถามทไมจำาเปนมาใสไวในแบบสอบถาม

สมชย ชนตระกล. หลกการสรางแบบสอบถามทด. คอมพวเตอรและเทคโนโลยชนสง. ฉบบท 11 เดอนตลาคม 2553

การกำาหนดขอมลและตวชวดตวแปร ขอมล ตวชวดเพศอายการศกษาอาชพรายได

ชาย หญงตวเลขประดบการศกษาชออาชพตงเลขตอเดอน

ชาย หญงปนบถงปทถามระดบสงสดลกษณะอาชพเงนเดอนและคาตอบแทน

บญธรรม กจปรดาบรสทธ. เอกสารประกอบการสอนการสรางแบบวดครามร. 09 กมภาพนธ 56 http://www.enn.co.th/6197

7

เราตองการรอะไร• ชดเจนวาทานตองการไดขอมลอะไรบาง • โดยการเขยนวตถประสงคของการวจย และคดถง

ขอมลททานตองการจาก ผตอบแบบสอบถาม • และควรคำานงถงวาทานจะวเคราะหแตละขอคำาถาม

อยางไร เพอใหไดผลททานตองการ • อยาลมวามความแตกตางระหวางสงททาน

ตองการทราบ กบสงทถาทราบกดไมทราบกได • ไมควรนำาคำาถามทไมจำาเปนมาใสไวในแบบสอบถาม

สมชย ชนตระกล. หลกการสรางแบบสอบถามทด. คอมพวเตอรและเทคโนโลยชนสง. ฉบบท 11 เดอนตลาคม 2553

8

ใครทจะรคำาตอบ• ประชากร (population): สมาชกทกคนททานสนใจจะ

ศกษา• กลมตวอยาง (sample): ตวแทนของประชากรททาน

เลอกมาเพอตอบแบบสอบถาม ในการเลอกกลมตวอยางทานตองแนใจวาไดกลมตวอยางทเปนตวแทนของประชากรททานกำา ลงจะศกษา เชน ครอบคลมทกอาย กลมเศรษฐกจสงคม และ เพศ เปนตน

• ผตอบแบบสอบถาม (respondents): สวนของกลมตวอยางทตอบแบบสอบถามจรง ๆ และสงคนมาใหเรา

สมชย ชนตระกล. หลกการสรางแบบสอบถามทด. คอมพวเตอรและเทคโนโลยชนสง. ฉบบท 11 เดอนตลาคม 2553

9

เทคนคการตงชอแบบสอบถามใหนาตอบ

• กำาหนดชอแบบสอบถามใหสนและมความหมายตอผตอบ• แสดงขอมลเกยวกบทาน และคำาชแจงทชดเจน ดงตอไปน– บอกวาทานเปนใคร– บอกวตถประสงคของการสำารวจและ– ความสำาคญของคำาตอบทจะไดจากผตอบ– บอกถงการเกบขอมลไวเปนความลบและไมเปดเผยชอ– มคำาชแจงทชดเจนเพอใหผตอบทราบวาในแตละขอควรจะตอบ

อยางไร เชน ทานตองการใหตอบเพยง 1 ขอ หรอตอบไดมากกวา 1 ขอ (หลายขอ) หรอใหจดลำาดบคำาตอบหรอไม ถามการใหจดลำาดบ ตองกำาหนดใหชดเจนวา 1 หมายถงอนดบสงหรอตำา

สมชย ชนตระกล. หลกการสรางแบบสอบถามทด. คอมพวเตอรและเทคโนโลยชนสง. ฉบบท 11 เดอนตลาคม 2553

10

เทคนคการตงชอแบบสอบถามใหนาตอบ

• ทำาแบบสอบถามใหสนและกระชบมากทสดเทาทจะทำาได

• อาจมการใหสงตอบแทนในการตอบแบบสอบถามอยางมความเหมาะสม

• ควรมลกษณะสรางสรรค อาจมการใสส หรอรปภาพเพอใหเกดความสวยงามและดงดดใจ

ลกษณะของคำาถามคำาถามปลายเปด คำาถามปลายปดไดคำาตอบทเปนขอมลเชงคณภาพ

ไดคำาตอบเปนขอมลเชงปรมาณ

ใหโอกาสคดและมอสระในการตอบ

สามารถตอบไดโดยไมตองคดนาน

อาจไมไดคำาตอบจากผมการศกษานอย

ผตอบทกคนสามารถตอบไดงาย

ใชเวลาตอบนาน ทำาใหบางคนไมตอบ

ตอบไดอยางรวดเรว เพมอตราการตอบได

วเคราะหขอมลยากอาจแปลความหมายผด

ลงรหสและวเคราะหงาย

ไดคำาตอบทหลากหลาย คำาตอบมจำากด

หลกการเขยนคำาถาม• 1. ใชภาษางายๆ• 2. ใชประโยคสนๆ กะทดรด• 3. ใชคำาเฉพาะเจาะจง• 4. ใหมคำาถามเดยว• 5. อยาถามนำา ลำาเอยง• 6. ไมใชคำาปฏเสธ• 7. ถามเฉพาะทตองการ

จดเรยง วางรปแบบ1. เรยงเปนหมวดหม2. แตละสวน เรยง

2.1 ใกลตวกอน2.2. ทวไปกอน2.3 งายไปยาก2.4 คนเคยมากไปนอย2.5 เรยงตามลำาดบเหตการณ

3. มหลายเลขประจำาขอ4. เรยงตามความเคยชน5. เรยงใหตอบสะดวก6. วางรปแบบใหนาตอบ

ตรวจ แก ขนตนดวยตนเอง1. เขาใจคำาถามนนหรอไม2. ตวเลอกตอบครอบคลมหรอไม3. คำาถามนจำาเปนหรอไม4. ใชภาษากวาง แคบเกนไปหรอไม5. ควรถามตรงหรอออมด6. ถามแลวจะไดคำาตอบหรอไม7. คำาตอบทไดจะเชอถอไดหรอไม8. มคำาทจงใจใหตอบตามตองการหรอไม

การตรวจสอบคณภาพ1. ใหผเชยวชาญตรวจ2. ทดลองใชหาคณภาพ

2.1 ความเปนปรนย2.2 ความยากงาย2.3 อำานาจจำาแนก2.4 การนำาไปใช

ขอด-ขอจำากดของแบบสอบถามขอด1. ประหยด2. สะดวก3. สรปงาย4. ใหใครสงใหกได

ขอจำากด1. ไดกลบคนนอย2. คำาตอบเชอถอไดนอย3. ขาดปฏสมพนธกบผวจย4. ผตอบตองมการศกษา5. สรางความลำาเอยงไดงาย

เนอหาและคำาถามเนอหาของแบบสอบถามถามไดทกเรอง1 .ขอเทจจรง2. ขอเทจจรงผสมความเหน3. ความเหน4. ความตระหนก ความสำานก5. การรบร 6. ความรสก นกคด7. ความหวง คาดหวง 8. ปญหา ความตองการ9. เหตผล

คำาถามแบบเลอกตอบ1.แบบถกผด2.แบบสองตวเลอก3.แบบหลายตวเลอก

ลำาดบของคำาถาม• ใสคำาถามทสำาคญมากไวในครงแรกของแบบสอบถาม• อยาเรมดวยคำาถามทกระอกกระอวนหรอทำาให

ขวยเขน เพราะอาจทำาใหผตอบเลกตอบได• เรมดวยคำาถามทงายและไมมผลตอผตอบ• เรมจากคำาถามทวๆ ไป ไปสคำาถามเฉพาะ• เรมจากคำาถามทเปนความจรงจบตาไดหรอเปนรป

ธรรมไปสนามธรรม• เรมจากคำาถามปลายปดไปสคำาถามปลายเปด

การทดสอบแบบสอบถาม• ทดลองใชกบคนกลมหนงในประชากรททานจะ

ศกษากอนททานจะแจกแบบสอบถามจรง ๆ เพราะทานอาจจะพบ– การพมพผด– ขอทมความกำากวมในคำาพดของขอคำาถาม– ตองมการเพมขอคำาถามขนอก หากตองการวเคราะห

ผลบางอยางเพมเตม– คำาถามบางขอไมมความจำาเปนและสามารถตดทงได – เวลาทใชในการตอบแตละคำาถามดวย

หลกการทวไปในการเขยนคำาถาม• ในการเขยนคำาถาม มหลกการสำาคญ 4 ประการ

ไดแก– ตองถามคำาถามทถกตอง (หมายถง ถามในสงท

ตองการทราบ และเกยวของจรงๆ)– ผตอบตองเขาใจคำาถามของทาน– ผตอบตองทราบคำาตอบ– ผตอบตองเตมใจและสามารถใหคำาตอบ

หลกการทวไปในการเขยนคำาถาม• ในคำาถามแบบเลอกตอบ ตองจดใหมทกคำาตอบทเปนไป

ได และเพอเปนการปองกนคำาตอบทไมคาดคด กควรจะใส ตวเลอก อน ๆ (โปรดระบ)...... ลงไปดวย– ตวอยางทไมด: ทานมคอมพวเตอรยหออะไร 1) IBM PC 2)

Apple– ตวอยางทด: ทานเปนเจาของคอมพวเตอรยหออะไร (ตอบได

มากกวา 1 ขอ)• 1. ไมมคอมพวเตอร• 2 . IBM PC• 3. Apple• 4. อน ๆ (โปรดระบ)..................

หลกการทวไปในการเขยนคำาถาม• การเขยนคำาถามและตวเลอก ตองมความคงเสนคงวา

(consistency)• คำาถามตองสมพนธกบประสบการณของผตอบ• คำาถามตองมความชดเจนและแนนอน– ตวอยางทไมด : ทานคดอยางไรกบผลตภณฑน?– ตวอยางทด : จากระดบ 1 ถง 10 ขนมปงนมความสดเทาไร?

ใหทานเขยนวงกลมลอมรอบ 1 คาเกามาก 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 สดมาก

• เขยนตวเลอกของคำาตอบใหชดเจน ตวเลอกตองไมซำาซอน หรอตองแยกจากกนโดยเดดขาด (Mutually exclusive)– ตวอยางทไมด : ทานเตบโตจากทใด

1) ชนบท 2) ในฟารม 3) ในเมอง

หลกการทวไปในการเขยนคำาถาม• ชวงในตวเลอกตองไมขาดหายไป

– ตวอยางทไมด: อายของทานอยในกลมใด? 1) นอยกวา 20 ป 2) มากกวา 20 ป– ตวอยางทด: อายของทานอยในกลมใด? 1) นอยกวา 20 ป 2) ตงแต 20 ปขนไป

• คำาถามแบบใหตอบไดหลายคำาตอบ ผตอบมกจะตอบหลายคำาตอบ แตถาทกคนตอบทกคำาตอบกไมไดชวยใหเราทราบขอมลทเปนประโยชน ดงนนควรจำากดใหตอบได 3 คำาตอบทตรงหรอสำาคญมากทสด

• ใชภาษาธรรมดาและผตอบมความคนเคย ตองแนใจวาทานใชภาษาทคนทกระดบการศกษาเขาใจ

• มความเฉพาะเจาะจง หลกเลยงคำา พดทแสดงอารมณ หรอคำาคลมเครอ ตอไปน เชน โดยปกต

• บอยครง หรอ มากทสด เนองจากความคดของแตละคนเกยวกบคำาวา โดยปกต บอยครง หรอมากทสด อาจจะแตกตางกน

หลกการทวไปในการเขยนคำาถาม• อยาตงขอสมมตเอาเอง– ตวอยางทไมด: ทานพอใจกบประกนภยรถยนตในปจจบนของ

ทานหรอไม? 1) ใช 2) ไมใช– ตวอยางทด: ทานพอใจกบประกนภยรถยนตในปจจบนของทาน

หรอไม? 1) ใช 2) ไมใช 3) ไมมประกนรถยนต

– ตวอยางทไมด:ทานสนบสนนการแกมาตราท 193 ของรฐธรรมนญ ฉบบ พ.ศ. 2550 หรอไม? 1) ใช 2) ไมใช

– ตวอยางทด: ทานสนบสนนการแกมาตราท 193 ของรฐธรรมนญ ฉบบ พ.ศ. 2550 หรอไม? 1) ใช 2) ไมใช 3) ยงไมตดสนใจ

หลกการทวไปในการเขยนคำาถาม• อยาใชคำาหรอขอความทแสดงถงความลำาเอยงหรอตองการคำาตอบตามทเราตองการ

– ตวอยางทไมด: ทำาไมคอมพวเตอรยหอนคนไมชอบ– ตวอยางทไมด: ทานไมคดวารฐบาลน ใชเงนมากเกนไปหรอ?

• ถามขอละ 1 คำาถาม หรอ 1 ประเดน– ตวอยางทไมด: ทานชอบรสชาดและผวสมผสของสนคายหอนหรอไม? 1) ชอบ 2) ไมชอบ– ตวอยางทด: ทานพอใจกบประกนภยรถยนตในปจจบนของทานหรอไม? 1) ใช 2) ไมใช 3)

ไมมประกนรถยนต• ระบสงทคาดหวงใหชดเจน

– ตวอยางทไมด: ใน 6 เดอนทแลว มาเครองใชไฟฟาททานซอมาใหมจากรานคาคออะไร?– ตวอยางทด: ใน 6 เดอนทแลว เครองใชไฟฟาทอยในรายการตอไปน ทานไดซอมาใหมหรอไม?

• ตเยน 1) ใช 2) ไมใช • เตาอบ 1) ใช 2) ไมใช • เตาไฟฟา 1) ใช 2) ไมใช • เตาไมโครเวฟ 1) ใช 2) ไมใช

หลกการทวไปในการเขยนคำาถาม• เขยนคำาถามทจะทำาใหไดคำา ตอบทหลากหลาย เพราะการไดเพยงคำา

ตอบเดยวเปนสวนใหญไมสามารถจะวเคราะหทางสถตไดในขอนนๆ– ทานคดเหนอยางไรกบรายงานน

• 1. เปนรายงานทแยทสดเทาทขาพเจาเคยไดอาน• 2. เปนรายงานทอยระหวางแยทสดกบดทสด (ขอนคนจะตอบมากทสด)• 3. เปนรายงานทดทสดเทาทขาพเจาเคยไดอาน

• หลกเลยงการใชปฏเสธซอนปฏเสธ เชน แทนทจะถามผตอบวาเหนดวยกบขอความปฏเสธซอนปฏเสธหรอไม– ตวอยางทไมด: ทานเหนดวยหรอไมวา การสบบหรในทสาธารณะไมควร“

จะถกหาม”– ตวอยางทไมด: ทานเหนดวยหรอไมวา การสบบหรในทสาธารณะควรจะ“

ถกหาม”

หลกการทวไปในการเขยนคำาถาม• คำาถามตองสามารถทำาใหไดความจรง โดยคำาถามตองไมมผลคกคามตอผ

ตอบ เนองจากหากผตอบคำานงถงผลทจะตามมาจากการตอบคำาถามนน ๆ กมกจะใหคำาตอบทไมจรง การเกบเปนความลบหรอไมใสชอผตอบมกจะไดคำา ตอบทเปนจรงมากกวา

• อยาใหผตอบจดอนดบของรายการทมมากกวา 5 รายการ• ถาเปนแบบสอบถามแบบมาตรประเมนวดความคดเหน ความพงพอใจ หรอ

เจตคต แบบมาตราสวน (rating scale) ควรใชแบบมาตรสมดล(balanced scale) ตวอยาง เชน แบงความคดเหนเปน 5 ระดบ ซงประกอบดวย เหนดวยอยางยง เหนดวย ไมแนใจ ไมเหนดวย ไมเหนดวยอยางยง โดยไมควรตดไมแนใจทงไป เพราะจะทำา ใหเปนมาตรไมสมดล นอกจากนยงตองหาคณภาพของเครองมอ กลาวคอ หาอำานาจจำาแนกของแตละขอหาคาเทยงตรง (validity) และความเชอมน (reliability) ของเครองมอดวย

หลกการทวไปในการเขยนคำาถาม• เขยนคำาถามทจะทำาใหไดคำา ตอบทหลากหลาย เพราะการไดเพยงคำา

ตอบเดยวเปนสวนใหญไมสามารถจะวเคราะหทางสถตไดในขอนนๆ– ทานคดเหนอยางไรกบรายงานน

• 1. เปนรายงานทแยทสดเทาทขาพเจาเคยไดอาน• 2. เปนรายงานทอยระหวางแยทสดกบดทสด (ขอนคนจะตอบมากทสด)• 3. เปนรายงานทดทสดเทาทขาพเจาเคยไดอาน

• หลกเลยงการใชปฏเสธซอนปฏเสธ เชน แทนทจะถามผตอบวาเหนดวยกบขอความปฏเสธซอนปฏเสธหรอไม– ตวอยางทไมด: ทานเหนดวยหรอไมวา การสบบหรในทสาธารณะไมควร“

จะถกหาม”– ตวอยางทไมด: ทานเหนดวยหรอไมวา การสบบหรในทสาธารณะควรจะ“

ถกหาม”

หลกการทวไปในการเขยนคำาถาม• เขยนคำาถามทจะทำาใหไดคำา ตอบทหลากหลาย เพราะการไดเพยงคำา

ตอบเดยวเปนสวนใหญไมสามารถจะวเคราะหทางสถตไดในขอนนๆ– ทานคดเหนอยางไรกบรายงานน

• 1. เปนรายงานทแยทสดเทาทขาพเจาเคยไดอาน• 2. เปนรายงานทอยระหวางแยทสดกบดทสด (ขอนคนจะตอบมากทสด)• 3. เปนรายงานทดทสดเทาทขาพเจาเคยไดอาน

• หลกเลยงการใชปฏเสธซอนปฏเสธ เชน แทนทจะถามผตอบวาเหนดวยกบขอความปฏเสธซอนปฏเสธหรอไม– ตวอยางทไมด: ทานเหนดวยหรอไมวา การสบบหรในทสาธารณะไมควร“

จะถกหาม”– ตวอยางทไมด: ทานเหนดวยหรอไมวา การสบบหรในทสาธารณะควรจะ“

ถกหาม”

หลกการทวไปในการเขยนคำาถาม