Post on 02-Aug-2015
BS. NGUYỄN TRƯỜNG KỲ
BM. GIẢI PHẪU HỌC
Email: kynguyen315@gmail.com
Fb: www.facebook.com/nguyentruongky
Diễn đàn: www.facebook.com/groups/giaiphauhoc
www.facebook.com/giaiphau
MỤC TIÊU1. Trình bày được các thành phần của hệ hô hấp
2. Nêu được các đặc điểm giải phẫu của thanh quản
3. Trình bày được các đặc điểm giải phẫu của khí quản
4. Trình bày được các đặc điểm giải phẫu của phổi
5. Nêu lên được các đặc điểm giải phẫu của màng phổi
5/13/2012 HỆ HÔ HẤP-BS NGUYỄN TRƯỜNG KỲ 2
ĐẠI CƯƠNG Hệ hô hấp: cung cấp
O2 và thải CO2
Gồm:
Hệ thống dẫn khí: mũi, hầu, thanh quản, khí quản, phế quản
Hệ thống trao đổi khí: phổi gồm nhiều phế nang
5/13/2012 3HỆ HÔ HẤP-BS NGUYỄN TRƯỜNG KỲ
5/13/2012 HỆ HÔ HẤP-BS NGUYỄN TRƯỜNG KỲ 4
THANH QUẢN
Nối hầu ở trên và khí quản ở dưới
Chức năng: dẫn khí và phát âm
Gồm các sụn, các dây chằng, các màng, các cơ và lớp niêm mạc
5/13/2012 5HỆ HÔ HẤP-BS NGUYỄN TRƯỜNG KỲ
THANH QUẢNSỤN THANH QUẢN
Sụn chính (5): sụn giáp, sụn nhẫn, sụn phễu, sụn nắp thanh môn, sụn sừng
Sụn phụ (2): sụn chêm, sụn thóc
Sụn đơn (3): sụn giáp, sụn nhẫn, sụn nắp thanh môn
Sụn đôi (4): sụn phễu, sụn sừng, sụn thóc, sụn chêm
5/13/2012 6HỆ HÔ HẤP-BS NGUYỄN TRƯỜNG KỲ
THANH QUẢNSỤN GIÁP
Sụn lớn nhất
Mặt ngoài: củ giáp trên, củ giáp dưới đường chéo
Bờ trên: khuyết giáp trên
Bờ dưới: khuyết giáp dưới
Bờ trước: lồi thanh quản ( quả táo Adam), góc 90 độ (nam), 120 độ (nữ)
Bờ sau: sừng trên, sừng dưới
5/13/2012 7HỆ HÔ HẤP-BS NGUYỄN TRƯỜNG KỲ
THANH QUẢNSỤN NHẪN
Sụn duy nhất của thanh quản là một vòng sụn trọn vẹn
Hình dạng giống chiếc nhẫn
Dưới sụn giáp, trên vòng sụn khí quản 1
5/13/2012 8HỆ HÔ HẤP-BS NGUYỄN TRƯỜNG KỲ
THANH QUẢNDÂY CHẰNG, MÀNG
Nhóm ngoại lại: màng giáp móng, dc móng nắp, dc lưỡi nắp, dc sừng hầu…
Nhóm nội tại: dc giáp nắp, dc nhẫn phễu sau, màng tứ giác, nón đàn hồi…
5/13/2012 9HỆ HÔ HẤP-BS NGUYỄN TRƯỜNG KỲ
THANH QUẢNCƠ THANH QUẢN
Cơ ngoại lai và cơ nội tại
Cơ nội tại:
Cơ phễu nắp
Cơ nhẫn phễu sau
Cơ phễu chéo và ngang
Cơ nhẫn giáp
Cơ nhẫn phễu bên
Cơ thanh âm
Cơ giáp nắp
Cơ giáp phễu
5/13/2012 HỆ HÔ HẤP-BS NGUYỄN TRƯỜNG KỲ 10
THANH QUẢNCƠ THANH QUẢN
Cơ ngoại lai và cơ nội tại
Cơ nội tại:
Cơ phễu nắp
Cơ nhẫn phễu sau
Cơ phễu chéo và ngang
Cơ nhẫn giáp
Cơ nhẫn phễu bên
Cơ thanh âm
Cơ giáp nắp
Cơ giáp phễu
5/13/2012 HỆ HÔ HẤP-BS NGUYỄN TRƯỜNG KỲ 11
THANH QUẢNCƠ THANH QUẢN
Cơ ngoại lai và cơ nội tại
Cơ nội tại:
Cơ phễu nắp
Cơ nhẫn phễu sau
Cơ phễu chéo và ngang
Cơ nhẫn giáp
Cơ nhẫn phễu bên
Cơ thanh âm
Cơ giáp nắp
Cơ giáp phễu
5/13/2012 HỆ HÔ HẤP-BS NGUYỄN TRƯỜNG KỲ 12
THANH QUẢNHÌNH THỂ TRONG
Nếp tiền đình và nếp thanh âm chia ổ thanh quản làm 3 tầng:
Tiền đình thanh quản: trên nếp tiền đình, hai nếp tiền đình khe tiền đình
Thanh thất: giữa nếp tiền đình và nếp thanh âm, dc thanh âm, cơ thanh âm, giữa 2 dây thanh âm là khe thanh môn
ổ dưới thanh môn: dưới dc thanh âmKhí quản
Sụn nhẫn
Ổ dưới thanh môn
Sụn giáp
Nếp thanh âm
Thanh thất
Nếp tiền đình
Củ nắp
Xương móng
Sụn nắp thanh môn
Cơ giáp móng
Tiền đình thanh quản Lỗ thanh quản
Cơ nhẫn giáp
135/13/2012 HỆ HÔ HẤP-BS NGUYỄN TRƯỜNG KỲ
THANH QUẢNMẠCH MÁU
Đm thanh quản trên từ đm giáp trên, chui qua màng giáp móng
Đm thanhh quản dưới từ đm giáp dưới, chui qua màng nhẫn giáp
Tm thanh quản trên và tm thanh quản dưới
Động mạch cảnh chung
Các nhánh cho tuyến Động mạch nhẫn giáp
Nhánh sụn nhẫn
Nhánh sụn giáp
Động mạch thanh quản trên
Động mạch trên và dưới móngĐộng mạch giáp trên
Động mạch lưỡi
Động mạch giáp dưới
Tuyến giáp
5/13/2012 14HỆ HÔ HẤP-BS NGUYỄN TRƯỜNG KỲ
THANH QUẢNTHẦN KINH
TK thanh quản trên: cảm giác trên nếp thanh âm, vđ cơ nhẫn giáp
TK thanh quản dưới: cảm giác dưới nếp thanh âm, vđ tất cả các cơ nội tại thanh quản ( trừ cơ nhẫn giáp)
5/13/2012 15HỆ HÔ HẤP-BS NGUYỄN TRƯỜNG KỲ
KHÍ QUẢN Nối thanh quản ở trên
và phế quản ở dưới
Sụn khí quản có hình C, phía sau được phủ bằng một lớp cơ trơn
Có khoảng 16-20 sụn khí quản
Đến N4-N5: khí quản chia thành PQ chính P và T
PQ chính phải ngắn hơn, dốc hơn, đk lớn hơn dị vật bên phải
Sụn giáp
Sụn nhẫn
Khí quản
Phế quản chính tráiPhế quản chính phải
Phế quản thùy trên
5/13/2012 16HỆ HÔ HẤP-BS NGUYỄN TRƯỜNG KỲ
5/13/2012 HỆ HÔ HẤP-BS NGUYỄN TRƯỜNG KỲ 17
KHÍ QUẢNLIÊN QUAN Ở CỔ
Phía trước: eo tuyến giáp dính chắc vào vòng sụn 2, 3, 4
Phía sau: thực quản, tk quặt ngược thanh quản nằm trong vách giữa thực quản và khí quản
Hai bên: động mạch cảnh chung, tĩnh mạch cảnh trong, thần kinh lang thang
Hình 11: Thiết đồ cắt ngang đốt sống cổ
Khí quản
Động mạch cảnh chung
Thân giao cảm cổThực quản
Thần kinh quặt ngược thanh quản
Bao cảnh
Tuyến giáp
Tĩnh mạch cảnh trong
Thần kinh lang thang
Cơ trơn khí quản
5/13/2012 18HỆ HÔ HẤP-BS NGUYỄN TRƯỜNG KỲ
KHÍ QUẢNLIÊN QUAN Ở NGỰC
Trước: cung đm chủ, thân đm cánh tay đầu, đm cảnh chung trái, tuyến ức
Sau: thực quản Bên phải: tk lang
thang, cung tm đơn, tm chủ trên, màng phổi trung thất, phổi phải
Bên trái: cung đm chủ, đm dưới đòn trái, tk quặt ngược thanh quản trái
5/13/2012 19HỆ HÔ HẤP-BS NGUYỄN TRƯỜNG KỲ
KHÍ QUẢNMẠCH MÁU, THẦN KINH
ĐM giáp dưới: nhánh của thân giáp cổ từ đm dưới đòn
Đm giáp trên: nhánh của đm cảnh ngoài
Đm phế quản: từ đm chủ
Tk : hạch giao cảm cổ và các tk quặt ngược thanh quản
5/13/2012 20HỆ HÔ HẤP-BS NGUYỄN TRƯỜNG KỲ
PHỔIHÌNH THỂ NGOÀI
Mỗi phổi như một nửa hình nón:
một đỉnh
một đáy
hai mặt: mặt sườn, mặt trung thất
hai bờ: bờ trước và bờ dưới
5/13/2012 21HỆ HÔ HẤP-BS NGUYỄN TRƯỜNG KỲ
PHỔIĐỈNH VÀ ĐÁY PHỔI
Đỉnh phổi: phần nhu mô phổi nhô lên khỏi lỗ trên lồng ngực.
Điểm cao nhất của đỉnh phổi cao hơn đoạn 1/3 giữa xương đòn khoảng 2,5 -3 cm
Đáy phổi áp sát vòm hoành, qua vòm hoành liên quan với các tạng trong ổ bụng: gan, đáy vị, lách, đại tràng góc lách
5/13/2012 22HỆ HÔ HẤP-BS NGUYỄN TRƯỜNG KỲ
PHỔI MẶT SƯỜN
Áp sát vào mặt trong thành ngực có các ấn sườn
Phổi phải: có khe chếch và khe ngang, chia ra thành 3 thùy: trên, giữa,dưới
Phổi trái: chỉ có khe chếch, chia ra thành 2 thùy: trên, dưới. Có thêm lưỡi phổi trái
5/13/2012 23HỆ HÔ HẤP-BS NGUYỄN TRƯỜNG KỲ
5/13/2012 HỆ HÔ HẤP-BS NGUYỄN TRƯỜNG KỲ 24
PHỔI MẶT TRUNG THẤT
Có rốn phổi, vết ấn của các cấu trúc lân cận:
rãnh đm dưới đòn
rãnh thân tm cánh tay đầu
Rãnh tm đơn ( phổi P)
Rãnh đm chủ (phổi T)
ấn tim ( phổi P) và hố tim (phổi T)
5/13/2012 25HỆ HÔ HẤP-BS NGUYỄN TRƯỜNG KỲ
PHỔI MẶT TRUNG THẤT
Có rốn phổi, vết ấn của các cấu trúc lân cận:
rãnh đm dưới đòn
rãnh thân tm cánh tay đầu
Rãnh tm đơn ( phổi P)
Rãnh đm chủ (phổi T)
ấn tim ( phổi P) và hố tim (phổi T)
5/13/2012 26HỆ HÔ HẤP-BS NGUYỄN TRƯỜNG KỲ
PHỔI RỐN PHỔI
Là nơi các thành phần cuống phổi đi qua: PQ chính, đm phổi, 2 tm phổi, đm phế quản, tm phế quản, các dây tk và hạch bạch huyết
Phải: đm phổi nằm trước PQ chính
Trái: đm phổi nằm trên PQ chính
Hai tm phổi nằm trước và dưới
Dưới rốn phổi, màng phổi chập lạidc phổi
5/13/2012 27HỆ HÔ HẤP-BS NGUYỄN TRƯỜNG KỲ
5/13/2012 HỆ HÔ HẤP-BS NGUYỄN TRƯỜNG KỲ 28
PHỔIBỜ DƯỚI VÀ BỜ TRƯỚC
Bờ trước là ranh giới giữa mặt sườn và mặt trung thất
Bờ trước phổi trái có khuyết tim
Bờ dưới là ranh giới giữa đáy phổi với mặt sườn và mặt trung thất
5/13/2012 29HỆ HÔ HẤP-BS NGUYỄN TRƯỜNG KỲ
PHỔISỰ PHÂN CHIA CÂY PHẾ QuẢN
PQ chính PQ thùyPQ phân thùyPQ hạ phân thùyPQ tiểu thùy: dẫn khí cho 1 tiểu thùy phổi
Tiểu thùy phổi là đơn vị cơ sở của phổi, có hình đa giác to nhỏ khác nhau trên bề mặt phổi
5/13/2012 30HỆ HÔ HẤP-BS NGUYỄN TRƯỜNG KỲ
PHỔIMẠCH MÁU PHỔI
Gồm 2 hệ mạch máu:
Mạch máu phổi: vận chuyển máu ít oxy đến phế nang, mang máu giàu oxy về tim trái
Mạch máu phế quản: cung cấp máu cho các vùng nhu mô phổi
5/13/2012 31HỆ HÔ HẤP-BS NGUYỄN TRƯỜNG KỲ
PHỔIMẠCH MÁU PHỔI
Thân đm phổi: từ lỗ đm phổi chạy lên trên ra sau. Đến bờ sau quai đm chủđm phổi P và T
Đm phổi P: đi vào rốn phổi, trước PQ, xoắn xung quanh PQ, cho ra các nhánh đi vào thùy, phân thùy tương ứng
Đm phổi T: ngắn và nhỏ hơn đm phổi P, đi vào rốn phổi ở trên PQ, cho ra các nhánh vào các thùy và phân thùy tương ứng
5/13/2012 32HỆ HÔ HẤP-BS NGUYỄN TRƯỜNG KỲ
PHỔITĨNH MẠCH PHỔI
Mỗi phổi có 2 tm phổi, dẫn máu từ các mao mạch phổi về nhĩ trái
Trong nhu mô phổi, tm phổi đi hoàn toàn độc lập với đm phổi và phế quản
PQ, đm đi trong phân thùy phổi. TM đi giữa các phân thùy, nhận máu từ các phân thùy kế cận, mỗi phân thùy có thể dẫn lưu bởi nhiều tm phổi
5/13/2012 33HỆ HÔ HẤP-BS NGUYỄN TRƯỜNG KỲ
PHỔIĐỘNG MẠCH PHẾ QUẢN
Cung cấp máu cho nhu mô phổi
Bên phải: đm xuất phát từ đm gian sườn sau thứ 3
Bên trái: đm xuất phát từ cung đm chủ
5/13/2012 34HỆ HÔ HẤP-BS NGUYỄN TRƯỜNG KỲ
PHỔITĨNH MẠCH PHẾ QUẢN
Tm dẫn lưu cho PQ đoạn ngoài phổi sẽ đổ vể nhĩ phải thông qua tm đơn, tm bán đơn phụ
Tm dẫn lưu cho đường thở đoạn trong phổi lại thông nối với tm phổi và về tim trái.
5/13/2012 35HỆ HÔ HẤP-BS NGUYỄN TRƯỜNG KỲ
MÀNG PHỔI
Gồm màng phổi thành và màng phổi tạng
Màng phổi tạng: dính chặt vào nhu mô phổi, lách vào các khe gian thùy phổi. ở rốn phổi, màng phổi tạng quặt ngược ra để liên tục với màng phổi thành
Màng phổi thành che phủ mặt trong lồng ngực, mặt trên cơ hoành, và các cấu trúc trung thất
5/13/2012 36HỆ HÔ HẤP-BS NGUYỄN TRƯỜNG KỲ
MÀNG PHỔIMÀNG PHỔI THÀNH
MP sườn: lót mặt trong x. ức, x. sườn, cơ ngang ngực, cơ gian sườn, cơ cạnh bên cột sống. MP sườn ngăn cách với thành ngực bởi mạc nội ngực
MP hoành: lót mặt trên cơ hoành
MP cổ: MP che phủ đỉnh phổi
MP trung thất: giới hạn mặt bên của trung thất. Che phủ tim, mm lớn, KQ, tk X, tk hoành, ống ngực, TQ
5/13/2012 37HỆ HÔ HẤP-BS NGUYỄN TRƯỜNG KỲ
MÀNG PHỔIMÀNG PHỔI THÀNH
Ngách màng phổi: góc nhị diện hợp bởi 2 phần màng phổi thành
Ngách sườn hoành
Ngách sườn trung thất
5/13/2012 38HỆ HÔ HẤP-BS NGUYỄN TRƯỜNG KỲ
MÀNG PHỔIỔ MÀNG PHỔI
Là một khoang ảo, nằm giữa màng phổi thành và màng phổi tạng
Bình thường: áp suất trong ổ màng phổi là áp suất âm hai mp áp sát nhau, chứa 1 ít dịch2 mp trượt lên nhau
Nếu thủng, gây nên tràn khi mp
5/13/2012 39HỆ HÔ HẤP-BS NGUYỄN TRƯỜNG KỲ
CÂU HỎI LƯỢNG GIÁCâu 1: sụn thanh quản nào KHÔNG phải là sụn đôi:
a) Sụn giáp
b) Sụn phễu
c) Sụn thóc
d) Sụn chêm
e) Tất cả đều sai
5/13/2012 40HỆ HÔ HẤP-BS NGUYỄN TRƯỜNG KỲ
Câu 2: chọn câu đúng nhất,dị vật hay rơi vào phế quản chính phải vì :a) PQ chính phải ngắn hơn PQ chính tráib) PQ chính phải dốc hơn PQ chính tráic) PQ chính phải đường kính lớn hơn PQ chính
tráid) Tất cả đều đúnge) Tất cả đều sai
5/13/2012 41HỆ HÔ HẤP-BS NGUYỄN TRƯỜNG KỲ
Câu 3: chọn câu đúng
a) Phổi phải chỉ có khe ngang
b) Phổi trái chỉ có khe ngang
c) Phổi phải có khe ngang và khe chếch
d) Phổi trái có khe ngang và khe chếch
e) Phổi phải chỉ có khe chếch
5/13/2012 42HỆ HÔ HẤP-BS NGUYỄN TRƯỜNG KỲ
Câu 4: chọn câu đúng nhất về rốn phổi:a) Là nơi các thành phần cuống phổi đi quab) Hai tĩnh mạch phổi nằm trước và dưới phế quản
chínhc) Rốn phổi phải có động mạch phổi nằm trước phế
quản chínhd) Rốn phổi trái có động mạch phổi nằm trên phế quản
chínhe) Tất cả đều đúng
5/13/2012 43HỆ HÔ HẤP-BS NGUYỄN TRƯỜNG KỲ
Câu 5: chọn câu đúng nhất:
a) Màng phổi gồm màng phổi thành và màng phổi tạng
b) Màng phổi thành gồm màng phổi cổ, màng phổi sườn, màng phổi trung thất, màng phổi hoành
c) Góc nhị diện hợp bởi 2 phần màng phổi thành gọi là ngách màng phổi
d) ổ màng phổi là một khoang ảo
e) Tất cả đều đúng
5/13/2012 44HỆ HÔ HẤP-BS NGUYỄN TRƯỜNG KỲ
5/13/2012 HỆ HÔ HẤP-BS NGUYỄN TRƯỜNG KỲ 45
CHÚC CÁC BẠN MỘT NGÀY VUI VẺ!