8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
1/56
RANDA YAYILI GSTEREN KK BALARISI (APIS FLOREA FABRICIUS)TOPLUMLARINDA GENETK VARYASYONUN RAPD YNTEMYLE
ARATIRILMASI
Burin TERZ
Zonguldak Karaelmas niversitesi
Fen Bilimleri Enstits
Biyoloji Anabilim Dalnda
Yksek Lisans Tezi
Olarak Hazrlanmtr
ZONGULDAK
Haziran 2008
i
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
2/56
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
3/56
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
4/56
ZET
Yksek Lisans Tezi
RANDA YAYILI GSTEREN KK BALARISI (APIS FLOREA FABRICIUS)
TOPLUMLARINDA GENETK VARYASYONUN RAPD YNTEMYLE
ARATIRILMASI
Burin TERZ
Zonguldak Karaelmas niversitesi
Fen Bilimleri Enstits
Biyoloji Anabilim Dal
Tez Danmanlar:
Prof. Dr. Mustafa SZEN
Do. Dr. rfan KANDEMR
Haziran 2008, 39 sayfa
Bu almada randa 3 eyalette yayl gsteren kk balars (Apis florea Fabricius)
populasyonlarnda genetik varyasyonu RAPD PCR yntemiyle incelenmitir. Kk balars
rnekleri farkl yllarda (2005, 2007) ran slam Cumhuriyetinde yer alan Bushehr,
Khuzestan ve Ilam eyaletlerinden toplanmtr. 3 eyaletten toplam 9 lokasyonda 158 doal
koloniden toplanan Apis florea rnekleri ile alma gerekletirilmitir. 155 kk balars
rneinin toraks alnarak DNAlar izole edilmi ve izole edilen DNAlar RAPD PCR
yntemiyle allmtr. PCR yaplan rnekler agaroz jelde yrtlerek EtBr ile
boyanmtr. Boyanan bantlar UV altnda deerlendirilmitir. Bu verilerin analizleri iin
POPGEN32 ve POPULATION 1.0 bilgisayar programlar kullanlmtr.
iii
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
5/56
ZET (devam ediyor)
Bu analizlerin sonucunda populasyonyonlardaki genetik varyasyonlar, populasyonlar aras
genetik uzaklk ve genetik benzerlik sonular elde edilmitir. Nei (1972)ye gre hesaplanan
genetik mesafe deerlerinde genetik olarak birbirine en yakn populasyonlar Sarollah ve
Mosain iken en uzak populasyonlar ise Soush ve Dezfuldur. Genetik ilikilerini gsteren
dendograma gre de 3 gruba ayrlmtr. Genetik farkllama deeri en yksek Khuzestan
eyaletindeki populasyonda iken Bushehr ve Ilam eyalet populasyonlarnda genetik farkllama
deerleri eittir. Populasyon ii farkllama deerleri Bushehr eyalet populasyonunda en fazla,
Khuzestan eyalet populasyonunda ise en azdr. Populasyonlar aras genetik iliki aacna gre
3 eyalet populasyonlar da birbirine yaklak olarak eit uzaklkta bulunmaktadr.
Anahtar Szckler: Kk balars, Apis florea, RAPD, ran
Bilim Kodu: 401.02.00
iv
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
6/56
ABSTRACT
M.Sc. Thesis
DETERMINATION OF GENETIC VARIATION BASED ON RAPD METHOD IN
DWARF HONEYBEE (APIS FLOREA FABRICIUS) POPULATIONS DISTRIBUTED
IN IRAN
Burin TERZ
Zonguldak Karaelmas University
Graduate School of Natural and Applied Sciences
Department of Biology
Thesis Advisor:
Prof. Mustafa SZEN
Assoc. Prof. rfan KANDEMR
June 2008, 39 pages
In this study, dwarf honeybee (Apis florea Fabricius) populations distributed in three states of
Iran were studied by RAPD PCR method to determine the presence of genetic variation. The
dwarf honeybees samples were collected in different years (2005-2007) from Bushehr,
Khuzestan and Ilam states. A total of 158 Apis florea colonies from nine locations belongingto above mentioned three states. DNA was isolated from 155 dwarf honeybee thorax and they
were subjected to RAPD-PCR method utilizing 10 primers. PCR products were resolved by
agaroz jel electrophoresis and stained with Ethidium Bromide. Screened bands were evaluated
over Ultraviolet Light. POPGEN32 and POPULATION 1.0 computer programs were used to
analyze samples.
v
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
7/56
ABSTRACT (continued)
After analysing the genetic variations in these populations, several population genetic
parameters such as genetic distances between populations and genetic similarities were
calculated. According genetic distances based on Nei (1972), the nearest populations were
found to be Sarollah and Musain, and the farthest populations were Soush and Dezful. The
studied populations were divided into three groups according to the dendrogram constructed
based on the genetic similarities. Khuzestan state was the most differentiated than other states.
Bushehr and Ilam were more similer to each other. With respect to within genetic variation in
each state, Bushehr has the higest, on the other hand Khuzestan has the lowest. Based on the
dendrogram construted with respect to genetic variation present in each state, three states
were approximately equal distances to each other.
Key Words: Dwarf honey bee, Apis florea, RAPD, Iran
Science Code:401.02.00
vi
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
8/56
TEEKKR
Bu tezi tamamlamam iin yardmlarn esirgemeyen danman hocam Prof. Dr. Mustafa
SZENe (ZK) teekkrlerimi sunarm. Yksek lisans almalarm srasnda altm iin
beni anlayla karlayp tez alma programn bana gre dzenleyen, deerli bilgileriyle
beni ynlendiren, her konuda beni destekleyen ve ufkumu genileten, kendisinin rencisi
olmaktan onur duyduum sayg deer hocam Do. Dr. rfan KANDEMRe (Ankara .)
sonsuz teekkrlerimi sunarm.
Tez almam iin rnekleri salayan ran Zanjan niversitesinden Yrd. Do. Dr.
Mohammed G. Moradiye (Zenjan .) ok teekkr ederim.
Laboratuar almalarmda ve tez yazmndaki yardmlarndan dolay Doktora rencisi Aya
ZKANa ok teekkr ederim.
Tezimin her aamasnda beni destekleyen eim lkay TERZye ve benimle beraberalmalara katlan olum Canberk TERZye ok teekkr ederim. Her zaman yanmda olan
ve beni destekleyen aileme sonsuz teekkr ederim.
vii
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
9/56
viii
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
10/56
NDEKLER
Sayfa
KABUL .................................................................................................................................. ii
ZET...................................................................................................................................... iii
ABSTRACT........................................................................................................................... v
TEEKKR........................................................................................................................... vii
NDEKLER....................................................................................................................... ix
EKLLER DZN................................................................................................................ xiii
ZELGELER DZN .......................................................................................................... xv
KISALTMALAR DZN ..................................................................................................... xvii
BLM 1 GR ................................................................................................................... 1
1.1 APIS FLOREANIN GENEL ZELLKLER VE BYOLOJS ............................... 4
1.1.1 Morfolojik zellikleri........................................................................................... 4
1.1.2 Balarlarnn Hayat Devresi .................................................................................. 5
1.1.3 Yayl Alan ......................................................................................................... 6
1.2 MOLEKLER TEKNKLER..................................................................................... 8
1.2.1 RAPD Teknii ...................................................................................................... 9
1.3 ARATIRMANIN AMACI ........................................................................................ 10
BLM 2 MATERYAL METOT ........................................................................................ 11
2.1 RNEKLERN TOPLANMASI VE HAZIRLANMASI........................................... 11
2.2 DNA ZOLASYONU.................................................................................................. 12
2.2.1 CTAB Metodu ...................................................................................................... 12
2.2.2 zolasyonda Kullanlan Stok zeltiler ................................................................ 13
2.3 RAPD PCR METODU................................................................................................ 14
2.3.1 PCR ve Bileenleri................................................................................................ 142.3.2 RAPD Primerleri .................................................................................................. 15
ix
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
11/56
NDEKLER (devam ediyor)
Sayfa
2.3.3 Tek Bir rnekin Hazrlanan RAPD-PCR Karm.......................................... 15
2.3.4 RAPD-PCR Koullar ........................................................................................... 17
2.4 AGAROZ JEL ELEKTROFOREZ ............................................................................ 17
2.5JELDEK BANDLARIN YORUMLANMASI VE ANALZ ................................... 17
BLM 3 SONULAR........................................................................................................ 21
BLM 4 TARTIMA......................................................................................................... 29
KAYNAKLAR....................................................................................................................... 33
ZGEM ........................................................................................................................... 39
x
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
12/56
EKLLER DZN
No
1.1 Drt Apis trnn yuva zellikleri, habitatlar, vcut arlklar ve yerekiminegre yapt davranlarna gre snflandrlmas ............................................................ 3
1.2 Apis floreann dnya zerindeki yayl alanlar ............................................................. 7
2.1 ran slam Cumhuriyetinde rneklerin topland eyaletler (1: Dehloran, 2: Sarollah,3: Mosain, 4: Dasht Abas, 5: Ogahha, 6: Dezful, 7: Soush, 8: Ahvaz, 9: Bushehr) .........12
2.2 POPGENE32 programna RAPD verilerinin veri giri dosyas........................................19
2.3 POPULATION programna RAPD verilerinin veri giri dosyas.....................................193.1 almada kullanlan rneklerin primer 4 ile elde edilen PCR amplifikasyon
rnlerinin agaroz jel zerindeki grnts......................................................................22
3.2 almada kullanlan rneklerin primer 5 ile elde edilen PCR amplifikasyonrnlerinin agaroz jel zerindeki grnts......................................................................22
3.3 almada kullanlan rneklerin OPB 17 primeri ile elde edilen PCR amplifikasyonrnlerinin agaroz jel zerindeki grnts......................................................................22
3.4 almada kullanlan rneklerin OPD 02 primeri ile elde edilen PCR amplifikasyonrnlerinin agaroz jel zerindeki grnts......................................................................23
3.5 almada kullanlan rneklerin OPB 07 primeri ile elde edilen PCR amplifikasyonrnlerinin agaroz jel zerindeki grnts......................................................................23
3.6 Dokuz Apis florea populasyonlar arasndaki genetik ilikileri gsteren, Nei (1972)ninstandart genetik mesafe deerlerine gre gsteren dendogram.........................................25
3.7 Dokuz Apis florea populasyonlar arasndaki genetik ilikileri gsteren dier birdendogram.........................................................................................................................26
3.8 eyalet populasyonlar ve alt populasyonlar arasndaki genetik ilikileri gsteren,dendogram.........................................................................................................................27
xi
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
13/56
xii
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
14/56
ZELGELER DZN
No
1.1 Hayvanlar aleminin bcekler snfnda yer alan balarsnn taksonomisi ......................... 3
1.2 Balarlarnda biyolojik hayat evreleri................................................................................ 6
1.3 RFLP ve RAPD-PCR yntemlerinin karlatrlmas ......................................................10
2.1 ran slam Cumhuriyetinden rnek toplanan eyaletler, lokasyon ve koordinatlar...........11
2.2 RAPD PCR analizinde kullanlan primerler ve baz dizileri..............................................162.3 Her bir primer iin kullanlan PCR koullar ....................................................................17
3.1 Her bir primerden elde edilen toplam bant says .............................................................21
3.2 Tm lokuslar iin 9 lokasyondaki populasyonlarda genetik varyasyon analizi sonucu ...24
3.3 Genetik mesafe (alt diagonal) ve genetik benzerlik (st diagonal) hesaplamalar ...........25
3.4 Tm lokuslar iin 3 eyalet populasyonlarn genetik varyasyon analizi sonucu................26
3.5 eyalet populasyonlar iin genetik farkllama analizi sonucu ...................................27
xiii
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
15/56
xiv
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
16/56
KISALTMALAR DZN
AFLP : Amplifiye edilen para uzunluk polimorfizmi
mtDNA : Mitokondriyal DNA
PCR : Polimeraz zincir reaksiyonu
RAPD : Rastgele amplifiye edilen polimorfik DNA
RFLP : Restriksiyon para uzunluk polimorfizmi
SSR : Basit dizi tekrarlar
xv
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
17/56
xvi
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
18/56
BLM 1
GR
Arcln tarihesi insanlarn maara hayat yaad on binlerce yl ncesine kadar
gitmektedir. M.. 7000 yllarna ait maaralara izilen resimler, ok eski tarihlere ait ar
fosilleri ve benzeri tarihi buluntular bu gr dorulamaktadr. lk insanlar doal olarak aa
kovuklar ve kaya oyuklarna yuvalanan oullar ldrerek ballarndan yararlanmlardr.
Tarihi geliim iinde ta devrinden itibaren; nce mantar ve aa ktklerisonra da toprak ve kilden yaplm kaplar kovan olarak kullanlm ve
zamanla bugn kullanlan kovanlar gelitirilmitir. Gerek arclk, insanlarn aa kovuklar
iinde yuvalanan arlar ldrmeden bir miktar bal almalar ve bir miktar bal da arlara
brakmalar ile balamtr. Arlarn gen merkezlerinin Orta-Dou lkeleri olduundan
arcln ortaya kmas bu lkelerde olmutur. Bununla birlikte M.. 1300 yllarna ait
olduu sanlan ve Hititler devrinden kalma Boazky'deki ta yaztlarda arlardan
bahsedilmesi arcln Anadolu'da da ok eski tarihlere dayandn gstermektedir.
Gnmz arclna gelinmesinde; 1787 ylnda ana arnn havada iftletiinin tespiti, 1845
ylnda ar reme biyolojisinin izah, 1851 ylnda ereveli fenni kovann kefi, 1857 ylnda
temel petek kalplarnn bulunuu, 1865 ylnda bal szme makinesinin icad, 1882 ylnda
larva transfer yntemiyle ana ar yetitirme tekniinin kefi ve 1926 ylnda ana arlarda yapay
dllemenin bulunuu gibi icatlar katkda bulunmutur.
Bugn dnyada 56 milyon dolaynda ar kovan bulunmakta ve bunlardan 1.2 milyon ton
dolaynda bal retilmektedir. retilen baln yaklak 1/4' ticarete konu olmakta ve d
satmn %90' 20 dolayndaki bal reticisi lkeden yaplmaktadr. Dnyann en ok kovan
varlna (65 milyon) sahip ve bal reten (211 bin ton) lkesi in'dir. Bal yan nda; propolis,
ar st, polen ve balmumu gibi ar rnleri de dnya ticaretinde yer almaktadr. Bununla
birlikte arclk, doa ve evreye zarar vermeden yaplabilen ender tarmsal faaliyetlerden
birisidir. Bu ynyle de arclk gelecein en nemli srdrlebilir tarm faaliyetlerinden birisi
olacaktr (URL-1 2008).
1
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
19/56
Dnyada bilinen 900,000 farkl bcek tr vardr. Bu da gsteriyorki yaklak olarak
dnyadaki trlerin %80i bcektir. Bu bilgi eski ve yeni almalara dayanyor. Birok yazar
tanmlanan bcek saysndan daha fazla isimlendirilmemi bcek olduunu dnyor (Erwin
1983).
Ayn morfolojik zellikleri gsteren bal arlarnn iinde bulundugu Apidae gnmzden 70
milyon yl nce ortaya kmstr. Bu familya iinde bulunan Apis yaklask 30 milyon yl nce
ortaya ktg tahmin edilmektedir. lk tespit edilen Apis rnegi Almanyada, alt Miosene ait
olarak bulunmustur (2225 milyon yl nce). Bu rnek Cockerell (1907) tarafndan Synapsis
henshawi olarak adlandrlms, sonra Zeuner et al. (1976) tarafndan Apis ierisinde
snflandrmas yaplmtr (Ruttner 1988).
Kk balars (Apis florea)nn da iinde yer ald balarlar Hymenoptera, Apidae iindeki
Apiste yer alr (izelge 1.1). Bu tr ilk defa Fabricius (1787) tarafndan tanmlanmtr.
Yaplan farkl aratrmalar sonucu bu cins ierisinde tanmlanan dier trlerApis dorsata,
Apis cerana, Apismellifera, Apis nuluensis, Apis laboriosa, Apiskoshevnikovi, Apis
nigrocincta ve Apis andreniformistir (Otis 1996). Son iki yz ylda Apisflorea nn eitli alt
trleri, varyasyonlar ve nationeslar tanmland ve Apis andreniformis trleri Apis florea gibi
isimlendirilmiti (Maa 1953).1990dan nceki literatrlerde ii arlarn morfolojik olarakbenzer olduundan ve trlerin de ksmen simpatrik olduundan ou kez deerlendirmek zor
olduysa da kk balarlarnn (Apis florea ve A. andreniformis) snflandrmasnn doruluu
ortaya karld (Otis 1996).
Tropikler alanlarda yayl gsteren, Apis florea ve Apisdorsata doal eski trlerdir. Bu
trlerin kolonileri aa dallarnda ak alanlarda bulunur ve tek bir koloni kurarak yaarlar.
Bir dier tropikal tr, Apiscerana doal olarak aa oyuklar
nda yaar, Apis melliferan
n dadoal alandaki yuvalar kapal alanlarda bulunur. Bununla beraberApis ceranada Apis
mellifera gibi Uzak Douda insanlar tarafndan bal retimi ve tozlamada kullanlmaktadr
(Ruttner 1988). ekil 1.1de grld gibi bu drt alttrden en k Apis floreadr.
Haberleme asndan bakldnda en ilkel trn Apis florea olduu Ruttner (1988)
tarafndan belirtilmektedir. Ayrca Apis floreann dans ederken yerekimi ve akustik
sinyalleri kullanmad Sen Sarma et al. (2007) tarafndan belirtilmitir.
2
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
20/56
izelge 1.1 Hayvanlar aleminin bcekler snfnda yer alan balarsnn taksonomisi.
Alem (Kingdom) Hayvanlar (Animalia)ube (Phylum) Eklembacakllar (Arthropoda)Alt ube (Subphylum) Antenliler (Antennata)
Snf(Class) Bcekler (Insecta)
Takm (Order) Zar Kanatllar (Hymenoptera)
Familya (Family) Arlar (Apidae)
Cins (Genus) Bal Arlar (Apis)
Tr (Species) Apis florea
Apis dorsata
Apis cerana
Apis mellifera
Apis nuluensis
Apis laboriosaApis koshevnikoviApis nigrocincta
Apis andreniformis
ekil 1.1 Drt Apis trnn yuva zellikleri, habitatlar
, vcut a
rl
klar
ve yerekimine greyapt davranlarna gre snflandrlmas (Sen Sarma et al. 2007).
3
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
21/56
1.1 APIS FLOREANIN GENEL ZELLKLER VE BYOLOJS
1.1.1 Morfolojik zellikleri
Apis mellifera ve Apis cerana byk koloniler halinde ve paralel petekler zerinde yaayan
gelimi ar trleridir. Apis florea ise daha ilkel balarlar olup kolonileri tek petek zerinde
yaamaktadr (Ruttner 1988). Koloni geliimi oul verme yntemine baldr ve Apis florea
aktivitesi ilkbaharda balar sonbaharn sonunda biter (Moradi and Kandemir 2004). Apis
floreann en sk rastlanan yuva yapma yeri bir alnn ince bir dal ya da bir kk aatr.
Dar bir destee petei balar. Bylece Apisflorea petei dal tamamen kuatm olur. Altgen
hcre rnekleri ile inaa balatlr ve hcreler daln tm evresine yzeyden hemen
yerletirilir. Bu esasa gre hcreler az ya da ok yatay olarak iki tarafa doru byr.
Yanlamasna ok derin bir hale gelir (2030 mm). Tepedeki hcreler derinlii azaltr; bylece
az ya da ok yass yzey yaratlr. Daln stndeki ve altndaki karlkl hcreler ortak bir dip
ekillendirirler, hcreleri ayrrlar ve petein temelini olutururlar. Daln etrafndaki silindirik
hcre yaps baarl birekilde balla dolar ve tarlac arlar ile iletiim kurmak iin dzlemi
tepede dans odasnn oluumunu salar. Daln altndaki petein anszn ap daralr (16 mm).
ok dzenli, kk hcreli petein bu blm yavru petektir. Bal kabnn ya da tepesinin bal
depolama kapasitesi 500-1000 g arasdr. Sadece olgun petekler kyaslandnda bile Apis
florea peteklerinin bykl olduka eitlilik gsterir. Gney randa 130 x 130 mm ve 270
x 360 mm (= 265-1527 cm) arasnda eitlilik gsterir. Daha byk erkek hcreler (4,24,8
mm)petein alak blmlerinde bulunur. Kralie hcreler dipte bulunur. Kuzeyden gneye
doru vcut bykl dne bal olarak ii yavru hcrelerin ap corafik eitlilik
sergiler. Apis florea ak alanlarda yuva yapmasna ramen geni azl kk maaralarda,
binalarn barnak alanlarnda ya da bahe yzeyinden uzak kuyularda da yuva yapabilir. Bu
alanlarda petek destei her hangi bir duvar, saak, kutu vs. olabilir. Apis florea Ummandakiaasz blgelerde uurum kayalarn yuva yeri olarak kullanabilir. Bu gibi yerlerde petein
destee balanma durumu daldakine gre farkllk gsterir, deimeden aynen kalr. Her
durumda altgen hcre rnei destekte petek yapmna balatlr. Eer destek dikey duvar ise
petek yatay olarak ona balanr. Tepe ksm bylece tek yanl hale gelir. Eer destek yatay
tavan ise dikey petek zt ynde yava yava bitiik hcre ekseni deiikliine neden olur. Bu
durumda bal kab hemen tavana balanan yavru petek tarafna yerleir.
4
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
22/56
Doada elverisiz koullar altndaki yaam mcadelesi yetenei onun karakteristik zelliidir.
Gnlk uu aktivitesini bitirdikten sonraki scaklk toleransApis melliferaya gre
yksektir. Gnlk uu rneinde anlaml bir fark vardr. Gndz Apis florea tarlac arlar
uua 2 saat sonra balar ama 40 Cden yksek scaklklarda bile saatlerce almaya devam
eder. Ayn scaklkta Apis mellifera tm uu aktivitelerini oktan durdurmutur (Ruttner
1988).
i ve dier arlar arasndaki byklk farknn dikkat ekici olmasApis floreannnemli
bir karakteristik zelliidir. Bu farkllk dier trlerde daha azdr. Vcut byklndeki
farklar ayn zamanda yavru hcrelerinin byklne de yansmtr. i snfnn kk
ebatl olmas bulunduklar biyotopun zelliinden dolaydr. Youn allk yerlerde ve
tropiklerde kk aalarda bulunurlar. Yuva yapma ve yiyecek arama iin kazandklar
adaptasyonlardan dolay kk ebatldrlar.
1.1.2 Balarlarnn Hayat Devresi
Bal arlar yaama bir yumurta olarak balarlar. Ana arnn petek gzlerine yumurtlad
dllenmi yumurtalardan ii arlarla ana arlar, dlsz yumurtalardan ise erkek arlar
meydana gelmektedir. Bir arnn yaamnda yumurta, larva, pupa ve ergin olmak zere 4
farkl gelime dnemi vardr. Petek gz ierisinde geen dnem (kuluka sresi) ana arda
16, ii arlarda 21, erkek arlarda da 24 gn srmektedir.
Kralie arnn birden fazla erkek ar ile iftlemesi zellii Apis iin ayrt edici zelliktir. Cins
iinde kralie arlarda iftleme frekans yksektir. BazApis kralielerinde kralienin 44 ve
fazlas erkek ile iftletii belirtilmitir. Apis floreann iftleme frekans dier trlere gre
dk olsa da olduka yksek bir deerdedir (Palmer and Oldroyd 2001). Yumurtasnnboyutu Apis cerana indica ile ayndr (0,46 x 1,675 mm, resp. 0,403 x 1,750 mm) ama Apis
dorsatadan kktr. Apisfloreann doal kolonilerinde ii arlarn grevi sv ve polen
aramak, inesini batrarak ve titrek birekilde sallanarak abdomenini korumaktr (Oldroyd et
al. 1994 ).
5
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
23/56
izelge 1.2 Balarlarnda biyolojik hayat evreleri.
Devreler(gn) Ana Ar i Ar Erkek Ar
Yumurta devresi 0-3 0-3 0-3
Yumurtadan k 3.gn 3.gn 3.gn
Larva devresi 3-8 3-8 3-10
Gzn kapatlmas 8.gn 8.gn 10.gn
Pupa devresi 8-16 8-21 10-24
Ergin hale geli 16.gn 21.gn -
1.1.3 Yayl Alan
Apis florea scak iklimli alak ovalarda, aa dallarnda ak alanda koloni kurarak yaar.Yayl alanlar batda Omann lk blgeleri, ran ve Pakistan, Hindistan ktasnda ve Sri
Lankadr.
Apis florea Gney Asya ovalarnn balarsdr. Asyada yayl gsteren dier trlere gre
Uzakdounun daha bat ksmlarnda bulunmaktadr. Apis florea ok byk bir yayl
alanna sahiptir, zellikle kentsel alanlarda bulunmaktadr (Hepburn and Hepburn 2005). Apis
florea kendi alanlar
n
n byk blmnde Apis dorsata ve Apis cerana ile simpatrik yaar.Apis mellifera ile ise yalnzca kuzey dou Ummanda simpartik yaar. Trn yayl alan iin
Whitcombe (1984) ran, Umman, muhtemelen Irak, Abu Dhabi olduunu belirtmitir. Trn
asl habitat Pakistan, Hindistan, Sri Lanka, Tayland, Hindiini, Malezya, Endonezyann baz
blmleri (Sumatra, Java, Borneo) ve Palawannn 500 m ykseklii, Sudan ve Suudi
Arabistan, Kuveyt (Maa 1953, Free 1981, Ruttner 1988, Moradi and Kandemir 2004,
Hepburn and Hepburn 2005). Bu trn dnya zerindeki yayl alanekil 1.2de
grlmektedir. Hepburn ve Hepburn (2005) Asyadaki bu geni yayl alan dnda
Afrikann iklimsel koullarnnda bu trn yayl iin uygun olduunu belirtmektedir.
Apis floreann randaki Bushehrin gney sahilleri, Hormuzgan, Sistan va Baluchestan, Fars,
Khuzestan, Kerman, Ilam, Boyarahmad va Kohgiluye ve Lorestan ile snrldr (Mossadegh
1993). Hashemi (2004) Batdaki yayl alannn Krdistandaki Qhasr-e- Shirinden
baladn belirtmitir. Sehristani (1997) rann Kirman-Jiroft blgesinde de bu trn var
olduunu belirtmitir.
6
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
24/56
ekil1.2A
pisfloreanndnyazerindek
iyaylalanlar(Hepburneta
l.2005).
7
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
25/56
1.2 MOLEKLER TEKNKLER
Son yllarda tr tanmlanmas, trler aras ve tr ii polimorfizmi belirlemek iin molekler
teknikler kullanlmaya balanmtr.
Bal ars alt trlerinin DNAlar da molekler dzeyde allmaya balanmtr. Bu
almalarda restriksiyon para uzunluk polimorfizmi (RFLP), mikrosatellitler (SSR-basit dizi
tekrarlar), mtDNA ve mtDNAnn belirli blgelerinin dizi analizi, rastgele amplifiye edilen
polimorfik DNA (RAPD), amplifiye edilen para uzunluk polimorfizmi (AFLP) ve DNA
parmak izi gibi teknikler kullanlarak bal arlarnda genetik varyasyon tespit edilmeye ve
bulunan farkllklardan balarlarnn evrimi ortaya karlmaya alslmtr (Sheppard and
Smith 2000).
RFLP ilk defa Hamilton Smith (Nobel Prize 1995) tarafndan kededilen tek baz
deiikliklerini veya farkl byklkte minisatellitleri belirleyebilen bir tekniktir. En nemli
zellii hem nklear DNA daki hemde mtDNAdaki genetik varyasyonlar ayrt
edebilmesidir. Apis mellifera alttrleri populasyonlarnda nRFLP almalarnn yannda
mtDNA ile RFLP almalar da yaplmtr (Clarke et al. 2001, Crozier et al. 1991, Franck et
al. 2000, Garnery et al. 1992, 1993, 1995, Hall and Muralidharan 1989, Hall and Smith, 1991,
Meixner et al. 1993, Moritz et al. 1986, 1994, Nielson et al. 2000, Sheppard et al. 1996, Smith
1988, Smith and Brown 1988, 1990, Smith et al. 1989, 1991).
Mikrosatellitler genom ierisinde mono, di, tri ya da tetra nkleotid permtasyonlarn her
hangi biri eklinde nadir olarak tekrarlanan (tandem repeated) ksa DNA sekanslardr
(Ellegren 1993). Balarlar alttrlerinde mikrosatellit almalar Estoup et al. (1995), Franck
et al. (1998), Franck et al. (2000), Franck et al. (2001) ve Garnery et al. (1998) tarafndanyaplmtr
PCR teknii ilk kez 1985 ylndaKary B. Mullis tarafndan polimeraz zincir reaksiyonunu
tanmlayan aratrmasn yaynlamasyla bilindi. DNA moleklleri topluluunda, zgl hedef
DNA dizilerinin dizilimi belli olan iki primer ile oaltlmasna dayanr. PCR yntemi tehis
ve molekler kopyalama da deerli bir ara olmakla birlikte ayn zamanda da DNA
rneklerinin katlanarak milyonlarca oaltlmasn salar. Hedef DNA dizilerine birleenoligonkleotidler polimeraz reaksiyonlarnda primer olarak kullanlmtr (Arslan 2004).
8
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
26/56
1.2.1 RAPD(Random Amplified Polimorphic DNA)Teknii
Bireyler arasndaki DNA dizi farkllnn belirlemek iin kullanlan bir tekniktir. Genomik
DNAnn tesadfi primerlerle DNA polimeraz enzimi araclyla milyonlarca kez
oaltlmas esasna dayanr (Welsh ve McClelland 1990). Burada ama trler aras
filogenetik akrabalklar, tr ii polimorfizmi, DNAdaki yer deitirmeler, ters dnmeler,
para eksilmeleri ve para yerlemeleri ile meydana gelir ve genleri, onlarn dzenlenmelerini,
biyokimyay, gelimeyi, morfolojiyi, davran etkileyeceinden evrim srecinde fenotipik
varyasyonun da kaynadr ve genetik varyasyonlar analiz etmektir. William et al. (1990) ve
Welsh and McClelland(1990), rastgele primerler kullanarak polimeraz zincir reaksiyonu ile
rastgele DNA dizilerinin oaltlmasnda yeni bir teknik bulmulardr.
RAPDin dier molekler yntemlere gre avantaj ise reaksiyonlarda nanogram (ng)
dzeyinde DNAya ihtiya duyulmas, primerlerin tesadfi olarak seilmesi, yksek
polimorfizm gstermesim ve bu seimde belli bir sekans bilgisine gereksinim duyulmamasn,
basit, hzl ve polimeraz zincir reaksiyonu rnlerinin (PCR) agaroz jel zerinde ayrtrlarak
ethidium bromide ile boyandktan sonra ultraviyole (UV) k kayna altnda grntlenmesi,
sonularn daha ksa srede alnmas ve maliyetinin ucuz olmasn sayabiliriz (izelge 1.3).
Bu tekniin en nemli dezavantaj ise sonularn tekrarlanmasnda karlalan glklerden
dolay gvenirliliinin az olmasdr (Gbbk ve Pekmezci 2001, izelge 1.3).
Reaksiyonun rnleri, oligonkleotidlerin dizisine, uzunluuna ve reaksiyon artlarna
baldr. RAPD ynteminin en byk stnl ok sayda marker salamasdr. Fragman
says (veya lokusu), RAPD primerleri ile bymesi, genomun boyutu ve ierii birde
reaksiyonun artlar gibi faktrlere baldr (Williams et al. 1990).
Suazo et al. (1998) farkl balars alttrleri (A. m. ligustica, A. m. carnica, A. m. mellifera, A.
m. iberica ve Amerikadaki Avrupa ve Afrika kkenli arlar) ile yaptklaralmalarda bu
teknii kullanmlardr.
9
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
27/56
izelge 1.3 RFLP ve RAPD-PCR yntemlerinin karlatrlmas.
RFLP RAPD
Kaltm Basit, Mendel, Kalc, Kodominant Basit, Mendel, Dominant
Polimorfizm Derecesi Yksek Yksek
Allelik Varyant Tespiti Evet Hayr
Saptanan Lokus Says 1-3 1-10
Teknik Zorluk Orta Yksek
Gvenirlik Yksek Orta/yksek
Gereken DNA Miktar 2-10 g. 10-50 g.
Radyoizotop Evet Hayr
1.3ARATIRMANIN AMACI
Balarlar ekonomik anlamda en yararl bceklerin banda gelmektedir. Tozlama ile tarma
yaptklar katk son derece nemlidir. Apis floreada scak blgelere adapte olmu ve yayl
gsterdiinden bu blgelerdeki bitki tozlamasna nemli katklar yapmaktadr. Uzak
doudan rana kadar yayl gsteren bu tr zerine yeteri kadar alma yaplmamtr. Tr
ii varyasyonu belirlemek yaplan almalar morfometrik yntemlerin kullanlmas ile snrl
kalmtr. Bu almada ran slam Cumhuriyetinde dalm gsteren Apis floreaya ait 3
eyaletten toplanan 158 doal koloniden toplanan rnekler ile RAPD PCR teknii ile genetik
varyasyonun tespitini ama edinilmitir.
10
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
28/56
BLM 2
MATERYAL VE METOT
2.1 RNEKLERN TOPLANMASI VE HAZIRLANMASI
ran slam Cumhuriyetinden kk balars rnekleri farkl yllarda (2005, 2007)
toplanmtr. 3 eyaletten toplam 9 lokasyonda 158 doal koloniden toplanan Apis florea
rnekleri ile alma gerekletirilmitir. rnekleme yaplrken Apis floreann dalm
gsterdii eyaletlerden mmkn olduu kadar ok doal koloni rneklenmeye allmtr.
rneklerin topland lokasyonlara ait detayl bilgiler izelge 2.1 ve ekil 2.1de verilmitir.
i ar rnekleri doal yuvalarndan toplanmtr. Toplanan rnekler kk cam ve plastik
ielere konulmutur. Travmatik deformasyonlar ve ekto-endo parazitleri nlemek iin
rnekler % 70lik Etil alkol ierisinde laboratuar ortamna getirilmitir (Aytekin 2007). Bu
ekilde laboratuar koullarna getirildikten sonra DNAlar elde etmek iin torakslar alp -20
Cde saklanmtr. Daha sonra uygun DNA izolasyon yntemi uygulanarak DNA izolasyonu
gerekletirilmitir. RAPD-PCR yntemi ile amplifiye edilen DNAlar agaroz jel
elektroforezinde yrtlmtr. Elde edilen bandlar yorumlanarak istatistiksel analizler
yaplmtr.
izelge 2.1 ran slam Cumhuriyetinden rnek toplanan eyaletler, lokasyon ve koordinatlar.
Ey Lo Koalet kasyon ordinatlarIla 1. 32m Dehloran .41N 47.15E
2. 32Sarollah .35N 47.22E
3. 32Mosain .32N 47.22E
4. 32Dasht Abas .29N 47.47E
5. 32Ogahha .10N 47.41E
Kh 6. 32uzestan Dezful .23N 48.23E
7. 32Soush .11N 48.14E
8. 31Ahvaz .17N 48.43E
Bu 9. 28shehr Bushehr .59N 50.50E
11
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
29/56
ekil 2.1 ran slam Cumhuriyetinde rneklerin topland eyaletler (1: Dehloran, 2: Sarollah,
3: Mosain, 4: Dasht Abas, 5: Ogahha, 6: Dezful, 7: Soush, 8: Ahvaz, 9: Bushehr).
2.2 DNA ZOLASYONU
Apis florea rneklerinden DNA izolasyonu iin Doyle and Doyle (1987)un CTAB metodu
kullanlarak DNA izolasyonu gerekletirildi.
2.2.1CTAB Metodu
Ependorf tpne konulan balars toraks zerine 300 l CTAB solsyonu eklendi. Bir pestle
ile olabildiince ezilen toraks zerine 300 l daha CTAB ve 50 l ME (-Merkaptoetanol)
eklendi ve nazike kartrldktan sonra 65 oC de 1 saat inkbe edildi. nkbasyon sonucu tp
zerine 500 l kloroform: izoamil alkol (24:1), eklenip, yavaa kartrld. 4 oCde 13000
rpmde 15 dakika santrifj edildikten sonra sulu faz alnp zerine 500 l souk izopropanol
12
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
30/56
eklendi ve -80 o oCde 30 dakika inkbe edildi. 4 Cde 13000 rpmde 10 dakika santrifj
edildikten sonra spernatant atlp kelti iki kere %70lik etil alkol ile ykand. Steril kabinde
1 saat sre ile kurutulan keltiler daha sonra 50 l TE tamponu ierisinde zld ve elde
edilen DNA rnekleri allmak zere -20 oC sakland.
2.2.2 zolasyonda Kullanlan Stok zeltiler
CTAB zeltisi
Sorbitol (L-sorbase) 2,5 g
N-Lauroylsarcosine (Sodium Salt) 1,0 g
CTAB (Hexadectrimethyl ammonium bromide) 0,8 g
NaCl 4,7 g
EDTA 0,8 g
PVPP (Sigma 6755) 1,0 g
100 mlye distile su ile tamamlanr.
ME stouMW 78.13 g in 1000 ml
250 ml=19,5 g
1,14 g in 1ml
19,5 g in 17,5 ml
O =250 ml.17,5ml ME + 232,5ml dH2
1M Tris = 12,11g in 100 ml pH: 8,0 (otoklav)
5M KAc= 24,5g in 50 ml (otoklav)
0,3M NaOAc= 4,083g in 100 ml (otoklav)
0,5M EDTA= 3,722g in 200 ml pH: 8,0 (otoklav)
5M NaCl= 29,22g in 100 ml (otoklav)
TE buffer
1 ml 1M Tris + 20 l 0,5M EDTA + 99 ml dH O pH: 8,0 (otoklav)2
13
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
31/56
2.3 RAPD PCR METODU
Arbitrary primed PCR (AP-PCR) olarak da adlandrlan Random Amplified Polymorphic
DNA-PCR (RAPD-PCR), genomik DNAnn rastgele seilmi bir veya daha fazla primer ile
oaltlmas prensibine dayanmaktadr. Kullanlan primerler genellikle 9-10 bazlk ksa
primerler olup G-C bakmndan zengindir (En az %40 mol G+C iermelidir) (tk vd. 2005).
Ksa primer, analizi yaplacak DNA kalbnn her iki zincirininde farkl yerlerine yapabilir.
Reaksiyon sonucunda, bu farkl yapmalardan dolay farkl uzunluklarda rnler ortaya kar.
Analizi yaplan genomik kalplar arasnda farkllklar varsa primerlerin yapma yerleri
deieceinden agaroz jel zerinde farkl byklkte bantlar grlecektir (tk vd. 2005).
RAPD ynteminin balca avantajlar, spesifik PCR ve RFLP yntemlerindeki gibi her
hayvan iin tre spesifik primerin kullanlmasna ve her hayvan tr iin ayr bir PCR
ilemine gerek duyulmamasdr.Ayrca trlerin DNA dizililerinin bilinmesine de gerek
yoktur. Dezavantajlar olarak, farkl primerler ile farkl sonular alnmas ve ayn tr
ierisinde, tekrarlar arasnda kk varyasyonlar kabilmesi dolays ile kullanlan hedef
DNA miktarnn ve RAPD ynteminin tam olarak standardize edilmesi gerektii
vurgulanabilir. Aksi takdirde, laboratuarlar arasnda alnan sonular tartlabilir (lhak ve
Arslan 2007).
2.3.1 PCR ve Bileenleri
PCR aamadan olumaktadr. Birinci aama ayrlma (denatrasyon) DNA dizilerinin
birbirinden ayrlmasdr, ikinci aama olan balanma (annealing) de primer kopyalanmak
istenilen blgenin karl olan yere balanr. En son aama uzama (extension) da ise Taq
polimeraz enzimi ortamda bulunan nkleotidleri karlklarna uygun olarak birbirine ekler.Bylece iki diziden drt dizi olumu olur. Bu dng 30-45 arasnda tekrar edilir ve 2n sayda
DNA dizisi oaltlm olur.
1.Primer, oaltlacak blgeyi snrlayan, oaltlmas istenen blgenin ucundaki DNA
dizisini zgl olarak tanyp balanacak olan sentetik DNA parasdr. Primer 15-30 nkleotid
uzunluunda olup, mikroorganizma genomunun spesifik blgesine yapmaya uygun olarak
hazrlanr. rn spesifiklii byk lde uygun seilen primerlere baldr (Sambrook andRussel 2001). Primerler liyofilize halde geldi ise DNAz ve RNAz free distile suda 10 veya 50
14
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
32/56
pmol/ul olacakekilde sulandrlr. Daha sonra kk hacimlere (10-20 rneklik) blnerek
20 oCde saklanr (Sani vd. 2005 ).
2.dNTP karm, Amplifikasyon esnasnda denatre edilen zincirlerin tamamlanmasnda
kullanlacak olan deoksi nkleotit trifosfatlar (dNTPler: eit oranda dATP, dGTP, dCTP,
dTTP)lardan oluur (Sani vd. 2005 ).
3.DNA polimeraz, PCR almalarnn byk ounluunda Thermus aquaticus
bakterilerinden elde edilen termostabil Taq DNA polimeraz enzimi kullanlmtr. Taq DNA
polimeraz optimal scaklkta (70-80 C) saniyede 35-100 nkleotidin polimerizasyonu ve 5-
3 ekzonkleaz aktivitesini gerekletirme yeteneine sahiptir (Sambrook and Russel 2001).
Taq polimeraz genellikle 5 nite/ul konsantrasyonda gelir ve 20 Cde saklanr (Sani vd.
2005).
4.MgCl2, Taq DNA polimeraz MgCl varlnda etkindir. MgCl2 2n PCRn zgll ve
rn verimi zerinde ok nemli bir etkisi vardr Genellikle optimum MgCl2 konsantrasyonu
olarak 1.5 mM tercih edilir. Dk Mg+2 iyon konsantrasyonu zayf rn oluumuna, yksek
Mg+2 iyon konsantrasyonu ise spesifik olmayan rn oluumuna sebep olmaktadr (Sani vd.
2005).
2.3.2 RAPD Primerleri
almamzda kullanlan RAPD primerleri, rastgele seilmi 10 bazlk primerlerdir.
almada toplam 27 primer allmtr. Primerler G+C ierii %6070 olacakekilde
seilmitir. almadaki 158 rnek izelge 2.2de verilen bu primerler tarafndan taranm ve
10 tanesi Apis floreada almtr.
2.3.3 Tek Bir rnekin Hazrlanan RAPD-PCR Karm
Bir ependorf tpne rnek saysna gre karm hazrlanp, PCR tplerine 24er l datld.
PCR karmnn hacmi 25 l tutuldu. Son olarak her bir rnekten 1 l DNA eklenerek
program ayarlanm olan PCR cihaz yerletirildi. Tm primerler iin ayn mikterda karm
kullanlmtr.
15
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
33/56
Tek bir rnek iin hazrlanan karm,
Distile su 15l
Nkleotidler 4l
Buffer 2,5l
MgCl2 1,5 l
Primer 1l
Taq polimeraz 0,25l
izelge 2.2 RAPD PCR analizinde kullanlan primerler ve baz dizileri.
Primerler Dizileri
Primer 1 5-CTTACGTCAC-3Primer 2 5-CGGTTAGACG-3
Primer 3 5-GGTTTGGAGG-3
Primer 4 5-AAACCAGGCG-3
Primer 5 5-CCCAACACAC-3
Primer 119 5-GTGCTCTAGA-3
Primer 139 5-AGCGTCGACT-3
Primer 142 5-CTT TCC TTCC-3
Primer 149 5-GCGCGGCACT-3
Primer 151 5-TTGCGCCCGG-3
Primer 154 5-AGACGCCGAC-3
Primer 162 5-GGGTGTGGTT-3
Primer 189 5-CGGCGTTACG-3
Primer 190 5-GGCCGATGAT-3
OPA 07 5'-GAAACGGGTG-3'
OPA 09 5'-GGGTAACGCC-3'
OPA 10 5'-GTGATCGCAG-3'
OPB 06 5'-TGCTCTGCCC-3'OPB 07 5'-GGTGACGCAG-3'
OPB 08 5'-GTCCACACGG-3'
OPB 09 5'-TGGGGGACTC-3'
OPB 17 5'-AGGGAACGAG-3'
OPB 20 5'-GGACCCTTAC-3'
OPD 02 5'-GGACCCAACC-3'
OPD 03 5'-GTCGCCGTCA-3'
OPD 13 5'-GGGGTGACGA-3'
OPD 15 5'-CATCCGTGCT-3'
16
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
34/56
2.3.4RAPD-PCR Koullar
Bu almadaki primerler iin kullanlan PCR koullar izelge 2.3te verilmitir. Bu koullar
27 primer iin sabit tutulmutur.
izelge 2.3 Her bir primer iin kullanlan PCR koullar.
Basamak Scaklk ve Sre Siklus
n Denatrasyon 95 C 1 dakika 1 siklus
Denatrasyon 94 C 1 dakika
Balanma 36 C 2 dakika45 siklus
Uzama 72 C 2 dakikaSon Uzaman 72 C 15 dakika 1 siklus
2.4 AGAROZ JEL ELEKTROFOREZ
Elde edilen PCR rnleri (23,5 l) ykleme boyas (l) 1.5 ile (%40lk skroz, xylene cyanol
FF ve Bromophenol Blue) kartrlarak %1,7lik agaroz jelde yrtlmtr. %1,7lik agoroz
jel haz
rland
. Agaroz jel iin ise 2,89 g agaroz 170 ml 1Xlik TAE (Tris-Asetat-EDTA)iinde mikrodalga frnda homojen ekilde eritildi. Daha sonra ierisine tarak yerlemi olan
jel tablosuna dkld. Jel tamamen donana kadar en az yarm saat beklenildi. Jel katlatktan
sonra tarak karlarak jel elektroforez tankna yerletirilerek jelin zeri tamamen TAE
tampon solsyonu ile kapanacakekilde elektroforez tankna yerletirildi. Jele ykleme ilemi
srasnda MarkerX174 RF DNA /Hae III (DNA paralarnn byklklerinin tahmininde
kullanlan DNA referans) kullanld. rnekler 70 Voltta 2 saat elektroforez koullarnda
yrtldkten sonra jel kartlp EtBr (Etidyum Bromr) ile yarm saat boyanmas saland.
Boyanan DNA bantlar UV altnda grnr hale getirilerek resim ekildi. Her bir primer
iin elde edilen verilerin analizler iin dosyalar hazrland.
2.5 JELDEK BANDLARIN YORUMLANMASI VE ANALZ
RAPD PCR yntemi ile amplifiye edilen rnler grsel olarak gzlenmitir ve gzlenen
bantlar deerlendirilmitir. Jeller yorumlanrken DNA bantlarnn varl (1) ve yokluuna
17
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
35/56
gre (0) olacakekilde her bir primer iin bir matris oluturulmutur. Bu veriler birletirilerek
analizler iin kullanlmtr.
Bu almada analizler iin POPGENE32 (Yeh et al. 1999) ve POPULATION 1.0 (Langella
2000) programlar kullanlmtr. Bu programlara veri girii ile ilgili dosyalarekil 2.2 ve
ekil 2.3te verilmitir.
Bu programlar kullanlarak her rnek iin gzlenen allel says (Na), etkili allel says (Ne),
Neinin genetik eitlilii (1972) (H) ve Shanon information indeksi (I) hesapland. Ek olarak
populasyondaki bir bireyin beklenen heterozigotluu (HS) ve tm populasyonda bir bireyin
beklenen heterozigotluu (HT) Hardy-Weinberg beklentilerine gre hesapland. Alt
populasyonlar arasndaki genetik farkllamann nisbi bykl (GST) Nei (1987)ye gre
hesapland. Nm= 0.5(1- GST )/( GST) forml kullanlarak her lokus iin nesil bana glerin
ortalama saysn ve lokuslar arasndaki ortalama deeri hesaplamak iin GST tahminleri
kullanld. Populasyonlar aras ilikileri grmek iin POPGENE32 program ile dendogram
oluturuldu. POPULATION 1.0 programlar ile analizleri yapld. Bu programlar ile yaplan
analizler sonucu hesaplanan deerlerunlardr:
Na : Her rnek iin gzlenen allel says
Ne : Etkili allel says
Nm : Gen ak
H : Neinin genetik eitlilii (1987)
I : Shanon information indeksi
: Populasyondaki gen eitliliiHS
H : Toplam gen eitliliiT
G : Alt populasyonlar arasndaki genetik farkllamann nisbi byklST
P : Polimorfik lokus
%P : Yzde polimorfik lokus
18
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
36/56
ekil 2.2 POPGENE32 programna RAPD verilerinin veri giri dosyas.
ekil 2.3 POPULATION programna RAPD verilerinin veri giri dosyas.
19
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
37/56
20
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
38/56
BLM 3
SONULAR
ran slam Cumhuriyetinden 3 eyaletten toplam 9 lokasyondan 158 doal koloniden toplanan
Apis florea rnekleri RAPD-PCR yntemi ile allmtr. Bu alma sonucu kullanlan 25
primerden 10 tanesinden bant elde edilmitir. Primer 2de 11 bant; Primer 3te 12 bant; Primer
4te 13 bant Primer 5te 10 bant; OPA 07de 12; OPB 07de 12; OPB 17de 13 OPB 20de 10
OPD 02de 9 ve OPD 13te 13 bant grlmtr. Her bir primerden elde edilen bant says
izelge 3.1de gsterilmitir.
izelge 3.1 Her bir primerden elde edilen toplam bant says.
Primerler Dizileri Toplam Bant Says
Primer 2 5-CGGTTAGACG-3 11
Primer 35-GGTTTGGAGG-3 12
Primer 4 5-AAACCAGGCG-3 13
Primer 55-CCCAACACAC-3 10
OPA 07 5'-GAAACGGGTG-3' 12
OPB 07 5'-GGTGACGCAG-3' 12
OPB 17 5'-AGGGAACGAG-3' 13
OPB 20 5'-GGACCCTTAC-3' 10
OPD 02 5'-GGACCCAACC-3' 9
OPD 13 5'-GGGGTGACGA-3' 13
almada kullanlan be primerden (primer 4, primer 5, OPB 17, OPB 07 ve OPD 02) elde
edilen jel resimleri sras ile ekil 3.1, ekil 3.2, ekil 3.3, ekil 3.4, ekil 3.5te verilmitir.
21
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
39/56
ekil 3.1 almada kullanlan rneklerin primer 4 ile elde edilen PCR amplifikasyon
rnlerinin agaroz jel zerindeki grnts.
ekil 3.2 almada kullanlan rneklerin primer 5 ile elde edilen PCR amplifikasyon
rnlerinin agaroz jel zerindeki grnts.
ekil 3.3 almada kullanlan rneklerin OPB 17 primeri ile elde edilen PCR amplifikasyon
rnlerinin agaroz jel zerindeki grnts.
22
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
40/56
ekil 3.4 almada kullanlan rneklerin OPD 02 primeri ile elde edilen PCR amplifikasyon
ekil 3.5 almada kullanlan rneklerin OPB 07 primeri ile elde edilen PCR amplifikasyon
OPGENE32 program ile Nei (1987) ve Nei (1972)ye gre tm lokuslar iin 9 lokasyondaki
pis florea populasyonlar iin hesaplanan ortalama genetik farkllama deeri 0,21dir. Bu
rnlerinin agaroz jel zerindeki grnts.
rnlerinin agaroz jel zerindeki grnts.
P
populasyonlarda genetik varyasyon; populasyonlar arasndaki genetik uzaklar ile genetik
benzerlikler sras ile izelge 3.2 ve izelge 3.3te verilmitir.
A
deer, Dezful populasyonunda en dk H= 0,03 (%P, polimorfik lokus yzdesi = 6,09)
deerdedir. Bushehr populasyonunda ise bu deer en yksek seviyededir H= 0,17 (%P=52,17)
(izelge 3.2). Bu populasyonlar iin ortalama polimorfik lokus yzdesi 75, 65dir.
23
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
41/56
Nei (1972)ye gre hesaplanan genetik mesafe deerlerine gre genetik olarak birbirine en
yakn populasyonlar 0,059 genetik mesafe deeri ile Sarollah ve Mosain populasyonlardr.
Birbirine en uzak populasyonlar ise 0,463 genetik mesafe deeri ile Soush ve Dezfuldur
(izelge 3.3). Genetik benzerlik deerleri ve genetik mesafe deerleri birbirleri ile tutarl
sonular vermitir. Bu sonulara gre Soush ve Dezful populasyonlar en az benzerlik
gsteren populasyonlarken (0,629), Sarollah ve Mosain populasyonlar ise genetik benzerlik
deerleri bakmndan birbirine en yakn populasyonlardr (0,942) (izelge 3.3).
izelge 3.2 Tm lokuslar iin 9 lokasyondaki populasyonlarda genetik varyasyon analizisonucu (Nei 1987).
%Polimorfik
Lokus
#PolimorfikLokus
Lokasyon Na Ne H I
1,52(0,50)
1,29 0,17 0,26 60Bushehr 52,17
(0,36) (0,19) (0,28)1,44
(0,50)1,22
(0,32)0,14
(0,18)0,21
(0,26)51 44,35Dast Abas
1,33(0,47)
1,19 0,11(0,17)
0,1738 33,04Dehloran
(0,31) (0,26)1,31
(0,47)1,19
(0,34)0,11
(0,18)0,17
(0,26)Mosain 36 31,30
1,35(0,48)
1,24 0,14 0,2037 32,17Ogahha
(0,37) (0,20) (0,28)1,31
(0,47)1,19 0,11 0,16
36 31,30Sarollah(0,32) (0,18) (0,26)
1,50(0,50)
1,24(0,31)
0,15(0,18)
0,23Ahvaz 51 44,35(0,26)
1,08(0,27)
1,05(0,16)
0,03(0,10)
0,04(0,15)
Dezful 7 6,09
1,28(0,45)
1,20(0,35)
0,11(0,19)
0,17(0,27)Soush 29 25,22
1,76 0,34 0,21 0,32Ortalama 87 75,65(0,43) (0,35) (0,19) (0,26)
Dokuz Apis florea populasyonu arasndaki genetik ilikileri gsteren dendograma
bakldnda 33lk bootstrap deerine gre 3 grup olumutur. Birinci gruptaki Ahvaz veDezful populasyonlar 77lik bootstrap deerine gre balanmtr. Buna ek olarak Dehloran,
Bushehr, Dasht Abas, Soush ayn grup ierisinde yer almtr ve sras ile 49, 25, 22, 27lik
bootstrap deerleri ile Ahvaz ve Dezful populasyonlarna balanmtr. Birinci grup 33lk
deeri ile ikinci ve nc gruptan ayrlmtr. kinci grupta Mosain ve Ogahha
populasyonlar 52lik bootstrap deeri ile birbirinden ayrlmtr. nc grup olarakta sadece
Sarollah populasyonundan olumaktadr (ekil 3.6). ekil 3.7te bu populasyonlarn
gruplamasn farkl birekilde gstermektedir.
24
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
42/56
Apis florea populasyonlarnda eyaletteki genetik farkllama deeri en yksek Khuzestan
eyaletindedir (H=0,18). Bu deer Bushehr ve Ilam populasyonlarnda eittir (H=0,17). Bu
eyaletlerdeki populasyonlarn yzde polimorfik lokus deerleri sras ile ve 60,87 (Ilam),
60,00 (Khuzestan), 52,17 (Bushehr) (izelge 3.4).
izelge 3.3 Genetik mesafe (alt diagonal) ve genetik benzerlik (st diagonal) hesaplamalar(Nei 1972).
Lokasyon Bushehr Dasht Abas Dehloran Mosain Ogahha Sarollah Ahvaz Dezful Soush
- 0.928 0,916 0,910 0,871 0,910 0,760 0,870Bushehr 0,867
0,074 - 0,911 0,902 0857 0,941 0,816 0,761 0,875Dasht Abbas
0,087 0,094 - 0,919 0,881 0,904 0,861 0,815 0,837Dehloran
0,094 0,104 0,084 - 0,904 0,942 0,810 0,725 0,873Mosain
0,138 0,154 0,127 0,101 - 0,908 0,774 0,680 0,831Ogahha
0,094 0,061 0,101 0,059 0,097 - 0,801 0,725 0,875Sarollah
0,142 0,203 0,150 0,211 0,256 0,221 - 0,869 0,725Ahvaz
0,274 0,273 0,204 0,322 0,385 0,321 0,140 - 0,629Dezful
0,139 0,134 0,178 0,135 0,185 0,133 0,321 0,463 -Soush
ekil 3.6 Dokuz Apis florea populasyonlar arasndaki genetik ilikileri gsteren, Nei(1972)nin standart genetik mesafe deerlerine gre gsteren dendogram.
25
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
43/56
ekil 3.7 Dokuz Apis florea populasyonlar arasndaki genetik ilikileri gsteren dier birdendogram.
izelge 3.4 Tm lokuslar iin 3 eyalet populasyonlarn genetik varyasyon analizi sonucu
(Nei 1987).
%Polimorfik
LokusEyalet Lokasyon Na Ne H I
#PolimorfikLokus
1,52 1,29 0,17 0,26Bushehr Bushehr 60 52,17
(0,50) (0,36) (0,19) (0,28)DastAbas-DehloranMosain-Ogahha-Sarollah
1,61 0,28 0,17 0,26Ilam 70 60,87
(0,49) (0,35) (0,19) (0,27)
Ahvaz-Dezful-Soush
1,60 0,28 0,18 0,28Khuzestan 69 60,00
(0,49) (0,31) (0,18) (0,26)
26
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
44/56
izelge 3.5 eyalet populasyonlar iin genetik farkllama analizi sonucu (Nei 1987).
Eyalet Lokasyon Ht Hs Gst Nm
0,17 0,17 0,00Bushehr Bushehr -(0,04) (0,04)
DastAbas-Dehloran Mosain-Ogahha-Sarollah
0,17 0,12 0,30 1,16Ilam(0,04) (0,02)
0,100,170,40 0,75Khuzestan Ahvaz-Dezful-Soush (0,01)(0,03)
Her bir eyaletin kendi iindeki populasyonlarn farkllamasn gsteren Hs deerine gre
Bushehrde populasyon ii farkllama daha fazlayken Khuzestandaki populasyon ii
farkllama daha azdr (izelge 3.5). randaki 3 eyaletlerdeki Apis florea altpopulasyonlar
iin genetik farkllama deerlerine baktmzda, tek bir populasyondan olutuu iinBushehr populasyonunun genetik farkllama deeri yoktur (Gst= 0,00). Khuzestan ve
Ilamdaki alt populasyonlarn genetik farkllama deerleri sras ile Gst= 0,40 ve
Gst= 0,30dir. Buna gre Khuzestandaki populasyonlarda genetik farkllama daha fazladr
(izelge 3.5).
ekil 3.8de eyalet populasyonlar ve alt populasyonlar arasndaki genetik ilikileri
gsteren aa grlmektedir. Bu aaca gre her eyalette birbirine yaklak olarak ayn
uzaklktadr. Khuzetan eyaletinde Ahvaz ve Dezful populasyonlar birbirine daha yaknken
Soush populasyonu daha uzaktadr. Ilam eyaletinde ise populasyonlar biribirine farkl
uzaklkta bulunmaktadr.
27
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
45/56
ekil 3.8 eyalet populasyonlar ve alt populasyonlar arasndaki genetik ilikileri gsteren,
dendogram.
28
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
46/56
BLM 4
TARTIMA
Bu almada da RAPD PCR metodu ilk defa Apis florea populasyonlar arasndaki genetik
farkllamay ortaya koymak iin kullanlmtr. Farkl primerler ile alma gerekletirilmi,
PCR rn veren bu primerlerden 10 tanesi ile yaplan analizler ve oluturulan aalara gre
populasyonlardaki genetik farkllamalar ve ilikiler karlmtr. Bu alma randa dalm
gsteren Apis florea populasyonlarnn genetik ilikilerini gsteren ilk alma olduu iin
nemlidir.
Daha nce birok canlda RAPD teknii kullanlarak genetik varyasyon almalar
yaplmtr (Gbbk ve Pekmezci 2001, lhak ve Arslan 2007). Arlarda ise Suazo et. al.
(1998) farkl balars alttrleri (A. m. ligustica, A. m. carnica, A. m. mellifera, A. m. iberica ve
Amerikadaki Avrupa ve Afrika kkenli arlar) ile yaptklar almalarda bu teknii
kullanmlardr. Bu almada da kullanlan primerlerden bazlar (Primer 1-5) Afrika ve
Avrupa balarlarnn birbirinden ayrlmasnda kullanlmtr. Ancak almada onlarca primer
kullanlmasna ramen sadece 5 tanesi farkl kkenlere sahip arlarn birbirileri arasndaki
farklln tespitinde kullanlabilmitir.
Bu almada da 27 primer denenmi ancak 9 primer ile oaltma ilemi gereklemi ve
veriler toplanmtr. Bu primerler ile elde edilen bant says 9 ile 13 arasnda deimekte olup
daha nceki almalarda elde edilenler ile benzerlik gstermektedir. Lokasyonlar elealndnda en dk polimorfik lokus says 7 olarak Dezfulda tespit edilmi en yksek ise
60 ile Bushehr de hesaplanmtr. Yzde polimorfik lokuslar ele alndnda sonu
deimemektedir. Aa yukar benzer sonular m lokasyonlar iin geerlidir.
Eyaletler gz nne alnarak yaplan deerlendirmede geografik olarak yaknlk gsteren
eyaletler genetik olarak birbirine yakn bulunmutur. Bushehr sonulara gre Bhuzestana
lamdan daha yakn hesaplanmtr. Bu durum lokasyonlar ele alndnda tam olarak ortayakoyulamamtr (ekil 3.6 ve ekil 3.7). Eyaletler arasndaki farkllk ok az ve birbirlerine
29
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
47/56
ok yakndr (ekil 3.8). Genetik parametreler asndan en az alel eitliliine sahip eyalet
Bushehr, en fazla ise Ilamda bulunmutur. Aynekilde Polimorfik lokus says ve
polimorfik lokus yzdelerine bakldnda durum ayndr. Bunun en byk sebeplerinden
birisi eyaletler arasndaki rnek says farkllndan kaynaklanm olabilir. FST deerinden
hesaplanan Nm deerlei bu eyaletler arasnda herhangi bir gen al veriinin olmadn
bildirmektedir. Bushehr de Nm hesaplanamamasnn sebebi ise bu eyalette tek bir
lokasyondan rneklemenin yaplmasndan kaynaklanmaktadr. Yinede ikinci grubu oluturan
lam eyaletindeki populasyonlar iin Nm deeri 1,16dir; nc grubu oluturan Khuzestan
populasyonlar iin Nm deeri de 0,75dir. Wright (1969)a gre Nm deerinin 1den kk
kmas populasyonun genetik srklenme yznden farkllamaya baladn ifade eder.
almamzda Khuzestan grubu iin bu deer 1in altnda olduu iin bu eyaletteki
populasyonlarda farkllama olduu sylenebilir.
Bu alma srasnda bu ve dier yan eyaletlerden daha ok rnekle yaplm ve ileride bu
rneklerinde ayn primerler kullanlarak RAPD almalar gerekletirilecek bu n almaya
eklenerek bir makale hazrlanacaktr.
Bu almada elde edilen veriler ile daha nce yaplan randaki Apis florea
populasyonlarndaki klasik ve geometrik morfometri verilerine dayal istatistiksel analizlerde
(yaynlanmam) eyaletteki populasyonlarn birbirine ok yakn olduunu gstermekte ve
RAPD almasn destekleyici bulgular ortaya koymaktadr. Klasik morfometrik almalarda
kullanlan karakterler ayn RAPD de olduu gibi lokasyonlar baznda ayrt edici olmaktan
uzak ancak eyalet olarak analize tabi tutulduunda bulunan sonular benzer kmaktadr. Apis
florea ile ilgili daha nce herhangi bir molekuler alma olmadndan elde edilen bulgular
ile karlatrlacak herhangi bir alma da yer almamaktadr.
Daha nce deneme niteliinde yaynlanmam birka molekler alma yaplm ve bu
almalardan baz nemli soular bulunmutur. Snrl rnek saysyla yaplan almada
COI-COII blgesi allm (Kandemir vd. yaynlanmam) ve balarlarnda (Apis mellifera)
rastlanan intergenik blge farkll ortaya konulmutur. Ayrca bu blgede yaplan tm
rneklerde PC sonucunda elde edilen DNA paras farklla rastlanmamtr. Ayrca
balarlar iin kullanlan baz mikrosatelit lokuslar Apis florea iin kullanlm ancak detayl
bir alma yaplmamtr.
30
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
48/56
Tahmasebi et al. (2002) Apis florea ile yaptklar almalarda benzerekilde corafik olarak
bu blgedeki populasyonlarn bir kmede toplandn tespit etmi ve belirtmilerdir. Ayn
durum ok daha geni bir alma ile Hepburn et al. (2005) tarafndan tm yayl
gsterdikleri corafya da yaplm ve ok farkllk olmad vurgulanmtr. Bu alma da
kullanlan RAPD belirteleri ile ran da yayl gsteren Apis floreann 3 eyaletteki
populasyonlar rneklenmi ve 9 primer ile yaplan aratrmada eyaletteki populasyonlarn
genetik olarak biribirine ok yakn olduunu gstermektedir.
Daha detayl almalar iin gerek mtDNA gerekse nkleer genomda farkl belirtelerin
bulunmas ve bu yeni gen blgelerinin allmas yannda mcrosatelit ya da SNP gibi dier
molekler belirtelerin kullanlarak Apis floreadaki genetik varyasyon ok daha detayl ve
doru birekilde ortaya konulabilecektir.
31
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
49/56
32
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
50/56
KAYNAKLARArslan E (2004) RAPD-PCR yntemiyle Trkiyedeki Hyacinthella Schur (Liliaceae) trleri
arasndaki polimorfizm ve filogenetik ilikilerin belirlenmesi. S.. Fen Ed. Fak. FenDerg., 23: 27-32.
Aytekin A M, Terzo M, Rasmont P and aatay N (2007) Landmark based geometric
morphometric analysis of wing shape in Sibiricobombus Wogt (Hymenoptera:Apidae: Bombus Latreille). Ann. Soc. Entomol. Fr. (n.s.), 43(1): 95102.
Catherine M H, Somutria G and John A T (1992) Microsatellites for Linkage Analysis ofGenetic Traits.8 (8) England.Clarke K E, Oldroyd B E, Javier J, Quezada-Eun G and Rinderer T (2001) Origin of
honeybees (Apis mellifera L.) from the Yucatan peninsula inferred frommitochondrial DNA analysis. Molecular Ecology, 10: 13471355.
Crozier Y C, Koulianos S and Crozier R H (1991) An improvement test for Africanized
honey bee mitochondrial DNA. Experientia, 47: 968969.Doyle, J J and Doyle, J L (1991) Isolation of plant DNA from fresh tissiue. Focus, 12(1): 13-15.
Ellegran H (1993) Genome analysis with microsatellite markers. Department of animal
breeding and genetics, Swedish University of Agricultural Science, Uppsala .
ErwinT L (1983) Tropical forest canopies: the last biotic frontier. Bulletin of theEntomological Society of America, Volume 29: 14-19.
Estoup A, Garnery L, Solignac M and Cornuet J M (1995) Microsatellite variation in
honey bee (Apis mellifera L.) populations: hierarchical genetic structure and test ofthe infinite allele and stepwise mutation models. Genetics, 140: 679695.
Franck P, Garnery L, Solignac M and Cornuet J M (1998) The origin of west European
subspecies of honeybees (Apis mellifera): New insights from microsatellite andmitochondrial data. Evolution, 52: 11191134.
Franck P, Garnery L, Loiseau A, Solignac M and Cornuet J M (2000) Molecular
confirmation of a fourth lineage in honeybees from Middle-East. Apidologie, 31:167180.
Franck P, Garnery L, Loiseau A, Oldroyd B P, Hepburn H R, Solignac M and Cornuet
J M (2001) Genetic deversity of the honeybee in Africa: microsatellite andmitochondrial data. Heredity, 86: 420430.
33
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
51/56
KAYNAKLAR (devam ediyor)
Free J B (1981) Biology and behaviour of the honeybee Apis florea and its possibilities for
beekeeping. Bee World, 62: 4659.Garnery L, Cornuet J M and Solignac M (1992) Evolutionary history of the honeybee
(Apismellifera L.) inferred from mitochondrial DNA analysis. MoleculerEcology, 3:145154.
Garnery L, Solignac M, Celebran G and Cornuet J M (1993) A simple test using
restricted PCR-amplified mitochondrial DNA to study the genetic structure ofApismellifera L. Experientia, 49: 10161021.
Garnery L, Mosshine E H, Oldrody B P and Cornuet J M (1995) Mitochondrial DNA
variation in Moroccan and Spanish honey bee populations. Mol. Ecol., 4: 465471.
Garnery L, Franck P, Baudry E and Vautrin D (1998) Genetic biodiversity of the WestEuropean honeybee (Apis mellifera mellifera and Apis mellifera iberica), I.Mitochondrial DNA. Gnt. Sl. Evol., 30: 3147.
Gbbk H ve Pekmezci M (2001) Deiik muz klonlar arasndaki genetik varyasyonlarn
RAPD markrleri ile belirlenmesi. Bahe, 30(1-2): 71-79.Hall H G and Muralidharan K(1989) Evidence from mitochondrial DNA that African
honey bees spread as continuous maternal lineages. Nature (Lond.), 339: 213215.
Hall H G (1986) DNA differences found between Africanized and European honeybees.Proc. Natl. Acad. Sci., 83: 4874-4877 Hall H G (1988) Characterization of the African honey bee genotype by DNA restriction
fragments, pp. 287-293, In G. R. Needham, R. E. Page, M. Delfinado-Baker and C.E. Bowman [eds.], Africanized honey bees and bee mites, Ellis Horwood, Chishester,England.
Hall H G and Smith D R(1991) Distinguishing African and European honey bee matrilines
using amplified mitochondrial DNA. Proc. Natl. Acad. Sci., 88: 45484552.
Hall H G (1992a) DNA studies reveal processes involved in the spread of New WorldAfrican honeybees, Fla. Entomo. 75: 51-59
Hall H G (1992b).Further characterization of nuclear DNA RFLP markers that distinguish
Africanand European honeybees, Arch. Insect Biochem. Physiol., 19: 163-175.Hall H G (1992c) Suspected African honeybee colonies in Florida tested for identifying DNA
markers, Flo. Entomol. 75: 257-266Hashemi M (2004) The complete guide to bee keeping. 2nd Edition, 730 p.
34
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
52/56
KAYNAKLAR (devam ediyor)
Hepburn H R and Hepburn C (2005) Bibliography ofApis florea. Apidologie, 36: 377378.
Hepburn H R, Radloff S E, Otis G W, Fuchs S, Verma L R, Ken T, Chaiyawong T,Tahmasebi G, Ebadi R and Wongsiri S (2005) Apis florea: morphometrics,classification and biogeography. Apidologie, 36: 359376.
lhak O ve Arslan A (2007) Rastgele oaltlm polimorfik DNA yntemiyle kanatl
etlerinde tr tayini. F.U. Sa. Bil. Derg., 21(4): 167-171.Langella O (2000) POPULATIONS: Population Genetic Software (Individuals or
populations distances, phylogenetic trees). CNRS, France. http://pge.cnrs-gif.fr/bio-info/populations.
Maa T C (1953) An inquiry into the systematics of the Tribus Apidini or honeybees(Hymenoptera). Treubia, 21: 525640.
McMichael M and Hall H G (1996) DNA RFLPs at a highly polymorphic locus distinguish
European and African subspecies of the honey bee Apis mellifera L. And suggestgeographical origins of New World honey bees. Mol. Ecol. 5: 403-416.
Meixner M D, Sheppard W S and Poklukar J (1993) Asymetrical distribution of a
mitochondrial DNA poltmorphism between two introgressive heney bee races.Apidologie, 24: 147153.
Moradi M and Kandemir I (2004) Observations on Apis florea "the Dwarf Honey Bee" in
Iran. Am. Bee J., 144 (9): 699703.Moritz R F A, Hawkins C F, Crozier R H and Mackinley A G (1986) A mitochondrial
DNA polymorphism in honeybees (Apis mellifera L.). Experientia, 42: 322-324.Moritz R F A, Cornuet J M, Kryger P, Garnery L and Hepburn H R(1994)
Mitochondrial DNA variability in South African honeybees (Apis mellifera L.).Apidologie, 25: 169-178.
Mossadegh M S (1993) New geographical distribution line ofApis florea in Iran. AsianApiculture, pp. 6466.Muralidharan K and Hall H G (1990).Prevalence of African DNA RFLP alleles in
neotropical African honeybees, Arch. Insect Bichem. Physiol., 15: 229-236Nei M (1972) Genetic Distance Between Populations. American Naturalist. 106: 283-292.NeiM (1987). Molecular Evolutionary Genetics. Columbia Uni. Press, New York.
35
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
53/56
KAYNAKLAR (devam ediyor)
Nielson D I, Ebert P R, Page R E Jr, Hunt G J and Guzmn Novoa E (2000) ImprovedPolymerase Chain ReactionBased Mitochondrial Genotype Assay for Identification
of the Africanized Honey Bee (Hymenoptera: Apidae). Ann. Entomol. Soc. Am., 93(1): 16.Oldroyd B P, Sylvester A, Wongsiri S and Rindeder E (1994) Task specialization in a wild
bee, Apis florea (Hymenoptera: Apidae), revealed by RFLP banding. BehavioralEcology and Sociobiology, 34: 25-30.
Otis G W (1996) Distribution of recently recognized species of honeybees (Hymenoptera:
Apidae: Apis) in Asia. J. of Kansas Entomol. Soc., 69: 311-333.Palmer K A and Oldroyd B P (2001) Mating frequency in Apis florea revisited
(Hymenoptera, Apidae). Insectes soc., 48: 4043.Ruttner F (1988) Biogeography and Taxonomy of Honeybees, Springer-Verlag, Berlin,
Heildelberg 284 p.Sani A, Erolu C ve Kzrgil A (2005) PCR ve RFLP yntemleri ile Mycobacterium
trlerinin identifikasyonu. 21. Yzylda Tberkloz Sempozyumu ve II. TberklozLaboratuvar Tan Yntemleri Kursu, Samsun.
Sehristani N (1997) Honey bees and beekeeping, Sipehr Pres, Tehran, Iran, 455p.Sen Sarma M, WhitfieldC W andRobinson G E (2007)Species differences in brain gene
expression profiles associated with adult behavioral maturation in honey bees.Genomics,8: 202.
Sheppard W S, Rinderer T E, Meixner M D, Yoo H R, Stelzer J A, Schiff N M, Kamel S
M and Krell R(1996) HinF1 variation in mitochondrial DNA of Old World honey beeraces. J. Hered., 87: 3540.
Sheppard W S and Smith D R(2000) Identification of African-Derived Bees in the
Americas: A Survey of Methods, Ann. Entomol. Am. 93 (2): 159-176.
Smith D R(1988) Mitochondrial DNA polymorphism in five Old World subspecies of honeybees and in New World hybrids, pp. 303312, In G.R. Needham, R.E. Page,M.Delfinado-Baker and C.E. Bowman [eds.], Africanized honey bees and mites, EllisHorwood, Chichester, England.
Smith D R, Brown W M and Taylor Jr (1989) Neotropical Africanized bees have African
mitochondrial DNA. Nature, 339: 213215.Smith D R and Brown W M (1990) Restriction endonuclease cleavage sites and lenght
polymorphism in mtDNA ofA. mellifera mellifera and A. mellifera carnica
(Hymenoptera: Apidea), Entom. Soc. Am., 83 (1): 8188.
36
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
54/56
KAYNAKLAR (devam ediyor)
Smith D R, Palopodi M F, Taylor B R, Garnery L, Cornuet J M, Solignac M and Brown
W M (1991) Geographical overlap of two mitochondrial genomes in Spanishhoneybees (Apis mellifera iberica). J. Hered., 82: 96100.
Smith H (1995) Nobel Prize winner in medicine or physiology, Mayo Clin Proc. 1995
Jun;70(6):540. No abstract available, PMID: 7776712 [PubMed - indexed forMEDLINE
Suazo A, McTiernan R and Hall H G (1998) Differences between African and European
honey bees (Apis mellifera) in random amplified polymorphic DNA (RAPD), J.Hered. 89: 32-36.
Tares S, Cornuet J M and Abad P (1993) Characterization of an unusually conserved AluI
highly reiterated DNA sequence family from the honeybee, Apis mellifera.Genetics,134: 1195-1204.Tahmasebi G, Ebadi R, Tajabadi N, Akhondi N and Faraji S (2002) The effect of
geographical and climatological conditions on the morphometrical variation andseparation of Iranian small honeybee (Apis florea F.) populations. Journal of Scienceand Technology of Agriculture and Natural Resources, 6(2): 176-185.
tk A E, imek S ve Krolu E (2005) Echinococcus cinsinin molekler genetik
karakterizasyonu. Trkiye Parazitoloji Dergisi, 29(3): 171-176.
Whitcombe R P (1984) Apis florea, Thesis Univ Durham.Williams J V, Kubelik A R, Livak K, Rafalski, J A and Tingey S (1990) DNA
polymorphism amplified by arbitrary primers are usefull as genetic markers. NucleicAcid Research, 18(22): 6531-6535.
Welsh J and McClelland M (1990) Fingerprinting genomes using PCR with arbitrarly
primers. Nucleic Acid Research, 18: 7213-7218.Wright S (1969) Evolution and Genetics of Populations: The Theory of Gene Frequencies.
Chicago. Univ. Chicago Pres.
Yeh C F, Yang R and Boyle T (1999) POPGENE32 version 1.31. Windows based software
forpopulation genetics analysis
URL-1http://www.bilgipasaji.com/forum/b-454/69457-ariciligin-tarihcesi.html, ArclnTarihesi, 12.06.2008
37
http://www.bilgipasaji.com/forum/b-454/69457-ariciligin-tarihcesi.htmlhttp://www.bilgipasaji.com/forum/b-454/69457-ariciligin-tarihcesi.html8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
55/56
38
8/7/2019 ran'da Yayl Gsteren Kk Balars (Apis Florea Fabricius) Toplumlarnda Genetik Varyasyonun RAPD Yntemiyle
56/56
ZGEM
Burin TERZ 1984 ylnda Zonguldak ilinde dodu. lk ve orta renimini aynehirde
tamamlad. Lise renimini Zonguldak Atatrk Anadolu Lisesinde tamamlad. Yksek
renimini 2002-2006 yllar arasnda Zonguldak Karaelmas niversitesi Fen Edebiyat Fakltesi
Biyoloji Blmnde tamamlad. 2006 ylnda Zonguldak Karaelmas niversitesi Fen Bilimleri
Enstits Biyoloji Anabilim Dalnda yksek lisansa balad.
ADRES BLGLER
Adres: Kapuz Caddesi Tersane st Sokak No:9/B
67030 ZONGULDAK
Tel: (372) 256 33 02
(544) 2614037
E- posta: [email protected]
Top Related