Wspólne Polityki Polityki JRE. Wspólne polityki w sferze...

Wspólne Politykiwykład 13, semestr 2

Polityki JRE.Wspólne polityki w sferze przemysłuWspólne polityki w sferze przemysłu

Dr Katarzyna ŚledziewskaKatedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego

Polityka przemysłowa

• jest ściśle powiązana z ogólną polityką społeczno-gospodarczą

• trudność zdefiniowania

– na jej treść składają się również działania podejmowane w innych obszarach

• w ramach polityki handlowej, – finansowej,

– regionalnej, – regionalnej,

– ochrony środowiska,

– zdrowia,

– obrony narodowej,

– zamówień publicznych

– w dziedzinie badań i rozwoju,

– systemu oświaty,

– kształcenia i szkolenia zawodowego

Cele polityki przemysłowej

• wspieranie postępu naukowo-technicznego decydującego o konkurencyjności wyrobów wspólnotowych,

• wspieranie rozwoju tzw. przemysłów strategicznych• zapewniających utrzymanie lub rozszerzenie na światowych rynkach

udziału w produkcji nowych generacji wyrobów,• opartych na nowoczesnych technologiach• ważnych dla obronności• prestiżowych z punktu widzenia pozycji międzynarodowych

– informatyka, biotechnologia, elektronika i telekomunikacja, badania i technologie kosmiczne, przemysł lotniczy, materiały syntetyczne, energia atomowa,

• restrukturyzacja przemysłów tradycyjnych • wydobywczego, energetycznego, hutniczego, tekstylnego

• pobudzanie i restrukturyzacja przemysłu w regionach• opóźnionych w rozwoju o zanikającej produkcji przemysłów

"schyłkowych", • o wzrastających tendencjach do strukturalnego bezrobocia, • wymagających szybkiej poprawy stanu środowiska naturalnego.

Nadzór

• W 1967 r. – w Komisji Europejskiej Dyrekcja Generalna ds. Polityki przemysłowej – współdziałanie w

• polepszaniu międzynarodowej produktywności europejskiego przemysłu, • utrzymywaniu wysokiego poziomu zatrudnienia na drodze swobodnego

przepływu wyrobów, • koordynacja narodowych polityk • monitorowanie konkurencji zewnętrznej.

• Obecnie– Dyrekcja Generalna ds. Przedsiębiorstw

• polityki przemysłowa, MSP, telekomunikacja

Podstawy prawne polityki przemysłowej UE

• Traktat Rzymski – nie ma bezpośredniego odniesienia do polityki przemysłowej. – Art. 92/1

• zakaz stosowania wszelkiej pomocy państwowej wypaczającej lub grożącej wypaczeniem konkurencji poprzez faworyzowanie przedsiębiorstw lub gałęzi produkcji w handlu między członkami.

• Traktat o EWWiS – regulował politykę przemysłową w zakresie górnictwa i hutnictwa. – Art. 3g dotyczy modernizacji produkcji i polepszania jakości.

• Traktat o Euratomie – reguluje pewien zakres przemysłu nuklearnego,

• wskazanie konieczności przyczyniania się do rozwoju badań i szerzenia wiedzy technicznej,

• ułatwianie inwestycji, zaopatrywania Wspólnoty w rudy i paliwo jądrowe i zapewnienia rozległych rynków zbytu i dostęp do najlepszych środków technicznych (art. 2a, 2c, 2d, 2g).


• Bezpośrednie odniesienie – JAE

– paragraf 1 • "celem Wspólnoty jest wzmocnienie baz naukowych i technologicznych

przemysłu europejskiego oraz popieranie rozwoju jego konkurencyjności międzynarodowej".

– Art. 130 Traktatu z Maastricht nawiązuje do paragrafu 1 JAE• przyspieszenie dostosowań przemysłowych do zmian strukturalnych, • przyspieszenie dostosowań przemysłowych do zmian strukturalnych,

• wspieranie środowiska sprzyjającego inicjatywom i rozwojowi przedsiębiorczości, zwłaszcza małych i średnich firm (MSP),

• wspieranie współpracy między przedsiębiorstwami

• zachęcanie do lepszego wykorzystania potencjału przemysłowego polityk innowacyjnych, badań i rozwoju techniki.


• tytuł XV - badania i rozwój techniczny,

– cele i zadania wiedzy, nauki i techniki w rozwijaniu przemysłu wspólnotowego i wspierania jego konkurencyjności międzynarodowej.

– rola ramowych programów wieloletnich.

– charakter horyzontalny kosztem sektorowego.

• Traktat Amsterdamski • Traktat Amsterdamski

– znaczenie promocji innowacji i współpracy między przedsiębiorstwami.

Prace Komisji Europejskiej

• promowanie inwestycji niematerialnych (wiedza, badania i rozwój),

• rozwój współpracy przemysłowej (usuwanie barier hamujących współpracę wewnątrz UE jak i poza nią),

• ochrona uczciwej konkurencji

– wewnętrznej jak i zewnętrznej (koncentracja na wspieraniu horyzontalnym kosztem sektorowego),

• zmiana roli władz publicznych • zmiana roli władz publicznych

– uproszczenie legislacji i procedur administracyjnych zwłaszcza dla MSP,

– właściwe wykorzystanie Funduszy strukturalnych dla wspierania rozwoju konkurencyjnych sektorów przemysłu przy uwzględnieniu sytuacji poszczególnych regionów

Instrumenty realizacji polityki przemysłowej

• finansowanie/ współfinansowanie: – badań i rozwoju, – kształcenia kadr i szkolenia zawodowego, – rozwoju regionalnego– infrastruktury, – ochrony środowiska, – subwencje dla podupadających przedsiębiorstw i gałęzi – subwencje dla podupadających przedsiębiorstw i gałęzi

• procedury antydumpingowe i antysubwencyjne • programy rozwoju przemysłu (krajowe, restrukturyzacji gałęziowej i

regionalnej przemysłu, transferu technologii), • doradztwo, • standardy i normy techniczne, • promowanie przekształceń organizacyjnych przedsiębiorstw (prywatyzacja), • zamówienia publiczne, • systemy podatkowe poszczególnych krajów

Rozwój polityki przemysłowej

• Komisja Europejska – "struktura przemysłowa unijnej gospodarki jako taka jest daleka od ideału, by stawić

czoło procesowi globalizacji. Handel Unii Europejskiej skoncentrowany jest na technologiach średniozaawansowanych i wymagających niskiego albo średniego poziomu kwalifikacji. Unia pozostaje narażona na konkurencję producentów rozwijających się gospodarek Chin i reszty Azji".

• Październik 2005 KE – pakiet przedsięwzięć, które mają doprowadzić do wzmocnienia przemysłu w Unii

Europejskiej.

celem

– wzrost konkurencyjności unijnego przemysłu, w którym pracuje 34 mln ludzi i który produkuje trzy czwarte unijnego eksportu. "Sprzeciwiamy się subwencjom państwowym„

• nowa polityka przemysłowa - Strategia Lizbońska,– wzrost konkurencyjności i innowacyjności przemysłu,

– tworzenie nowych miejsc pracy i zwiększenie wydatków na badania i rozwój poprzez przyciągnięcie inwestycji w tym zakresie

– „Wspólne działania na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia. Nowy początek strategii lizbońskiej”, COM(2005) 24

– „Wspólne działania na rzecz wzrostu i zatrudnienia: wspólnotowy program lizboński” COM(2005) 330

Nowa polityka przemysłowa

• stwarzanie odpowiednich warunków ramowych– dla rozwoju i innowacyjności przedsiębiorstw w celu uczynienia z UE

atrakcyjnego miejsca– do inwestowania i tworzenia miejsc pracy w przemyśle

• rola władz publicznych - polega na działaniu jedynie – gdy zawodzą pewne mechanizmy rynkowe uzasadniając interwencję rządu – w celu wspierania zmian strukturalnych. – w celu wspierania zmian strukturalnych.

• Zmiany strukturalne wymagają czasem– wprowadzenia środków towarzyszących w celu obniżenia społecznych

kosztów – instrumenty

• lepsze stanowienie prawa, • jednolity rynek, • polityka w zakresie innowacji i badań, • polityki zatrudnienia • społeczne

Udział w tworzeniu PKB, udział w wartości dodanej, Unia Europejska, 2008 rok

Gross value added - Industry, including Energy - At current basic prices and current exchange rates (% of all branches)

Udział w tworzeniu PKB, udział w wartości dodanej, kraje Unii Europejskiej, 2008 rok

Produkcja w krajach Unii Europejskiej, w mld USD, 2008 rok

Udział w tworzeniu PKB, udział w wartości dodanej, kraje Unii Europejskiej, zmiany 2008-2000 rak

Zakładanie nowych przedsiębiorstw, jako % już działających, 2006 rok

Struktura przedsiębiorstw Unii Europejskiej, 2006 rok

Udział przemysłu w wartości dodanej i zatrudnieniu, UE-27, 2006 (% w wartości dodanej produkcji przemysłowej i zatrudnieniu)

Polityka przemysłowa a przemysł wytwórczy

• Przemysł wytwórczy UE - ważny – 1/5 PKB UE– zatrudnia około 34 mln osób w UE– kluczowe znaczenie dla wykorzystania możliwości związanych z nową

gospodarką opartą na wiedzy • ponad 80 % wydatków na badania i rozwój w sektorze prywatnym wydaje się

w przemyśle wytwórczym.– nowe i innowacyjne produkty, – nowe i innowacyjne produkty,

• około trzech czwartych eksportu UE.– składa się w przeważającej mierze z małych i średnich przedsiębiorstw

(MŚP). • ponad 99 % przedsiębiorstw i 58 % zatrudnienia w przemyśle wytwórczym

stanowią MŚP.– ściśle powiązany z branżami usług, zapewniając popyt na usługiokoło biznesowe i będąc kluczowym źródłem zaopatrzenia sektora usług

Polityka przemysłowa a przemysł wytwórczy

• Nowe technologie– umiędzynarodowienie gospodarki światowej

• połączenia transportowe• spadające koszty łączności, • obniżone bariery dla handlu i inwestycji

• Efekt: ostrzejsza konkurencja

• Fakty– mały udział sektorów produkcji technologii teleinformatycznych (ICT) w

przemyśle UE– przenoszenie miejsc pracy z UE do krajów o niskich kosztach– większa międzynarodowa konkurencja w zakresie wydatków na badania i

rozwój• UE nie jest wystarczająco konkurencyjna jako miejsce dla badań.

– USA i Japonia – przodują, ale również Chiny i Indie

Wyzwania:

• zapewnienie otwartego i konkurencyjnego jednolitego rynku, obejmującegokonkurencję

• wiedza w sensie badań, innowacji i kwalifikacji

• lepsze stanowienie prawa

• zapewnienie synergii pomiędzy konkurencyjnością, polityką energetyczną i polityką ochrony środowiskapolityką ochrony środowiska

• zapewnienie pełnego i właściwego udziału w rynkach światowych

• sprzyjanie spójności społecznej i gospodarczej

Branże związane z produkcją żywności i naukami o życiu

• Branże związane z produkcją żywności i naukami o życiu – produkcji żywności i napojów, wyrobów farmaceutycznych,

biotechnicznych– 1/5 wartości dodanej przemysłu wytwórczego

• Kluczowe wyzwania:– potrzeba postępów w kierunku tworzenia w pełni konkurencyjnego

jednolitego rynku produktów farmaceutycznych jednolitego rynku produktów farmaceutycznych – kwestie ochrony środowiska – dostępu do rynku w odniesieniu do branż produkcji żywności i napojów,

wyrobów farmaceutycznych i kosmetyków

Branże budowy maszyn i systemów

• teleinformatyka (ICT), produkcja urządzeń mechanicznych• 1/3 wartości dodanej• Wyzwania

– innowacja, – ochrona własności intelektualnej – zapewnienie wysokokwalifikowanych pracowników. – lepszy dostęp do rynków międzynarodowych – lepszy dostęp do rynków międzynarodowych

• Branże transportu wyzwania związane z:– ochroną środowiska,

• szczególnie wobec potrzeby zapewnienia aby ich pojazdy, samoloty i statki były bardziej ekologiczne.

Branże związane z modą i wzornictwem

• 8% wartości dodanej

• Wyzwania

– poprawa innowacyjności, ochrony własności intelektualnej i poziomukwalifikacji

– uzyskanie lepszego dostępu do obecnie silnie chronionych rynkówświatowych

Branże surowców i półwyrobów

• 40% wartości dodanej produkcji UE• Produkcja: wyrobów chemicznych, stalowych, pulpy i papieru)• Branże te są w dużej mierze energochłonne

– główna grupa wyzwań związana jest z energią i ochroną środowiska. • Prawodawstwo

– szczególnie dla branży wyrobów chemicznych – uproszczenie prawodawstwa dla sektora budownictwa. – uproszczenie prawodawstwa dla sektora budownictwa.

• Dostosowania strukturalne ważnym wyzwaniem dla: – branży ceramicznej, poligraficznej i przemysłu stalowego.

Udział w tworzeniu wartości dodanej i w zatrudnieniu, przedsiębiorstwa UE (poza sektorem finansowym) z podziałem na wielkość, 2006 rok

Średni koszt na osobę w przemyśle, 2006, w 1000 euro na osobę

Produktywność pracy na osobę zatrudnioną– PKB w PPS na osobę zatrudnioną, UE27=100

Produktywność pracy na godzinę przepracowaną PKB w PPS na osobę zatrudnioną, UE15=100

Wspólne Politykiwykład 13, semestr 2

Polityki JRE.Wspólna polityka ochrony środowiskaWspólna polityka ochrony środowiska

Dr Katarzyna ŚledziewskaKatedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego

Cele polityki ochrony środowiska

• Zachowanie, ochrona i poprawa jakości środowiska naturalnego

• Ostrożne i racjonalne wykorzystywanie zasobów naturalnych

• Promowanie na płaszczyźnie międzynarodowej środków zmierzających do rozwiązywania regionalnych lub światowych problemów środowiska naturalnego

Cele polityki ochrony środowiska

• Polityka unijna – zagwarantowanie wysokiego poziomu

• Podstawowy element – kilkuletnie programy

– 1973-1975 • Zidentyfikowanie ważnych problemów ekologicznych, określenie wzajemne

relacje miedzy rozwojem gospodarczym a środowiskiem

• Nie przyniosła poprawy stanu środowiska

– 1993-1997 piąty program– 1993-1997 piąty program• Zapobieganie

• Strategia zrównoważonego rozwoju bez szkodzenia zasobom naturalnym i środowisku

2001-2010 – szósty program

• Ograniczenie zmian klimatycznych (ustabilizowanie poziomu koncentracji gazów

• Ratyfikacja i wdrażanie przez kraje UE konwencji z Kioto

• Ochrona przyrody i różnorodności biologicznej

• Zdrowie i środowisko

– doprowadzenie do takiego stanu zanieczyszczeń powietrza, wody oraz poziomu hałasu by nie wywierał negatywnego wpływu na zdrowie poziomu hałasu by nie wywierał negatywnego wpływu na zdrowie człowieka

• Zasoby naturalne

– zapewnienie zrównoważonego zużycia,

– większa efektywność wykorzystania odnawialnych i nieodnawialnych zasobów,

– skuteczny system recyklingu,

– zintegrowana polityka produktu w celu ograniczenia odpadów

Ewolucja problemów i wyzwań środowiskowych

Prawo ochrony środowiska w UE

• regulacje w prawie pierwotnym (traktatowym) i wtórnym.

• Geneza ochrony środowiska w UE - sięga lat 70-tych

• Pierwsze regulacje traktatowe pojawiły się w Jednolitym Akcie Europejskim (1986 r.).

• Prawo wtórne

– dyrektywy,

– rozporządzenia

– decyzje

– umowy międzynarodowe

– orzeczenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości zawierające interpretację powyższych aktów prawnych.

Regulacje

• Obejmują przepisy w zakresie

• Gospodarki wodnej

• Gospodarki leśnej

• Zanieczyszczeń przemysłowych

• Ochrony gatunków

• Postępowania z chemikaliami• Postępowania z chemikaliami

• Bezpieczeństwa nuklearnego

• Ochrony przed promieniowaniem radioaktywnym

• itd

Instrumenty

• Przepisy prawa wtórnego

• Zachęty

• Bodźce ekonomiczne i fiskalne

• Opłaty za gospodarcze korzystanie ze środowiska

• Kary ekologiczne

• Opłaty produktowe i depozytowe• Opłaty produktowe i depozytowe

• Mechanizm wspierania finansowego

• Systemy monitorowania jakości środowiska oraz gromadzenia danych statystycznych

Instrumenty prawne

• Dyrektywa IPPC (Integrated Polution Protection and Control)

– Przewiduje utworzenie zintegrowanego systemu zapobiegania zanieczyszczeniom

– Określa procedury i warunki uzyskiwania zintegrowanych pozwoleń ekologicznych ba instalację urządzeń przemysłowych

• Regulacje ramowe • Regulacje ramowe

– Dotyczą standardów jakości

– Wód (jakość wody pitnej)

– Zagospodarowania odpadów

– Hałasu (maksymalny poziom emisji prze maszyny i urządzenia budowlane)

– Substancji niebezpiecznych (zbliżanie przepisów w sprawie oznakowania, klasyfikacji i opakowania tych substancji

Instrumenty ekonomiczne i fiskalne

• Kary i opłaty

• Wspólnotowe zasady pomocy w ochronie środowiska

• Bezpośrednie lub pośrednie subwencje

• Wydatki z funduszy strukturalnych

• Funduszu Spójności

• Kredyty Europejskiego Banku Inwestycyjnego• Kredyty Europejskiego Banku Inwestycyjnego

• Wydatki na program LIFE, od 1992

– LIFE-Przyroda – wspieranie przedsięwzięć mających na celu konserwację i podtrzymanie naturalnego otoczenia, dzikiej fauny i flory

– Life-Środowisko – wspieranie przedsięwzięć zmierzających do wdrożenia prawa wspólnotowego dotyczącego środowiska naturalnego w krajach członkowskich

– Life-Kraje Trzecie – wspieranie przedsięwzięć promujących proces systematycznego rozwoju w krajach trzecich oraz udzielanie rządom i organizacjom pozarzadąwym pomocy

Instrumenty horyzontalne

• Działania informacyjne

– Przeglądu ekologiczne

– Systemy oznakowania

– Upowszechnianie informacji – Europejska Agencja Ochrony Środowiska

• Unijny system zarządzania środowiskiem EMAS Eco Management and Audit Scheme

• Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000 – tworzenie map obszarów chronionych ze względu na szczególne walory fauny i flory

– W Polsce:• 124 obszary specjalnej ochrony ptaków

• 364 propozycje specjalnych obszarów ochrony siedlisk

Najważniejsze przeszłe i prognozowane oddziaływanie i skutki zmian klimatu dla

głównych obszarów biogeograficznych w Europie

Występowanie powodzi w Europie w latach 1998–2009

Poważne susze w Europie w latach 2000–2009

Postęp w zakresie realizacji celów środowiskowych i powiązane trendy na

przestrzeni ostatnich 10 lat

Emisje gazów cieplarnianych w przeliczeniu na tony równoważne CO2 na mieszkańca według krajów w 2008 r.

Krajowe emisje gazów cieplarnianych wUE-15 iUE-27 w latach 1990–2008

Emisje gazów cieplarnianych wUE-27 według sektorów w2008 r. i zmiany

w latach 1990–2008

Ptaki pospolite Europy – wskaźnik populacji

Przybliżone rozmieszczenie obszarów rolniczych o wysokiej wartości przyrodniczej wUE-27

Odsetek miejskich obszarów zielonych w największych miastach

Wspólne Polityki Polityki JRE. Wspólne polityki w sferze...

Documents

Transcript of Wspólne Polityki Polityki JRE. Wspólne polityki w sferze...