Transcript of %F eifal%fd bitkiler 10
- 1. KMYON ( Cuminum cyminum)
- 2. Bitkinin ad/adlar: Kemmon, Acem kimyonu, avcar, zra Genel
zellikleri:Kimyon 30cm ye kadar boylanabilen, yapraklar uzun ve dar
segmentli; iek demetleri pembe ve beyaz; meyveleri kk, oblong ve
keli genellikle iki meyveye ayrlm olan tekyllk bir bitkidir.
Yetitii Yer: : Kuzey Msrda doal olarak yetiir, fakat tm Akdeniz
lkelerinde kltr yaplmaktadr.lkemizde Orta Anadolu blgesinde
(Eskiehir, Sivrihisar, Polatl, Konya) yetitirilmektedir. Kullanlan
Blgeleri:Tohumu
- 3. Tad Maddeler: : % 1,5-4 orannda uucu ya (%25- 35i
kuminaldehit) ve flavonoitler tamaktadr. Kullanm alanlar:Salk,gda
Kullan ekli: la olarak kullanm toz halinde dorudan ya da suyla
kaynatlarak yaplr. Salkta Kullanm: Kimyon meyveleri, gaz ve karn
agrsn giderici, uyarc, ar kesici, anne stn arttrc zellikler tar.
Hazmla ilgili sikayetlerde, kolik ve kramp benzeri arlarda
kullanlr. rnleri:Drog, macun
- 4. MAYDANOZ (Petroselinum sativum L.)
- 5. Genel zellikleri:Bu gn retimi yaplan maydanozlar balca 2 ayr
grupta yer almaktadr. Petroselinum crispum (Mill.) var.
Neapolitanum Danert: Yaprak maydanozu olup yapraklar paral byk ve
kk, kvrck ve dz, ince ve geni olan formlar vardr. Kkleri ince
yapldr. ki ana grubu vardr. Dz yaprakl maydanozlar : lkemizde
yetitirilen gruptur. Kvrck yaprakl maydanozlar : Yapraklar ok
kvrcktr. Petroselinum crispum (Mill.) var. Tuberosum Crow. : Kk
maydanozu olup, yapraklar ok incedir. Kkleri havu gibi ikin ksa,
kt, uzun veya geni olabilmektedir. Yetitii Yer:Akdeniz lkesi
bitkisidir. spanya, Yunanistan,Fas, Cezayir ve Tunus da bol
miktarda yabani maydanoz bulunduu bildirilmektedir. Yetitiricilii
M.. 4000 yllarna dayanr.
- 6. Kullanlan Blgeleri:Yeil yapraklar, dal, gvde, kk,tohum Tadg
etken Maddeler:Yapraklar(kalsiyum, demir, A- C-K vitaminleri)
Kkler(uucu ya, furanokumarinler, poliasetilen trevleri, flavonlar,
furanokumarinler) Tohumlar(uucu ya, limonen, pinen, fellandren,
flavonlar, furanokumarinler) Kullanm alanlar:Salk, gda,
kozmatik
- 7. Salkta Kullanm:Kan alkali yaparak susuzluu giderir. Damarlar
genileterek tansiyonu drr. Kanszl giderir. Hazm kolaylatrr itah
aar. drar sktrr , romatizma sellite de faydaldr. Regl kanamalarn
normale getirir. Yumurta kanallarn yumuatarak hamilelii kolaylatrr.
Kan temizler, direnci artrr, cildi gzelletirir. Salgn hastalklardan
korumay salar. Kansere kar korur. Gen kalmay salar. Bedeni ruhi
bunalm geirir. Karacier ve safra kesesi rahatszlklarnda faydaldr.
Di kanamalarn geirir, nler rnleri:Drog, merhem, ekstrakt
- 8. KARABBER (Piper nigrum L.)
- 9. Genel zellikleri:Odunsu yaklak 5me kadar boylanan, ok yllk,
yaprak dkmeyen, trmanc bir bitkidir. Yapraklar oval ve byk, iekleri
kk, beyaz ve demetler halinde, meyveleri hamken yeil olgunlanca
krmz renklidir. Olgunlamadan evvel toplanan ve kurutulan meyveleri
kullanlr. Yetitii Yer: Hindistanda yabani olarak yetiir, fakat bir
ok scak lkede kltr yaplmaktadr. Kullanlan Blgeleri:Tohumu Tadg
etken Maddeler:Uucu ya ve alkaloit olan piperin ierir.
- 10. Kullanm alanlar:Gda, salk Kullan ekli:Genellikle bal veya
pekmezle macun yaplarak yenir. Salkta Kullanm: ok eskiden beri salk
alannda midevi ve ate drc olarak kullanlr. ksrg keser, agrlarda stc
olarak masaj yaglarnn iine girer. rnleri:Toz, drog
- 11. NANE (Mentha piperitae)
- 12. Mentha piperitae trnn glgede kurutulmu yapraklardr. Bu tr
bir kltr bitkisi olup M. Aquatica L. ile M. Spicata L. trlerinin
melezidir. Bu tr 30-90 cm ykseklikte, kuvvetli kokulu, hemen hemen
tysz, gvde ve dallar genellikle krmzmtrak renkli, ok yllk otsu bir
bitkidir. Yapraklar dili kenarl, zeri buruuk, sapl ve koyu yeil
renklidir.
- 13. iekler erguvani renkli olup dallarn ucunda birou bir arada
toplanmtr. Kuzeybat ve Bat Anadoluda bulunur. Sulak ve glgelik
yerleri sever. Tohum vermedii iin ancak rizomlar ile retilebilir. D
grn 3-8 cm uzunlukta, oval biimli, sivri ulu, ksa sapl, kenarlar
dikili, plak ve hafif tyl ve koyu yeil renkli basit yapraklardr.
Kokusu zel ve kuvvetli, tad ise baharl ve serinleticidir.
- 14. Bileim: Rezin, tanen ve uucu ya (%0.5-1) tamaktadr. Uucu ya
miktar yetitirilen rka ve yetitirme koullarna gre byk deiiklikler
gsterir. Anadolu kkenli (Ankara) bitkilerin kurutulmu dal ve
yapraklarnda %0.51 uucu ya bulunduu gsterilmitir. stanbul civarnda
yetien bitkilerin taze yapraklarnda %0.8, kurutulmu yapraklarnda
ise %3.25 uucu ya bulunduu saptanmtr. Trkiye de yetien baz Mentha
trleri uucu yalar Semra Kurucu tarafndan incelenerek yaynlanmtr.
Uucu ya iin terpenler, serbest ve ester halinde mentol (%40-60),
menton (%8-10) ve mentofuran bulunmaktadr.
- 15. Etki ve kullanl: Bilhassa sinirsel kkenli mide bulantlarn
kesici, gaz sktrc ve koku verici olarak kullanlmaktadr. Kullanl
ekli: nfusyon (%4-5) sabah akam birer bardak, nane suyu gnde 20-80
gr alnr.
- 16. tah aar. Sinirleri yattrr ve vcuda rahatlk verir. Sterese
ve ba arsna iyi gelir. Spazm ve kalp arpnts riskini azaltr. Atei
drr. Sindirim sistemi ve mide iin ok faydaldr. Sindirimi
kolaylatrr.
- 17. Gaz sktrcdr. Barsak kurtlarn drmeye yardmc olur. lsere ve
mide yanmasna iyi gelir. Kusmay, mide bulantsn ve arsn nler. Grip,
bronit gibi souk algnlklarnda ve ksrkte faydaldr. Di arsn ve az
kokusunu giderir. Anne stn arttrr. Sinirsel iktidarszla iyi
gelir
- 18. Yetitirme: Nane memleketimizde halen bahe ve bostanlarda kk
miktarlarda yetitirilmektedir. Uucu ya elde etmek iin lzumlu olan
materyel, ancak geni oranda ve yksek verimli eitlerin yetitirilmesi
ile elde edilebilir. Yabanc kkenli analar ile zmir blgesinde yaplan
kltr denemeleri memleketimizde yksek uucu ya verimli (% 3.8 oranna
kadar) bir mahsln alnabilecei gstermitir.
- 19. zmir de yetitirilen bitkilerden elde edilen uucu yada
menton orannn Avrupada yetitirilen bitkilerden daha yksek olduu
gsterilmitir. Uucu yadaki mentol-menton oran ortama (iklim,toprak)
bal olarak geni bir ekilde deimektedir. Dier isimler: Biber nane,
Flfli nane, ngiliz nanesi, Misk nanesi.
- 20. Domalan Mantar (Truffle sp.)
- 21. Trf mantarlar yzyllardan beri Tanrlarn yiyecei olarak
bilinen ekonomik olarak ok deerli ve ho kokusu ve lezzeti ile
mutfaklarda ba tac edilen topran 5-20 cm altnda ektomikorizal
olarak yetien bir mantar trdr. Trf trleri Fransada Truffe, talyada
Tartufi, spanyada Trufa, ngilterede Truffle, Almanyada Trffel,
svetede Tryffelolarak isimlendirilirler. Trkiyede toprak altndan
karlan mantarlarn tamam farkl blgelerde farkl isimlerle adlandrlsa
da genel olarak dolaman veya domalan mantar olarak
bilinmektedir.
- 22. Yapsnn % 73n su geri kalan ksmn ise protein ve
minerallerden (potasyum, kalsiyum ve magnezyum) olumaktadr. Trf
trleri Mantarlar aleminin Ascomycetes snfna ait olup, zellikle mee
(Quercus), fndk (Corylus) bitkileriyle mikorizal ortaklk
olutururlar. Bitkilerler mikorizal iliki sayesinde trf mantarlar
hem kendi hayat dnglerini tamamlar hemde insanla dnyaca nl, ok
deerli, kendine zg aroma ve tada sahip trf mantarlarn
retirler.
- 23. Bunlarn arasnda da en deerlileri, Tuber melanosporum ve
Tuber magnatumdur. lki aromas nedeniyle ticari alanda esiz bir yere
sahipken, ikincisi ok ender bulunduu ve henz suni retimde yeterince
baar yakalanamad iin, dnya pazarlarnda adeta dudak uuklatan
fiyatlarla alc bulmaktadr. Dier trler daha dk fiyatlarla
pazarlanmaktadr. Trf mantarlarnn ekonomik deerlerinin yan sra tbbi
adan da ok nemlidir. Kolesterol drr, kalp-damar sistemini korur,
diyabet tedavisine yardmc olur, anti-fungal ve afrodizyak
etkilidir.
- 24. Tm dnyada bu mantarlar zerine birok alma yaplmasna ramen,
lkemizde ancak son yllarda almalar balamtr. Bu almalar kapsamnda
lkemizde trf ormanlar kurulmas ve bu mantarlarn yetitirilmesi ile
bir yandan ticari adan lke ekonomisine katk salanrken dier yandan
trf mantarlar ile ilgili bilimsel almalara hz kazandrlacaktr.
- 25. Shiitake (Lentinula edodes)
- 26. apka 5-10 cm apnda ak kahverengidir Yenilebilir mantarlar
arasnda, inde en mehur, dnyada retim ve tketimi 2. sradaki
mantardr. 900 yldr inde kltr yaplmaktadr. Tad, besin ve tbbi deeri
ok yksektir. Lentinus edodes (shiitake) dnyada kltr yaplan mantar
retiminin %10unu olu tutmaktadr. Bugn in bata olmak zere Japonya,
Orta Dou, Asya, Avrupa ve Amerikada retimi hzla yaygnlaan L. edodes
mantar taze ve kurutularak tketilmektedir
- 27. Shiitakenin tbbi nemi polisakkaritlerden kaynaklanr.
Lentinan bu polisakkaritlerden biridir. Bu maddeler immn stimlan
etkisiyle baklk sisteminin tmr hcrelerini yok etmesini salayan
makrofaj adl hcrelerin aktivitelerini artrrlar. Japonyada yaplan
bir almada, shiitake mantarndan elde edilen, lentinan ve KS- 2
maddelerinin anti-kanser etkisi olduu saptanmtr. KS-2nin
farelerdeki tmrleri durdurduu, lentinann ise kat tip tmrleri kltt
grlmtr.
- 28. Shiitakenin ierdii baz maddeler, (HIV) ve (AIDS) gibi
virtik hastalklarn tedavisi iin umut verdiinden dolay bununla
ilgili ciddi aratrmalar yaplmaktadr. Aratrmaclar shiitake
fermantasyonundan elde edilen arabinoxylane maddesinin HIV virsn
yalatc etkide olduunu, bu mantarn miselinin rettii bir maddenin
anti-viral zellii olduunu ifade ediyorlar.
- 29. Shiitake mantarnda bulunan Eritadenine adl maddenin, kan
kolesterol dzeyini % 25 ila %45 orannda drc etkisinin olduu tespit
edilmitir. Shiitake ayrca kan sulandrc ve kan basncn drc etkilere
sahiptir
- 30. Reishi(Ganoderma lucidum)
- 31. Reishi veya Lingzhi (Ganoderma luciducum) Polyporaceae
familyasndan geleneksel in tbbnda yaklak 4000 yldr ila olarak
kullanlan yenilebilir bir mantardr. Reishi mantar yumuak, alt
odacksz, belirgin bir sap olmayan yumuak, dz ve krmz cilal bir
apkaya sahip olan bir mantardr. Mantarn yana gre alt ksm
kahverenginin eitli tonlarndadr. Altnda odacklar bulunmaz ve
sporlarn ok ince gzeneklerden yayar. Buruk bir tad vardr.
- 32. Reishinin ieriinde bulunan 400n zerindeki biyoaktif bileen
(polisakkaritler, tripertenler, alkoloidler, nkleotidler, lektin,
protein ve germenyum, selenyum gibi iz elementler) bulunmaktadr.
Reishinin iinde 100n zerinde farkl tipte polisakkarit vardr.
- 33. Baklk sistemini glendirici etkisi ile genetik, bulac ve
yalanmaya bal geliebilen birok hastala kar koruyucu zellii vardr.
Kan dolamn dzenlemeye yardmc olur. Bylelikle kalp krizi ve spazm,
damarlarda tkanma, fel gibi risklerin nlenmesinde etkilidir. Kanser
riskine kar koruyucu etkileri vardr. Kanser ynnden risk grubunda
olan kiilerin (ailesinde kanser vakas olan, youn stres altnda veya
youn hava kirlilii ortamnda alan, ii gerei radyasyon ve/veya
kimyasallara maruz kalan) zellikle kullanmas nerilir.
- 34. Kanserli hcrelerin DNA sentezini bozar, tmrl hcrelerin
terminal enzim aktivitesini yok eder, T ve B limfositlerindeki
makrofaj dzenler ve arttrr bylelikle kanser hcrelerinin yaylmasn
kontrol altnda tutar. Toksinleri azaltr ve kemoterapi / radyoterapi
sonucu ortaya kan arlar yattrr. Karacier detoksifikasyonunu arttrr
ve bylelikle karacier fonksiyonunu gelitirerek karacierde yeni hcre
retimini tetikler. Kanser sebebi ile oluan itahszl dzeltir.
- 35. Son aamadaki kanser hastalarnda duyulan arnn tedavi
edilmesinde kullanlr. zellikle bbrek rahatszlklarnda verimlidir.
Vcutta biriken toksinlerden arnmay kolaylatrr. Kandaki oksijen
miktarnn artmasna ve kan aknn dzenlenmesine yardmc olur. Bylelikle
cilde gelen oksijen ve besin miktarnda ykselme ve cilt zerinde
iyiletirici etkiler gzlemlenebiliyor. Srekli kullanmda stres
seviyesinde azalma ve uyku dzeninde dzelme grlr. Hcre yenileyici
zellikleri nedeniyle yalanmay geciktirici (anti-aging) etki
gsterir.
- 36. Aslan Yelesi (Hericium Erinaceus)
- 37. Hericium Mantar yenilebilir ve tbbi mantardr. Yksek
protein, dk ya ve yksek besin deeri bakmnda nemlidir. Beijing
Instute of Foodun yapt aratrmaya gre her 100 g mantar 26,3 g
protein, 4,2 g ya, 44,9 g karbonhidrat, 6,4 ham selloz, 10,2 g su,
856 mg fosfor, 18 mg demir, 2mg kalsiyum, 0,69 mg B1 vitamini, 1.89
g B2 vitamini, 0.01 mg karoten ve 323 kkal enerji iermektedir.
Yksek dzeylerde -D-glukan ve ergosterol da ierir. Hericium
erinaceus, nron (sinir hcresi) onarmn, yenilenmesini ve
miyelinasyonu salayan Sinir Byme Faktr sentezini gl bir ekilde
uyaran hericenon ve erinacin ierir.
- 38. Hericium erinaceus, Sinir Byme Faktrnn sentezini arttrd iin
MS, demans ve Alzheimer tedavisinde besin destei olarak
kullanlmaktadr. Hericium erinaceusun tbbi adan da ok nemlidir. Eski
inde tonik olarak kullanlmtr. Son yllarda yaplan aratrmalarla ok
sayda tbbi bileikler tespit edilmitir. Klinik deneylerde, miselinin
gastrit lseri, duodenal lseri ve sindirim kanal tmr zerinde
iyiletirici etkisi olduu belirlenmitir. bu nedenlerle gelecek iin
umut vadeden trdr. Bu mantarn, sindirim kanalnda meydana gelen
lser, iltihap ve tmrler zerinde tedavi edici rol oynad eitli
almalarla ispatlanmtr. Kanserden kurtulup bu mantar yiyen hastalarn
hayat srelerinin beklenenden fazla olduu sylenmektedir.
- 39. Gastrointestinal sistemi evresel toksinlere, inflamasyona
ve tmr oluumuna kar korur. Bir protokoln paras olarak kullanlan bir
ekstresi farelerde T ve B lenfositlerini arttrmtr. Japonyada alnan
bir patente gre, bu mantarda, sinir hcresi byme faktr sentezini
kuvvetli bir ekilde uyaran eninacines maddesi retilmektedir. Bu
bileik, sinir hcrelerinin (nronlar) tekrar bymesini uyarr. Bu
sebeple yalanmadan dolay bunakln, Alzheimer hastalnn ve inmeden
(fel) dolay meydana gelen nrolojik travmann tedavisinde, motor
cevabn ve kavrama fonksiyonunun gelitirilmesinde tesirli olduu
ifade edilmektedir.
- 40. Pleurotus ostreatus
- 41. Kavak mantar, Pleurotus ostreatus, yaygn bir yenilebilen
mantar trdr. lk kez Almanya'da 1. Dnya Sava srasnda geim salamak
amacyla ekimi yaplmtr ve u anda dnya apnda ticari bir besin olarak
retilmektedir. Benzer olarak ekilen "Bakavak mantar"'na
benzemektedir. Kavak mantarlar ayrca sanayide ve dier alanlarda
mantarndrma (Vcuttaki toksik etki gsteren bileenleri mantar
kullanarak temizleme yntemi) amacyla kullanlr. Kavak mantar bir ila
mantar olarak dnlebilir, nk ierisinde statin tr bileenler
iermektedir bunlardan biri olan lovastatin kolestrol drr
- 42. stiridye eklinde olmas nedeniyle 'istiridye mantar' ismi
verilen bu mantar tr, dnyann pek ok yerinde yapran dken aalar
zerinde kat kat salkmlar eklinde byr. Sklkla tala ya da saman
ortamnda olduka kolay byyebilen popler mantarlardan biridir. Ho bir
koku ve damak tadna sahiptir. kltr mantar olarak da yetitirilebilen
ok az saydaki mantarlardan biridir. Sap apkasna gre eksantriktir.
Yani sap ile apka bir merkezli deildir. Bu tr mantarlar genelde
doada ok az saydadr.
- 43. stiridye mantarnn iindeki ya orannn dk olmas nedeniyle
kalbe iyi geldii, kolesterol drd ve bu nedenle de bitkisel protein
deposu olduu ifade edildi. iltihaplanmay engelleyici aktivitesi
antibiyotik, antiviral,bakla etkisi ve kanseri engelleyici
aktivitesiyle ok sayda hastalklarn tedavisinde rol ald ifade
ediliyor. Kavak mantar, kolesterol drc zelliiyle yemeinin her
eidinin nemli olduu kaydediliyor.
- 44. Doal antibiyotik zelliklerine sahip olan stiridye mantar
(selvi mantar), birok kanser trnn ve alzheimer hastalarnn
tedavisinde yurt dnda kullanlmaktadr.
- 45. BALIK YAI
- 46. Genellikle uskumru, ton bal, somon, mersin bal, kefal,
lfer, sardalye, ringa ve alabalk gibi yal balklardan elde edilen
balk yan, bu balklar dzenli olarak yiyerek veya bu balklardan alnan
yalarla retilen balk ya kapsl formunda alabilirsiniz.
- 47. Bu balklardan elde edilen yan 3.5 gram yaklak olarak 1 gram
omega-3 ya asidi iermektedir. Balk ya kapsllerinde, yan bozulmamas
iin yaa ek olarak bir miktar E vitamini eklenmektedir. Baz balk ya
kapslleri kalsiyum, demir veya A, B1, B2, B3, C, D vitaminlerinden
birini ya da bir kan ierebilir.
- 48. Balk ya pek ok salk koulunda, hastalklarn tedavisinde veya
tedavi srecine yardmc olmas amacyla yaygn olarak kullanlan bir
beslenme desteidir. Balca kullanm alan yksek kolesterol seviyesini
drmek iindir. Kolesteroln dengelenmesine bal olarak damarlar korur
ve kalp krizi, inme riskini azaltr. Ancak balk ya dozaj bir uzman
tarafndan belirlenmelidir nk fazla tketimi ters etkiye yol aarak bu
tip hastalklarn grlme riskini ykseltebilir.
- 49. Faydalar balk ya depresyon, psikoz, dikkat eksiklii,
hiperkativite bozukluu, Alzheimer ve beyni ilgilendiren dier
rahatszlklarda sk kullanlmaktadr. Baz insanlar gz kuruluu, glokom
ve yaa bal makula dejenerasyonu gibi ciddi grme sorunlarna neden
olabilen gz rahatszlklarnn tedavisinde balk ya kullanmaktadr.
Uzmanlar balk yan yksek tansiyonu olan kiilere, ykselen tansiyonu
ila kullanmadan, doal yollarla belirli oranlarda drmek iin
nermektedir. Balk yanda bulunan omega-3 ya asitleri damalarn bir
miktar genilemesini salayarak kan basncnn normal deerlere
ekilmesine yardmc olur.
- 50. Balk ya, kalp hastalklaryla yakndan ilgili olan yksek
trigliseridi drmek iin kullanlan doal zmler arasnda ilk sralarda
yer almaktadr. Balk yann tansiyonu dren ve trigliserit deerlerini
normal dzeylere eken etkisi genel olarak kalp saln korumak iin
kullanlabilir. Ancak halihazrda kalp ilac kullanyorsanz (statin
gibi) balk ya almann ekstra bir faydas olmayacaktr.
- 51. Balk ya tek bana veya ila tedavisine destek olmas iin
romatoid artritin neden olduu sabah arlarn hafifletmek iin
kullanlabilir. Baz durumlarda artrit ilalarnn azaltlmas iin balk ya
destei nerilmektedir. Tek bana balk ya almak veya B12 vitamini ile
birlikte balk ya kullanmak iddetli adet sanclarn hafifletebilir.
Adet dneminde ar kesici ilalar kullanmak istemiyorsanz balk yan
deneyebilirsiniz. Uzmanlar dikkat eksiklii ve hiperaktivite
bozukluu grlen 8-12 ya aras ocuklara balk ya nermektedir.
- 52. Doktorlar balk yann B12 takviyesi ile birlikte kullanldnda
kolesterol drmede olduka etkili bir zm sunduu konusunda
birlemektedir. Balk ya astm hastalarnda hava akn gelimesine, ksrn
azalmasn ve zellikle ocuklarda astm hafifletmek iin kullanlan
ilalarn azaltlmasna yardmc olabilir. Baz aratrmalarda dzenli olarak
balk yemenin ar kilolu kiilerde kilo vermeye yardmc olduu, kan
ekerini dengeledii ve yksek tansiyonu drd sonular elde
edilmitir.
- 53. CEVZ (JUGLANS REGA)
- 54. Dier simleri : Koz Aac, Juglans regia, Juglandaceae Botanik
Bilgi : Boyu 25 m kadar ykselir.Daha yapraklanmadan, Mays ta
ieklenir.Meyveleri kaln ve yeil kabuk iindedir. Taze yapraklar
Haziran da, kolayca delinebilecek durumdaki meyveleri Haziran
ortasnda ve olgunlar ise Eyllde toplanr.Kn yaprak dken gsterili bir
aatr. Yapraklar tek tys, yaprakklar tam kenarl ve kuvvetli
kokuludur. Drog elde etmek iin yapraklar Haziran ve Temmuz aylarnda
toplanr, havadar ve glgeli bir yere serilerek kurutulur ve ince
kylarak hava almayan kaplarda saklanr. Ceviz aac, Kuzey dou ve dou
Anadolu da yabani olarak yetitii gibi, bahelerde de
yetitirilmektedir. Yapraklar tanen, eterli uucu ya, juglan (mantar
hastalklarna kar etkili), C vitamini ve flavonlar iermektedir.
- 55. Cevizin Besin Deeri 28 gram, yaklak olarak 7 adet d kabuu
soyulmu ceviz; 185 kaloridir Kolesterol iermez Gnlk besin lifi
ihtiyacnn %8ini karlar (2gr) Gnlk kalsiyum ihtiyacnn %3n karlar
Gnlk demir ihtiyacnn %5ini karlar Gnlk tiamin ihtiyacnn %6sn karlar
(0,01mg) Gnlk folat ihtiyacnn %7sini karlar (27,7mcg) Gnlk
magnezyum ihtiyacnn %11ini karlar (44,6mg) Gnlk fosfor ihtiyacnn
%10unu karlar (97,8mg) Gnlk inko ihtiyacnn %6sn karlar (0,9mg) Gnlk
bakr ihtiyacnn %22sini karlar (0,4mg) Gnlk manganez ihtiyacnn
%48ini karlar (1mg) Gnlk selenyum ihtiyacnn %2sini karlar (1,4mcg)
Ayn miktarda ceviz (7 adet) yaklak 2500mg omega 3 ve 11000mg omega
6 ya asidi iermektedir.
- 56. Faydalar 01. Cevizin yapraklarn ieren bir ila ekli kas
tedavisinde ve sindirim sistemini yattrmadakullanlmtr. 02. Ceviz ba
rahatszlklarnn tedavisinde faydaldr. 03. Zihni gelitirmede baaryla
kullanlr. 04. Duygu, his ve heyecan kontrol altna almada bitkisel
ila olarak kullanlr. 05. Ceviz, daha salkl bir yaam tarz iin her
yatan insann mutlaka gnlk diyetine eklenmesi gerekengdalardan belki
de en nde gelenidir. Gnde 3-5 tane ceviz tketimi, bir insann salna
katkda bulunmasnn en kolay yoludur. 06. Cevizdeki yksek orandaki
omega-3 ya asitleri kalp hastalklarn, inmeyi, diyabeti, yksek
kanbasncn ve klinik depresyonu azaltyor. 07. Ceviz tketimi kandaki
kolesterol seviyesini dryor, kalp atlarnda dzensizlii nlyor. 08.
Cevizdeki fitosteroller, kaln barsak, gs ve prostat kanseri gibi
kanser trlerinden korunmasalyor, baklk sistemini glendiriyor.
- 57. 09. Ceviz, damarlarda daha az phtlama zellii olan kan
tipinin retimine ve iyi kolesterol orannn kt kolesterol oranna gre
artmasna yardm eder. 10. Kolesteroln damarlar tkama aamasnda nemli
bir adm olan ime ve kzarkl azalyor. 11. Cevizdeki l-arginin kan
damarlarnn i tarafnn przsz ve dzgn olmasn salayarak
kan-damarsisteminin rahatlamasn salyor. 12. Cevizdeki ya
asitlerinin kalp hastalklarn nleme etkileri var. 13. Beyne benzeyen
ceviz, kavrama ve anlamay gelitiriyor. 14. Omega-3 ya oran dk
ocuklarda daha yksek hiperaktif olma zellii, daha fazla renim ve
davranbozukluklar, daha fazla huysuzluk ve uyku dzensizlikleri
gzlemleniyor. Ceviz, bu sorunlar nleyen omega-3 bakmndan ok
zengindir. 15. Cevizdeki ya profili, fitosteroller ve magnezyum,
safra ta oluumunun nne geiyor.
- 58. 16. Cevizdeki melatonin, beyin bezesi tarafndan salglanan
melatoninin insan vcudunun kullanma hazrformunu ieriyor. Melatonin,
gece alan ve zaman farkndan dolay uyku dzensizlii eken kiilerde
uyuma rahatszlklarn ortadan kaldrabiliyor. 17. Cevizin, antioksidan
zellii dolaysyla kardiyovaskler ve sinir sistemine zarar veren
parkinson vealzheimer gibi ok kuvvetli hastalklarn geliimini
erteleyebilecei veya azaltabilecei ileri srlyor. 18. Ceviz,
antioksidan savunmada nemli olan birtakm enzimlerde zorunlu
kofaktrler olarak grev yapanmanganez ve bakr ieriyor. 19. Mide gazn
giderir. 20. Grip ve nezleye iyi gelir. 21. ksr keser. 22. Ceviz ya
yz lekelerinin zerine srlp masaj yaplrsa lekeler yok olur.
- 59. 23. Sindirim sistemi bozukluunu giderir 24. eker hastalar
iin hayati nemi olan inslini artrr 25. Ceviz, damar tkankl ve eker
hastalnn tedavisinde kullanlmaktadr. 26. Yorgunluu ve bitkinlii
giderir 27. Damar sertliini nler. 28. Ceviz ya, mide ve barsaklar
temizleyerek, yumuak kalmalarn salar 29. Basur iin faydal olduu
rivayet edilmekte ve bunun iin balla kartrlarak yenilmesi tavsiye
edilmektedir. 30. Ciere, mideye ve dimaa kuvvet verip az kokusunu
da giderir. 31. Zehirlenmelere ve zehre kar etkilidir. 32.
Zindelemeyi salar 33. Yapraklar ve kabuklaryla hazrlanan ilalar kan
temizler, kanszl giderir.
- 60. 34. shal ve dizanteriyi keser. 35. Verem ve eker hastalnda
hem besleyici, hem de tedavi edicidir. 36. Yapraklar ve yeil
kabuklar Sa ve elleri boyamakta da kullanlr. 37. Bitki bilimcilere
gre bol miktarda A, B1, B2, C, E ve K vitaminleri ile Chinon Juglon
adl aktif maddeieren cevizin hem ii, hem aacnn kabuklar hem de
yapraklar pek ok salk sorununa iyi geliyor. 38. Her sabah kahvaltda
bir miktar ceviz ii yenmesinin zekay gelitirdiini belirten
uzmanlar, yeil ceviz meyvelerinin kabuklar kaynatlarak iildiinde
erkeklerde cinsel gc artrdn belirtiyor. 39. Nasrlar zerine konulan
ceviz ya zamanla bunlarn yok olmasn salar. 40. Taze dallarn
kabuklar ve meyvelerinin kabuklar ile kartrlp kaynatlarak elde
edilen sv mideyikuvvetlendirir. 41. Ceviz yapraklarndan yaplan ay
itah aar, mideyi kuvvetlendirir, boaz hastalklarna iyi gelir. 42.
Bir miktar ceviz yapra banyo suyuna kartrlrsa cilt hastalklarna iyi
gelir. 43. Ceviz yapraklar piirilerek banlarn zerine sarlrsa
iyilemesini salar. 44. Kaln bagrsak, prostat ve ggs kanserinde
nleyici etkiye sahiptir.