TÜRKİYE’NİN NÜFUS ÖZELLİKLERİ VE NÜFUS...
111
TÜRKİYE’NİN NÜFUS ÖZELLİKLERİ VE NÜFUS HAREKETLERİ 1927-2014 Fahri COŞKUN ; Coğrafya Öğretmeni
Transcript of TÜRKİYE’NİN NÜFUS ÖZELLİKLERİ VE NÜFUS...
TÜRKİYE’NİN NÜFUS ÖZELLİKLERİ
VE NÜFUS HAREKETLERİ
1927-2014
Fahri COŞKUN ; Coğrafya Öğretmeni
Konular
• TÜRKİYE NÜFUSUNUN YAPISAL ÖZELLİKLERİ
• Nüfusun Yaş Gruplarına Göre Dağılımı
• Nüfusun Cinsiyete Göre Dağılımı
• Çalışan Nüfusun Ekonomik Faaliyet Kollarına Göre Dağılımı
• Türkiye Nüfusunun Eğitim Durumu
• Türkiye'nin Kır ve Kent Nüfusu
• TÜRKİYE'DE NÜFUSUN TARİHSEL GELİŞİMİ
• Türkiye'de Nüfus Sayımları
• Türkiye'de Nüfusun Yıllara Göre Değişimi
• Türkiye'de Nüfusun Artışı ve Nedenleri
• ÜLKEMİZDE GÖÇLER
• İç Göçlerin Nedenleri
• Göçün Sonuçları
Yıl Nüfus Artış Hızı
1927 13 648
1935 16 158 ‰21,10
1940 17 821 ‰19,59
1945 18 790 ‰10,59
1950 20 947 ‰21,72
1955 24 065 ‰27,75
1960 27 755 ‰28,53
1965 31 391 ‰24,63
1970 35 605 ‰25,19
1975 40 348 ‰25,01
1980 44 737 ‰20,65
1985 50 664 ‰24,88
1990 56 473 ‰21,71
2000 67 804 ‰18,35
2007 70,586,256 ‰ 13
2008 71.517.100 ‰ 13,1
2009 72.561.312 ‰14,5
2010 73.722.988 ‰ 13,1
2011 74.724.269 ‰13,5
2012 75. 627.384 ‰12
2013 76 667 864 ‰13,7
2014 77. 695 .904 ‰13,3
YIL Km2/ kişi
1927 16
1950 25
1980 54
1990 70
2000 83
2007 92
2008 93
2009 94
2010 96
2011 97
2012 98
2013 100
2014 101
NÜFUS YOĞUNLUĞU
Türkiye’nin Nüfus Piramidi: Soruları cevaplandırınız
Piramidin geniş tabanlı bir üçgene benzemesinin
nedenleri nelerdir?
Hangi yaş grubu daha fazladır?Genç nüfus (15-35) miktarı yaklaşık ne ka-
dardır?
Tabanının giderek daralmasından nasıl bir
sonuç çıkarabiliriz?
Nüfusun yaş yapısına bakarak olumlu ve olumsuz
yönlerini belirtiniz.
Nüfus piramidine bakarak ülkemiz nüfus
özelliklerine göre hangi ülke grubuna girmektedir?
• Yukarıda görüldüğü gibi ülkemizin nüfus
piramidi, doğum oranları hızla azalan ve
gelişmekte olan ülkelerin nüfus piramitlerine
benzemektedir.
Nüfus Piramidi, 2008
6 4 2 0 2 4 6
0 - 45 - 9
10 - 1415 - 1920 - 2425 - 2930 - 3435 - 3940 - 4445 - 4950 - 5455 - 5960 - 6465 - 6970 - 7475 - 7980 - 8485 - 89
90+
Yaş Grubu
%Erkek Kadın
Nüfus Piramidi, 2010
6 4 2 0 2 4 6
0-4
5-9
10-14
15-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
65-69
70-74
75-79
80-84
85-89
90+
Yaş Grubu
Erkek Kadın
2012
2013
2014
TÜRKİYE NÜFUSUNUN YAPISAL ÖZELLİKLERİ
• Nüfus miktarı kadar önem taşıyan bir başka kriter de nüfusun yaş yapısıdır. Çünkü, yaş grupları :
nüfusun genel yapısı
doğurganlık oranı hakkında bilgi sahibi olmamızı sağlar.
Ayrıca
iş,
eğitim,
sağlık vb. ihtiyaçların belirlenmesinde ve geleceğe yönelik planlamanın yapılabilmesinde önemli rol oynar.
Nüfusun Yaş Gruplarına Göre Dağılımı
YIL TOPLAM
NÜFUS
0-14 15-64 65- +
2007 70,586,256 % 26.4 % 66.5 % 7.1
2008 71.517.100 % 26,3 % 66,9 % 6,8
2009 72.561.312 % 26 % 67 % 7
2010 73.722.988 % 25,6 % 67,2 % 7,2
2011 74.724.269 % 25,3 67,4 % 7,3
2012 75. 627.384 %24,9 %67,6 %7,5
2013 76 667 864 %24,6 %67,7 %7,7
2014 77. 695 .904 %24,3’ %67,8 %8
YAŞ GRUPLARI
YIL ORTANCA YAŞ
2007 28,3
2008 28,5
2009 28,8
2010 29,2
2011 29,7
2012 30,1
2013 30,4
2014 30,7
• Nüfusumuzun en önemli özeliği genç ve
dinamik yapı göstermesidir. Toplam nüfus
içinde 0 - 25 yaş grubu nüfusun % 49' unu
oluşturur.
Nüfusun Cinsiyete Göre Dağılımı
• Nüfus sayımlarından elde edilen önemli sonuçlardan biri de cinsiyet durumudur. Nüfusun cinsiyet durumu bir ülkedeki kadın ve erkek nüfusu ifade eder. Kadın ve erkek nüfusu sadece demografik anlam taşımaz. Bu nüfus sosyal ve ekonomik bakımdan da önemlidir.
• Örneğin I. Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı'nda Türkiye büyük bir erkek nüfusu kaybına uğramıştır. Bu durum evlenecek yaştaki erkeklerin savaşa katılması nedeniyle, doğum oranının düşmesine yol açmıştır.
• Bir şehirde kadın ve erkek nüfus arasındaki farkı; sanayi, şehrin göç alıp vermesi, askerî birlik bulunup bulunmaması gibi faktörler etkiler.
Sayım Yılı Toplam Erkek Kadın
1927 13 648 270 6 563 879 7 084 391
1935 16 158 018 7 936 770 8 221 248
1940 17 820 950 8 898 912 8 922 038
1945 18 790 174 9 446 580 9 343 594
1950 20 947 188 10 572 557 10 374 631
1955 24 064 763 12 233 421 11 831 342
1960 27 754 820 14 163 888 13 590 932
1965 31 391 421 15 996 964 15 394 457
1970 35 605 176 18 006 986 17 598 190
1975 40 347 719 20 744 730 19 602 989
1980 44 736 957 22 695 362 22 041 595
1985 50 664 458 25 671 975 24 992 483
1990 56 473 035 28 607 047 27 865 988
2000 67 803 927 34 346 735 33 457 192
2007 70,586,256 35,376,533 35,209,723
2008 71.517.100 35.901.154 35.615.946
2009 72.561.312 % 50,3’ünü (36.462.470 % 49,7’sini (36.098.842
2010 73.722.988 % 50,2’sini (37.043.182 kişi) % 49,8’ini (36.679.806 kişi)
2011 74.724.269 % 50,2’sini (37.532.954 kişi) % 49,8’ini (37.191.315 kişi)
2012 75.627.384 %50,2 (37 956 168 %49,8 (37 671 216
2013 76 667 864 %50,2 (38 473 360 %49,8 (38 194 504
2014 77. 695 904 %50,2 (38 984 302 kişi), %49,8 (38 711 602 kişi)
CİNSİYET DAĞILIMI
Nüfusun Cinsiyete Göre Dağılımı
Şehir Kadın-Erkek Nüfusu
Kır Kadın-Erkek Nüfusu
2012
Türkiye'nin Kır ve Kent Nüfusu• Bir ülkenin kır ve kentlerinde bulunan nüfus miktarları, o
ülkenin ekonomik ve sosyal yapısını yansıtan önemli göstergelerden biridir.
• Gelişmiş ülkelerde kır nüfus oranı toplam nüfusun % 10'u geçmemektedir. Ülkemizde nüfusu 10.000'in altında bulunan yerleşmelerde yaşayan nüfusa "kırsal nüfus" adını veriyoruz. Kırsal nüfusun geçimi önemli ölçüde tarıma ve hayvancılığa dayanmaktadır.
• Cumhuriyetin ilk yılların da kırsal nüfus, toplam nüfusumuzun büyük kısmını oluşturuyordu. 1927'de ülkemiz nüfusunun % 83,8'i kır, %16,2'si şehir yerleşmelerinde yaşıyordu.
• Kırsal nüfusun bu miktarının fazlalığı, etkisini giderek kaybetmesine rağmen 1970'li yılların sonlarına kadar devam etmiştir, ilk olarak 1980 yılında ülkemizde yapılan nüfus sayımında şehir nüfusu, kır nüfusundan daha yüksek sayıya ulaşmıştır.
ŞEHİR KÖY NÜFUSLARIYILLAR TOPLAM ŞEHİR KÖY
1927 13 648 270 3 305 879 10 342 391
1935 16 158 018 3 802 642 12 355 376
1940 17 820 950 4 346 249 13 474 701
1945 18 790 174 4 687 102 14 103 072
1950 20 947 188 5 244 337 15 702 851
1955 24 064 763 6 927 343 17 137 420
1960 27 754 820 8 859 731 18 895 089
1965 31 391 421 10 805 817 20 585 604
1970 35 605 176 13 691 101 21 914 075
1975 40 347 719 16 869 068 23 478 651
1980 44 736 957 19 645 007 25 091 950
1985 50 664 458 26 865 757 23 798 701
1990 56 473 035 33 326 351 23 146 684
2000 67 803 927 44 006 274 23 797 653
2007 70,586,256 %70,5 (49,747,859) % 29,5 (20,838,397)
2008 71.517.100 % 75 (53.611.723 kişi % 25 (17.905.377)
2009 72.561.312 %75,5’i (54.807.219 kişi) % 24,5’i (17.754.093
2010 73.722.988 % 76,3’ü (56.222.356 kişi) % 23,7’si (17.500.632
2011 74.724.269 % 76,8’i (57.385.706 kişi) % 23,2’si (17.338.563
2012 75.627.384 %77,3 % 22.7
2013 76 667 864 %91,3 %8,7
2014 77. 695 904 %91,8 %8,2
İl ve ilçe merkezlerinde ikamet edenlerin
oranı 2012 yılında %77,3 iken,
14 ilde büyükşehir belediyesi kurulması
ve
büyükşehir statüsündeki 30 ilde, belde ve
köylerin
ilçe belediyelerine mahalle olarak
katılmasının önemli etkisiyle bu oran
2013 yılında %91,3
olarak gerçekleşti.
Kır-Şehir Nüfusu
Türkiye'de şehir nüfusu hangi yıldan sonra oran olarak artmaya
başlamıştır?
Şehir ve kır nüfusu arasındaki en büyük fark hangi yıllarda
görülmektedir?
Kırsal kesimde doğum oranı fazla olmasına rağmen, kır nüfusunun
giderek azalmasının nedeni nedir?
Hangi yıldan itibaren şehir nüfus oranı kır nüfus oranını geçmiştir?1950-1970 ile 1980-2000 yılları arasındaki şehir ve kır nüfus
oranlarını karşılaştırınız.
Çalışan Nüfusun Ekonomik Faaliyet Kollarına Göre Dağılımı:
•Çalışma çağındaki nüfus dilimi içinde bulunan ve belirli bir işi
olan nüfusa "çalışan nüfus" veya "aktif nüfus" denir.
•Çalışma çağındaki nüfus dilimi içerisine girdiği hâlde işi olmayan
nüfusa da "iş gücüne dahil olmayan" nüfus veya "İşsiz (pasif)
nüfus" adı verilmektedir.
İş Gücüne Katılma Oranı (Genel)
Aktif nüfus (%47.9):23.338.000
İşsis nüfus (%10,4): 2.721.000 kişi
Çalışan Nüfusun İş Kollarına Göre Dağılımı:
• Ülkelerin gelişmişlik ölçütlerinden biri de toplam nüfus içindeki aktif nüfus oranı ve aktif nüfusunfaaliyet kollarına göre dağılımıdır.
• Bu konuda belirleyici olan faaliyet kolları tarım (birincil), sanayi (ikincil) ve hizmet (üçüncül) sektörüdür. Gelişmiş ülkelerde tarım alanında çalışan nüfus oranı azdır.
• Türkiye'de çalışan nüfusun en fazla olduğu ekonomik faaliyet kolu tarımdır. Cumhuriyetin ilk yılların da tarım alanında çalışanların oranı daha fazla iken sanayi ve hizmet sektöründeki gelişmelere paralel olarak azalmaktadır
Çalışan Nüfusun İş Kollarına Göre Dağılımı:
1980 2000
Sektörlere göre çalışan nüfus oranlarında nasıl değişim olmuştur?
Bu değişim ülkemizin ekonomik yapısı hakkında nasıl bir fikir
vermektedir?
Çalışan nüfusun 2000 yılında iş kollarına dağılımı grafiğine
bakarak Türkiye'nin ekonomik yapısı hakkında neler
söyleyebilirsiniz?
YILLARA GÖRE SEKTÖREL DAĞILIM
• 1927 yılında 6 yaş ve üstü nüfus dikkate alındığında genel nüfusumuzun sadece %11'i okur-yazarken,
• 2000'de bu oran % 88'e çıkmıştır.
• Ancak okuryazar olmayan nüfusun % 71'ini kadınlar oluşturmaktadır.
Türkiye Nüfusunun Eğitim Durumu
Okur Yazar Olmayanlar (Cinsiyet)
Türkiye'nin 1927-2012 yıllarında kadın ve erkek nüfusu arasın-
daki okuma ve yazma artış oranını karşılaştırınız.
Ülkemizde okuma yazma oranı kadınlarda neden düşüktür?
Bu oranın yükseltilmesi için neler yapılabilir?
TÜRKİYE'DE NÜFUSUN TARİHSEL GELİŞİMİ
• Dünya nüfusu gibi Türkiye nüfusu da sürekli bir değişim ve artış içindedir.
• Bu değişim ve artış, hızını kaybetmekle beraber günümüzde de sürmektedir.
• Nüfustaki artış ve değişim belirli aralıklarla yapılan genel nüfus sayımlarıyla belirlenir.
Türkiye’de Nüfus Sayımları:
• (II. Mahmut
dönemi): 1831
yılında asker ve
vergi yükümlülerini
belirlemeye yönelik
olarak yapılan nüfus
sayımında
Anadolu'nun nüfusu
7-7,5 milyon olarak
sayılmıştır.
• (Abdülmecit dönemi ): 1844 yılında nüfus belgesi verilecek nüfusu tespit etmek amacıyla yapılan nüfus sayımında Anadolu'nun nüfusu 10-10,5 milyon olarak sayılmıştır.
• Cumhuriyet Döneminde ilk kapsamlı nüfus sayımı 1927 yılında yapılmıştır.
• 1935'teki nüfus sayımından sonra 1990'a kadar sayımların sonu "0" ve "5“ ile biten yıllarda,
• 1990'dan sonra ise 10 yılda bir yapılmasına karar verilmiştir.
• Ülkemizdeki nüfus sayımlarında ülke sınırları içinde bulunanlar, bulundukları yerlerde sayılırlar. Bu nedenle sayım günü çeşitli nedenlerle yurt dışında olanlar sayılamamaktadır.
• 2007 Nüfus sayımı halen sürmektedir.
Yıl Nüfus Artış Hızı
1927 13 648
1935 16 158 21,10
1940 17 821 19,59
1945 18 790 10,59
1950 20 947 21,72
1955 24 065 27,75
1960 27 755 28,53
1965 31 391 24,63
1970 35 605 25,19
1975 40 348 25,01
1980 44 737 20,65
1985 50 664 24,88
1990 56 473 21,71
2000 67 804 18,35
2007 70,586,256 ‰ 13
2008 71.517.100 ‰ 13,1
2009 72.561.312 ‰14,5
2010 73.722.988 ‰ 13,1
2011 74.724.269 ‰13,5
2012 75. 627.384 ‰12
TOPLAM NÜFUS
YIL Km2/ kişi
1927 16
1950 25
1980 54
1990 70
2000 83
2007 92
2008 93
2009 94
2010 96
2011 97
2012 98
NÜFUS YOĞUNLUĞU
Türkiye Nüfusunun Yıllara Göre Artışı
Yıllara Göre Nüfus Artış Hızı:
En yüksek artış hızı hangi sayım dönemleri arasında gerçekleşmiştir?Türkiye nüfusu sürekli aynı oranda mı artmıştır? Neden?En düşük artış hızı hangi sayım dönemleri arasında gerçekleşmiştir?
1935-2000 Yılları Arasında Doğum ve Ölüm Oranları
Türkiye'de Nüfusun Yıllara Göre Değişimi
• Doğumlar ve alınan göçlerle artan nüfus,
ölümler ve verilen göçlerle azalır.
Cumhuriyet Döneminde yurdumuza zaman
zaman çeşitli ülkelerden göçler olduğu gibi,
yurdumuzdan da başka ülkelere göçler
gerçekleşmiştir. Nüfus artışımız üzerinde
yurdumuza toprak katılımının da etkisi
söz konusudur (Hatay'ın ana vatana katılışı).
• Nüfus hızlı bir şekilde artmaktadır.
• Erkek nüfus kadın nüfusundan daha fazladır.
• Nüfusun eğitim düzeyi giderek yükselmektedir.
• Ortalama yaşam süresi giderek uzamaktadır.
• Kentsel nüfus giderek artmaktadır.
• İç ve dış göçler yoğun olarak yaşanmıştır.
• 1927-2000 yılları arasında nüfusumuz yaklaşık beş kat artarak 13,6 milyondan 67,8 milyonaulaşmıştır. 1990-2000 döneminde ülke nüfusu yılda ortalama 1.133.000 kişi artmıştır.
1927-2000 yılları arasında ülke nüfusundaki değişim
şu başlıklarla belirtilebilir.
Türkiye’de Nüfus Artışının Sebepleri:
Doğal Nüfus Artışı: Doğumlar
• Yurdumuzda nüfus artışını etkileyen temel faktör doğal nüfus artışıdır.
• Nüfus artışında doğumlar kadar ölümler de etkilidir. Doğumlarla ölümler arasındaki fark doğal nüfus artışını oluşturur.
• Türkiye'nin doğal nüfus artışı incelendiğinde, özellikle 1950'lerden itibaren ölüm oranlarında,1960'lardan itibaren ise doğum oranlarında bir düşmenin söz konusu olduğu görülmektedir.
• Buradan anlaşıldığına göre doğum oranları azalırken ölüm oranları da azalmakta, yani insan ömrü uzamaktadır. Tük iye'de nüfusun artmasında doğal artışlardan başka nedenler de etkilidir.
• 1975 yılından itibaren nüfus artış hızımızın düşmesinde, kentleşme ve sanayileşmeyle birlikte doğum oranlarında meydana gelen azalmanın da etkisi olmuştur.
• Ayrıca cumhuriyetin kurulduğu yıllarda yurdumuzun uzun yıllar süren savaşlarda erkek nüfusunun önemli bir kısmını kaybetmiş olması, toplam doğurganlık oranını oldukça düşürmüştür. Bu nedenle 1965'e kadar nüfusartışını teşvik edici politikalar izlenmiştir.
• 1965'ten itibaren doğurganlığı teşvik edici politikaların yerine nüfus planlamasına önem verilmesi ise nüfus artışının yavaşlamasında etkili olmuştur.
Çalışmak için başka ülkelere gidenler: İşçiler
1961-1974 Avrupa Ülkeleri , 1975-1989 Arap Ülkeleri
1960’lı yıllarda 200 bin kişinin yurtdışına çıkması nüfus artışında azalmaya yol
açmıştır.
Lozan’dan Sonra Mübadele Göçleri:
Mübadele ile Yunanistan’a giden Rumlar ve Yunanistan’dan
gelen Türkler
Politik, siyasi ve sosyal baskılar nedeniyle
Türkmenlerin
Bayrağındaki Sembol
Cumhuriyet kurulduktan sonra değişik ülkelerde yaşayan Türkler
Türkiye’ye göç etmişlerdir. Bunlardan bazıları kendi istekleri ile
bazıları da baskılar sonucu bu kararı almışlardır. Geldikleri ülkelerin
bazıları: Türk Cumhuriyetleri, Irak, Bulgaristan, Rusya, Romanya vb.
Hatay’ın Anavatana katılması:
30 Haziran 1939’da Anavatana katılan Hatay o dönemde ki artışın
% ’12,5’lik bölümünü oluşturmuştur.
Nüfus Artışının Sonuçları
Kırsal kesimdeki nüfus artışı sonucu her geçen gün kişi başına
düşen arazi miktarının azalması.
Nüfus Artışının Sonuçları
Kentlerde konut sıkıntısının baş göstermesi ve gecekondulaşmanın
olması.
Nüfus Artışının Sonuçları
Kırsal kesimde yapılan yatırımlardan verim alınamaması.
Nüfus Artışının Sonuçları
Ülkemizin batı ve orta kesimlerinde yer alan illerde nüfus
artışında doğurganlık yanında göçlerin etkisi vardır.
Nüfus Artışının Sonuçları
Türkiye'de nüfus artışı bazı sorunlara yol açar: çevre sorunları
oluşur, göç artar, milli gelir azalır ve refah seviyesi düşer, hizmetler
aksar, bağımlı nüfus artar, konut sıkıntısı yaşanır, düzensiz
şehirleşme görülür.
ÜLKEMİZDE GÖÇLER
•Nüfusun geçici veya sürekli olarak
yer değiştirmesidir.
•Göçler, hızlı nüfus artışının doğal bir
sonucudur.
•Bir bölgedeki nüfusun, artmasında
veya azalmasında göçlerin büyük
etkisi vardır.
İç Göçün (Köyden Kente) Sebepleri:
1. Hızlı nüfus artışı,
2. Tarım alanlarının miras yoluyla küçük
parçalara ayrılması,
3. Tarımda makineleşme ile işsizliğin oluşması
(bu genelleme Karadeniz bölgesi için geçerliliğini
yitirir.).
4. Eğitim hizmetleri, alt yapı hizmetlerinin
yetersizliği,
5. Kan davaları ve terör.
6. İklim ve yer şekillerinin olumsuz
etkileri.
7. Sağlık hizmetlerinin yetersizliği
8. İş imkanlarının sınırlı olması.
9. Kentlerde sanayinin gelişmiş olması.
Köyden Kente Göçün Sonuçları:
1. Nüfusun dağılışında dengesizlik olur.
2. Yatırımların dağılışında dengesizlik olur.
3. İşsizlik ortaya çıkar.
4. Konut sıkıntısı olur. Sonuçta gecekondulaşma olur.
5. Sanayi tesisleri (fabrikalar) kent içinde kalır.
6. Çevre sorunları artar.
7. Trafik, eğitim-sağlık problemleri olur.
8. Alt yapı hizmetlerinin götürülmesi zorlaşır.
9. Kültür çatışması olur.
10. Kırsal kesimdeki yatırımlarda verimsizlik olur.
Köyden Kente Göçü Önlemek İçin;
1. Sulamalı tarım yaygınlaştırılmalı,
2. Modern tarım yöntemleri yaygınlaştırılmalı.
3. Besi ve ahır hayvancılığı geliştirilmeli.
4. Eğitim –sağlık hizmetleri geliştirilmeli.
5. Tarıma dayalı sanayi kolları kırsal kesime kaydırılmalı
6. Alt yapı hizmetleri geliştirilmeli (yol ,su, elektrik, haberleşme).
Dış Göçlerin Nedenleri
1. Savaşlar, baskı, zulüm, tehdit.
2. Tabii afetler (Depremler, salgın hastalıklar,
kıtlık gibi)
3. Geçim sıkıntısı
4. Sınırların değişmesi
5. Uluslar arası antlaşmalarla sağlanan
nüfus değişimi.
Dış Göçlerin Sonuçları
1.Ülkeler arası ekonomik ilişkiler gelişir.
2.Kültür alışverişi olur.
3.Turizmin gelişmesine katkı sağlar.
4.Döviz girdisi artar.
5.İşsizlik kısmen azalır.
6.Aileler bölünür.
7.Göç alan ülkede nüfus artar.
1985-1990 yıllarında en fazla göç alan ilk
on il şöyledir:
1. Kocaeli,
2. İstanbul,
3. Antalya,
4. Mersin,
5. İzmir,
6. Bursa,
7. Tekirdağ,
8. Muğla,
9. Aydın,
10. Ankara.
1985-1990 yıllarında en fazla göç veren ilk
on il şöyledir:
1. Kars,
2. Tunceli,
3. Siirt,
4. Gümüşhane,
5. Bayburt,
6. Erzurum,
7. Sivas,
8. Muş,
9. Artvin,
10. Ağrı.
Ülkemizde Beyin Göçü
• Ülkemizden yurt dışına beyin göçleri olmaktadır. Beyin göçü, iyi eğitim görmüş, nitelikli ve alanında yetişmiş bireylerin başka ülkeye göç edip yerleşmesidir.
• Beyin göçünün başlıca nedenleri; alanında iş bulamama, verimli çalışma koşullarından yoksunluk ve düşük ücrettir.
• Ülkemizden yurt dışına gitmiş beyin cerrahları, kalp cerrahları ve astrofizikçiler gibi bilim dallarında uzmanlaşmış kişiler bugün dünyaca ünlüdürler.
Ülkemizde İç Göçler
• Ülkemizde, kırsal alanlarda geçim zorluğu, buna karşılık şehirlerde başta sanayi olmak üzere diğer sektörlerde iş bulma imkânları kırdan kente göçü teşvik etmektedir.
• Kırsal alanlarda tarım topraklarının azlığı, verimin düşmesi göçleri teşvik etmektedir.
• Kırsal alanlardan şehirlere doğru göç, kademeli olarak gerçekleşmiştir. Önce köyden, büyük kasaba veya küçük şehirlere, oradan da büyük şehirlere göç şeklinde olmuştur. 1950' lerde göç hareketi köydenkente iken 1980'lerden sonra küçük şehirlerden büyük şehirlere doğru gerçekleşmiştir.
Ülkemizde Dış Göçler
• Türkiye'de dış göç hareketi 1960'tan sonra iş gücüne ihtiyaç duyan Batı Avrupa'nın sanayileşmiş ülkelerine gidişle başlamıştır.
• 1974'teki petrol bunalımı ve bunu izleyen ekonomik durgunluk,bu ülkelerin iş gücü ihtiyacını azaltınca; iş gücü akımı başta Suudi Arabistan ve Libya olmak üzere Orta Doğu ve Kuzey Afrika ülkelerine yönelmiştir.
• Sovyetler Birliği'nin dağılması ile yeni kurulanTürk Cumhuriyetlerine de 1991'den itibaren Türkiye'den göçler olmuştur.
SORU 1
Yurdumuzda çalışan nüfusun büyük bir kısmı tarım sektöründe
görülmekle birlikte, bu sektörde çalışanların oranı giderek
azalmaktadır.
I.Bu durum ülkemizde;
II.Entansif tarımın yaygınlaşması,
III.Endüstrinin gelişmesi,
IV.Nüfus yoğunluğunun az olmasının, hangisi yada hangileriyle
açıklanabilir?
a)Yalnız I
b)Yalnız II
c)I ve II
d)II ve III
e)I ve III
SORU 2
Türkiye’de nüfusun yarıdan fazlasının kentlerde
yaşaması, aşağıdakilerden hangisine yol açmaz?
a)Ekonominin ticaret ve sanayiye dayanmasına
b)Düzensiz kentleşmeye
c)İç pazarın büyümesine
d)Tarımla uğraşan nüfusun giderek azalmasına
e)Kişi başına düşen milli gelirin artmasına
SORU 3
Türkiye’deki tarımsal nüfus yoğunluğunun, gelişmiş
ülkelere göre daha fazla olmasının temel nedeni
aşağıdakilerden hangisidir?
a)Tarımsal alanların yetersiz olması
b)Makineleşme
c)Nüfusun çok olması
d)Ekstansif tarımın yaygın olması
e)Tarıma teşvik politikalarının uygulanması
SORU 4
Türkiye’de nüfus yoğunluğunun bölgeler arasında
belirgin olarak farklı olması aşağıdakilerden
hangisi ile açıklanamaz?
a)Sanayileşme olanakları
b)Ulaşım
c)Yer şekillerinin yapısı
d)İklim koşulları
e)Enlem
SORU 5
Ülkemiz nüfusunun hızla artması aşağıdakilerden
hangisine yol açmaz?
a)Demografik yatırımların payının artmasına
b)Endüstrinin işgücü açığının ortaya çıkmasına
c)Bazı tarım ürünlerinin daha çok iç tüketime
ayrılmasına
d)Düzensiz kentleşmenin ortaya çıkmasına
e)Kişi başına düşen milli gelirin azalmasına
SORU 6
Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye’de kırsal
kesimden kente göçü kolaylaştıran
etkenlerden biri sayılabilir?
a)Besi ve ahır hayvancılığının gelişmesi
b)Ulaşımın gelişmesi
c)Tarımsal verimliliğin artması
d)Seracılığın yaygınlaşması
e)Baraj sayısının artması
SORU 7
Aşağıdaki illerimizden hangisinde yaz
mevsiminde görülen nüfus artışı farklı bir
nedenden kaynaklanır?
a)Adana
b)Muğla
c)Antalya
d)Nevşehir
e)İzmir
SORU 8
Bir ülkede nüfusun yaş gruplarına göre dağılışı, son
15 yıl içinde I. şekilden II. şekle gelmiştir.
Nüfusun yaş gruplarına göre dağılışında mey
dana gelen bu değişmeye
I Doğum oranının düzenli olarak azalması
II Ortalama yaşam süresinin uzaması
III Dışarıya göçün artması
etmenlerinden hangilerinin neden olduğu
söylenebilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) II ve III
(ÖSS 2000)
SORU 9
Aşağıdakilerden hangisi, bir ülkede sanayinin
gelişmekte olduğunun göstergelerinden biri
değildir?
A)Hammaddeye duyulan gereksinimin artması
B)Tarımsal üretimin azalması
C)Enerji tüketiminin artması
D)Teknoloji kullanımının artması
E)Çalışan nüfus içinde, niteliksiz işçi payının
azalması
SORU 10
Aşağıdakilerden hangisinin Türkiye’deki hızlı
nüfus artışından en az etkilenmesi beklenir?
A)Kalkınma hızı
B)işsizlik oranı
C)Doğal kaynakların tüketimi
D)iç ve dış göçler
E)Kadın ve erkek nüfus oranı
(ÖSS 2001)
SORU 11
Yukarıda işaretlenmiş noktaların hangisinde
yerleşme üst sınırı daha yüksekten geçer?
A) I B) II C) III D) IV E) V
SORU 12
“Ülkemizde 1950 yılında çalışan nüfusun % 75’i tarım
sektöründe çalışırken bu oran 1995’te % 40’a düşmüştür.”
Bu değişmeye yol açan temel etmen, aşağıdakilerden hangisidir?
A)Tarım dışı sektörlerin gelişmesi
B)Nüfusumuzun hızla artması
C)Tarım alanlarının verimsizleşmesi
D)Tarımı yapılan ürünlerin çeşitlenmesi
E)Tarım alanındaki yatırımların artması
SORU 13
Bir ülkenin ithalatında ham ve yarı işlenmiş
maddeler, ihracatında ise yapılmış eşya büyük
bir paya sahipse, bu ülke aşağıdaki gruplardan
hangisine girer?
A)Turizmi gelişmiş
B)Endüstrisi gelişmiş
C)Tarım ürünü fazlası olan
D)Nüfus yoğunluğu fazla
E)Yeraltı zenginliği fazla
SORU 14
Yukarıdaki haritada gösterilen yörelerin hangisinin nüfuslanmasında “yeraltı zenginliği” dahafazla etkili olmuştur?
A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1
SORU 15
Yukarıdaki grafikte Türkiye’de yıllar itibarıyla kır ve kent nüfusundaki değişim verilmiştir. Bu grafikten aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılabilir?
A)Kentlerde doğurganlık oranı daha fazladır.
B)Kırsal kesimde nüfus dağılışı daha düzenlidir.
C)Kırsal kesimde, tarımda makineleşme hızlı göçe neden olmuştur.
D)Son yılda toplam nüfusun yarıdan fazlası kentlerde yaşamaktadır.
E)Verilen yıllarda kır nüfusu sürekli azalma göstermiştir.
SORU 16
I.Yıldız dağları
II.Asıl Ege
III.Adana
IV.Hakkari
Yukarıda verilen bölümlerin hangi ikisinde nüfus
yoğunluğu Türkiye ortalamasının altındadır?
A) I ve III B) II ve IV C) II ve III
D) III ve IV E) I ve IV
SORU 17
Toplam Nüfus km2 / kişi
I 5.800.000 320
II 6.100.000 80
III 5.500.000 150
Yukarıda toplam nüfus ve nüfus yoğunluklarıverilen üç bölgenin yüzölçümlerinin büyüktenküçüğe doğru sıralanışı aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?
A) I, II ve II B) II, I ve III C) III, I ve IID) II, III ve I E) I, II ve III
SORU 18
Aşağıdakilerden hangisi Doğu Karadeniz
Bölümünde, kırsal alanlardaki yerleşmenin
“dağınık” olmasına yol açan en önemli etkendir?
A)Dağların kıyıya paralel uzanması
B)Dağların çok alan kaplaması
C)Ekilebilir alanların küçük ve çok parçalı olması
D)Ormanların geniş yer kaplaması
E) Her mevsimin yağışlı geçmesi
SORU 19
Aşağıdakilerden hangisi bir ülkenin az gelişmiş olduğuna kanıt olarak gösterilebilir?
A)Yaşlı nüfus oranının fazla olması
B)Nüfus artış hızının düşük olması
C)Nüfus dağılışının düzenli olması
D)Hammadde ihracatının fazla olması
E) Genç nüfus oranının az olması
SORU 20
Yukarıdaki haritada gösterilen taralı
alanların hangisinde aritmetik nüfus
yoğunluğu en azdır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
SORU 21
Yukarıda bir ülkedeki doğum - ölüm oranlarınınyıllar içindeki değişim grafiği gösterilmiştir.
Buna göre işaretli hangi iki dönem arasındanüfus artış hızı en fazladır?
A) I – II B) II – III C) III – IV D) IV - V E) V - VI
TEŞEKKÜRLER
Fahri COŞKUN; Coğrafya Öğretmeni
