Post on 11-Apr-2017
BOTA NË TË CILËN JETOJMË DHE EKOLOGJIA
Sa lloje organizmash eukariot njihen deri më tani në tokë???
8.7 milion
EKOLOGJIA
Logos=shkenca mbi …
Oikos=shtëpi ose mjedis
Degë e Biologjisë e cila merret me studimin e marrëdhënieve mes qenieve të gjalla dhe me mjedisin ku ato jetojnë
ORGANIZIMI I QENIEVE TË GJALLA
ORGANIZIMI I QENIEVE TË GJALLA
ORGANIZIMI I QENIEVE TË GJALLA
ORGANIZIMI I QENIEVE TË GJALLA
ORGANIZIMI I QENIEVE TË GJALLA
ORGANIZIMI I QENIEVE TË GJALLA
ORGANIZIMI I QENIEVE TË GJALLA
ORGANIZIMI I QENIEVE TË GJALLA
ORGANIZIMI I QENIEVE TË GJALLA
FAKTORËT EKOLOGJIK: BIOTIK DHE ABIOTIK
NDËRLIDHJA E FAKTORËVE BIOTIK DHE ABIOTIK
NISHA EKOLOGJIKEMarrëdhëniet e një lloji me faktorët
biotik dhe abiotik: si gjen ushqim dhe strehim, si mbijeton, si shumohet dhe si ndërvepron me llojet tjera
Roli që ka një organizëm në
ekosistem
EKOLOGJIAAutoekologji
Individët, marrëdhëniet mes tyre dhe me mjedisin ku
jetojnë
SinekologjiMarrëdhëniet brenda komuniteteve dhe me
mjedisin ku jetojnë
Intensiteti i Faktorëve Ekologjik
PESIMUM
IPESI
MUM
I
INTENSITETI I FAKTORIT EKOLOGJIK
EURIVALENTË: organizmat të cilët mund të përballojnë lëkundjet e mëdha të intensitetit të një faktori ekologjik
STENOVALENTË: organizmat të cilët NUK mund të përballojnë lëkundjet e mëdha të intensitetit të një faktori ekologjik
AKTI
VITE
TI I
ORG
ANIZ
MIT
VALENCA EKOLOGJIKE:shtrirja brenda së cilës një organizëm mund të jetojë
MIN
IMU
MI
MAKSIM
UM
I
OPTIMAL
Faktor kufizues:faktori që i largohet optimales Faktor kufizues
Faktorët Ekologjik: TEMPERATURA
Temperatura (0C)
Frigofilë: organizma që u janë përshatur temperaturave të ulëta
Termofilë: organizma që u janë përshatur temperaturave të larta
POIKILOTERMË: temperatura trupore varet nga temperatura e mjedisit të jashtëm
HOMEOTERMË: mbajnë temperaturën të pandryshueshme (e rregullojnë vet)
Thelbësor për qeniet e gjalla
Faktorët Ekologjik: UJI DHE LAGËSHTIA
Vetëm 5% e tërë sasisë së ujit që merr bima përdoret për rritjen e saj. Pjesa tjetër lirohet përmes transpirimit
Uji Kapilaruji mes grimcave të dheut tek i cili rrënja ka çasje. Është uji më i
përshtatshëm që bima e shfrytëzon për zhvillim
10%
85%
REGJIMI UJOR I BIMËS
1. Pranimi nga toka
2. Përçimi nëpër bimë
3. Lirimi
Përshtatja ndaj UJIT
(bimët)
HIDROFITEjetojnë në ujë
HIGROFITEjetojnë në vende të
lagështa
MEZOFITEjetojnë në zona
mesatarisht të lagështa
KSEROFITEjetojnë në rajone të thata
AJRI
DRITA
DRITA
SKIOFITE: kanë nevojë për hije
HELIOFITE: kanë nevojë për dritë
Helios=
Skia=
CIKLI I UJIT
CIKLI I KARBO
NIT
AUTOTROFËkrijojnë
ushqimin vet
FOTOTROFË marrin ushqimin
të gatshëm
mishngrënës që ushqehet
me bim
ëngrënës
mish
ngrë
nës q
ë ush
qehe
t
m
e mish
ngrë
nës
Omnivorë: ushqehen me bimë dhe shtazë
ND
ËRVE
PRIM
ET E
Q
ENIE
VE T
Ë G
JALL
A N
Ë EK
OSI
STEMNEUTRALIZMI
KOMPETICIONI
MUTUALIZMIPROTOKOOPERI
MIKOMENSALIZMI
AMENSALIZMI
PARAZITIZMI
PREDATORIZMI
Ndërveprimet më të lidhura mes llojeve
Ndërveprimet + , - , 0
ND
ËRVE
PRIM
ET E
Q
ENIE
VE T
Ë G
JALL
A N
Ë EK
OSI
STEM
NEUTRALIZMIA dhe B nuk
kanë ndikim tek njëri tjetri (?)
KOMPETICIONIA dhe B veprojnë
në mënyrë aktive njëri në
tjetrin
MUTUALIZMIA dhe B veprojnë
pozitivish njëri në tjetrin
PROTOKOOPERIMI
A dhe B kane dobi njëri nga
tjetri (jo e obligueshme)
ND
ËRVE
PRIM
ET E
Q
ENIE
VE T
Ë G
JALL
A N
Ë EK
OSI
STEM
KOMENSALIZMI Pozitive për A, neutrale për B
AMENSALIZMI Negative për B, neutrale për A
PARAZITIZMIPozitive dhe
obligative për A, negative për B
PREDATORIZMIPozitive dhe
obligative për A (grabitqarin),
negative për B (prenë)
Parazitët dhe bujtarët e tyre bashkëevoluojnë
Miksomitoza (virale)
Rezistenca: 35% mbijetojnë në ditët e sotme
90% efikas (virusi): 600 mil 100 mil
Sa më gjatë të jetojë bujtari aq më shumë bujtarë tjerë mund të
infektojë paraziti
Të mbijetuarit janë imunë ndaj ri-infektimit
MUTUALIZMIKërpudhat+Algat=LIKENET
Kërpudha: më e madhe dhe më e fortë – u jep formën likeneve
Alga: siguron ushqimin
Kërpudha: thith ujin dhe materiet ushqyese nga ajri
Kërpudha: mbron algat
Komensalizmi: balena dhe gaforrja sesile
E mbron nga grabitqarët Siguron transportin tek burimet e reja
NISHA EKOLOGJIKEMarrëdhëniet e një lloji me faktorët
biotik dhe abiotik: si gjen ushqim dhe strehim, si mbijeton, si shumohet dhe si ndërvepron me llojet tjera
Roli që ka një organizëm në
ekosistem
Organizmat konkurrues bashkëevoluojnëNisha Potenciale:
kushte të përsosura që
mund të i shfrytëzojë një
organizëm
Nuk mund ta përballojnë mungesën e
ujit
Nisha e Realizuar: pjesa e nishës
potenciale që një organizëm e zë në konkurrencë me organizmat tjerë