Post on 23-Feb-2020
2014
Noynoi
Toshiba
11/26/2014
ระบบการขนสงอจฉรยะ (Intelligent Transport System - ITS) เทคโนโลยเพอความปลอดภยทางถนน
ITS-Police
1
ระบบการขนสงอจฉรยะ (Intelligent Transport System - ITS) ในประเทศไทย
การจราจรทางถนนนบวนจะทวความส าคญตอการเดนทางมากยงขน ทงเพอการเดนทางโดยบคคลและการขนสงสนคา ดงนนการสรางระบบการจราจรใหมประสทธภาพจงมความจ าเปนอยางยง “ระบบการขนสงและการจราจรอจฉรยะ (Intelligent Transport System)” จงเปนความพยายามในการพฒนาเพอเพมความสะดวกในการเดนทางและเพอลดจ านวนการเกดอบตเหตจากการเดนทางบนทองถนน ใหเกดความสญเสยนอยทสดดงแผนภาพดานบน
ITS-Police
2
นยามของระบบการขนสงอจฉรยะ
ระบบการขนสงอจฉรยะ เปนระบบทถกพฒนาขนเพอรองรบความตองการดานความปลอดภย เพมประสทธภาพของการจราจร และการปกปองสงแวดลอม โดยการผสมผสานสามสงพนฐานเขาดวยกน ไดแก คน ถนน และรถยนต โดยใชเทคโนโลยการสอสารเปนตวเชอมในการใหขอมลจราจรเพอความสะดวกในการเดนทางและขนสงสนคา ดงแผนภาพท 1
รปท 1 แผนภาพแสดงความเกยวของ ระหวางระบบ ITS และองคประกอบ
ตางๆ ของระบบขนสง
ITS-Police
3
ความหมายของระบบขนสงอจฉรยะ
ระบบขนสงและจราจรอจฉรยะ (Intelligent Transport System - ITS) หมายถง ระบบทมการใชเทคโนโลยดานการค านวณ เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาใชกบการจดการจราจรและการขนสงใหสอดคลองกบเวลาจรง (Real Time) มากทสด ทงน เพอเปนการเพมความปลอดภยในการเดนทาง การเพมประสทธภาพในการจดการจราจร มความสะดวกรวดเรวในการเดนทาง และกอใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอมนอยทสด
ตวอยางการพฒนาดาน ITS ในประเทศไทย
ประเทศไทย ไดเรมมการพฒนาน าระบบ ITS มาใชในหนวยงานตางๆ เชน ส านกงานนโยบายและแผนการขนสงและจราจร ไดพฒนาโครงการระบบรายงานสภาพจราจรแบบ Real Time รวมถง ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต (NECTEC) ไดพฒนา “โปรแกรมระบบขนสงและจราจรอจฉรยะ (ITS: Intelligent Transport Systems)” ขน นอกจากหนวยงานทกลาวมาขางตน กยงมมลนธ iTIC (Intelligent Traffic Information Center) และ องคกรบรษทอนๆ อกมากมาย โดยตวอยางทนาสนใจ ไดแก
ITS-Police
4
1. โครงการปายจราจรอจฉรยะและสญญาณไฟจราจรแบบตงเวลาอตโนมต โครงการปายจราจรอจฉรยะเปนโครงการททางกรงเทพมหานครใหสทธแกเอกชนในการตดตง บรหารจดการ และ
บ ารงรกษา โดยจดเปนระบบการแสดงสภาพจราจรแกผขบขบนทองถนนเพอใช เปนขอมลในการเลอกเสนทางทเหมาะสม วธการ
เพยงผขบขมองปายแลวสงเกตจดทบอกวา “ทานอยทน” นนคอต าแหนงททานอย และดวาทานก าลงจะเดนทางไปทไหน โดยมอง
ตามแผนททแจงไว และสงเกตแถบสทแสดงบนปายททานก าลงจะเดนทางไปโดยแตละแถบสมความหมายตางกน
ปายจราจรอจฉรยะจะแสดงสภาพการจราจรในแตละเสนทาง ดงภาพท 2 โดยอาศยหลกการทางวศวกรรมจราจร ทเรยกวา
Occupancy Ratio (OR)
รปท 2 ปายจราจรอจฉรยะ (2008, K. Choocharukul)
ITS-Police
5
ระบบจะท าการแปลงขอมลเชงปรมาณเปนขอมลเชงคณภาพโดยใชสเปนตวน าเสนอ ซงมการก าหนดหลกเกณฑเบองตน
ดงน
-คา OR ทอยระหวาง 0.0 ถง 0.8 ใหถอวาการจราจรคลองตว ใชสเขยวเปนตวแสดงสภาพการจราจร
-คา OR ทอยระหวาง 0.0 ถง 0.8 ใหถอวาการจราจรคลองตว ใชสเขยวเปนตวแสดงสภาพการจราจร
-คา OR ทอยระหวาง 0.0 ถง 0.8 ใหถอวาการจราจรคลองตว ใชสเขยวเปนตวแสดงสภาพการจราจร
2. การประยกต ITS เพอใหขอมลสารสนเทศจราจร
ในประเทศไทย มหลากหลายบรษทและองคกรทใหบรการขอมลดานสารสนเทศจราจร ทงหลากหลายรปแบบแตกตางกน เชน การใหขอมลผานชองวทย การใหน าเสนอขอมลผานปายจราจรอจฉรยะ การแจงเตอนสภาพจราจร เหตการณตางๆ บนปายเปลยนขอความได บนอปกรณน าทาง และ การใหขอมลผานเวปไซต หรอ แอปพลเคชนตาง ซงตวอยางขององคกรทใหบรการขอมลเหลานไดแก มลนธจราจรอจฉรยะ (iTIC) ไดใหบรการดานสารสนเทศจราจรบนเวปไซต และใหความรวมมอกบองคกรอนเพอมอบขอมลสารสนเทศจราจรทมอยใหน าไปเผยแพรตอไป ในสวนของกรงเทพมหานครนนไดมวธการเผยแพรสารสนเทศจราจรใหกบผขบขโดยผานบรการทเรยกวาปายจราจรอจฉรยะ (Bangkok traffic info) ซงไดกลาวไวในสวนกอนหนาน สวนองคกรเนคเทค(NECTEC) ไดพฒนาโครงการพฒนาระบบประเมนและรายงานสภาพจราจรโดยผานแอปพลเคชนทเรยกวา”ทราฟ (Traffiy)” และ
ITS-Police
6
บรการหนาเวปไซตเชนเดยวกน นอกจากนยงมบรษทลองด (longdo) เปนบรษทเอกชนทไดบรการขอมลสารสนเทศทงทางเวบเพจและแอพพลเคชนทใหบรการตางๆ ไมวาจะเปนดานการจราจร พจนานกรมออนไลน และองคกรทใหบรการดานขอมลสารสนเทศในรปแบบทแตกตางจากทกลาวมาคอชองสถานจราจรเพอสงคม (FM 99.5 MHz) นอกจากทกลาวมายงมกรมทางหลวงชนบท กระทรวงคมนาคม ไดมการจดท าขอมลแผนทบรการประชาชน ประกอบดวย รายละเอยดขอมลสายทาง คนหาสถานทส าคญ คนหาสายทางโดยก าหนดขอบเขตรศม คนหา ระยะทางสนทสด แนะน าเสนทางลด-เลยง แผนทแนะน าแหลงทองเทยว โดยรายละเอยดสามารถดไดในเวปไซตของกรมทางหลวงชนบท
มลนธ Intelligent Traffic Information Center หรอ iTIC เปนมลนธทท าหนาทเปนศนยรวบรวมขอมลสารสนเทศจราจรจากภาครฐและภาคเอกชน ซงขอมลดงกลาวไดรวบรวมมาจากหลากหลายแหลง โดยเฉพาะขอมล Probe ไดแกขอมล Bus probe , taxi probe , truck probe หรอ mobile probe (ขอมล Probe คอขอมลทบอกลกษณะการเดนทางของทตดตงอปกรณ GPS โดยมรายละเอยดขอมลประกอบไปดวยต าแหนง (latitude , longitude) ความเรว และ เวลา ณ ต าแหนงตางๆ ซงขอมล probe ทเรยกนนขนอยกบชนดของอปกรณทตดตง GPS เชน หากเปนขอมล Probe ทมาจากโทรศพทเคลอนท จะเรยกวา mobile probe หากขอมล probe นนมากจากยานพาหนะจะเรยกขอมล probe นนวา vehicle probe ทงนอาจจ าแนกเปน taxi probe , truck probe) และ ขอมลจากกลอง CCTV ทตดอยบรเวณสแยกจากกรงเทพมหานคร รวมถงขอมลจากหนวยงานอนๆ นอกจากนขอมลสารสนเทศการจราจรทเผยแพรนนไดเพมเตมรายละเอยด เหตการณตางๆ เชน กจกรรม หรอ อบตเหต เพอใหผ รบรขอมลสามารถตดสนใจการเดนทางไดอยางถกตองตามรปท 3
ITS-Police
7
รปท 3 แสดงกระบวนการท างานของมลนธ iTIC
(ทมา : http://www.iticfoundation.org/about/how)
ITS-Police
8
3. สญญาณไฟจราจรแบบตงเวลาอตโนมต
ระบบควบคมสญญาณไฟจราจรแบบเปนพนท (ATC: Area Traffic Control หรอ UTC: Urban Traffic Control) คอ ระบบ
การบรหารจราจรแบบอจฉรยะ โดยการใชเทคโนโลยดานคอมพวเตอรในการประมวลผลและเชอมโยงการบรหารจดการจราจรของแตละทางแยกเขาดวยกน โดยการจดจงหวะรอบสญญาณไฟจราจร (Traffic Signal Timing) ใหสอดคลองกบปรมาณการจราจรจรงบนถนนโครงขายในขณะนน การน าระบบควบคมสญญาณไฟจราจรแบบเปนพนทมาใชในการควบคมไฟจราจร โดยอาศยคอมพวเตอรจะแบงเบาภาระเจาพนกงานต ารวจทงทางแยก และศนยควบคมการจราจร อกทงยงลดภาระของหนวยงานทเกยวของในการตรวจสอบการท างานของอปกรณสญญาณไฟจราจรและการปรบจงหวะสญญาณไฟจราจรททางแยกตางๆ ซงสวนประกอบของระบบ ATC ดงแสดงในรปท 4
รปท 4 สวนประกอบ ของระบบ ATC
ITS-Police
9
ระบบสามารถจดจงหวะสญญาณไฟจราจรใหสอดคลองกบสภาพจราจรทเกดขนจรง โดยระบบจะรบขอมลสภาพการจราจรผานทางระบบตรวจสอบสภาพการจราจร (Detection System) เชน ระบบตรวจวดปรมาณจราจรแบบ Loop Detector หรอกลองตรวจสภาพจราจร (CCTV) เปนตน รปตวอยางอปกรณตดตงบรเวณทางแยกเพอใชตรวจวดปรมาณจราจรดงแสดงในรปท 5 ระบบตรวจสภาพการจราจร Loop Detector & CCTV ลกษณะการท างานของระบบดงกลาวจะรบขอมลปรมาณการจราจร คอมพวเตอรแมขายจะท าการประมวลผลขอมลทงหมดของโครงขายถนน (Network) เพอออกแบบระยะเวลารอบสญญาณไฟใหเชอมโยงกนอยางตอเนอง เปรยบเสมอนมวศวกรคอยดแลการจราจรอยตลอดเวลา และผลของการออกแบบจะถกน าไปใชในการจดการจงหวะสญญาณไฟจราจรของรอบถดไปทนท ตวอยางการเชอมโยงสญญาณไฟเขยวของแตละทางแยกบนถนนสายหลก เพอใหการจราจรระบายไดอยางคลองตว
รปท 5 ระบบตรวจสภาพการจราจร Loop
Detector & CCTV
ITS-Police
10
4. ระบบจราจรอจฉรยะในรถโดยสารดวนพเศษ (Bus Rapid Transit - BRT)
รถโดยสารดวนพเศษ (BRT) มการใชระบบการจดการรถขนสงสาธารณะ เปนระบบทใชเทคโนโลยในการบอกต าแหนงของยานพาหนะอตโนมต (Automated Vehicle Locator - AVL) ซงจะเปนประโยชนตอประชาชนเนองจากสามารถทราบเวลาในการรอรถโดยสารสาธารณะ ท าใหสามารถบรหารเวลาการเดนทางไดดยงขน ดงแสดงในภาพท 6
รปท 6 ภาพ – เสยง บนจอแสดงผล
LCD บอกสถานทจะถง บน BRT
ITS-Police
11
5. โปรแกรมอานปายทะเบยนรถยนต (License Plate Reading System - LPR)
เปนโปรแกรมทสามารถอานภาพปายทะเบยนรถยนตได และสามารถนาไปประยกตเพอใชประโยชนไดหลายอยาง อาท การควบคมรถเขาออกอาคารสถานทวาเปนรถภายในหรอบคคลภายนอก การรกษาความปลอดภย ตดตามรถหาย และรถทอยในรายชอทตองสงสย การจดการทจอดรถอตโนมต จดเวลาเขาออก และค านวณคาจอด และรวมถงควบคมการรวไหลจากการจดเกบเงน 6. ระบบการตดตงกลองวงจรปด CCTV
การทางพเศษแหงประเทศไทยไดท าการตดตงกลองวงจรปด CCTV ดงรปท 7 ซงสามารถเกบและแสดงขอมลของรถยนต
สภาพการจราจร อบตเหต ตลอดเสนทางทอยในพนทในความดแลของการทางพเศษแหงประเทศไทย
ITS-Police
12
รปท 7 ระบบ กลองวงจรปดของการทางพเศษแหงประเทศไทย
7. ระบบระบอตลกษณของวตถโดยคลนความถวทย (Radio Frequency Identification – RFID)
ระบบการระบอตลกษณของวตถดวยคลนความถวทย (Radio Frequency Identification – RFID) เปนเทคโนโลยการสง
ขอมลทอาศยคลนแมเหลกไฟฟาในชวงความถวทยในการระบลกษณะเฉพาะของวตถแตละชน โดยมลกษณะเปนปาย
ITS-Police
13
อเลกทรอนกส (RFID Tags) ทมการลงโปรแกรมควบคมอยางเฉพาะเจาะจง เพอตรวจตดตามและบนทกขอมลทตดอยกบปาย ซง
น าไปฝงหรอตดอยกบวตถตางๆเชน บตรเขาออกส านกงาน บตร ATM เปนตน สามารถอานขอมลไดโดยไมตองใชการสมผส ทนตอ
ความเปยกชน แรงสนสะเทอน และสามารถอานขอมลไดดวยความเรวสง ดวยความสามารถดงกลาวน จงไดมการน าเทคโนโลยนมา
ใชในการเกบเงนบนทางดวน (Easy pass) และตรวจจบความเรวของรถตโดยสาธารณะ ซงเทคโนโลยนจะท างานโดยอาศย
คลนวทยในชวงความถตางๆ
วธการท างานเพอตรวจจบความเรวของยานพาหนะนนจะใช 2 อปกรณท างานรวมกน คอ RFID Tag ทจะตดอยบรเวณ
โคมไฟหนารถ และบรเวณเครองหมายการเสยภาษในรถ และใช RFID Reader ซงเปนอปกรณอาน/เขยนขอมลความเรวสง สามารถ
อานและเขยนขอมลไดขณะทรถวง ซงไดถกตดตงในเสนทางทยานพาหนะวงผาน เมอยานพาหนะวงผานเครอง RFID Reader จาก
จด A ไปจด B เครองกจะท าการค านวณความเรวเฉลยของรถทวง โดยค านวณจากระยะทางทรถวงผานจดอาน A ถงจดอาน B หาร
ดวยเวลาเดนทางทงหมดจากจดอาน A ถงจดอาน B เมอค านวณเสรจแลวกจะสงขอมลกลบมาทศนยควบคม โดยไมจ าเปนตอง
อาศยการสมผส (Contact-Less) หรอตองเหนวตถนนๆ กอน ดงภาพแสดงในรปท 8 และ 9
ITS-Police
14
รปท 9 ตวอยางการท างานระบบ RFID
รปท 8 โครงสรางทวไปของระบบ RFID
ITS-Police
15
8. ปายขอความ (VMS)
การทางพเศษฯ จะประชาสมพนธใหผ ใชทางไดรบทราบขอมลเกยวกบสภาพการจราจร และเหตการณส าคญตางๆ ผาน
ทางปายขอความ ซงตดตงกอนทางแยกตางๆ ซงในกรงเทพมหานครสามารถพบเหนไดบนทางดวน หรอเสนทางทมปรมาณจราจร
สง
รปท 10 ตวอยางปายบอกขอความ
ITS-Police
16
9. ระบบทจอดรถอจฉรยะ
ระบบทจอดรถอจฉรยะ เปนระบบทชวยเพมความสะดวกแกผขบรถยนตหาทจอดรถ โดยระบบจะมปายแสดงผลบอกวาแถวไหนเตมแลว แถวไหนมทวางจ านวนเทาใด เพอเพมความคลองตวของการจราจรในอาคารจอดรถ ลดเวลาในการขบหาทจอดรถ รวมทงลดการสนเปลองน ามนในการวนหาทจอดรถอกดวย
รปท 11 ระบบทจอดรถอจฉรยะ
ITS-Police
17
ทมาและคนขอมลเพมเตมไดท
ขอมลภายในรถ BRTและบรเวณสถาน http://tavatron.blogspot.com/p/brt_03.html
ระบบควบคมสญญาณไฟจราจรแบบเปนพนท (Area Traffic Control – ATC)
http://www.civil.mut.ac.th/06/%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%9A%E0%B8%9A%E0%B8%84%E0%B8%A7%E0
%B8%9A%E0%B8%84%E0%B8%B8%E0%B8%A1%E0%B8%AA%E0%B8%B1%E0%B8%8D%E0%B8%8D%E0%B8
%B2%E0%B8%93%E0%B9%84%E0%B8%9F%E0%B8%88%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%88/
ลดอบตเหตรถตโดยสารสาธารณะของไทย ดวยเทคโนโลย RFID http://www.it24hrs.com/2013/control-van-with-rfid/
http://www.its.dot.gov/research/v2i.htm
http://www.its.dot.gov/research/v2v.htm
http://www.masstech.co.th/index.php/knowledge/menu-what-is-rfid
http://www.geocities.ws/kitalo17/Papers/RFID.pdf
ITS-Police
18
โครงการพฒนาศกยภาพการปฏบตงานของเจาหนาทต ารวจจราจร
รายชอคณะวจย
พ.ต.อ.หญง จนดา กลบกลาย อาจารย (สบ ๔) กอจ.บช.ศ.
พ.ต.อ.ษณกร มนเมอง ผกก.ฝายกจการนกศกษา สบร.บช.ศ.
พ.ต.ท.หญง ดวงฤด เอยวสนทรพย อาจารย (สบ ๓) กอจ.บช.ศ.
พ.ต.ท.ไวพจน กลาชย อาจารยประจ าคณะรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยบรพา
พ.ต.ท.พเชษฐ ค าภรานนท สว.กลมอนเทอรเนต สสท.สทส. (ผ รบผดชอบ)
พ.ต.ท.ภาณพงศ ภาณดลกตต สว.งานวศวกรรมจราจร กก.๔ บก.จร.
พ.ต.ท.อมรชย ลลาขจรจตร สว.เทคโนโลยสารสนเทศ ฝอ.บก.จร.
พ.ต.ท. สทธพงษ ศรเลอจนทร อาจารย (สบ ๒) กอจ.บช.ศ.
นายวฒนดนย ธนญชย นกวชาการอสระ
ส.ต.ต.หญง ศศวมล เสงนย ผบ.หม กอจ.บช.ศ./ เจาหนาท ผทรงคณวฒ
รศ.ดร.สรวศ นฤปต ภาควชาวศวกรรมโยธา คณะวศวกรรมศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย
ITS-Police
19
ดร.เตอนใจ ฟกดะ เลขาธการสมาคมวจยวทยาการขนสงแหงเอเชย (ATRANS)
นายสามารถ ดวงวจตรกล อปนายกสมาคมระบบขนสงและจราจรอฉรยะไทย