DE INITIËRENDE OPSTELLING

Mensen met een initiërende opstelling hebben de neiging contact te zoeken met mensen in dynamische, snel fluctuerende omstandigheden. Ze hebben vaak een voorkeur voor inspirerende bezigheden. Aangezien ze weinig behoefte hebben aan analyses tot in details, hebben ze snel een mening die niet altijd is gebaseerd op voldoende relevante gegevens. Een hang naar overdrijven is hen niet vreemd. Vaak zijn het mensen die anderen enthousiasmeren, prettig om mee om te gaan, belangstellend tot op zekere hoogte, dynamisch en ‘snel’.

Initiators zijn dol op pret en leggen bij voorkeur contacten met gelijkgestemden, met mensen die spontaan en sportief zijn. Hun instelling is in sommige gevallen wat dramatisch te noemen. Door hardop te denken zijn zij in staat anderen van een denkbeeld te overtuigen, terwijl ze zelf al met het volgende idee bezig zijn. De gedrevenheid van deze groep mensen kan uitgelegd worden als wispelturigheid of zelfs als een egocentrische opstelling.

Hoewel initiators worden ervaren als contactueel sterk en zichzelf manifesterend, zien anderen hen soms als manipulatoren. Ze hebben een helder beeld van emoties en denkbeelden van anderen en zullen proberen anderen in hun plannen te betrekken. Dit zal met nadruk gebeuren als deze plannen op het terrein van het minder gebruikelijke liggen.

Initiators zijn vaak nogal concurrerend van aard. Hun hart ligt op hun tong, en ze zullen trachten te helpen waar mogelijk. Het kan gebeuren dat zij proberen hun imago te vergroten door zich te verbinden aan personen die zich, in de optiek van de initiator, onderscheiden op het vlak van persoonlijkheid, uitstraling en leiderschap.

Initiators hebben geen aandacht voor ‘futiliteiten’. Soms gaan ze te hard, en werken de lopende zaken niet of nauwelijks af. Ogenschijnlijk kennen ze geen zorgen. Vandaar dat een werkstructuur met een strakke organisatie hun activiteiten een grotere effectiviteit kan verlenen. Een initiator wordt zeer gemotiveerd door winstkansen binnen onderhandelingen, die zo worden aangereikt dat ze hem inspireren.

Binnen hun werkomgeving zullen initiators trachten het zoveel mogelijk mensen naar de zin te maken. Maar bij voorkeur toch eerst de gelijkgestemden. Er wordt veel waarde gehecht aan degenen die zij hoogachten (en aan hun denkbeelden). Van die mensen wordt bevestiging en lof uitermate op prijs gesteld. Overigens heeft goedkeuring van hun activiteiten altijd een zeer motiverende invloed op initiators, net als erkenning, van zowel leidinggevenden als collega’s. Zij zijn vaak populair bij hun collega’s en hun inlevingsvermogen en geestdrift werken bij velen motiverend. Hun gang naar ‘iets nieuws’ zal dikwijls veroorzaken dat zij minder dan het beste goed genoeg vinden, om maar door te kunnen naar het volgende, naar iets anders.Initiators functioneren optimaal in een werkomgeving die zorg draagt voor de gewenste structuur, discipline en follow-up. Initiators zien de noodzaak hiervan uitstekend in, maar komen er zelf in de praktijk zelden of nooit toe.Aan de ene kant worden zij ervaren als uitdagend, enthousiasmerend, de kar trekkend, prettig, snel en dynamisch. Anderzijds kan men ze ook zien als gevoelsmensen met een chaotische inslag, lawaaierig, drukdoend en opdringerig, wispelturig en op effect belust.

DE CONTROLERENDE OPSTELLING

pagina 1

De meeste mensen met een controlerende opstelling worden gekenmerkt door activiteit, onafhankelijkheid en ambitie. De indruk die zij wekken is er een van grote zelfverzekerdheid. Deze mensen nemen het voortouw, of het nu gaat om privé- of om zakelijke omstandigheden. Zij vinden het prettig om de zaken te arrangeren, naar hun hand te zetten. Ze nemen graag en snel de leiding.

Zij beschikken over informatie en vinden het van belang om overal het fijne van te weten. Vaak zijn ze sterk in hun wil en in hun handelen. Anderen worden zonder pardon met hun meningen geconfronteerd. Ze zijn zeer besluitvaardig en daardoor ontstaat er rondom hen gemakkelijk een atmosfeer van doeltreffendheid en van belangrijkheid.

Een consequentie van deze manier van denken en handelen is dat het voor mensen met een controlerende opstelling vaak moeilijk is om hun emoties te uiten. Hun gang naar orde op zaken en inzichtelijke vormen van organisatie stelt ze in staat tot volledige verantwoordelijkheid. Het kost hen moeite te accepteren dat anderen iets over hen te zeggen zouden kunnen hebben, immers, ze willen alles tot in de kleinste bijzonderheden zelf beïnvloeden.

Mensen met een controlerende opstelling hebben er weinig moeite mee anderen op het effect van hun inspanningen aan te spreken. Op lof, enthousiasmering of erkenning hoeft de aangesproken partij doorgaans niet te rekenen. De controleur stelt vaak zeer strenge eisen en is in hoge mate betrokken bij en overtuigd van de noodzaak om zelf opgelegde doelstellingen te realiseren. Deze doelen bijstellen komt in zijn woordenboek slechts zelden en dan nog zeer moeizaam voor.

De medewerker met de controlerende opstelling is zich geenszins bewust van het soms irriterende effect van zijn gedrag. Zijn imago wordt gekenmerkt door capabiliteit en loyaliteit naar de organisatie, maar ook door een te grote mate van eisendheid en kritiek. Deze kritiek is lang niet altijd opbouwend. De persoonlijke ‘missie’ gaat voor alles, in elk geval voor persoonlijke relaties en werksfeer. Veel mensen die klagen over de eenzaamheid aan-de-top hanteren al dan niet bewust een controlerende opstelling.Geduld is niet de meest opvallende eigenschap van de mensen met een controlerende opstelling. Het langdurig bezig zijn met één en hetzelfde project stimuleert hen niet. Het zou wenselijk zijn dat zij meer en eerder naar mensen in hun omgeving zouden luisteren en dat zij zich zouden realiseren dat emoties van belang kunnen zijn. Vaak zijn deze mensen extreem nauwgezet. Afspraken worden nagekomen met een punctualiteit die menigeen verbaast.

De onderhandelaar met de controlerende opstelling vindt uitdaging en motivatie in zich snel wijzigende omstandigheden. Een naar zijn eigen gevoel te laag tempo van gebeurtenissen leidt tot verveling. De gerichtheid op eigen successen kan het vermogen om met anderen samen te werken danig beperken.

Onderhandelingsdoelstellingen worden wel eens niet gerealiseerd vanwege het gegeven dat er een meermandelegatie werd afgevaardigd waarin iemand met een controlerende opstelling zitting had.

Het niet zelf onder controle hebben van alle factoren, kan remmend werken op een onderhandelaar met een controlerende opstelling. Zijn succesformule bestaat vaak uit dat hij - op een door hemzelf geordende wijze - stap voor stap, in eigen ritme zelf opgelegde doelen wil realiseren. Als anderen deze

pagina 2

doelstellingen en deze wijze accepteren, zullen leiding geven en autoriteit geen moeite kosten.

Sommigen ervaren mensen met een controlerende opstelling als doelmatig, doeltreffend, capabel, ter zake en goed geïnformeerd. Anderen worden meer getroffen door zelfingenomenheid, machtsstreven, hooghartigheid, gevoelloosheid en starheid.

DE ANALYSERENDE OPSTELLING

Mensen met een analyserende opstelling hebben over het algemeen de neiging om alles vanuit een inventariserende hoek te observeren. Hun standpunten hebben meer te maken met denkbeelden, processen of concepten dan met mensen of emoties. Ze besteden hun tijd liever aan observeren en deduceren dan aan het ondernemen van actie. Op de buitenwereld maken zij een rustige, peinzende en soms zelfs een wat trage indruk.

De manier waarop deze mensen naar buiten treden, wordt gekenmerkt door zelfbeheersing en rust. Daardoor zijn zij binnen een groep vaak de stabiele factor. Rustig en nadenkend wachten ze initiatieven van anderen af. Uit eigen beweging zullen ze niet snel met hun mening komen. Alvorens te kunnen beslissen zullen ze alle mogelijke informatie willen hebben. Ook na het nemen van een beslissing blijven ze vaak nog lang twijfelen, omdat ze gewoon doorgaan met het verzamelen van gegevens.Ze lijken bij uitstek geschikt om commercieel te adviseren, door hun vermogen om altijd serieus en weloverwogen te handelen. De omgeving ervaart deze mensen vaak als intellectueel en uiterst consciëntieus.

De mensen met een analyserende opstelling zijn karig met het geven of riskeren van vertrouwen. Hun ware gevoelens tonen ze slechts met grote moeite, hoewel die gevoelens wel degelijk aanwezig zijn en dieper zitten dan menigeen zou denken.Deze groep mensen gaat zelf niet snel vertrouwensrelaties aan, maar wordt wel vaak in vertrouwen genomen door anderen. Dat heeft vooral te maken met hun grote luistervaardigheid en welgemeende interesse in hetgeen de ander te melden heeft. Heeft iemand het vertrouwen van een persoon met een analyserende opstelling gewonnen, dan kan hij rekenen op langdurig aanhoudende loyaliteit.

Het is deze mensen niet begonnen om persoonlijke erkenning of roem, ze prefereren de luwte van het op de achtergrond zoeken naar de optimale oplossing van het vraagstuk, dat zij aan het analyseren zijn. Deze ‘gave’ zetten zij in als basis voor het spaarzaam aangaan van vertrouwensrelaties.

Iemand met een analyserende opstelling wacht net zo lang tot er geen twijfel meer mogelijk is, voordat hij zijn mening prijs geeft. Hij haat het vergissingen te begaan en zal dus tot elke prijs trachten dat te vermijden. Hoewel naar buiten toe niet erg emotioneel lijkend, kan en zal hij zich vasthoudend en eigenzinnig opstellen, als hij oordeelt dat dat nodig is. Persoonlijke confrontaties worden echter niet gezocht.

Degenen die de analyserende opstelling hanteren worden doorgaans als niet erg sociaal beoordeeld. Men vindt ze terughoudend, voorzichtig en soms zelfs saai. Ze aarzelen vaak en lang, nog op zoek naar aanvullende gegevens als daar al lang geen tijd meer voor is. Hun slagvaardigheid zou vergroten, als ze alles minder zwaar op zouden nemen, een grotere sociale vaardigheid zouden kunnen bereiken, meer van het moment zouden kunnen genieten.

pagina 3

In het werk staat een analyserende opstelling vaak borg voor een logische, systematische benadering van situaties. Men voelt zich het prettigst als zaken verstandelijk begrijpbaar en logisch gerangschikt zijn. Er wordt vaak gewacht tot er een helder zicht op een project is ontstaan, voordat er met volledige inzet en ijver aan gewerkt kan gaan worden. Het meest vruchtbaar kan er gefunctioneerd worden binnen een omgeving met duidelijke afspraken en richtlijnen.

Chaos of zaken die voor meer dan één uitleg vatbaar zijn, leiden tot stress of zelfs apathie. Een adviserende taak lijkt ideaal, ook gezien het ontbreken van elk gevoel voor concurrentie. De opstelling van weloverwogen rust doet velen vragen om het advies van de man met de analyserende opstelling. Ook voor feitelijke achtergrondinformatie of nadere gegevens op welk gebied dan ook zal menigeen zich tot de analyticus wenden.Sommige prijzen de kennis, de rust, de integriteit en de onverstoorbaarheid van de analytische opstelling. Anderen hebben moeite met de wat saaie aarzelende, afwachtende, gesloten lijkende en twijfelende aspecten.

DE ONDERSTEUNENDE OPSTELLING

Mensen met een ondersteunende opstelling worden vaak erg aardig gevonden. Men ervaart ze als prettig en ‘capabel’, omdat ze er naar streven persoonlijke conflicten zoveel mogelijk te vermijden. Veelal zijn ze afwachtend in communicatie, hoewel ze initiatieven van anderen graag en van harte toejuichen.

Het afwijzen van verzoeken gaat ze moeilijk af, ze zijn hulpvaardig van aard. Dit kan zelfs betekenen dat zij hun persoonlijke belangen in het gedrang laten komen. De inschikkelijke wijze waarop zij zich naar anderen toe opstellen is nooit onaangenaam en altijd coöperatief. Ze zijn niet concurrerend van karakter en zullen zich dus nooit opdringen, of anderen trachten te overtuigen van hun ‘afwijkende’ zienswijze.Emoties en de band met anderen boeien de mensen met de ondersteunende opstelling meer dan systemen en doelstellingen. Pretenties zijn hen vreemd. Vaak gaan ze sterk af op hun gevoel.

De meeste mensen met een ondersteunende opstelling zullen streven naar een prettige, persoonlijke en langdurige relatie met de personen in hun omgeving. Vaak kunnen ze goed luisteren en nemen ze de tijd om anderen op hun gemak te stellen en bevestiging te geven waar ze maar kunnen. Bij voorkeur benaderen ze anderen relatie- in plaats van taakgericht.

Vanuit hun behoefte aardig gevonden te worden, zijn ze geneigd mensen van allerlei slag snel te accepteren. Daarnaast kennen zij een sterke behoefte aan instemming, waardering en lof. Dit kan leiden tot een enigszins behaagzieke opstelling, soms zelfs ondanks het feit dat ze het eigenlijk niet met de andere partij eens zijn. Hun eigen standpunt laten ze snel varen. Koste wat kost zullen conflicten vermeden worden.

Eigen planmatigheid en het werken met eigen doelstellingen kunnen mensen met een ondersteunende opstelling eigenlijk nauwelijks boeien. Zij hebben behoefte aan duidelijke, aangeleverde structuren en gedetailleerde omschrijvingen van hun takenpakketten, teneinde succesvol te kunnen zijn.

Als deze zaken voorhanden zijn, zal alles worden gedaan om aan de concrete eisen te voldoen. Het ligt in hun aard aan zoveel mogelijk verwachtingen te voldoen.

pagina 4

De ondersteuner zou baat hebben bij een meer rechtstreekse communicatie met zijn omgeving, bij een vorm van communicatie met open vizier. Het kan prettig zijn te ervaren dat eigen standpunten naar anderen toe verdedigd kunnen worden, dat instemming niet altijd het hoogst bereikbare hoeft te zijn.De ondersteuners komen veelal het best tot hun recht als zij in staat zijn om hun krachten op het relationele vlak te benutten in werkzaamheden op uitvoerend niveau.In hun werk zijn mensen met een ondersteunende opstelling meestal geneigd tot samenwerking. Zij ondersteunen collega’s, maar ook de organisatie. Ze geven de voorkeur aan het volgen van gangbare, geaccepteerde procedures, omdat ze daarmee menen misverstanden of conflicten te kunnen vermijden. Leiding accepteren ze graag en gemakkelijk.

Door waar mogelijk te trachten aan de verwachtingen te voldoen proberen zij anderen zich prettig te laten voelen. Als hun werk op prijs gesteld wordt zijn ze daar oprecht blij mee en ze zijn erg ‘in’ voor persoonlijke aandacht, vooral van leidinggevenden. Als er een relatie met de organisatie is opgebouwd, zal hun loyaliteit groot zijn.Het risico van het niet doorgeven van onaangename informatie is aanwezig, alles liever dan een conflict.

Naast het gemakkelijk accepteren van leiding, zijn ze zeker in staat hun denkbeelden over te dragen. Voorwaarden zijn daarbij dat ze zelf overtuigd zijn van het belang voor de organisatie en dat het overdragen op een prettige niet-bedreigende wijze kan geschieden.

De mensen met deze ondersteunende opstelling worden enerzijds gezien als prettig in de omgang, beleefd, met aandacht voor hun omgeving. Er zijn echter ook meningen als onstandvastig, met alle winden meewaaiend, al te toegeeflijk en zonder ruggegraat te horen.

pagina 5

De ondersteuner zou baat hebben bij een meer rechtstreekse communicatie met zijn omgeving, bij een vorm van communicatie met open vizier. Het kan prettig zijn te ervaren dat eigen standpunten naar anderen toe verdedigd kunnen worden, dat instemming niet altijd het hoogst bereikbare hoeft te zijn.De ondersteuners komen veelal het best tot hun recht als zij in staat zijn om hun krachten op het relationele vlak te benutten in werkzaamheden op uitvoerend niveau.In hun werk zijn mensen met een ondersteunende opstelling meestal geneigd tot samenwerking. Zij ondersteunen collega’s, maar ook de organisatie. Ze geven de voorkeur aan het volgen van gangbare, geaccepteerde procedures, omdat ze daarmee menen misverstanden of conflicten te kunnen vermijden. Leiding accepteren ze graag en gemakkelijk.

Door waar mogelijk te trachten aan de verwachtingen te voldoen proberen zij anderen zich prettig te laten voelen. Als hun werk op prijs gesteld wordt zijn ze daar oprecht blij mee en ze zijn erg ‘in’ voor persoonlijke aandacht, vooral van leidinggevenden. Als er een relatie met de organisatie is opgebouwd, zal hun loyaliteit groot zijn.Het risico van het niet doorgeven van onaangename informatie is aanwezig, alles liever dan een conflict.

Naast het gemakkelijk accepteren van leiding, zijn ze zeker in staat hun denkbeelden over te dragen. Voorwaarden zijn daarbij dat ze zelf overtuigd zijn van het belang voor de organisatie en dat het overdragen op een prettige niet-bedreigende wijze kan geschieden.

De mensen met deze ondersteunende opstelling worden enerzijds gezien als prettig in de omgang, beleefd, met aandacht voor hun omgeving. Er zijn echter ook meningen als onstandvastig, met alle winden meewaaiend, al te toegeeflijk en zonder ruggegraat te horen.

pagina 5