VIỆT NAM - unicef.org
Transcript of VIỆT NAM - unicef.org
-
Vit Nam
2011
VIT NAM
Gim st thc trng tr em v ph n
MICSTng Cc Thng K
iu tra nh gi Cc Mc tiu Tr em v Ph n 2011
Website: mics.gso.gov.vn
iu tra nh gi Cc Mc tiu Tr em v Ph n 2011
Qu Nhi ng Lin Hp Quc
Qu Dn S Lin Hp Quc
MIC
S
iu tra nh gi C
c Mc tiu Tr em
v Ph n
2011
-
Vit Nam iu tra nh gi Cc mc tiu tr em v ph n 2011
BO CO
Thng 12, 2011
-
iu tra nh gi cc mc tiu v tr em v ph n (MICS) c Tng cc Thng k thc hin nm 2011. Qu Nhi ng Lin hp quc (UNICEF) cung cp cc h tr v ti chnh v k thut, Qu Dn s Lin hp quc (UNFPA) cung cp cc h tr v ti chnh.
MICS l chng trnh iu tra h gia nh ton cu c UNICEF xy dng. Cuc iu tra MICS ti Vit Nam c thc hin nh l mt cu phn ca chng trnh MICS ton cu ln th t. MICS cung cp nhng thng tin mi nht v thc trng tr em v ph n v cc ch tiu o lng quan trng cho php cc quc gia gim st qu trnh thc hin cc Mc tiu Pht trin Thin nin k (MDGs) v cc cng c quc t khc. Cc thng tin v d n MICS ton cu c th xem thm ti website: www.childinfo.org
Khuyn ngh li dn:
Tng cc Thng k (GSO), Vit Nam iu tra nh gi cc mc tiu tr em v ph n 2011, Bo co kt qu, 2011, H Ni, Vit Nam.
-
1
Vit Namiu tra nh gi cc mc tiu tr em v ph n
2011
GSOTng cc Thng k
UNICEFQu Nhi ng Lin hp quc
UNFPAQu Dn s Lin hp quc
Thng 12, 2011
-
2 BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
BNG TM TT CC CH TIU
Ch
MICS 2011 S ch tiu
MDG S ch tiu Ch tiu Gi tr
T VONG TR EM
T vong tr em1.1 4.1 T sut t vong tr di 5 tui 16 Phn nghn1.2 4.2 T sut t vong tr di 1 tui 14 Phn nghn
DINH DNG
Tnh trng dinh dng
2.1a2.1b
1.8T l SDD th nh cn (cn nng theo tui) Va v nng (
-
3BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
Ch
MICS 2011 S ch tiu
MDG S ch tiu Ch tiu Gi tr
St rt
3.12 T l h gia nh c mn tm thuc dit cn trng 9,5 Phn trm
3.13T l h gia nh c t nht 1 mn x l thuc dit cn trng hoc c phun thuc dit mui trong vng 12 thng qua
25 Phn trm
3.14 T l tr em di 5 tui ng trong mn chng mui 94,4 Phn trm
3.15 6.7 T l tr em di 5 tui ng trong mn x l thuc dit cn trng 9,4 Phn trm
3.16 T l tr em b st trong vng 2 tun qua c chn on st rt 10,7 Phn trm
3.17 T l tr em b st trong vng 2 tun qua ung thuc iu tr st rt trong cng ngy hoc ngy hm sau 0,9 Phn trm
3.18 6.8 iu tr st rt cho tr em di 5 tui 1,2 Phn trm
3.19 T l ph n c thai ng trong mn x l thuc dit cn trng 11,3 Phn trm
NC SCH, CNG TRNH V SINH V V SINH
Nc sch v Cng trnh v sinh
4.1 7.8 T l thnh vin h gia nh s dng ngun nc ung hp v sinh 92 Phn trm
4.2 T l h gia nh c bin php x l nc ph hp 89,6 Phn trm4.3 7.9 T l thnh vin h gia nh s dng h x hp v sinh 73,8 Phn trm4.4 T l tr em c x l phn an ton 61,1 Phn trm
V sinh 4.5 T l h gia nh c nc v x phng ti ni ra tay 86,6 Phn trm4.6 T l h gia nh c x phng 95,1 Phn trm
SC KHE SINH SN
Sc khe sinh sn v nhu cu khng c p ng
5.1 5.4 T sut sinh ca v thnh nin 46 Phn nghn5.2 T l ph n 20-24 tui sinh con trc 18 tui 3 Phn trm
5.3 5.3 T l ph n c chng hoc chung sng nh v chng s dng bin php trnh thai 77,8 Phn trm
5.4 5.6 T l ph n c chng hoc chung sng nh v chng khng c p ng nhu cu k hoch ha gia nh 4,3 Phn trm
Sc khe b m v tr s sinh
5.5a5.5b
5.5
T l ph n sinh con trong vng 2 nm trc thi im iu tra c khm thai t nht 1 ln bi cn b chuyn mn y t t nht 4 ln bi cn b y t
93,759,6
Phn trmPhn trm
5.6 T l ph n mang thai c o huyt p, xt nghim nc tiu v xt nghim mu trc khi sinh 42,5 Phn trm
5.7 5.2T l ph n sinh con trong vng 2 nm trc thi im iu tra c bi cn b y t c chuyn mn
92,9 Phn trm
5.8 T l ph n sinh con trong vng 2 nm trc thi im iu tra sinh con ti c s y t 92,4 Phn trm
5.9 T l m 20 Phn trmPHT TRIN TR EM
Pht trin tr em
6.1 T l tr em c thnh vin h l ngi ln tham gia t 4 hot ng tr ln 76,8 Phn trm
6.2 T l tr em c cha tham gia t 1 hot ng tr ln 61,3 Phn trm
6.3 Ti liu hc tp: T l tr em c t 3 quyn sch dnh cho tr em tr ln 19,6 Phn trm
6.4 Ti liu hc tp: T l tr em c t 2 th chi tr ln 49,3 Phn trm
6.5 T l tr em khng c chm sc ph hp 9,4 Phn trm6.6 Ch s pht trin tr th 82,8 Phn trm6.7 T l tr em i hc mu gio 71,9 Phn trm
-
4 BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
Ch
MICS 2011 S ch tiu
MDG S ch tiu Ch tiu Gi tr
GIO DC
Bit ch v gio dc
7.1 2.3 T l bit ch ca ph n 96,4 Phn trm
7.2 T l tr em ang i hc lp 1 i hc mu gio trong nm trc 92,6 Phn trm
7.3 T l nhp hc ng tui cp tiu hc 94,9 Phn trm7.4 T l i hc ng tui cp tiu hc ( iu chnh) 97,9 Phn trm7.5 T l i hc ng tui cp trung hc ( iu chnh) 81 Phn trm7.6 2.2 T l tr em hc n lp cui ca cp tiu hc 99,4 Phn trm7.7 T l hon thnh cp tiu hc 99,6 Phn trm7.8 T l chuyn cp ln trung hc c s 98,8 Phn trm7.9 Ch s bnh ng gii (cp tiu hc) 1,00 T s7.10 Ch s bnh ng gii (cp trung hc) 1,07 T s
BO V TR EMng k khai sinh 8.1 T l tr em c ng k khai sinh 95 Phn trm
Lao ng tr em8.2 T l lao ng tr em 9,5 Phn trm8.3 T l tr em lao ng hin ang i hc 83,4 Phn trm8.4 T l tr em phi lao ng trong nhm tr ang i hc 8,3 Phn trm
X pht tr em 8.5 T l tr em tng b x pht 73,9 Phn trm
Kt hn sm v hin tng a th
8.6 T l ph n kt hn trc 15 tui 0,7 Phn trm8.7 T l ph n kt hn trc 18 tui 12,3 Phn trm
8.8 T l ph n tr 1519 tui hin kt hn hoc chung sng nh v chng 8,4 Phn trm
8.9 T l ph n hin ang sng trong quan h a th 2,5 Phn trm
8.10a8.10b
T l ph n c chng ln hn 10 tui tr ln Ph n t 1519 tui Ph n t 2024 tui
7,44,8
Phn trmPhn trm
Bo lc gia nh 8.14 Thi i vi bo hnh gia nh 35,8 Phn trm
Tr em m ci8.15 T l tr em khng sng chung vi cha 5,3 Phn trm
8.16 T l tr em c b hoc m t vong 3,9 Phn trmHIV/AIDS V HNH VI TNH DC
Hiu bit v quan nim v HIV/AIDS
9.1 T l ph n c hiu bit ton din v phng trnh HIV 45,1 Phn trm
9.2 6.3 Hiu bit ton din v phng trnh HIV trong nhm ph n tr 51,1 Phn trm
9.3 T l ph n hiu bit HIV c th ly truyn t m sang con 49,6 Phn trm
9.4 T l ph n chp nhn quan nim sng chung vi ngi nhim HIV 28,9 Phn trm
9.5 T l ph n bit ni xt nghim HIV 61,1 Phn trm9.6 T l ph n tng xt nghim HIV v bit kt qu 6,6 Phn trm
9.7 T l ph n c quan h tnh dc tng xt nghim HIV v bit kt qu 7,9 Phn trm
9.8T l ph n sinh con trong vng 2 nm trc thi im iu tra c cung cp thng tin HIV khi i khm thai
20,9 Phn trm
9.9T l ph n sinh con trong vng 2 nm trc thi im iu tra xt nghim HIV trong khi khm thai v nhn c kt qu xt nghim
28,6 Phn trm
-
5BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
Ch
MICS 2011 S ch tiu
MDG S ch tiu Ch tiu Gi tr
Hnh vi tnh dc
9.10 T l ph n tr cha tng c quan h tnh dc 98,5 Phn trm
9.11 T l c quan h tnh dc trc 15 tui trong cc ph n tr 0,5 Phn trm
9.12 T l ph n 1524 c quan h tnh dc vi n ng ln hn 10 tui tr ln 6,3 Phn trm
9.13 T l ph n 15-24 tui c quan h tnh dc vi t 1 bn tnh tr ln trong 12 thng qua 0,1 Phn trm
9.15T l ph n 15-24 tui c quan h tnh dc vi bn tnh khng phi l chng hoc ngi cng chung sng trong vng 12 thng qua
0,8 Phn trm
-
6
-
7BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
MC LC
BNG TM TT CC CH TIU ......................................................................................3
MC LC .........................................................................................................................7
DANH SCH CC BNG S LIU ...............................................................................10
DANH SCH CC BIU ..........................................................................................14
DANH SCH T VIT TT............................................................................................15
LI CM N ..................................................................................................................17
BN CC HUyN C A BN IU TrA MICS 2011 ..........................................19
BO CO TM TT.......................................................................................................20
I. GII THIU ...........................................................................................................25
Thng tin chung ...................................................................................................26
Mc tiu ca MICS 2011 .....................................................................................27
II. MU V PHNG PHP LUN IU TrA ........................................................29
Thit k mu ........................................................................................................30
Bng cu hi .......................................................................................................30
Tp hun v iu tra ti a bn ..........................................................................32
X l s liu .........................................................................................................32
III. PHM VI MU, CC C TrNG CA H GIA NH V NGI Tr LI ...33
Phm vi mu .......................................................................................................34
Cc c trng ca h gia nh ............................................................................34
c trng ca ph n tui t 1549 v tr em di 5 tui .................................38
IV. T VONG Tr EM ..............................................................................................43
V. DINH DNG ......................................................................................................49
Tnh trng dinh dng ........................................................................................50
-
8 BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
Nui con bng sa m v ch n ung cho tr s sinh v tr nh ................54
S dng mui i-t ................................................................................................65
B sung Vi-ta-min A cho tr .................................................................................67
Tr s sinh nh cn .............................................................................................70
VI. SC KHE Tr EM ...........................................................................................73
Tim chng ..........................................................................................................74
Phng un vn s sinh .......................................................................................78
S dng OrT (bin php b nc in gii) ......................................................80
Chm sc v iu tr vim phi bng khng sinh ................................................90
S dng cht t rn ...........................................................................................95
St rt ..................................................................................................................98
VII. NC UNG AN TON V H X HP V SINH .........................................107
S dng ngun nc hp v sinh ....................................................................108
S dng h x hp v sinh ................................................................................114
ra tay ..............................................................................................................120
VIII. SC KHE SINH SN ...................................................................................123
Sinh sn ............................................................................................................124
Trnh thai ..........................................................................................................128
Nhu cu trnh thai khng c p ng ..........................................................131
Chm sc trc khi sinh ...................................................................................133
................................................................................................................137
Ni sinh con ......................................................................................................140
IX. PHT TrIN Tr EM .......................................................................................143
i hc mu gio v hc tp ...............................................................................144
Ch s pht trin sm tr em .........................................................................150
-
9BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
X. BIT CH V GIO DC ..................................................................................155
Tnh trng bit ch ca ph n v thnh nin v thanh nin .............................156
Sn sng i hc .................................................................................................156
i hc Tiu hc v Trung hc ............................................................................158
XI. BO V Tr EM ...............................................................................................169
ng k khai sinh ..............................................................................................170
Lao ng tr em ................................................................................................172
X pht tr em ..................................................................................................176
Kt hn sm v hin tng a th ...................................................................178
Bo lc gia nh ................................................................................................185
Tnh trng tr sng chung vi cha m: Tr em m ci ......................................187
XII. HIV/AIDS, HNH VI TNH DC .......................................................................189
Kin thc v ly nhim HIV v nhng quan nim sai v HIV/AIDS ..................190
Quan im chp nhn i vi nhng ngi b nhim HIV/AIDS ......................200
Bit v ni xt nghim HIV, c cung cp thng tin v c xt nghim HIV trong khi khm thai ............................................................................................203
Hnh vi quan h tnh dc lin quan n ly nhim HIV ....................................208
PH LC A. THIT K MU ..................................................................................215
PH LC B. DANH SCH THAM GIA IU TrA MICS 2011 ...............................219
PH LC C. C LNG SAI S CHN MU ..................................................223
PH LC D. BNG CHT LNG S LIU ........................................................253
PH LC E. DANH SCH CH TIU MICS 2011: MU S V T S ................269
PH LC F. BNG CU HI .................................................................................. A1
-
10 BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
DANH SCH CC BNG S LIU
Bng HH.1: Cc kt qu phng vn h gia nh, ph n v tr em di 5 tui 34
Bng HH.2: Phn b tui ca mu iu tra phn theo gii tnh 35
Bng HH.3: Phn b h gia nh theo cc c trng c bn 37
Bng HH.4: Phn b ph n theo cc c trng c bn 39
Bng HH.5: Phn b tr em di 5 tui theo cc c trng c bn 41
Bng CM.1: S tr em c sinh ra, s tr em sinh ra sng v t sut t vong tr em 44
Bng CM.2: T sut t vong tr em 45
Bng NU.1: Suy dinh dng tr em 51
Bng NU.2: B sa m sau khi sinh 55
Bng NU.3: Nui con bng sa m 57
Bng NU.3a. Hnh thc cho tr n theo tui 58
Bng NU.4: Thi gian duy tr b sa m 60
Bng NU.5: Tr c b sa m ph hp vi tui 61
Bng NU.6: Cho tr n thc n cng, va v mm 62
Bng NU.7: S ba n ti thiu 63
Bng NU.8: B sa bnh 64
Bng NU.9: S dng mui i-t 66
Bng NU.10: Tr em c ung b sung vi-ta-min A 69
Bng NU.11: Cn nng lc sinh 71
Bng CH.1: Vc xin trong nm u i 75
Bng CH.2: Tim chng chia theo cc c trng 77
Bng CH.3: Phng un vn s sinh 79
Bng CH.4: Liu php b nc in gii v dung dch t pha ch 82
Bng CH.5: Cho n trong khi b tiu chy 85
Bng CH.6: Liu php b nc in gii, kt hp tip tc cho n v cc phng php iu tr khc 88
-
11BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
Bng CH.7: Chm sc tr c du hiu vim phi v s dng khng sinh trong thi gian b vim phi 91
Bng CH.8: Hiu bit 2 du hiu ca vim phi 94
Bng CH.9: S dng cht t rn 96
Bng CH.10: S dng cht t rn theo ni nu n 98
Bng CH.11: H gia nh c mn c x l bng thuc dit cn trng v cc phng php phng chng mui 99
Bng CH.12: Tr em ng mn chng mui 100
Bng CH.13: Ph n mang thai ng mn chng mui 101
Bng CH.14: iu tr st cho tr bng thuc iu tr st rt 103
Bng CH.15: Chn on st rt 105
Bng WS.1: S dng ngun nc hp v sinh 109
Bng WS.2: X l nc trong h gia nh 112
Bng WS.3: Thi gian ti ngun nc 113
Bng WS.4: Ngi i ly nc 114
Bng WS.5: S dng h x hp v sinh 116
Bng WS.6: S dng chung cng trnh v sinh 118
Bng WS.7: X l phn tr em 119
Bng WS.8: S dng ngun nc hp v sinh v h x hp v sinh 120
Bng WS.9: Nc v x phng ti ch ra tay 121
Bng WS.10: X phng 122
Bng rH.1: T sut sinh ca v thnh nin v tng t sut sinh 125
Bng rH.2: Sinh con sm 126
Bng rH.3: Cc xu hng trong vic sinh con sm 127
Bng rH.4: S dng bin php trnh thai 129
Bng rH.5: Nhu cu trnh thai khng c p ng 132
Bng rH.6: Ngi chm sc trc khi sinh 134
Bng rH.7: S ln khm thai 135
Bng rH.8: Cc hnh thc chm sc trc khi sinh 136
-
12 BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
Bng rH.9: 138
Bng rH.10: Ni sinh con 141
Bng CD.1: i hc mu gio 144
Bng CD.2: H tr hc tp 146
Bng CD.3: Ti liu hc tp 148
Bng CD.4: Chm sc ph hp 150
Bng CD.5: Ch s pht trin tr th 152
Bng ED.1: Bit ch trong ph n v thnh nin v thanh nin 156
Bng ED.2: Sn sng i hc 157
Bng ED.3: Nhp hc tiu hc 159
Bng ED.4: i hc tiu hc 160
Bng ED.5: i hc trung hc 162
Bng ED.6: Tr em hc n lp 5 cp tiu hc 164
Bng ED.7: Hon thnh tiu hc v chuyn ln cp trung hc c s 166
Bng ED.8: Bnh ng gii trong gio dc 167
Bng CP.1: ng k khai sinh 171
Bng CP.2a: Lao ng tr em trong nhm tr 5 - 11 tui 173
Bng CP.2b: Lao ng tr em trong nhm tr 12 - 14 tui 174
Bng CP.3: Lao ng tr em v i hc 176
Bng CP.4: X pht tr em 177
Bng CP.5: To hn v a th 180
Bng CP.6: Xu hng kt hn sm 182
Bng CP.7: Khc bit tui v v chng 184
Bng CP.8: Quan im v bo lc gia nh 186
Bng CP.9: Tnh trng sng cng cha m v tr em m ci 188
-
13BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
Bng HA.1: Kin thc v ly nhim HIV, nhng quan nim sai v HIV/AIDS v kin thc ton din v ly nhim HIV 192
Bng HA.2: Kin thc v ly nhim HIV, nhng quan nim sai v HIV/AIDS v kin thc ton din v ly nhim HIV ca ph n tr 195
Bng HA.3: Kin thc v ly truyn HIV t m sang con 199
Bng HA.4: Thi chp nhn i vi ngi c HIV/AIDS 201
Bng HA.5: Kin thc v ni xt nghim HIV 204
Bng HA.6: Kin thc v ni xt nghim HIV ca ph n tr 205
Bng HA.7: Xt nhim HIV v c cung cp thng tin phng chng HIV khi i khm thai 207
Bng HA.8: Hnh vi quan h tnh dc lm tng nguy c ly nhim HIV 209
Bng HA.9: Quan h tnh dc vi nhiu bn tnh 212
Bng HA.10: Quan h tnh dc vi nhiu bn tnh (ph n tr) 213
Bng HA.11: Quan h tnh dc vi bn tnh khng quen 214
-
14 BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
DANH SCH CC BIU
Hnh HH.1: Phn b tui v gii ca dn s sng trong h gia nh, Vit Nam, 2010 -2011 36
Hnh HH2: Kt cu h gia nh Vit Nam, 2010 - 2011 38
Hnh CM.1: T sut t vong tr em di 5 tui theo cc c trng, Vit Nam, 2011 46
Hnh CM.2: Xu hng t sut t vong tr em di 5 tui, Vit Nam, 2011 47
Hnh NU.1: T l tr em di 5 tui b suy dinh dng theo thng tui, Vit Nam 2011 53
Hnh NU. 2. C cu m hnh ch n ca tr em di 2 tui chia theo nhm tui, Vit Nam, 2010 - 2011 59
Hnh NU.3: T l h gia nh s dng mui i-t tiu chun phng bnh, Vit Nam, 2010- 2011 67
Hnh NU.4: T l tr em cn nng lc sinh di 2500 gram theo vng, Vit Nam, 2010 - 2011 72
Hnh CH.1: T l tr em t 12-23 thng tui nhn c cc vc xin c bn trong vng 12 thng tui, Vit Nam, 2010- 2011 76
Hnh CH.2: T l ph n c con sinh ra sng trong vng 2 nm qua c bo v phng un vn, Vit Nam, 2011 80
Hnh WS.1: T l phn trm dn s theo ngun nc ung, Vit Nam, 2011 111
Hnh HA.1: T l ph n (15-24) c hiu bit ton din v HIV/AIDS theo cc c trng, Vit Nam, 2011 197
Hnh HA.2: T l ph n 15-24 c quan h tnh dc trong vng 12 thng qua vi ngi n ng ln hn t 10 tui tr ln theo cc c trng, Vit Nam, 2011. 211
-
15BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
DANH SCH T VIT TT
AIDS Hi chng suy gim min dch
BCG Vc xin phng lao
BPTT Bin php trnh thai
CSPro H thng x l s liu Tng iu tra v iu tra
DPT Bch hu Ho g Un vn
KKS ng k khai sinh
EA a bn iu tra
ECDI Ch s pht trin tr th
EPI Chng trnh tim chng m rng
HIV Vi rt gy suy gim h thng min dch ngi
IMr T sut t vong tr em di 1 tui
KAD Khng p dng
LPG Gas ha lng
MDG Mc tiu Pht trin Thin nin k
MICS iu tra nh gi cc mc tiu tr em v ph n
OrS Mui b nc qua ng ung
OrT Liu php b nc in gii
Ppm Mi phn triu
QHTD Quan h tnh dc
SD lch chun
SDD Suy dinh dng
SPSS Phn mm thng k cho cc mn khoa hc x hi
TCTK Tng cc Thng k
TFr Tng t sut sinh
THCN, TCN, C tr ln Trung hc chuyn nghip, trung cp ngh, cao ng tr ln
U5Mr T sut t vong tr em di 5 tui
UNDP Chng trnh pht trin Lin hp quc
UNESCO T chc Gio dc, Khoa hc v Vn ho ca Lin hp quc
UNGASS Phin hp c bit ca i hi ng Lin hp quc v HIV/AIDS
UNICEF Qu Nhi ng Lin hp quc
UNFPA Qu Dn s Lin hp quc
WHO T chc y t th gii
-
16
-
17BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
LI CM N
iu tra nh gi cc mc tiu v tr em v ph n Vit Nam 2011 do Tng cc Thng k (TCTK) phi hp vi B y t v B Lao ng - Thng binh v X hi tin hnh, vi s h tr v k thut, ti chnh ca Qu Nhi ng Lin hp quc (UNICEF) v h tr ti chnh ca Qu Dn s Lin hp quc (UNFPA). iu tra nh gi cc mc tiu v tr em v ph n Vit Nam 2011 l cuc iu tra MICS ln th 4 (MICS 2011) ca UNICEF. Ba ln iu tra trc y ti Vit Nam c tin hnh nm 1996 (MICS1), 2000 (MICS2) v 2006 (MICS3).
Cuc iu tra 2011 c thit k thu thp thng tin v mt s lng ln cc ch tiu bao trm mt lot cc lnh vc nh hng n sc khe, s pht trin v iu kin sng ca tr em v ph n Vit Nam. Cc thng tin ny rt cn thit cho vic gim st cc mc tiu ca Tuyn ngn Thin nin k, Tuyn ngn v K hoch hnh ng Mt th gii ph hp vi tr em v K hoch hnh ng, cng nh K hoch hnh ng quc gia v tr em giai on 20112020. Cuc iu tra ny cung cp ngun thng tin cp nht v thc trng ca tr s sinh, tr em v ph n Vit Nam. y s l mt ngun s liu quan trng phc v cho cng tc bo co vic thc hin cc cam kt quc t i vi tr em ca Chnh ph Vit Nam, gm nh gi cui thp k v mt Th gii ph hp vi tr em v Bo co quc gia ln th 5 v thc hin Cng c Quc t Quyn tr em Vit Nam.
Di s ch o ca Ban Ch o MICS 2011 (gm TCTK, UNICEF v UNFPA), cng tc t chc iu tra, thu thp, x l s liu v vit bo co c cn b TCTK thc hin vi s phi hp cht ch ca cc chuyn gia ca cc b ngnh c lin quan v cc cn b UNICEF. Chng ti nh gi cao s h tr v k thut v ti chnh ca UNICEF Vit Nam, Vn phng UNICEF Trung ng, UNICEF khu vc ng v Thi Bnh Dng trong vic o to, hng dn v cung cp cc cng c thu thp v phn tch s liu iu tra.
Chng ti xin chn thnh cm n cc chuyn gia t cc B ngnh cng nh cc t chc Quc t ti Vit Nam bao gm TCTK, B y t, B LTBXH, UNICEF Vit Nam, UNFPA, UNDP, UNESCO, ILO, WHO, v.v t vn v gp cho chng ti trong sut qu trnh xy dng bng cu hi, t chc iu tra v vit bo co. Chng ti cng chn thnh cm n chnh quyn a phng tham gia, c bit cc y ban nhn dn cp x c chn iu tra.
Chng ti c bit cm n tt c cc iu tra vin, gim st vin v cc thnh vin khc cng hin sc lc v thi gian hon thnh tt cc bc ca cuc iu tra, t khu thit k ban u n cng b kt qu, c bit i vi thnh vin ca 30 i iu tra ta i khp c nc trong khong 2 thng hon thnh vic thu thp s liu mt cch chuyn nghip v ng thi hn.
Chng ti xin trn trng cm n tt c cc h gia nh dnh thi gian tham gia cuc iu tra v sn sng cung cp nhng thng tin qu gi v i sng ring ca h. S ng gp ca h l yu t khng th thiu gp phn cho s thnh cng ca cuc iu tra ny.
Chng ti mong mun c tip tc cng tc, phi hp hot ng vi tt c cc c quan, t chc v c nhn trong v ngoi nc v tr em Vit Nam.
Lotta Sylwander
Trng i din UNICEF ti Vit Nam
Thc
Tng cc trng, Tng cc Thng k
-
18
-
19BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
BN CC HUyN C A BN IU TrA MICS 2011
ng bng sng Hng
Trung du v min ni pha Bc
Bc Trung b v Duyn hi min Trung
Ty Nguyn
ng Nam b
ng bng sng Cu Long
Huyn c a bn iu tra MICS 2011, phn theo vng
Huyn khng c a bn iu tra
Ghi ch: Cc ranh gii v tn c hin th v thit k s dng trong bn ny khng ng vic ph chun hoc chp nhn chnh thc ca Lin hp quc
-
20 BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
BO CO TM TT
iu tra nh gi cc mc tiu v tr em v ph n Vit Nam 2011 (MICS 2011) do Tng cc Thng k Vit Nam phi hp vi B y t, B Lao ng-Thng binh v X hi tin hnh t thng 12 nm 2010 n thng 1 nm 2011. Cuc iu tra c Qu Nhi ng Lin hp quc (UNICEF) h tr v ti chnh v k thut v Qu Dn s Lin hp quc (UNFPA) h tr v ti chnh.
MICS 2011 cung cp nhng thng tin gi tr v nhng bng chng mi nht v tnh hnh tr em v ph n Vit Nam, cp nht thng tin t cuc iu tra MICS 2006 Vit Nam cng nh cc d liu c thu thp trong hai cuc iu tra MICS trc vo cc nm 1996 v 2000.
iu tra ln ny a ra cc s liu xt t kha cnh cng bng thng qua vic ch ra s khc bit v gii tnh, vng, khu vc, mc sng, dn tc v cc c im khc. MICS 2011 c tin hnh da trn mu iu tra gm 11.614 h gia nh c phng vn v cho thy mt bc tranh ton din v tr em v ph n trn 6 vng ca Vit Nam.
T vong tr emTrong cuc iu tra MICS 2011 Vit Nam, t sut t vong tr em c tnh da trn k thut c lng gin tip c gi l phng php Brass. Theo kt qu iu tra, t sut t vong tr em di 5 tui Vit Nam l 16 tr trn 1.000 tr sinh ra sng v t sut t vong tr em di 1 tui l 14 tr trn 1.000 tr sinh ra sng. T sut ny c s chnh lch ng k theo dn tc v mc sng: tr em thuc cc nhm dn tc thiu s c t sut t vong di 1 tui v di 5 tui cao gp ba ln t sut t vong tr em ca dn tc Kinh/Hoa1 cng nhm tui; v tr em trong cc h gia nh ngho nht c t sut t vong di 1 tui v di 5 tui cao gp hai ln tr em trong cc h gia nh kh gi hn.
Tnh trng dinh dng v nui con bng sa mTrong MICS 2011, s liu v cn nng v chiu cao ca tr em di 5 tui c o bng thit b nhn trc do UNICEF khuyn ngh s dng (xem www.childinfo.org). Kt qu o cho thy 11,7% tr em Vit Nam thiu cn (suy dinh dng cn nng theo tui), 22,7% tr em b thp ci (suy dinh dng chiu cao theo tui) v 4,1% b gy cm (suy dinh dng cn nng theo chiu cao). C s chnh lch rt ln gia khu vc thnh th v nng thn, gia tr em Kinh/Hoa v tr em thuc cc dn tc thiu s, gia cc nhm giu ngho v theo trnh hc vn ca ngi m. ng thi, 4,4% tr em Vit Nam b tha cn (bo ph).
C 5 tr em Vit Nam th c 2 tr (chim 39,7%) c b sa m ln u ng thi gian thch hp (trong vng 1 gi sau khi sinh) v di 1 phn 5 s tr em (17%) c b sa m hon ton trong 6 thng u. T l cho b sa m hon ton cao nht l vng Trung du v min ni pha Bc, chim 37,6%.
Hn 4 phn 5 tr em (83,4%) tui t 6 n 59 thng tui c ung b sung Vitamin A liu cao trong vng 6 thng trc cuc iu tra MICS 2011.
Khong 93% tr em di 2 tui c cn lc sinh v ch c 5,1% tr em c sinh ra thiu cn.
1 Trong bo co MICS 2011, ngi thiu s Hoa c nhm vo cng nhm ngi Kinh v c t nhn l Kinh/Hoa v ngi Kinh v Hoa c mc sng tng ng nhau, cc dn tc khc c nhm chung v t nhn l Dn tc thiu s
-
21BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
Mui i-t tiu chun phng bnh c nh ngha l cha lng i-t (hn15 micro gam/dl). C di mt na s h dn (45,1%) s dng mui i-t, trong c s chnh lch ng k gia cc vng. T l ny thp hn nhiu so vi tiu chun ton cu. T chc y t Th gii (WHO) v UNICEF khuyn co ph cp mui i-t l mt gii php an ton, hiu qu vi chi ph thp v c tnh bn vng nhm m bo cung cp i-t, c ngha l phi c t nht 90% h gia nh s dng mui i-t.
Tim chngHai phn nm tr em (40,1%) t 12 tui c tim y vc xin phng cc bnh c bn, gm lao, 3 ln nh thuc phng bi lit, si v 3 mi bch hu, ho g, un vn (hoc vc xin 5 trong 1) v 3 mi phng bnh vim gan B. Tuy nhin, ch c mt na tr em c iu tra cho xem phiu/s tim chng. T l tim chng bch hu, ho g, un vn v bi lit gim ng k gia mi th nht v mi th ba: 20 im phn trm i vi tim chng bch hu, ho g, un vn v 23 im phn trm i vi tim chng bi lit. T l tim chng thp nht l vc xin phng vim gan B cho tr s sinh (cha c tnh trong ch s tim chng y ). c bit, t l tim phng vim gan B cho tr s sinh ca nhm tr em thuc cc dn tc thiu s ch t 18,2% v tr em ca cc b m/ngi chm sc tr khng c bng cp ch t 18,5%.
Khong 4 trong 5 b m sinh con trong vng 2 nm trc cuc iu tra c tim phng un vn s sinh (77,5%). Tuy nhin, ch c 3 trong 5 b m ngi dn tc thiu s c tim phng loi vc xin ny (59,2%).
Chm sc tr em b m/bnhT l bnh tiu chy tr em di 5 tui trong 2 tun trc cuc iu tra l 7,4%. Trong s nhng tr em ny, 46,5% c iu tr bng dung dch -r-zn (OrS), 42,8% tr em c iu tr ti nh bng cch cho ung cc cht lng b nc v 65,6% tr em c ung dung dch OrS hoc cc cht lng b nc t pha ch ti gia nh.
Khong 3,3% tr em di 5 tui c triu chng vim phi trong hai tun trc cuc iu tra. Trong s ny, 73% c a n c s thm khm thch hp v 68,3% c iu tr bng khng sinh. Ch c 1 trong 20 b m hoc ngi chm sc tr (5%) nhn thc c du hiu nguy him ca bnh vim phi.
Vit Nam, vic s dng cht t rn lm lm cht t chnh nu n chim 46,4%. T l s dng cht t gy hi n sc khe nh vy nu n ca cc h gia nh thuc cc nhm dn tc thiu s cao gp hai ln cc h gia nh ngi Kinh/Hoa (89,5% so vi 40,5%).
Phng nga st rtVit Nam l quc gia c t l st rt thp. Hu nh tt c cc h gia nh Vit Nam (95,5%) c t nht 1 chic mn ng, tuy nhin hu nh khng c h gia nh no (0,4%) s dng mn c x l thuc dit cn trng vnh vin. T l tr em di 5 tui v t l ph n c thai c ng mn trong m trc cuc iu tra tng ng l 94,4% v 94,1%.
Nc v h x hp v sinhTheo cuc iu tra, 92% thnh vin h gia nh Vit Nam s dng ngun nc ung hp v sinh, mc d ch c 68,4% thuc nhm dn tc thiu s (khc Kinh/Hoa) c s dng ngun nc ny. Khong 12,4% thnh vin h gia nh khng c tip cn ngun nc hp v sinh li khng s dng bt c hnh thc x l nc no. Trong s nhng h gia nh c s dng cc bin php x l nc, bin php un si nc ung l ph bin nht v c 84% thnh vin h gia nh s dng ngun nc khng hp v sinh p dng.
-
22 BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
Khong 89,5% thnh vin h gia nh c tip cn ngun nc hp v sinh v 5,1% s dng ngun nc khng hp v sinh c ngun nc trc tip vo nh.
Nhn chung, gn 3 phn 4 thnh vin h gia nh s dng h x hp v sinh (73,8%). Trong cc h gia nh ngi dn tc thiu s ch c khong mt na (44,2%) s dng cc loi h x hp v sinh. Vic phng u ba bi khng ph bin Vit Nam: ch c 6,4%. Tuy nhin, t l ny tng n 27,7% trong s cc h gia nh thuc cc nhm dn tc thiu s, c ngha l c bn thnh vin h gia nh dn tc thiu s th c 1 thnh vin phng u ba bi. Ngoi ra, phn ca 2 trong s 5 tr em di 2 tui khng c x l an ton (chim 39,9%). y l thi quen ca ngi dn tc thiu s, c 5 tr em di 2 tui th c 4 tr em c thi quen ny (78,5%).
Kt qu iu tra cho thy 86,6% h gia nh Vit Nam c ni ra tay c nc v x phng. T l ny thnh th (93,4%) cao hn nng thn (83,7%) v cao hn h gia nh c ch h l ngi Kinh/Hoa (88,7%) so vi h gia nh c ch h l ngi dn tc thiu s (67,1%).
Sc khe sinh snTng t sut sinh (TFr) Vit Nam l 2, c ngha l ph n Vit Nam, khi n cui thi k sinh n, sinh trung bnh 2 con. T l ngi m c con sm kh thp, 7,5% ph n tui 1519 bt u c con. Khong 3 trong s 4 ph n tui 1549 ang c chng hoc ang sng chung nh v chng s dng cc bin php trnh thai (77,8%), trong s 59,8% s dng bin php trnh thai hin i v17,9% s dng bin php trnh thai truyn thng. Vic s dng cc bin php trnh thai - truyn thng hay hin i - trong s nhng ph n tr tui 1519 c chng/chung sng nh v chng rt thp, ch t 21%. Nhu cu trnh thai khng c p ng kh thp, ch c 4,3% trong s ph n tui 1549, nhng li tng ln 15,6% i vi ph n tr trong tui 1519.
Kt qu iu tra cng cho thy 93,7% ph n tui 1549 sinh con trong vng hai nm trc cuc iu tra c cn b y t c chuyn mn chm sc v 59,6% ph n c i khm thai 4 ln theo tiu chun trn. C tng s 92,4% ca sinh con ti c s y t. Ch tiu ny c s chnh lch ng k gia cc nhm dn tc: hu nh ton b ph n dn tc Kinh/Hoa u sinh con ti cc c s y t (98,3%) trong khi ch c 3 trong s 5 ph n (61,7%) dn tc thiu s sinh con ti cc c s y t.
Pht trin tr em Vit Nam, khong 3 trong 4 tr em t 35 tui c i hc mu gio (71,9%) v 76,8% tr em c ngi ln tham gia chi cng tr trong 4 hot ng tr ln nhm khuyn khch vic hc hi v s sn sng i hc ca tr em trong 3 ngy trc cuc iu tra. Tuy nhin, c 5 tr em di 5 tui th ch c mt tr c t 3 quyn sch dnh cho tr em tr ln nh (19,6%).
C 10 tr em di 5 tui th c 1 tr em khng c chm sc ph hp trong tun trc cuc iu tra (9,4%), iu c ngha l chng b nh mt mnh hoc ch c mt tr khc di 10 tui chm sc.
Ch s pht trin ban u ca tr em Vit Nam l 82,8. Ch s ny c tnh da trn t l tr em c pht trin ph hp vi tui i vi t nht ba trong bn lnh vc: bit ch v bit lm php tnh, pht trin th cht, pht trin cm xc v nhn bit x hi, kh nng hc tp.
Gio dcNhn chung, t l bit ch ca ph n Vit Nam tui 1524 kh cao, t 96,4%. Tuy nhin, t l bit ch gim xung 82,3% i vi ph n cc nhm dn tc thiu s. iu ny c ngha l c 5 ph n th c khong 1 ph n sng trong cc h gia nh dn tc thiu
-
23BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
s c xc nh l khng bit ch. T l i hc tiu hc kh cao v hu nh khng c s khc bit gia nam v n hay gia tr em ngi Kinh/Hoa v tr em nhm dn tc thiu s. Tuy nhin, t l i hc trung hc (trung hc c s hoc trung hc ph thng) cho thy c s chnh lch v gii v nhm dn tc. T l hc sinh i hc trung hc i vi nam l 78,3%, ca n l 83,9%, ca nam thuc cc dn tc thiu s l 66,3% v n ca cc dn tc thiu s l 65%. Nhn chung, trong cc dn tc thiu s, c 3 tr em th c 1 tr em khng c i hc trung hc, trong khi trong nhm dn tc Kinh/Hoa, c 5 tr em th ch c 1 em khng c i hc trung hc (34,4% so vi 16,3%).
Bo v tr emng k khai sinh gn nh c ph cp Vit Nam, vi 95% tr em di 5 tui c ng k khai sinh. Tuy nhin ch c 66,1% giy khai sinh c a ra cho cc iu tra vin xem trong qu trnh iu tra.
Cuc iu tra cho thy 9,5% tr em tui 514 tham gia lao ng2. Phn ln tr em lao ng ang i hc (83,4%).
Hn mt na tr em tui t 214 Vit Nam tng chu nhng hnh thc x pht thn th (55%). iu ny tri vi quan nim kh hn ch ca 17,2% b m v ngi chm sc tr em, rng tr em cn phi c x pht bng roi vt. Khong 5,3% tr em tui 017 tui khng c sng vi b hoc m v 3,9% tr em c b hoc m hoc c b m cht.
C 3 ph n Vit Nam th c 1 ngi (35,8%) chp nhn vic chng c hnh vi bo hnh vi v v nhiu l do khc nhau. C s khc bit ln gia cc nhm giu hn v nhm dn tc: ph n sng trong cc h gia nh ngho nht c kh nng chp nhn vic chng nh v cao gp hai ln ph n sng trong cc h gia nh giu nht (48,8% so vi 20,1%). Trong nhm ph n dn tc thiu s, c hai ngi th c mt ngi c thi chp nhn vic chng nh v, trong khi i vi ph n dn tc Kinh/Hoa th c 3 ngi mi c mt ngi c thi tng t (47,2% so vi 34,3%). Mt phn mi ph n (12,3%) tui 2049 kt hn tui 18.
HIV/AIDS Vit Nam, hu nh tt c ph n t 15-24 tui tng nghe ni n HIV (96,5%), ch c 1 trong s 2 ph n trong tui ny (51,1%) c hiu bit ton din v HIV. iu c ngha h c th nhn ra chnh xc 2 cch ngn nga ly nhim HIV; bit mt ngi trng khe mnh vn c th b nhim HIV; v phn i hai quan nim sai lch v ly truyn HIV. Hu nh tt c ph n tui t 15-49 u bit rng HIV c th ly truyn t m sang con (92,4%).
Trong 5 ph n tui 1524 th c hn 3 ngi bit c ni xt nghim HIV/AIDS (60,7%) v trong 3 ph n th c 1 ngi tng i xt nghim HIV (32,1%). T l ph n 15-24 i xt nghim HIV trong 12 thng qua l 16,2% v ch c 7,9% nhn c kt qu xt nghim.
Khong mt phn ba ph n tui t 15-49 i khm thai trong ln mang thai gn nht c xt nghim HIV (36,1%). C s chnh lch ln gia khu vc sinh sng: t l c xt nghim HIV ca ph n sng thnh th cao gp hai ln ph n sng nng thn (56,4% so vi 27,7%). T l nhng ph n c xt nghim v thng bo kt qu trong qu trnh khm thai l 28,6%.
Hnh vi quan h tnh dc c nguy c ly nhim HIV (nh quan h tnh dc vi nhiu bn tnh, quan h tnh dc vi nhng bn tnh khng thng xuyn, quan h tnh dc trc hn nhn, quan h tnh dc khi cha trn 15 tui) rt t xy ra i vi ph n Vit Nam.
2 Chng Bo v tr em (chng XI) nh ngha v Lao ng tr em c s dng trong bo co
-
24
-
25BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
I. GII THIU
-
26 BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
Thng tin chungBo co da trn kt qu iu tra nh gi cc mc tiu v tr em v ph n Vit Nam, c thc hin t thng 12 nm 2010 n thng 1 nm 2011 do Tng cc Thng k phi hp vi B y t v B Lao ng - Thng binh v X hi tin hnh vi s h tr v k thut v ti chnh ca Qu Nhi ng Lin hp quc (UNICEF) v h tr ti chnh ca Qu Dn s Lin hp quc (UNFPA). Cuc iu tra cung cp cc thng tin c gi tr v thc trng tr em v ph n Vit Nam nhm p ng nhu cu gim st cc tin b t c trong vic thc hin cc mc tiu c ra ti hai tha thun quc t chnh: Tuyn ngn Thin nin k c 191 nc thnh vin Lin hp quc thng qua vo thng 9/2000 v K hoch hnh ng v Mt th gii ph hp vi tr em c 189 nc thnh vin thng qua ti Phin hp c bit ca Lin hp quc v tr em vo thng 5/2002. C hai tha thun ny c xy dng da trn nhng cam kt ca cng ng quc t ti Hi ngh thng nh th gii v tr em 1990.
Khi k kt cc tha thun quc t ny, Chnh ph cc nc cam kt nng cao iu kin sng ca tr em nc mnh v gim st tin trnh cho n lc t c mc tiu cam kt. UNICEF c giao trch nhim h tr cng vic ny (xem bng di y)
Cam kt hnh ng: Trch nhim bo co quc gia v quc t
Chnh ph cc nc k Tuyn ngn Pht trin Thin nin k v K hoch hnh ng thc hin Tuyn ngn v Mt th gii ph hp vi tr em v cng cam kt s gim st tin trnh thc hin cc mc tiu v mc ch k kt:
Chng ti s gim st cp quc gia v cp vng khi ph hp, ng thi nh gi tin trnh thc hin cc mc tiu v ch ca K hoch hnh ng hin thi cp quc gia, cp vng v cp ton cu. Theo , chng ti s nng cao nng lc thng k quc gia trong vic thu thp, phn tch v phn t s liu bao gm c phn t theo gii, tui v cc yu t khc th hin s khc bit gia cc nhm ngi, ng thi h tr hng lot cc nghin cu tp trung vo tr em. Chng ti s tng cng hp tc quc t h tr cho cc n lc xy dng nng lc thng k v xy dng nng lc cng ng trong vic gim st, nh gi v lp k hoch. (Mt th gii ph hp vi tr em, on 60)
Chng ti s t chc kim im thng k cp quc gia v cc cp thp hn v tin trnh thc hin nhm gii quyt c hiu qu hn nhng kh khn v thc y cc hot ng (Mt th gii ph hp vi tr em, on 61)
K hoch Hnh ng (on 61) cng ku gi s tham gia c th ca UNICEF trong vic chun b cc bo co tin b nh k:
L t chc hng u th gii v tr em, Qu Nhi ng Lin hp quc c yu cu tip tc chun b v cng b thng tin v tin trnh t c trong vic thc hin Tuyn ngn v K hoch Hnh ng trong s phi hp cht ch vi Chnh ph cc nc, cc qu ti tr c lin quan, cc chng trnh v cc c quan chuyn mn ca h thng Lin hp quc cng nh tt c cc bn c lin quan khc.
Tng t nh vy, Tuyn ngn Thin nin k (on 31) ku gi thc hin bo co nh k v tin trnh thc hin:
Chng ti yu cu i hi ng thng xuyn kim im tin b t c trong vic thc hin cc iu khon ca Tuyn ngn ny, ng thi yu cu Tng th k ban hnh cc bo co nh k phc v cho i hi ng v lm c s cho cc hot ng tip theo.
MICS 2011 cp nht d liu c thu thp t cuc MICS nm 2006. y l thi im quan trng nh gi kt qu thc hin Chng trnh Hnh ng quc gia v tr em giai
-
27BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
on 20012010 v chun b k hoch cho giai on 20112020. Vi qui m mu 11.614 h, cuc iu tra ny cung cp mt bc tranh ton din v tr em v ph n Vit Nam 6 vng. Xt v kha cnh bnh ng, cuc iu tra ny cng cho php ch ra s khc bit theo gii tnh, thnh th/nng thn, dn tc, trnh hc vn v cc c trng khc.
Kt qu ca MICS 2011 c trnh by trong bo co ny.
Mc tiu ca MICS 2011iu tra nh gi cc mc tiu v tr em v ph n Vit Nam 2011 c mt s mc tiu ch yu sau:
Cung cp cc thng tin cp nht phc v nh gi thc trng tr em v ph n Vit Nam;
Cung cp s liu cn thit cho vic nh gi tin b thc hin cc mc tiu trong Chng trnh Hnh ng quc gia v tr em giai on 20012010, Tuyn ngn Thin nin k, Cng c Quc t v Quyn tr em, cc cam kt quc gia v quc t khc cng nh cung cp thng tin cho vic xy dng Chng trnh Hnh ng quc gia v tr em giai on 20112020;
Cung cp thng tin cho vic xc nh cc nhm d b tn thng, bt bnh ng nhm lm c s cho vic xy dng chnh sch v thc hin cc bin php can thip;
ng gp vo vic nng cao cht lng s liu v hon thin h thng gim st Vit Nam, ng thi tng cng nng lc chuyn mn k thut trong vic thit k, t chc iu tra v phn tch s liu.
-
28
-
29BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
II. MU V PHNG PHP LUN IU TrA
-
30 BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
Thit k muMu ca iu tra nh gi cc mc tiu v tr em v ph n Vit Nam c thit k nhm cung cp cc c lng tin cy cho nhiu ch tiu phn nh thc trng tr em v ph n cp quc gia, thnh th/nng thn v 6 vng Vit Nam: ng bng sng Hng, Trung du v min ni pha Bc, Bc Trung b v duyn hi min Trung, Ty Nguyn, ng Nam b v ng bng sng Cu Long. Khu vc thnh th v khu vc nng thn ca mi vng c xc nh l cc tng chn mu chnh v mu c chn theo 2 bc. Trong mi tng, mt s lng xc nh cc a bn Tng iu tra Dn s v Nh 2009 c chn theo phng php xc sut t l vi quy m s h ca a bn. Sau khi cp nht mi danh sch h gia nh ca cc a bn iu tra c chn, tin hnh chn mu h thng 20 h trong mi a bn c chn. Hai trong s 600 a bn c chn khng th tin hnh iu tra do b gii ta trc khi tin hnh iu tra thc a. Mu c phn tng theo vng, thnh th v nng thn v khng phi l mu t gia quyn. lm bo co kt qu cp quc gia cn s dng quyn s mu c lng cc ch tiu. Ph lc A m t chi tit hn v thit k mu.
Bng cu hiMICS 2011 s dng 3 loi bng cu hi: 1) Bng cu hi h gia nh c s dng thu thp thng tin chung v h gia nh v cc thnh vin thng tr ca h; 2) Bng cu hi ph n p dng cho tt c ph n trong tui sinh t 1549 tui ca cc h gia nh; v 3) Bng cu hi tr em, dnh phng vn cc b m hoc ngi chm sc chnh nhm thu thp thng tin v tr di 5 tui trong cc h gia nh. Bng hi bao gm cc phn sau:
Bng hi H gia nh, s dng hi ngi trng thnh l thnh vin h v nm nhiu thng tin nht v h gia nh, bao gm nhng phn sau:
Danh sch thnh vin h gia nh,
Gio dc,
Nc v cng trnh v sinh,
Cc c trng ca h gia nh,
S dng mn tm thuc dit mui,
Phun thuc dit mui trong nh,
Lao ng tr em,
X pht tr em,
ra tay,
S dng mui i t,
Bng cu hi Ph n c s dng phng vn ph n trong tui sinh t 1549 tui bao gm nhng phn sau:
Thng tin chung v ph n,
Tnh hnh t vong tr em,
-
31BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
c mun cho ln sinh con gn nht,
Sc khe b m v tr s sinh,
Cc triu chng bnh tt,
Bin php phng trnh thai,
Nhu cu cha c p ng,
Thi i vi bo hnh trong gia nh,
Hn nhn/Sng chung,
Hnh vi tnh dc,
HIV/AIDS.
i vi bng cu hi tr em di 5 tui, ngi tr li l b m hoc ngi chm sc chnh tr em di 5 tui3 sng trong h gia nh. Bnh thng, ngi tr li bng cu hi ny l b m ca tr em di 5 tui. Trong trng hp b m khng c lit k trong danh sch thnh vin h gia nh, mt ngi chm sc chnh ca tr em ny s tr li phng vn. Bng cu hi bao gm nhng phn sau:
Tui,
ng k khai sinh,
Giai on pht trin ban u ca tr em,
Nui con bng sa m,
Chm sc tr b m/bnh,
St rt,
Tim chng,
Nhn trc.
Cc bng cu hi ny c thit k da trn bng cu hi mu ca MICS 44. T phin bn mu theo ting Anh ny, cc bng cu hi c dch sang ting Vit v th nghim ti tnh Ha Bnh (vng Trung du v min ni pha Bc) v Bnh nh (vng Bc Trung b v duyn hi min Trung) t ngy 26/9 n 06/10 nm 2010. Da vo kt qu iu tra th, cc bng cu hi c sa cha v b sung. Bng cu hi c sa v in sau khi tin hnh kha tp hun u tin cho cc tnh pha Nam ti Cn Th. Bng cu hi MICS 2011 chnh thc ca Vit Nam trong Ph lc F.
Ngoi phn cc bng hi, cc i iu tra cn kim tra lng i-t trong mui c cc h gia nh s dng nu n, quan st ni ra tay v cn o chiu cao v cn nng cho tr em di 5 tui. Cc chi tit v kt qu o lng ny s c trnh by trong phn lin quan ca bo co.
3 Cc t tr em di 5 tui, tr em trong tui t 0-4 v tr em t 0-59 thng tui c hiu nh nhau trong bo co ny4 Bng cu hi mu ca MICS 4 c th tm thy theo a ch www.childinfo.org
-
32 BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
Tp hun v iu tra ti a bnTng cc Thng k t chc hai lp tp hun cho cc iu tra vin, nhn trc vin, cn b lm sch s liu, i trng v gim st vin. C khong 250 cn b tham gia vo hai lp tp hun ny. Mt lp c t chc Cn Th cho cc cn b ca cc tnh pha Nam v mt lp c t chc H Ni cho cc tnh pha Bc. Mi lp ko di 14 ngy: lp Cn Th c t chc t 25/10 n 7/11 nm 2010 v lp H Ni c t chc t ngy 821/11/2010. Tp hun bao gm cc ni dung v k thut phng vn v ni dung c th ca cc bng cu hi. Phng vn th gia cc iu tra vin c thc hin hc vin c th thc hnh cc cu hi. Cui kha tp hun, cc hc vin s dng 2 ngy i thc hnh phng vn, o nhn trc, lm sch s liu v gim st ti a bn. Trc khi tin hnh iu tra th, cc hc vin c mt ngy thc hnh o nhn trc mt trng mu gio.
180 cn b c chn tham gia vo cng tc iu tra thc a. Cc cn b ny c chia thnh 30 i iu tra, mi i gm 3 iu tra vin, 1 nhn trc vin, 1 hiu nh s liu v 1 i trng kim gim st vin. iu tra thc a bt u vo ngy 29/11/2010 v kt thc vo ngy 26/1/2011. Cng tc gim st iu tra thc a c thc hin 3 cp nhm m bo cht lng thu thp s liu v can thip kp thi khi cn thit, c th cp th nht l gim st ca TCTK, UNICEF v UNFPA, cp th hai l gim st chuyn mn ca Ban Ch o quc gia v cp th ba l gim st ca i trng. Gim st vin l cc chuyn gia c nhiu kin thc chuyn mn c th gii quyt cc vng mc pht sinh trong qu trnh iu tra thc a.
X l s liuS liu c cc nhp tin vin nhp vo 8 my tnh c nhn s dng phn mm CSPro. Qu trnh nhp tin c 10 nhp tin vin thc hin theo ca v c hai gim st vin theo di. m bo cht lng nhp tin, tt c cc bng cu hi c nhp 2 ln v c kim tra ngay ti ch v tnh nht qun. Cc quy trnh v chng trnh chun c d n MICS 4 ton cu thit k v c sa i cho ph hp vi bng hi ca Vit Nam. Vic x l s liu c bt u vo 27/12/2010 v kt thc vo 21/3/2011. S liu c phn tch s dng phn mm thng k SPSS, phin bn 19. Chng trnh x l v tng hp s liu c UNICEF thit k nhm p ng mc ch ny.
-
33BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
III. PHM VI MU, CC C TrNG CA H GIA NH V
NGI Tr LI
-
34 BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
Phm vi muTrong s 12.000 h gia nh c chn lm mu, 11.642 h gia nh c mt trong thi gian iu tra. Trong , 11.614 h gia nh c phng vn thnh cng, t t l h tr li 99,8%. Trong cc h gia nh c phng vn c 12.115 ph n tui t 1549. Trong s 11.663 ph n c phng vn thnh cng, t t l ph n tr li 96,3% so vi nhng ph n trong din iu tra trong nhng h c phng vn. C 3.729 tr em di 5 tui c lit k trong bng cu hi h gia nh. Trong c 3.678 tr hon thnh bng hi tng ng vi t l tr li l 98,6%. T l tr li chung (t l tr li h gia nh nhn vi t l tr li ca tr em v ca ph n trong h gia nh) l 96,0% i vi ph n v 98,4% i vi tr em di 5 tui (Bng HH.1).
Bng HH.1: Cc kt qu phng vn h gia nh, ph n v tr em di 5 tui
S h gia nh, ph n v tr em di 5 tui phn theo kt qu phng vn v t l tr li theo khu vc v vng, Vit Nam, 2011
Khu vc Vng
Thnh thNng thn
ng bng sng Hng
Trung du v min
ni pha Bc
Bc Trung b v duyn
hi min Trung
Ty Nguyn
ng Nam b
ng bng sng Cu Long Tng s
H gia nh c chn mu 5.200 6.800 2.000 2.000 2.000 2.000 2.000 2.000 12.000 gp c i tng 5.016 6.626 1.912 1.961 1.947 1.960 1.930 1.932 11.642
c phng vn 5.001 6.613 1.907 1.955 1.943 1.956 1.928 1.925 11.614T l tr li phng vn 99,7 99,8 99,7 99,7 99,8 99,8 99,9 99,6 99,8
Ph n Trong din iu tra 5.364 6.751 1.739 2.053 1.942 2.176 2.168 2.037 12.115 c phng vn 5.183 6.480 1.682 1.970 1.868 2.078 2.116 1.949 11.663T l tr li phng vn 96,6 96,0 96,7 96,0 96,2 95,5 97,6 95,7 96,3T l tr li phng vn chung 96,3 95,8 96,5 95,7 96,0 95,3 97,5 95,3 96,0
Tr em di 5 tui Trong din iu tra 1.438 2.291 555 722 552 734 585 581 3.729Thc t thu thp thng tin (qua phng vn m/ ngi chm sc)
1.409 2.269 543 712 548 727 581 567 3678
T l tr li phng vn 98,0 99,0 97,8 98,6 99,3 99 99,3 97,6 98,6T l tr li phng vn chung 97,7 98,8 97,6 98,3 99,1 98,8 99,2 97,2 98,4
Bng HH.1 cho thy khng c s khc bit ln v t l tr li gia cc vng v khu vc. y l n lc chung ca ton b cc i iu tra, nhng ngi vt qua nhng kh khn trong cng tc thc a v tn dng mi c hi phng vn cc thnh vin h gia nh mi lc c th, khng k ngy hay m.
Cc c trng ca h gia nhPhn b theo tui v gii tnh gia quyn ca mu iu tra c trnh by trong Bng HH.2. Phn b ny cng c s dng v thp dn s trong Hnh HH.1. Trong s 11.614 h gia nh c phng vn thnh cng c 43.998 thnh vin. Trong c 21.559 l nam (chim 49%) v 22.439 l n (chim 51%). Theo kt qu Tng iu tra Dn s v Nh Vit Nam nm 2009, phn b gii tnh tng dn s l 49,5% nam v 50,5% n.
-
35BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
Bng HH.2: Phn b tui ca mu iu tra phn theo gii tnh
Tn sut v t l thnh vin h gia nh phn theo gii v nhm 5 tui, cc nhm tui ph thuc, tr em (017 tui) v ngi ln (t 18 tui tr ln), Vit Nam, 2011
Nam N Chung
S ngi T trng S ngi T trng S ngi T trngTui
04 1867 8,7 1802 8,0 3668 8,3
59 1928 8,9 1778 7,9 3706 8,4
1014 1984 9,2 1821 8,1 3805 8,61519 1881 8,7 1776 7,9 3657 8,32024 1582 7,3 1663 7,4 3245 7,42529 1746 8,1 1814 8,1 3560 8,13034 1648 7,6 1786 8,0 3435 7,83539 1753 8,1 1646 7,3 3398 7,74044 1545 7,2 1603 7,1 3148 7,24549 1518 7,0 1447 6,4 2965 6,75054 1244 5,8 1522 6,8 2767 6,35559 877 4,1 1030 4,6 1907 4,36064 663 3,1 794 3,5 1457 3,36569 406 1,9 488 2,2 893 2,07074 376 1,7 530 2,4 906 2,17579 222 1,0 362 1,6 584 1,38084 184 0,9 317 1,4 501 1,185+ 136 0,6 259 1,2 395 0,9
Cc nhm tui ph thuc 014 5778 26,8 5401 24,1 11180 25,41564 14457 67,1 15081 67,2 29539 67,165+ 1324 6,1 1956 8,7 3280 7,5
Tr em v ngi ln Tr em t 017 tui 7002 32,5 6593 29,4 13594 30,9Ngi ln t 18 tui tr ln 14558 67,5 15846 70,6 30404 69,1
Chung 21559 100 22439 100 43998 100
Bng HH.2 th hin c cu nhn khu ca dn s sng trong h gia nh. T l cc nhm tui tr em ph thuc, tui lao ng v tui ph thuc ca ngi cao tui (014, 1564 v t 65 tui tr ln) so vi tng s nhn khu ca h ln lt l 25,4%, 67,1% v 7,5%. Cc t l tng ng trong Tng iu tra Dn s v Nh 2009 ln lt l 25,0%, 68,4% v 6,6%5. Theo Tng iu tra Dn s v Nh , t l tr em trai trong cc nhm 5 tui t 04 n 1519 cao hn so vi tr em gi nhng xu hng ny b o chiu trong cc nhm tui 5054 v trn 54, trong cc nhm ny dn s nam thp hn n. S liu MICS 2011 cng ch ra xu hng tng t v t l dn s tr em v ngi trng thnh, tr em trai (017 tui) nhiu hn tr em gi v ngi trng thnh l nam (18 tui tr ln) t hn ngi trng thnh l n. T l ph n nhm tui 50-54 tui tng nh so vi mong i. Bng DQ1 (xem Ph lc D) cho thy r hn s chuyn tui t tui 49 sang tui 50. Trong nhm tui 2024 cng c s gim i vi c nam v n.
5 Ban Ch o Trung ng ca Tng iu tra Dn s v Nh 2009, Kt qu chnh, H Ni thng 6 - 2010
-
36 BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
Hnh HH.1: Phn b tui v gii ca dn s sng trong h gia nh, Vit Nam, 2011
Cc Bng HH.3HH.5 cung cp thng tin c bn v h gia nh, ph n tui t 1549 v tr em di 5 tui bng cch trnh by s quan st c gia quyn v cc s thc t cha c gia quyn. Thng tin v c trng c bn ca h gia nh, ph n v tr em di 5 tui c phng vn trong cuc iu tra tht s cn thit gii thch cho nhng kt qu c trnh by trong bo co ng thi cng cung cp thng tin v tnh i din ca s liu iu tra. Ngoi 3 bng ny cc bng cn li ca bo co ch trnh by s quan st c gia quyn. Xem thm Ph lc A bit thm chi tit v gia quyn.
Bng HH.3 cung cp thng tin c bn ca cc h c phng vn. H gia nh c phn t theo gii tnh ca ch h, vng, khu vc thnh th nng thn, quy m h gia nh, trnh hc vn v nhm dn tc6 ca ch h. Trong bo co MICS 2011, dn tc thiu s Hoa c nhm vi dn tc a s Kinh vi tn nhm l Kinh/Hoa. Cc dn tc khc c nhm thnh nhm dn tc thiu s. Phn t ny c p dng chung cho ton b bng kt qu trong bo co. S liu trong bng bao gm s quan st ca cc phn t chnh.
6 c xc nh bng cu hi Ch h thuc dn tc no?. H gia nh c phn chia thnh 2 nhm: 1) Kinh/Hoa gm c d liu v ngi Hoa; v 2) Dn tc thiu s (gm tt c cc dn tc khc ngoi Kinh v Hoa). Tham kho ph lc F bit thm chi tit cc cu hi.
-
37BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
Bng HH.3: Phn b h gia nh theo cc c trng c bn
T l phn trm v phn b h gia nh chia theo mt s c trng c bn, Vit Nam, 2011
T l gia quyn
S h gia nh
Gia quynThc t iu tra (Cha
gia quyn)Gii tnh ca ch h
Nam 73,8 8569 8421N 26,2 3045 3193
Vngng bng sng Hng 22,4 2601 1907Trung du v min ni pha Bc 15,8 1836 1955Bc Trung b v duyn hi min Trung 21,7 2522 1943Ty Nguyn 5,2 604 1956ng Nam b 16,1 1873 1928ng bng sng Cu Long 18,8 2178 1925
Khu vcThnh th 29,7 3454 5001Nng thn 70,3 8160 6613
Quy m h gia nh1 6,3 733 6802 15,9 1850 17323 20,7 2407 24364 29,2 3396 33815 15 1739 17936 7,4 864 8827 3,2 368 3978 1,2 138 1619 0,5 59 7410+ 0,5 60 78
Trnh hc vn ca ch h Khng bng cp 5,9 691 775Tiu hc 25,1 2919 2839Trung hc c s 39,3 4568 4322Trung hc ph thng 16,4 1904 1980THCN, TCN, C tr ln 12,9 1504 1670Khng bit (0,3) 30 28
Dn tc ca ch hKinh/Hoa* 89,9 10436 10068Dn tc thiu s 10,1 1178 1546
H gia nh c t nht Mt tr trong tui 04 27,1 11614 11614Mt tr trong tui 017 67,1 11614 11614Mt ph n trong 1549 77,1 11614 11614
Qui m bnh qun ca h 3,8 11614 11614Ghi ch: S liu trong ngoc n c tnh da trn mu s ca 2549 trng hp cha gia quyn Tng s h gia nh gia quyn v s h gia nh thc t (cha c gia quyn) trong bng ny bng nhau v quyn s mu c chun ha (Xem Ph lc A). Bng ny cng cho bit t l h gia nh c t nht mt con di 18 tui, t nht mt con di 5 tui v t nht mt ph n nm trong nhm tui 1549.
Theo Bng HH.3, hu ht ch h gia nh l nam (73,8%), hn 70% dn s sng khu vc nng thn v 10,1% dn s thuc cc nhm dn tc khc dn tc Kinh v dn tc Hoa. S h gia nh c quyn s cc vng nh Ty Nguyn thp hn ng k so vi s h
-
38 BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
khng c quyn s do t trng cc h c chn vo mu ln hn t trng h ca vng ny. V quy m h, c 6,3% h c thn v khong 80,8% cc h c quy m 25 ngi. Quy m trung bnh ca h l 3,8 ngi, ph hp vi s liu ca Tng iu tra Dn s v Nh 2009.
Hnh HH.2: Kt cu h gia nh Vit Nam, 2011
27,1
67,1
77,1
c trng ca ph n tui t 1549 v tr em di 5 tui Thng tin v cc c trng c bn ca ph n tui t 1549 v tr em di 5 tui c trnh by trong Bng HH.4 v HH.5. Trong hai bng ny, tng s quan st gia quyn v cha gia quyn bng nhau v quyn s mu c chun ha (Xem Ph lc A). Ngoi vic cung cp thng tin v cc c trng chung ca ph n v tr em, cc bng ny cng cho bit s quan st trong tng nhm phn t v c s dng lm phn t chung trong ton b bng kt qu ca bo co.
-
39BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
Bng HH.4: Phn b ph n theo cc c trng c bn
T l phn trm v phn b ph n t 1549 tui chia theo cc c trng c bn, Vit Nam, 2011
T l gia quyn
S ph n
Gia quyn
Thc t iu tra (Cha gia quyn)
Vngng bng sng Hng 20,3 2368 1682Trung du v min ni pha Bc 16,3 1896 1970Bc Trung b v duyn hi min Trung 20,8 2429 1868Ty Nguyn 5,8 671 2078ng Nam b 17,8 2080 2116ng bng sng Cu Long 19 2220 1949
Khu vcThnh th 31,5 3676 5183Nng thn 68,5 7987 6480
Nhm tui 1519 14,6 1707 1769 2024 13,8 1608 1629 2529 15,5 1806 1789 3034 15,6 1817 1741 3539 14,2 1657 1638 4044 13,9 1621 1654 4549 12,4 1448 1443Tnh trng hn nhn
Hin ang c chng/ sng chung nh v chng 71.5 8341 8194Ga 1.9 223 231Ly hn 1.3 148 174Ly thn 0.9 101 105Cha tng kt hn/sng nh v chng 24.4 2849 2959
Tnh trng lm m tng sinh con 71,2 8304 8179Cha bao gi sinh con 28,8 3359 3484
S ln sinh con trong hai nm quaSinh mt con trong hai nm qua 11,9 1383 1383Cha sinh con no trong hai nm qua 88,1 10280 10280
Trnh hc vnKhng bng cp 4,1 479 612Tiu hc 16,3 1900 1883Trung hc c s 38,7 4517 4244Trung hc ph thng 24,3 2836 2830THCN, TCN, C tr ln 16,6 1931 2094
Nhm mc sng Ngho nht 17,7 2062 2152Ngho 18,9 2200 1924Trung bnh 20,8 2429 2222Giu 21,3 2479 2529Giu nht 21,4 2493 2836
Dn tc ca ch hKinh/Hoa 87,9 10247 9836Dn tc thiu s 12,1 1416 1827
Chung 100 11663 11663
-
40 BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
Bng HH.4 cung cp cc c trng ca ngi tr li l ph n 1549. Bng gm cc thng tin v phn b s ph n theo vng, khu vc sng, tui, tnh trng hn nhn, tnh trng lm m, s ln sinh con trong 2 nm qua, trnh hc vn7, nhm mc sng8 v dn tc ca ch h.
Cc vng c t trng dn s v t trng ph n ln nht l ng bng sng Hng (20,3%) v Bc Trung b v duyn hi min Trung (20,8%); vng c t trng dn s v t trng ph n thp nht l Ty Nguyn (5,8%). 68,5% ph n sng khu vc nng thn v 87,9% ph n ang sng trong cc h gia nh c ch h l ngi Kinh/Hoa. Ti thi im phng vn c 71,5% ph n hin ang c chng hoc sng chung nh v chng, 4% tng kt hn nhng hin khng c chng ( ly d, ga hoc ly thn) v 24,4% cha tng kt hn, cha tng sng chung nh v chng. C 5 ph n c phng vn th 4 ngi t trnh trung hc v trn trung hc v 1 ngi c trnh thp gm tiu hc (chim 16,3%) hoc cha bao gi i hc (khong 4,1%).
Cc c trng c bn ca tr em di 5 tui c trnh by trong Bng HH.5. Bng ny cung cp s liu tr em chia theo mt s c trng c bn nh gii tnh, vng v a bn c tr, tui, trnh hc vn ca m hoc ngi chm sc, nhm mc sng v nhm dn tc ca ch h.
Bng HH.5 cho thy t l ca tr em trai ln hn t l ca tr em gi l 1,6 im %. Con s ny ph hp vi kt qu Tng iu tra dn s v Nh 2009 v cc cuc iu tra khc do Tng cc Thng k thc hin, ng thi phn nh xu hng ngy cng tng ca vic mt cn bng gii tnh khi sinh Vit Nam. Vng Trung du v min ni pha Bc ch c 15,8% tng s h gia nh c phng vn nhng c n 19,2% tr em di 5 tui. Ty Nguyn cng c xu hng tng t, 5,2% s h c phng vn so vi 6,3% tr em di 5 tui. Hu ht tr em di 5 tui c m hoc ngi chm sc vi trnh hc vn trung hc c s hoc cao hn (76,5%); t l tr em di 5 tui c m hoc ngi chm sc vi trnh hc vn tiu hc l 17,9% v khng c bng cp l 5,6%. T l tr em di 5 tui sng trong cc h gia nh dn tc thiu s l 14,5%, cao hn t l ph n tui t 1549 sng trong cc h dn tc thiu s (12,1%) v t trng h gia nh c ch h l ngi dn tc thiu s (10,1%).
7 Trnh hc vn trong cc bng ca bo co ny l trnh m ngi tr li /ang i hc.8 Phng php phn tch thnh phn chnh c thc hin bng ly thng tin v s hu hng tiu dng v dng lu bn, c im nh , nc v v sinh v nhng c trng khc lin quan n mc giu ngho ca h gia nh gn quyn s (im s nhn t) cho mi loi ti sn ca h. Mi h gia nh c tnh mt im s giu ngho da trn cc quyn s (im s nhn t) v ti sn ca h. Sau mi thnh vin ca h gia nh trong mu c xp t thp n cao theo im s giu ngho ca h gia nh v tng th s ngi c chia thnh 5 nhm c quy m bng nhau v c xp loi t nhm 20% ngho nht ti nhm 20% giu nht. Ti sn v nhng c trng khc lin quan n mc giu ngho c s dng trong nhng tnh ton ny gm: ngun nc, nh v sinh, nh , cc loi nhin liu nu n, in, ti khon ngn hng v nhng dng lu bn (nh my thu thanh/ra-i-, my thu hnh/ti-vi, t lnh, in thoi c nh, ng h, in thoi di ng, xe p, xe my, xe sc vt ko, -t, xung my), vt nui (nh tru, b, b sa, nga, la, la, d, cu, g, ln). Ch s giu ngho c gi nh c th nm bt c tim nng giu c lu di ca h thng qua nhng thng tin v ti sn ca h v nhm mc ch sp xp cc h gia nh theo mc sng t nhm ngho nht n nhm giu nht. Ch s giu ngho khng nhm cung cp thng tin v ngho i tuyt i, thu nhp hin ti hoc mc chi tiu ca h gia nh, ng thi cc im s giu ngho tnh c ch ph hp vi b s liu c th c s dng tnh ton. Thng tin thm v cch xy dng ch s giu ngho c th xem thm sch ca rutstein, Shea O. and Kiersten Johnson. 2004. Ch s giu ngho DHS Wealth Index. DHS Bo co so snh s 6. Calverton, Maryland: OrC Macro; Filmer D, Pritchett LH. nh gi tc ng giu ngho loi tr d liu chi tiu hoc: p dng vo tnh hnh nhp hc ti n . Nhn Khu hc, 2001;38:115-32 Gwatkin v cng s 2000
-
41BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
Bng HH.5: Phn b tr em di 5 tui theo cc c trng c bn
T l phn trm v phn b tr em di 5 tui chia theo cc c trng c bn, Vit Nam, 2011
T l gia quyn
S tr em di 5 tui Gia quyn
Thc t iu tra (Cha gia quyn)
Gii tnh Nam 50,8 1869 1871N 49,2 1809 1807
Vngng bng sng Hng 21,7 798 543Trung du v min ni pha Bc 19,2 707 712Bc Trung b v duyn hi min Trung 19,5 719 548Ty Nguyn 6,3 233 727ng Nam b 15,5 572 581ng bng sng Cu Long 17,7 650 567
Khu vcThnh th 27,5 1013 1409Nng thn 72,5 2665 2269
Tui (thng)< 6 8,9 327 319611 9,3 341 3501223 20,6 759 7602435 21,5 792 7863647 20,8 764 7704859 18,9 695 693
Trnh hc vn ca ngi m Khng bng cp 5,6 207 291Tiu hc 17,9 658 672Trung hc c s 40,2 1479 1380Trung hc ph thng 18,2 670 661THCN, TCN, C tr ln 18,1 664 674
Nhm mc sngNgho nht 22,6 831 922Ngho 18,3 673 595Trung bnh 19,0 700 649Giu 20,4 749 737Giu nht 19,7 725 775
Dn tc ca ch hKinh/Hoa 85,5 3143 2964Dn tc thiu s 14,5 535 714
Chung 100 3678 3678
-
42
-
43BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
IV. T VONG Tr EM
-
44 BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
Mt trong nhng mc tiu bao qut ca Mc tiu pht trin Thin nin k (MDGs) l gim t sut t vong tr em di 1 tui (IMr) v t sut t vong tr em di 5 tui (U5Mr). c bit MDG s 4 t ra mc tiu gim 2/3 t sut t vong tr em di 5 tui trong giai on 19902015. Gim st thc hin mc tiu ny l mt cng vic quan trng nhng cng kh khn. o lng t sut cht tr em c v d, nhng s dng cc cu hi trc tip nh Trong h gia nh ny c tr em no cht trong nm qua khng? li cho chng ta kt qu khng chnh xc. Cn s dng cc thc o trc tip t sut t vong tr em bng lch s sinh th li tn thi gian, chi ph cao v phi ch trng nhiu hn vo khu tp hun v gim st. Do vy, thay th cho phng php trc tip, cc phng php gin tip c xy dng o lng t sut t vong tr em nhm a ra cc c lng tt v c th so snh c vi nhng c lng t cc ngun khc. Cc phng php gin tip gim thiu sai s do nh nhm, do khi nim khng chnh xc hoc b hiu sai v do k thut phng vn km.
T sut t vong tr em di 1 tui l xc sut t vong trc ln sinh nht u tin. T sut t vong tr em di 5 tui l xc sut t vong trc ln sinh nht th 5. Trong iu tra MICS 2011 ca Vit Nam, t sut t vong tr em di 1 tui v di 5 tui c tnh ton da trn k thut c lng gin tip, gi l phng php Brass9. S liu c s dng trong c lng l s tr em trung bnh c sinh ra bi cc nhm 5 tui ca ph n t 1549 v t sut t vong ca s tr em ny cng theo nhm 5 tui ca ph n (Bng CM.1). K thut ny chuyn i t sut t vong tr em ca ph n tng nhm tui thnh xc sut t vong bng cch tnh n di thi gian chu ri ro trc nguy c t vong, trong gi thit theo mt m hnh chun c th v t vong theo tui. Da trn nhng thng tin c v tnh hnh t vong tr em Vit Nam, bng sng theo m hnh Bc c la chn l m hnh ph hp nht10. M hnh Bc c s dng trong MICS 2011 v cc vng iu tra MICS trc y ti Vit Nam, da trn vic so snh cu trc dn s v cc bng sng hin ti.
Bng CM.1: S tr em c sinh ra, s tr em sinh ra sng v t sut t vong tr em
Gi tr trung bnh v tng s tr em c sinh ra, tr em sinh ra sng v t sut t vong chia theo tui ca ph n, Vit Nam, 2011 Tr em c sinh ra Tr em sinh ra sng
T sut t vong S ph n Bnh qun 1 ph
n Tng s Bnh qun 1 ph
n Tng s Tui 1519 0,048 82 0,047 81 0,018 1707 2024 0,511 823 0,504 810 0,015 1608 2529 1,229 2220 1,208 2182 0,017 1806 3034 1,833 3330 1,805 3280 0,015 1817 3539 2,195 3636 2,118 3509 0,035 1657 4044 2,440 3954 2,329 3774 0,046 1621 4549 2,783 4029 2,619 3792 0,059 1448Chung 1,55 18075 1,494 17427 0,036 11663
Bng CM.2 cung cp cc c lng v t sut t vong tr em. T sut t vong tr em di 1 tui c lng c l 14 phn nghn, trong khi t sut t vong tr em di 5 tui l khong 16 phn nghn ca sinh ra sng. Cc t sut ny c tnh bng cch ly bnh qun c lng t vong tr em i vi ph n trong nhm tui 2529 v 3034 vi thi gian
9 Lin hp quc (1983). K thut gin tip c lng nhn khu hc, Nghin cu dn s S 81; Lin hp quc (1990) Hng dn tng bc cho vic c lng t vong tr em. Lin hp quc (1990): Chng trnh ca Lin hp quc v c lng t vong tr em: chng trnh my tnh i theo hng dn tng bc cho vic c lng t l t vong tr em. Nghin cu dn s S 107. 10 B K hoch v u t; Tng cc Thng k (TCTK), D bo dn s Vit Nam 2009-2049, 2011.
-
45BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
tham chiu l gia nm 2009. Khng c s khc bit r rt v t sut t vong tr em theo gii tnh. Cc c lng v vng c s lng quan st qu nh nn khng c trnh by trong Bng CM.2.
S khc bit ln nht v t sut t vong tr em lin quan ti trnh hc vn ca ngi m, nhm mc sng ca h gia nh v nhm dn tc ca ch h. ng nh d kin, trnh hc vn ca ngi m cng cao th t sut t vong tr em cng thp. iu ng quan tm l quan st cho thy t sut t vong tr em di 5 tui ca nhm cc b m khng c bng cp l 29 phn nghn, gim xung 21 phn nghn nhm cc b m trnh tiu hc v gim mnh xung cn 14 phn nghn i vi nhm cc b m c trnh trung hc chuyn nghip, trung cp ngh hoc cao ng tr ln. T sut t vong tr em di 1 tui cng c s khc bit tng t nh t sut t vong tr em di 5 tui khi phn theo trnh hc vn ca ngi m. T sut t vong tr em di 5 tui ca nhm 20% h ngho nht l 28 phn nghn, cao gp 2 ln so vi t sut t vong tr em di 5 tui ca nhm h cn li. T sut t vong tr em ca nhm h m ch h l ngi dn tc thiu s kh cao (U5Mr l 39 phn nghn v IMr l 30 phn nghn). T sut ny tng t nh tnh trng t vong tr em ton quc cch y 10 nm v cao gp 3 ln so vi t sut t vong tr em ca nhm dn tc Kinh/Hoa hin nay (U5Mr v IMr ln lt l 12 v 10 phn nghn).
S khc bit v t sut t vong tr em di 5 tui theo mt s c trng c bn cng c trnh by trong Hnh CM.1.
Bng CM.2: T sut t vong tr emT sut t vong tr em di 1 tui v di 5 tui, Vit Nam, M hnh Bc, 2011
T sut t vong tr em di 1 tui1 T sut t vong tr em di 5 tui2Gii tnh
Nam 14 17N 14 16
Khu vc Thnh th 13 15Nng thn 14 17
Trnh hc vn ca m Khng c trnh 23 29Tiu hc 17 21
Trung hc tr ln 12 14Nhm mc sng
20% ngi ngho nht 23 2880% ngi c cuc sng tt hn 11 12
Dn tc ca ch h Kinh/Hoa 10 12Dn tc thiu s 30 39
Chung 14 161 Ch tiu 1.2 ca MICS; Ch tiu 4.2 ca MDG 2 Ch tiu 1.1 ca MICS; Ch tiu 4.1 ca MDG
-
46 BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
Hnh CM.1: T sut t vong tr em di 5 tui theo cc c trng, Vit Nam, 2011
Bng CM.2 trnh by mt dy cc c lng t sut t vong tr em di 5 tui ca iu tra ny, da trn cc c lng v t sut t vong tr em ca ph n cc nhm tui khc nhau vi thi im tham chiu khc nhau, cho thy xu hng t sut t vong tr em di 5 tui. Cc c lng ca MICS cho thy xu hng gim t sut t vong ca tr em trong 10 nm qua. c lng t sut t vong tr em di 5 tui gn y nht ca Tng iu tra Dn s v Nh 200911 l 24,4 phn nghn ca sinh ra sng, t sut ny cao hn s c lng 16 phn nghn ca MICS 2011 cho nm 2009 (8,4 im phn nghn).
Xu hng gim t sut t vong tr em t iu tra MICS 2011 ph hp vi MICS3 (2006), vi iu tra Bin ng Dn s (2010) v Tng iu tra Dn s v Nh (2009). Tuy nhin, Hnh CM.2 cho thy cc c lng v t sut t vong tr em di 5 tui ca MICS 2011 cao hn cc c lng ca MICS3 (2006), thp hn cc c lng ca Tng iu tra Dn s v Nh v iu tra Bin ng Dn s. Tuy nhin, cng cn phi cp y l cc
11 Cuc Tng iu tra ny c mt iu tra mu vi c mu 15% tng s a bn iu tra c chn t ton b a bn iu tra ca Tng iu tra Dn s v Nh 2009. C 2 loi phiu iu tra phng vn ng thi trong Tng iu tra, mt loi l phiu ngn iu tra ton b cc h gia nh Vit Nam v loi phiu di iu tra 15% a bn iu tra c chn.
-
47BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
ngun t Tng iu tra v iu tra Bin ng Dn s c c mu ln hn iu tra MICS 201112. nh gi su hn v cht lng s liu, s khc bit v xu hng gim t sut t vong tr em cng nh cc yu t quyt nh tc ng n t sut t vong ca tr em di 5 tui cn c tip tc nghin cu trong mt phn tch khc su hn v chi tit hn.
Hnh CM.2: Xu hng t sut t vong tr em di 5 tui, Vit Nam, 2011
12 iu tra Bin ng Dn s c tin hnh hng nm. T l mu l 1,5% ca ton b cc h gia nh trn c nc. Mu bao gm 400.000 h gia nh trong vng iu tra Bin ng Dn s nm 2010, mu ln hn 33 ln so vi mu iu tra MICS 2011.
-
48
-
49BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
V. DINH DNG
-
50 BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
Tnh trng dinh dngTnh trng dinh dng phn nh tnh trng sc khe chung ca tr em. Khi c cung cp thc n thch hp, khng b m au trin min v c chm sc tt, tr em s pht trin bnh thng v c coi l c tnh trng dinh dng tt.
Suy dinh dng c lin quan n hn mt na trng hp t vong tr em trn ton th gii. Tr em b suy dinh dng thng t vong v nhng bnh thng gp ca tr em hn v nhng em cn sng st thng b m au trin min v chm pht trin. Ba phn t tr em t vong v cc l do c lin quan n suy dinh dng, ch b suy dinh dng va hoc nh khng th hin du hiu bn ngoi ca nguy c b tn thng. Mc tiu Pht Trin Thin nin k l gim mt na t l ngi b i trong giai on 19902015. Gim t l suy dinh dng s gip t c c mc tiu gim t vong tr em.
Tnh trng suy dinh dng ca mt qun th c nh gi bng cch so snh cn nng v chiu cao ca qun th ny vi cn nng v chiu cao tr em di 5 tui ca mt qun th tham kho c tnh trng dinh dng tt. Qun th tham kho c s dng nh gi tnh trng dinh dng trong bo co ny da vo tiu chun mi ca T chc y t Th gii (WHO)13. Mi ch tiu trong ba ch tiu nh gi tnh trng dinh dng di y c th hin bng s n v lch chun (z-score) so vi trung v ca qun th tham kho.
Cn nng theo tui l thc o c suy dinh dng cp tnh v mn tnh. Nhng tr em c cn nng theo tui thp hn cn nng trung v ca qun th tham kho hai lch chun b coi l suy dinh dng th nh cn mc va hoc nng, cn nu thp hn ba lch chun so vi cn nng trung v th b coi l suy dinh dng nh cn mc nng.
Chiu cao theo tui l thc o s tng trng trong khong thi gian di. Tr em c chiu cao theo tui thp hn chiu cao trung v ca qun th tham kho hai lch chun th b coi l thp ci v b xp vo loi suy dinh dng th thp ci mc va hoc nng. Nhng tr c chiu cao theo tui thp hn chiu cao trung v ca qun th tham kho ba lch chun th b coi l suy dinh dng th thp ci mc nng. Suy dinh dng th thp ci (hay cn gi l ci cc) phn nh suy dinh dng trng din do khng c cht dinh dng ph hp trong thi gian di v do b m au trin min hoc mn tnh.
Cui cng, tr em c cn nng theo chiu cao thp hn cn nng theo chiu cao ca qun th tham kho hai lch chun s b coi l suy dinh dng th gy cm mc va hoc nng, cn nhng tr em thp hn 3 lch chun s b coi l suy dinh dng th gy cm mc nng. Suy dinh dng th gy cm thng do thiu dinh dng trong thi gian gn nht. Ch tiu ny c th tng hoc gim rt nhanh khi c s dao ng lng lng thc thc phm sn c hoc khi c dch bnh.
Trong MICS, cn nng v chiu cao ca tt c cc tr em di 5 tui c o bng cc thit b nhn trc do UNICEF khuyn ngh s dng (www.childinfo.org). S liu dng phn tch tnh trng dinh dng tr em di 5 tui trong phn ny c ly t kt qu o nhn trc ni trn.
13 WHO, 2007. WHO Tiu chun pht trin tr em Phng php v Xy dng, Geneva: WHO, tham kho ti a ch http://www.who.int/childgrowth/standards/second_set/technical_report_2.pdf
-
51BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
Bn
g N
U.1
: Suy
din
h d
ng
tr
em14
T l
ph
n tr
m tr
em
d
i 6
0 th
ng
tui
chi
a th
eo t
nh tr
ng
dinh
d
ng
m
c
v
a v
nn
g d
a tr
n ba
ch
s
nhn
trc
: cn
nn
g th
eo tu
i, c
hiu
cao
theo
tui
, cn
nn
g th
eo c
hiu
cao
, Vi
t N
am, 2
011
Cn
nn
g th
eo tu
i
S
tr e
m
di
60
thn
g tu
i
C
hiu
cao
theo
tui
S
tr e
m
di
60
thn
g tu
i
C
n n
ng
theo
chi
u c
ao
S
tr e
m
di
60
thn
g tu
i
Suy
dinh
d
ng
(Nh
c
n)
Trun
g b
nh
ca
im
s
z (S
D)
Suy
dinh
d
ng
(Th
p c
i)
Trun
g b
nh
ca
im
s
z (S
D)
Suy
dinh
d
ng
(Gy
c
m)
Bo
ph
Trun
g b
nh
ca
im
s
z (S
D)
T l
d
i
T l
d
iT
l d
i
Cao
h
n
- 2 S
D1
- 3 S
D2
- 2
SD
3- 3
SD
4
- 2
SD
5- 3
SD
6
+ 2
SD
Gi
i tn
h
N
am12
,11,
8-0
,718
3723
,76,
7-1
,118
214,
31,
25,
5-0
,118
21N
11
,41,
9-0
,717
6921
,65,
3-1
1751
3,9
1,2
3,4
-0,1
1747
Vng
ng
bng
sn
g H
ng
7.4
1.7
-0.6
766
18.3
3.3
-1.0
758
3.6
1,4
2.5
-0.1
755
Trun
g du
v
mi
n n
i ph
a B
c
15.4
1.8
-0.9
692
31.4
9.3
-1.4
680
4.3
0.9
3.4
-0.2
683
Bc
Tru
ng b
v
duy
n h
i m
in
Trun
g 14
.31.
8-0
.871
228
.48.
3-1
.270
94.
31.
54.
3-0
.171
0T
y N
guy
n17
.62.
5-0
.922
930
.69.
9-1
.422
74.
11.
24.
2-0
.222
7
ng
Nam
b
4.5
1.1
-0.1
563
9.7
2.2
-0.5
558
3.7
1.3
10.6
0.2
555
n
g b
ng s
ng
C
u Lo
ng14
.32.
3-0
.864
520
.75.
0-1
.164
14.
80.
92.
9-0
.363
9K
hu v
c
Thn
h th
6.
00.
7-0
.299
011
.82.
7-0
.698
33.
91.
08.
00.
297
8N
ng
thn
13.9
2.3
-0.9
2617
26.8
7.3
-1.3
2589
4.2
1.3
3.1
-0.2
2590
Tui
(th
ng)
<
6 6,
71,
3-0
,431
69,
92,
9-0
,230
69,
22,
64,
4-0
,230
46
11
6,5
0,8
-0,4
334
6,9
1,7
-0,4
327
4,3
1,5
2,3
-0,2
331
122
3 9,
21,
2-0
,574
722
,55,
9-1
,174
23,
80,
96,
30,
073
924
35
12,3
1,5
-0,7
781
28,5
7,2
-1,3
774
2,2
0,6
4,7
0,0
773
364
7 15
,52,
5-0
,975
226
,87,
6-1
,374
93,
51,
03,
4-0
,174
748
59
14,6
3,0
-0,9
677
25,0
6,4
-1,3
675
5,0
1,7
4,3
-0,2
675
Trn
h
hc
vn
ca
ng
i m
K
hng
bn
g c
p22
,45,
5-1
,320
240
,820
,4-1
,719
67,
71,
90,
7-0
,420
0Ti
u h
c13
,92,
2-0
,965
028
,78,
0-1
,364
45,
70,
92,
7-0
,364
1Tr
ung
hc
c s
12
,72,
0-0
,814
6224
,95,
9-1
,214
534,
01,
43,
7-0
,214
51Tr
ung
hc
ph
thn
g10
,31,
4-0
,564
919
,54,
2-0
,964
63,
71,
86,
80,
064
2TH
CN
, TC
N, C
tr
l
n5,
50,
3-0
,164
49,
11,
5-0
,563
32,
10,
26,
70,
363
4
-
52 BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
Bn
g N
U.1
: Suy
din
h d
ng
tr
em14
T l
ph
n tr
m tr
em
d
i 6
0 th
ng
tui
chi
a th
eo t
nh tr
ng
dinh
d
ng
m
c
v
a v
nn
g d
a tr
n ba
ch
s
nhn
trc
: cn
nn
g th
eo tu
i, c
hiu
cao
theo
tui
, cn
nn
g th
eo c
hiu
cao
, Vi
t N
am, 2
011
Cn
nn
g th
eo tu
i
S
tr e
m
di
60
thn
g tu
i
C
hiu
cao
theo
tui
S
tr e
m
di
60
thn
g tu
i
C
n n
ng
theo
chi
u c
ao
S
tr e
m
di
60
thn
g tu
i
Suy
dinh
d
ng
(Nh
c
n)
Trun
g b
nh
ca
im
s
z (S
D)
Suy
dinh
d
ng
(Th
p c
i)
Trun
g b
nh
ca
im
s
z (S
D)
Suy
dinh
d
ng
(Gy
c
m)
Bo
ph
Trun
g b
nh
ca
im
s
z (S
D)
T l
d
i
T l
d
iT
l d
i
Cao
h
n
- 2 S
D1
- 3 S
D2
- 2
SD
3- 3
SD
4
- 2
SD
5- 3
SD
6
+ 2
SD
Nh
m m
c
sng
N
gho
nh
t20
,63,
7-1
,281
840
,914
,3-1
,780
35,
41,
21,
6-0
,380
6N
gho
11,3
1,5
-0,9
670
24,2
4,3
-1,2
666
4,1
1,0
2,8
-0,3
666
Trun
g b
nh13
,92,
0-0
,868
324
,24,
8-1
,268
14,
51,
52,
9-0
,267
9G
iu
8,5
1,1
-0,5
726
15,6
3,6
-0,8
721
4,4
2,0
6,3
071
9G
iu
nht
3,1
0,6
0,1
710
6,1
1,7
-0,4
702
2,1
0,2
8,9
0,4
698
Dn
tc
ca
ch
h
Kin
h/H
oa10
,01,
6-0
,630
8119
,64,
7-1
,030
543,
81,
14,
90,
030
47D
n t
c th
iu
s22
,03,
5-1
,252
640
,913
,8-1
,651
85,
71,
61,
7-0
,452
1C
hung
11,7
1,8
-0,7
3607
22,7
6-1
,135
72
4,1
1,2
4,
4-0
,135
681 M
ICS:
ch
tiu
2.1
a v
MD
G: c
h ti
u 1
.82 M
ICS:
ch
tiu
2.1
b3 M
ICS:
ch
tiu
2.2
a,
4 MIC
S: c
h ti
u 2
.2b
5 MIC
S: c
h ti
u 2
.3a,
6 M
ICS:
ch
tiu
2.3
b
a14
14
Theo
Vi
n D
inh
D
ng,
t l
tr
nh
cn
l 1
7,5%
, th
p c
i l
29,3
%, g
y c
m l
7,1
%. V
in
Din
h d
ng
Qu
c gi
a v
UN
ICE
F (2
011)
.Tn
g qu
an t
nh tr
ng
dinh
d
ng
ti V
it N
am 2
009-
2010
. H
Ni
:Nh
xu
t bn
Th
ng k
.
-
53BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
Bng NU.1 cho thy t l tr em trong tng nhm suy dinh dng khc nhau, da trn cc s o nhn trc c thc hin trong qu trnh iu tra thc a. Ngoi ra, bng ny cn cung cp thng tin v t l tr em bo ph, tc l nhng tr em c cn nng theo chiu cao vt 2 lch chun so vi gi tr trung v ca ca qun th tham kho v l gi tr trung bnh ca im s z cho c ba ch s nhn trc.
Bng NU.1 khng bao gm nhng tr em m cuc iu tra khng thu c thng tin y v thng, nm sinh v nhng tr em c cc s o ngoi khong hp l. Nu cn nng hoc chiu cao ca tr khng c o th khng c tnh vo nhng ch s nhn trc lin quan. V d, nu mt a tr c cn, nhng li khng c o chiu cao th a tr c bao gm trong tnh ton t l suy dinh dng th nh cn, nhng khng c a vo tnh ton t l suy dinh dng th thp ci hay suy dinh dng th gy cm. T l tr em theo tui v l do loi tr c trnh by trong cc bng kim sot cht lng DQ.5 (a,b v c) v DQ.6. Nhn chung, c 98,2% tr em c c cn nng v chiu cao c o nhn trc (Bng DQ.5 a, b, c), 1,9% tr em b thiu thng tin v cn nng v 2,5% thiu thng tin v chiu cao. Bng DQ.6 cho thy do nhng l do thng nm sinh khng y , cc s o khng hp l, thiu thng tin v cn nng v/hoc chiu cao, nn 2,1% tr em khng c tnh vo s liu ca ch s cn nng theo tui, 3,1% i vi chiu cao theo tui v 2,4% cn nng theo chiu cao.
C 9 tr em di 5 tui Vit Nam c 1 tr suy dinh dng th nh cn (chim 11,7%) v trong c 1,8% tr em suy dinh dng th nh cn mc nng (Bng NU.1). ng ch l s tr em suy dinh dng th nh cn trong cc h gia nh c ch h l ngi dn tc thiu s cao gp i so vi nhng h gia nh c ch h l ngi Kinh/Hoa. Gn mt phn t tr em (22,7%) b thp ci hay chiu cao thp so vi tui. S tr em b thp ci cng cao gp i trong cc h gia nh c ch h ngi dn tc thiu s so vi h gia nh c ch h l ngi Kinh/Hoa. Khong 4,1% tr em suy dinh dng th gy cm hoc cn nng thp so vi chiu cao v 1,2% suy dinh dng th gy cm mc nng.
Hnh NU.1: T l tr em di 5 tui b suy dinh dng theo thng tui, Vit Nam, 2011
Tr em vng Trung du v min ni pha Bc v vng Ty Nguyn c nguy c b suy dinh dng th nh cn v thp ci cao hn so vi nhng tr em nhng vng khc. Suy dinh dng tr em khng khc nhau nhiu gia cc vng, dao ng trong khong t 3,6% n 4,8%. Nhng tr em c m c trnh trung hc c s tr ln t c kh nng b suy dinh
-
54 BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
dng th nh cn v thp ci so vi tr em c m khng c bng cp. M hnh theo tui cho thy t l tr t 011 thng tui suy dinh dng thp hn theo c ba ch s so vi tr em nhm tui ln hn (Hnh NU.1). M hnh ny c d on trc v c lin quan n tui m nhiu tr em khng cn c nui bng sa m v tip xc vi nguy c nhim nc, thc phm, mi trng.
Bo ph l mt trong nhng vn ng quan tm trong chin lc chng suy dinh dng Vit Nam. Tnh trng bo ph gia tng nhanh cc nc ang pht trin do ch n ung cho tr em khng hp l. Trong MICS 2011 t l bo ph l 4,4%. T l bo ph cao nht l tr em ng Nam b (10,6%) v thp nht tr em ng bng sng Hng (2,5%). T l bo ph khu vc th cao hn gn ba ln so vi cc vng nng thn (8% so vi 3,1%) v tng dn ln theo mc sng ca h, vi 1,6% tr em bo ph trong 20% cc h gia nh ngho nht, so vi 8,9% trong cc h gia nh giu nht. Trong cc nhm tui, t l bo ph cao nht trong nhm tr em t 1223 thng tui (6,3%).
Nui con bng sa m v ch n ung cho tr s sinh v tr nhB sa m trong nhng nm u i bo v tr em khi nhim bnh, cung cp ngun dinh dng l tng, ng thi rt kinh t v an ton. Tuy nhin, nhiu b m dng cho con b qu sm v cho tr chuyn sang n sa ngoi. Thc t ny c th lm chm li s pht trin v gy ra suy dinh dng vi cht tr em; ng thi cng khng an ton nu khng c sn nc sch cho tr.
WHO v UNICEF c mt s khuyn ngh v nui con nh sau:
Cho b sa m hon ton trong 6 thng u;
Tip tc cho b sa m cho ti 2 nm tr ln;
Cho n thc n b sung an ton, ph hp v y bt u t khi tr c 6 thng tui;
S ln cho n b sung: 2 ln 1 ngy cho tr 68 thng tui; 3 ln 1 ngy cho tr 911 thng tui.
Vic cho b sa m c khuyn ngh bt u ngay trong vng 1 gi sau khi tr sinh ra.
Cc ch tiu theo di hot ng c khuyn ngh trong vic cho tr n l:
Cho tr b sa m ngay khi sinh ra (trong vng 1 gi sau khi tr sinh ra);
B sa m hon ton di 6 thng;
Ch yu b sa m di 6 thng;
Tip tc b sa m khi c 1 tui v 2 tui;
Thi gian duy tr b sa m;
B sa m ph hp theo tui (023 thng);
Bt u n thc n cng, va v mm (68 thng);
S ln n ti thiu (623 thng);
Tn sut cho b sa i vi tr em khng c b sa m (623 thng);
B sa bnh (023 thng).
-
55BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
Bng NU.2: B sa m sau khi sinh
T l phn trm tr em sinh ra gn y nht trong vng 2 nm trc thi im iu tra c b sa m, t l phn trm tr em c b sa m trong vng 1 gi, 1 ngy sau khi sinh v t l phn trm tr em c cho n sa ngoi sau khi sinh, Vit Nam, 2011
T l tr em c b sa
m1
T l tr c b sa m ngay sau khi sinh: T l tr em
c ung ung ngoi sa
m ngy u i
S tr em sinh ra trong vng 2 nm trc thi im iu tra
Trong vng 1 gi sau khi sinh2
Trong vng 1 ngy sau khi
sinhVng
ng bng sng Hng 97,3 33,1 80,6 76 294Trung du v min ni pha Bc 99,4 57 88,7 44 285Bc Trung b v duyn hi min
Trung 99 42,7 81,6 49,8 287
Ty Nguyn 98,5 37 81,2 51,5 92ng Nam b 95,9 28,9 67,5 72 214ng bng sng Cu Long 97,7 33,3 77,3 74,5 210
Khu vcThnh th 97,9 30,3 72,2 73,7 402Nng thn 98,1 43,5 83,2 56,4 980
S thng k t ngy sinh011 thng 98,2 36,2 77,8 60,6 3231223 thng 98,6 46,1 86 53,5 425
Ngi Cn b y t c chuyn mn 98,2 37,9 79,6 64,4 1284B truyn thng (100) (67,7) (92,5) (25,7) 28Khc (100) (70,6) (92,5) (23) 42
Ni sinh*C s y t nh nc 98,4 37,8 79,7 65 1220C s y t t nhn 92,7 37,8 75,7 56,5 57Ti nh 100 64,2 88,6 23,8 102
Trnh hc vn ca ngi m Khng bng cp 97,7 55,9 89,8 33,9 64Tiu hc 98 38,5 77,8 58 203Trung hc c s 98,8 41,4 82,7 56,1 523Trung hc ph thng 97,1 36,6 79,7 63,2 296THCN, TCN, C tr ln 97,7 36,8 74,7 77,7 295
Nhm mc sngNgho nht 98,8 51,9 86,5 39,8 300Ngho 99 46 86,3 49,8 263Trung bnh 98,8 35,8 79,5 63,7 251Giu 97,4 31,4 76,6 75,4 270Giu nht 96,3 32,5 71,3 79,1 299
Dn tc ca ch hKinh/Hoa 97,8 36,7 78,7 65,7 1158Dn tc thiu s 99,2 54,7 86,9 39,6 225
Chung 98 39,7 80 61,5 13831 MICS; ch tiu 2.42 MICS: ch tiu 2.5
Ghi ch: *Ch tiu loi tr 28 quan st khng c s liu trong phn t Ni sinhS liu trong ngoc n c tnh da trn mu s ca 2549 trng hp cha gia quyn
Bng NU.2 cho bit t l tr em c sinh ra trong hai nm trc thi im iu tra c b sa m, gm c t l tr em c b sa m ln u trong vng mt gi sau khi sinh, mt ngy sau khi sinh v nhng tr c cho ung ung ngoi sa m trong 3 ngy u i trc khi n nh vic b sa m. Mc d cho tr em b sa m ngay l bc quan trng i vi qu trnh cho con b cng nh thit lp mt mi quan h v
-
56 BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
th cht v tnh cm gia m v b, ch c 39,7% tr c b sa m ln u tin trong vng mt gi sau khi sinh, trong khi 80% tr s sinh Vit Nam bt u c b sa m trong vng mt ngy sau khi sinh. T l tr em c b sa m kh cao vi 98%. Khong 61,5% s tr em mi sinh c cho ung ung ngoi sa m trong vng 3 ngy sau khi sinh trc khi n nh b sa m. Vi mt t l kh cao tr em c b sa m, hu nh khng c s khc bit r rt theo bt k c trng no ca ngi m. Trong khi , ni sinh, ngi , trnh hc vn ca ngi m v mc sng ca h gia nh l nhng yu t nh hng mnh m i vi vic a tr c c cho ung ung ngoi sa m ngay sau sinh trc khi n nh b sa m. Khong 24% tr em sinh ra nh c cho ung ung ngoi sa m ngay sau khi sinh, trc khi n nh b sa m so vi 65% tr em sinh ra trong mt c s y t nh nc.
i vi ch tiu v thi im bt u b sa m (trong vng mt gi sau khi sinh), kt qu chia theo c trng c bn tht ng ngc nhin. Tr em sinh ti nh c t l c b sa m trong vng 1 gi sau khi sinh cao gp hai ln so vi cc tr sinh ra c s y t nh nc hoc t nhn (64,2% so vi 37,8%). Ngoi ra, trnh hc vn ca ngi m cng cao v h gia nh cng giu th xc sut a tr s c b sa m trong vng mt gi sau khi sinh ra cng thp. C s khc bit trong t l tr c b sa m trong vng mt gi sau khi sinh gia cc vng. Vng Trung du v min ni pha Bc c t l tr c b sa m trong vng mt gi sau khi sinh cao nht (57%) v vng ng Nam b c t l thp nht, 28,9%. T l ny cc vng nng thn cng cao hn so vi th, tng ng l 43,5 v 30,3%.
Trong Bng NU.3, tnh hnh nui con bng sa m c xc nh da trn thng tin do ngi m/ngi chm sc cung cp v tiu dng thc n v ung trong vng 24 gi trc cuc phng vn. Nhng tr em c b sa m hon ton l nhng tr em ch b sa m (bao gm c tr c ung Vitamin, khong cht b sung hoc thuc). Bng ny cho bit t l tr c b sa m hon ton trong vng 6 thng u i, ng thi th hin t l tr em 1215 thng tui v 2023 thng tui c tip tc b m.
-
57BO CO MICS VIT NAM 2011
IU TrA NH GI CC MC TIU Tr EM V PH N
Bng NU.3: Nui con bng sa m
T l phn trm tr em hin ang sng theo tnh trng nui con bng sa m theo cc nhm tui, Vit Nam, 2011
Tr em t 05 thng Tr em t 1215 thngTr em t 2023
thng
T l tr em c
b sa m hon ton1
T l tr em ch yu c b sa m2 S tr
T l tr c b sa m (Tip tc b sa m lc 1 tui)3 S tr
T l tr c b sa m (Tip tc b sa m lc 2 tui)4 S tr
Gii tnh Nam 15,1 43,3 160 74,5 145 20,9