Wpływ promieniowania jonizującego na organizmy żywe
description
Transcript of Wpływ promieniowania jonizującego na organizmy żywe
![Page 1: Wpływ promieniowania jonizującego na organizmy żywe](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062408/56814031550346895dab938f/html5/thumbnails/1.jpg)
WPŁYW WPŁYW PROMIENIOWANIA PROMIENIOWANIA JONIZUJĄCEGO NA JONIZUJĄCEGO NA ORGANIZMY ŻYWEORGANIZMY ŻYWE
![Page 2: Wpływ promieniowania jonizującego na organizmy żywe](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062408/56814031550346895dab938f/html5/thumbnails/2.jpg)
Jednostki charakteryzujące stopień Jednostki charakteryzujące stopień napromieniowanianapromieniowania
• 1 Gy (grej)1 Gy (grej) – jednostka dawki pochłoniętej. Dawka pochłonięta wynosi 1 Gy gdy 1kg materii pochłania energię 1 J
• 1 Gy/h 1 Gy/h - moc dawki pochłoniętej – wartość dawki w jednostce czasu
• 1 Sv (siwert) 1 Sv (siwert) – miara (uśredniona) uwzględniająca rodzaj promieniowania oraz rodzaj tkanki – dawka skuteczna
Dawka śmiertelna w przypadku człowieka wynosi ok. 3 Sv.3 Sv.
![Page 3: Wpływ promieniowania jonizującego na organizmy żywe](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062408/56814031550346895dab938f/html5/thumbnails/3.jpg)
Wpływ promieniowania Wpływ promieniowania jonizującego na zdrowiejonizującego na zdrowie
Dawka (w Sv)Dawka (w Sv) EfektyEfekty
0,05 do 0,20,05 do 0,2 Możliwe efekty opóźnione (nowotwory ) i zaburzenia chromozomalne
0,25 do 1,00,25 do 1,0 Zmiany we krwi
Ponad 0,5Ponad 0,5 Możliwa chwilowa niepłodność u mężczyzn
1 do 21 do 2 Wymioty, biegunka, zmniejszenie się odporności na infekcje, możliwe zahamowania rozrostu kości u dzieci
2 do 32 do 3 Silna choroba popromienna, mdłości, 25% prawdopodobieństwa zejścia śmiertelnego
Ponad 3Ponad 3 Całkowita niepłodność u kobiet
3 do 43 do 4 Zniszczenie szpiku i miąższu kostnego, 50% zejścia śmiertelnego
4 do 10 4 do 10 Ostra choroba i śmierć (zazwyczaj w ciągu kilku dni) u 80% napromieniowanych
![Page 4: Wpływ promieniowania jonizującego na organizmy żywe](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062408/56814031550346895dab938f/html5/thumbnails/4.jpg)
Średnie śmiertelne dawki dla różnych Średnie śmiertelne dawki dla różnych grup taksonomicznychgrup taksonomicznych
Ciekawostką jest, że różne organizmy prezentują odmienną odporność na dawki promieniowania.Bakterie i bezkręgowce są wyjątkowo odporne, natomiast zwierzęta wyższe oraz człowiek prezentują wysoką wrażliwość.
![Page 5: Wpływ promieniowania jonizującego na organizmy żywe](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062408/56814031550346895dab938f/html5/thumbnails/5.jpg)
Wrażliwość poszczególnych organów Wrażliwość poszczególnych organów człowieka na promieniowanieczłowieka na promieniowanie
•Tkanka limfatyczna•Nabłonek jąder•Szpik kostny•Nabłonek żołądkowo-jelitowy•Jajniki•Skóra•Mózg•Mięśnie
![Page 6: Wpływ promieniowania jonizującego na organizmy żywe](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062408/56814031550346895dab938f/html5/thumbnails/6.jpg)
NarządNarząd Rodzaj zmianRodzaj zmian Skutki kliniczneSkutki kliniczne
SkóraSkóra • Rumień, odczyn pęcherzowy, owrzodzenie, martwica;
• Zmiany linii papilarnych, suchość i ścieńczenie skóry, rozszerzenie naczyń, przebarwienia, zaburzenia rogowacenia;
• Wypadanie włosów
• Ostre popromienne zapalenie skóry;
• Przewlekłe popromienne zapalenie skóry
• Epilacja
Śledziona, węzły chłonne, Śledziona, węzły chłonne, grasicagrasica
Uszkodzenie komórek limfatycznych
Limfopenia, zaburzenia odporności
SzpikSzpik Uszkodzenie komórek krwiotwórczych
Limfopenia, granulocytopenia, niedokrwistość, skaza krwiotoczna
Jądra, jajnikiJądra, jajniki Zaburzenia spermatogenezy, uszkodzenia oocytów i pęcherzyków
Niepłodność (najczęściej przejściowa)
OkoOko Zmętnienie soczewki Zaćma
![Page 7: Wpływ promieniowania jonizującego na organizmy żywe](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062408/56814031550346895dab938f/html5/thumbnails/7.jpg)
Skutki promieniowaniaSkutki promieniowania
WczesneWczesne (duża dawka w krótkim czasie):
ostra choroba popromiennaPóźnePóźne (długotrwałe
napromieniowanie małymi dawkami): rak, białaczka
![Page 8: Wpływ promieniowania jonizującego na organizmy żywe](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062408/56814031550346895dab938f/html5/thumbnails/8.jpg)
Promieniowanie jonizujące może wywołać w komórce (z lewej strony) tworzenie wolnych rodników, a te mogą uszkadzać DNA komórki (schematycznie z prawej strony rysunku). Uszkodzenie może być także wynikiem bezpośredniego oddziaływania - „uderzenia" jonu lub elektronu w DNA
Mechanizm działania promieniowania na struktury komórek
![Page 9: Wpływ promieniowania jonizującego na organizmy żywe](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062408/56814031550346895dab938f/html5/thumbnails/9.jpg)
Uszkodzenia DNA komórki
![Page 10: Wpływ promieniowania jonizującego na organizmy żywe](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062408/56814031550346895dab938f/html5/thumbnails/10.jpg)
napromienionej
nie poddanej promieniowaniu
Pozytywny wpływ promieniowania na żywotność
myszy