ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๓...

25
ปปปปปปปปปป : ปปปปป ป ปปปปปปปปปป ปปปปปปปปปปปป (ปปปปปป ป)

description

ปรัชญากรีกสมัยเริ่มต้น (ตอนที่ ๑) ขอบข่ายเนื้อหา สำนักไมเลตุส ธาเลส อานักซิมานเดอร์ อานักซิเมเนส พิธากอรัส เฮราคลีตุส

Transcript of ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๓...

Page 1: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๓ ปรัชญากรีกสมัยเริ่มต้น (ตอนที่ ๑)

ปรั�ชญากรั�ก : บทท�� ๓ ปรั�ชญากรั�กสมั�ยเรั��มัต้�น

( ต้อนท�� ๑)

Page 2: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๓ ปรัชญากรีกสมัยเริ่มต้น (ตอนที่ ๑)

บทท�� ๓ ปรั�ชญากรั�กสมั�ยเรั��มัต้�น ( ต้อนท��๑)• ขอบข�ายเน��อหา

• ส�าน�กไมัเลต้�ส• ธาเลส• อาน�กซิ�มัานเดอรั#• อาน�กซิ�เมัเนส

• พิ�ธากอรั�ส• เฮรัาคล�ต้�ส

Page 3: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๓ ปรัชญากรีกสมัยเริ่มต้น (ตอนที่ ๑)

ปรั�ชญากรั�กสมั�ยเรั��มัต้�น• . – – สมั�ยเรั��มัต้�น น�กปรั�ชญาธรัรัมัชาต้�สนใจและสงส�ยเก��ยวก�บโลกภายนอกและ

“ ” ธรัรัมัชาต้�รัอบต้�ว ค�ดค�นว�าอะไรั ค�อ ปฐมัธาต้� หรั�อ ธาต้�แท�ของสรัรัพิส��ง และ ป0ญหาการั

เปล��ยนแปลงในธรัรัมัชาต้�

โลกเก�ดข1�นมัาได�อย�างไรั ? และเก�ดมัาจากไหน ?

Page 4: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๓ ปรัชญากรีกสมัยเริ่มต้น (ตอนที่ ๑)

ส�าน�กไมัเลต้�ส

Page 5: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๓ ปรัชญากรีกสมัยเริ่มต้น (ตอนที่ ๑)

ธาเลส (Thales B.C. 624-546)

ธาเลส เก�ดท��เมั�องไมัเลต้�ส ปรัะมัาณ 624 ป4 ก�อนครั�สต้กาล และได�รั�บยกย�องว�าเป5นบ�ดาปรั�ชญาต้ะว�นต้กโบรัาณ

Page 6: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๓ ปรัชญากรีกสมัยเริ่มต้น (ตอนที่ ๑)

อะไรัค�อปฐมัธาต้�ของโลก ?

• “น��า ค�อละอองธ�ล� หรั�อธาต้�ด��งเด�มัของโลก ”เพิรัาะว�าโลกและสรัรัพิส��งเก�ดมัาจากน��าและเมั��อแต้กสลายก6จะกล�บค�นไปส7�สภาพิของน��า ธาเลส จ1งให�เหต้�ผลว�าน��าเป5นปฐมัธาต้� เพิรัาะน��าทรังปรัะส�ทธ�ภาพิในการัแปรัรั7ป เป5นส��งอ��นๆ

(Water is best)

Page 7: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๓ ปรัชญากรีกสมัยเริ่มต้น (ตอนที่ ๑)

“น��าไมั�ใช�ส��งไรั�ช�ว�ต้ แต้�น��าเป5นส��งมั�ช�ว�ต้ ”ธาเลสนอกจากเป5นปรั�ชญาต้ะว�นต้กคน

แรักแล�ว ย�งเป5นคนแรักอ�กด�วยท��ถื�อว�า ว�ต้ถื�เป5นส��ง“

มั�ช�ว�ต้”

Page 8: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๓ ปรัชญากรีกสมัยเริ่มต้น (ตอนที่ ๑)

อารั�สโต้เต้�ล สรั�ปท�ศนะทางปรั�ชญาของธาเลสไว� ๓ปรัะการั

• ๑) มั�เทพิเจ�าส�งสถื�ต้อย7�ในสรัรัพิส��ง• ๒) โลกมั�ส�ณฐานแบนกลมัลอยอย7�บนน��า

• ๓) น��าซิ1�งเป5นปฐมัน��นเป5นสสารั ปรั�ชญาของธาเลสจ1�งเป5นว�ต้ถื�น�ยมั

Page 9: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๓ ปรัชญากรีกสมัยเริ่มต้น (ตอนที่ ๑)

อาน�กซิ�มัานเดอรั# (Anaximander B.C. 610-546)

- ท่�านศึ�กษาวิชาดาราศึาสตร� ภู�มิศึาสตร�และ จั�กรวิาลวิท่ยา เกดก�อนปี� ค.ศึ. 611 ท่�านเขี!ยน หน�งส$อปีร�ชญาเร$&อง ธรรมิชาต “ ” (On nature)

หน�งส$อเล�มิน!(เปี)นปีร�ชญาเล�มิแรกขีองโลก

- เปี)นผู้�,ท่!&เผู้ยแพร�นาฬิกาแดดแก�ชาวิกร!ก เปี)นคนแรก

Page 10: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๓ ปรัชญากรีกสมัยเริ่มต้น (ตอนที่ ๑)

ปรั�ชญาของอาน�กซิ�มัานเดอรั#

• ส��งท��จะเป5นปฐมัธาต้�ของโลก ควรัจะมั�ความัเป5นกลาง ค�อในต้�วมั�นเองย�งไมั�เป5นอะไรั ย�งไมั�เป5นด�น น��า ลมั ไฟ มั�นจะย�งไมั�ส�งก�ดกล��มัใดกล��มัหน1�ง ปฐมัธาต้�จ1งควรัเป5นสารัท��ไรั�รั7ป (Formless Material) ท��ไมั�มั�รั7ปล�กษณะเหมั�อนส��งของใดๆ ท��คนเรัารั7�จ�ก มั�นเป5นส��งท��มัองไมั�เห6นด�วยต้าเปล�า แต้�มั�นเป5นส��งท��เป5นน�รั�นดรั และแผ�ซิ�านไมั�มั�ท��ส��นส�ด ด�งน��น อะแนกซิ�มัานเดอรั# จ1งสรั�ปว�า ปฐมัธาต้� ค�อ อน�นต้# “(Infinite)”

Page 11: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๓ ปรัชญากรีกสมัยเริ่มต้น (ตอนที่ ๑)

อน�นต้# ค�อ อะไรั ??

อน�นต�น!(ย�งไมิ�มิ!ล�กษณะท่!&แน�นอนตายต�วิวิ�าเปี)นอะไร มิ�นจั�งมิ!ศึ�กยภูาพท่!&จัะกลายเปี)นอะไรก1ได, และสรรพ

ส&งในโลกล,วินมิ!แหล�งก3าเนดมิาจัากอน�นต�

Infinity

Page 12: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๓ ปรัชญากรีกสมัยเริ่มต้น (ตอนที่ ๑)

อาน�กซิ�เมัเนส (Anaximenes B.C. 595-528)

• เป5นศ�ษย#ของ อาน�กซิ�เมันเดอรั# ท�านสนใจป0ญหาเรั��องปฐมั ธาต้�เหมั�อนก�น ท�านบอกว�า น��าและอน�นต้#ล�วนไมั�ใช�ปฐมัธาต้�

ของโลก

Page 13: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๓ ปรัชญากรีกสมัยเริ่มต้น (ตอนที่ ๑)

ปรั�ชญาของอาน�กซิ�เมัเนส• “อากาศ ต้�างหากท��เป5นปฐมัธาต้�ของโลก”เพิรัาะอากาศแผ�ขยายออกไปไมั�มั�ท��ส��นส�ด และมั�พิล�งข�บเคล��อนในต้�วเอง อากาศจ1งเคล��อนไหวต้ลอดเวลา และด�วยอน�ภาพิแห�งการัเคล��อนไหวของอากาศน�� สรัรัพิส��งจ1งจะเก�ดข1�น

• ไมั�ว�าจะเป5นของแข6ง ของเหลว และก?าซิ ล�วนมั�ต้�นเหต้�มัาจากอากาศท��งส��น ฉะน��น อากาศจ�งเป5นปฐมัธาต้�ของโลก

Page 14: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๓ ปรัชญากรีกสมัยเริ่มต้น (ตอนที่ ๑)

สรั�ป• การัศ1กษาปรั�ชญาจากส�าน�กไมัเลต้�สช�วยให�

เรัาค�นพิบว�าน�กปรั�ชญากรั�กโบรัาณเรั��มัปรั�ชญาด�วยความั

สงส�ยเก��ยวก�บโลกภายนอก หรั�อธรัรัมัชาต้�รัอบ ต้�ว ด�งน��นปฐมัธาต้�ท��น�กปรั�ชญาค�ด

จ1งเป5นข�อสมัมัต้�ฐานทางว�ทยาศาสต้รั# จ1งกล�าว ได�ว�า ความัรั7�ทางว�ทยาศาสต้รั#มั�แนวความัค�ดมัา

จากน�กปรั�ชญาย�คโบรัาณน��นเอง.

Page 15: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๓ ปรัชญากรีกสมัยเริ่มต้น (ตอนที่ ๑)

ไพิธากอรั�ส (Pythagoras B.C. 582-507 )

• ไพิธากอรั�ส เป5นบ�รั�ษคนแรักท��เรั�ยกต้�วเองว�าเป5นน�กปรั�ชญา (Philosopher)

• เป5นท��งน�กปรั�ชญาและเจ�าส�าน�กศาสนาท��มั�คนน�บถื�อมัากท��ส�ดคนหน1�งในสมั�ยโบรัาณ

Page 16: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๓ ปรัชญากรีกสมัยเริ่มต้น (ตอนที่ ๑)

สมัาคมัของไพิธากอรั�ส• ไพิธากอรั�สเด�นทางไปศ1กษาท��ปรัะเทศอ�ย�ปต้# ต้�อมัาได�

จ�ดต้��งสมัาคมัของต้นเองข1�น เพิ��อจ�ดปรัะสงค#ทางศาสนา จ1ง ไมั�น�บเป5นส�าน�กปรั�ชญาเพิรัาะปฏิ�บ�ต้�เครั�งครั�ดเย��ยงน�กพิรัต้

แต้�งกายแบบเด�ยวก�น ห�ามับรั�โภคเน��อส�ต้ว#, ถื��ว เป5นต้�น

• จ�ดปรัะสงค#ในการัปฏิ�บ�ต้�เช�นน�� ก6เพิ��อความัหล�ดพิ�นจากความัเว�ยนว�ายต้ายเก�ด ผ7�มั�ศรั�ทธาในต้�วไพิธากอรั�สได�ยกย�องท�านเป5นศาสดาแห�งศาสนาท��สอน ว�ธ�แห�งการัหล�ด”พิ�น”(The Way of Salation) ท�านจะสอนเฉพิาะสมัาช�กอ�นเป5นสาวกของต้นเองเท�าน��น ไพิธากอรั�สสอนว�า คนเรัาต้ายแล�วเก�ด ว�ญญาณของคนเรัาไมั�ด�บส7ญ แต้�จะเว�ยนว�ายต้ายเก�ดไปต้ามัผลกรัรัมั

Page 17: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๓ ปรัชญากรีกสมัยเริ่มต้น (ตอนที่ ๑)

ค�าสอนทางศาสนาของไพิธากอรั�ส• ท�านจะสอนเฉพิาะสมัาช�กอ�นเป5นสาวกของต้นเองเท�าน��น ไพิธากอรั�สสอนว�า คนเรัาต้ายแล�วเก�ด “ว�ญญาณของคนเรัาไมั�ด�บส7ญ แต้�จะเว�ยนว�ายต้ายเก�ดไปต้ามัผลกรัรัมั”

• ไพิธากอรั�สเรั�ยกผ7�ปฏิ�บ�ต้�เพิ��อความัหล�ดพิ�นว�า น�ก“ปรั�ชญา ”

• ในท�ศนะของไพิธากอรั�ส น�กปรั�ชญาเป5นผ7�แสวงหาแก�นสารัของช�ว�ต้ และปฏิ�บ�ต้�ต้นเพิ��อความัหล�ดพิ�นอย�างแท�จรั�ง

Page 18: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๓ ปรัชญากรีกสมัยเริ่มต้น (ตอนที่ ๑)

อภ�ปรั�ชญาของไพิธากอรั�ส• ไพิธากอรั�ส มั�ความัเช��อในเรั��อง จ�ต้ญาณพิ�เศษ (Mysticism) เขาถื�อว�าการัเรั�ยนว�ชาคณ�ต้ศาสต้รั# เป5นการัฝึCกจ�ต้ใจท��น�าไปส7�การัค�นพิบส�จธรัรัมัสากลท��มั�ล�กษณะเป5นนามัธรัรัมั

• “จ�านวนเลขท��งหลายเป5นส��งส�าค�ญท��ส�ด เป5นพิ��นฐานค�ณภาพิของส��งท��งปวง เก��ยวข�องก�บท�กส��งในจ�กรัวาล โลกน��สรั�างมัาจากจ�านวนต้�วเลขซิ1�งเป5นนามัธรัรัมั”

Page 19: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๓ ปรัชญากรีกสมัยเริ่มต้น (ตอนที่ ๑)

เฮรัาคล�ต้�ส (Heraclitus B.C. 540-470)• เฮราคล!ต5ส เปี)นผู้�,ให,ก3าเนนท่ฤษฎี!อนจัจั�ง (Changing) จันได,นามิวิ�า เจั,าแห�ง“จั�กรวิาล”

• ท่�านปีระกาศึตนวิ�าได,พบปีร!ชาญาณหย�&งเห1นปีร�ชญา (Philosophy Insight) ท่�านค,นพบส&งแปีลกใหมิ�และด!เด�นเหน$อผู้�,ใดท่�(งหมิด

Page 20: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๓ ปรัชญากรีกสมัยเริ่มต้น (ตอนที่ ๑)

ค�าคมัของเฮรัาคล�ต้�ส• “การัเรั�ยนมัากไมั�ท�าให�ใจพิ�ฒนา มั�ฉะน��นมั�นคงจะ

ได�ข�ดเกลา เฮเส�ยด พิ�ธากอรั�ส เซิโนฟาเนส และเฮคาเต้อ�ส

ไปแล�ว”• “อ�ปน�ส�ยของคนก6ค�อชะต้าช�ว�ต้ของเขา”

• ถื�าท�านไมั�พิยายามัคาดค�ดในแง�มั�มัท��คนค�ดไมั�ถื1ง ท�านจะไมั�มั�ว�นค�นพิบความัจรั�ง เพิรัาะความัจรั�ง

พิบได�ยากมัาก”

Page 21: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๓ ปรัชญากรีกสมัยเริ่มต้น (ตอนที่ ๑)

ปรั�ชญาของเฮรัาคล�ต้�ส

• “ ” ไฟต้�องเป5นแก�นของส��งท��งปวง ท��งน��เพิรัาะว�า ไฟน��น ให�ช�ว�ต้ ให�พิล�งงาน ค�อมั�ความั

เปล��ยนแปลงอย7�เสมัอ• “ ท�กส��งท�กอย�างย�อมัเปล��ยนแปลงไป ไมั�มั�อะไรั

คงท��อย7�ได� สรัรัพิส��งย�อมัเปล��ยนแปลงไปอย�างไมั�” หย�ดย��ง

Page 22: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๓ ปรัชญากรีกสมัยเริ่มต้น (ตอนที่ ๑)

เฮรัาคล�ต้�ส กล�าว�า “ ”บ�คคลไมั�สามัารัถืกรัะโดดลงไปในกรัะแสน��าอ�นเด�ยวก�นได�ถื1ง ๒ ครั��ง

Page 23: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๓ ปรัชญากรีกสมัยเริ่มต้น (ตอนที่ ๑)

• เฮรัาคล�ต้�สกล�าวว�า ถื�าเรัามัองโลกในมั�มัหน1�ง เรัาจะพิบแต้�ส��งข�ดแย�งก�น แต้�ถื�ามัองโลกในมั�มัอ��น เรัาจะพิบความักลมักล�นเป5นอ�นเด�ยวก�นของสรัรัพิส��ง คนธรัรัมัดาจะเห6นความัข�ดแย�งในส��งท��งหลาย แต้�ผ7�เข�าถื1ง “วจนะ”(Logos) จะพิบเอกภาพิในสรัรัพิส��ง เขาจะเข�าใจแจ�มัแจ�งว�า เย6นไมั�ต้�างจากรั�อน ส�ขไมั�ต้�างจากท�กข# เพิรัาะเย6นก6ค�อรั�อนน�อย รั�อนก6ค�อเย6นน�อย และส�ขค�อท�กข#น�อย ท�กข#ก6ค�อส�ขน�อย มั�นเปล��ยนแปลงสล�บก�นไปมัา

Page 24: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๓ ปรัชญากรีกสมัยเริ่มต้น (ตอนที่ ๑)

ข�อเปรั�ยบเท�ยบก�บพิรัะพิ�ทธศาสนา ท�าไมัสรัรัพิส��งจ1งเปล��ยนแปลง ??

เฮรัาคล�ต้�สต้อบว�า เพิรัาะสารัะ “ (Substance) หรั�อแก�นแท�ของสรัรัพิส��งมั�ธรัรัมัชาต้�เปล��ยนแปลง และแก�นแท�น��นค�อไฟ”

พิรัะพิ�ทธศาสนาต้อบว�า เพิรัาะสรัรัพิส��งไมั�มั�แก�นแท�อ�นคงท��ถืาวรัส��งท��งหลายอาศ�ยก�นและก�นเก�ดข1�นต้ามักฎธรัรัมัชาต้� ท��ว�า

“เมั��อส��งน��มั� ส��งน��จ1งมั� เพิรัาะส��งน��เก�ด ส��งน��จ1งเก�ด เมั��อส��งน��ไมั�มั� ส��งน��ก6ไมั�มั� เพิรัาะส��งน��ด�บ ส��งน��จ1งด�บ”

Page 25: ปรัชญาตะวันตก บทที่ ๓ ปรัชญากรีกสมัยเริ่มต้น (ตอนที่ ๑)

จบบทท�� ๓