20 TEMMUZ 2015 SURUÇ KATLİAMI

VE

IŞİD TEHDİDİ HAKKINDA

DEĞERLENDİRME RAPORU

1

SURUÇ KATLİAMI SONRASI OLAY YERİNDE İNCELEME YAPAN CHP

HEYETİ

Sezgin TANRIKULU-CHP Genel Baskan Yardımcısı, Istanbul Milletvekili

Veli AGBABA-CHP Genel Baskan Yardımcısı, Malatya Milletvekili

Ali SEKER-Istanbul Milletvekili

Birol ERTEM-Hatay Milletvekili

Hilmi YARAYICI-Hatay Milletvekili

Hüseyin YILDIZ-Aydın Milletvekili

Ilhan CIHANER-Istanbul Milletvekili

Mehmet SEKER-Gaziantep Milletvekili

Mevlüt DUDU-Hatay Milletvekili

Musa ÇAM-Izmir Milletvekili

Necati YILMAZ-Ankara Milletvekili

Nurettin DEMIR-Mugla Milletvekili

Onursal ADIGÜZEL-Istanbul Milletvekili

Serkan TOPAL-Hatay Milletvekili

Senal SARIHAN-Ankara Milletvekili

2

20 TEMMUZ 2015 SURUÇ KATLİAMI VE IŞİD TEHDİDİ

1. GİRİŞ

Ülkemiz 20 Temmuz 2015 tarihinde Sanlıurfa’nın Suruç ilçesinde meydana gelen

terör saldırısıyla yasa boguldu. Kobane’nin yeniden insasına katkı sunmak amacıyla,

19 farklı ilden toplanarak Suruç ilçesine gelen Sosyalist Gençlik Dernekleri

Federasyonu üyesi 300 kadar genç saat 11.45 sularında ilçede yer alan Amara

Kültür Merkezi önünde savasa karsı barıs çagrısında bulunmak üzere basın

toplantısı yaparken meydana gelen patlamada 31 yurttasımız hayatını kaybetti,

100’den fazla yurttasımız yaralandı.

Saldırıda yasamını yitiren yurttaslarımızın isimleri söyle:

Koray Çapoglu

Cebrail Günebakan

Hatice Ezgi Sadet

Ugur Özkan

Nartan Kılıç

Veysel Özdemir

Nazegül Boyraz

Kasım Deprem

Alper Sapan

Cemil Yıldız

Okan Pirinç

Ferdane Kılıç

Yunus Emre Sen,

Çagdas Aydın

Alican Vural

Osman Çiçek

Mücahit Erol

Med Ali Barutçu,

Aydan Ezgi Salıcı

3

Ali Rıza Aslan

Nazlı Akyürek

Serhat Devrim

Ece Dinç

Emrullah Hamur

Murat Yurtgül

Erdal Bozkurt

Ismet Seker

Süleyman Aksu

Büsra Mete

Duygu Tuna

Nuray Koçan

31 yurttasımızın katledilmesiyle sonuçlanan saldırının, son yıllarda Suriye’de olusan

otorite boslugundan yararlanarak hakimiyet sahasını genisleten ve insanlık dısı

katliamlarla bölgede binlerce insanın ölümüne neden olan ISID tarafından

düzenlendigi anlasıldı. Dolayısıyla Suruç’ta yasanan ve ülkemizi yasa bogan

katliamın tam olarak aydınlatılabilmesi ve bir daha benzer olayların yasanması

ihtimalinin ortadan kaldırılabilmesi için olay sonrası Suruç’ta yapılan gözlemlerin,

ISID’in bölgede yarattıgı tehdide dair bilgiler ısıgında bütüncül bir yaklasımla ele

alınması gerekmektedir. Bu rapor, bu ihtiyaçtan hareketle, Suruç’ta yasanan

katliamın bütüncül bir degerlendirmesini yapmak ve benzer terör faaliyetlerinin bir

daha yasanmasını engellemek için CHP’nin önerilerini kamuoyunun bilgisine

sunmak üzere hazırlanmıstır. Raporun ilk bölümünde, menfur terör saldırısının

hemen ardından olay yerine intikal eden CHP heyetinin gözlemleri ve edindigi

bilgilere yer verilecek, ikinci bölümde ise sınırımızın hemen ötesinde küresel bir

terör tehdidi olarak ortaya çıkan ISID’in yapısı, bölgedeki faaliyetleri özetlenecektir.

CHP’nin Suruç’ta yasanan ve 31 yurttasımızın hayatını kaybetmesiyle sonuçlanan

terör saldırısına dair degerlendirmelerine ve ISID tehdidine karsı Türkiye’nin alması

gereken tedbirlere iliskin önerilerine ise raporun son bölümünde yer verilecektir.

4

2. CHP HEYETİNİN SURUÇ’TA MEYDANA GELEN TERÖR SALDIRISINA İLİŞKİN İLK

İZLENİMLERİ

Olayın hemen ardından CHP Genel Baskanı Kemal Kılıçdaroglu’nun

görevlendirmesiyle bölgeye hareket eden CHP heyeti, saat 16.30’dan itibaren

katliamın yasandıgı Sanlıurfa’nın Suruç ilçesine intikal etmistir. Heyette CHP

Genel Baskan Yardımcıları Veli Agbaba ve Sezgin Tanrıkulu ile Gaziantep

Milletvekili Mehmet Seker, Mugla Milletvekili Nurettin Demir, Ankara

Milletvekilleri Senal Sarıhan ve Necati Yılmaz, Istanbul Milletvekilleri Ilhan

Cihaner, Ali Seker, Onursal Adıgüzel, Hatay Milletvekilleri Mevlüt Dudu, Serkan

Topal, Hilmi Yarayıcı, Birol Ertem, Izmir Milletvekili Musa Çam ve Aydın

Milletvekili Hüseyin Yıldız yer almıstır. Heyet ilçeye intikal eder etmez,

Cumhuriyet Halk Partisi Suruç Ilçe binasında partili yöneticilerden olayla ilgili ilk

bilgileri alarak patlama alanına geçmis ve burada görgü tanıklarının anlatımlarını

dinleyerek olay yerini incelemislerdir. Daha sonra Ilçe Kaymakamı ve Belediye

Baskanını ziyaret eden heyet, ilk incelemenin ardından patlama alanında basın

toplantısı düzenlemistir. Basın toplantısının ardından heyette yer alan bazı

milletvekilleri cenazelerin nakledildigi Gaziantep’e hareket etmis, kalanlar ise iki

farklı koldan yaralıların durumunu incelemek amacıyla yaralıların götürüldügü

hastaneleri ziyaret etmistir. Ertesi günü olayla ilgili olarak Sanlıurfa Cumhuriyet

Bassavcısından ve Suruç Cumhuriyet Savcısından daha ayrıntılı bilgi alınmıstır.

Olayın hemen ardından Suruç’a intikal eden CHP heyetinin ilçede yaptıgı

incelemeler ve temaslar sonucunda olusan ilk izlenimleri sunlardır:

i. Patlama Öncesi Güvenlik ve İstihbarat Zafiyeti Söz Konusudur

Kobane’nin yeniden insasına katkı sunmak amacıyla organize olan

gençler sabah saat 5.45 sularından itibaren otobüslerle Suruç’a giris

yapmaya baslamıslardır. Sabah erken saatlerde gelen otobüslerde arama

yapılmamasına karsın daha sonra Istanbul ve Diyarbakır’dan gelen

otobüsler Suruç girisinde durdurularak otobüstekilere üst araması

5

yapılmıs, getirilen yardım malzemeleri araçlardan indirilerek

incelenmistir. Saldırıdan yaralı olarak kurtulan yurttaslarımızın izlenimine

göre, yapılan arama gerekli güvenlik tedbirlerini almaktan ziyade

gelenleri oyalama ve vakit geçirme amaçlı olmustur. Sehir merkezine

gelindiginde Kültür Merkezi önünde bulusuldugu, birlikte kahvaltı

yapıldıgı ve halaylar çekildigi, yerli halkın da halaylara eslik ettigi, basın

açıklaması sırasında resmi kıyafetli asker ya da polis herhangi bir

güvenlik görevlisine rastlanmadıgı da yaralılar tarafından CHP heyetine

ifade edilmistir. Kültür merkezindeki ve girisindeki aramaya HDP li

yetkililerin izin vermedikleri ifade edilmistir. Bu kabul edilebilir bir ihmal

olarak görülemez. Gerek önleyici, gerekse adli aramalar mahkeme

kararıyla yapılır ve aranacak kisinin rızasına baglı degildir.

ii. Bombanın Etki Alanında Hiçbir Güvenlik Görevlisinin Bulunmaması

Dikkat Çekicidir

Yaralıların ifadesine göre basın toplantısı Kültür Merkezi’nin sol tarafında

hilal biçiminde toplanılarak yapılmıstır. Patlama basın açıklamasının

sonuna dogru, toplulugun orta noktasında gerçeklesmistir. Basın

açıklamasının yapıldıgı alanda güvenlik önlemi alınmaması, patlamanın

etki alanı dahilinde resmi ya da sivil hiçbir güvenlik görevlisinin

bulunmaması dikkat çekicidir.

Sehre giriste gençlere karsı uygulanan aramanın, basın açıklamasının

yapıldıgı alanda tekrarlanmadıgı anlasılmıstır. 19 farklı ilden 300 kadar

gencin ilçeye gelecegi günler öncesinden herkes tarafından bilindigi

halde basın açıklamasının yapılacagı alan civarında hiçbir güvenlik

önleminin bulunmayısı sasırtıcıdır. CHP heyetinin neden olay yerinde

güvenlik tedbiri alınmadıgına dair sorusu üzerine, olaydan önceki gece

Ilçe Kaymakamı ile HDP Ilçe Esbaskanlarının toplantı yaptıgı ve bu

toplantıda HDP’li yöneticilerin “Siz karısmayın, biz sakince hallederiz”

dedigi Kaymakam tarafından heyete ifade edilmistir

6

iii. Patlamadan Sonra Olay Yerinde Polis Gaz Bombası Kullanmıştır

Patlamadan sonra bir kaos ortamı yasanmıstır. Olay yerine ilk ambulans

patlamadan yaklasık 10 dakika sonra gelmistir. Patlamanın ardından

yoldan geçen sivil araçlar durdurularak yaralılar tasınmaya çalısılmıstır.

Görgü tanıklarının anlatımına göre bu sırada durdurulan bir sivil polis

aracından halka dogru gaz sıkılmıs ve olay yerinde barıs sloganı atan

halka gaz bombaları atılmıs, yaralılar tasınırken de halka gaz bombası

atılmaya devam edilmistir. Bir sivil polis tarafından havaya ates açıldıgı

görgü tanıklarınca ifade edilmektedir.

iv. Suruç’a Yönelik Bir Eylem Zaten Bekleniyordu

Heyetin ziyaret ederek bilgi aldıgı Suruç Belediye Baskanına göre Suruç’a

yönelik bir eylem uzun zamandır beklenmektedir. MIT’in bu durumdan

haberinin olmaması mümkün degildir. Heyetin ilçedeki izlenimi halkın

tedirgin oldugu ve Suruç’un kendi sessizligine gömüldügü yönündedir.

Bazı vatandaslar tarafından, çadırkentlerin ISID militanlarının egitim

kampı olarak kullanıldıgı ve sabah 5.30 sularında kampa girislerin oldugu

iddia edilmektedir.

v. Yaralananların Çoğu Bombanın Etkisini Arttırmak İçin Kullanılan

Bilyelerden Etkilendi

Hastaneleri ziyaret eden CHP heyeti burada doktorlardan ve yaralılardan

olay anı ve sonrası hakkında bilgi alarak durumlarını incelemistir. Yogun

bakımdaki hastaların büyük çogunlugunun beyin travmasına baglı olarak

yogun bakımda oldugu hastane yetkilileri tarafından ifade edilmistir.

7

Yaralanmaların çogunlukla bombanın etkisini artırmak için kullanılan,

bombanın içindeki bilyelerden kaynaklandıgı anlasılmıstır. Durumu daha

hafif olan yaralıların tedavilerinin ise hastanelerin Acil Servisinde

sürdürüldügü gözlemlenmistir.

vi. Olay Yerini İzleyen Herhangi Bir Güvenlik Kamerası Mevcut Değildi

Yapılan temaslarda CHP heyetine olay anında yapılan herhangi bir güvenlik

kaydı olmadıgı belirtilmistir. Mevcut Mobese kameraları olay yerini

görmemekte, olay yerini gören Kültür Merkezi kameraları ise olay anında

çalısmamaktadır. Toplumsal infiale neden olan bu tip olaylarda güvenlik

kameralarıyla ilgili daha önce de çesitli sorunlar yasanmıstır. Bu sorunların

birçok olayda tekrarlanıyor olması düsündürücüdür.

vii. Olayda Kullanılan Patlayıcılar Daha Önce Diyarbakır’daki Terör

Saldırısında Kullanılan Patlayıcılarla Benzerlik Göstermektedir

Heyetteki milletvekillerinin Cumhuriyet Bassavcısını ziyaretinde kendilerine,

ölü sayısının 31 oldugu ve olayın canlı bomba ile gerçeklesmesi ihtimalinin

kuvvetli oldugu ifade edilmistir. Olay yerinde hayatını kaybedenlerin cesetleri

incelendiginde bu 31 kisiden birinin bombanın etkileri itibariyle canlı bomba

olabileceginin düsünüldügü belirtilmistir. Patlayıcının C4 ve TNT ile

hazırlanmıs ve etkisini artırmak amacıyla bilyeyle güçlendirilmis bomba

oldugunun, Diyarbakır’daki saldırıda kullanılan patlayıcılara benzerlik

gösterdiginin tespit edildigi, delil tespit islemlerinin 25 kisilik kriminal ekiple

devam ettigi, mevcut verilere ve bombanın türüne göre saldırının ISID

tarafından gerçeklesmesinin kuvvetle muhtemel oldugu ifade edilmistir.

3. BÖLGESEL BİR TEHDİT OLARAK IŞİD

8

IŞİD Nedir?

20 Temmuz 2015 tarihinde Sanlıurfa’nın Suruç Ilçesi’nde gerçeklestirilen bombalı

saldırı sonucu 31 yurttasımızın hayatını kaybetmesine, yüze yakın yurttasımızın da

yaralanmasına neden olan, ISID olarak bilinen ancak daha sonra ismini Islam Devleti

(ID) olarak degistiren terör örgütü her geçen gün daha fazla Türkiye’de etkinligini

artırmaktadır. Söz konusu terör örgütü basta Suriye ve Irak olmak üzere etkili oldugu

bölgelerde Islam dini adı altında her türlü vahseti uygulamakta ve namını da

dünyaya, insanlıga karsı sistematik suç isleyerek duyurmaktadır.

2003 yılında Ebu Musab Zarkavi tarafından kurulan ve 17 Ekim 2004’te El-Kaide terör

örgütüne baglılıgını ilan eden yapı, sırasıyla “Cemaat el-Tevhid vel-Cihad (2003),

“Tanzim Kaidat el-Cihad fi Bilad el Rafidayn” (Ekim 2004), “Mücahidin Sura Konseyi”

(Ocak 2006), “Irak Islam Devleti) (Ekim 2006), “Irak ve Sam Islam Devleti” (Nisan

2013) ve son olarak “Islam Devleti” (Temmuz 2014) isimlerini aldı. Örgüt halen Ebu

Bekir el-Bagdadi isimli terörist tarafından yönetilmektedir.

Örgütün Ilk kullandıgı adlardan birisi ISIL dir. (Islamic State of Iraq and the Levand –

Irak ve Levant Islam Devleti). Levant bölgesinin ise tarihsel olarak Hatay ilimizi de

kapsadıgı genel olarak kabul edilmektedir. Dolayısıyla örgütün baslangıçtan itibaren

Türkiye topraklarını hedef aldıgı açıktır.

Suriye Insan Hakları Gözlemevi (SOHR) raporuna ve basın-yayın alanındaki genel

kanıya göre Islam Devleti'nin suan Irak ve Suriye’de 80 bin civarı üyesi

bulunmaktadır.

Şubat 2013-Haziran 2015 Tarihleri Arasında Gerçekleşen IŞİD Bağlantılı Olaylar ve

Eylemler

9

Subat 2013

HATAY CILVEG Ö ZÜ SALDIRISI: Üçü Türkiyeli, 11’i Suriyeli olmak üzere 14 kisinin

ölümüne yol açan Cilvegözü’ndeki patlama Suriye plakalı bir araçta ve sınırın Suriye

tarafında gerçeklesti. Patlamanın, Suriye Ulusal Konseyi heyetinin olay yerine

gelmesinden 10 dakika önce gerçeklesmis olması nedeniyle Özgür Suriye Ordusu

(ÖSO), olayda Besar Esad yönetimindeki Baas partisinin rolü oldugunu öne sürdü.

Ancak patlamanın oldugu bölge aylardır Sam rejiminin degil muhaliflerin

kontrolündeydi. Esad güçleri, ÖSO denetimindeki bir bölgeden bomba yüklü bir

araçla geçebildiyse, bu durum Sam rejiminin muhaliflerin içine sızmıs oldugu

anlamına geliyor ve bu, ÖSO için çok büyük bir zaaf. Ya da bazı kesimlerin öne

sürdügü gibi, bombalar Kürtlerle savasan El Nusra cephesine iletilmek üzere araca

yüklenirken yanlıslıkla patlamıs olabilir.

Suriye muhalefetinin çatı örgütü Suriye Devrimci Muhalefet Güçleri Koalisyonu’nun

baskanı Muaz el Hatip, Suriye rejimi ile müzakere edilebilecegi mesajını vermis ancak

El Nusra buna siddetle karsı çıkmıstı. Olay, son derece karısık ve bugüne kadar

arkasında hangi güçlerin bulundugu aydınlıga kavusmadı.

Mayıs 2013

REYHANLI SALDIRISI: 11 Mayıs 2013’te Hatay-Reyhanlı’da bomba yüklü araçlarla

gerçeklestirilen art arda iki patlamada üçü Suriyeli 52 kisi hayatını kaybetti, çok

sayıda kisi yaralandı. AKP hükümeti saldırıdan Suriye rejimini sorumlu tuttu. Dönemin

basbakanı Recep Tayyip Erdogan, “Bir kaç gün önce Banyas’taki katliamı yapanlar

kimse, bu saldırıyı düzenleyenler de onlardır” dedi.

Suriye rejimi Mayıs ayının ilk günlerinde ülkenin Akdeniz kıyısındaki Banyas kentinde

büyük bir etnik temizlige girismis, 145 sivilin vahsice katledildigi bu saldırının faili

olarak Hatay dogumlu olan ve uzun yıllar önce Suriye’ye yerlesen eski Marksist

Acilciler örgütünün lider kadrosundan Mihraç Ural gösterilmisti.

10

Basbakan’ın sözleri üzerine bazı medya organları saldırıyı Marksist Acilciler

örgütünün düzenledigini öne sürdü. Oysa Acilciler örgütü yıllar önce tarihe karısan ve

zaten var oldugu 12 Eylül döneminde de hücre yapılanmasının ötesine geçemeyen bir

örgüt. Saldırının failleri olarak gözaltına alınan ve 12’si tutuklanan 19 kisinin hepsi de

Türkiye vatandası.

Reyhanlı saldırısı, ilki 2013 Subat ayında Cilvegözü sınır kapısında denenen saldırının

devamı niteliginde görünmektedir. Sınırdan geçemeyince kapının bir kaç metre

gerisinde patlatılan bomba yüklü araç 14 kisinin ölümüne neden olmustu. Bu

saldırıların, Türkiye’yi Suriye’deki savasın içine çekmek, nüfusunun yarısı Alevi yarısı

Sünni Arap olan Hatay’da mezhep çatısmasını körükleyerek Türkiye’yi içeride de

büyük bir açmazla karsı karsıya bırakmak ve Özgür Suriye Ordusu’na verdigi destek

nedeniyle AKP hükümetini cezalandırmak için Esad rejimi tarafından düzenlendigi

öne sürülmektedir. Ancak Cilvegözü olayından sonra gereken güvenlik önlemlerinin

alınmamıs olması, Emniyet ve MIT arasındaki istihbarat kopuklugu, sonraki günlerde

medyaya yansıyan ve saldırı ile ilgili ihbarın bir gün önce yapılmıs olduguna iliskin

belgeler, hükümetin ve ilgili birimlerin bu konuda yeterince duyarlı ve dikkatli

davranmadıgını göstermistir. Milliyet gazetesi, saldırıdan bir gece önce MIT’in, saat

20.24’te saldırı olacagı konusunda bilgi verdigini duyurdu. Buna ragmen ilçede önlem

alınmamıs olması, MOBESE kameralarının çalısmıyor durumda bulunması dikkat

çekicidir.

Ocak 2014

‘DEVLET SIRRI ’ TASIYAN TIRLAR: 2014 Ocak ayının ilk günü Hatay’da Suriye’ye silah

ve mühimmat götürdügü iddia edilen bir TIR durduruldu. TIR’ın Insani Yardım

Vakfı’na (IHH) ait oldugu haberi yayıldıysa da IHH açıklama yaparak söz konusu TIR’la

ilgisi olmadıgını duyurdu. Haberin ilginç yanı jandarmanın TIR’da yapmak istedigi

aramanın MIT tarafından engellendigi iddiasıydı. Olay yerine gelen bölge savcısı da

TIR’da arama yaptırmayı basaramadı. Savcı, tutanagına TIR’ın MIT’e ait oldugunu,

yükünün ‘Devlet sırrı’ olarak savunuldugunu yazdı. TIR yüküyle yoluna devam ederek,

11

arkasında pek çok soru isareti ve büyük tartısmalar bıraktı. (Bu savcı da görev yeri

degistirilenler arasına girdi).

Bir kaç gün sonra ise bu kez Adana-Gaziantep Otoyolu'nun Ceyhan Giseleri yakınında

4 TIR jandarma tarafından durdurularak içinde kaçak silahlar oldugu ihbarı üzerine

aranmak istendi. Bu TIR’ların da aranmasına MIT tarafından izin verilmedi.

Basbakan Erdogan, TIR'ın "Devlet sırrı" denilerek aratılmamasının MIT yasasına göre

yasal oldugunu iddia etti. TIR olayını 7 Subat'ın devamı diye niteleyen Erdogan, “Her

ikisi de paralel devletin isidir. Yargı üzerine vazife olmayan bir sey yapmaya kalktı”

dedi. Adana Savcıları tarafından olayla ilgili gizlilik kararı alındı

MART 2014

NIGDE’DE ISID TARAFINDAN BIR TERÖR EYLEMI DAHA GERÇEKLESTIRILDI: ISID,

Nigde’nin Ulukısla ilçesinde bir terör eylemi daha gerçeklestirdi. Saldırıda 1 polis ve 1

astsubayımızı sehit eden, bir vatandasımızı da öldüren ISID üyesi üç zanlı tutuklandı.

Nisan 2014

ISID, 4 FRANSIZ GAZETECIYI GAZETECI AKÇAKALE ’ DE SERBEST BIRAKTI: Suriye'de

geçen yıldan bu yana kayıp olan ve El Kaide baglantılı ISID güçlerinin elinde tutulan

dört Fransız gazeteci, gözleri ve elleri baglı bir sekilde Sanlıurfa'nın Akçakale ilçesi

sınırında devriye gezen askerler tarafından bulundu. Fransa Cumhurbaskanı

Hollande, gazetecilerin serbest bırakılması nedeniyle Türkiye’ye tesekkür etti.

Mayıs 2014

SURIYE SINIRINDA BOMBALI SALDIRI ve ISID KATLIAMI: Suriye'nin Türkiye sınırındaki

Es-Saleme Kapısı yakınlarında bomba yüklü araç infilak etti, en az 29 kisi hayatını

kaybetti. Türkiye sınırına yakın Suriye'nin kuzeyinde YPG’nin denetimindeki

Serekaniye (Resulayn) bölgesinden korkunç katliam haberleri geldi. Bölgedeki Tileliye

12

köyü ve mezralarına saldıran Suriye'deki radikal örgüt Irak Sam Islam Devleti (ISID)

militanları, aralarında çocuk ve kadınların da oldugu 15 kisiyi öldürdü.

Haziran 2014

ISID’IN MUSUL KONSOLOSLUGUMUZA YAPTIGI BASKIN: 2013 bahar aylarından

itibaren özellikle Suriye'nin kuzeyinde adını sıkça duyurmaya baslayan, ardından

Irak'ta düzenledigi saldırılarla tüm dünyanın dikkatini çekmeye baslayan Irak Sam

Islam Devleti (ISID), 7 Haziran’da Musul’a saldırdı. 24 saat içinde 165 kisinin yasamını

kaybettigi bu saldırılar, Türkiye konsoloslugu için açık bir tehdit olusturdugu halde

konsoloslugun bosaltılması kararı verilmedi. Musul valisi basta olmak üzere, kentin

üst düzey yetkilileri kaçarak Kürt bölgesine sıgınırken, konsolosluk kapatılmadı. Irak

emniyet birimlerine ait binaları ve kontrol noktalarını ele geçiren ISID, 9 Haziran’da,

28 Türk TIR soförünü rehin aldı. 10 Haziran’da ISID’in Türk konsoloslugunu bastıgı

haberi geldi. Örgüt, aralarında Musul Baskonsolosu, 30 özel harekât polisi ve 18

çalısan ile ailesinin de bulundugu 49 kisiyi rehin aldı. Bu sırada dirençle karsılasmayan

teröristler, binadaki Türk bayragını indirerek yerine siyah ISID bayragını çekti.

Rehine krizinin üzerinden bir kaç gün geçip, kaçırılanlarla ilgili bir gelisme olmayınca

hükümete yönelik elestirilerin dozu arttı. Gazete köselerinde, Meclis kürsüsünde

hükümete ‘ISID’in Musul’a saldırdıgı anlarda konsoloslugun neden bosaltılmadıgı’

soruldu. Ankara’dan konsolosluk görevlilerine ‘çatısmadan teslim olun’ talimatı

verildigi iddiası gündeme geldi.

Bu gelismeler üzerine, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, Ankara 9. Agır Ceza

Mahkemesi’nin kararıyla Türkiye’nin Musul Baskonsoloslugu personeli ve bazı Türk

söförlerin alıkonulması ile ilgili haberlere yayın yasagı getirildigini açıkladı. New York

merkezli Gazetecileri Koruma Cemiyeti (CPJ), yayın yasagına tepki gösterdi. CPJ,

halkın özgür haber alma hakkının engellendiginin altını çizdi ve medyaya getirilen

sansürün Türkiye’de ilk olmadıgını hatırlattı.

13

ABD yönetimi, ISID’in konsolosluk baskınını "en güçlü" sekilde kınarken, NATO Genel

Sekreteri Anders Fogh Rasmussen, Irak'taki gelismeler baglamında, Türkiye'nin

savunulması ve korunması konusunda gerekli adımları atmakta tereddüt

etmeyeceklerini açıkladı.

AKP hükümeti, krizin patlak verdigi ilk günlerde, konsoloslugun güvenliginden

merkezi Irak hükümetinin sorumlu oldugunu belirterek gerekli önlemleri almayan

Irak yönetimini suçladı. ISID’in saldırıları karsısında Irak ordusu çekildigi için,

konsoloslugu koruyacak güç kalmadıgını, içerideki 30 kisilik güvenlik timinin ise silahlı

çok sayıdaki ISID militanı ile çatısacak güçte olmadıgını savundu. Dısisleri Bakanlıgı,

bundan sonraki tek görevinin Türk vatandaslarını sag salim geri getirmek oldugunu

duyurdu. Bakanlık, Musul, Kerkük, Selahattin, Diyala, Anbar ve Bagdat'ta bulunan

vatandasların mümkün olan en kısa sürede bu illerden ayrılması ve bu illere seyahat

etmekten kaçınmalarını tavsiye etti. Ayrıca Basra’daki Türk konsoloslugu tahliye

edildi.

ISID 20 Eylül’de rehineleri serbest bırakınca, dikkatler Ankara’da çevrildi. ABD’nin

Suriye’deki ISID hedeflerine yönelik ilk hava operasyonuna, aralarında örgüte finansal

destek sagladıklarına inanılan Suudi Arabistan ve Katar’ın bile bulundugu 5 Arap

ülkesi katıldıktan sonra, Türkiye’den beklentiler daha da arttı.

Uluslararası koalisyonun Türkiye’den öncelikli beklentisinin, sınırlarını sıkı biçimde

kontrol etmesi, örgüt militanlarının Türkiye üzerinden Suriye’ye geçisine izin

verilmemesi ve koalisyona askeri destek saglanması oldugu açıklandı.

Cumhurbaskanı Tayyip Erdogan, rehinelerin serbest bırakılmasının ardından gittigi

ABD’de, BM Genel Kurulu toplantıları sırasında görüstügü ABD’li yetkililere “tampon

bölge” talebini iletti. Ancak Amerikan tarafı muhtemelen tampon bölgeye sıcak

bakmadı.

Ancak Türkiye, BM Güvenlik Konseyi'nde yabancı militanlarla mücadele için sunulan

karar tasarısını onayladı. Genel kurulda oybirligi ile kabul edilen tasarı savasçı

14

gruplara yandas toplama ve kaynak saglanması, terör örgütlerine katılmak

isteyenlerin, karısıklıkların yasandıgı ülkelere seyahatlerinin engellenmesini

amaçlıyordu. Cumhurbaskanı Tayyip Erdogan da BM Genel Kurul konusmasında

ISID’i ilk kez ‘eli kanlı terör örgütü’ diye niteledi. ISID karsıtı koalisyona 'hem siyasi

hem de askeri' olarak destek verilecegini söyleyen Erdogan, Türkiye’ye dönerken

uçakta kendisine eslik eden gazetecilere, 49 rehinenin kurtarılmasıyla ISID ile

mücadelede sartların degistigini ifade ederek, "Türkiye üzerine düseni yerine

getirecek. Hudutlarımızı korumak durumundayız" dedi.

Ag ustos 2014

ISID’IN SENGAL SALDIRISI: Irak’ın ikinci büyük kenti Musul’u ele geçirdikten sonra

Erbil’e ilerleyen ISID (yeni adıyla Islam Devleti) Musul civarında Ezidi Kürtlerin

yasadıgı köylere ve Sengal kentine (Sincar) saldırdı. ISID’e karsı savasan Irak Kürt

Bölgesel Yönetimine baglı pesmerge komutanlarının bazıları geri çekilince çaresiz

onbinlerce insan evlerini geride bırakarak Sengal dagına kaçmak zorunda kaldı. Aç,

susuz, ilaçsız, 55 derece günes altında perisan olan onbinlerce Ezidi, daglarda 10- 12

saat yürüyerek güvenli bölgelere ulasmaya çalıstı. Rojava’ya geçen Ezidilerin bir

bölümü yürüyerek ve dagları asarak Türkiye’ye gelmeye basladı.

Agustos 2014 tarihi itibariyle Türkiye’ye sıgınan Ezidilerin sayısı 20.000’i astı. Sadece

Uludere’ye 14.000’in üzerinde Ezidi geldi. Buraya gelenler Diyarbakır, Nusaybin,

Batman, Cizre, Silopi ve Sırnak’taki kamplara gönderildi.

Ocak 2015

ISID 4,5 AY SONRA KOBANI’DEN ÇIKARILDI: ISID’in Musul’u ve Sengal’i ele

geçirdikten sonra tüm gücüyle yüklendigi ve üç koldan kusattıgı Suriye’nin Türkiye

sınırındaki küçük kenti Kobani, yaklasık 4,5 ay sonra ISID’i püskürttü, büyük kayıplar

veren örgüt geri çekildi. Ilk iki ay boyunca uluslararası koalisyonun hava destegi

sayesinde sadece YPG ve YPJ’nin savundugu kent, Türkiye’nin pesmergenin geçisi için

15

koridor açmasının ardından iki aydan bu yana sagladıgı lojistik destek sayesinde

ISID’den kurtarıldı.

Mayıs 2015

MIT TIR ’ LARI OLAYINA DAIR YENI GELISMELER: 1 Ocak 2014’de Hatay, 19 Ocak

2014’de de Adana’da ‘Mühimmat ve silah’ tasıdıkları iddiasıyla TIR ve otobüslerde

özel yetkili Adana Cumhuriyet Savcıları tarafında arama yaptırılması istenmesi

tartısmalara neden olmus, görevli 4 savcının önce baska yerlere atamaları yapılmıs,

daha sonra açıga alınmıslardı. TIR'larda silah ve mühimmat bulundugu iddia edilmis,

ancak hükümet ve güvenlik kaynakları “Türkmenlere insani yardım malzemesi

tasındıgını” öne sürmüstü. Daha sonra Cumhuriyet Gazetesi’nin TIR’larda silah

oldugunu belgeleyen haberi üzerine hükümet yetkilileri bu kez de “silahların

Türkmenlere gittigi” iddiasında bulundu. Ancak bölgedeki Türkmenler kendilerine

TIR’lar vasıtasıyla ulasan herhangi bir mühimmatın olmadıgını açıkladılar.

TIR'larla silah tasınmasına iliskin dosya hakkında takipsizlik kararı verilirken, bu

TIR'lara yönelik ihbarlar üzerine TIR’ları arayan askerler hakkında ‘casusluk’ suçlaması

ile dava açıldı, celseler gizli yapılmaya baslandı. Operasyonları yapan savcılar ve

jandarma yetkilileri tutuklandı.

Cumhurbaskanı Erdogan, 2015 Mayıs ayının son günü çıktıgı canlı yayın programında

durdurulan MIT TIR'larında bulunan silahların görüntüsünü yayınlayan Cumhuriyet

gazetesinin Genel Yayın Yönetmeni Can Dündar'ı canlı yayında tehdit etti, “Bedelini

agır ödeyecek, öyle bırakmam onu” dedi. Erdogan, Dündar hakkında, "gerçege aykırı

bazı görüntü ve bilgiye yer verdigi" gerekçesiyle bireysel suç duyurusunda da

bulundu. Can Dündar’ın yanıtı, "Devlet memuru degil, gazeteciyiz" oldu. Cumhuriyet

gazetesinin 59 yazarı da Dündar'a destek vererek, "Sorumlu benim" açıklaması yaptı.

Gazete isin ucunu bırakmadı, önce Can Dündar kösesinden Erdogan’a MIT Tırları

konusunda yanıtlaması talebiyle 20 soru yöneltti. Ardından gazete MIT TIR’ları

operasyonundaki diyalogları ve daha önce paylasılmamıs fotografları yayınladı.

Gazete ayrıca, olayın kamera kaydını da, sorusturmanın geçmisi ile birlikte anlatıldıgı

16

haberinde paylastı. Cumhuriyet, MIT’in ISID bayragı dalgalanan Atme kampından

yaptıgı cihatçı ve silah transferini belgeleyen görüntüleri de yayınladı. Iddialara göre

Kobani’den geçemeyen ISID militanları Türkiye üzerinden tasındı. Akçakale’den

Suriye’ye nasıl geçtiklerini anlatan soförler, kendilerini “Bizim bir suçumuz yok, devlet

isi yapıyorduk” diye savundu.

Haziran 2015

ISID’IN HDP MITINGINE BOMBALI SALDIRISI: HDP'nin seçimden hemen önce

Diyarbakır'da düzenledigi son mitinge (5 Haziran) bombalı saldırı düzenlendi. Cep

telefonu düzenegi ile yönlendirilen iki ayrı patlamada 3 kisi hayatını kaybetti, 100’den

fazla kisi yaralandı. Yaralılardan ikisinin daha sonra hastanede hayatını kaybetmesiyle

ölü sayısı 5’e çıktı. Patlamanın piknik tüpünün içine yerlestirilmis bombadan

kaynaklandıgı tespit edildi. Olayla ilgili ISID militanı oldugu açıklanan bir kisi

tutuklandı. Mahkeme, benzer tüm olaylarda oldugu gibi bu saldırıyla ilgili olarak da

‘gizlilik’ kararı verdi.

4. SURUÇ KATLİAMI VE IŞİD TEHDİDİNE İLİŞKİN DEĞERLENDİRMELER-ÇÖZÜM

ÖNERİLERİ

I. Suruç Katliamına İlişkin Değerlendirmeler

Bölgeye giden gençler tamamen barısçıl amaçlarla orada bulunmaktadır. Yaptıkları

basın açıklaması ‘’savasa karsı barıs’’ temasını içermektedir. Kobane’ye oyuncak, gıda

malzemesi ve fidan götürmüslerdir. Böylesi bir etkinligin hedef olması ve kana

bulanması ISID isimli örgütün zihin dünyasını bir kez daha ortaya sermistir.

Suriye’de yasanmakta olan iç savasın yol açtıgı kargasa ve kaos ortamından beslenip

büyüyen ISID, en yaygın ve sistematik insan katliamlarını gerçeklestirenler terör

örgütlerinden biridir. Aynı zamanda esnek yapılı ve eleman saglamada genis bir

17

cografyaya ulasma olanaklarına sahip bir örgütlenmedir. 2011 yılından itibaren de bu

örgütlenmeye en büyük lojistik destek Türkiye’nin denetimsiz sınırlarından

saglanmaktadır.

Uluslararası toplumun baskıları sonucu son dönemlerde bazı önlemlerin alındıgı ifade

edilse de Türkiye’nin bugüne kadar sürdürdügü yanlıs Suriye politikaları, Reyhanlı’da

52, Cilvegözü Sınır Kapısında 13, Nigde’de iki yurttasımızın öldürülmesinde oldugu

gibi, son olarak Suruç ‘ta yasanan katliamın da asli nedenlerinden biridir. Bölge

halkında tedirginlik hakimdir. Sınırın öte tarafında devam eden çatısmaların bölgeye

tasınması ihtimali ürkütücüdür. Yasanan travmanın boyutu ve eylemlerin devam

etme riski dikkate alındıgında Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin olaganüstü olarak

toplanması ve acilen bir Arastırma Komisyonu kurulması önem arz etmektedir.

Olayın gelisimine neden olan temel faktörlerden birinin istihbarat zafiyeti oldugu

anlasılmıstır. Siyasallasan MIT’in son zamanlarda gerçeklesen diger saldırılarda

oldugu gibi, Suruç patlamasında da görevini etkin biçimde yerine getiremedigi

görülmektedir.

Yasanan bunca vahim olaya ve tehditlere ragmen sınır güvenliginin halen yok

denilecek ölçüde ihmal edildigi, gerekçe olarak sınırın uzunlugunun gösterildigi

gözlenmistir. Bu kabul edilebilir bir durum degildir. Sınır güvenligindeki bu zafiyet

hem ISID’in sınırdaki geçislerini kolaylastırmakta hem de ulusal güvenligi önemli

ölçüde tehdit etmektedir.

Patlamanın hemen ardından olay yerine intikal eden güvenlik güçleri slogan atan

vatandaslara TOMA larla müdahale etmistir. Bu durum devletin, travmaya neden

olan olaylarda yatıstırıcı, güven verici tavır alması gerekliligine uyulmadıgını açıkça

göstermektedir. Olayın hemen ardından güvenlik güçlerinin sergiledigi tutum

endisenin ve panigin artmasına neden olmustur. Kriz yönetimi dogru yapılamamıstır.

Ilk anda eszamanlı patlama olarak açıklanan Kobane’deki patlamayla ilgili ikna edici

bir bilgi halen alınamamıs görünmektedir. Ayrıca iki canlı bombanın olabilecegi

yönündeki bilgiler de yeterince aydınlatılamamıstır.

18

II. IŞİD TEHDİDİNE KARŞI ALINMASI GEREKEN TEDBİRLER-ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

1) TBMM'de bir arastırma komisyonu kurularak ISID faaliyetlerinin tespit

edilmesi ve Türkiye sınırları içinde ISID yapılanmasının tamamen yok edilmesi

için kapsamlı bir iç güvenlik stratejisi olusturulmalıdır

2) Hükümet ISID'le etkin mücadele edilecegi yönünde irade beyan etmeli ve

kamuoyuna bu tavrını açıklamalıdır.

3) Türkiye'den ISID'e katılımın önlenmesi için istihbarat ve güvenlik ayaklarını

içeren yeni bir yaklasım benimsenmelidir (Not: Bugüne dek sınır ötesinden

topraga verilmek üzere Türkiye’ye getirilen, çatısmalarda ölen Türkiye’li ISID

militanı sayısının 300 civarında oldugu belirtilmektedir. Bu rakamdan yola

çıkarak, sınır ötesinde ISID saflarında çatısmakta olan 10 bin civarında Türkiye

vatandası oldugu tahmin edilmektedir.)

4) ISID'in Türkiye mevzuatı bakımından da terör örgütleri listesine eklenmelidir.

5) Suriye sınırındaki kontrolsüz durum, acilen sona erdirilmeli ve sınır güvenligi

saglanmalıdır.

6) Türkiye'den Suriye'ye yapılan silah sevkiyatı durdurulmalıdır

7) Türkiye'nin Suriye politikası yeniden ele alınmalı, sınır güvenligi ve bölgesel

barısı ön plana çıkaran yeni bir yaklasımın benimsenmelidir

8) Uluslararası toplumun ISID'le daha etkin mücadele etmesi için Türkiye

inisiyatif almalı, girisimlerde bulunmalıdır.

9) ISID eylemlerine katılan birçok kisinin aranan, izlenen, kisiler oldugu göz

önünde bulunduruldugunda, çok vahim ihmallerin - hatta göz yummaların-

oldugu süphesi ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle özellikle “önleyici dinlemeler”

hakkında tüm ülkeyi kapsayan etkin bir sorusturma yapılmalı, eylemlere

katılan ISID mensupları hakkında elde edilen bilgilerin gereginin yapılıp

yapılmadıgı arastırılmalıdır.

19

10) Istihbarat birimleri arasında kopukluk olup olmadıgı TBMM Tarafından

arastırılmalı. TBMM Güvenlik ve Istihbarat Komisyonuna kendiliginden

inceleme yapma yetkisi tanınmalıdır.

11) Suç iddialarının birden fazla Cumhuriyet Savcılıgının yetki alanına girdigi

gözetilerek, birlestirilebilir nitelikteki sorusturmalar birlestirilerek tek elden

hızlı ve etkin bir sorusturma yapılmalıdır

EK-1: CHP Milletvekilleri Tarafından IŞİD’le İlgili Olarak Bugüne Kadar Verilen 2

Genel Görüşme Önerisi

EK-2: CHP Milletvekilleri Tarafından IŞİD’le İlgili Olarak Bugüne Kadar Verilen 1

Gensoru

EK-3: CHP Milletvekilleri Tarafından IŞİD’le İlgili Olarak Bugüne Kadar Verilen 5

Meclis Araştırma Önergesi

EK-4: CHP Milletvekilleri Tarafından IŞİD’le İlgili Olarak Bugüne Kadar Verilen

153 Soru Önergesi

20

21