Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012

KHAI QUAT VĂN HOC VIÊT NAM TƯ CACH MANG THANG TAM NĂM 1945 ĐÊN HÊT THÊ KY XX

A.Kiến thức.I. Khai quat văn hoc Viêt Nam tư Cach mang thang Tam năm 1945 đến năm 1975:1. Vai net vê hoan canh lich sư, xa hôi, văn hoa:- Đương lôi văn nghê cua Đang Công san, sư lanh đao cua Đang đa gop phân tao nên môt nên văn hoc thông nhât vê khuynh hướng tư tưởng, vê tổ chức, vê quan niêm nhà văn kiểu mới: nhà văn-chiến sĩ.- Hai sư kiên lớn diễn ra : chiến tranh giai phong dân tôc, công cuôc xây dưng cuôc sông mới, con ngươi mới.- Điêu kiên giao lưu văn hoá với nước ngoài không thuận lợi, chỉ giới han trong môt sô nước, tuy vậy văn hoc giai đoan này vẫn phát triển và đat những thành tưu.2. Qua trinh phat triên va nhưng thanh tưu chu yếu.2.1 Qua trinh phat triên.a/ Tư 1945 – 1954:- Chu đê: ca ngợi Tổ quôc và quân chung cách mang…( Tr 4 – SGK)- Cuôi 1946: Văn hoc tập trung phan ánh cuôc kháng chiến chông Pháp- Truyên ngăn và ki là những thể loai mở đâu cho văn xuôi kháng chiến chông Pháp. Tác phâm tiêu biểu: Môt lân tơi thu đô, Trân Phô Rang cua Trân Đăng, Đôi măt và Nhât ki ơ rưng cua Nam Cao…- Thơ ca: Viết vê quê hương đât nước long căm thu giăc, ca ngợi cuôc kháng chiến. Tác phâm tiêu biểu: Canh khuya…. Cua HCM, Bên kia sông Đuông cua Hoàng Câm…- Kich: Những người ơ lại cua Nguyễn Huy Tưởng, Chi Hoa cua Hoc Phi…- Li Luận, nghiên cứu, phê binh văn hoc: chưa phát triển.b/ Tư 1955-1964:- Văn xuôi mở rông đê tài, bao quát nhiêu vân đê , nhiêu pham vi hiên thưc đơi sông. Tác phâm tiêu biểu: (SGK).- Thơ ca phát triển manh: Các tập thơ xuât săc cua Tô Hữu, Xuân Diêu, Chế lan Viên…- Kich: phát triển.c/ Tư 1965-1975: - Cao trào sáng tác viết vê cuôc kháng chiến chông Mĩ trong ca nước được phát đông. Chu đê:Ca ngợi tinh thân yêu nước và chu nghĩa anh hung cách mang.- Văn xuôi (ở niên Nam và miên Băc) đêu phát triển manh. phan ánh cuôc sông chiến đâu và lao đông, khăc hoa hinh anh con ngươi VN anh dung, kiên cương, bât khuât .Tác phâm tiêu biểu: (SGK)- Thơ: Đat nhiêu thành tưu xuât săc. Đây là môt bước tiến mới cua nên thơ ca VN hiên đai. Thơ tập trung thể hiên cuôc ra quân vĩ đai cua toàn dân tôc, khám phá sức manh cua con ngươi VN…Tác phâm tiêu biểu: (SGK)- Kich: co nhiêu thành tưu. Tác phâm: (SGK)* Văn hoc vung đich tam chiếm: tức là nên VH dưới chế đô thưc dân trong vung đich chiếm đong ,luôn co phong trào đâu tranh cua nhân dân dưới nhiêu hinh thức → Cơ sở XH để hinh thành và phân hoa các xu hướng VH khác nhau.2.2.Nhưng thanh tưu va han chế.-Thưc hiên xuât săc nhiêm vụ lich sử giao pho; thể hiên hinh anh con ngươi Viêt Nam trong chiến đâu và lao đông.-Tiếp nôi và phát huy những truyên thông tư tưởng lớn cua dân tôc.-Những thành tưu nghê thuật lớn vê thể loai, vê khuynh hướng thâm mĩ, vê đôi ngu sáng tác, đăc biêt là sư xuât hiên những tác phâm lớn mang tư tưởng thơi đai.-Tuy vậy, văn hoc thơi kỳ này vẫn co những han chế: gian đơn, phiến diên, công thức…3. Nhưng đăc điêm cơ ban cua VHVN tư 1945 -1975:

a.Nên văn hoc Chu yếu vân đông theo hương CM hoa, găn bo sâu săc vơi vân mênh chung cua đât nươc. Khuynh hướng tư tưởng chu đao cua nên văn hoc mới là tư tưởng cách mang. Văn hoc trước hết là thứ vu khi

1

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012phục vụ cách mang.Quá trinh vận đông, phát triển ăn nhip với tưng chăng đương lich sử, theo sát tưng nhiêm vụ chinh tri cua đât nước.b. Nên văn hoc hương vê đai chung.- Đai chung vưa là đôi tượng phan ánh vưa là đôi tượng phục vụ, nguôn cung câp bổ sung lưc lượng sáng tác cho văn hoc. Văn hoc giai đoan này quan tâm đến đơi sông nhân dân lao đông nghèo, bi áp bức cung như niêm vui, niêm tư hào vê cuôc đơi mới.- Nên văn hoc co tinh nhân dân sâu săc.c. Nên văn hoc chu yếu mang khuynh hương sư thi va cam hứng lang man:- Khuynh hướng sử thi thể thiên ở những phương diên sau: Văn hoc đê cập đến sô phận chung cua ca công đông, dân tôc, phan ánh những vân đê cơ ban nhât, co ý nghĩa sông con cua đât nước. Nhân vật chinh là những con ngươi đai diên cho tinh hoa và khi phách, phâm chât toàn dân tôc, được khám phá ở bổn phận , trách nhiêm, nghĩa vụ cua ngươi công dân…Ngươi câm but là ngươi đai diên cho công đông,con măt co tâm bao quát lich sử, dân tôc, thơi đai. Lơi văn trang trong, mang giong điêu ngợi ca…- Cam hứng lang man: Nét tâm lý chung cua con ngươi Viêt Nam du kho khăn, hy sinh long vẫn tran đây ươc mơ hương tơi tương lai. Văn hoc giai đoan này thể hiên trong viêc khăng đinh phương diên ly tương cua cuôc sông mới và ve đep cua con ngươi mới, ca ngợi chu nghĩa anh hung cách mang và tin tưởng vào tương lai tươi sáng dân tôc.II. Vai net khai quat VHVN tư 1975 – hết Thế ki XX.1/Hoan canh lich sư, xa hôi va văn hoa.- Đây là thơi ki đât nước đôc lập, tư do và thông nhât , tuy nhiên găp nhiêu kho khăn thử thách mới.- Tư 1986 công cuôc đổi mới do Đang Công san đê xướng và lanh đao → đât nước chuyển sang thơi ki mới.2/ Nhưng chuyên biến va môt sô thanh tưu ban đâu:- Tư sau 1975: Thơ không tao được sư lôi cuôn, hâp dẫn như giai đoan trước. Những cây but thuôc thế hê chông Mĩ vẫn tiếp tục sáng tác: Xuân Quỳnh, Thanh Thao….- Văn xuôi khởi săc hơn thơ ca. Môt sô cây but co ý thức đổi mới vê cách viết( Nguyễn Trong Oánh, Thái Bá Lợi.)- Tư nhung năm 1986: Văn hoc găn bo và cập nhật nhiêu hơn với đơi sông ( Nguyễn Minh Châu, Dương Hướng)- Kich: phát triển manh me.- Li luận, nghiên cứu, phê binh văn hoc co sư đổi mới do được tiếp cận với nhiêu nguôn thông tin mới, nhiêu tiêu chi đánh giá văn hoc, hê thông các khái niêm, nghiên cứu phê binh được bổ sung, điêu chỉnh .. Đăc biêt là giá tri nhân văn, ý nghĩa nhân ban, chức năng thâm mĩ được chu ý.Như vậy: văn hoc tư 1975- 1986 tưng bước chuyển sang giai đoan mới. Tư năm 1986 trở đi văn hoc đổi mới manh me, khá sâu săc và toàn diên. Nhin chung văn hoc tư 1975 đến hết XX vận đông theo hướng dân chu hoa, mang tinh nhân ban, nhân văn.. Phát triển đa dang vê đê tài, chu đê, thu pháp nghê thuật.

B.Cac dang đê tham khaoĐề 1: Tình hình lich sử, xã hôi, văn hoá có anh hương đến sự hình thanh va phát triển cua văn học Viêt Nam tư cách mạng tháng Tám 1945 đến năm 1975? Đề 2. Nêu những thanh tựu va hạn chế cua văn học Viêt Nam tư cách mạng tháng Tám năm 1945 đến hết thế kỷ thứ XX?Đề 3. Những đặc điểm cơ ban cua VHVN tư cách mạng tháng Tám năm 1945 đến hết thế kỷ thứ XX?Đề 4. Chứng minh văn học Viêt Nam tư cách mạng tháng Tám năm 1945 đến hết thế kỷ thứ XX mang khuynh hương sử thi va cam hứng lãng mạn ?

NGHI LUÂN VÊ MÔT TƯ TƯƠNG, ĐAO LY

2

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012A. Kiến thức.Bài nghi luận vê môt tư tưởng đao li thương phai tiên hành các bước sau:1.Yêu câu chung: Phân tich đê, lập dàn ý : Xác đinh đung yêu câu đê và lập dàn ý cân thận, dưa vào dàn ý để trinh bày môt bài văn.Không viết bài khi khi chưa lập được dàn ý.2. Yêu câu cụ thể:2.1. Bài nghi luận vê môt tư tưởng đao li thương co môt sô nôi dung sau:-Giới thiêu, giai thich tư tưởng, đao lý cân bàn luận ( giới thiêu vân đê chinh được đăt ra trong đê, giai thich tư ngữ, vế câu…)-Phân tich những măt đung, bác bỏ những biểu hiên sai lêch co liên quan đến vân đê bàn luận.( lơi le kèm theo dẫn chứng và phân tich dẫn chứng)-Nêu ý nghĩa, rut ra bài hoc nhận thức và hành đông vê tư tưởng ,đao lý.2.2. Diễn đat phai chuân xác, mach lac, co thể sử dụng môt sô phép tu tư và yếu tô biểu cam nhưng phai phu hợp và co chưng mưc.B.Cac dang đê tham khaoĐê 1:Kiểm tra hoc kỳ I lớp 12 THPT 2010 cua Sở Giáo dục và Đào tao Thưa Thiên Huế. “Li tương la ngọn đèn chỉ đường”. (Lép Tôn-xtôi) Tư nhận đinh trên, anh/chi hay viết bài văn ngăn( dài không quá môt trang giây thi) nêu suy nghĩ vê vai tro cua li tưởng noi chung và trinh bày li tưởng riêng cua minh.Đê 2: ( Kỳ thi Tôt nghiêp THPT 2010):Hay viết môt bài văn ngăn(khoang 400 tư) trinh bày suy nghĩ cua anh/chi vê long yêu thương con ngươi cua tuổi tre trong xa hôi hiên nay.

Đê 3. Đê thi tuyển sinh đai hoc khôi D năm 2009:Hay viết môt bài văn ngăn (không quá 600 tư) trinh bày suy nghĩ cua anh chi vê ý kiến sau:“Môt người đã đánh mất niềm tin vao ban thân thì chăc chăn con đánh mất thêm nhiều thứ quy giá khác nữa”. (Theo sách Dám thanh công-Nhiêu tác gia.NXB Tre 2008, tr 90)Đê 4. Đê thi tuyển sinh đai hoc khôi C năm 2009: Trong thư gửi thây hiêu trưởng con trai minh, Tổng thông Mỹ A.Lincon (1809-1865) viết: “ Xin thây hãy dạy cho cháu biết chấp nhân thi rơt con vinh dự hơn gian lân khi thi” ( Theo Ngữ văn 10. Tập 2,NXB Giáo dục, 2006,tr.135) Tư ý kiến trên,anh/chi hay viết môt bài văn ngăn( không quá 600 tư) trinh bày suy nghĩ cua minh vê đức tinh trung thưc trong khi thi và trong cuôc sông.Đê 5: Đê thi tuyển sinh đai hoc khôi C năm 2010. Như môt thứ a-xit vô hình, thói vô trách nhiên ơ mỗi cá nhân có thể ăn mon ca môt xã hôi. Tư ý kiến trên,anh/chi hay viết môt bài văn ngăn( không quá 600 tư) trinh bày suy nghĩ cua minh vê tinh thân trách nhiêm và thoi vô trách nhiêm cua con ngươi trong cuôc sông hiên nay.Đê 6: Đê thi tuyển sinh đai hoc khôi D năm 2010. Đạo đức gia la môt căn bênh chết người luôn nấp sau bô mặt hao nhoáng. Tư ý kiến trên,anh/chi hay viết môt bài văn ngăn( không quá 600 tư) trinh bày suy nghĩ cua minh vê sư nguy hai cua đao đức gia đôi với con ngươi và cuôc sông. C.Môt sô đap an tham khao.Đap an đê 1:Yêu câu vê kỹ năng:-Hoc sinh biết cách làm bài văn nghi luận xa hôi ngăn(không quá môt trang giây thi) co 3 phân : Mở bài-Thân bài-Kết bài.

-Hoc sinh hiểu yêu câu đê, co đinh hướng giai quyết vân đê đung đăn, co li le thuyết phục,dẫn chứng sát hợp, lập luận chăt che .-Han chế các lỗi diễn đat, chữ rõ,bài sach.

3

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012*Yêu câu vê kiến thức: (Cho điểm kết hợp với yêu câu vê kĩ năng)1.Tư nhận đinh, nêu suy nghĩ vê vai tro cua li tưởng noi chung(1 điểm)-“Li tưởng là ngon đèn chỉ đương”,là sư soi roi tới mục đich cao nhât, tôt đep nhât mà con ngươi luôn phân đâu đat được trong suôt cuôc đơi minh.-Li tưởng giup con ngươi sông co mục đich, co ý nghĩa, trở nên tôt đep,hoàn thiên dân theo thơi gian.-Li tưởng là đông lưc thôi thuc con ngươi vươn lên, vượt qua moi kho khăn, thử thách. 2.Trinh bày li tưởng riêng cua minh( 2 điểm)-Hoc sinh trinh bày vê li tưởng đa được xác đinh cua riêng minh: co thể giới thiêu vê nguyên nhân, đông cơ chon li tưởng, nôi dung li tưởng,các phương hướng, giai pháp để thưc hiên li tưởng.-Qua đo hoc sinh cân biết hướng đến hoà nhập vào mục đich,lợi ich, li tưởng chung cua toàn xa hôi. Đap an đê 2.Yêu câu vê kỹ năng: Biết cách làm môt bài văn nghi luận xa hôi,kết câu chăt che, diễn dat lưu loát, không măc lỗi chinh ta, dung tư, ngữ pháp.Yêu câu vê kiến thức:Thi sinh co thể trinh bày theo nhiêu cách nhưng li le và dẫn chứng phai hợp li; cân làm rõ các ý chinh sau:-Nêu được vân đê cân nghi luận (0.5 đ)-Long yêu thương là sư thâu hiểu, đông cam, chia se…là môt phâm chât cao đep cua con ngươi.( 0.5đ)-Long yêu thương co những biểu hiên: cam thương, quan tâm ,giup đỡ những ngươi co canh ngô bât hanh, kho khăn trong cuôc sông, yêu mến và trân trong những ngươi co phâm chât, tinh cam cao đep…(0.75đ)-Ý nghĩa cua long yêu thương:Tao nên môi quan hê tôt đep giữa ngươi với ngươi, bôi đăp tâm hôn tuổi tre trong sáng, cao đep hơn.(0.75đ)-Phê phán những biểu hiên vô cam trong xa hôi hiên nay, cân sông co long yêu thương con ngươi.( 0.5đ) Lưu ý: -Chỉ cho điểm tôi đa khi thi sinh đat được ca yêu câu vê kĩ năng và kiến thức. -Nếu thi sinh co những suy nghĩ riêng mà hợp li thi vẫn được châp nhận.Đap an đê 5Tinh thân trách nhiêm và thoi vô trách nhiêm cua con ngươi trong cuôc sông.1.Giai thích ý kiến ( 0.5 đ)-Vê nôi dung ý kiến này đê cập đến môi nguy hai ngâm ngâm rât cân canh giác cua thoi vô trách nhiêm; no xuât phát tư mỗi cá nhân nhưng lai gây hậu qua to lớn đôi với toàn xa hôi.-Vê thưc chât, ý kiến này là sư canh báo vê môt vân nan đao đức mang tinh thơi sư: thoi vô trách nhiêm và hậu qua khôn lương cua no.2.Luân ban vê tinh thân trach nhiêm va thoi vô trach nhiêm cua con người.( 2đ)-Tinh thân trach nhiêm ( 1đ)+Tinh thân trách nhiêm là ý thức và nỗ lưc nhằm hoàn thành tôt những phận sư cua minh.No được biểu hiên cụ thể, sông đông trong ba môi quan hê cơ ban: giữa cá nhân với gia đinh, cá nhân với toàn xa hôi và cá nhân với ban thân minh. (0.5đ)+Tinh thân trách nhiêm là phâm chât cao đep, môt thước đo giá tri con ngươi, là cơ sở để xây dưng hanh phuc cua mỗi gia đinh, đông thơi tinh thân trách nhiêm cung gop phân quan trong tao nên quan hê xa hôi tôt đep, thuc đây sư phát triển cua xa hôi.(0.5đ)-Thoi vô trach nhiêm ( 1 đ)+Thoi vô trách nhiêm là môt biểu hiên cua lôi sông phi đao đức, thể hiên ở ý thức và hành đông không làm tron phận sư cua minh đôi với xa hôi, gia đinh và ban thân, gây nên những hậu qua tiêu cưc.Hiên nay, do nhiêu nguyên nhân khác nhau, lôi sông ây đang khá phổ biến , trở thành môt vân nan trong xa hôi. (0.5đ)+Tác hai cua thoi vô trách nhiêm : làm băng hoai đao đức con ngươi; gây tổn hai hanh phuc gia đinh, gây tổn thât cho công đông, kim ham sư phát triển cua xa hôi. (0.5đ)

3.Bai hoc nhân thức va hanh đông (0.5đ)-Ban thân cân nhận thức sâu săc tinh thân trách nhiêm là thước đo phâm giá con ngươi, không ngưng nâng cao ý thức trách nhiêm cua minh trong moi lĩnh vưc đơi sông.

4

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012-Cân ý thức rõ tác hai co thái đô kiên quyết đâu tranh với moi biểu hiên cua thoi vô trách nhiêm trong xa hôi.Đap an đê 6:Suy nghĩ vê sư nguy hai cua căn bênh đao đức gia.1.Giai thích ý kiến.(1 đ)-Đao đức gia là cách ứng xử gia tao, dung vỏ đao đức bê ngoài nhằm che đậy ban chât vô đao đức bên trong.-Vê thưc chât, đao đức gia là lôi sông gia dôi, vi thế no nguy hai như môt căn bênh chết ngươi nhưng kho nhận biết.2.Luân ban vê sư nguy hai cua căn bênh đao đức gia( 2đ)-Những biểu hiện của bệnh đạo đức giả ( 1đ)+Dung những lơi noi hay ho, đep đe bê ngoài để che đậy ý nghĩ đen tôi và tinh cam thâp hèn bên trong ( 0.5đ)+Dung những hành đông co ve tich cưc để nguỵ trang cho những đông cơ xâu xa, đê tiên.(0.5đ)-Tác hại của bệnh đạo đức giả(1đ)+Đôi với mỗi ngươi: Vi sông gia dôi nên tư đánh mât dân nhân cách, đánh mât niêm tin, sư quý trong cua moi ngươi dành cho minh. (0.5đ)+Đôi với xa hôi: Làm lẫn lôn moi giá tri đao đức, khiến cho thật gia bât phân, làm suy đôi phong hoá xa hôi và gây nhiêu hậu qua khôn lương khác. ( 0.5đ)3.Bai hoc nhân thức va hanh đông (0.5đ)-Thây rõ sư cân thiết phai tich cưc trau dôi nhân cách, bôi đăp những giá tri đao đức, sông chân thành, trung thưc.-Kiên quyết lên án, vach trân ,ngăn chăn thoi đao đức gia.

TUYÊN NGÔN ĐÔC LÂP - Hồ Chí MinhA.Kiến thức.I. Sư nghiêp văn hoc:1. Quan điêm nghê thuât:- Hô Chi Minh coi văn hoc là môt vu khi chiến đâu lợi hai phụng sư cho sư nghiêp cách mang. - Hô Chi Minh luôn chu trong tinh chân thật và tinh dân tôc cua văn hoc. - Khi câm but, Hô Chi Minh bao giơ cung xuât phát tư mục đich, đôi tượng tiếp nhận để quyết đinh nôi dung và hinh thức cua tác phâm. Ngươi luôn đat ra các câu hỏi: “ Viết cho ai?” ( đôi tượng); “ Viết để làm gi? ( mục đich); “ Viết cái gi?” ( Nôi dung); “ Viết thế nào?” ( hinh thức)2. Di san văn hoc:-Văn chinh luận: Ban án chế đô thực dân Pháp, Lời kêu gọi toan quôc kháng chiến, Tuyên ngôn đôc lâp.-Truyên và ký: Vi hanh , Đồng tâm nhất tri, Nhât ky chìm tau…-Thơ ca: Nhât ky trong tù, thơ tuyên truyên (những bài thơ tiếng Viêt), thơ nghê thuật( thơ chữ Hán).3. Phong cach nghê thuât: đôc đao, đa dang, mỗi thê loai đêu co phong cach riêng, hâp dẫn.-Văn chinh luận: ngăn gon, tư duy săc sao, lập luận chăt che, li le đanh thép, bằng chứng thuyết phục, giàu tinh luận chiến, đa dang vê but pháp.-Truyên và ki: Rât hiên đai, tinh chiến đâu manh me, nghê thuật trào phung vưa săc bén, thâm thuý kiểu phương Đông, vưa hài hước, hom hỉnh kiểu phương Tây.Thơ ca: Thơ tuyên truyên gian di, môc mac mang màu săc dân gian, hiên đai, dễ thuôc, dễ nhớ. Thơ nghê thuật hàm suc, kết hợp đôc đáo but pháp cổ điển và hiên đai, chât trữ tinh và tinh chiến đâu.

4. Hoan canh ra đời cua ban Tuyên ngôn Đôc lâp:- Ngày 19/8/1945, chinh quyên Hà Nôi vê tay nhân dân.- Đât nước đứng trước vô cung kho khăn:+ Ở miên Băc: quân Tưởng Giới Thach đang ngâp nghé ngoài biên giới được sư ung hô cua đế quôc Mỹ.+ Ở miên Nam: thưc dân Pháp muôn trở lai Đông Dương trong đo co Viêt Nam được sư giup sức cua quân đôi Anh.

5

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012- Trước tinh hinh đo, ngày 26/8/1945, chu tich Hô Chi Minh tư chiến khu Viêt Băc vê Hà Nôi. Tai sô nhà 48 phô Hàng Ngang, Ngươi soan thao Tuyên ngôn Đôc lập.- Ngày 2/9/1945, tai quang trương Ba Đinh ( Hà Nôi), Ngươi thay măt Chinh phu lâm thơi nước Viêt Nam Dân chu Công hoa đoc Tuyên ngôn Đôc lập.5. Gia tri cua Tuyên ngôn Đôc lâp:-Giá tri lich sử: TNĐL là môt văn kiên co giá tri lich sử to lớn, tâm voc tư tưởng cao đep.-Giá tri nghê thuật: TNĐL là môt bài văn chinh luận đăc săc , lập luận chăt che, lý le săc bén, bằng chứng xác thưc, giàu sức thuyết phục, ngôn ngữ hung hôn, đây cam xuc .6.Nôi dung ban Tuyên ngôn Đôc lâp.a.Nêu nguyên lý chung vê quyên binh đẳng, tư do, quyên mưu câu hanh phuc cua con người va cac dân tôc: - Dẫn lơi 2 ban tuyên ngôn ->Đê cao giá tri hiển nhiên cua tư tưởng nhân đao và văn minh nhân loai, tao tiên đê cho những lập luận tiếp theo.-Tư quyên binh đẳng, tư do cua con ngươi, HCM suy rông ra vê quyên binh đẳng, tư do cua các dân tôc ( đây là đong gop riêng vào lich sử tư tưởng nhân loai)-Cách đăt vân đê như thế vưa trưc tiếp ( đi thẳng vào vân đê), vưa kiên quyết,khéo léo ( trich dẫn tuyên ngôn cua hai nước lớn, lây gậy ông để đập lưng ông), vưa tư hào( ý tưởng đăt ngang hàng ba ban tuyên ngôn).b. Tô cao tôi ac cua thưc dân Phap: -Thưc dân Pháp đa chà đap lên chinh nguyên lý mà tổ tiên ho đa xây dưng.-Vach trân ban chât xao quyêt,tàn bao, man rợ cua thưc dân Pháp bằng những li le và sư thật lich sử không thể chôi cai trên các măt chinh tri, kinh tế, văn hoá…, những âm mưu thâm đôc, chinh sách tàn bao.-Bác bỏ luận điêu cua thưc dân Pháp vê công lao”khai hoá”, quyên “bao hô” Đông Dương.-Khẳng đinh thưc tế lich sử: nhân dân ta nổi dậy giành chinh quyên, lập nên nước VNDCCH.-Những luận điêu khác cua các thế lưc phan cách mang quôc tế cung bi phan bác manh me bằng những chứng cứ đây thuyết phục.-Hinh anh sinh đông, gợi cam; dẫn chứng cụ thể co sức khái quát; kiểu câu song hành, liêt kê, điêp tư, lăp kết câu cu pháp, ngôn ngữ linh hoat.-Lập luận chăt che, li le đanh thép, bằng chứng xác thưc giàu sức thuyết phục.-Ngôn ngữ vưa chinh xác, vưa gợi cam.Giong văn linh hoat.c. Tuyên bô đôc lâp:-Tuyên bô thoát li hẳn quan hê thưc dân với Pháp .-Kêu goi toàn dân đoàn kết chông lai âm mưu cua thưc dân Pháp, kêu goi công đông quôc tế công nhận quyên đôc lập, tư do cua Viêt Nam .-Tuyên ngôn môt nước Viêt Nam dân chu công hoà ra đơi và quyết tâm bao vê quyên đôc lập tư do .-Lơi văn: Trang trong, thiêng liêng.d.Y nghĩa văn ban:-Tuyên ngôn Đôc lập là môt văn kiên lich sử vô giá tuyên bô trước quôc dân đông bào và thế giới vê quyên tư do đôc lập cua dân tôc và khẳng đinh quyết tâm bao vê quyên tư do và đôc lập ây.-Kết tinh li tưởng đâu tranh giai phong dân tôc và tinh thân yêu chuông đôc lập tư do.-Là môt áng văn chinh luận mẫu mưc.B.Cac dang đê tham khao1.Trình bay hoan canh ra đời cua ban Tuyên ngôn Đôc lâp?

2. Giá tri cua ban Tuyên ngôn Đôc lâp?3.Nôi dung chinh cua ban Tuyên ngôn Đôc lâp?4.Nghê thuât đặt vấn đề cua ban Tuyên ngôn Đôc lâp?5.Vì sao nói tuyên ngôn đôc lâp la môt văn ban chinh luân giau tinh nhân văn?6.Tuyên ngôn đôc lâp không chỉ hấp dẫn bơi nghê thuât nghi luân mẫu mực ma con lay đông sâu săc người đọc bơi tình cam thăm thiết cua tác gia. Anh chi hiểu y kiến trên như thế nao?

6

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012

Nguyễn Đinh Chiêu , ngôi sao sang trong văn nghê cua dân tôc Pham Văn Đồng

1.Tac gia :-1906-2000-Quê Quang Ngai-Nhà chinh tri , kinh tế, quan li đông thơi là nhà văn hoa, văn nghê tài ba.-Trước 1945 tham gia các hoat đông yêu nước , tưng bi băt và tu đày . Sau cách mang co nhiêu công hiến trong xây dưng quan li nhà nước .-Tưng đam nhiêm các chức vụ quan trong trong chinh phu.2 Tac phẩm :1.Hoàn canh ra đơi : Viết nhân dip kỉ niêm 75 năm ngày mât cua Nguyễn Đinh Chiểu (3-7-1988) và được đăng trên tap chi Văn hoc sô 7-1963.3.Kết câu : Văn ban nghi luận, gôm co 3 phân :-Phân 1:Tư đâu….đât nước cua chung ta “:Nêu cách tiếp cận nhà thơ Nguyễn Đinh Chiểu.-Phân 2 :Tiếp theo…..văn hay cua Lục Vân Tiên: Ý nghĩa, giá tri to lớn cua cuôc đơi, văn nghiêp Nguyễn Đinh Chiểu.-Phân 3 :Đánh giá đung đăng vê Nguyễn Đinh Chiểu và thơ văn cua ông.Kết câu : Không theo trật tư thơi gian (Lục Vân Tiên được tim hiểu sau thơ văn yêu nước).Trinh bày theo lôi diễn dich (luận điểm được xác đinh tư đâu rôi triển khai, co chỗ đậm , chỗ nhat ). 4.Nôi dungPhần mở đầu.-Nêu cách tiếp cận vưa co tinh khoa hoc, vưa co ý nghĩa phương pháp luận đôi với thơ văn Nguyễn Đinh Chiểu, môt hiên tượng văn hoc đôc đáo co ve đep riêng không thể nhận ra.-Thơ văn Nguyễn Đinh Chiểu “khác thương” ,“phai chăm chu nhin thi mới thây”.-Co ngươi chỉ biết Lục Vân Tiên, con rât it biết thơ văn yêu nước Nguyễn Đinh Chiểu.-Nguyễn Đinh Chiểu là nhà thơ yêu nước mà tác phâm là những trang bât hu…Phần hai : Ý nghĩa, giá tri to lớn cua cuôc đơi, văn nghiêp Nguyễn Đinh Chiểu.a. Cuôc đơi và quan niêm sáng tác cua Nguyễn Đinh Chiểu.-Ngươi chiến sĩ yêu nước, tron đơi hy sinh vi nghĩa lớn.-Coi thơ văn là vu khi chiến đâu bao vê chinh nghĩa, chông lai ke thu xâm lược và tay sai, vach trân âm mưu, thu đoan và lên án những ke lợi dụng văn chương làm điêu phi nghĩa.-Sức thuyết phục qua viêc đưa những dẫn chứng tiêu biểu và phân tich sâu săc.b.Thơ văn yêu nước chông ngoai xâm cua Nguyễn Đinh Chiểu.-Làm sông lai môt thơi kỳ oanh liêt, khổ nhục nhưng vĩ đai.-Tham gia tich cưc vào cuôc đâu tranh cua thơi đai,cỗ vu manh me cho cuôc chiến đâu chông ngoai xâm bằng những hinh tượng văn hoc sinh đông và nao nung.-Văn tế nghĩa sĩ Cân Giôc làm sông dậy môt hinh tượng mà tư trước tới nay chưa tưng co trong văn hoc trung đai: hinh tượng ngươi nông dân.-Cách lập luận tư khái quát đến cụ thể, kết hợp với diễn dich, quy nap.

-Lơi văn co tinh khoa hoc, vưa co màu săc văn chương, ngôn ngữ giàu hinh anh. Giong văn khi hào sang, khi xot xa.-Đoan văn co sư kết hợp giữa khôi oc(li le,dẫn chứng thuyết phục) và con tim (lơi le khi xot xa , khi tư hào) Noi chung vưa manh me , vưa xuc đông.c.Truyên Lục Vân Tiên.-Tác phâm lớn, chứa đưng nôi dung tư tưởng gân gui với nhân dân, là “môt ban trương ca ca ngợi chinh nghĩa, những đao đức đáng quý trong ở đơi”.

7

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012-Văn chương cua Lục Vân Tiên: Tác gia cô ý viết lôi văn “nôm na”, dễ truyên bá rông rai trong dân gian” nhưng không vi thế là “giam giá tri văn nghê cua ban trương ca” hâp dẫn.-Lập luận theo hinh thức “đon bây”, lơi văn co tinh khách quan.Phần kết.-Khẳng đinh vi tri cua Nguyễn Đinh Chiểu trong nên văn hoc dân tôc.-Kết thuc ngăn gon, đây đu, xuc đông.5.Y nghĩa-Khẳng đinh ý nghĩa cao đep cua cuôc đơi và văn nghiêp cua Nguyễn Đinh Chiểu - cuôc đơi cua môt ngươi chiến sĩ phân đâu hết minh cho sư nghiêp đâu tranh giai phong dân tôc.Sư nghiêp cua ông là môt minh chứng hung hôn cho đia vi và tác dụng to lớn cua văn hoc nghê thuật cung như trách nhiêm cua ngươi câm but đôi với đât nước, dân tôc.-Bài văn co bô cục chăt che, các luận điểm triển khai bám sát vân đê trung tâm.Giong điêu linh hoat, biến hoá .Cách lập luận đa dang, kết hợp ca diễn dich, quy nap, đon bây.B.Cac dang đê tham khaoĐê1.Co ngươi cho rằng thơ văn Nguyễn Đinh Chiểu không xa la với giới tre ngày nay và viêc hoc những tác phâm như Văn tế nghĩa sĩ Cân Giuôc cua ông là rât bổ ich .Anh chi hay hay viêt môt bài nghi luận để phát biểu ý kiến cua minh vê vân đê trên ?Đê2Bài Nguyễn Đình Chiểu , ngôi sao sáng trong văn nghê cua dân tôc co sư kết hợp giữa khôi oc và con tim; vưa manh me , vưa xuc đông.Anh/chi hay làm sáng tỏ điêu đo?Đê3.Pham văn Đông đánh giá rât cao ý nghĩa cua bài Văn tế nghĩa sĩ Cân Giuôc, đông thơi bác bỏ môt sô ý kiến hiểu chưa đung vê truyên Lục Vân Tiên như thế nào ?

Mây ý nghĩ vê thơ (Nguyễn Đinh Thi) va ĐÔ-XTOI-ÉP-XKI (X.XVAI-GƠ)

A.Kiến thức.I.Mây ý nghĩ vê thơ –Nguyễn Đinh Thi.1.Tác giả .-1924-2003-Quê: Hà Nôi-Nghê sĩ đa tài : viết văn ,làm thơ…..-Giữ nhiêu trong trách trong Hôi nhà văn Viêt Nam.-Môt sô tác phâm : Xung kich (truyên),Người chiến sĩ (thơ). Con nai đen (kich), Mấy vấn đề văn học (tiểu luận)2.Tác phẩm :-Viết vào tháng 9/1949 tai hôi nghi tranh luận văn nghê ở Viêt Băc .-Bài viết này sau được đưa vào tập “ Mây vân đê vê văn hoc”3.Nội dung.Đăc trưng cơ ban cua thơ:

-Đâu môi cua thơ là tâm hôn.+Khi làm thơ trang thái tâm li rung chuyển khác thương, tâm hôn phai rung đông.+Bài thơ là sợi dây chuyên tinh cam cho ngươi đoc.-Thơ là tiếng noi manh liêt cua tinh cam; cam xuc là đông lưc cơ ban cua thơ.-Hinh anh, tinh chân thưc ở trong thơ.+Hinh anh thơ co trong đơi thưc, vưa la vưa quen.

8

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012-Ngôn ngữ thơ khác với ngôn ngữ truyên, ki.+Không co thơ tư do, thơ co vân và thơ không vân, chỉ co thơ thưc và thơ gia, thơ hay và không hay, thơ và không thơ.+Môt thơi đai mới cua nghê thuật bao giơ cung tao ra môt hinh thức mới.4.Nghê thuật.-Lập luận chăt che.-Văn giàu hinh anh, cam xuc.Văn ban 2 : ĐÔ-XTOI-ÉP-XKI –X.XVAI-GƠ1.Tác giả- Xte-phan Xvai-gơ (1841-1942)-Nhà văn Áo , gôc Do Thái.-Làm thơ , viết kich , truyên , viết tiểu luận , chân dung văn hoc.-Những tác phâm viết vê chân dung đây ân tượng : Bô ba bậc thây : Đô-xtôi-ép-xki , Ban-Dăc – Đich-ken-Cây but tài hoa.- Đô-xtôi-ép-xki ( 1821-1881) Nhà tiểu thuyết thiên tài cua Nga .-Thể loai bài viết : chân dung văn hoc2.Nôi dung.-Cuôc đơi bât hanh và nghi lưc phi thương cua Đô-Xtoi-Ép-Xki.-Nỗi khổ vê vật chât.-Nỗi khổ vê tinh thân.-Lao đông là sư giai thoát vê nỗi khổ.-Sư thành công trong sáng tác.-Cái chết cua Đô-Xtoi-Ép-Xki và tinh thân đoàn kết dân tôc.3.Nghê thuật.-Dưng chân dung văn hoc nhơ liên tưởng, so sánh và nhiêu biên pháp tu tư khác.

Nghi luân vê môt hiên tượng đời sông

Nhưng yêu câu cơ ban cua bai văn nghi luân vê môt hiên tượng đời sông:1.Bài văn nghi luận vê môt hiên tượng đơi sông đê cập đến rât nhiêu phương diên cua đơi sông tư nhiên và xa hôi(thiên nhiên, môi trương, cuôc sông con ngươi…)2.Bài văn vê môt hiên tượng đơi sông thương co các nôi dung: nêu rõ hiên tượng, phân tich các măt đung-sai, lợi-hai, chỉ ra nguyên nhân và bày tỏ thái đô, ý kiến cua ngươi viết vê hiên tượng xa hôi đo.3.Qua bài viết cân thể hiên được sư hiểu biết vê môt sô hiên tượng đơi sông tác đông đến tinh cam, thái đô cua ban thân.4.Diễn đat cân chuân xác, mach lac; co thể sử dụng môt sô phép tu tư và yếu tô biểu cam, nhât là phân nêu cam nghĩ riêng.5.Các dang đê:Đê 1: Về môt hiên tượng xã hôi ma anh/chi quan tâm trong xã hôi ngay nay?Đê2:Anh/chi suy nghĩ gì về hiên tượng “nghiên” ka-ra-ô-kê va in-tơ-nét cua nhiều bạn trẻ hiên nay.Đê 3:Anh/chi nghĩ gì về y kiến: thuôc lá la kẻ sát thu giấu mặt đôi vơi sức khoẻ con người.Đê 4:Ý kiến cua anh/chi vê câu noi cua Cô-Phi An-Nan : “Trong thế giơi khôc liêt cua AIDS không có khái niêm chúng ta va họ…im lặng đồng nghĩa vơi cái chết”

9

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012Đê 5:Ma tuy la cái chết trăng .Anh/chi suy nghĩ gì về y kiến đó?Dan ý đê nghi cho cac kiêu bai trên:-Mở bài: +Giới thiêu hiên tượng,+Trich dẫn ý kiến ( nếu co)-Thân bài:+Nêu hiên tượng.+Giai thich hiên tượng.+Binh luận:Phân tich các măt đung-sai, lợi-hai, chỉ ra nguyên nhân và bày tỏ thái đô, ý kiến cua ngươi viết vê hiên tượng .-Kết bài:+Đánh giá chung vê hiên tượng.+Rut ra bài hoc tư hiên tượng đo.

Phong cach ngôn ngư khoa hoc

1.Ngôn ngữ khoa hoc được dung trong các văn ban khoa hoc, trong pham vi giao tiếp vê những vân đê khoa hoc.2.Ngôn ngữ khoa hoc được dung trong giao tiếp thuôc lĩnh vưc khoa hoc, tiêu biểu là trong các văn ban khoa hoc .Ở dang viết ngoài viêc sử dụng tư ngữ, con dung ki hiêu , công thức, sơ đô,bang biểu….Ở dang noi co yêu câu cao vê phát âm chuân , diễn đat chăt che, mach lac, thương dưa vào đê cương chuân bi sẵn.3.Đăc trưng cua phong cách ngôn ngữ khoa hoc .a.Tinh khái quát,trưu tượng .-Dung các thuật ngữ khoa hoc.-Thuật ngữ khoa hoc là những tư ngữ chứa đưng khái niêm cua chuyên ngành khoa hoc(lớp tư ngữ chuyên ngành, không giông với tư ngữ thông thương), luôn mang tinh khái quát , trưu tượng vi no là kết qua cua quá trinh khái quát hoa tư những biểu hiên cụ thể.b.Tinh li tri,lôgic.Thể hiên qua tư ngữ, câu văn , đoan văn , câu tao đoan văn, văn ban.+Tư ngữ: dung môt nghĩa, không dung tư đa nghĩa,nghĩa bong, không dung các phép tu tư.+Câu văn : Câu văn là môt đơn vi thông tin, co yêu câu chăt che, chinh xác, logic.Không dung câu đăc biêt, không dung phép tu tư cu pháp.+Đoan văn, văn ban : Co sư liên kết chăt che, mach lac.Môi liên hê giữa các câu, các đoan, các phân phục vụ cho lập luận khoa hoc.c.Tinh khách quan , phi cá thể .-Ngôn ngữ khách qua, phi cá thể.-Han chế biểu đat co tinh chât cá nhân .-Tư ngữ, câu văn co màu săc trung hoà, it biểu lô sác thái cam xuc.

Thông điêp nhân ngay thế giơi phòng chông AIDS , 1-12-2003 ( Cô-phi An-nan )

A.Kiến thức.1.Tác giả.Sinh ngày 8/4/1938.

10

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012Tổng thư ki Liên hợp quôc trong hai nhiêm ki (1/1997 – 1/2007), ngươi châu Phi, da đen, đâu tiên giữ chức vụ Tổng thư ki Liên hiêp quôc.-Ông được trao giai Nobel Hoà binh năm 2001.2.Tác phẩm:-Thể loai: văn ban nhật dụng-Hoàn canh ra đơi : Viết và gửi nhân dân thế giới nhân ngày thế giới phong chông AIDS 1/12/2003.Mục đich kêu goi toàn thế giới tich cưc tham gia phong chông HIV?AIDS.- Bố cục : 3 phân .+Phân nêu vân đê. +Phân điểm tinh hinh .+Phân nêu nhiêm vụ .3.Nôi dunga.Phần nêu vấn đề:-Khẳng đinh nhiêm vụ phong chông HIV/AIDS đa được toàn thế giới quan tâm và để đánh bai căn bênh này cân co sư cam kết và hành đông.-Đăt vân đê ngăn gon, trong tâm, tao tiên đê để phân sau xoáy sâu vân đê đăt ra.b. Phần điểm tình hình:-Phân tich những măt làm được, những măt chưa làm được cua các quôc gia, tư đo giong lên hôi chuông báo đông vê nguy cơ cua đai dich.-Điểm tinh hinh không dài nhưng toàn diên và bao quát (tôt/chưa tôt , khu vưc này /khu vưc khác ,các tổ chức , các công ty…)-Tổng hợp , bao quát nhưng không chung chung , trưu tượng mà rât cụ thể .( sô liêu ,tinh hinh , mức đô lan rông…)-Diễn đat co sư lưa chon, sáng tao : Đưa ra những cách thức , cách noi…co sức tác đông manh , trưc tiếp (…môt phut co mươi ngươi…chứ không phai thông kê co bao nhiêu ngươi ngươi…)-Tổng kết tinh hinh co trong tâm , điểm nhân : “ quá it so với thưc tế…”, “rât it dâu hiêu suy giam…”-Phân này tao cơ sở để đưa ra những nhiêm vụ vê sau .c.Nêu nhiệm vụ: -Kêu goi moi ngươi, moi quôc gia phai nỗ lưc nhiêu hơn nữa , vân đê AIDS phai đăt lên hàng đâu , phai công khai lên tiếng ,không phán xét đông loai,không kỳ thi, đoàn kết, hợp tác…-Lơi kêu goi không chung chung ,mon sáo mà được trinh bày rât thâm thia ,rât tha thiết.-Bên canh những câu văn truyên thông điêp trưc tiếp , co nhiêu câu văn giàu hinh anh,cam xuc.-Trong phân cuôi : Câu văn ngăn gon , viết với cam xuc dôn nén , không ôn ào , khoa trương , mang ve đep cô đuc , sâu săc.-Tác gia nén chăt ngôn tư , noi được nhiêu ý nghĩ , tinh cam môt cách tôi gian , đăc săc đến bât ngơ .4.Y nghĩa văn ban :-Giá tri cua văn ban thể hiên ở tư tưởng co tâm chiến lược , giàu tinh nhân văn khi đăt ra nhiêm vụ phong chông căn bênh thế kỉ.-Văn ban tuy ngăn gon nhưng giàu sức thuyết phục bởi những li le sâu săc, những dẫn chứng, sô liêu cụ thể, thể hiên trách nhiêm và lươmg tâm cua ngươi đứng đâu Liên hiêp quôc.-Sức thuyết phục manh me cua bài văn được tao nên bởi tâm quan sát, tâm suy nghĩ sâu rông , bởi môi quan tâm, lo lăng cho vận mênh cua loài ngươi và bởi cách diễn đat vưa trang trong , cô đuc , vưa giàu hinh anh và gợi cam .

Nghi luân vê môt bai thơ , đoan thơA.Kiến thức.1.Mục đich cua bài nghi luận vê đoan thơ, bài thơ là nhằm tim hiểu, phân tich tư ngữ, hinh anh,âm thanh, nhip điêu, câu tứ…

11

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-20122.Để triển khai môt bài nghi luận vê đoan thơ, bài thơ, cân theo các bước: giới thiêu khái quát vê bài thơ, đoan thơ( tác gia, hoàn canh ra đơi, xuât xứ, nôi dung chinh..); bàn vê những giá tri nôi dung và nghê thuật cua bài thơ, đoan thơ; đánh giá chung vê bài thơ, đoan thơ đo.B.Cac dang đê tham khao. Đê 1:Phân tich bài thơ sau cua Hô Chi Minh : Canh khuya

Tiếng suôi trong như tiếng hát xa,Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa.Canh khuya như vẽ, người chưa ngu,Chưa ngu vì lo nỗi nươc nha .

Hô Chi Minh 1947Đê 2:Hay phân tich đoan thơ sau trich trong bài Tràng giang cua Huy Cận:

Lơp lơp mây cao đùn núi bạcChim nghiêng cánh nhỏ: bóng chiều saLong quê dợn dợn vời con nươcKhông khóii hoang hôn cũng nhơ nha.

Đê 3:Cam nhận cua anh(chi) vê hai đoan thơ sau:

Tôi muôn tăt năng điCho mau đưng nhạt mất;Tôi muôn buôc gió lạiCho hương đưng bay đi.

Cua ong bươm nay đây tuân tháng mât;Nay đây hoa cua đồng nôi xanh rì;Nay đây lá cua canh tơ phơ phất;Cua yến anh nay đây khúc tình si;Va nay đây ánh sáng chơp hang mi,Mỗi buổi sơm, thân Vui hằng gõ cửa;Tháng giêng ngon như môt cặp môi gân;Tôi sung sương. Nhưng vôi vang môt nửa;Tôi không chờ năng hạ mơi hoai xuân.

(Vôi vàng- Xuân Diêu, Ngữ văn 11,Tập hai, NXB Giáo dục, 2008, tr.22)

Gió theo lôi gió mây đường mâyDong nươc buồn thiu hoa băp layThuyền ai đâu bến sông trăng đóCó chơ trăng về kip tôi nay ?

(Đây thôn Vĩ Da- Hàn Măc Tử, Ngữ văn 11,Tập hai, NXB Giáo dục, 2008, tr.39)

Dan ý đê 1:-Mở bài : Giới thiêu khái quát vê tác gia,hoàn canh ra đơi cua bài thơ .-Thân bài : Phân tich bài thơ theo hướng :*Ve đep cua nui rưng đêm trăng khuya .(hinh anh , âm thanh…cho thây đêm trăng khuya, đep , thơ mông)

12

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012*Hinh anh nhân vật trữ tinh trong bài thơ :Nổi bật giữa bức tranh là ngươi chiến sĩ năng long vi nước.*Bài thơ vưa co tinh chât cổ điển: Giông với thơ xưa như đê tài thiên nhiên ,thể thơ luật Đương , nhân vật trư tinh như môt vi hiên triết) nhưng cung rât hiên đai ( sư phá cách trong câu thơ cuôi , nhân vật trữ tinh là ngươi chiến sĩ , không phai là ân sĩ , lánh đơi )*Giá tri tư tưởng và giá tri nghê thuật cua bài thơ:Bài thơ thể hiên tâm hôn trong , sáng tinh thân yêu nước cua Bác , co sư hài hoa giữa tâm hôn nghê sĩ và chiến sĩ .Vê nghê thuật : đat chuân mức cua môt bài thơ cổ thi)(Co thể co nhiêu hướng phân tich khác )-Kết bài : Sư hài hoa giữa tâm hôn nghê sĩ và ý chi cua ngươi chiến sĩ trong bài thơ.Dan ý đê 2:-Mở bài : Giới thiêu khái quát vê đoan thơ(tác gia,đoan trich)-Thân bài:+Canh chiêu quê rông lớn, yên tĩnh ( hinh anh co sức gợi, but pháp đôi lập, tương phan, đông tư đun, tư láy…)+Nỗi nhớ nhà, nhớ quê hương (tư vời, tư láy dờn dợn , chât cổ điển và tinh hiên đai (câu cuôi nâng câp tư câu thơ Thôi Hiêu)-Kết bài:+Sâu nhân thế nhưng vẫn tim được chỗ dưa quê hương, gia đinh.

Dan ý đê 3:1.Mở bài: Giới thiêu nhà thơ Xuân Diêu, Huy Cận và hai đoan trich.2.Thân bài:Cam nhân vê đoan thơ trong bai thơ Vôi vang cua Xuân Diêu.a.Cảm nhận về đoạn thơ .-Hinh anh thiên nhiên :+Ve đep thiên nhiên:Thiên nhiên gân gũi, thân quen ( năng gio, hoa lá, ánh sáng…), tươi đẹp, tran đây sức sông, niềm vui ( đông nôi xanh ri, cành tơ phơ phât…), tình tứ, quyến rũ ( ong bướm, tuân tháng mật, ngon như căp môi gân…)+Thiên nhiên được miêu ta bằng những hinh anh mới la, ngôn tư gợi cam, tinh tế với nhiêu biên pháp tu tư đăc săc (nhân hoa, so sánh…), cu pháp tân ki.-Cái tôi trữ tinh.+Cái tôi co ý thức cá nhân manh me, đây long ham sông thể hiên ở cách nhin đơi tre trung qua lăng kinh tinh yêu, ve đep con ngươi được nhà thơ lây làm chuân mưc cho cái đep cua tư nhiên. Cái tôi con thể hiên tinh cam thiết tha, rao rưc, đăm say, vưa vôi vàng, quyến luyến do cam nhận được bước đi nhanh chong cua thơi gian.+Cái tôi trữ tinh được thể hiên bằng giong điêu say mê, nhip điêu gâp gáp, chuyển đổi thể thơ linh hoat, tư ngữ táo bao.b.Đánh gia chung.-Thiên nhên tràn đây sức sông và xuân tinh; cách thể hiên rât hiên đai.-Cái tôi thiết tha, găn bo với trân thế và khát khao thụ hưởng những hương săc trân gian, biểu hiên quan niêm sông tich cưc.Cam nhân vê đoan thơ trong bai thơ Đây thôn Vĩ Da cua Han Măc Tư.a. Cảm nhận về đoạn thơ .-Canh săc thiên nhiên.+Canh thiên nhiên phiêu tán, phân li với sông nước, gio mây, hoa băp, thuyên trăng, sông trăng huyên ao; toát lên ve đep êm đêm mà xao đông, thơ mông mà u buôn.+Xu thế vận đông cua thiên nhiên co sư tương phan: hâu hết sư vật chay trôi đi, con trăng thi ngược dong trở lai, chứa đưng những nghich canh.-Tâm trạng cua nhân vât trữ tình.+Tâm trang phức tap với nhiêu săc thái chuyển hoa đan xen: luc buôn ba, lo âu bởi dư cam chia lia; luc bôi hôi, phâp phỏng bởi khao khát ngong trông…Tât ca đêu mong manh ,khăc khoai gân như vô vong.+Tâm hôn tuy năng trĩu u buôn, nhưng vẫn rông mở để đon nhận những ve đep huyên ao, thi vi cua thiên nhiên; tâm long thiết tha đôi với đơi và khao khát sông vẫn cô niu giữ, bám viu cuôc đơi.

13

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012- Đặc săc nghê thuât.+Hinh anh thơ đôc đáo, tài hoa, đây ám anh; vưa dân da vưa thi vi(dong nước buôn thiu, hoa băp lay), vưa gợi ta giàu sức biểu hiên (mây,gio); nét thưc, nét ao cứ chập chơn chuyển hoa(sông trăng, thuyên chở trăng).+Nhip điêu khi khoan, khi nhăt hoa hợp với giong điêu khi trâm lăng, khi khân câu biểu lô cam xuc u hoài mà tha thiết.+Nhiêu thu pháp nghê thuật như phép đôi, nhân hoa, đai tư phiếm chỉ và câu hỏi tu tư…làm cho ngôn ngữ thơ giàu hinh anh, tài hoa, biểu lô được nhiêu trang thái cam xuc tinh tế.b.Đánh giá chung.-Qua bức tranh phong canh xứ Huế, cam nhận được tinh yêu đơi, long ham sông manh liêt mà đây uân khuc .-Bức tranh phong canh co sư vận đông cua tứ thơ, cua tâm trang chu thể trữ tinh và but pháp tài hoa, đôc đáo cua Hàn Măc Tử.Net chung va riêng cua hai đoan thơ.-Nét chung.+Đêu là những nhà thơ đăc săc trong phong trào thơ mới đâu thế kỉ XX đến 1945.+Điểm găp gỡ là tinh yêu thiên nhiên, quê hương, con ngươi và cuôc sông manh liêt.+Thể thơ tư do găn với cái tôi trữ tinh đậm dâu ân cá nhân.-Nét riêng.+ Nha thơ Xuân Diêu :*Qua ta canh thiên cam nhận được long ham sông manh liêt và quan niêm nhân sinh, thâm mĩ mới me cua Xuân Diêu.*Sư kết hợp hài hoa giữa mach cam xuc dôi dào và triết luận sâu săc cung những sáng tao trong hinh thức thể hiên.+Nha thơ Han Măc Tư: *Bức tranh là ve đep thơ mông , trữ tinh, đượm buôn vê phong canh Huế và nỗi buôn, cô đơn trong canh ngô bât hanh cua môt con ngươi tha thiết yêu thiên nhiên, yêu sư sông.*Phong cách thơ cua Hàn Măc Tử qua đoan thơ: môt hôn thơ luôn quằn quai yêu, đau; tri tưởng tượng phong phu; hinh anh thơ co sư hoa quyên giữa thưc và ao.3.Kết bài.-Đánh giá chung vê vê hai nhà thơ.-Mỗi nhà thơ đêu co nét riêng trong phong cách.

Tây Tiến – Quang DũngA.Kiến thức.1.Tác giả .Cuôc đơi :-1921-1988-Quê Hà Tây -Sau cách mang tháng Tám tham gia quân đôi.-Sau 1954 biên tập viên Nhà xuât ban Văn hoc .Sư nghiêp :-Nghê sĩ đa tài : làm thơ , viết văn , ve tranh , soan nhac.-Hôn thơ phong khoáng , hôn hậu , lang man tài hoa .-Tác phâm : Mây đâu ô, Rưng biển quê hương (thơ) Đường lên Châu Thuân ( truyên và ki )2.Hoàn cảnh ra đời .-Tây tiến là môt đơn vi quân đôi…( SGK)-Bài thơ được viết khi nhà thơ chuyển sang đơn vi khác , nhớ vê đơn vi cu và viết bài thơ này .Ban đâu co tên Nhớ Tây Tiến , sau đổi tên Tây Tiến .3.Nôi dung.

14

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012-Bức tranh thiên nhiên núi rừng miền Tây và hình ảnh người lính trên chặng đường hành quân.+ Thiên nhiên miên Tây , xa xôi, hoang văng, dữ dôi, khăc nghiêt, đây bi hiểm nhưng cung rât hung vĩ, thơ mông trữ tinh.*Cam xuc chu đao : Nỗi nhớ da diết vê đơn vi cu đa thôt thành lơi “chơi vơi” > cụ thể hoa , hinh tượng hoa nỗi nhớ .*Canh nui cao , dôc sâu , vưc thẳm , rưng dày…được miêu ta môt cách dữ dôi , hiểm trở , hoang vu , heo hut…*Tư ngữ giàu giá tri tao hinh ( khuc khuỷu , thăm thẳm , heo hut..)*Những câu thơ toàn vân trăc , manh me , gân guôc…gợi ân tượng đăc biêt vê đia hinh khuc khuỷu , gập ghênh.*Những câu thơ toàn vân bằng , mêm mai , uyển chuyển gợi ân tượng vê đô xa , rông , mênh mông , mung lung…gian khổ nhưng không kém phân nên thơ , nên hoa. *Những tên đât la (Sài khao , Mương Lát…) kết hợp vơi hinh anh rung rợn ( thác gâm , cop trêu…) diễn ta đến tận cung sư gian khổ,ve hoang dai, dữ dôi cua chôn rưng thiêng , nước đôc , chứa đây bi mật.* Đoan thơ co màu săc cổ điển (thiên nhiên dữ dôi,cao ca , hung vĩ thương thây trong thơ Li Bach , Đỗ Phu…)vưa rât hiên đai ( nhân vật trư tinh là ngươi linh Tây Tiến chiến đâu vi tổ quôc).*Kết thuc : Cam giác hanh phuc được dưng chân ,nghỉ ngơi ở môt ban làng: khoi cơm nghi ngut , hương thơm lua nếp , cô gái ban làng…)+Cảnh đêm liên hoan rực rỡ, lung linh, chung vui với bản làng xứ lạ. *Đêm liên hoan lửa đuôc bập bung,lung linh , huyên ao .*Doanh trai bỗng chôc bưng sáng , rưng đêm như bưng tỉnh .*Âm thanh rôn ràng, rao rưc*Cô gái Thái áo xiêm lông lẫy, e then , tinh tứ .*Vu điêu man dai.*Đậm màu săc lang man .> Những ngươi linh tre với cam giác ngac nhiên đến ngỡ ngàng , say mê , vui sướng .+Cảnh thiên nhiên sông nước miền Tây một chiều sương giăng hư ảo.*Canh thơ mông ,mung lung , mênh mang , mơ ao và hoang dai như “môt bơ tiên sử”.*Dáng ngươi mêm mai , uyển chuyển ,“đôc môc” môt thuyên , môt chèo,môt dong sông cua cô gái Thái như “nỗi niêm cổ tich”.*Canh và ngươi hoa hợp tao ra cái hôn cua miên Tây phang phât trong gio (hôn lau mây neo , hoa đong đưa)*Chât thơ , chât nhac hoa quyên , kho tách biêt tao ân tượng như lac vào cõi mơ > nét tài hoa cua ngoi but Quang Dung .*Vẫn but pháp lang man .-Hinh anh ngươi linh trên chăng đương hành quân: gian khổ, hy sinh mà vẫn ngang tàng, tâm hôn vẫn tre trung , lang man.* Sẵn sàng đôi măt và vượt qua kho khăn, gian khổ ( vât va vi đèo cao, vưc thâp, ngàn thước lên ngàn thước xuông,đia bàn hoat đông mênh mông, đi trong sương, lẫn trong mây, hiểm nguy rinh rập, co ngươi không vượt qua được..)*Tuy nhiên ho vẫn ngang tàng, tâm hôn vẫn tre trung, lang man (cam giác bông bênh trong mây, ngập trong hương hoa,niêm vui khi thây ban làng,mua em thơm nếp xôi) -Bức chân dung người lính Tây Tiến trong nỗi nhớ”chơi vơi” về một thời gian khổ mà hào hùng.+Chân dung người linh Tây Tiến được vẽ bằng những nét khác lạ , phi thường , gợi nét đẹp hao hùng, hao hoa,lãng mạn.*Không moc toc” vưa diễn ta diên mao dữ dằn(ôm đau,bênh tật), vưa gợi nét ngang tàng ( thưc ra vi sôt rét rụng hết toc)*Quân xanh màu lá” vưa gợi sức khỏe (tiêu tụy vi ăn uông thiếu thôn) vưa gợi ve bi hiểm (thưc ra nước da xanh tái vi sôt rét)*Đêm mơ Hà nôi dáng kiêu thơm”: môt trái tim rao rưc , khao khát yêu đương.*Măt trưng gửi mông” môt khát khao chiến thăng .+Vẻ đẹp bi tráng.*Bi: Thiếu ăn, bênh tật, hinh hài tiêu tuỵ,chiến đâu ,hy sinh, không kip điếu văn đưa tiễn…

15

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012*Tráng: Coi cái chết nhe tưa tưa lông hông, coi minh như những tráng sĩ thơi nay, chết là trở vê với đât , lân khuât với nui sông…vang vong trong đoan thơ cuôi là lơi thê quyết tử như những dong chữ ghi lên bia mô…*Sư hi sinh cua ngươi linh được diễn đat môt cách trang nghiêm , bi tráng > tư Hán Viêt( trang trong), cách noi giam(chiến trương đi, anh vê đât),lôi noi khoa trương “áo bào thay chiếu”(tư coi minh như những hiêp sĩ môt lân đi,nhât khứ bât phục hoàn…), nhân hoá ( sông Ma gâm lên).Nhip thơ chậm , giong thơ buôn , nhưng hôn thơ thi vẫn toát lên ve hào hung .*Cái bi và cái hung là hai chât liêu chu yếu hoa quyên , xâm nhập vào nhau tao nên ve đep bi tráng-thân thái cua bức tượng đài ngươi linh Tây Tiến .Cái bi không đưa ngươi đoc chim vào cái bi thương , bi lụy mà được nâng đỡ bằng đôi cánh lang man .*Giong điêu chu đao cua đoan thơ là trang trong, vưa thể hiên tinh cam thương tiếc vô han , vưa trân trong kinh cân .4.Y nghĩa văn ban.-Bài thơ khăc hoa thành công hinh anh ngươi linh Tây Tiến trên nên canh nui rưng miên Tây hung vĩ, dữ dôi.-Hinh tượng ngươi linh Tây Tiến mang ve đep lang man, đậm chât bi tráng se luôn đông hành trong trái tim và tri oc cua mỗi chung ta.B.Cac dang đê tham khaoĐê 1.Cam nhận cua anh chi vê đoan thơ sau trich trong bài thơ Tây Tiến cua Quang Dung:

Tây Tiến đoan binh không mọc tócQuân xanh mau lá dữ oai hùmMăt trưng gửi mông qua biên giơiĐêm mơ Ha Nôi dáng kiều thơmRai rác biên cương mồ viễn xứChiến trường đi chăng tiếc đời xanhÁo bao thay chiếu anh về đấtSông Mã gâm lên khúc đôc hanh.

Đê 2.Hình tượng người linh trong bai thơ Tây Tiến cua Quang Dũng ?Đê 3.Ve đep chung và riêng vê chân dung ngươi linh trong hai bài thơ Tây Tiến (Quang Dung) và Đồng chi (Chinh Hữu) ?

Đap an gợi ý:Đê 1.-Mở bài: Giới thiêu tác gia, hoàn canh ra đơi, nôi dung bao trum cua đoan trich.-Thân bài:+Chân dung ngươi linh Tây Tiến được ve bằng những nét khác la , phi thương , gợi nét đep hào hung, hào hoa,lang man.+Ve đep bi tráng.+ Nghê thuật: Tư Hán Viêt, cách noi giam,nhân hoá, so sánh, nhip thơ, giong thơ…-Kết bài : Bi và hung là hai chât liêu chu yếu tao nên ve đep bi tráng-thân thái cua bức tượng đài ngươi linh Tây Tiến .Đê 2:-Mở bài: Giới thiêu tác gia, hoàn canh ra đơi, vân đê nghi luận.-Thân bài:+Hinh anh ngươi linh trên chăng đương hành quân: gian khổ, hy sinh mà vẫn ngang tàng, tâm hôn vẫn tre trung , lang man.* Sẵn sàng đôi măt và vượt qua kho khăn, gian khổ ( vât va vi đèo cao, vưc thâp, ngàn thước lên ngàn thước xuông,đia bàn hoat đông mênh mông, đi trong sương, lân trong mây, hiểm nguy rinh rập, co ngươi không vượt qua được..)

16

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012*Tuy nhiên ho vẫn ngang tàng, tâm hôn vẫn tre trung, lang man (cam giác bông bênh trong mây, ngập trong hương hoa,niêm vui khi thây ban làng,mua em thơm nếp xôi) +Ve đep bi tráng.*Bi: Thiếu ăn, bênh tật, hinh hài tiêu tuỵ,chiến đâu ,hy sinh, không kip điếu văn đưa tiễn…*Tráng: Coi cái chết nhe tưa tưa lông hông, coi minh như những tráng sĩ thơi nay, chết là trở vê với đât , lân khuât với nui sông…vang vong trong đoan thơ cuôi là lơi thê quyết tử như những dong chữ ghi lên bia mô…+But pháp lang man .-Kết bài : +Bài thơ khăc hoa thành công hinh anh ngươi linh Tây Tiến trên nên canh nui rưng miên Tây hung vĩ, dữ dôi.+Hinh tượng ngươi linh Tây Tiến mang ve đep lang man, đậm chât bi tráng se luôn đông hành trong trái tim và tri oc cua mỗi chung ta.Đê 3:-Mở bài: Giới thiêu ngăn gon hai nhà thơ , hai bài thơ.-Thân bài:a.Ve đep chung:+Cung thể hiên ve đep hinh tượng ngươi linh trong cuôc chiến tranh yêu nước.+Thể thơ tư do biểu đat tinh cam phong tung..b.Ve đep riêng:-Tây Tiến( Quang Dung):+Ngươi linh Tây Tiến phân đông là xuât thân tư hoc sinh, sinh viên mới rơi khỏi ghế nhà trương và bước vào cuôc chiến.+Ho chiến đâu rât gian khổ hy sinh mà vẫn ngang tàng, tâm hôn vẫn tre trung , lang man; chiến đâu với tinh thân quyết tử cho tổ quôc quyết sinh.+Nhà thơ tập trung tô đậm cái phi thương , cái đep cua xứ la phương xa , đông thơi lông vào hinh anh ngươi anh hung trong hiên thưc theo hinh mẫu li tưởng cua ngươi tráng sĩ thơi xưa .+Ve đep bi tráng.-Đông chi (Chinh Hữu)+Ngươi linh phân lớn là tư những vung quê nghèo, it co điêu kiên hoc hành nhưng co long yêu nước nông nàn, đoàn kết, găn bo,tư nguyên bước vào cuôc chiến với quyết tâm đánh giăc cao đô.+Hô rât thiếu thôn vê vật chât nhưng tâm hôn vẫn lang man, yêu đơi.+Nhà thơ tập trung tô đậm cái binh thương , cái co thật .Hinh anh trong bài là ngươi dân cày tứ xứ, ho không nghĩ đễn cái chết, không co ý đinh làm ngươi anh hung , ho sung sướng được làm đông đôi , đông chi. +But pháp hiên thưc.-Kết bài: Du cách thể hiên hinh tượng ngươi linh co khác nhau nhưng ở hai nhà thơ đêu khăc hoa thành công hinh tượng ngươi linh trong cuôc chiến tranh yêu nước.

Nghi luân vê môt ý kiến ban vê văn hocA.Kiến thức.-Đôi tượng nghi luận vê môt ý kiến bàn vê văn hoc rât đa dang: vê văn hoc sử, vê li luận văn hoc, vê tác gia,tác phâm văn hoc.-Để triển khai bài nghi luận vê môt ý kiến bàn vê văn hoc cân tập trung giai thich ý kiến, làm sáng tỏ ý kiến, nêu ý nghĩa , tác dụng cua ý kiến đo đôi với văn hoc và đơi sông.B.Cac dang đê tham khaoĐê 1“ Căn cứ vao những bai hay va tiêu biểu cua tâp thơ (Nhât ky trong tù), người ta thấy mau săc đâm đa nhất cua hồn thơ Hồ Chi Minh la mau săc cổ điển.” (Sách Văn hoc 12-Tập 1, NXBGiáo dục, 2000, trang 19)Hay trinh bày suy nghĩ cua anh/ chi đôi với ý kiến trên.

17

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012Đê 2:Anh/Chi hay trinh bày vê thưc chât và những tiêu chuân để xác đinh giá trị thẩm mỹ cua môt tác phâm văn hoc. Tư đo, chon phân tich môt tác phẩm thơ trong chương trinh Văn hoc lớp 11 hoăc lớp 12 để làm sáng tỏ vân đê.

Đê 3“ Do y nghĩa cua văn ban thơ thường không được thông báo trực tiếp qua lời thơ, cho nên người đọc thơ phai biết cam nhân, suy đoán, phân tich để tìm đến cái y ngoai lời.” (Sách Ngữ văn 11 Nâng cao - Tập 2, trang 19)Anh/chi hiểu ý kiến trên như thế nào? Binh giang đoan thơ sau để làm rõ cách hiểu đo: “ Tây Tiến người đi không hẹn ươc Đường lên thăm thăm môt chia phôi Ai lên Tây Tiến mùa xuân ấy Hồn về Sâm Nứa chăng về xuôi.” (Tây Tiến-Quang Dung, sách Ngữ văn 12 Nâng cao - Tập 1, trang 70)

Đê 4:

“Nha văn sáng tạo nhân vât để gửi gằm tư tương, tình cam va quan niêm cua mình về cuôc đời” (Sách Ngữ Văn 11 Nâng cao-Tập 1, tr,197)

Anh/chi hay giai thich, sau đo làm sáng tỏ nhận đinh trên bằng viêc phân tich môt nhân vật trong truyên ngăn thuôc chương trinh Ngữ Văn trung hoc phổ thông. Đap an đê 11.Mở bài: Giới thiêu vân đê nghi luận.

2.Thân bài.-Giai thich: “Nhật ký trong tu” tiêu biểu cho phong cách nghê thuật trong lĩnh vưc thơ ca cua Hô Chi Minh,đậm đà màu săc cổ điển: giông với thơ cua ngươi xưa.-Bình luân va chứng minh y kiến: Qua những bài thơ ây, ngươi đoc cam nhận được môt hôn thơ đậm đà màu săc cổ điển với các biểu hiên:

+ Giàu tinh cam đôi với thiên nhiên.+ But pháp châm phá vài nét nhưng thâu tom được linh hôn cua tao vật.+ Hinh tượng nhân vật ung dung, nhàn nha, tâm hôn hoà hợp với thiên nhiên, vu trụ.+ Thơ chữ Hán, thể thơ tứ tuyêt cổ điển phu hợp với nôi dung.

3.Kết bài: Chât cổ điển môt trong những nét tiêu biểu cho phong cách nghê thuật HCM.Đap an đê 21.Mở bài: Giới thiêu vân đê nghi luận.2.Thân bài.a.Giai thich y kiến:- Thực chất cua giá tri thẩm mỹ là đê cập đến cái hay, cái đẹp cua tác phâm nghê thuật; sư hấp dẫn, thú vi, dư âm mà tác phâm để lai trong long ban đoc; và đỉnh cao là sư kich thich kha năng đồng sáng tạo ở đôc gia. - Các tiêu chuẩn để xác đinh giá tri thâm mỹ cua tác phâm văn hoc bao gôm:+ Sự phù hợp giữa hình thức và nội dung: Các yếu tô tư ngữ, hinh anh, hinh tượng, giong điêu, kết câu, biên pháp tu tư…đêu gop phân diễn ta chinh xác và thành công nôi dung tư tưởng cua tác phâm, ý đô sáng tác cua tác gia.+ Sự điêu luyện: Nhà văn thể hiên “tay nghề cao” trong các thu pháp xây dưng tác phâm, tư cách sử dụng tư ngữ, câu văn; cách xây dưng tinh huông, kết câu; cách ta, kể… đến cách xây dưng nhân vật, hinh tượng. (0,5 điểm)

18

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012+ Tính mới mẻ: Các yếu tô hinh thức nêu trên co sư sáng tao, không mon sáo, không trung lăp.+ Tính độc đáo của bút pháp: Tác phâm gây được sư chu ý bởi yếu tô lạ, rât riêng biêt cua nhà văn, tao ra dâu ân vê phong cách nhà văn.b.Phân tich tác phẩm th ơ :

- Chon tác phâm thơ trong chương trinh Văn hoc lớp 11 hoăc 12.- Phân tich tác phâm sát hợp, hướng tới làm rõ giá tri thâm mỹ cua tác phâm trên cơ sở các tiêu chuân nêu

trên.- Co thể bổ doc tác phâm để làm rõ tưng tiêu chuân hay bổ ngang tác phâm để làm rõ vân đê theo hướng tổng

hợp.3.Kết bài: Đánh giá chung các giá tri văn hoc găn với tác phâm đang nghi luận.Đap an đê 31.Mở bài: Giới thiêu vân đê cân nghi luận.2.Thân bài.1.Giai thich:- “Ý ngoài lơi” : Những điêu mà lơi thơ không trưc tiếp noi đến nhưng chinh là hàm ý trong ngôn tư, hinh anh, kết câu...2. Bình giang:

- Vê nghê thuật: Hinh anh ân dụ, cách noi hàm ý khái quát...- Vê nôi dung:+ Sư gian khổ, hi sinh; cung đông thơi là khi phách, tâm nguyên môt thơi.+ Tinh cam, ân tượng bên vững, săt son với binh đoàn Tây Tiến.

3.Kết bài: Đánh giá chung lơi nhận đinh găn với đoan trich đang nghi luận.

Đap an đê 4:-Mở bài: Giới thiêu vân đê cân nghi luận.-Thân bài:1.Giai thich: Ý nghĩa, vai tro cua nhân vật trong tiểu thuyết và truyên ngăn là gop phân thể hiên tư tưởng, quan niêm, tinh cam cua nhà văn vê cuôc đơi:-Tư tưởng: Nhận thức, li giai và thái đô cua nhà văn đôi với đôi tượng, với những vân đê nhân sinh đăt ra trong tác phâm.-Tinh cam/tinh cam thâm mĩ: Những rung đông, xuc cam thâm mĩ đôi với thưc tai, bôc lô toàn bô thế giới tinh thân cung như cá tinh, kinh nghiêm xa hôi cua nhà văn.-Quan niêm/quan niêm nghê thuật vê cuôc đơi: Nguyên tăc tim hiểu, căt nghĩa thế giới và con ngươi; thể hiên ở điểm nhin nghê thuật, ở chu đê sáng tác, ở kiểu nhân vật và môi quan hê giữa các nhân vật, ở cách xử li các biến cô…cua nhà văn.2.Phân tich nhân vât.-Chon được nhân vật đăc săc trong môt truyên ngăn thuôc chương trinh Ngữ Văn trung hoc phổ thông.-Phân tich nhân vật thông qua các khia canh: Ngoai hinh-Nôi tâm-Ngôn ngữ-Hành đông-Biến cô truyên co liên quan đến nhân vật-Môi quan hê giữa nhân vật đo với các nhân vật khác trong truyên.-Tư đo nêu bật tư tưởng, tinh cam, quan niêm vê cuôc đơi cua nhà văn được thể hiên qua nhân vật vưa phân tich.-Kết bài : Đánh giá chung vê nhận đinh găn với tác phâm đa phân tich.

ÔN LUYÊN VÊ TAC GIA TỐ HỮUViêt Băc-Tô Hưu ( Phân I-Tac gia)A.Kiến thức.1.Vai net vê tiêu sư .-1920-2002-Tên khai sinh : Nguyễn Kim Thành .Quê Thưa Thiên-Huế.

19

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012-Sinh trưởng trong môt gia đinh co truyên thông nho hoc, và yêu văn chương .Quê hương và gia đinh co anh hưởng lớn đến hôn thơ Tô Hữu .-Tô Hữu giác ngô cách mang sớm, kết nap Đang tuổi 18 .Ông hoat đông cách mang qua nhiêu thơi kỳ lich sử , tưng giữ nhiêu chức vụ quan trong cua Đang và Nhà nước .2 Con đường cach mang , con đường thơ .Thơ TH luôn găn bo và phan ánh chân thưc những chăng đương cách mang Viêt Nam đông thơi cung là những chăng đương vận đông trong tư tưởng và nghê thuật cua nhà thơ .Tập thơ Từ ấy .(1937-1946) gôm 3 phân : Máu lửa .-Sáng tác thơi măt trận dân chu .-Nôi dung : Cam thông sâu săc với cuôc sông cơ cưc cua những ngươi nghèo khổ trong xa hôi , đông thơi khơi dậy ý chi đâu tranh và niêm tin vào tương lai.Xiềng xich.-Sáng tác trong những nhà lao ở trung bô và Tây Nguyên.-Nôi dung Tâm tư cua môt ngươi tre tuổi yêu đơi , khao khát tư do , là ý chi kiên cương cua ngươi chiến sĩ quyết tâm chiến đâu ngay trong nhà tu .Giai phóng .-Sáng tác tư khi vượt ngục đến ngày đâu giai phong cua dân tôc .-Nôi dung : ca ngợi thăng lợi cua cách mang, đôc lập, tư do cua tổ quôc , niêm tin cua nhân dân vào chế đô mới .Việt Bắc.(1946-1954)-Tiếng ca hung tráng , thiết tha vê cuôc kháng chiến chông Pháp và những con ngươi kháng chiến .-Ca ngợi Đang và Bác Hô.-Kết thuc bằng những bài hung ca vang dôi , phan ánh khi thế chiến thăng hào hung .Gió lộng.(1955-1961)-Hướng vê quá khứ để thâm thia nỗi đau cua cha ông , công lao cua thế hê đi trước tư đo ghi sâu ân tinh cua cách mang.-Sức sông , niêm vui cua cuôc sông mới trên đât nước .-Nỗi đau chia căt , tinh cam thiết tha ,sâu năng với miên Nam .Ra trận (1962-1971), Máu và hoa(1972-1977).-Ra trận : Ban hung ca vê miên Nam “lửa đan sáng ngơi” và hinh anh những con ngươi tiêu biểu cho dung khi kiên cương cua dân tôc .-Máu và hoa : Ghi lai môt chăng đương cách mang đây gian khổ,hi sinh , khẳng đinh niêm tin sâu săc vào sức manh cua quê hương, con ngươi Viêt Nam , niêm tư hào , niêm vui toàn thăng.Một tiếng đờn (1992) và Ta với ta (1999).-Đánh dâu nét chuyển biến mới trong thơ Tô Hữu.-Nhiêu cam xuc , suy tư với bao vui buôn ,được mât ,sướng khổ , buôn lo…-Những bài thơ chiêm nghiêm mang tinh phổ quát vê con ngươi và cuôc đơi , tuy nhiên vẫn kiên đinh niêm tin vào li tưởng.3.Phong cach thơ Tô Hưu .-Hôn thơ luôn hướng tới cái ta chung với le sông lớn, tinh cam lớn , niêm vui lớn cua con ngươi , cua ca dân tôc. (tư cái tôi chiến sĩ > nhân danh Đang , công đông , dân tôc… Tô Hữu không đi sâu vào tinh cam và cuôc sông riêng tư mà tập trung những tinh cam lớn , mang tinh tiêu biểu , phổ biến cua con ngươi cách mang )-Mang đậm tinh sử thi : +Coi trong những sư kiên chinh tri lớn cua đât nước là đôi tượng chu yếu , luôn đê cập đến những vân đê co ý nghĩa lich sử và co tinh toàn dân.+Tập trung khăc hoa những bôi canh rông lớn , những biến cô quan trong tác đông đến vận mênh dân tôc .+Cam hứng chu đao là cam hứng lich sử-dân tôc, không phai cam hứng thế sư-đơi tư ( vận mênh công đông chứ không phai sô phận cá nhân, nhân vật thương mang phâm chât cho dân tôc , tâm voc lich sử , thơi đai )-Giong thơ thương là tâm tinh , tư nhiên , đằm thăm , chân thành. Những lơi tâm tinh co côi nguôn tư “chât Huế” , tư môi quan niêm vê môi giao hoa giữa nhà thơ và ngươi đoc thơ.

20

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012-Mang tinh dân tôc đậm đà . Tiếp thu tinh hoa cua thơ mới nhưng thich vận dụng thể thơ truyên thông. Không chu ý sáng tao tư mới, thich cách noi quen thuôc cua dân tôc , phát huy tinh nhac phong phu cua dân tôc .B.Cac dang đê tham khaoĐê 1.Anh chi hay trinh bày con đương thơ cua Tô Hữu ?Đê 2.Trinh bày những hiểu biết cua anh chi vê phong cách thơ Tô Hữu?Đáp án gợi ý:Đê 1.-Thơ TH luôn găn bo và phan ánh chân thưc những chăng đương cách mang Viêt Nam đông thơi cung là những chăng đương vận đông trong tư tưởng và nghê thuật cua nhà thơ .-Lân lược trinh bày 7 tập thơ.Đê 2.-Hôn thơ luôn hướng tới cái ta chung với le sông lớn, tinh cam lớn , niêm vui lớn cua con ngươi .-Mang đậm tinh sử thi .-Giong thơ thương là tâm tinh , tư nhiên , đằm thăm , chân thành.-Mang tinh dân tôc đậm đà . Viêt Băc-Tô Hưu ( Phân II-Tac phẩm)A.Kiến thức.1.Tim hiêu chung.-Hoàn canh sáng tác: ( SGK)-Thể thơ:Thể lục bát truyên thông. Co kết câu theo lôi đôi đáp trao duyên trong ca dao, dân ca vi vậy tinh nghĩa cách mang được thể hiên đậm đà như tinh yêu lứa đôi.- Bô cục: 2 phân.+Tâm câu thơ đâu: Khung canh chia tay và tâm trang con ngươi.+Tám mươi hai câu con lai: Những kỉ niêm Viêt Băc hiên vê trong hoài niêm.2.Nôi dung tim hiêu.a.Khung canh chia tay va tâm trang con người.-Bôn câu thơ đâu : Lơi ướm hỏi, khơi gợi kỉ niêm vê môt giai đoan đa qua :+Vê không gian, nguôn côi.+Nghĩa tinh cách mang.+Đai tư mình,ta sử dung linh hoat, câu hỏi tu tư, tư láy, nhip thơ…diễn ta tinh cam tha thiết, tinh nghĩa.-Bôn câu thơ tiếp: Tiếng long cua ngươi vê xuôi:+Bâng khuâng.+Lưu luyến.+Lơi đáp theo kiểu hô ứng ,đông vong, đai tư ai,nhiêu tư láy, thu pháp hoán dụ, hinh anh vưa gợi hinh, vưa gợi cam, nhip thơ…gop phân diễn ta tinh cam, cam xuc đa dang, đa chiêu…b.Nhưng ki niêm vê Viêt Băc hiên lên trong hoai niêm-Mười hai câu hỏi :+Gợi lên những kỉ niêm vê Viêt Băc trong những năm tháng gian khổ đa qua( kho khăn, khăc nghiêt).+Nhân dân ân tinh, thuỷ chung, hết long vi cách mang( găn bo, chia se)+Chiến khu cách mang an toàn.+Căp tư minh ta luôn hoán đổi cho nhau, điêp tư minh tao dâu ân tinh cam đăc biêt, hinh anh gợi hinh, gợi cam, chi tiết thơ xuc đông…-Bảy mươi câu tiếp: Mượn lơi đáp cua ngươi vê xuôi để bôc lô nỗi nhơ da diết với Viêt Băc, qua đo dưng lên hinh anh chiến khu trong kháng chiến anh hung và tinh nghĩa thuỷ chung.+Bôn câu thơ đâu:*Khẳng đinh nghĩa tinh thuỷ chung.

21

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012-Vẫn theo lôi hô ứng, đông vong,căp tư minh ta được đan xen vào nhau diễn ta tinh cam không rơi.Đoan thơ mang âm hưởng truyên thông( gợi liên tưởng đến truyên Kiêu, tục ngữ,ca dao, dân ca) tao ra cam giác gân gui, thân mật, môc mac…-Hai mươi tám câu tiếp: Noi vê những nỗi nhớ.+Nhở canh.*Thiên nhiên, nui rưng hiên lên với ve đep vưa hiên thưc, vưa thơ mông, thi vi, trữ tinh …mang nét riêng, đôc đáo , khác với những miên quê khác.*Thiên nhiên hiên lên với ve đep đa dang theo thơi gian,không gian khác nhau, co khi đep như môt bức tranh tứ binh, co khi lung linh săc màu.*Thiên nhiên trở nên đep và hữu tinh khi co sư găn bo với con ngươi.*Điêp tư nhớ , hinh anh giàu chât thơ, chât hoa, thu pháp liêt kê…gợi cam giác lay lăt, kho ta.+Nhớ ngươi, nhớ cuôc sông.*Nhân dân Viêt Băc hiên lên chân thật(ngươi me; binh di(cô gái); manh me(ngươi đàn ông);cân cu, khéo tay trong lao đông( đan non, chuôt giang); sông tinh nghĩa, găn bo(tiếng hát ân tinh thuỷ chung).*Cuôc sông trở nên vui tươi, phân khởi khi cách mang đến với nhân dân( cõng cái chữ lên non, những sinh hoat công đông…)*Chi tiết thơ xuc đông(ngươi me năng cháy lưng),âm cung(sớm khuya đi vê, minh đây ta đo).Âm hưởng trữ tinh vang vong tao nên khuc ca ngot ngào, đằm thăm tinh đông chi, nghĩa đông bào…-Hai mươi hai câu tiếp theo : Noi vê cuôc kháng chiến anh hung.+Nhớ những ngày chiến đâu.*Khung canh chiến đâu hiên ra với không gian chiến đâu rông lớn, những hoat đông tâp nập đu quân binh chung, những hinh anh hào hung, những âm thanh dôn dập, náo nức…*Khung canh chiến đâu mang âm hưởng hung ca, mang dáng dâp cua môt sử thi hiên đai: khung canh hoành tráng, nhip thơ manh, dôn dập; giong thơ sôi nổi, náo nức…hinh anh rưc rỡ, choi loi; các thu pháp cương điêu, láy phụ âm, điêp tư…+Nhớ những ngày chiến thăng.*Chiến thăng tưng bưng, dôn dập.*Thu pháp liêt kê,điêp tư…diễn ta được long tư hào,niêm vui bât tận.Dáng dâp cua tráng ca.-Mười sáu câu cuôi: Nhớ canh, nhớ ngươi, nhớ những ki niêm vê cuôc kháng chiến.-Kết thuc đoan như môt lơi kết vê nỗi nhớ.-Cam hứng kháng chiến găn liên với ngợi ca nhân dân, ngợi ca đang, ngợi ca lanh tụ; đăc điểm thương thây trong thơ Tô Hữu.-Kết thuc đoan theo kiểu vong ( đâu cuôi ):muơi lăm năm ây…Mái đinh Hông Thái, cây đa Tân Trào)3.Y nghĩa văn ban.Ban hung ca vê cuôc kháng chiến, ban tinh ca vê nghĩa tinh cách mang và kháng chiến.4.Ghi nhơ. (SGK)B.Cac dang đê tham khaoĐê 1 : Cam nhân cua anh chi về đoạn thơ sau trich trong bai Viêt Băc cua Tô Hữu :“ Ta về mình có nhơ ta……………………….………………………Nhơ ai tiếng hát ân tình thuy chung.”Dan ý :Cân khai thác các ý chinh sau :*Nỗi nhớ vê thiên nhiên Viêt Băc .Thiên nhiên Viêt Băc hiên lên với ve đep đa dang vê thơi gian , không gian .Mỗi mua co những nét riêng,mang nét đăc trưng riêng mà các nơi khác cua các vung miên Tổ quôc không co .-Bức tranh tứ binh giông với những bài thơ cổ điển .*Nỗi nhớ vê con ngươi : -Con ngươi Viêt Băc hiên lên với ve đep manh khỏe , cân cu lao đông , khéo tay ,chung tinh .-Thiên nhiên trở nên đep hơn, hữu tinh hơn khi co sư găn bo với con ngươi .

22

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012Đê 2 : Bình giang đoạn thơ sau trich trong bai Viêt Băc cua Tô Hữu :Những đường Viêt Băc cua ta………………………………………………………………Vui lên Viêt Băc, đèo De, núi Hồng.

Dan ý : Cân khai thác các ý chinh sau :-Nhớ những ngày chiến đâu-Nhớ những ngày chiến thăng.-Âm hưởng hung ca ,tráng ca, mang dáng dâp cua môt sử thi hiên đai: khung canh hoành tráng, nhip thơ manh, dôn dập; giong thơ sôi nổi, náo nức…hinh anh rưc rỡ, choi loi; các thu pháp cương điêu, láy phụ âm, điêp tư, liêt kê…Đê 3: Chon và phân tich đoan thơ ta canh, ta ngươi mà anh chi cho là hay nhât trong bài thơ?

ĐẤT NƯỚC NGUYỄN KHOA ĐIỀM

I. KIÊN THỨC CƠ BẢN1. Tac gia-Nguyễn Khoa Điêm sinh năm 1943 tai thôn Ưu Điêm, xa Phong Hoà, huyên Phong Điên, tỉnh Thưa Thiên - Huế, trong môt gia đinh tri thức co truyên thông yêu nước và cách mang.- Tôt nghiêp Đai hoc Sư pham Hà Nôi năm 1964, ông vê Nam hoat đông trong phong trào hoc sinh, sinh viên thàng phô Huế; xây dưng cơ sở cách mang, viết báo, làm thơ… Sau 1975, ông tiếp tục hoat đông chinh tri và văn nghê ở Thứa Thiên – Huế. Ông tưng là Tổng thư ki Hôi Nhà văn viêt Nam khoá V, Bô trưởng Bô Văn hoá- Thông tin…- Năm 2000, ông được nhận Giai thưởng Nhà nước vê văn hoc nghê thuật. - Nguyễn Khoa Điêm thuôc thế hê các nhà thơ thơi chông Mĩ cứu nước.Thơ ông giàu chât tri tuê ; suy tư, xuc cam dôn nén, mang màu săc chinh luận.- Tác phâm tiêu biểu:“Đất ngoại ô” (thơ, 1972), “Mặt đường khát vọng”(trương ca,1974), “Ngôi nha có ngọn lửa ấm”( thơ, 1986)…2. Xuât xứ – hoan canh sang tac- Trương ca Mặt đường khát vọng được tác gia hoàn thành ở chiến khu Tri Thiên năm 1971, in lân đâu năm 1 974, viết vê sư thức tỉnh cua tuổi tre đô thi vung tam chiếm miên Nam vê non sông đât nước, vê sứ mênh cua thế hê minh, xuông đương đâu tranh hoà nhip với cuôc chiến đâu chông đế quôc Mĩ xâm lược. - “Đất nươc” trich phân đâu chương V cua trương ca Mặt đường khát vọng (1971), được sáng tác khi tác gia ở chiến khu Tri Thiên.3. Y nghĩa văn ban :Cach cam nhân mơi vê đât nươc,qua đo khơi dây lòng yêu nươc, tư hao vê nên văn hoa đâm đa ban săc Viêt Nam4. Gia tri nôi dung : Phần 1   : Cách cảm nhận độc đáo về quá trình hình thành, phát triển của đất nước ; từ đó khơi dậy ý thức về trách nhiệm thiêng liêng với nhân dân ,đất nướca.Đất Nước được hình thành từ những gì bé nhỏ, gần gũi, riêng tư trong cuộc sống của mỗi con người :- Đất nước có từ bao giờ ?+ Đât nước co tư trước khi ta ra đơi (“Khi ta lơn lên Đất Nươc đã có rồi”). Đât nước hiên diên cuôc sông mỗi gia đinh chung ta : găn với những câu chuyên “ngay xửa ngay xưa” me thương hay kể với “miếng trâu” bà ăn; với những phong tục tập quán quen thuôc (“Tóc mẹ thì bơi sau đâu”). Tinh nghĩa thuy chung cua cha và me (“Cha mẹ thương nhau bằng gưng cay muôi mặn”), với “Cái kèo cái côt.” trong nhà, với công cuôc lao đông vât va làm ra hat gao (“Hạt gạo phai môt năng hai sương xay, giã, giân, sang”), đât nước lớn lên bằng sư nghiêp chiến đâu hy sinh baovê bơ cõi (“Đất Nươc lơn lên khi dân mình biết trồng tre ma đánh giặc”).

23

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012+Ngôn ngữ binh di, mang đậm chât liêu dân gian, nhà thơ thể hiên cam nhận cua minh vê sư sinh thành và trương tôn cua đât nước. Đât nước găn liên với những hinh anh quen thuôc, gian di, với những quan hê ruôt rà, với công cuôc lao đông vât va, với sư nghiêp đâu tranh dưng nước và giữ nước.- Đất nước là gì ? Đât nước được cam nhận trong sư thông nhât, hài hoà các phương diên đia li và lich sử, không gian và thơi gian. + Đât nước xét vê không gian đia li : gân gui, găn bo với mỗi con ngươi (“La nơi anh đến trường”, “La nơi em tăm”), là không gian cua tinh yêu đôi lứa (“nơi ta ho hẹn”, “nơi em đánh rơi chiếc khăn trong nỗi nhơ thâm”) ; Đât nước xét theo phương diên đia li con là nui non hung vĩ, biển khơi rông lớn bao la (“ chim phượng hoang bay về hon núi bạc”, “con cá ngư ông móng nươc biển khơi”), là không gian sinh tôn cua dân tôc qua bao thế hê (“Đất nươc la nơi dân mình đoan tụ”). Điêp ngữ “Đất la nơi”, “Nươc la nơi”, “Đất Nươc” được tách thành hai thành tô “Đất” và “Nươc” đa diễn ta đât nước vưa mang ý nghĩa cụ thể, găn bo gân gui với tưng cá nhân vưa mang ý nghĩa khái quát là lanh thổ chu quyên quôc gia.+ Đât nước được cam nhận theo chiêu dài “thời gian đằng đẵng” với lich sử hàng mây nghin năm. Đât nước găn liên với thân thoai Lac Long Quân và Âu Cơ, với truyên thuyết Hung Vương và ngày giỗ Tổ. Môt thân thoai tiêu biểu và môt truyên thuyết tiêu biểu, vưa thể hiên niêm tư hào và nguôn gôc cao quý cua toàn dân tôc, vê truyên thông dưng nước và giữ nước cua cha ông, vưa gợi được hôn sông nui môt cách thiêng liêng và trang trong. b. Đất nước là sự hòa quyện không thể tách rời giữa cá nhân và cộng đồng dân tộc: Đất nước hàm mọi cá nhân, nên mỗi cá nhân “đều có một phần Đất Nước”.+ Đât nước là sư găn bo giữa cá nhân với cá nhân :

“Khi hai đứa câm tayĐất nươc trong chúng ta hai hoa nồng thăm”

+ Đât Nước là sư găn bo giữa cá nhân với công đông, với tinh đông bào, tinh đoàn kết dân tôc :“Khi chúng ta câm tay mọi ngườiĐất nươc vẹn tron to lơn”.

c. Trách nhiệm của mọi người đối với đất nước:Mỗi thế hê phai co trách nhiêm cụ thể đôi với đât nước (“Những ai đã khuất,những ai bây giờ”), phai

“găn bó”, “san sẻ”, “hóa thân” để đât nước trương tôn (“lam nên Đất Nươc muôn đời”) = Tư nhận thức đến hành đông Phần 2: Tư tưởng ‘Đất Nước của Nhân dân: 1.Đất nước là của nhân dân. + Nhân dân hóa thân làm nên dáng hình đất nước. Ở đây cảnh vật thiên nhiên qua cái nhìn của NKĐ hiện lên như một phần tâm hồn máu thịt của nhân dân. Chính nhân dân đã tạo dựng nên Đất Nước này, đã đặt tên, đã ghi dấu vết cuộc đời mình lên mỗi ngọn núi dòng sông tấc đất này( 8 câu đầu ) Những môi tinh chung thuy (“núi Vọng Phu”, “hon Trông Mái”) truyên thông đánh giăc ngoai xâm (“Thánh Gióng”) và xây dưng đât nước (“Đất tổ Hùng Vương”), truyên thông hiếu hoc (“núi Bút, non Nghiên”), và những cái rât binh thương găn bo với con ngươi trong cuôc sông (“dong sông”, “con cóc”, “con ga”...), những danh nhân (“Ông Đôc”, “Ông Trang”, “Ba Đen”, “Ba Điểm”), tât ca gop phân tao nên những danh lam thăng canh, những đia danh nổi tiếng cho đât nước, mang trong đo “môt dáng hình, môt ao ươc, môt lôi sông ông cha”.=>8 câu thơ với hinh thức liêt kê được tách thành 2 vế : 1 vế qui tụ chon loc những đia danh nổi tiếng trên khăp moi miên đât nước; 1 vế kể những câu chuyên huyên thoai ghi dâu ân ông cha. Điêp tư “gop” được nhăc 7 lân “gop cho,gop nên,gop minh” thể hiên nhận thức cua tác gia: chinh nhân dân ho đa lăng le bên bỉ âm thâm tao dưng nên Đât Nước +Từ những hình ảnh, những cảnh vật, những hiện tượng cụ thể, tác giả đã qui nạp thành một khái quát sâu sắc ( 4 câu cuối) Tác gia nhìn nhân sự đóng góp cua ông cha ơ ca chiều rông không gian đia ly mênh mông “ Va ơ đâu trên khăp ruông đồng go bãi” va trong suôt chiều dai lich sử“ bôn nghìn năm” để tư đó đưa ra môt lời khăng đinh chăc nich: “ Những cuôc đời đã núi sông ta”

2.Đất Nước được cảm nhận từ thời gian lịch sử:(“Em ơi em….Nhưng ho làm ra Đât Nước”) 24

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012+Vai tro cua Nhân dân trong truyên thông lich sử hay noi cách khác chinh Nhân dân đa tao nên lich sử cua dân tôc trong quá trinh hinh thành, xây dưng, bao vê Đât Nước +Những con ngươi vô danh và binh di cua biết bao thế hê đa hy sinh để làm ra đât nước.3.Đất Nước cảm nhận từ bản sắc văn hóa:(Ho giư va …Đi tra thù ma không sợ dai lâu) +Nhân dân la người sang tao nên gia tri vât chât: ”-Nhân dân là ngươi đâu tiên sáng tao “hat lua’’ là hat giông, là mâm sông để nuôi dưỡng công đông để Đât Nước trở thành Đât Nước cua nên văn minh nông nghiêp, nên văn hoa lua nước:-Nhân dân la người sáng tạo ra” ngọn lửa” đó la ánh sáng cua sự sông-Nhân dân là ngươi sáng tao nên nên tang cơ sở vật chât’’đăp đập be bơ “+Nhân dân la người sang tao nên gia tri tinh thân: -Nhân dân là ngươi sáng tao giữ gin và phát triển Tiếng Viêt -Nhân dân là ngươi phát triển văn hoa Viêt –văn hoa làng xa:-Nhân dân là ngươi dêt nên truyên thông, giữ gin truyên thông dân tôc:5. Nghệ thuật. -Sử dụng chât liêu văn hoa dân gian: ngôn tư, hinh anh binh di, dân da, giàu sức gợi.-Giong điêu thơ biến đổi linh hoat.-Sức truyên cam lớn tứ sư hoa quyên cua chât chinh luận và chât trữ tinhII. LUYÊN TÂP 1. Hoàn canh sáng tác bài thơ “Đât nước”? Gợi ý tra lời: Xem mục 2, phân kiến thức cơ ban.2. Chu đê bài thơ “Đât nước”? (Kiến thức cơ ban) Gợi ý tra lời: Xem mục 3, phân kiến thức cơ ban.3. Phân tich tư tưởng “Đất Nnươc cua Nhân dân” trong chương “Đất nươc “ cua Nguyễn Khoa Điêm.Gợi ý tra lời: Xem mục 4, phân kiến thức cơ ban.4. Phân tich đoan thơ sau:

… …Trong anh va em hôm nayĐều có môt phân Đất NươcKhi hai đứa câm tayĐất Nươc trong chúng ta hai hoa nồng thămKhi chúng ta câm tay mọi ngườiĐất Nươc vẹn tron, to lơnMai nay con ta lơn lênCon sẽ mang Đất Nươc đi xaĐến những tháng ngay mơ môngEm ơi em Đất Nươc la máu xương cua mìnhPhai biết găn bó va san sẻPhai biết hoá thân cho dáng hình xứ sơLam nên Đất Nươc muôn đời...(Trich trương ca Măt đương khát vong cua Nguyễn Khoa Điêm)

Gợi ý:

 Chin dong thơ đâu, nhà thơ Nguyễn Khoa Điêm nêu lên những cam nhận cua minh vê đât nước. Nếu như ở đoan thơ trước đo trong bài thơ, tác gia nhin nhận đât nước tư bê dày văn hoá dân tôc hàng nghin năm qua, thi ở đây lai là những suy nghĩ vê đât nước tư cuôc sông hiên tai trong các môi quan hê riêng – chung, cá nhân – công đông, sư tiếp nôi giữa các thế hê.Khổ thơ mở đâu bằng môt lơi khẳng đinh: Trong anh va em hôm nay Đều có môt phân Đất Nươc

   Lâu nay, trong suy nghĩ cua nhiêu ngươi, đât nước, quê hương, tổ quôc, dân tôc... luôn là những khái niêm trưu 25

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012tượng. Với nhà thơ tre đang đôi măt với cuôc chiến tranh khôc liêt môt mât môt con, đât nước gân gui, thân thiết. Điêu này chưa hẳn đa mới, trong ca dao, dân ca co không it những câu hát như thế: Anh đi anh nhơ quê nha Nhơ canh rau muông nhơ ca dâm tương Nhơ ai dãi năng dâm sương Nhơ ai tát nươc bên đường hôm nao.

        Quê hương là tât ca những gi găn bo ruôt rà với con ngươi. Đo là nơi ta yêu tha thiết. Đo là buổi sáng làm đông. Đo là tưng miếng ăn quê mỗi ngày...

Song, cái mới ở khổ thơ cua Nguyễn Khoa Điêm là Đât Nước ở trong mỗi môt con ngươi, Đât Nước ở trong ta: Trong anh và em ... Đât Nước trong chung ta hài hoà nông thăm...Đât Nước là máu xương cua minh. Đo là nhận thức mới vê đât nước. Nhận thức ây được nêu ra để dẫn dăt đến môt ý tứ khác cua những dong thơ ở cuôi khổ này (tưng cá nhân phai làm gi cho đât nước)Bôn dong thơ kế tiếp mở rông ý ban đâu:

Khi hai đứa câm tayĐất Nươc trong chúng ta hai hoa nồng thămKhi chúng ta câm tay mọi ngườiĐất Nươc vẹn tron, to lơn

  Hai câu thơ (bôn dong) được câu truc giông nhau theo kiểu câu truc cua câu co điêu kiên trong văn xuôi hay lơi noi thông thương: Khi... Đất Nươc. Hai câu thơ cung là những lơi khẳng đinh (kết qua cua sư nhận thức) vê môt chân lý. Ca bôn dong chỉ co môt hinh anh, lai là hinh anh mang tinh tượng trưng: câm tay diễn ta sư thân thiết, tin cậy, yêu thương lẫn nhau. Hinh anh ây đi liên với những tinh tư chỉ mức đô (hai hoa, nồng thăm, vẹn tron, to lơn). Bởi vậy, du ý tứ tuy không phai là quá mới me, song, những câu thơ ây lai co sức năng cua tinh cam chân thành. Những câu thơ này con co môt tâng nghĩa thứ hai, tác gia không trưc tiếp noi ra. Đo là đât nước không phai là môt khái niêm trưu tượng, càng không phai môt giá tri bât biến, co sẵn. Đât nước là môt thưc thể sông và sư sông ây ra sao ở vê phia tât ca những con ngươi trong đât nước đo. Noi rõ ràng ra, đo là môi quan hê giữa cá nhân với công đông, giữa mỗi môt con ngươi với đât nước.      Tư câu chuyên hiên tai, nhà thơ tiếp tục mach cam xuc và suy nghĩ vê đât nước ở tương lai:

Mai nay con ta lơn lên Con sẽ mang Đất Nươc đi xaĐến những tháng ngay mơ mông…

Đât nước không chỉ co ngày hôm qua và hôm nay. Đât nước cua ngày mai. Tưng thế hê kế tiếp se làm cho đât nước trương tôn mai mai nhơ bàn tay, khôi oc và sức manh cua sư đoàn kết toàn dân.         Trong hoàn canh cuôc kháng chiến khôc liêt thơi bây giơ, phai thây ở những câu thơ trên con là môt khát vong: Đât nước se hoà binh, đât nước se tươi đep và con nhiêu hơn thế nữa. Bôn câu thơ cuôi, nha thơ nêu lên trach nhiêm cua ca nhân đôi vơi đât nươc

Em ơi em Đất Nươc la máu xương cua mìnhPhai biết găn bó va san sẻPhai biết hoá thân cho dáng hình xứ sơLam nên Đất Nươc muôn đời...

Câu truc cua câu thơ cung theo kiểu suy luận: Đât nước là ... nêu lên môt tiên đê. Tư tiên đê ây, phai biết.../ phai biết... để lam nên ... Câu thơ giàu chât duy lý nhưng không lên gân mà trở thành lơi nhăn nhu tha thiết. Ở đây co những tư tượng trưng rât đáng chu ý: máu xương, găn bo, san se, hoá thân, dáng hinh, muôn đơi. Sau rât nhiêu suy nghĩ cụ thể vê đât nước, đến đây nhà thơ khẳng đinh Đât nước là máu xương cua minh. Máu xương là sư sông. Rât it trương hợp ngươi ta vi môt điêu gi đo với máu xương, bởi no co ý nghĩa biểu trưng cho sư thiêng liêng. Đât nước là máu xương co nghĩa là đât nước tôn tai như môt sư sông và để co sư sông ây hẳn phai co rât nhiêu hi sinh. Qua đung như vậy, biết bao con ngươi, bao thế hê đa nga xuông cho sư sông con cua đât nước. Vi thế, mỗi môt con ngươi phai biết găn bo và san se. Găn bo là yêu thương, quan hê mật thiết với nhau. Tư sư găn bo ây mới co thể san se. San se trách nhiêm, san se niêm vui, niêm hanh phuc cho nhau. Đât nước vĩ đai nhưng đât nước là môt thưc thể sông. Thưc thể ây không phai là sư tập hợp cua những cá nhân rơi rac

26

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012mà là môt công đông. Hoá thân cung co nghĩa là dâng hiến. Thơi binh, ngươi ta dâng hiến sức lưc, mô hôi cho tổ quôc. Thơi chiến, ngươi ta dâng hiến ca sư sông cua minh. Sư dâng hiến ây, theo suy ngẫm cua nhà thơ, là cuôc hoá thân. Bong dáng mỗi ngươi đa làm nên bong dáng quê hương xứ sở, đât nước. Không co sư hoá thân kia làm sao đât nước trương tôn, làm sao co được đât nước muôn đơi!        Những câu thơ in đậm chât duy lý (khá chăt che, logic) cât lên như tiếng goi cua trái tim, vi thế no thiết tha, thuc giục long ngươi.5. Binh giang đoan thơ sau trong bài “Đất nươc” cua Nguyễn Khoa Điêm:

Những người vợ nhơ chồng góp cho Đất nươc những núi Vọng PhuCặp vợ chồng yêu nhau góp nên hon Trông MáiGót ngựa Thánh Gióng đi qua con trăm ao đâm để lạiChin mươi chin con voi góp mình dựng đất Tổ Hùng VươngNhững con rồng nằm in góp dong sông xanh thămNgười học tro nghèo góp cho Đất Nươc mình núi Bút non nghiênCon cóc, con ga quê hương cùng góp cho Hạ Long thanh thăng canh Những người dân nao đã góp tên Ông đôc, Ông Trang, Ba Đen, Ba ĐiểmVa ơ đâu trên khăp ruông đồng go bãiChăng mang môt dáng hình, môt ao ươc, môt lôi sông ông chaÔi Đất Nươc sau bôn nghìn năm đi đâu ta cũng thấyNhững cuôc đời đã hoá núi sông ta…

Gợi ý tra lời: Xem mục 4, phân kiến thức cơ ban

SÓNG XUÂN QUỲNHI. KIÊN THỨC CƠ BẢN1. Tác giả- Tên khai sinh Nguyễn Thi Xuân Quỳnh (1942 – 1988) quê ở La Khê, thành phô Hà Đông, tỉnh Hà Tây.- Tưng làm diễn viên mua, làm báo, biên tập viên báo Văn nghê, biên tập viên nhà xuât ban Tác phâm mới, uy viên Ban Châp hành Hôi nhà văn Viêt Nam khoá III.-Cuôc đơi bât hanh, luôn khao khát tinh yêu, mái âm gia đinh và tinh mẫu tử- Xuân Quỳnh là môt trong sô những nhà thơ tiêu biểu nhât cua thế hê các nhà thơ thơi chông Mĩ. Thơ Xuân Quỳnh là tiếng long cua môt tâm hôn phụ nữ nhiêu trăc ân, vưa hôn nhiên, tươi tăn, vưa chân thành, đằm thăm và luôn da diết trong khát vong vê hanh phuc binh di, đơi thương. - Năm 2001, Xuân Quỳnh được tăng Giai thưởng Nhà nước vê văn hoc nghê thuật.- Tác phâm tiêu biểu: “Hoa dọc chiến hao” (1968), “Gió Lao cát trăng”(1974), “Tự hát”(1984) 2. Hoan canh sang tac - Bài thơ được viết 29/12/1967 tai biển Diêm Điên trong tập “Hoa doc chiến hào”. - Xuân Quỳnh viết bài thơ “Song” (1967) khi đa nếm trai sư đổ vỡ trong tinh yêu, nhưng bài thơ vẫn thể hiên niêm thiết tha yêu đơi.3.Y nghĩa văn ban:Ve đep tâm hôn ngươi phụ nữ trong tinh yeeuhieenj lên qua hinh tượng song:tinh yêu thiết tha, nông nàn, đây khát vong và săt son thuy chung, vượt lê moi giới han cua đơi ngươi.4. Chu đê: Mượn hinh tượng so đê diễn ta tinh yêu cua người phụ nư. Song la ẩn dụ cho tâm hôn người phụ nư đang yêu

27

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-20125 Nôi dung:Phân 1: Song va em- nhưng net tương đồng.-Cung bậc phong phú, trạng thái đối cực phức tạp, đầy bí ẩn, nghịch lí.+Song co nhiêu đôi cưc như tinh yêu co nhiêu cung bậc, trang thái, như tâm hôn ngươi phụ nữ co những măt mâu thuân mà thông nhât.+Hai câu đâu co kết câu đôi lập-song hành với viêc đăt các tư diu êm, lặng lẽ ơ cuôi câu > tao điểm nhân.-Khát vọng vươn xa, thoát khỏi những gì nhỏ hẹp, chật chội , tầm thường.+Hành trinh cua song tim tới biển khơi như hành trinh cua tinh yêu hướng vê cái vô biên, tuyêt đich, như tâm hôn ngươi phụ nữ không chip châp nhận cái chật hep, tu tung.+Hai câu sau cua khổ môt với kiểu noi nhân manh như không hiểu, tìm ra tân...-Đầy bí ẩn.+ Điểm khởi đâu bi ân cua song giông điểm khởi đâu và sư mâu nhiêm, kho năm băt cua tinh yêu.+Khổ 3, 4 với điêp tư nghĩ và sư xuât hiên cua nhiêu câu hỏi...-Luôn trăn trở, nhớ nhung và bao giờ cũng thuỷ chung son sắc.+Song luôn vận đông như tinh yêu găn liên với những khát khao, trăn trở không yên, như ngươi phụ nữ khi yêu luôn da diết, nhớ nhung, côn cào ước vong vê môt tinh yêu vững bên, chung thuỷ.+Khổ 5,6,7,8: lôi sử dụng điêp tư, điêp ngữ, điêp cu pháp mang tinh nhân nhá, tô đậm; hinh thức đôi lập trên/dươi, thức/ngu, băc/nam, xuôi/ngược...tao ân tương nhớ nhung; kiểu giai bày tinh cam bôc trưc : Long em nhơ đến anh/Ca trong mơ con thức...Phân 2: Nhưng suy tư, lo âu, trăn trở trươc cuôc đời va khat vong tinh yêu.-Những suy tư, lo âu, trăn trở trước cuôc đơi.+Ý thức được sư hữu han cua đơi ngươi, sư mong manh cua hanh phuc ( khổ 8)+Những tư tuy, vẫn, dẫu…diễn ta những suy tư, chiêm nghiêm.-Khát vong sông hết minh.+Khát vong hoá thân thành song để bât tử hoá tinh yêu.+Cách diễn ta táo bao , hiên đai : tan ra, để ngan năm..2. Y nghĩa văn ban:Ve đep tâm hôn cua ngươi phụ nữ trong tinh yêu hiên lên qua hinh tượng song: tinh yêu thiết tha, nông nàn, đây khát vong và săc son chung thuỷ, vượt lên moi giới han cua đơi ngươi.5 Nghệ thuật:

- Thể thơ năm chữ, cách ngăt nhip, gieo vân đôc đáo,giàu sức gợi.- Giong thơ sôi nổi, tha thiết, sâu lăng.- Xây dưng hinh tượng song đôc đáo.

II. LUYÊN TÂP1. Hiểu gi vê hoàn canh ra đơi bài thơ “Sóng”?

Gợi ý tra lời: Xem mục 2, phân kiến thức cơ ban.2. Nhận xét vê âm điêu, nhip điêu bài thơ “Sóng”. Âm điêu, nhip điêu đo tao nên bởi những yếu tô nào? Gợi ý tra lời: Âm điêu bài Sóng dược tao bởi hai yếu tô chinh:- Thứ nhât là thể thơ: thể thơ năm chữ tư no đa co kha năng gợi đến cái nhip nhàng cua song (Biển cua Xuân Diêu cung chon thể thơ này). Xuân Quỳnh đa rât linh hoat, phong tung khi ngăt nhip, phôi âm, luân phiên bằng - trăc để khăc hoa nhip song khi diu êm, khoan thai, khi dôn dập, dữ dôi, dat dào, v.v.- Thứ hai là phương thức tổ chức ngôn tư, hinh anh: Song mượn hinh tượng con song biển để diễn đat những lớp song long nhiêu cung bậc, săc thái cam xuc nên âm điêu bài thơ là sư hoà trôn thanh âm, nhip điêu cua song với những trăn trở, khát khao, nhớ thương, hơn giận đan xen, tiếp nôi trong cõi long ngươi con gái đang yêu. Theo Chu Văn Sơn, Xuân Quỳnh đa "triêt để tận dụng lôi tổ chức theo nguyên tăc tương xứng, hô ứng, trung điêp. Nhât là viêc tao ra các căp tư, các vế câu các căp câu thậm chi ngay ca các khổ thơ cung hinh thành các căp đi liên kê, kế tiếp luân phiên đăp đổi nhau vê bằng - trăc nữa". Nhơ đo qua âm điêu, ngươi đoc dễ liên tưởng đến hinh anh những con song trập trung vô tận trên măt biển .3. Hinh tượng song và và những khám phá liên tục vê song?

28

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012- Ở lớp nghĩa ta thưc: hinh tượng song được diễn ta chân thưc, sinh đông. Song như biết noi, co hôn, co tinh cách, tâm trang.- Ở lớp nghĩa biểu tượng: song gợi đến sư phong phu trong tâm hôn ngươi con gái đang yêu: vưa đăm say vưa tỉnh táo, vưa nông nhiêt vưa dè dăt, vưa tin tưởng vưa hoài nghi, … tât ca làm thành trang thái bât yên, thao thức cua môt cái tôi khát khao kiếm tim ban thể để tra lơi câu hỏi vê hanh phuc.- Hinh tượng song được khăc hoa toàn ven qua mach kết nôi các khổ thơ: mỗi khổ là môt khám phá vê song. Song hành với song là em. Câu truc song trung này tao thành chiêu sâu nhận thức và nét đôc đáo cho bài thơ: moi tinh chât cua song đêu được quy chiếu vê ban năng nữ, hướng tới căt nghĩa ban chât tinh yêu (Dữ dôi va diu êm - Ồn ao va lặng lẽ). Đo là những thái cưc luôn chuyển đông, chuyển hoá. Vi là con song nữ tinh nên no không huỷ diêt mà đổ vê "diu êm", lặng lẽ" - ban năng muôn đơi cua ngươi phụ nữ. 4. Phân tich hinh tượng song trong bài thơ Song cua Xuân Quỳnh. Anh (chi) cam nhận gi vê ve đep tâm hôn ngươi phụ nữ trong tinh yêu qua hinh tượng này?

Gợi ý tra lời: Xem mục 4, phân kiến thức cơ ban.

ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CA THANH THẢO

I. ĐINH HƯỚNG KIÊN THỨC CƠ BẢNA. Tac gia:1. Tiểu sử và quá trinh sáng tác cua Thanh Thao2. Đăc điểm nôi dung và nghê thuật thơ Thanh ThaoB. Tac phẩm:1. Xuât xứ :2. Vẻ đẹp cua hinh tượng Lor-ca trong mach cam xuc va suy tư đa chiêu sâu sâu săc, manh liêt cua tac gia:- Môt công dân Lor-ca với khát vong tư do và kiên cương đâu tranh cho tư do, chông chế đô đôc tài Tây Ban Nha luc bây giơ. - Môt nghê sĩ Lor-ca với khát vong cách tân nên nghê thuật già nua, lac hậu cua Tây Ban Nha luc bây giơ.3. Vẻ đẹp riêng trong hinh thức biêu đat mang phong cach hiên đai cua tac gia Nghê thuật thể hiên cua tác gia: mang dâu ân phong cách tượng trưng, siêu thưc (qua hinh anh, câu truc…bài thơ). 4. Bô cục bai thơ:- Đoan 1 (6 dong đâu): Hinh anh Lor-ca, con ngươi tư do, nghê sĩ cách tân trong khung canh chinh tri và nghê thuật Tây Ban Nha.- Đoan 2 (12 dong tiếp theo):Cam xuc và suy nghĩ cua tác gia vê cái chết cua Lor_ca và sư dở dang cua khát vong đổi mới.- Đoan 3 (13dong tiếp theo) : Suy tư vê cuôc giai thoát và tiếng đàn bât tử5. Nôi dung   : a.Y nghĩa nhan đê va lời đê tư   trong viêc thê hiên cam xuc chu đao bai thơ  : +Nhan đê và lơi đê tư trở thành môt tin hiêu thẫm mỹ : câu chuyên vê môt cuôc đơi vê môt sô phận bi kich mà tên tuổi ông găn liên với đât nước TBN +Lor_ca và tiếng đàn hoa hợp tương đông để làm nổi bật chu đê , đo là sư bât tử cua Lor-ca cung với cây đàn ghi ta và tâm long ngưỡng mô tiếc thương cua tác gia. +Lơi đê tư được xem như là môt lơi di chuc cua Lor_ca như môt « chia khoa » để mở mach ngâm văn ban. Di chuc này thể hiên tinh yêu say đăm cua Lor-ca với nghê thuật, tinh yêu tha thiết với xứ sở Tây Ban Câmb.Hình tượng Lor-ca : -Ngươi nghê sĩ tài hoa, yêu tư do, lang du mà đơn đôc;là hiên thân cua văn hoá Tây Ban Nha; nan nhân cua thế lưc tàn ác với cái chết oan khuât, bi phẫn.

29

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012-Hinh tượng Lor-ca đưoc nhà thơ phác hoa bằng những nét ve mang dâu ân cua siêu thưc: Chuỗi hinh anh ân dụ, biểu tượng Tiếng đan bọt nươc, áo choang đỏ găt, vâng trăng chếnh choáng, yên ngựa mỏi mon…Lor-ca hiên lên manh me song cung thật le loi trên con đương gập ghênh, xa thẳm.-Bằng hê thông hinh anh vưa mang nghĩa thưc, vưa mang nghĩa ân dụ, tượng trưng…tác gia đa tái hiên cái chết bi tham, dữ dôi cua Lor-ca.c.Hình tượng tiếng đàn của Lor-ca:-Tiếng đàn là là thân phận cua Lor-ca, cung là thân phận cua nghê thuật noi chung trong môt thưc tai mà cái ác ngư tri.( Di chuc: khi tôi chết hãy chôn tôi cùng cây đan)-Nhưng bât châp tât ca, tiếng đàn - linh hôn cua ngươi nghê sĩ - vẫn sông.Tiếng đàn là tâm hôn, là ve đep cua nghê thuật Lor-ca…được diễn đat qua lơi thơ giàu nhac tinh với viêc dung những tư láy, điêp tư, điêp ngữ, chuỗi tư tượng thanh mô phỏng tiếng đàn.-Trong tiếng đàn ây, nỗi đau và tinh yêu, cái chết và sư bât tử hoà quyên vào nhau…Hinh tượng thơ co sư song hành và chuyển hoá vào nhau giữa ba hê thông hinh anh: Tây Ban Nha, Lor-ca và tiếng đàn.-Lơi thơ di chuc cua Lor-ca được nhăc lai với hàm ân ca tinh yêu đât nước tinh yêu nghê thuật và khát vong cách tân nghê thuật manh liêt.Cái chết không tiêu diêt được tâm hôn và thế giới nghê thuật cua ông, nhà thơ đa trở thành bât tử trong chinh cuôc gia tư này > được thể hiên qua viêc sử dụng nhiêu biên pháp nghê thuật co hiêu qua: đôi lập(giọt nươc măt/vân trăng, Dong sông /Lor-ca ); nhân hoá ( tiếng ghita rong rong máu chay), ân dụ (lá bùa, cô gái Di-Gan)chuyển đổi cam giác( Tiếng đan như cỏ mọc hoang, chiếc ghita mau bạc), đậm màu săc tượng trưng( bơi sang ngang, ném trái tim mình vao lặng yên)II. LUYÊN TÂP1. Phân tich đoan thơ đâu ( “những tiếng đan bọt nươc… trên yên ngựa mỏi mon”) Gợi ý:

Hinh anh Lor-ca, con ngươi tư do, nghê sĩ cách tân trong khung canh chinh tri và nghê thuật Tây Ban Nha:

- Hinh anh Lor-ca trong bôi canh chinh tri, nghê thuật Tây Ban Nha được giới thiêu bằng những nét châm phá mang dâu ân nghê thuật ân tượng co sức gợi qua những chi tiết: “những tiếng đan bọt nươc – Tây Ban Nha áo choang đỏ găt - …trên yên ngựa mỏi mon”, vưa giup ta hinh dung vê Lor-ca, vưa gợi liên tưởng đến khung canh môt đâu trương (“Tây Ban Nha áo choang đỏ găt”), mà ở đo, đang diễn ra cuôc đâu giữa khát vong dân chu cua công dân Lor-ca với nên chinh tri đôc tài, giữa khát vong cách tân nghê thuật cua nghê sĩ Lor-ca với nên nghê thuật già nua, lac hậu.

- Trong cuôc đâu này, công dân Lor-ca, nghê sĩ Lor-ca là ke đơn đôc: “những tiếng đan bọt nươc” gợi ra sư mong manh; những tư “lang thang”, “đơn đôc”, “chếnh choáng”, “mỏi mon” trong các dong thơ tiếp theo gợi ra hinh anh Lor-ca hoàn toàn đơn đôc trong cuôc hành trinh thưc hiên khát vong cao ca.

Lor-ca là ngươi đi tiên phong trong cuôc đâu lớn, Lor-ca là điểm khởi đâu cho quá trinh đổi thay vê sau, nên sư mong manh cua khát vong và sư đơn đôc như là môt tât yếu, nhưng no đa đánh dâu môt khởi sư tôt đep. 2. Phân tich đoan thơ 2 (“Tây Ban Nha – hát nghêu ngao - …tiếng ghi ta rong rong – máu chay”) Gợi ý:Hinh anh Lor-ca bi sát hai và nỗi xot xa vê sư dang dở cua khát vong cách tân: - Cái chết bât ngơ đến với Lor-ca: “Tây Ban Nha – hát nghêu ngao – bỗng kinh hoang – áo choang bê bết đỏ”. Canh Lor-ca bi hành hinh luc đâu được diễn ta bằng hinh anh thưc: “áo chang bê bết đỏ”, “Lor-ca bi điêu về bãi băn – chang đi như người mông du”, và cái chết ây đa tao ra cơn sôc dây chuyên được diễn ta theo lôi tượng trưng, liên tục chuyển đổi cam giác, qua hê thông âm thanh vỡ ra thành màu săc: “tiếng ghi ta nâu”, “tiếng ghi ta lá xanh biết mấy”; thành hinh khôi: “tiếng ghi ta tron bọt nươc vỡ tan”; thanh dong máu chay: “tiếng ghi ta rong rong máu chay” - Vi “đan ghi ta” được nhà thơ noi đến trong bài thơ là biểu tượng sư nghiêp nghê thuật cua Lor-ca, găn liên và làm nên ý nghĩa cuôc đơi Lor-ca, nên khi Lor-ca bi ke thu cua tư do, dân chu là chế đô đôc tài luc bây giơ giết hai thi sư nghiêp nghê thuật cua Lor-ca cung châm dứt. Nhà thơ Thanh Thao đa dung “tiếng đan” như môt cách noi, để chỉ ca cuôc đơi và sư nghiêp nghê thuật cua Lor-ca.3. Phân tich đoan 3 (“không ai chôn cất tiếng đan -….long lanh trong đáy giếng”) Gợi ý:

30

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012Niêm xot thương Lor-ca và sư nuôi tiếc cho những cách tân nghê thuật cua Lor-ca không co ai tiếp tục:- Lơi di chuc cua nhà thơ cách tân Lor-ca mà Thanh Thao lây làm lơi đê tư cho bài thơ cua minh gợi nhăc đến ý muôn, nguyên vong cua Lor-ca là khi minh chết muôn moi ngươi chôn minh với ca sư nghiêp nghê thuật cua minh, vi không muôn đến môt luc nào đo no trở thành vật can trong cuôc cách tân nghê thuật cua những ngươi đi sau. Lor-ca mong muôn cách tân là sư đổi mới liên tục, chứ không phai băt chước ngươi đi trước. Nhưng vi long ngưỡng mô môt nhà cách tân tài năng nên “không ai chôn cất tiếng đan”. - Lor-ca chết là môt mât mát lớn cho nên nghê thuật Tây Ban Nha. Nhà thơ Thanh Thao xot thương cái chết cua môt tài năng, xot xa cho sư cách tân dang dở không chỉ với riêng với Lor-ca mà con với nên văn chương Tây Ban Nha. Vi nhà cách tân Lor-ca chết, nghê thuật thiếu ngươi dẫn đương, trở thành thứ “cỏ mọc hoang”.

Không ai muôn thưc hiên lơi di chuc cua Lor-ca vi ngưỡng mô, nhưng cung chẳng co ai tiếp nôi sư nghiêp cách tân mà Lor-ca đang làm dở dang…. 4.Phân tich ve đep hinh tượng Lor-ca qua bài thơ ‘’Tiếng đàn ghi-ta cua Lor-ca _Thanh Thao’’Gợi ý : xem phân nôi dung5.Giai thich nhan đê và lơi đê tư.

NGUYỄN TUÂN

I. KIÊN THỨC CƠ BẢN1. Tiêu sư- Nguyễn Tuân (1910 – 1987), quê ở Hà Nôi, sinh trưởng trong môt gia đinh Nho hoc, khi Hán hoc đa tàn.

Nguyễn Tuân hoc đến cuôi bậc Thành chung thi bi đuổi hoc vi tham gia bai khoa. Hai lân bi tu vi qua biên giới không giây phép và giao du với ngươi hoat đông chinh tri.

- Nguyễn Tuân sáng tác tư những năm 1930, nổi tiếng tư năm 1938 với tác phâm “Vang bóng môt thời”.- Sau Cách mang tháng Tám, ông nhiêt tinh tham gia Cách mang, tham gia kháng chiến và trở thành cây but

tiêu biểu cho nên văn hoc mới. Ông chuyên viết but ki và tuy but (“Sông Đa”, “Ha Nôi ta đánh Mỹ giỏi”…). Văn Nguyễn Tuân rât đăc săc với lôi viết tài hoa – đăc săc.

- 1948 – 1958 Nguyễn Tuân là Tổng thư ký hôi Văn nghê Viêt Nam.- 1996 được trao tăng Giai thưởng Hô Chi minh vê văn hoc nghê thuật.2. Con người

Nguyễn Tuân là môt tri thức giàu long yêu nước và tinh thân dân tôc. Long yêu nước cua ông thể hiên qua viêc yêu những giá tri văn hoa cổ truyên cua dân tôc, yêu tiếng me đe, yêu phong canh, yêu những thu chơi tao nha…

Nguyễn Tuân co ý thức cá nhân phát triển cao. Ông viết văn để khẳng đinh cái tôi đôc đáo. Nguyễn Tuân thich du lich theo chu nghĩa “xê dich”. Nguyễn Tuân sông tư do phong khoáng.

Nguyễn Tuân là con ngươi rât mưc tài hoa. Ông am hiểu hôi hoa, điêu khăc, sân khâu, điên anh… Ông tưng là diễn viên kich, điên anh.

Nguyễn Tuân là nhà văn biết quý trong thật sư nghê viết văn. Ông coi nghê thuật là môt hinh thái lao đông nghiêm tuc, thậm chi “khổ hanh”.

3. Qua trinh sang tacNguyễn Tuân sáng tác tư những năm 1930, nổi tiếng tư năm 1938 viết nhiêu thể loai: but ký, truyên ngăn,

thơ… Đăc biêt thành công ở tuy but – but ki.a. Trươc Cach mang thang Tam: Nguyễn Tuân sáng tác 3 đê tài chinh:- Đê tài “chu nghĩa xê dich”: ghi lai ve đep cua thiên nhiên, đât nước (“Môt chuyến đi”)- Đê tài “vẻ đẹp quá khứ”: ca ngợi những giá tri văn hoa tinh thân cua dân tôc (“Vang bóng môt thời”)- Đê tài “đời sông trụy lạc”: nhưng thể hiên niêm khao khát môt thế giới thanh cao tinh khiết (“Chiếc lư đồng

măt cua”)

31

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012b. Sau Cach mang thang Tam: Nguyễn Tuân đem ngoi but tài hoa – uyên bác phục vụ kháng chiến, viết

những bài ký và tuy but vê nhân dân, ngươi chiến sĩ, ca ngợi đât nước. - Ông viết vê ve đep, nhiêm vụ cua đât nước trong chiến đâu “Tùy bút kháng chiến” và san xuât “Đường vui”- Viết vê nhân dân lao đông “Sông Đa” (1960) và ngươi chiến sĩ “Ha Nôi ta đánh Mỹ giỏi” (1972).

4. Phong cach nghê thuâtVăn Nguyễn Tuân rât đôc đáo và sâu săc với tinh chât tài hoa, uyên bác, thể văn sở trương là tuy but và được

biến đổi theo thơi gian. a.Trươc Cach mang thang Tam: Văn Nguyễn Tuân co phong cách “ngông”. “Ngông” là thái đô khinh đơi

dưa trên sư tài hoa - uyên bác và nhân cách hơn ngươi cua minh.- Nhân vật cua Nguyễn Tuân du là loai ngươi nào đêu được quan sát chu yếu ở phương diên tài hoa, nghê sĩ. - Văn Nguyễn Tuân thể hiên tinh cách phi thương, những tinh cam manh liêt với sư đôc đáo, tài hoa phong phu.- Ông hay tô đậm cái siêu phàm, thich miêu ta gio bao thác dữ…- Nguyễn Tuân thương sử dụng kiến thức nhiêu ngành như lich sử, điêu khăc, quân sư, hôi hoa, âm nhac… để viết văn.

b. Sau Cach mang thang Tam: Văn Nguyễn Tuân vẫn giữ được chât tài hoa uyên bác nhưng co sư thay đổi:- Ông tim thây chât tài hoa ở những nhân vật đai chung: anh bô đôi, ông lái đo…- Nguyễn Tuân viết với môt giong văn tin yêu đôn hậu. - Nguyễn Tuân không con đôi lập xưa với nay mà tim thây sư găn bo giữa quá khứ - hiên tai – tương lai.

c. Thê văn sở trường cua Nguyễn Tuân la tùy butTuy but là thể văn cho phép cam xuc tuôn trào, tri tưởng tượng được thể hiên tư nhiên, rât tư do,

phong tung.Đăc biêt ngôn ngữ văn chương phong tung, sinh đông, giàu hinh anh. Câu văn xuôi giàu tinh tao

hinh và tinh nhac cao. Mach văn biến hoa, linh hoat.Nguyễn Tuân luôn tim toi và sáng tao trong cách diễn đat. Ông đa sáng tao ra nhiêu tư ngữ mới,

hinh anh đôc đáo… Nguyễn Tuân đa đong gop lớn cho sư phát triển cua thể loai tuy but. II. LUYÊN TÂP1. Hay trinh bày đăc điểm con ngươi Nguyễn Tuân ?Gợi ý tra lời: Xem mục 2, phân kiến thức cơ ban.2. Trinh bày quá trinh sáng tác cua Nguyễn Tuân ? Gợi ý tra lời: Xem mục 3, phân kiến thức cơ ban.3. Phong cách nghê thuật cua Nguyễn Tuân ?Gợi ý tra lời: Xem mục 4, phân kiến thức cơ ban.

NGƯỜI LAI ĐÒ SÔNG ĐÀ NGUYỄN TUÂN

I. KIÊN THỨC CƠ BẢN1. Xuât xứ tac phẩm2. Chu đê tac phẩm3. Nôi dung chính cua tâp tuỳ but “Sông Đà ” 4. Gia tri nôi dung :a. Vẻ đẹp hinh tượng sông Đa:- Hung vĩ, dữ dôi, khăc nghiêt- Thơ mông, trữ tinh b. Vẻ đẹp hinh tượng người lai đò:

32

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012- Ve đep anh hung- Ve đep nghê sĩ5. Nghê thuât:- Dung tư mới la- Biên pháp nghê thuật so sánh, vi von, tưởng tượng đôc đáo, bât ngơ và rât thu vi.- Lôi viết liên tưởng “tat ngang”- Vận dụng tri thức phong phu tư các lĩnh vưc khoa hoc, nghê thuật khác trong miêu ta-Tư ngữ phong phu, sông đông, giàu hinh anh và co sức gợi cam cao.Câu văn đa dang, nhiêu tâng, giàu nhip điêu, luc thi hôi ha, gân guôc, luc chậm rai trữ tinh,...6. Y nghĩa văn ban   : Ca ngợi ve đep cua thiên nhiên và con ngươi lao đông ở miên Tây Băc cua Tổ quôc. Qua đo, thể hiên tinh yêu mến, sư găn bo thiết tha cua Nguyễn Tuân đôi với đât nước và con ngươi Viêt Nam.II. LUYỆN TẬP 1. . Phân tich ve đep hinh tượng sông Đà.Gợi ý tra lời:Ve đep hinh tượng sông Đà- Ve đep hung vĩ, dữ dôi… thể hiên qua các chi tiết hinh anh:+ Bơ sông đá dưng vách thành, hiểm trở+ Sức manh cua những cái “hút nươc”+ Sức manh cua thác qua cách miêu ta âm thanh nghe tư xa đến gân+ Sức manh cua song nước+ Những “trùng vi thạch trân” gôm nhiêu vong.- Ve đep trữ tinh, thơ mông thể hiên qua các chi tiết hinh anh ở những vi tri quan sát khác nhau:+ Quan sát xa, tư trên cao (máy bay); sông Đà mêm mai, xinh xăn như sợi dây thưng ngoằn ngoèo dưới chân minh; thơ mông và duyên dáng như môt “áng tóc trữ tình” thâp thoáng trong làn mây mua xuân, săc đỏ cua hoa ban, hoa gao tháng hai, và màu khoi huyên ao ngươi Mèo đôt nương xuân.+ Quan sát gân, dưới măt đât: măt sông lâp lánh trong màu năng; dong sông mua xuân xanh màu ngoc bich; canh bơ bai sông Đà mang ve đep “hoang dại như môt bờ tiền sử”, thơ mông “hồn nhiên như môt nỗi niềm cổ tich tuổi xưa” với các hinh anh chuôn chuôn bươm bướm bay lượn; canh ven sông lăng tơ, nương ngô nhu lên mây lá non đâu mua, cỏ gianh đôi nui đang ra những nõn bup, môt đàn hươu cui đâu ngôn bup cỏ gianh con đẫm sương đêm; đàn cá dâm xanh quẫy vot lên măt sông bụng trăng như rơi thoi. 2. Phân tich ve đep hinh tượng ngươi lái đo sông Đà.Gợi ý:- Vẻ đẹp anh hùng:+ Nghê chèo đo trên sông Đà là môt nghê thật nguy hiểm. Cuôc sông cua ngươi lái đo sông Đà là môt cuôc chiến đâu hằng ngày với thiên nhiên “để gianh sự sông tư tây nó về tay mình”. Mỗi lân chèo đo vượt thác là môt lân thử thách tinh mang minh, “gianh lấy cái sông tư tay những cái thác”+ Hinh anh ngươi lái đo trong môt lân vượt thác tiêu biểu: Phai vượt qua ba “trùng vi thạch trân” song dữ, đá ngâm nguy hiểm: vong vây thứ nhât gôm năm cửa, bôn cửa tử, môt cửa sinh nằm lập lơ phia ta ngan; vong thứ hai tăng thêm nhiêu cửa tử, con cửa sinh lai bô tri lêch qua phia bơ hữu ngan; vong vây thứ ba it cửa hơn, bên phai bên trái đêu là luông chết, con luông sông lai ở ngay giữa bon đá hậu vê cua con thác. Thế trận ây qua là thử thách khăc nghiêt tài năng và ban lĩnh ngươi lái đo khi phai đôi diên (lược thuật diễn biến cuôc vượt thác theo tưng chăng).+ Nhưng với kinh nghiêm, long dung cam, ban lĩnh, sư thông minh khéo léo trong phán đoán, xử li tinh huông, du gian nan, bi thương, ngươi lái đo đa chiến thăng+ Sau cuôc vượt thác gian khổ thành công, nhưng sau đo chẳng ai bàn thêm môt lơi nào vê chiến thăng vưa qua.Cái cách chiến thăng ây gợi ra những phâm chât cua môt ngươi anh hung - Vẻ đẹp nghê sĩ:+ Sư khéo léo trong cách xử li moi tinh huông nguy hiểm, thái đô điêm tĩnh, tư tin, tư thế ngao nghễ cao vơi.

33

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012+ Sư phôi hợp đông tác lái đo vượt thác nhanh, gon, chinh xác, điêu luyên đến mức ngoan mục, nhât là hinh anh con thuyên cưỡi lên bơm song, lượn vun vut như môt mui tên tre xuyên nhanh qua hơi nước vượt qua thác dữ, đa gây ân tượng ngươi lái đo như môt nghê sĩ tài năng trong nghê thuật vượt thác.

AI ĐÃ ĐẶT TÊN CHO DÒNG SÔNG? HOÀNG PHỦ NGỌC TƯỜNG

I. KIÊN THỨC CƠ BẢNA. Vê tac gia   : B. Vê tac phẩm1. Xuât xứ2. Chu đê đoan trich 3. Bô cục đoan trichC. Nôi dung đoan trích:1.Nôi dung.a.Vẻ đẹp phong phu, nhiêu măt cua sông Hương.-Vẻ đẹp của cảnh sắc thiên nhiên gắn liền với thuỷ trình sông Hương:+Ở thượng lưu: khởi nguôn cua dong chay, giữa long Trương Sơn hung vĩ, con sông co ve đep hoang dai, “phóng khoáng” đây cá tinh.+Ra khỏi rưng: Con sông co ve đep “diu dang va tri tuê” như “người mẹ phù sa cua môt vùng văn hoá xứ sơ”.+Ở ngoai vi thành Huế: sông Hương đa thay đổi tinh cách; no uôn minh theo những “đường cong thât mềm”, màu nước biến ao, phan quang “sáng xanh, trưa vang,chiều tim”; co luc “trâm mặc”, luc lai mang ve đep “triết li cổ thi”.+Giữa long thành Huế: sông Hương “vui hăn lên…mềm hăn đi”, chay chậm, lững lơ với đương nét tinh tế, đep như “điêu slow tình cam danh riêng cho Huế”…vi quá yêu, không muôn xa Huế.+Trước khi tư biêt Huế: Sông Hương “lưu luyến” đôi dong, găp lai thành phô như nỗi vương vân, “lăng lơ kin đáo cua tình yêu”…-Vẻ đẹp từ góc độ văn hoá:+Găn sông Hương với âm nhac cổ điển Huế.+Liên tưởng đến Nguyễn Du và Truyên Kiều; tác gia đa cho rằng “có môt dong sông thi ca về sông Hương” , “dong sông ấy không tự lặp mình trong cam hứng cua các nghê sĩ”.-Vẻ đẹp từ góc độ lịch sử:Sông Hương là “dong sông cua thời gian ngân vang, cua sử thi viết giữa mau cỏ biếc” ghi dâu bao chiến công oanh liêt tư thơi Đai Viêt, tới Nguyễn Huê, đến Cách mang tháng Tám 1945, chiến dich Mậu Thân…-Vẻ đẹp trong trí tưởng tượng của nhà văn: Sông Hương mang ve đep cua cô gái Di-gan “phong khoáng và man dai”(ở thượng nguôn), môt thiếu nữ Huế tài hoa, diu dàng mà sâu săc,đa tinh mà kin đáo, lẳng lơ mà rât chung tinh (ở nôi thành Huế)b.Nhân vât tôi.-Môt cái tôi uyên bác với sư hiểu biết phong phu, co chiêu sâu lich sử, đia li sông Hương, văn hoá Huế và nhiêu lĩnh vưc khác.-Môt cái tôi tài hoa với kha năng quan sát, liên tưởng tinh tế, ngôn ngữ biến ao, giàu chât thơ…-Môt cái tôi đây nhân cách với sư trân trong, giữ gin những nét đep văn hoá truyên thông và môt tinh yêu tha thiết với canh săc quê hương,-Đăc trưng lôi viết ki cua HPNT: phong tung, tài hoa, giàu thông tin văn hoá, lich sử và giàu chât trữ tinh lang man.2.Nghê thuât:-Sáng tao những trang văn đep bởi kho tư vưng phong phu, uyển chuyển và giàu hinh anh (vong qua thềm đất,vẽ môt đường cung thât tron, ôm lấy chân núi…); giàu chât hoa, chât thơ( sơm xanh-trưa vang-chiều tim, cổ thụ toa

34

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012vâng lá u sâm xuông những xóm thuyền xúm xit , lâp loè đêm sương những ánh lửa thuyền chai;nhấp nháy trăm mau dươi ánh sáng, nghìn ánh hoa đăng bông bềnh, quanh năm mơ mang trong sương khói, đi giữa mau xanh biếc cua tre trúc…)-Biên pháp ân dụ(người mẹ phù sa, người tình mong đợi, người gái đẹp ngu mơ mang…), nhân hoá(phóng kháng, man dại, săc đẹp diu dang tri tuê, tâm hồn tự do, chút lăng lơ kin đáo, cô gái diu dang, nói môt lời thề trươc khi về biển ca…), so sánh(cô gái di-gan, người mẹ phù sa, ngưoi nữ tai đánh đan lúc đêm khuya, trâm mặc như triết li, như cổ thi, dong sông như kiếm dựng trời xanh…)…găn liên với những liên tưởng bât ngơ thu vi(sông mềm như tấm lụa, uôn môt cánh cung rất nhẹ, dong sông mềm hăn đi,cuôc tìm kiếm có y thức).-Kết hợp giữa but pháp kể và làm nổi bật ve đep cua dong sông.-Các biên pháp nghê thuật ân dụ, nhân hoa, so sanh được sử dụng môt cách hiêu qua...2. Ý nghĩa văn bản   : Thể hiên những phát hiên, khám phá sâu săc và đôc đáo vê sông Hương. Qua đo bôc lô tinh yêu tha thiết, sâu lăng và niêm tư hao lớn lao cua nhà văn đôi với dong sông quê hương, với xứ Huế thân thương.II. LUYÊN TÂPCâu 1: Hay nêu những nét văn tăt vê tiểu sử tác gia.Gợi ý tra lời:- Sinh 1937 tai Huế (quê gôc ở Quang Tri)- Hoc hết Trung hoc tai Huế, tôt nghiêp Đai hoc Sư pham Sài Gon (1960) và Đai hoc Huế (1964)- 1966 thoát li lên chiến khu tham gia kháng chiến chông Mĩ bằng hoat đông văn nghê.- Tưng là Tổng thư ki Hôi Văn hoc nghê thuật Tri Thiên – Huế, Chu tich Hôi Văn hoc nghê thuật Binh Tri Thiên,Tổng biên tập tap chi “Cửa Viêt”-Là môt tri thức yêu nước, nhà văn găn bo mật thiết với xứ Huế, co vôn hiểu biết trên nhiêu lĩnh vưc, chuyên viết vê but ký_Phong cách : sáng tác luôn co sư kết hợp nhuàn nhuyễn gia chât tri tuê và trữ tinh, nghi luận và tư duy đa chiêu với môt lôi hành văn hướng nôi, suc tich, mê đăm, tài hoa. Câu 2: Hay nêu tên môt vài tác phâm và nét đăc săc trong sáng tác cua Hoàng Phu Ngoc Tương.Gợi ý tra lời:- Vài tác phâm tiêu biểu: Ngôi sao trên đỉnh Phu Văn Lâu (1971), Ai đã đặt tên cho dong sông? (1986), Ngọn núi ao anh (1999) - Nét đăc săc trong sáng tác: Sư kết hợp giữa chât tri tuê và tinh trữ tinh, giữa nghi luận săc sao và tư duy đa chiêu được tổng hợp tư vôn kiến thức phong phu vê triết hoc, văn hoá, lich sử, đia li…Tât ca được thể hiên qua lôi viết văn hướng nôi, suc tich, lich lam và tài hoa.Câu 3: Hay nêu chu đê và bô cục cua đoan trich.Gợi ý tra lời:- Chu đê: Ve đep đa dang và sinh đông cua sông Hương nhin tư nhiêu goc đô, môi quan hê được thể hiên qua tinh yêu đăm say và ngoi but tinh tế, lich lam và tài hoa cua Hoàng Phu Ngoc Tương.- Bô cục:+ Đoan 1 ( tư đâu đến “dưới chân nui Kim Phụng”): Sông Hương nhin tư côi nguôn.+ Đoan 2 ( tiếp theo đến “quê hương xứ sở”): Sông Hương nhin trong môi quan hê với kinh thành Huế.+ Đoan 3 (con lai): Sông Hương trong môi quan hê với lich sử dân tôc, cuôc đơi và thi ca. Câu 4: Phân tich ve đep cua sông Hương nhin tư côi nguôn.Gợi ý:Ve đep cua sông Hương tư côi nguôn đo là sức sông manh liêt, hoang dai, nhưng cung diu dàng, đăm say:- Sức sông manh liêt qua hinh anh ghênh thác “cuôn xoáy như cơn lôc”, như là “ban trường ca cua rưng gia, râm rô giữa bóng cây đại ngan”, khi đi qua Trương Sơn, sông Hương giông như “môt cô gái Di-gan phóng khoáng ma man dại”- Diu dàng, đăm say giữa “những dặm dai chói lọi mau đỏ cua hoa đỗ quyên rưng”. “Rưng đã hun đúc cho nó môt ban lĩnh gan dạ, môt tâm hồn tự do, trong sáng”Câu 5. Ve đep cua sông Hương khi vê đông bằng, nhin trong môi quan hê với kinh thành Huế?Gợi ý:

35

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012- Khi chay xuôi vê đông bằng, nhât là giữa cánh đông Châu Hoá đây hoa dai, sông Hương giông như “cô gái đẹp ngu mơ mang”. Ngay sau khi ra khỏi vung nui, sông Hương lai bưng lên sức sông tươi tre, như nàng tiên được đánh thức bỗng bưng lên sức tre và niêm khao khát cua tuổi thanh xuân qua sư “chuyển dong liên tục”, “những khúc quanh đôt ngôt”, ve môt hinh cung thật tron “ôm lấy chân đồi Thiên Mụ”, rôi “trôi đi giữa hai dãy đồi sưng sững”- Sông Hương co luc “mêm mai như tâm lụa”, co khi ánh lên “những phan quang nhiều mau săc”, co luc lai mang “vẻ đẹp trâm mặc” khi qua lăng tâm, đên đài, co luc lai bưng sáng, tươi tăn, tre trung khi găp “tiếng chuông Thiên Mụ ngân nga giữa những xóm lang trung du bát ngát tiếng ga” Câu 6: Ve đep cua sông Hương khi chay vào thành phô?Gợi ý:- Như tim thây chinh minh khi găp thành phô thân yêu, sông Hương “vui tươi hăn lên giữa những biền bãi xanh biếc…”, rôi “mềm hăn đi” như môt tiếng “vâng” không noi ra cua tinh yêu khi uôn môt cánh cung rât nhe sang đến côn Hến - Khi nằm giữa ngay giữa long thành phô thân yêu cua minh, những chi lưu cua no tao những đương nét thật tinh tế làm nên ve đep cổ kinh cua cô đô. Sông Hương đep như điêu slow chậm rai, sâu lăng, trữ tinh. Sông Hương giông như môt ngươi tinh diu dàng, chung thuỷ.- Rơi khỏi kinh thành, sông Hương ôm lây đao Côn Hến quanh năm mơ màng trong sương khoi rôi lưu luyến ra đi giữa màu xanh biếc cua tre truc và những vươn cau vung ngoai ô Vĩ Da. Nhưng rôi lai đôt ngôt đổi dong để găp lai thành phô lân cuôi ở goc thi trân Bao Vinh xưa cổ. Khuc quanh đo tưa như môt “nỗi vương vấn” mang “chút lăng lơ kin đáo cua tình yêu”.Câu 7   : Phân tich ve đep sông Hương trong tác phâm « Ai đa đăt tên cho dong sông » cua Hoàng Phu Ngoc Tương.Gợi ý :(xem phân nôi dung)

QUA TRÌNH VĂN HOC VÀ PHONG CACH VĂN HOCI. KIÊN THỨC CƠ BẢNI . Qua trinh văn hoc .1.Khái niệm quá trình văn học .-Quá trinh văn hoc là sư vận đông cua văn hoc trong tổng thể (tác phâm , tác gia , ngươi đoc , tổ chức hôi đoàn, nghiên cứu , phê binh , dich thuật , xuât ban …)-Văn hoc luôn găn bo với thơi đai; phát triển co tinh kế thưa và cách tân; tôn tai, vận đông trong sư bao tôn những giá tri truyên thông cua dân tôc và tiếp thu tinh hoa cua văn hoc thế giới .2.Trào lưu văn học .-La phong trào sáng tác tập hợp các tác gia , tác phâm gân gui nhau vê cam hứng, tư tưởng , nguyên tăc miêu ta hiên thưc , tao thành môt dong rông lớn , bê thế trong đơi sông văn hoc cua môt dân tôc hoăc cua môt thơi đai.3. Các trào lưu văn học lớn trên thế giới:a.Văn học thời phục hưng(ở Châu Âu vào TK XV- XVI )- Đặc trưng : Đê cao con ngươi, giai phong cá tinh chông lai tư tưởng khăc nghiêt thơi trung cổ.- Tác gia tiêu biểu : Sêch-xpia ( Anh), Xec- van- tec ( TBN)b.Chu nghĩa cổ điển(Pháp VàoTK XVII)- Đặc trưng : Coi Văn hoa cổ đai là hinh mẫu lý tưởng, luôn đê cao lý tri, sáng tác theo các quy pham chăt che.- Tác gia tiêu biểu : Cooc- nây, Mô-li-e ( Pháp )c. Chu nghĩa lãng mạn : ( Ở các nước Tây âu sau cách mang tư san Pháp 1789)-Đặc trưng : Đê cao những nguyên tăc chu quan, lây đê tài trong thê giới tưởng tượng cua nhà văn, hinh tượng nghê thuật thương co ve đep khác thương.- Tác gia tiêu biểu :V.Huygô(Pháp)

36

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012F. Si-le ( Đức) d. Chu nghĩa hiên thực phê phán: ( Châu âu TKXIX )- Đặc trưng : Thiên vê những nguyên tăc sáng tác khách quan. thương lây đê tài tư đơi sông hiên thưc, xây dưng những tinh cách điển hinh, vưa co tinh khái quát, vưa co tinh cụ thể.-Tác gia tiêu biểu : H. Ban- dăc( Pháp) L. Tôn-tôi ( Nga)e. Chu nghĩa hiên thực XHCN( TK XX sau Cách mang tháng 10 Nga)- Đặc trưng : Miêu ta cuôc sông trong quá trinh phát triển cách mang.-Tác gia tiêu biểu:M.Gooc-ki(Nga)Giooc – giơ A-ma- đô ( Braxin)g.Chu nghĩa siêu thực: ( Pháp-Vào 1922)-Đặc trưng : Quan niêm thế giới trên hiên thưc mới là manh đât sáng tao cua ngươi nghê sĩ- Tác gia tiêu biểu:A. Brơ- tôn ( Pháp )h. Chu nghĩa hiên thực huyền ao: ( Mỹ La tinh sau thế chiến thứ hai)- Đặc trưng : Coi thưc tai bao gôm ca đơi sông tâm linh, niêm tin tôn giáo , các huyên thoai, truyên thuyết.-Tác gia tiêu biểu : G. Mac- ket.* Ơ Viêt Nam :- Trào lưu xuât hiên vào những năm 30 cua TK XX.+ Trào lưu lang man+ Trào lưu hiên thưc phê phán+ Trào lưu hiên thưc XHCNII. Phong cach văn hoc1.Khái niệm phong cách văn học .-Dâu hiêu trưởng thành vê ban lĩnh nghê thuật cua môt nhà văn.-Là nét riêng biêt đôc đáo cua môt tác gia trong qua trinh nhận thức và phan ánh cuôc sông , thể hiên qua các yếu tô nôi dung , hinh thức cua tưng tác phâm cụ thể .-Quá trinh văn hoc được đánh dâu bằng những nhà văn kiêt xuât với phong cách đôc đáo cua ho .2 . Những biểu hiện của phong cách văn học .-Phong cách hoc là sư thể hiên tài năng, dâu ân riêng cua nhà văn trong tác phâm. mang dâu ân cua dân tôc và thơi đai.-Phong cách hoc biểu hiên ở cách nhin , cách cam thụ đơi sông; ở viêc lụa chon đê tài, xây dưng côt truyên, xây dưng nhân vật, ở viêc sử dụng các phương thức biểu hiên, các thu pháp nghê thuật, ngôn tư, kết câu, giong điêu văn chương.-Không phai nhà văn nào cung tao dưng được cho minh môt phong cách hoc.II.LUYÊN TÂP: 1. Thế nào là quá trinh văn hoc? Thế nào phong cách văn hoc?2. Văn hoc Viêt Nam tư những năm 30 cua thế kỷ XX co những trào lưu văn hoc nào ? Cho vi dụ.3. Thế nào phong cách sáng tác ? Chứng minh. ( Ngươi lái đo sông Đà – Nguyễn Tuân….)4.Nhận diên phong cách cua những tác gia lớn được hoc trong chương trinh như Hô Chi Minh, Tô Hữu...

Hương dẫn nhưng bai đoc thêm

A.Bai thơ Đât nươc cua Nguyến Đinh Thi:I.Kiến thức cơ ban:1.Tac gia:(SGK)2.Hoan canh sang tac;(SGK)3.Nôi dung:a.Mùa thu gợi nhơ:(7 câu đâu)

37

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012b.Mùa thu hiên tai:(14 câu tiếp)c.Sức manh vùng lên cua đât nươc:(con lai)4.Nghê thuâtThơ giàu nhac điêu, hinh anh, cam xuc 5.Y nghĩa văn ban: Tư mua thu cua thiên nhiên, nhà thơ thể hiên niêm vui sướng, tư hào cua con ngươi được làm chu đât nước và khẳng đinh sức sông cua dân tôcII.Luyên tâp: So sánh cách cam nhận vê đât nước qua 2 tác phâm : Đât nước cua Nguyễn Đinh Thi và đoan trich Đât Nước cua Nguyễn Khoa ĐiêmB.Don vê lang cua Nông Quôc Chân: I.Kiến thức cơ ban:1.Tac gia:(SGK)2.Hoan canh sang tac;(SGK)3.Nôi dung:a.Cuôc sông khổ nhục cua nhân dân Cao-Băc-Lang va tôi ac cua giăc:b.Niêm vui khi được giai phong:4.Nghê thuât Lưa chon tư ngữ, cách noi cua đông bào các dân tôc 5.Y nghĩa văn ban: Hinh anh quê hương Cao-Băc-Lang trong những năm kháng chiến chông thưc dân Pháp đau thương mà anh dung II.Luyên tâp: Cam nhận cua em vê niêm vui cua nhân dân Cao-Băc-Lang khi quê hương được giai phongC.Tiếng hat con tau cua Chế Lan Viên:I.Kiến thức cơ ban:1.Tac gia:(SGK)2.Hoan canh sang tac;(SGK)3.Nôi dung:a.Lời đê tư:b.Sư trăn trở, mời goi lên đường:c.Niêm vui cua người nghê sĩ khi được trơ vê vơi nhân dân:d.Khuc hat lên đường:4.Nghê thuât: Sáng tao trong lưa chon tư ngữ, hinh anh, sử dụng biên pháp tu tư Thơ ông giàu chât triết li 5.Y nghĩa văn ban: Bài thơ đa làm sông lai không khi những ngày xây dưng đât nước những năm 60 cua TK XXII.Luyên tâp: Cam nhận cua em vê ý nghĩa biểu tượng cua lơi đê tưD.Đò Lèn cua Nguyễn Duy: I.Kiến thức cơ ban:1.Tac gia:(SGK)2.Hoan canh sang tac;(SGK)3.Nôi dung:a.Nhân vât trư tinh hồi tưởng cuôc sông lam lũ, tân tao cua người ba va sư vô tư đến vô tâm cua minh:b.Sư thức tinh cua người chau:4.Nghê thuât: Sử dụng nhiêu hinh anh mang tinh biểu tượng, tư ngữ gian di mà tinh tế, tâm trang cua nhân vật trữ tinh được thể hiên sâu săc.

38

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-20125.Y nghĩa văn ban: Bài thơ giup ta nhận thức sâu săc : Mỗi cá nhân hay hướng vê nguôn côi cua minh ; nhinh thẳng vào sư thật nhiêu khi nghiêt nga để rut ra chân li cua cuôc đơi.II.Luyên tâp: Tinh cam cua ngươi cháu đôi với bà được thể hiên như thế nào trong bài thơ?Đoc thêm:Bac ơi cua Tô Hưu:I.Kiến thức cơ ban:1.Tac gia:(SGK)2.Hoan canh sang tac;(SGK)3.Nôi dung:a.Nỗi đau đơn va tiếc thương vô han cua nha thơ va dân tôc ta khi Bac qua đời:b.Lòng biết ơn va ca ngợi tinh thương con người cua Bac:c.Khẳng đinh quyết tâm đi theo con đường cua Bac:4.Nghê thuât: Giong thơ chân thành, tha thiết, hinh anh chân thưc, gian di, sử dụng co hiêu qua nhiêu biên pháp tu tư.5.Y nghĩa văn ban: Bài thơ Bác ơi! Là điếu văn bi hung thể hiên niêm tiếc thương vô han, đông thơi đuc kết những suy nghĩ, chiêm nghiêm sâu săc vê con ngươi và cuôc đơi Hô Chi MinhII.Luyên tâp: Hinh tượng Bác Hô được thể hiên như thế nào trong bài thơ?Đoc thêm:Tư do cua P.Ê-LUY-A:I.Kiến thức cơ ban:1.Tac gia:(SGK)2.Hoan canh sang tac;(SGK)3.Nôi dung: Bài thơ là khuc hát tư do cho moi ngươi cho moi dân tôc4.Nghê thuât: Điêp kiểu câu, liêt kê hinh anh, lăp tư theo kiểu xoáy tron 5.Y nghĩa văn ban: Bài thơ thể hiên tâm trang khao khát chân chinh, tha thiết cua những ngươi dân nô lê hướng tới tư do khi cuôc sông cua ho bi bon phát xit dày xéo.Tác phâm thật sư là khuc ca tư do thiết tha cháy bỏngII.Luyên tâp: Cam nhận cua em vê câu thơ :’’tôi viết tên em’’?G. Nhưng ngay đâu cua nươc Viêt Nam mơi-Võ Nguyên Giap:I.Kiến thức cơ ban:1.Tac gia:(SGK)2.Hoan canh sang tac;(SGK)3.Nôi dung:a.Đât nươc đứng trươc nhưng kho khăn thư thach ca vê thế va lưcb. Nhưng quyết sach đung đăn cua Đang, Chính phu va Chu Tich Hồ Chí Minhc. Môi quan hê giưa đât nươc va nhân dân, lanh tụ va quân chung 4.Nghê thuât: Tinh chân thưc cua sư kiên, cam hứng tư hào và giong văn gian di.5.Y nghĩa văn ban: Những kho khăn, nguy nan cua nước Viêt Nam mới trong những ngày đâu; những quyết sách đung đăn, sáng suôt cua Đang, Chinh Phu và Bác Hô; môi quan hê khăng khit giữa đât nước và nhân dân, lanh tụ và quân chung.II.Luyên tâp Suy nghĩ vê môi quan hê giữa lanh tụ và nhân dân qua đoan trich:”Những ngày đâu cua nước Viêt Nam mới”

39

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012

Thưc hanh môt sô phep tu tưA.Thưc hanh môt sô phep tu tư ngư âm:1.Kiến thức:-Nhận biết các phép tu tư ngữ âm trong văn ban : phép điêp âm, điêp vân, điêp thanh , nhip điêu và âm hưởng cua câu-Phân tich tác dụng cua phép tu tư ngữ âm trong văn ban -Bước đâu biết sử dụng trong những ngữ canh thich hợp 2.Luyên tâp:-Nhận biết và phân tich các phép tu tư ngữ âm trong các văn ban cho sẵn B.Thưc hanh môt sô phep tu tư ngư phap:1.Kiến thức:-Nhận biết các phép lăp cu pháp, phép chêm xen và phép liêt kê -Phân tich tác dụng các phép tu tư cu pháp trong văn ban -Bước đâu biết sử dụng trong những ngữ canh thich hợp 2.Luyên tâp:-Nhận biết và phân tich các phép tu tư cu pháp trong các văn ban cho sẵn-Sử dụng phép tu tư cu pháp khi cân thiết

CAC DANG ĐÊ THI HOC KÌ IĐê 1 :

ĐỀ KIỂM TRA HỌC KỲ I MÔN NGỮ VĂN - KHỐI 12

(Thơi gian làm bài 90 phut không kể thơi gian chép đê )

Câu 1 (2 điểm) : Anh ( chi ) hay giới thiêu : Tuyên ngôn Đôc lập ( Hô Chi Minh ) vưa là môt văn kiên co giá tri lich sử , vưa là môt tác phâm chinh luận đăc săc ? ( không quá 100 tư )Câu 2 (3 điểm) :Hay viết môt bài văn ngăn (không quá 400 tư) trinh bày suy nghĩ cua anh chi vê ý kiến sau:“Môt người đã đánh mất niềm tin vao ban thân thì chăc chăn con đánh mất thêm nhiều thứ quy giá khác nữa”.Câu 3 ( 5 điểm ) Cam nhận cua anh chi vê hinh tượng thiên nhiên và con ngươi Viêt Băc trong đoan thơ sau (không quá 3 trang giây thi) :

Ta vê, minh co nhớ taTa vê ,ta nhớ những hoa cung ngươi. Rưng xanh hoa chuôi đỏ tươiĐèo cao năng ánh dao gài thăt lưng. Ngày xuân mơ nở trăng rưngNhớ ngươi đan non chuôt tưng sợi giang. Ve kêu rưng phách đổ vàngNhớ cô em gái hái măng môt minh Rưng thu trăng roi hoa binhNhớ ai tiếng hát ân tinh thuy chung .

( Viêt Băc – Tô Hữu )

40

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012 ………………………HẾT………………………….Đê 2 : ĐÊ KIỂM TRA HOC KỲ I MÔN NGỮ VĂN - KHỐI 12

(Thơi gian làm bài 90 phut không kể thơi gian chép đê )Câu 1 (2 điểm) : Giới thiêu hoàn canh sáng tác bài thơ Viêt Băc cua Tô Hữu ? ( không quá 100 tư )Câu 2 (3 điểm) : Đạo đức gia la môt căn bênh chết người luôn nấp sau bô mặt hao nhoáng. Tư ý kiến trên,anh/chi hay viết môt bài văn ngăn( không quá 400 tư) trinh bày suy nghĩ cua minh vê sư nguy hai cua đao đức gia đôi với con ngươi và cuôc sông. Câu 3 ( 5 điểm ) Cam nhận cua anh chi vê hinh tượng ngươi linh Tây Tiến trong đoan thơ sau ( không qua 3 trang giây thi ) :

Tây Tiến đoàn binh không moc tocQuân xanh màu lá dữ oai humMăt trưng gửi mông qua biên giớiĐêm mơ Hà Nôi dáng kiêu thơmRai rác biên cương mô viễn xứChiến trương đi chẳng tiếc đơi xanhÁo bào thay chiếu anh vê đâtSông Ma gâm lên khuc đôc hành .

( Tây Tiến – Quang Dũng )

VỢ CHỒNG A PHÚ

(TÔ HOÁI )I . TAC GIẢ

Tô Hoài tên khai sinh là Nguyễn Sen. Ông sinh năm 1920, quê nôi ở Thanh Oai –Hà Đông, nhưng sinh ra và lớn lên ở quê ngoai-làng Nghĩa Đô, phu Hoài Đức, tỉnh Hà Đông.Tô Hoài viết văn tư trước CM, nổi tiếng với tác phâm Dế Mèn phiêu lưu ki. Ông co vôn hiểu biết phong phu, sâu săc vê phong tục tập quán vê nhiêu vung khác nhau cua đât nước.Năm 1996, ông được nhà nước tăng giai thưởng Hô Chi Minh vê văn hoc nghê thuật.Tác phâm tiêu biểu: Dế Mèn phiêu lưu ki, O chuôt, Truyên Tây Băc, Cát bụi chân ai …II. Xuât xứ tac phẩmVợ chông A Phu được viết năm 1952 in trong tập truyên Tây Băc 1954 . Tập truyên được tăng giai Nhât-Giái thưởng Hôi Văn nghê Viêt Nam 1954-1955.Truyên Tây Băc là kết qua cua chuyến thâm nhâp thưc tế cua Tô Hoài cung bô đôi vào giai phong Tây Băc.III. Nôi dung:1. Nhân vât Mi: - Cuôc sông thông khổ; Mi là môt cô gái tre đep, yêu đơi, nhưng vi mon nợ truyên kiếp mà gia đinh Mi không tra nổi khiến Mi trở thành con dâu gat nợ nhà thông li Pá tra.Bi băt làm con dâu gat nợ Mi đinh tư tử, đêm nào Mi cung khoc nhưng cái chết cua cô vẫn không tra được hết nợ Mi châp nhận sông “lui lui như con rua trong xo cửa” âm thâm như chiêc bong.Ở lâu trong cái khổ Mi tưởng minh là con trâu con ngưa, chỉ nhớ đi nhớ lai những công viêc giông nhau. Mi không con ý thức vê cuôc sông, vô cam không tinh yêu, không khát vong, hoàn toàn bi tê liêt vê tinh thân.- Sức sông tiêm tàng và khát vong hanh phuc:Những nhân tô tác đông đến sư hôi sinh cua Mi ;

41

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012+ Mua xuân vê” những chiếc váy hoa đa đêm ra phởi mõm đá xoè như con bướm săc sỡ, đám tre con đợi Tết chơi quay cươi âm trên sân trước nhà: tác đông đến tâm hôn Mi. + Rượu là chât xuc tác trưc tiếp để khát vong yêu đơi cua Mi được trỗi dậy “Mi lén lây hu rượu uông ưng ưc tưng bát”. Rượu co thể làm đâu oc và cơ thể Mi say nhưng tâm hôn cô thi tỉnh dậy sau bao ngày câm nin Mi uông như cho ha giận. + Tiếng sáo trong đêm tinh mua xuân đa vong vào tâm hôn Mi, Mi nghe tiếng sáo vong lai thiết tha bôi hôi, trong đâu Mi vẫn rập rơn tiếng sáo. Tiếng sáo như biểu tượng cua khát vong tinh yêu tư do. Luc đâu tiếng sáo con “lâp lo”, “lơ lửng” ở đâu nui, nhưng sau đo đa thâm nhập vào thế giới nôi tâm cua Mi. Mi nhớ vê quá khứ, “ Mi thây long phơi phới tre lai, Mi con tre lăm, Mi muôn đi chơi. Mi xăn mỡ bỏ vào đĩa cho căn buông sáng lên, măc áo mới quân lai toc để chuân bi đi chơi. Mi quên hẳn sư co măt cua A Sử, quên hẳn minh đang bi troi, vẫn tha hôn trong tiếng sáo. - Sức phan kháng manh me : trước canh A Phu bi troi, ban đâu Mi hoàn toàn vô cam “Mi vẫn than nhiên thổi lửa hơ tay nhưng khi thây dong nước măt chay xuông hai hỏm má đen sam cua A Phu”, Mi bỗng giật minh xot xa cho thân phận. Thương ngươi và cung thương minh Mi nhận ra tôi ác cua cha con thông lý Pá Tra. Mi quyết đinh cởi troi cho A Phu và đo cung là cởi troi cho cuôc đơi minh.→ Mi là môt cô gái tre đep bi đây vào tinh canh bi đát triên miên trong kiếp sông nô lê nhưng trong cô vẫn tiêm tàng môt sức sông manh liêt dẫn đến hành đông táo bao. Qua đo ta thây Mi là môt cô gái co đơi sông nôi tâm âm thâm nhưng manh me.2. Nhân vât A Phu+A Phu co sô phận éo le, mô côi ca cha lẫn me trong môt trận dich đậu mua, không ngươi thân thich, bi ngươi ta băt để đổi thoc… luc bé đi làm thuê hết nhà này đến nhà khác. Lớn lên giữa nui rưng A Phu là môt chàng trai khoe manh “chay nhanh như ngưa, biết đuc lưỡi cày, lai cày giỏi con gái nhiêu ngươi mê” nhưng A Phu nghèo không thể lây nổi vợ. +A Phu là ngươi co phâm chât tôt đep, co sức khoe phi thương, là đứa con tư do cua nui rưng, yêu tư do, yêu lao đông, hôn nhiên, chât phát.3. Gia tri tac phẩm;;+Giá tri hiên thưc.miêu ta chân thưc sô phận cưc khổ cua ngươi miên nui,đăc biêt là ngươi dân nghèo, phơi bày ban chât tàn bao cua giai câp thông tri miên nui+Giá tri nhân đao: Tác gia thể hiên tinh yêu thương, sư đông cam sâu săc với thân phận đau khổ cua ngươi dân lao đông miên nui trước CM; tô cáo, lên án, phơi bày ban chât xâu xa, tàn bao cua giai câp thông tri, trân trong và ngợi ca ve đep tâm hôn, sức sông manh liêt và kha năng CM cua nhân dân Tây Băc.4. Y nghĩa văn ban: Tô cáo tôi ác cua bon phong kiến thưc dân thể hiên sô phận đau khổ cua ngươi dân miên nui; phan ánh con đương giai phong và ngợi ca ve đep, sức sông tiêm tàng, manh liêt cua ho.IV. Cac dang đê tham khao:1. Đê 1: Trong bài Cam nghĩ về Vợ chồngA Phu Tô Hoài viết “ nhưng điêu ki diêu là dẫu trong cung cưc đến thế moi thế lưc cua tôi ác cung không giết được sức sông cua con ngươi. Lay lăc đoi khổ, Mi vẫn sông, âm thâm, tiêm tàng, manh liêt”. Phân tich nhân vật Mi trong tác phâm Vợ chồng A Phu cua nhà văn Tô Hoài để làm sáng tỏ nhận xét trên.2. Đê 2: Co ngươi noi rằng “khi căt dây troi cứu A Phu, Mi cung đa tư căt dây troi cua cuôc đơi minh với nhà thông lý Pá tra”|.Em co đông ý như vậy không? Qua nhân vật Mi trong tác phâm Vợ chồng A Phu em hay phân tich để làm sáng tỏ ý trên.3. Đê 3: Hay kể lai môt cách ngăn gon truyên Vợ chồng A Phu tư đâu cho đến khi Mi và A Phu thoát khỏi Hông Ngài. Tư đo hay phân tich chi tiết mà em thich thu nhât trong đoan văn ây.4. Đê 4: Phân tich diễn biến tâm lý cua nhân vật Mi tư luc vê làm dâu nhà thông lý Pá Tra cho đến khi chay theo A Phu trôn khỏi Hông Ngài.5. Đê 5: Phân tich giá tri nhân đao trong truyên ngăn Vợ chồng A Phu.

VỢ NHẶT ( Kim Lân)42

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012

I / Tac gia1. Kim Lân tên khai sinh là Nguyễn Văn Tài (1920- 2007). Quê ở làng Phu Lưu, xa Tân Hông huyên Tiên Sơn tỉnh Băc Ninh. Được nhà nước tăng giai thưởng vê văn hoc nghê thuật năm 2001.Kim Lân là cây but viết truyên ngăn xuât săc. Thế giới nghê thuật cua ông thương tập trung ở khung canh nông thôn và hinh tượng ngươi nông dân. Đăc biêt, ông co những trang viết đăc săc vê phong tục và đơi sông thôn quê. Kim Lân là nhà văn môt long môt da đi vê với “đât” với “ngươi” với “thuân hậu nguyên thuỷ” cua cuôc sông nông thôn.2. Tac phẩm chính: Nên vợ nên chông (1955), Con cho xâu xi (1962).Tác phâm Vợ Nhăt được in trong tập truyên Con cho xâu xi.3. Bôi canh xa hôi cua truỵên:Câu chuyên xay ra trong bôi canh phát xit Nhật nhay vào Đông Dương ,cung với thưc dân Pháp áp bức, boc lôt nhân dân ta. Chung băt nhân dân ta nhổ lua trông đay nên vào tháng 3 năm 1945 nan đoi khung khiếp đa xay ra, chỉ trong vong vài tháng tư Quang Tri đến Lang Sơn hơn 2 triêu ngươi chết đoi.II Nôi dung1. Y nghĩa nhan đê Vợ nhătNhan đê Vợ Nhăt thâu tom giá tri nôi dung tư tưởng tác phâm.Vợ Nhăt, thân phận con ngươi trở nên re rung,thông thương ngươi ta lây vợ co dam hỏi ,cưới xin đàng hoàng, con tràng Nhăt được vợ nhơ vào những câu noi đua và mây bát bánh đuc. Sư viêc này noi lên tinh canh thê tham và thân phận tui nhục cua ngươi nông dân nghèo trước CMT8, tuy nhiên no cung bôc lô sư cưu mang đum boc lẫn nhau, khát vong hướng tới cuôc sông gia đinh và niêm tin cua con ngươi trong canh khôn cung.2. Tinh huông truyênTràng là môt ngươi nghèo lai xâu xi ,dân ngụ cư giua luc đoi khát, cái chết đang cận kê Tràng lai co vợ, lai là vợ theo. Sư viêc Tràng co vợ đông nghĩa gia đinh tăng thêm môt miêng ăn kho khăn lai càng chông chât. Vi vậy viêc Tràng co vợ là môt nghich canh éo le ,buôn vui lẫn lôn. Tât ca moi ngươi đêu ngac nhiên.- Moi ngươi ở xom ngụ cư ngac nhiên khi thây Tràng đang luc đoi kém đến nuôi thân cung không nổi, hôm nay lai dăt theo sau môt ngươi đàn bà.- Bà cụ Tứ -me Tràng- lai càng ngac nhiên hơn, thây con minh co vợ bà buôn vui, mưng lo lẫn lôn “biết chung co nuôi nổi nhau qua cơn đoi khát này không”.-Ban thân Tràng cung bât ngơ với chinh hanh phuc cua minh “Nhin thi ngôi ngay giữa nhà, đến bây giơ hăn vẫn con ngơ ngợ”, thậm chi sáng hôm sau Tràng vẫn chưa hết bàng hoàng.Tinh huông truyên mà Kim Lân xây dưng vưa bât ngơ lai vưa hợp lý, no thể hiên giá tri hiên thưc và giá tri nhân đao cua tác phâm.3. Cac nhân vât trong tac phẩma/Nhân vât TrangTràng là môt ngươi lao đông nghèo, anh “nhăt ”được vợ trong hoàn canh đoi kém, luôn khao khát hanh phuc và co ý thức xây dưng hanh phuc. “Chậc kê”, cái tăc lưỡi cua Tràng không phai sư liêu lĩnh mà thể hiên môt sư cưu mang, môt tâm long nhân hậu. Quyết đinh co ve đơn gian nhưng thể hiên tinh thương cua con ngươi đôi với nhau trong canh khôn cung, Tràng đa liêu đưa ngươi đàn bà xa la vê nhà “trong phut chôc Tràng quên tât ca tăm tôi chỉ con tinh nghĩa với ngươi đàn bà đi bên ”. Buổi sáng đâu tiên co vợ, thây nhà cửa sach se, gon gàng Tràng cam thây yêu thương và găn bo, co trách nhiêm với gia đinh “hăn thây bây giơ hăn mới nên ngươi.b/ Người vợ nhăt: Là nan nhân cua cái đoi, do hoàn canh đa khiến thi chao chát, thô tục và châp nhận làm môt ngươi vợ theo. Thi theo Tràng vê làm vợ trước hết là chay trôn cái đoi, nhưng trong sâu thẳm thi vẫn khao khát môt mái âm gia đinh. Trên đương theo Tràng vê nhà, cái ve “cong cớn”đa biến mât chỉ con ngươi phụ nữ e then, ngượng ngung đây nữ tinh (đi sau Tràng ba bôn bước, cái non rách che nghiêng, ngôi ở mép giương…) thể hiên môt tâm trang lo âu khi bước chân vê làm dâu nhà ngươi.

43

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012Sớm mai thức dậy, thi biết lo toan, vun vén cho hanh phuc gia đinh. Đo là hinh anh cua môt ngươi vợ hiên, dâu thao. Ngươi phụ nữ xuât hiên không tên, không tuổi, không quê quán như “rơi” vào giữa thiên truyên để Tràng nhăt vê làm vợ. Tư chỗ nhân cách bi bop méo vi cái đoi thi thiên chức làm vợ, làm dâu được đánh thức khi ngươi phụ nữ này quyết đinh găn bo sô phận minh với Tràng. Chinh thi cung đa nhen nhom cho niêm hi vong cua moi ngươi trỗi dậy khi kể chuyên phá kho thoc cua Nhật ở Băc Giang, Thái Nguyên.c/ Ba cụ Tứ: Môt ngươi me nghèo khổ, rât mưc thương con, khi biết tin Tràng co vợ bà “vưa ai oán vưa xot thương cho sô kiếp đứa con minh ”. Đôi với vợ Tràng thi “long bà đây xot thương” nén vào long tât ca bà dang rông vong tay để đon ngươi đàn bà xa la làm con dâu minh “Ừ, thôi thi các con phai duyên phai kiếp với nhau, u cung mưng long”.Trong bữa cơm đâu tiên đon nàng dâu mới ,bà cụ tứ đa nhen nhom cho các con niêm tin, bàn tinh đến tương lai “ khi nào co tiên ta mua lây đôi gà…cha mây mà co đàn gà cho mà xem”.Bà cụ Tứ là hiên thân cho nỗi khổ cua con ngươi, ngươi me ây đa nhin cuôc hôn nhân éo le cua con thông qua nỗi đau khổ cua cuôc đơi bà. Bà lo lăng trước thưc tế quá nghiêt nga nhưng vẫn mưng cho con đa yên bê gia thât. Diễn biến tâm trang bà cụ tư ngac nhiên đến xot thương nhưng trên hết vẫn là tinh yêu thương sâu săc. Bà cụ Tứ là hiên thân cua ngươi phụ nữ Viêt Nam nhân hậu, bao dung và giàu long vi tha, môt con ngươi lac quan, co niêm tin vào tương lai, hanh phuc tươi sáng.+ Ba nhân vật co niêm khát khao sông và hanh phuc, niêm tin hi vong vào tương lai tươi sáng ở những thơi khăc kho khăn nhât, ranh giới mong manh giữa sư sông và cái chết. Qua các nhân vật, nhà văn muôn thể hiên tư tưởng “du kê bên cái đoi, cái chết, ngươi ta vẫn khao khát hanh phuc, vẫn hướng vê ánh sáng, vẫn tin vào sư sông và vẫn hi vong vào tương lai”.

4/ Nghê thuât; - Xây dưng được tinh huông truyên đôc đáo.- Cách kể chuyên tư nhiên, hâp dẫn, dưng canh sinh đông, nhiêu chi tiết đăc săc.- Nhân vật được khăc hoa sinh đông, đôi thoai hâp dẫn thể hiên tâm lý tinh tế.5/ Y nghĩa văn ban”Tô cáo tôi ác cua bon thưc dân, phát xit đa gây ra nan đoi khung khiếp năm 1945 và khẳng đinh: ngay bên bơ vưc cua cái chết, con ngươi vẫn hướng vê sư sông, tin tưởng ở tương lai, khao khát tổ âm gia đinh và yêu thương đum boc lẫn nhau.III. Cac dang đê tham khao:1. Đê 1: Tom tăt truyên và phân tich ý nghĩa nhan đê Vợ Nhặt.2. Đê 2: Phân tich tâm trang cua bà cụ Tứ. Qua đo em hiểu gi vê tâm long bà me nghèo?3. Đê 3: Tư những tinh tiết chinh và tên truyên Vợ nhăt, em nhận xét gi vê sô phận ngươi phụ nữ nông thôn trước cách mang tháng 8 qua nhân vật vợ Tràng.4. Đê 4: Nét nghê thuật nổi bật trong truyên ngăn Vợ nhăt? Chi tiết nào trong tác phâm gây xuc đông hơn ca? Vi sao?5. Đê 5: Phân tich tinh huông truyên đôc đáo mà Kim Lân đa tao dưng lên trong tác phâm.GỢI Ý : Đê 5A. Mở bai: -Giới thiêu tác gia, tác phâm, nhân manh đến yếu tô làm nên sư thành công cua tác phâm đo là nghê thuật xây dưng thành công tinh huông truyên.B. Thân bai:Tinh huông truyên thể hiên ngay trong tiêu đê tác phâm. Tràng nhăt được vợ ở chợ như ngươi ta nhăt môt thứ đô vật vô chu nào đo. Điêu đo làm nên sư la lung và khác thương.Ngươi ta lây vợ co dam hỏi, cưới xin nhưng anh Tràng lây vợ nhơ vào mây câu noi đua và bôn bát bánh đuc.Tràng lây vợ xay ra trong luc đoi kém nên khiến cho ca xom ngac nhiên, bà cụ Tứ ngac nhiên và ban thân Tràng cung thây bôi rôi vê tinh canh ban thân minh.Nhưng chinh trong hoàn canh bi đát ây, lai làm cho những con ngươi đau khổ ây nương tưa xich lai gân nhau cung nhau hi vong vào tương lai.

44

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012Trong tinh huông đăc biêt ây, nhà văn đa để cho nhân vật bôc lô tinh cách và ho cung không mât hết niêm tin vào sư sông, vẫn cưu mang đum boc lẫn nhau xây dưng gia đinh, hi vong vào tương lai.Tinh huông truyên cung tao cho nhà văn co tiếng noi riêng tô cáo chế đô thưc dân phong kiến đa gây nên cái đoi khung khiếp, đa ha phâm giá con ngươi thâp đến mức re mat, vợ theo, nhăt được vợ chỉ vài bát bánh đuc.C. Kết bai: Tinh huông truyên đôc đáo và kha năng phân tich tâm lý nhân vật tinh tế, đa gop phân làm nên thành công cua truyên ngăn Vợ nhăt.

Kiêu lam vănNGHI LUÂN VÊ MÔT TAC PHẨM, MÔT ĐOAN TRÍCH VĂN XUÔI

A/Kiến thứcĐôi tượng nghi luận vê môt tác phâm môt đoan trich văn xuôi rât đa dang, co thể là giá tri nôi dung và nghê thuật cua môt tác phâm noi chung, co thể chỉ là môt phương diên, thậm chi môt khia canh nôi dung hay nghê thuật cua tác phâm hoăc cua các tác phâm, đoan trich khác nhau.Bài nghi luận vê môt tác phâm, môt đoan trich văn xuôi thương co các nôi dung.- Giới thiêu tác phâm hoăc đoan trich văn xuôi cân nghi luận.- Phân tich giá tri nôi dung và nghê thuật theo đinh hướng cua đê hoăc môt sô khia canh đăc săc nhât cua tác phâm, đoan trich.- Nêu đánh giá chung và ý nghĩa cua tác phâm, đoan trich.B/ Cac dang đê tham khaoĐê 1. Trong truyên ngăn “Chiếc thuyên ngoài xa” Nguyễn Minh Châu (NMC) đa xây dưng được môt tinh huông truyên mang ý nghĩa khám phá, phát hiên vê đơi sông. Anh, chi hay làm rõ điêu đo.+Gợi ý đap an:1. Giơi thiêu chung(Mở bai)-Sau 1975, NMC quan tâm tiếp cận đơi sông ở goc đô thế sư. Ông là môt trong những cây but tiên phong cua văn hoc VN thơi ki đổi mới.NMC sáng tác truyên ngăn Chiếc thuyền ngoai xa năm 1983. Trong tác phâm này, nhà văn đa xây dưng được môt tinh huông truyên mang ý nghĩa khám phá, phát hiên vê đơi sông.2. Phân tích tinh huông truyên(Thân bai)a/ Tinh huông truyên:- Nghê sĩ Phung đến môt vung ven biển miên trung chụp môt tâm anh cho cuôn lich năm sau. Anh thây canh chiếc thuyên ngoài xa , trong làn sương sớm, đep như tranh ve. Phung nhanh chong bâm máy, thu lây môt hinh anh không dễ gi găp được trong đơi.- Khi chiếc thuyên vào bơ, anh thây hai vợ chông hàng chài bước xuông, anh chứng kiến canh ngươi chông đánh vợ, đứa con ngăn bô và những ngày sau canh đo lai tiếp diễn. Phung không ngơ đằng sau đằng sau môt bức tranh đep là bao ngang trái, nghich lý cua cuôc đơi.b/Cac nhân vât vơi tinh huông:Tinh huông truyên được tao nên bởi nghich canh giữa ve đep chiếc thuyên ngoài xa với sư thật là sư ngang trái trong gia đinh thuyên chài. Gánh năng gia đinh đè năng trên đôi vai ngươi chông khiến ga trở thành môt ke vu phu. Ngươi vợ vi thương con nên nhẫn nhục chiu đưng những đon tra tân, ngược đai cua chông mà không biết minh đa làm tổn thương tâm hôn đua con trai (thằng Phát). Cậu bé bênh vưc me, thương me thành ra căm ghét cha minh.Chánh án Đâu tôt bụng nhưng lai đơn gian trong cách nghĩ. Anh khuyên ngươi đàn bà bỏ chông mà không biết bà cân môt chỗ dưa kiếm sông để nuôi con khôn lớn.c/ Y nghĩa kham pha, phat hiên cua tinh huông- Ở tinh huông này, cái nhin và cam nhận cua nghê sĩ Phung, chánh án Đâu là sư khám phá, phát hiên sâu săc vê đơi sông và con ngươi.

45

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012- Đâu hiểu được nguyên do ngươi đàn bà không thể bỏ chông là vi những đứa con. Anh vỡ le ra nhiêu điêu trong cách nhin nhận cuôc sông. -Phung như thây chiếc thuyên nghê thuật thi ở ngoài xa, con sư thật cuôc đơi thi ở rât gân. Câu chuyên cua ngươi đàn bà ở toà án huyên giup anh hiểu rõ hơn cái co li trong tưởng như cái nghich lý ở gia đinh thuyên chài. Anh hiểu thêm chinh ban thân minh giữa cuôc đơi.3/Kết luân:- Tinh huông truyên Chiếc thuyên ngoài xa co ý nghĩa khám phá, phát hiên vê sư thật đơi sông, môt tinh huông nhận thức.Tinh huông truyên đa nhân manh môi quan hê găn bo giữa nghê thuật với cuôc đơi, khẳng đinh cái nhin đa diên, nhiêu chiêu vê đơi sông, gợi mở những vân đê mới cho sáng tao nghê thuật.Đê 2. Phân tich nghê thuật trào phung trong đoan trich “Hanh phuc cua môt tang gia ” cua Vu trong Phụng.Đê 3. Nôi dung và nghê thuật châm biếm, đa kich trong truyên ngăn Vi hanh cua Nguyễn Ái Quôc.Đê 4. Tư chon môt đoan trich trong truyên Vợ chồng A Phu cua Tô Hoài, phân tich để làm nổi bật thành công cua tác gia trong viêc khăc hoa nôi tâm nhân vật.Đê 5. Phân tich vai tro cua nhân vật vợ Tràng trong truyên Vợ nhặt cua Kim Lân.Đê 6. Màu săc Nam Bô trong truyên Những đứa con trong gia đình cua Nguyễn Thi.

RƯNG XÀ NU(NGUYỄN TRUNG THÀNH)

I. Kiến thức vê tac gia:1. Tac gia: Nguyễn Trung Thành tên khai sinh là Nguyễn Ngoc Báu (but danh Nguyên Ngoc). Ông sinh năm 1932, quê ở huyên Thăng Binh tỉnh Quang Nam.Năm 1950 ông vào bô đôi, sau đo làm phong viên báo quân đôi nhân dân. Năm 1962, ông tinh nguyên trở lai chiến trương miên Nam.Năm 2001, ông được nhận giai thưởng nhà nước vê văn hoc nghê thuật.Tác phâm tiêu biểu: Đât nước đứng lên(được tăng giai nhât –giai thưởng Hôi văn nghê VN năm 1954-1955), Reo cao, Trên quê hương những anh hung Điên Ngoc …2. Hoan canh sang tac:Đâu năm 1965, Mĩ đổ quân ào at vào miên Nam và tiến hành đánh phá ác liêt miên Băc. Rưng Xà Nu được viết vào đung thơi điểm ca nước đang sôi sục không khi đánh Mĩ( ra măt lân đâu tiên trên tap chiVăn nghê Quân giai phong Trung trung bô sô 2/1965, sau đo in trong tập Trên quê hương những anh hung Điên Ngoc), là tác phâm nổi tiếng nhât trong sô các sáng tác cua Nguyên Ngoc viết trong những năm kháng chiến chông đế quôc Mĩ.II Nôi dung :1. Nhan đê: Rưng Xà Nu là môt sáng tao nghê thuật đăc săc cua nhà văn. Rưng Xà Nu là hinh anh trung tâm co ve đep riêng, co ý nghĩa biểu tượng cho con ngươi Tây nguyên.Bên canh đo, Rưng Xà Nu con ân chứa ân tượng kho quên cua đât rưng Tây Nguyên, gợi lên ve đep hung tráng ,man dai và môt sức sông bât diêt cua môt loài cây và tinh thân bât khuât cua con ngươi.2. Hinh tượng cây xa nu:+ Cây xà nu là môt phân máu thit trong đơi sông vật chât và tinh thân cua ngươi dân làng Xô Man.+ Cây xà nu tượng trưng cho phâm chât và sô phận cua nhân dân Tây Nguyên trong chiến tranh cách mang. Mở đâu tác phâm, nhà văn tập trung giới thiêu vê rưng xà nu, môt rưng xà nu “nằm trong tâm đai bác cua đôn giăc, hâu hết đan đai bác đêu rơi vào ngon đôi xà nu canh môt con nước lớn.”Rưng xà nu nằm trong cuôc đụng đô lớn cua lich sử(đân làng Xô Man và quân Mĩ-Diêm). Tư chỗ ta thưc, hinh anh rưng xà nu đa trở thành biểu tượng.Rưng xà nu phai gánh chiu những trận đai bác cua quân thu “ Ca rưng xà nu không co cây nào là không bi thương, co những cây bi chăt đứt ngang nửa thân minh, đổ ào ào như môt trận bao, co những cây con vưa lớn ngang tâm ngưc ngươi đa bi đai bác chăt đứt làm đôi. Ở những cây đo, nhưa con trong, chât dâu con loang, vết thương không lành được cứ loét mai ra, năm mươi hôm thi cây chết”.

46

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012Các tư ngữ : vết thương, cục máu lớn, loét mai ra….là những tư ngữ thương diễn ta nỗi đau con ngươi, tư đo gợi lên cam giác đau đớn. Bên canh đo, nhà văn con phát hiên ra ve đep cua cây xà nu là ve đep cua sức sông manh liêt “trong rưng it co loai cây sinh sôi nay nở khoe như vậy, canh môt cât xà nu mới nga gục đa co bôn năm cây con moc lên …”. Xà nu không những biết tư bao vê minh mà con bao vê sư sông , bao vê dân làng Xô man “cứ thế hai ba năm nay rưng xà nu ưỡn tâm ngưc lớn để che chở cho dân làng”. Tư đo rưng xà nu là hiên thân cho ve đep, những mât mát, đau thương, sư khao khát tư do và sức sông bât diêt cua dân làng Xô man noi riêng và đông bào Tây Nguyên noi chung.3. Hinh tượng nhân vât TNÚ+ Tnu gan goc, dung cam, táo bao( khi con nhỏ vào rưng tiếp tế cho cán bô ..)+ Tnu là ngươi co tinh kỉ luật cao, tuyêt đôi trung thành với cách mang, bi giăc băt, tra tân, lưng Tnu ngang doc vết dao chém cua ke thu nhưng anh vẫn gan goc không lui bước.+ Tnu co môt trái tim yêu thương và sôi sục căm thu, sông rât nghĩa tinh với bà con buôn làng, cách mang và luôn mang trong tim ba môi thu lớn: thu cua ban thân, cua gia đinh và cua buôn làng.Câu chuyên cua cuôc đơi Tnu là câu chuyên đây bi tráng. Tnu là nơi tập trung cua những đau thương mà vung đât này phai chiu đưng và Tnu cung hôi tụ đây đu moi phâm chât: sư dung cam, bât khuât, trung thành cua đông bào Tây Nguyên đôi với CM.+ Cuôc đơi bi tráng và con đương đến với CM cua tnu điển hinh cho con đương đến với CM cua ngươi dân Tây Nguyên, gop phân làm sáng tỏ chân lý cua thơi đai: Phai dung bao lưc CM để tiêu diêt bao lưc phan CM; đâu tranh vu trang là con đương tât yếu để tư giai phong.4/ Hinh tượng rưng xà nu và Tnu co môi quan hê khăng khit bổ sung cho nhau. Rưng xà nu chỉ giữ được màu xanh bât diêt khi co những con ngươi biết hi sinh như Tnu; sư hi sinh cua những con ngươi nhưTnu gop phân làm cho những cánh rưng mai mai xanh tươi.5/ Y nghĩa văn ban:Ngợi ca tinh thân bât khuât ,sức manh quật khởi cua đông bàodân tôc Tây Nguyên noi riêng ,đât nước ,con ngươi VN noi chung trong cuôc đâu tranh giai phong dân tôc và khẳng đinh chân li cua thơi đai:để gin giữ sư sông con cua đât nước và nhân dân, không co cách nào khác là phai cung nhau đứng lên câm vu khi chông lai ke thu.III/ Nghê thuât:- Tác phâm dưng lên được không khi ,màu săc đậm chât Tây Nguyên thể hiên ở bức tranh thiên nhiên ; ở ngôn ngữ, tâm li, hành đông cua các nhân vật.- Xây dưng thành công các nhân vật vưa co những nét cá tinh sông đông vưa mang những phâm chât co tinh khái quát, tiêu biểu (cụ Mết ,Dit ,Tnu )- Khăc hoa thành công hinh tượng cây xà nu- môt sáng tao nghê thuật đăc săc- tao nên màu săc sử thi và lang man bay bổng cho thiên truyên .:- Lơi văn giàu tinh tao hinh, giàu nhac điêu, khi thâm trâm, , trang nghiêm. khi tha thiếtIV / Cac dang đê tham khao:1/ Phân tich hinh tượng cây xà nu trong truyên ngăn .Rưng xà nu cua Nguyễn Trung Thành .Nhận xét ngăn gon vê nghê thuật miêu ta cây xà nu cua nhà văn.2/ Vi sao Nguyễn Trung Thành lai đăt cho câu chuyên vê làng Xô Man (Tây Nguyên ) đánh Mĩ là Rưng Xà Nu ? Phân tich hinh tượng cây xà nu trong truyên để chứng tỏ hinh tượng này là môt sáng tao nghê thuât đăc săc cua nhà văn gop phân quan trong trong viêc bôc lô chu đê tác phâm.+ Gợi ýĐê 1 A/ Mở bai (Giơi thiêu chung )-Nguyễn Trung Thành găn bo với Tây nguyên suôt hai cuôc kháng chiến và co nhiêu tác phâm thành công vê manh đât con ngươi nơi đây- Truyên ngăn Rưng xà nu ra đơi năm 1965 , khi đế quôc Mĩ ào at đổ quân vào miên nam, là câu chuyên nổi dậy cua dân làng Xô Man và cây xà nu là môt hinh tượng xuyên suôt ,nổi bật trong tác phâm.B/ Thân bai (Phân tích hinh tượng cây xa nu )1/ Cây xa nu găn bo vơi cuôc sông con người Tây nguyên:

47

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012- Cây xà nu hiêh lên trong tác phâm trước hết như môt loài cây đăc thu, tiêu biểu cua miên đât tây nguyên.Qua hinh tượng cây xà nu nhà văn đa tao dưng được bôi canh hung vĩ và hoang da đậm màu săc Tây Nguyên cho câu chuyên.- Cây xà nu gân gui với đơi sông cua ngươi dân xô man,là chứng nhân cua những sư kiên quan trong xay ra với ho trong cuôc kháng chiến chông Mĩ trương ki.2/ Cây xa nu tượng trưng cho phẩm chât va sô phân con người Tây Nguyên.- Thương tich mà rưng xà nu phai gánh chiu do đan đai bác cua ke thu gợi đến những mât mát đau thương mà đông bào ta đa trai qua trong cuôc kháng chiến chông đế quôc Mĩ.-Sư tôn tai ki diêu cua rưng xà nu qua những hành đông huỷ diêt , tàn phá thể hiên sư bât khuât ,kiên cương, sư vươn lên manh me cua con ngươi Tây Nguyên, cua đông bào miên Nam trong cuôc chiến đâu môt mât môt con với ke thu.-Đăc tinh “ham ánh sáng” cua cây xà nu tượng trương cho niêm khao khát tư do, long tin vào lý tưởng CM cua ngươi Tây Nguyên, cua đông bào miên Nam.-Kha năng sinh sôi manh liêt cua cây xà nu cung sư rông lớn bat ngàn cua rưng xà nu gợi nghĩ đến sư tiếp nôi cua nhiêu thế hê ngươi Tây Nguyên đoàn kết bên nhau kháng chiến.3/ Nhân xet vê nghê thuât miêu ta cây xa nu:- Kết hợp miêu ta bao quát lẫn cụ thể khi dưng lên hinh anh ca khu rưng bat ngàn ở Tây Nguyên.- Phôi hợp cam nhận cua nhiêu giác quan trong viêc miêu ta những cây xà nu với voc dáng đây sức lưc ,tràn trê mui nhưa thơm, ngơi xanh dưới ánh năng.-Miêu ta cây xà nu trong sư so sánh, đôi chiếu thương xuyên với con ngươi. Các hinh thức nhân hoá ,ân dụ tượng trưng đêu được vận dụng nhằm thể hiên sư sông đông ve hung vĩ khoáng đat cua thiên nhiên đông thơi gợi nhiêu suy tưởng sâu xa vê con ngươi, vê đơi sông.-Giong văn đây biểu cam với những cụm tư được lăp đi lăp lai gây cam tưởng đoan văn như môt đoan thơ trữ tinh.C/Kết bai:- NTT đa khăc hoa thành công hinh tượng cây xà nu tiêu biểu cho ve đep hào hung, đây sức sông cua thiên nhiên và con ngươi Tây Nguyên.-Trong nghê thuật miêu ta cây xà nu, chât sử thi và chât thơ hoà quyên nhuân nhuyễn, thể hiên môt phong cách văn xuôi vưa say mê, vưa giỏi tao hinh cua tác gia.Đê 2+ Lý giai viêc đăt tên truyên và nêu rõ ý nghĩa biểu tượng cua tên truyên Rưng xà nu.+ Phân tich hinh tượng cây xà nu làm nổi bật 2 ý:- Hinh tượng cây xà nu là môt sáng tao nghê thuật đăc săc.- Hinh tượng gop phân quan trong trong viêc bôc lô chu đê cua tác phâm( ý chi kiên cương bât khuât, sức manh chiến thăng giăc Mĩ cua ngươi dân Tây Nguyên).

BẮT SẤU RƯNG U MINH HA (SƠN NAM)

I/ Tac gia (sgk)II/ Nôi dung1 / Tai năng va lòng dũng cam cua ông Năm Hên: Ông Năm Hên xuât hiên giữa luc co tin ao cá sâu ở phia trên rach Cái Tàu, môt con ngươi vi nghĩa “không đợi ai đoi ai băt”, sẵn sàng ra tay diêt cá sâu đem lai sư binh yên cho dân làng. Ông là ngươi nông dân nghèo, sông chât phát, thuân hậu, ngay thẳng.Ông bôc lô ban lĩnh cua minh qua cuôc đôi thoai với dân làng, dân làng tưởng ông là “thợ câu sâu” thi được ông cai chinh là “thợ băt sâu”, hai nghê đo khác nhau vi câu thi dung lưỡi săt, moc môi bằng môt con vit sông, đo là ở dưới nước. Đằng này tôi chuyên băt sâu trên khô, không cân lưỡi, mà băt bằng tay không.Ông là ngươi khiêm tôn “tôi đây không tài giỏi chi hết, chẳng qua là biết mưu meo chut it”. Tâm sư cua ôngcho biết nghê băt sâu co thể làm giàu, song ban thân ông không ham phu quý kiểu đo, không lợi dụng tài băt sâu cua

48

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012minh để kiếm tiên. Ông chỉ tâm nguyên diêt cá sâu để tra thu cho ngươi anh đa tưng bi sâu băt mât và đem lai sư binh yên cho moi ngươi.2/ Sư ngưỡng mô cua moi người đôi vơi ông Nam Hên:Cách băt sâu cua ông Năm Hên đoi hỏi sư mưu tri và long dung cam, nhưng tác gia kin đáo ân lơi ca ngợi đo sau lơi kể cua Tư Hoach. Moi ngươi trong làng hết sức ngưỡng mô ông Năm Hên. Chiến thăng trước ke thu “4 chân” qua không dễ dàng nhưng chinh điêu đo càng tôn vinh hinh anh con ngươi vi nghĩa trên vung đât cưc nam Tổ quôc.III/ Nghê thuât: Ngôn ngữ kể chuyên ngăn gon, mang màu săc huyên thoai, ngôn ngữ văn xuôi đậm săc thái Nam bô. Những đia danh được nêu găn liên với cái tên cá sâu: Đâu Sâu, Lưng Sâu, Bàu Sâu diễn ta ân tượng sâu đậm môt thơi vê sư tác oai tác quái cua lu cá sâu.IV/ Y nghĩa văn ban: Truyên giup ngươi đoc nhận thức trước hiểm hoa phai co long qua cam, mưu tri để vượt qua. Sức manh cua con ngươi xuât phát tư long yêu thương con ngươi.

NHỮNG ĐỨA CON TRONG GIA ĐÌNH (NGUYỄN THI )

A: /Kiến thức vê tac gia:1 / Tac gia:Nguyễn Thi (1928 -1968 )là cây but tiêu biểu cho văn xuôi miên Nam thơi ki chông Mĩ cứu nước. Ông găn bo sâu săc với nhân dân Nam Bô và thưc sư trở thành nhà văn cua ngươi nông dân Nam Bô. Nguyễn Thi cung là cây but co năng lưc phân tich tâm li săc sao.2/ Tac phẩm:Những đứa con trong gia đinh là môt tronh những tác phâm xuât săc cua Nguyễn thi được sáng tác trong những ngày chiến đâu ác liêt cua cuôc kháng chiến chông Mĩ cứu nước .B: / Nôi dung:1/ Nhân vât Viêt:- Là môt cậu con trai mới lớn, ( không sợ chết nhưng lai rât sợ ma đi chiến đâu nhưng vẫn mang sung cao su trong ngươi), nhưng vẫn co nết đep riêng cua chàng trai Nam Bô. mang năng môi thu nhà, Viêt khao khát được tong quân đánh Mĩ để tra thu. Chi tiết chi Chiến muôn đi tong quân, chưa cho Viêt đi đợt này vi “mày con nhỏ” thi Viêt “đá trái dưa rụng dưới chân xuông mương cái đung noi, bô minh chi biết đi tra thu à ?” thể hiên tinh cách manh me, cương quyết cua Viêt .- Trong đêm mit tinh, thanh niên ghi tên tong quân Viêt tranh noi trước chi Chiến, xin đi Bô đôi, chi tiết Viêt lăn kênh ra ván, cươi khi khi khi chi Chiến giao hen thu cha me chưa tra mà bỏ vê là chu Năm chăt đâu Viêt noi “Chi co bi chăt đâu thi chăt chớ chưng nào tôi mới bi ”. Cách noi co ve rơn rợn nhưng thể hiên đung tinh cách ban lĩnh cua môt con ngươi gan goc, tinh cách anh hung, sẵn sang hi sinh vi đôc lập tư do cua Tổ quôc.- Viêt vẫn co những nét cua tuổi hôn nhiên nên cậu vô tư hơn, it suy nghĩ hơn chi, hai chi em tranh luận nhau trước luc đi tong quân nhưng ngu quên tư luc nào không biết. Nhưng tư trong sâu thẳm long minh Viêt thây “thương chi la”. Chi tiết hai chi em khiên bàn thơ má qua gửi chu Năm co ý nghĩa thiêng liêng “Đưa má sang ở tam bên nhà chu, chung con đi đánh giăt tra thu cho ba má, đến chưng nào nước nhà đôc lập con lai đưa má vê”. Đôi với ngươi VN viêc chuyển bàn thơ má co ý nghĩa thành kinh, thiêng liêng, viêc hai chi em săp ra đi vô cung quan trong- đôc lập dân tôc và hanh phuc cua mỗi gia đinh không tách rơi nhau.-Qua cách xây dưng cua Nguyễn Thi, Viêt tuy hôn nhiên nhỏ tuổi hơn chi nhưng trước ke thu Viêt lai vụt lớn, chững chac trong tư thế cua môt ngươi chiến sĩ.2/ Nhân vât Chiến:- Nhân vật Chiến là mẫu nhân vật tiêu biểu cho thơi ki kháng chiến chông Mĩ, le ra, Chiến cung như bao thiếu nữ khác được hoc hành, được sông trong tinh yêu thương cua gia đinh, ngươi thân. Nhưng thế hê cua Chiến mang năng môi thu nhà, nợ nước, không thể không tong quân giết giăc.

49

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012- Chiến là môt cô gái mới lớn co những nét ngoai hinh và tinh cách giông hêt má. Cung môt voc dáng chăc nich đu sức để vượt qua moi gian khổ như má. Me mât, Chiến du co hơn em trai môt tuổi nhưng tỏ ra già dăn, khôn ngoan, biết lo toan cho gia đinh. Khi hai chi em chuân bi đi tong quân, những xếp đăt cua Chiến vê nhà cửa cho thây thưc sư cô đa là ngươi lớn, chin chăn, biết suy nghĩ, Chiến bàn với Viêt để nhà cho xa mượn mở trương day hoc, “giương ván cung cho xa mượn làm ghế hoc” ruông đât tra lai để chia cho bà con cô bác. Chuyên công và chuyên tư đêu được Chiến tinh toán thâu đáo, cuôc sông thiếu me đa tôi luyên cho Chiến sư già dăn, chăc chăn, những cử chỉ, lơi noi cua Chiến khiến Viêt thây thương chi la.- Chiến co long căm thu giăc sâu săc, tranh em đi tong quân, không chiu thua em vê khi phách “Chu Năm noi mày với tao đi ki này là ra chân trơi măt biển, xa nhà thi rán hoc chung hoc ban, thu cha me chưa tra mà bỏ vê là chu Năm chăt đâu”…Tao thưa với chu Năm rôi, đa làm thân con gái ra đi thi chỉ co môt câu “nếu giăc con thi tao mât, vậy à” khiến Viêt thây chi giông y như má.-Hơn Viêt chưng môt tuổi nhưng là môt ngươi chi biết nhương nhin em. Tuy co luc giành nhau với em tranh công băt ếch, đánh tàu chiến cua giăc, tranh với em với đi tong quân nhưng bao giơ cô cung nhương nhin em, trư viêc đi tong quân.- Nguyễn thi xây dưng nhân vật Chiến vưa co cá tinh vưa phu hợp với lứa tuổi, Chiến là nhân vật được xuât hiên qua dong hôi tưởng cua Viêt nhưng đa gây được ân tượng manh.+ Chiến và Viêt là hai khuc sông trong “dong sông truyên thông”cua gia đinh. Hai chi em là sư tiếp nôi thế hê cua chu Năm và má, song lai mang dâu ân riêng cua thế hê tre niên Nam thơi ki chông Mĩ cứu nước.3/ Y nghĩa văn ban:Qua câu chuyên vê những con ngươi trong gia đinh nông dân Nam Bô co truyên thông yêu nước, căm thu giăc, thuỷ chung với quê hương, với CM, nhà văn khẳng đinh: sư hoà quyên giữa tinh cam gia đinh và tinh yêu nước, giữa truyên thông gia đinh và truyên thông dân tôc tao nên sức manh tinh thân to lớn cua ngươi Viêt Nam trong cuôc kháng chiến chông Mĩ cứu nước.III. Nghê thuât:Tinh huông truyên: Viêt- môt chiến sĩ quân giai phong- bi thương phai nằm lai chiến trương. Truyên kể theo dong hôi tưởng cua nhân vật Viêt khi liên mach( luc tỉnh ), khi gián đoan (luc ngât) cua ngươi trong cuôc làm cho câu chuyên trở nên chân thật hơn; co thể thay đổi đôi tượng, không gian, thơi gian đan xen tư sư và trữ tinh.- Chi tiết được chon loc vưa cụ thể vưa giàu ý nghĩa, gây ân tượng manh. Ngôn ngữ binh di, phong phu, giàu giá tri tao hinh và đậm săc thái Nam Bô.- Giong văn chân thật, tư nhiên, nhiêu đoan gây xuc đông manh…IV/ Cac dang đê tham khao:Đê 1: Trong truyên ngăn Những đứa con trong gia đình, Nguyễn Thi co nêu lên quan niêm: Chuyên gia đinh cung dài như sông, mỗi thế hê phai ghi vào môt khuc. Rôi trăm con sông cua gia đinh lai cung đổ vê môt biển “mà biển thi rông lăm…. rông bằng ca nước ta và ra ngoài cua nước ta.”Chứng minh rằng, trong thiên truyên cua Nguyễn Thi, đa co môt dong sông truyên thông gia đinh liên tục chay tư lớp ngươi đi trước: tư ba má Viêt, chu Năm cho đến đơi chi em Viêt.Đê 2 Những ngươi trong gia đinh cua Viêt găn bo với nhau như thế nào? Phân tich sư găn bo ây(găn bo giữa tinh cam gia dinh và tinh yêu nước, giữa truyên thông gia đinh và truyên thông dân tôc).Đê 3 : Phân tich tinh cách cua Viêt và Chiến trong tác phâm Những đứa con trong gia đình cua Nguyễn Thi.Đê 4: Chuyên được thuật lai qua dong hôi tưởng cua nhân vật nào? Sư thuật lai như vậy co tác dụng như thế nào với kết câu truyên và đôi với viêc thể hiên các nhân vật, các tinh tiết. Gợi ý Đê 1:Bai viết cân co nhưng ý cơ ban sau:- Chuyên gia đinh cung dài như sông, mỗi thế hê phai ghi vào môt khuc:+ Trong dong sông truyên thông cua gia đinh, con cháu không chỉ là sư tiếp nôi vê huyết thông mà phai là sư tiếp nôi vê truyên thông.+ Truyên thông ây chay tư ông bà ,cha me ,cô chu đến những đứa con, mà kết tinh ở hinh tượng chu Năm, má và chi em Viêt.

50

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012* Trong dong sông cua gia đinh, chu Năm là khuc thượng nguôn, là môt ngươi luôn hướng vê truyên thông, nơi kết tinh và hôi tụ truyên thông, đai diên cho truyên thông và lưu giữ truyên thông (trong những câu ho, trong cuôn sổ gia đinh)* Má cua Chiến,Viêt cung là hiên thân cua truyên thông. Đo là môt con ngươi sinh ra để chông choi với gian nguy, kho nhoc “cái gáy đo đỏ và đôi vai lưc lưỡng”, “tâm áo bà ba đẫm mô hôi và ngươi sưc mui lua gao ”. Đo là môt con ngươi không biết chun bước, kiên cương và rât gan goc, co long căm thu giăc sâu săc. Đăc biêt, ân tướng sâu đậm vê ngươi me này là kha năng biết ghim nén đau thương để sông, để nuôi con và đánh giăc.+ Những đứa con trong gia đinh – sư tiếp nôi truyên thông:* Chiến mang dáng voc giông me, co cách noi “in hêt má”và tinh cách cung gan goc, đam đang tháo vát. So với má Chiến là khuc sông sau. Khuc sông sau bao giơ cung chay xa hơn khuc sông trước. Ngươi me mang nỗi đau mât chông nhưng chưa co dip câm sung, con Chiến manh me, quyết liêt, ghi tên đi bô đôi câm sung tra thu cho ba má với lơi thê “nếu giăc con thi tao mât”.* Viêt là môt chàng trai mới lớn, nhưng phâm chât anh hung thể hiên rõ ở ý chi và hành đông , không chiu khuât phục trước ke thu Viêt mang trong minh dong máu cua những con ngươi gan goc ,dung cam,Viêt chinh là hiên thân cua sức tre tiến công.- Rôi trăm con sông cua gia đinh cung đỗ vê môt biển, mà biển thi rông lăm…+ Tư dong sông gia đinh mở ra là biển ca, đến đai dương cua đât nước, dân tôc và nhân loai. + Chuyên cua gia đinh cung là chuyên cua dân tôc đang chiến đâu bằng sức manh sinh ra tư những đau thương.

Hương dẫn đoc thêm:MÙA LA RỤNG TRONG VƯỜN (MA VĂN KHANG )

I/ Tac gia (sgk)II / Nôi dung: 1/ Không khi ngày tết: những chi tiết vê mâm cỗ cung tât niên tái hiên không khi tết cỗ truyên mang đậm ban săc văn hoá VN.- Chi Hoài-vôn là con dâu trưởng cua cụ Bằng, nay đa lây chông ,co con-đa co gia đinh riêng với những lo toan riêng nhưng vẫn nhớ đến chuc tết gia đinh(ngươi phụ nữ tưởng như đa căt hết moi dây liên hê với gia đinh này, vẫn giao cam ,vẫn chia se buôn vui và cung tham đư cuôc sông gia đinh này.Trong tiêm thức cua moi ngươi “vẫn sông đông môt chi Hoài đep ngươi đep nết ” Đăc biêt ,cử chỉ và lơi khân cua ông Bằng tri ân trước tổ tiên trong chiêu 30 tết cho thây sư thiêng liêng trong đơi sông tinh cam con ngươi-môt nết văn hoá truyên thông đáng trân trong và đáng tư hào cua dân tôc ta “quá lhứ không tách rơi với hiên tai.Tổ tiên không tách rơi với con cháu.Tât ca liên kết môt mach bên chăt thuy chung."2. Nhưng tính cach đôi lâp:+ Li đa tưng châp nhận hi sinh, nay lai rơi vào dong xoáy cua đông tiên.+ Đông đa tưng là anh hung bây giơ trở thành ngươi thưa.+ Cư tưng là bô đôi nay bỏ trôn ra nước ngoài.Kinh tế thi trương đa tác đông đến moi ngươi, moi ngõ nhách cua cuôc sông.3 Nghê thuât:Cách kể chuyên tư nhiên, miêu ta nôi tâm nhân vật tinh tế sâu săc.4 Y nghĩa văn ban:Qua đoan trich ngươi đoc cam nhận được những nét đep cua truyên thông văn hoá, để không đánh mât chinh minh trước sư tác đông cua nên kinh tế thi trương.

MÔT NGƯỜI HÀ NÔI (NGUYỄN KHẢI )I / Tac gia (sgk)II/ Nôi dung:1/ Nhân vât ba Hiên:- Co nếp sông chiêu sâu văn hoá, quan niêm vê hôn nhân,vê chuyên sinh con, cách quan li gia đinh, day dỗ con cái, sư lich lam, khôn khéo trong ứng xử.

51

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012- Những chiêm nghiêm vê le đơi: lơi nhận xét cua bà Hiên vê chinh phu, chuyên bán nhà, ngăn chông mở xưởng in…Tât ca cho thây bà Hiên hiểu le đơi, co đâu oc thưc tế , co ban lĩnh, dám noi thẳng noi thật.- Bà Hiên là ngươi đăc biêt đê cao long tư trong: Bà bằng long cho ngươi con trai đi bô đôi vi “không muôn no sông bám vào sư hi sinh cua ban bè. No dám đi cung là biết tư trong”, sẵn sàng châp nhận khi ngươi con thứ hai muôn tiếp bước anh vi “ngăn no tức là bao no tim đương sông để các ban no phai chết, cung là môt cách giết chết no”.Bà Hiên cung là ngươi biết sông hoà đông với những ngươi xung quanh, với đơi sông dân tôc ,đât nước.+Qua nhân vật bà Hiên, nhà văn thể hiên niêm tin đôi với con ngươi và manh đât Hà Nôi. Cây si đổ, ngươi ta tim moi cách để nâng dậy và làm cho cây si sông lai. Ve đep cua Hà Nôi con đo, không thể mât, môt Hà Nôivới truyên thông văn hoá ngàn năm. Đăc biêt, sư so sánh nhân vật bà Hiên với những “hat bụi vàng gop phân làm cho đât kinh ki choi sáng những ánh vàng” cho thây sư trân trong, ngợi ca cua Nguyễn Khai đôi với nhân vật này.2/ Nghê thuât: Ngôi kể theo nhân vật hoá, quan sát tinh tế, triết luận sâu săc, cái nhin đằm thăm, nhân hậu.3/ Y nghĩa văn ban:Cuôc sông mỗi ngày môt nâng cao vê vật chât càng đoi hỏi con ngươi phai co long tư trong, biết giữ gin nếp sông co văn hoá tôt đep cua ông cha. Mỗi ngươi hay gop phân phát huy, giữ gin truyên thông ve đep cua văn hoá dân tôc.

CHIÊC THUYÊN NGOÀI XA (Nguyễn Minh Châu)

I. Kiến thức vê tac gia:a) Tac gia: Nguyễn Minh Châu (1930 – 1989) : Trước năm 1975 là ngoi but sử thi co thiên hướng trữ tinh lang man; tư đâu thập kỉ 80 cua thế kỉ XX chuyển hẳn sang cam hứng thế sư với những vân đê đao đức và triết lý nhân sinh, thuôc trong sô những “ngươi mở đương tinh anh và tài năng” (Nguyên Ngoc) nhât cua văn hoc Viêt Nam thơi ki đổi mới.b) Tac phẩm: Chiếc thuyền ngoai xa tiêu biểu chung cho xu hướng văn hoc Viêt Nam thơi ki đổi mới: hướng nôi, khai thác sâu săc sô phận cá nhân và thân con ngươi trong cuôc sông đơi thương.II. Nôi dung:1) Hai phat hiên cua người nhiếp anh:+ Môt “canh đăt trơi cho” là canh chiếc thuyên lưới vo ân hiên trong biển sớm mơ sương co pha đôi chut màu hông hông do ánh măt trơi chiếu vào...Với ngươi nghê sĩ, khung canh đo chứa đưng “chân lý cua sư hoàn thiên”, làm dây lên trong Phung những xuc cam thâm mĩ, khiến tâm hôn anh như được gôt rửa, thanh loc.+Môt canh tượng phi thâm mĩ (môt ngươi đàn bà xâu xi, mêt mỏi; ga đàn ông to lớn dữ dằn), phi nhân tinh(ngươi chông đánh vợ môt cách thô bao, đứa con thương me đánh lai cha,...) giông như tro đua quái ác, làm Phung “ngơ ngác” không tin vào măt minh.Qua hai phát hiên cua ngươi nghê sĩ, nhà văn chỉ ra: cuôc đơi chứa đưng nhiêu nghich li, mâu thuẫn; không thể đánh giá con ngươi, cuôc sông ở dáng ve bên ngoài mà phai đi sâu tim hiểu, phát hiên ban chât bên trong.2)Câu chuyên cua người đan ba hang chai ở tòa an huyên:+Đo là câu chuyên vê cuôc đơi nhiêu bi ân và éo le cua môt ngươi đàn bà hàng chèo nghèo khổ, lam lu,...+Câu chuyên đa giup nghe sĩ Phung hiểu vê ngươi đàn bà hàng chài (môt phụ nữ nghèo khổ, nhẫn nhục, sông kin đáo, sâu săc, thâu hiểu le đơi, co tâm hôn đep đe, giàu đức hi sinh và long vi tha); vê ngươi chông cua chi (“bât kể luc nào thây khổ quá” là lôi vợ ra đánh); chánh án Đâu (co long tôt, sẵn sàng bao vê công li nhưng kinh nghiêm sông chưa nhiêu) và vê chinh minh (sẵn sàng làm tât ca vi sư công bằng nhưng lai đơn gian trong cách nhin nhận, suy nghĩ).Qua câu chuyên vê cuôc đơi cua ngươi đàn bà hàng chài và cách ứng xử cua các nhân vật, nhà văn muôn gửi đến ngươi đoc thông điêp: đưng nhin cuôc đơi, con ngươi môt cách đơn gian, phiến diên; phai đánh giá sư viêc, hiên tượng trong các môi quan hê đa diên, nhiêu chiêu.

52

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-20123)Tâm anh được chon trong “bô lich năm ây”:+Mỗi lân nhin kĩ vào bức anh đen trăng, ngươi nghê sĩ thây “hiên lên cái màu hông hông cua ánh sương mai” (đo là chât thơ, ve đep lang man cua cuôc đơi, cung là biểu tượng cua nghê thuật). Và nếu nhin lâu hơn, bao giơ anh cung thây “ngươi đàn bà ây đang bước ra khỏi tâm anh” (đo là hiên thân cua những lam lu, khôn kho, là sư thật cuôc đơi).+ Y nghĩa : nghê thuật chân chinh không thể tách rơi, thoát li cuôc sông. Nghê thuật chinh là cuôc đơi và phai vi cuôc đơi.4)Y nghĩa văn ban:Chiếc thuyền ngoai xa thể hiên những chiêm nghiêm sâu săc cua nhà văn văn vê nghê thuật và cuôc đơi: nghê thuật chân chinh phai luôn găn với cuôc đơi, vi cuôc đơi; ngươi nghê sĩ cân phai nhin nhận cuôc sông và con ngươi môt cách toàn diên, sâu săc. Tác phâm cung rung lên hôi chuông báo đông vê tinh trang bao lưc gia đinh và hậu qua khôn lương cua no.III.Nghê thuât:- Tinh huông truyên đôc đáo, co ý nghĩa khám phá, phát hiên vê đơi sông.- Tác gia lưa chon ngôi kể, điểm nhin thich hợp, làm cho câu chuyên trở nên gân gui, chân thưc và co sức thuyết phục.- Ngôn ngữ nhân vật sinh đông, phu hợp với tinh cách. Lơi văn gian di mà sâu săc, đa nghĩa.

CAC DANG ĐÊ THAM KHẢO1.Câu hỏi va đê văn:Câu 1. Cho biết ý nghĩa nhan đê chiếc thuyên ngoài xa.Câu 2. Phân tich sư biến đổi nhận thức cua nghê sĩ Phung và chánh án Đâu trong tác phâm.Câu 3. Phân tich nhân vật ngươi đàn bà hàng chài.2.Gợi ý đap an:Câu 1. Nhan đê chiếc thuyên ngoài xa là môt ân dụ vê môi quan hê giữa cuôc đơi và nghê thuật. Đo là chiếc thuyên co thật trong cuôc đơi, là không gian sinh sông cua gia đinh ngươi đàn bà hàng chài. Ở đo, ngoài vợ chông ho con co ca môt đàn con. Cuôc sông kho khăn đoi kém, nơi ở chật chôi,...làm con ngươi thay đổi tâm tinh. Trước đây, anh là môt ngươi hiên lành, lây chi - môt ngươi đàn bà xâu xi nhưng hết sức chăm lo cuôc sông gia đinh; đông con, kho kiếm ăn, cuôc sông tung quân là nguyên nhân làm cho ngươi chông trở nên cục cằn, thô lỗ và biến vợ thành đôi tượng cho những trận đon. Nhữnh canh tượng đo, những thân phận đo nếu nhin tư xa, ở ngoài xa se không thây được. Nhưng cung chinh tư ngoài xa nên con thuyên mới cô đơn. Đo là sư đơn đôc cua con thuyên nghê thuật trên đai dương cụôc sông, đơn đôc cua con ngươi trong cuôc đơi. Chinh sư thiếu gân gui, se chia ây là nguyên nhân cua bế tăc và lâm lac. Phung đa chụp được canh chiếc thuyên ngoài xa trong sương sớm – môt ve đep thật đơn gian và toàn bich, môt chân lý cua sư toàn thiên. Chiếc thuyên là biểu tượng cua sư toàn mĩ mà chiêm ngưỡng no, anh thây tâm hôn minh trong ngân. Nhưng khi chiếc thuyên đâm thẳng vào bơ, chứng kiến canh đánh đập vợ cua ngươi đàn ông kia, anh đa kinh ngac...và vứt chiếc máy anh xuông đât. Anh nhận ra rằng, cái đep ngoài xa kia cung ân chứa nhiêu oái ăm, ngang trái và nghich li. Nếu không đến gân thi chẳng bao giơ anh co thể phát hiên ra.Xa và gân, bên ngoài và thẳm sâu...đo cung là cách nhin,cách tiếp cận cua nghê thuật chân chinh.Câu 2. Tuy là hai nhân vật, hai con ngươi khác nhau – môt ngươi là nghê sĩ, môt nhươi là chánh án toa án, nhưng hành trinh biến đổi nhận thức lai giông nhau. Đêu xuât phát tư mục đich tôt đep và đây thiên ý song ca hai đêu ngac nhiên, ngỡ ngàng..rôi vỡ ra nhiêu điêu mới me; cuôc đơi này con co nhiêu goc khuât mà nghê thuật cân vươn tới; con co nhiêu trái ngang mà li thuyết sách vở chưa soi tỏ. Phung được trưởng phong giao cho công viêc săn tim môt bức anh nghê thuật, anh hăm hở vác máy vê chiến trương xưa và phục kich chụp được khoanh khăc trơi cho. Anh thăng hoa trong hanh phuc cua sư sáng tao nghê thuật. Và liên sâu đo, Phung phai chứng kiến môt canh lâm láp, oái ăm cua đơi thương : chông đánh vợ tui bụi, con ngăn can bô với môt thái đô căm thu. Rôi vài hôm sau, anh bi thương nhe chỉ vi bao vê chi ta khỏi đon roi cua chông. Khi tận măt chứng kiến cuôc găp gỡ ngươi đàn bà ây với chánh án Đâu, nghe những lơi trai long và biết được viêc bât kể luc nào, ngươi chông thây khổ quá là mang vợ ra thượng cẳng chân ha cẳng tay rât tàn

53

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012nhẫn, Phung rât phẫn nô; sau đo lai cam thông chua xot. Cuôi cung, khi thây Đâu “rât nghiêm nghi và đây suy nghĩ”, anh cung ngô ra nhiêu điêu. Đâu là môt chánh án, vưa làm công viêc, vưa thưc hiên mênh lênh cua trái tim, anh muôn giai thoát ngươi đàn bà khỏi những trận đon bât công, ngược đai bằng môt “ phán quyết” li hôn. Anh hào hứng, say mê và tin tưởng vào giai pháp cua minh. Cái li le cua pháp luật và li le cua trái tim làm cơ sở, chỗ dưa vững vàng để anh tư tin, chu đông và ngao nghễ. Nhưng anh đa lâm. Long tôt cua anh đa trở thành phi thưc tế; kiến thức sách vở mà anh đa được hoc trở thành vô nghĩa trước những li le sâu săc nhưng đây nhân sinh cua ngươi đàn bà quê mua, thât hoc. Sư yên âm cua gia đinh và tương lai cua những đứa con buôc chi câm lăng và chiu đưng tât ca. Và đâu chỉ co những trận đon cua chông, cái gia đinh ây con co những phut hanh phuc khi chi sung sướng nhin các con được ăn no. “Môt cái gi vưa mới vỡ ra trong đâu vi Bao Công cua cái phô huyên vung biển”. Anh ngô ra những nghich li cua đơi sông và hiểu được rằng chỉ co thiên chi và những kiến thức sách vở se không giai thoát được những canh đơi tôi tăm, đau khổ.Câu 3 . Nêu được nhưng ý cơ ban:- Vôn sinh ra trong môt gia đinh khá gia nhưng ngươi đàn bà hàng chài lai là môt ngươi đàn bà co ngoai hinh xâu xi. Những nét thô kich ây, trong lam lu vât va bởi những lo toan và mưu sinh thương nhật, khi đa ngoài bôn mươi, lai càng trở nên đậm nét.- Sức chiu đưng và sư hy sinh thâm lăng cua ngươi đàn bà hàng chài làm nhiêu ngươi ngỡ ngàng.+ Vưa ở dưới thuyên lên đến bên chiếc xe rà phá min, chi đa bi chông rut chiếc thăt lưng quật tới tâp. Nghê sĩ Phung tưởng chi se né tránh hoăc kêu la. Nhưng chi cam chiu, nhẫn nhục, không kêu rên, không chông tra và cung không chay trôn. Chi châp nhận những đon roi như môt phân cuôc đơi minh; châp nhận no như cuôc sông cua ngươi đi biển đánh cá phai đương đâu với song to, gio lớn vậy. Muôn tôn tai thi phai châp nhận.+ Tuy nhiên, ngươi đàn bà ây cung rât tư trong. Chỉ sau khi biết được hành đông vu phu cua chông đa bi thằng Phác và ngươi khách la (nghê sĩ Phung) chứng kiến, chi mới thây “đau đớn – vưa đau đớn vưa vô cung xâu hổ, nhục nha”. Chăc chăn đây không phai là sư đau đớn vê thể xác. Giot nước măt đau khổ cua ngươi đàn bà đa trào ra. Đo là giot nước măt cua nhoc nhằn và chiu đưng. Chi không muôn bât cứ ai chứng kiến và thuơng xot, kể ca thằng Phác, đứa con yêu cua chi, và nhât là môt ngươi la. Thân thể bi chà đap, nhân phâm bi xuc pham nhưng ngươi đàn bà ây không hê để ý, không hê bận tâm – môt sư nhẫn nhục cua ngươi co nhân cách, co long tư trong và thâu hiểu le đơi, co tinh thương con vô bơ.+ Khi ở toa án huyên, chinh ngươi phụ nữ ây đa đem đến cho Phung, Đâu và những ngươi đoc những xuc cam mới. Được mơi lên toa án để giai quyết viêc gia đinh, luc đâu chi rụt rè, tim môt goc tương ở chôn công đương kia để ngôi. Chi thây sợ hai khi đến môt không gian la. Chi thật nhỏ bé tôi nghiêp ở chôn công đương kia. Cái thế ngôi cua chi thật bi đông, ngôi như để tư vê cho du đa được Đâu, Phung chia se và cam thông. + Nguyễn Minh Châu đa dụng công nhân vào sư thay đổi ngôn ngữ và tâm thế cua ngươi đàn bà hàng chài. Với chánh án Đâu, nghê sĩ Phung, luc đâu chi thưa gửi, xưng con và co luc đa van xin con lay quý toa. Khi đa lây được tư tin, tâm thế đa thay đổi, ngươi đàn bà đo đôt ngôt đổi cách xưng hô: “Chi cám ơn các chu !- Đây là chi noi thành thưc, chi cám ơn các chu. Long các chu tôt, nhưng các chu đâu phai là ngươi làm ăn...cho nên các chu đâu co hiểu được cái viêc cua các ngươi làm ăn lam lu, kho nhoc...”.Môt sư hoán đổi ngoan mục.+ Ngươi đàn bà ây cháp nhận đau khổ, coi nổi khổ là le đương nhiên. Chi sông cho con chứ không phai cho minh. Nếu phụ nữ châp nhận đàn ông uông rượu, thi chi cung châp nhận bi đánh, chỉ xin chông đánh ở trên bơ, đưng để các con nhin thây. Đo cung là môt cách ứng xử rât nhân ban.+ Ở đây, le đơi đa chiến thăng. Ngươi laô đông lam lu, nghèo khổ không co uy quyên nhưng cái tâm cua môt ngươi thương con, thâu hiểu le đơi cung là môt thứ quyên uy co sức công phá lớn. No đa làm chánh án Đâu, nghê sĩ Phung thức tỉnh và ngô ra nhiêu điêu.- Co thể noi, ngươi đàn bà hàng chài là biểu tượng cua tinh mẫu tử. Chi quăn long vi thương con; chi đa cam nhận và châp nhận san se nổi đau với chông, cam thông và tha thứ cho chông. Với chi, gia đinh hanh phuc là gia đinh tron ven các thành viên, cho du đây đo co những tinh cách sức me, chưa hoàn thiên.

THUỐCLỖ TẤN

54

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012

I.TRONG TÂM KIÊN THỨC KỸ NĂNG:1.Kiến thức:-Hinh anh tưởng tượng trong văn hoc.-Ý nghĩa cua hinh tượng chiếc bánh bao tâm máu ngươi.-Ý nghĩa cua hinh tượng vong hoa trên mô ngươi cách mang Ha Du.2.Kĩ năng:-Đoc- hiểu văn ban tư sư, dich.-Phân tich tâm lý, tinh cách nhân vật; hiểu và phân tich được những hinh anh tượng trưng.

I. NÔI DUNG BÀI HOC:1.Tác giả:Lỗ Tân (1881-1936) là nhà văn cách mang lớn cua Trung Quôc, ngươi đa tư bỏ nghê thây thuôc để làm văn nghê vi cho rằng, chữa bênh thể xác không quan trong bằng chữa bênh tinh thân.2.Tác phẩm:Được viết năm 1919, với dụng ý chỉ ra thưc trang mê muôi cua ngươi Trung Quôc thơi ki trước Cách Mang Tân Hợi và bôc thang thuôc chữa căn bênh tinh thân cua nhân dân.3.Đọc – hiểu văn bản:a.Nôi dung:-Hinh tượng chiếc bánh bao máu ngươi: thưc trang u mê tăm tôi và “cái xâu xi” cua ngươi dân.+ Hành đông, thái đô, tâm li cua vợ chông lao Hoa khi đi mua thuôc (chiếc bánh bao tâm máu ngươi), khi cho thằng Thuyên uông thuôc (ăn chiếc bánh bao) với niêm tin con minh lành bênh.+ Thái đô, lơi noi, cua sô đông ngươi trong quán trà (ngươi râu hoa râm, cậu Năm gu, ngươi măt thit ngang phè, bác Ca Khang…) bàn luận vê thuôc, cam đoan vê kha năng chữa tri bênh lao cua chiếc bánh bao tâm máu ngươi; kháo nhau vê chuyên đơi như khai báo ngươi để lĩnh thưởng, vê cái chết cua ngươi cách mang…-Hinh tượng vong hoa trên mô ngươi cách mang Ha Du: mong mỏi vào sư thức tỉnh cua quân chung.+ Hinh anh bà me Ha Du khi ra nghĩa đia: “toc cung bac già nửa, áo quân rách rưới, tay xách chiếc giỏ sơn xanh cu nát”, suy nghĩ và nỗi băn khoăn cua bà khi đứng trước mô con: “ Hoa không co gôc, không phai dưới đât moc lên! Ai đa đến đây? Tre con không thể đến chơi. Bà con ho hàng nhât đinh là không ai đến rôi!...Thế này là thế nào?”.+ Lưu ý thêm lơi bà me khoc con: “ Du ơi! Trơi co măt, thật tôi nghiêp, chung no giết con thi rôi chung no se bi báo ứng thôi” và hinh anh “ con qua xoe đôi cánh nhun minh, rôi như môt mui tên, vut bay thẳng vê phia chân trơi xa.”b.Nghê thuât:-Hinh anh , ngôn tư giàu tinh biểu tượng.-Lôi dẫn chuyên nhe nhàng, tư nhiên, co sư hâp dẫn và lôi cuôn.c.Ý nghĩa văn ban:-Nhân dân không được ngu say trong cái nhà hôp bằng săt và ngươi cách mang thi không được bôn ba trong chôn quanh hiu.-Ngươi Trung Quôc, cân co môt thứ thuôc khác để chữa tri tận gôc căn bênh mê muôi vê tinh thân.4.Hướng dẫn tự học:-Phân tich ý nghĩa cua nhan đê tác phâm Thuôc.-Thao luận theo nhom: Tư tưởng chu yếu cua truyên ngăn Thuôc là gi? (phê phán sư lac hậu, ngu muôi, ca ngợi sư hi sinh cua ngươi cách mang…)-Nét nghê thuật đăc săc trong truyên ngăn này là gi?

SỐ PHÂN CON NGƯỜISÔ LÔ KHỐP

I.TRONG TÂM KIÊN THỨC55

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-20121.Kiến thức- Chiến tranh , sô phận con ngươi và nghi lưc vượt qua sô phận.- Chu nghĩa nhân đao cao ca thể hiên ở cách nhin chiến tranh môt cách toàn diên, chân thật.- Đăc săc trong nghê thuật kể chuyên và phân tich tâm trang nhân vật2.Kĩ năng:Đoc hiểu văn ban theo đăc trưng thể loai, đây là văn ban tư sư, truyên dich.II.NÔI DUNG BÀI HOC:1.Tìm hiểu chung-Tác gia: Mikhain Solokhop (1905-1984) là nhà văn Nga Xô Viết, ông nhận giai thưởng Nô-ben văn hoc năm 1965 với tác phâm “ Sông Đông êm đêm”- ông được coi là môt trong những nhà văn lớn nhât thế kỷ XX-Sô phận con ngươi được viết năm 1957, mươi hai năm sau khi chiến tranh thế giới thứ 2 kết thuc.2.Đọc hiểu văn bảna.Nôi dung: -Chiến tranh và thân phận con ngươi.+ Ngươi linh Xô-cô-lôp với những đau đớn vê thể xác và tinh thân dương như không thể nào vượt qua nổi: đi linh, bi thương, bi đoa đày trong trai tập trung; vợ và hai con gái chết vi bom phát xit, con trai cung đi linh và hi sinh đung ngày chiến thăng; sau chiến tranh, Xô-cô-lôp không biết đi đâu vê đâu.+ Chu bé Va-ni-a lang thang, rách rưới, hằng ngày nhăt nhanh kiếm ăn nơi hàng quán, ban đêm ba đâu ngu đo ; cha chết trận, me chết bom, không biết quê hương, không ngươi thân thich.-Nghi lưc vượt qua sô phận+ Xô-cô-lôp châp nhận cuôc sông sau chiến tranh, tư nhận minh là bô Va-ni-a, sung sương trong tinh cam cha con, chăm lo cho Va-ni-a tưng cái ăn, cái măc, giâc ngu.+ Va-ni-a vô tư và hôn nhiên đon nhận cuôc sông mới trong sư chăm soc và tinh yêu thương cua ngươi mà chu bé luôn nghĩ là cha đe.Tác phâm đê cao chu nghĩa nhân đao cao ca, nghi lưc phi thương cua ngươi linh và nhân dân Xô Viết thơi hậu chiến: long nhân hậu, vi tha, sư găn kết giữa những canh đơi bât hanh, niêm hi vong vào tương lai.b.Nghê thuât:-Miêu ta sâu săc, tinh tế nôi tâm và diễn biến tâm trang nhân vật.-Lôi kể chuyên gian di, sinh đông, hâp dẫn.-Nhiêu đoan trữ tinh ngoai đê gây xuc đông manh cho ngươi đoc.c.Ý nghĩa văn ban:Con ngươi bằng ý chi và nghi lưc, long nhân ái và niêm tin vào tương lai, cân và co thể vượt qua những mât mát do chiến tranh và bi kich cua sô phận.3.Hướng dẫn tự học:Đoc nhiêu lân đoan cuôi: “ Hai con ngươi côi cut, hai hat cát đa bi sức manh phu phàng cua bao tô chiến tranh thổi bat tới những miên xa la […] những giot nước măt đàn ông hiếm hoi nong bỏng lăn trên má anh” để thây được ý chi và nghi lưc, niêm tin ở tương lai cua ngươi dân Xô Viết sau chiến tranh cung như but pháp trữ tinh đằm thăm cua Sô-lô-khôp.

III.ĐÊ LUYÊN TÂP:-Câu 1: Anh chi hay nêu môt vài nét vê cuôc đơi và sư nghiêp văn chương cua nhà văn Mikhain Sôlôkhôp. Tác phâm nào cua ông được nhận giai thương Noben vê văn hoc.-Câu 2: Vi sao noi nhà văn Sô-lô-khôp là nhà văn đa tao nên môt bước ngoăc mới trong sư phát triển cua nên văn hoc Nga Xô Viết thế kỷ XX.

ÔNG GIÀ VÀ BIỂN CẢ HÊ-MING-UÊ

I.TRONG TÂM KIÊN THỨC, KĨ NĂNG:1.Kiến thức:

56

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012-Ý chi và nghi lưc cua ông lao đánh cá trong cuôc chinh phục con cá kiếm cung như chông choi với sư dữ dôi cua biển khơi.-Chi tiết gian di, chân thưc, mang ý nghĩa hàm ân lớn lao.2.Kĩ năng:-Đoc hiểu văn ban theo đăc trưng thể loai (tư sư, dich)-Phân tich diễn biến tâm trang nhân vật.II.NÔI DUNG BÀI HOC:1.Tìm hiểu chung:- Hê-ming-uê (1899-1961), môt trong những nhà văn lớn nhât cua nước Mĩ thế kỷ XX, nổi tiếng với nguyên li “tang băng trôi”; với hoài bao viết cho được “môt áng văn xuôi đơn gian và trung thưc vê con ngươi”- Đoan trich nằm ở gân cuôi truyên, thuật lai viêc ông lao Xan-ti-a-gô rượt đuổi và khuât phục được con cá kiến.2.Đọc- hiểu văn bản:a.Nôi dung:-Đê cao sức manh cua con ngươi- ông lao đánh cá- trong cuôc đâu với con cá kiếm. Ca hai đêu dung cam, mưu tri, cao thượng nhưng chiến thăng cuôi cung đa thuôc vê con ngươi.-Thể hiên niêm tin vào nghi lưc cua con ngươi và niêm tư hào vê con ngươi.b.Nghê thuât:-Lôi kể chuyên đôc đáo, kết hợp nhuân nhuyễn giữa lơi kể với văn miêu ta canh vật, đôi thoai và đôc thoai nôi tâm.-Ý nghĩa hàm ân cua hinh tượng và tinh đa nghĩa cua ngôn ngữ.c.Ý nghĩa văn ban:Cuôc hành trinh đơn đôc, nhoc nhằn cua con ngươi vi môt khát vong lớn lao là minh chứng cho chân li: “ Con ngươi co thể bi huy diêt nhưng không thể bi đánh bai.”3.Hướng dẫn tự học:Đoc kĩ đoan trich, phân tich hinh anh ông lao đánh cá đơn đôc dung cam, kết qua và ý nghĩa cua cuôc săn đuổi con cá kiếm.III.ĐÊ LUYÊN TÂP:-Anh chi hay nêu môt vài nét vê cuôc đơi và sư nghiêp văn chương cua nhà văn Ennest Heminggue. Trong 2 tác phâm: Gia tư vu khi và Ông già và biển ca tác phâm nào đat giai thương Noben văn hoc.-Anh chi hay nêu nguyên lý tang băng trôi. Nguyên lý đo được thể hiên trong tác phâm Ông già và biển ca như thế nào.

DIỄN ĐAT TRONG BÀI VĂN NGHI LUÂN

I.TRONG TÂM KIÊN THỨC, KĨ NĂNG:1.Kiến thức:Các yêu câu vê diễn đat trong bài văn nghi luận.-Môt sô lơi và cách sửa lỗi vê diễn đat trong bài văn nghi luận.2.Kĩ năng:-Nhận diên các cách diễn đat hay trong môt sô văn ban nghi luận-Tránh các lỗi vê dung tư, đăt câu, sử dụng giong điêu không phu hợp với chuân mưc diễn đat cua bài văn nghi luận.-Vận dụng những cách diễn đat khác nhau để trinh bày vân đê linh hoat, sáng tao.II.NÔI DUNG BÀI HOC:1.Tìm hiểu chung:Phân tich vi dụ để năm được những yêu câu vê diễn đat trong bài văn nghi luận:-Vê cách sử dụng tư ngữ: lưa chon tư ngữ chinh xác, phu hợp với vân đê cân nghi luận; kết hợp sử dụng các phép tu tư tư vưng và môt sô tư ngữ mang tinh biểu cam, gợi hinh tượng để bôc lô cam xuc phu hợp.-Vê cách sử dụng kết hợp các kiểu câu: kết hợp môt sô kiểu câu trong đoan; sử dụng các phép tu tư cu pháp để tao nhip điêu, nhân manh thái đô, cam xuc.

57

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012-Xác đinh giong điêu cơ ban phu hợp với nôi dung bài văn nghi luận.2.Luyện tập:-Thưc hành luyên tập qua các bài viết.-Tăng cương luyên tập thương xuyên để nâng cao hiêu qua diễn đat trong bài văn nghi luận.3.Hướng dẫn tự học:HS xem lai môt sô bài văn nghi luận đa làm và sửa các lỗi diễn đat (nếu co).

HỒN TRƯƠNG BA, DA HÀNG THITLƯU QUANG VŨ

I.TRONG TÂM KIÊN THỨC, KĨ NĂNG:1.Kiến thức:-Những ràng buôc mang tinh tương khăc giữa thể xác và linh hôn trong môt nghich canh trớ trêu: linh hôn nhân hậu, thanh cao phai sông nhơ, sông tam môt cách trái tư nhiên trong môt thân xác phàm tục, thô lỗ.-Cuôc đâu tranh giữa linh hôn và thể xác để bao vê những phâm tinh cao quý, để co môt cuôc sông thưc sư co ý nghĩa , xứng đáng với con ngươi.-Sư hâp dẫn cua kich ban văn hoc và nghê thuật sân khâu, tinh hiên đai và giá tri truyên thông, chât trữ tinh đằm thăm bay bổng và sư phê phán quyết liêt manh me.2.Kỉ năng:Đoc- hiểu kich ban văn hoc theo đăc trưng trong thể loai.II.NÔI DUNG BÀI HOC:1.Tìm hiểu chung:a.Tác gia:Lưu Quang Vu (1948-1988) là môt tài năng đa dang nhưng kich là phân đong gop đăc săc nhât. Ông được coi là môt hiên tượng đăc biêt cua sân khâu, môt trong những nhà soan kich tài năng nhât cua văn hoc Viêt Nam hiên đai.b.Tác phẩm: “ Hôn Trương Ba, da hàng thit” là môt trong những vở kich đăc săc nhât cua Lưu Quang Vu. Tư côt truyên dân gian, nhà văn xây dưng môt vở kich hiên đai chứa đưng nhiêu vân đê mới me, co ý nghĩa tư tưởng và triết li nhân sinh sâu săc. Văn ban trich trong SGK thuôc canh VII và là đoan kết cua vở kich.2.Đọc hiểu văn bản:a.Nôi dung:-Màn đôi thoai giữa Hôn Trương Ba và xác hàng thit:+ Hôn Trương Ba co môt cuôc sông đáng hổ then khi sông chung với phân thể xác dung tục và bi sư dung tục đông hoa.+ Lơi canh báo cua tác gia: khi con ngươi sông trong sư dung tục thi sớm hay muôn những phâm chât tôt đep cung se bi cái dung tục ngư tri, lân át và tàn phá. Vi thế, phai đâu tranh để loai bỏ sư dung tục, gia tao để cuôc sông trở nên tươi sáng hơn, đep đe và nhân văn hơn.-Màn đôi thoai giữa Hôn Trương Ba với ngươi thân:+ Trong thân xác anh hàng thit, Hôn Trương Ba du không muôn vẫn phai làm những điêu trái với tư tưởng cua minh để thỏa man đoi hỏi thể xác.+ Những ngươi thân trong gia đinh thi xa lánh, sợ hai, thậm chi ghét bỏ, ghê tởm (cái Gái) ; ngươi lai buôn ba, đau khổ (vợ Trương Ba); …song, tât ca đêu không giup gi được và Hôn Trương Ba rơi vào sư hụt hẫng, cô đơn. Vi thế, Hôn Trương Ba phai lưa chon môt thái đô dứt khoát.-Màn đôi thoai giữa Hôn Trương Ba và Đế Thich:+ Hôn Trương Ba không châp nhận canh sông bên trong môt đằng, bên ngoài môt neo. Ông muôn được sông theo đung ban chât cua minh: “ Tôi muôn được là tôi toàn ven”.+ Đế Thich khuyên Hôn Trương Ba nên châp nhận . Hôn Trương Ba kiên quyết chôi tư và kêu goi Đế Thich sửa sai bằng viêc làm cho cu Ti sông lai.

58

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012Qua màn đôi thoai, ta thây ve đep tâm hôn cua con ngươi trong cuôc đâu tranh chông lai sư dung tục, gia tao, bao vê quyên được sông toàn ven, tư nhiên. Đo chinh là chât thơ trong kich cua Lưu Quang Vu.-Kết thuc vở kich, Hôn Trương Ba châp nhận cái chết, môt cái chết làm sáng bưng lên nhân cách đep đe cua Trương Ba , thể hiên chiến thăng cua cái thiên, cái đep và sư sông đich thưc.b.Nghê thuât:-Sáng tao lai côt truyên dân gian.-Nghê thuật dưng canh, dưng đôi thoai, đôc thoai nôi tâm.-Hành đông cua nhân vật phu hợp với hoàn canh, tinh cách, gop phân phát triển tinh huông côt truyên.c.Ý nghĩa văn ban:Môt trong những điêu quý giá nhât cua mỗi con ngươi là được sông là minh, sông tron ven với những giá tri minh co và theo đuổi. Sư sông chỉ thật sư co ý nghĩa khi con ngươi được sông trong sư hài hoa tư nhiên giữa thể xác và tâm hôn.3.Hướng dẫn tự học: Ý nghĩa phê phán cua đoan trich và giá tri nhân văn cua tác phâm.III.ĐÊ LUYÊN TÂP:1.Anh chi hiểu như thế nào vê câu noi cua Hôn Trương Ba: “ Tôi không thể bên trong môt đằng, bên ngoài môt neo được. Tôi muôn là tôi toàn ven.”2.Tư nôi dung vở kich Hôn Trương Ba, da hàng thit, phát biểu khái quát vê môi quan hê giữ thể xác và linh hôn cua con ngươi. Tư đo suy nghĩ rông thêm vê quan hê giữa nôi dung và hinh thức trong sư vật, trong đơi sông.

NHÌN VÊ VỐN VĂN HÓA CỦA DÂN TÔCTRẦN ĐÌNH HƯỢU

I.TRONG TÂM KIÊN THỨC, KĨ NĂNG:1.Kiến thức:-Vê nôi dung: những măt ưu điểm và nhược điểm, tich cưc và han chết cua văn hoa dân tôc.-Vê nghê thuật: cách trinh bày khoa hoc, chinh xác, mach lac và biên chứng.2.Kĩ năng:Nâng cao kĩ năng đoc- hiểu văn ban khoa hoc và chinh luận.II.NÔI DUNG BÀI HOC:1.Tìm hiểu chung:a.Tác gia: Trân Đinh Hưu (1926-1995) là nhà giáo, nhà nghiên cứu văn hoa, văn hoc uy tin.b.Tác phẩm: -Xuât xứ: Trich tư phân II tiểu luận Vê vân đê tim đăc săc văn hoa dân tôc (in trong cuôn Đến hiên đai tư truyên thông) -Nôi dung: Trinh bày những khám phá vê văn hoa dân tôc để xác đinh con đương xây dưng nên văn hoa Viêt Nam hiên đai tư “ vôn văn hoa dân tôc” đung như tên cuôn sách: Đến hiên đai tư truyên thông.2.Đọc hiểu văn bản:a.Nôi dung:Những luận điểm chinh (tương ứng với mỗi phân cua đoan trich) -Phân 1: Giới thiêu vê khái niêm “ vôn văn hoa dân tôc” : “ là cái ổn đinh dân, tôn tai cho đến trước thơi cận- hiên đai”-Phân 2: Quy mô và anh hưởng cua văn hoa dân tôc.+ Khẳng đinh nên văn hoa Viêt Nam không đô sô, không co những đăc săc nổi bật, những công hiên lớn lao cho nhân loai (chứng minh bằng cách đôi sách môt sô lĩnh vưc văn hoa cua nước ta với những dân tôc khác).+ Nguyên nhân : do sư han chết cua trinh đô san xuât, cua đơi sông xa hôi.

59

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012-Phân 3: Quan niêm sông, lôi sông, kha năng chiếm lĩnh và đông hoa những giá tri văn hoa bên ngoài cua ngươi Viêt Nam (coi trong hiên thế; ý thức cá nhân và sở hữu không phát triển cao; không háo hức, say mê cái huy hoàng, huyên ao;…) Tác gia rut ra kết luận quan trong: Tinh thân chung cua văn hoa Viêt Nam là thiết thưc, linh hoat, dung hoa. Nho, Phật và Đao đêu để lai những dâu ân trong văn hoa dân tôc nhưng mỗi tôn giáo được tiếp thu môt dâu ân khác nhau để thich ứng với điêu kiên riêng cua dân tôc. Tư đo, Trân Đinh Hưu nhân manh : Dân tôc Viêt Nam là dân tôc co ban lĩnh vi không chỉ biết tao tác mà con co kha năng chiếm lĩnh và đông hoa.b.Nghê thuât-Cách trinh bày chăt che, biên chứng, lô-gic, thể hiên được tâm bao quát lớn, chỉ ra được những khia canh quan trong vê đăc trưng văn hoa dân tôc-Thái đô khách quan, khoa hoc, khiêm tôn… tránh được môt trong hai khuynh hướng cưc đoan hoăc chỉ tim nhược điểm để phê phán hoăc là chỉ tim ưu điểm để ca tụng.c.Ý nghĩa văn ban:Đoan trich cho thây môt quan điểm đung đăn vê những nét đăc trưng cua vôn văn hoa dân tôc, là cơ sở để chung ta suy nghĩ, tim ra phương hướng xây dưng môt nên văn hoa tiên tiến, đậm đà ban săc dân tôc.3.Hướng dẫn tự học:-Tim trong đoan trich những câu văn mang tinh chât căt nghĩa nguyên nhân tao thành các đăc điểm cua văn hoa Viêt Nam.-Trinh bày cách hiểu cua anh (chi) vê các khái niêm tao tác, đông hoa, dung hợp.

III.ĐÊ LUYÊN TÂP:-Anh chi hay nêu những đăc trưng nổi bật cua văn hoa dân tôc Viêt Nam.-Tai sao noi bài viết nhin vê vôn văn hoa dân tôc cua Trân Đinh Hưu là môt bài viết thể hiên quan điểm đung đăn vê những nét đăc trưng cua văn hoa dân tôc, bài viết mang tinh khoa hoc sâu săc và thái đô cua ngươi viết rât khách quan.-Vi sao co thể khẳng đinh “Con đương hinh thành ban săc dân tôc cua văn hoa không chỉ trông cậy vào sư tao tác cua chinh dân tôc đo mà con trông cậy vào kha năng chiếm lĩnh, kha năng đông hoa các giá tri văn hoa bên ngoài. Vê măt đo lich sử chứng minh dân tôc Viêt Nam là dân tôc co ban lĩnh”. Hay liên hê với thưc tế lich sử, văn hoa và văn hoc để làm sáng tỏ vân đê này.

PHONG CACH NGÔN NGỮ HÀNH CHÍNH

I.TRONG TÂM KIÊN THỨC, KĨ NĂNG:1.Kiến thức:-Đăc điểm cua phong cách ngôn ngữ hành chinh.-Sư lưa chon các yếu tô ngôn ngữ trong quá trinh soan thao các văn ban mang phong cách ngôn ngữ hành chinh.2.Kĩ năng: Co kĩ năng soan thao môt sô văn ban hành chinh khi cân thiết.II.NÔI DUNG BÀI HOC:1.Tìm hiểu chung:Đăc trưng cua phong cách ngôn ngữ hành chinh:-Tinh khuôn mẫu;-Tinh minh xác;-Tinh công vụ;2.Luyện tập-Luyên tập nhận diên văn ban theo phong cách ngôn ngữ hành chinh.-Thưc hành soan thao môt sô văn ban hành chinh thương găp.3.Hướng dẫn tự họcAnh (chi) hay viết môt báo cáo tổng kết phong trào thi đua cua lớp minh.II.ĐÊ LUYÊN TÂP:-Anh chi hay nêu những đăc trưng cơ ban cua phong cách ngôn ngữ hành chinh.-Hay kể tên môt sô loai văn ban hành chinh thương liên quan đến công viêc hoc tập trong nhà trương cua anh chi.

60

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012-Hay nêu những đăc điểm tiêu biểu vê cách trinh bày văn ban, tư ngữ, kiểu câu cua văn ban hành chinh.

TỔNG KÊT PHẦN TIÊNG VIÊT:HOAT ĐÔNG GIAO TIÊP BẰNG NGÔN NGỮ

I.TRONG TÂM KIÊN THỨC, KĨ NĂNG:1.Kiến thức (ôn tập) :-Khái niêm vê hoat đông giao tiếp bằng ngôn ngữ.-Các nhân tô trong hoat đông giao tiếp, trong đo co hai nhân tô quan trong là nhân vật giao tiếp và ngữ canh.-Các quá trinh giao tiếp (tao lập và lĩnh hôi văn ban) ; các dang ngôn ngữ trong giao tiếp (noi và viết).-Các thành phân nghĩa cua câu trong giao tiếp (nghĩa sư viêc và nghĩa tinh thái).-Vân đê quan hê giữa ngôn ngữ chung và lơi noi cá nhân.-Vân đê giữ gin sư trong sáng cua tiếng Viêt trong hoat đông giao tiếp ngôn ngữ.2.Kĩ năng:-Kĩ năng phân tich và lĩnh vưc văn ban trong hoat đông giao tiếp (bao gôm các kĩ năng nghe, đoc, hiểu, tom tăt, thuật lai,…).-Kĩ năng sử dụng ngôn ngữ thich hợp với ngữ canh giao tiếp (thich hợp với ngươi nghe, với nôi dung giao tiếp, với mục đich , với tinh huông giao tiếp,…); kĩ năng tao câu co sư phôi hợp giữa nghĩa sư viêc và nghĩa tinh thái.-Kĩ năng sử dụng ngôn ngữ đam bao giữ gin và phát huy được sư trong sáng cua tiếng Viêt, phát hiên và sữa chữa những lôi noi hoăc viết không trong sáng.II.NÔI DUNG BÀI HOC:1.Tìm hiểu chung:-Hê thông hoa kiến thức bằng các bang tổng kết, trong đo thể hiên được quan hê giữa các nôi dung kiến thức và sư so sánh, đôi chiếu giữa các bô phận trong kiến thức. Hê thông kiến thức đa hoc tư lớp 10 vê hoat đông giao tiếp ngôn ngữ gôm các vân đê mà SGK đa tổng kết trong mục I.-Thông qua các bài tập thưc hành để ôn lai và vận dụng kiến thức, cụ thể hoa kiến thức, khăc sâu kiến thức.-Phân tich và sửa chữa những lỗi vê sử dụng tiếng Viêt trong giao tiếp để đat được sư trong sáng, gop phân giữ gin sư trong sáng cua tiếng Viêt. Tư đo ôn tập kiến thức vê giữ gin sư trong sáng cua tiếng Viêt.2.Luyện tập:Đoc đoan trich truyên Lao Hac cua Nam Cao và phân tich theo hê thông câu hỏi trong SGK Ngữ văn 12, tập hai, tr.180-181.-Luyên tập vê hoat đông giao tiếp noi chung (câu hỏi 1). Chu ý ngôn ngữ dang noi thể hiên qua môt sô phương tiên: noi phôi hợp với cử chỉ, điêu bô; dung nhiêu khâu ngữ, sư đổi vai và luân phiên lượt lơi,…-Luyên tập phân tich môt sô phương diên cua nhân vật giao tiếp (câu hỏi 2). Hai nhân vật co quan hê thân cận, nhưng khác biêt vê vi thế: vê tuổi thi Lao Hac cao hơn, nhưng vê vi thế xa hôi thi ông giáo cao hơn (theo quan niêm thơi đo). Những đăc điểm đo chi phôi ngôn ngữ nhân vật: tư ngữ xưng hô, cách noi,…-Luyên tập phân tich nghĩa cua câu trong giao tiếp (câu hỏi 3). Câu co hai thành phân nghĩa: nghĩa cua sư viêc (con cho biết viêc no bi hai) và nghĩa tinh thái (sư xot thương con cho cua Lao Hac).-Luyên tập phân biêt hai hoat đông giao tiếp. Hoat đông giao tiếp giữa Lao Hac và ông giáo: dang noi, giao tiếp trưc diên, co sư hỗ trợ cua điêu bô, cử chỉ, nét măt, co sư đổi vai,… Hoat đông giao tiếp giữa tác gia và đôc gia: dang viết , giao tiếp không trưc diên (tác gia viết truyên trước, đôc gia đoc sau), không đổi vai, không co sư tham gia cua cử chỉ, điêu bô nhưng co chữ viết, dâu câu,…3.Hướng dẫn tự học-Tư lập các bang tổng kết khác để hê thông hoa kiến thức tiếng Viêt đa hoc ở THPT vê hoat đông giao tiếp bằng ngôn ngữ.-Nhận xét vê giao tiếp giữa ban bè trong lớp ở các giơ giai lao.

ÔN TÂP PHẦN LÀM VĂN

61

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012I.TRONG TÂM KIÊN THỨC, KĨ NĂNG:1.Kiến thức:-Dang bài nghi luận xa hôi và nghi luận văn hoc.-Đê tài cơ ban cua văn ban nghi luận trong nhà trương.-Lập luận trong văn nghi luận.-Bô cục trong bài văn nghi luận.-Diễn đat trong văn nghi luận.2.Kĩ năng:-Phân tich đê, lập dàn ý cho bài văn nghi luận xa hôi và nghi luận văn hoc.-Vận dụng tổng hợp các thao tác lập luận và phương thức biểu đat trong viêc viết đoan văn, bài văn nghi luận.-Phát hiên và khăc phục các lỗi vê diễn đat trong văn nghi luận.-Viết văn ban tổng kết tri thức và hoat đông thưc tiễn.II.NÔI DUNG BÀI HOC:1.Tìm hiểu chung-Cung cô kiến thức cơ ban qua viêc tư đoc SGK, chuân bi trước đê cương ôn tập theo các câu hỏi.-Luyên tập để hoàn thiên, nâng cao kiến thức.2.Luyện tập:-Luyên tập vê dàn ý, viết đoan văn, bài văn nghi luận xa hôi và nghi luận văn hoc;-Cân co các hinh thức đánh giá mức đô năm băt kiến thức và hinh thành kĩ năng cua HS trong quá trinh luyên tập.3.Hướng dẫn tự học:Cung cô và hoàn thiên kiến thức, kĩ năng qua viêc thưc hành lập dàn ý, viết đoan văn, bài văn nghi luận xa hôi và nghi luận văn hoc.II.ĐÊ LUYÊN TÂP1.Về nghị luận xã hội: -Trinh bày suy nghĩ vê ý kiến : “Môt ngươi đa đánh mât niêm tin vào ban thân thi chăc chăn se con đánh mât thêm nhiêu thứ quý giá khác nữa”.Gợi ý:1.1Giai thich ý kiến: nôi dung câu trich này noi vê hậu qua cua viêc đánh mât niêm tin vào ban thân. Vê thưc chât, ý kiến này đê cập đến vai tro quyết đinh cua long tin.1.2Bàn vê tư tin và mât tư tin:+ Ngươi co long tư tin luôn khang đinh năng lưc phâm chât cua minh, coi đo là nguôn sức manh chân chinh, co ý nghĩa quyết đinh, giup con ngươi vững vàng, lac quan và thành công trong cuôc sông. Do đo tư tin là đức tin quý báu.+ Khi mât tư tin:Con ngươi không con tin vào phâm chât và năng lưc cua ban thân nên se đánh mât những điêu cơ ban và cân thiết giup đat đến những giá tri quý báu; nghi lưc và ý chi, hi vong và lac quan…Con ngươi không con kha năng đương đâu với những kho khăn, thử thách, nên dễ dàng buông xuôi, bỏ mât những cơ hôi tôt trong cuôc sông.1.3 Bài hoc nhận thức và hành đông:Trong moi hoàn canh cuôc sông, đăc biêt những khi găp kho khăn, thử thách, cân nêu cao ban lĩnh, không đánh mât niêm tin vào ban thân.Luôn sông tư tin nhưng tránh chu quan. Phai canh giác với viêc tư tin mu quáng. Phai tỉnh táo để biết lăng nghe, biết hoc hỏi, hợp tác, biết tu dưỡng phâm chât và trau dôi năng lưc cua ban thân vi đo là cơ sở cua long tư tin.-Anh chi hay trinh bày suy nghĩ cua minh vê câu noi sau: “ Co 3 điêu trong cuôc đơi cua mỗi ngươi nếu đi qua se không lây lai được đo là : thơi gian, lơi noi và cơ hôi.”2.Về nghị luận văn học:-Trong truyên ngăn chiếc thuyên ngoài xa, Nguyễn Minh Châu đa xây được môt tinh huông truyên mang ý nghĩa khám phá, phát hiên vê đơi sông. Anh chi hay làm rõ vê điêu đo.a.Giới thiêu chungb.Phân tich tinh huông truyên

62

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012+ Tinh huông truyên+ Các nhân vật với tinh huông+ Ý nghĩa khám phá, phát hiên cua tinh huông.c.Kết luận: Tinh huông truyên co ý nghĩa như thế nào?Qua sô phận hai nhân vật Mỵ và A Phu hay phát biểu ý kiến cua anh chi vê giá tri nhân đao cua tác phâm.

GIA TRI VĂN HOC VÀ TIÊP NHÂN VĂN HOC

I.TRONG TÂM KIÊN THỨC, KĨ NĂNG1.Kiến thức-Những giá tri cơ ban cua văn hoc.-Tiếp nhận trong đơi sông văn hoc, tinh chât cua các câp đô tiếp nhận văn hoc.2.Kĩ năng:-Vận dụng những biểu hiên vê giá tri văn hoc để co thể cam thụ tác phâm văn hoc ở câp đô cao nhât.II.NÔI DUNG BÀI HOC:1.Tìm hiểu chung:a.Tư viêc phân tich môt sô tác phâm đa hoc, rut ra những giá tri cơ ban cua văn hoc và môi quan hê giữa những giá tri cơ ban đo:-Giá tri đao đức;-Giá tri giáo dục;-Giá tri thâm mĩ;b.Tư viêc phân tich những cách đoc-hiểu khác nhau vê môt tác phâm văn hoc, rut ra nhận xét vê các câp đô tiếp nhận văn hoc:-Tiếp nhận văn hoc ở câp đơn gian và phổ biến chỉ chuyên chu vào nôi dung cụ thế , nôi dung trưc tiếp cua tác phâm.-Câp trung gian cam thụ qua nôi dung trưc tiếp để thây nôi dung tư tưởng cua tác phâm.-Câp cam thụ co chiêu sâu chu ý đến ca nôi dung và hinh thức, thây ca giá tri tư tưởng và giá tri nghê thuật cua tác phâm, quan điểm nghê thuật cua tác gia,…2.Luyện tập:-Nêu các giá tri nhận thức, giáo dục và thâm mĩ cua môt tác phâm văn hoc đa hoc.-GV sưu tâm môt tác phâm văn hoc ( môt bài thơ hoăc môt truyên ngăn) ngoài chương trinh, yêu câu HS đoc và trinh bày cam nhận cua minh. GV đánh giá câp đô tiếp nhận tác phâm văn hoc cua HS.3.Hướng dẫn tự học:-Anh (chi) chon môt tác phâm văn hoc, phân tich để tim ra các giá tri cơ ban cua tác phâm đo.-Anh (chi) chon môt tác phâm văn hoc, tư cam nhận và đánh giá câp đô tiếp nhận tác phâm văn hoc cua minh.III.ĐÊ LUYÊN TÂP:-Tư chon phân tich môt tác phâm văn hoc cụ thể để làm sáng tỏ các giá tri cua văn hoc. Gợi ý: trong mỗi tác phâm văn hoc cân phân tich ba măt giá tri nổi bật: giá tri nhận thức, giá tri giáo dục, giá tri thâm mỹ.Cân lưu ý 3 giá tri trên cua văn hoc co môi liên hê rât mật thiết tác đông qua lai lẫn nhau.

ÔN TÂP PHẦN VĂN HOC

I.TRONG TÂM KIÊN THỨC, KĨ NĂNG:1.Kiến thức:-Các tác phâm văn hoc Viêt Nam được hoc ở hoc kỳ II lớp 12 thuôc giai đoan tư sau Cách Mang tháng Tám năm 1945 đến hết thế kỉ XX. Năm được nôi dung nghê thuật và môt sô đăc điểm cua các thể loai truyên ngăn, tiểu thuyết, kich và văn nhật dụng.

63

Người soạn: Tổ Ngữ Văn THPT Hương Thuỷ 2011-2012+ Truyên ngăn : Vợ nhăt (Kim Lân), Vợ chông A Phu (trich- Tô Hoài), Chiếc thuyên ngoài xa (Nguyễn Minh Châu), Rưng Xà Nu (Nguyễn Trung Thành), Những đứa con trong gia đinh (Nguyễn Thi), Băt sâu ở rưng U Minh Ha (Sơn Nam), Môt ngươi Hà Nôi (Nguyễn Khai).+ Tiểu thuyết: Mua lá rụng trong vươn (trich-Ma Văn Kháng)+ Kich : Hôn Trương Ba, da hàng thit (trich- Lưu Quang Vu)+ Văn nhật dụng: Nhin vê vôn văn hoa dân tôc ( Trân Đinh Hưu).-Các tác phâm văn hoc nước ngoài: năm được nôi dung tư tưởng mang tinh nhân loai và đăc săc nghê thuật cua tác phâm: Thuôc (Lỗ Tân), Sô phận con ngươi (trich- Sô-lô-khôp), Ông già và biển ca (trich- Hê-ming-uê).2.Kĩ năng:-Đoc-hiểu truyên ngăn, trich đoan tiểu thuyết và kich ban văn hoc hiên đai.-Vận dụng những kiến thức vê thể loai, đê tài, chu đê tư tưởng cua tác phâm văn hoc để kiến giai những vân đê co tinh khái quát cua văn hoc Viêt Nam tư sau Cách mang tháng Tám năm 1945 đến hết thế kỉ XX.II.NÔI DUNG BÀI HOC:1.Tìm hiểu chung:-Ôn lai những kiến thức cơ ban vê các thể loai truyên ngăn, tiểu thuyết, kich ban văn hoc,… để vận dung vào viêc phân tich tác phâm.-Hê thông hoa kiến thức vê các tác phâm đa hoc và phong cách nghê thuật cua mỗi nhà văn.2.Luyện tập:-Săp xếp các tác phâm theo nhom thể loai hoăc đê tài.-Lập đê cương ôn tập.3.Hướng dẫn tự học:-Đoc lai toàn bô phân Hướng dẫn hoc bài cua các tác phâm đa hoc.-Tra lơi các câu hỏi trong SGK.III.ĐÊ LUYÊN TÂP:-Những phát hiên khác nhau vê sô phận và canh cua ngươi dân lao đông trong các tác phâm vợ chông A Phu cua Tô Hoài, Vợ nhăt cua Kim Lân cân chu trong phân tich những nét đăc săc trong tư tưởng nhân đao cua mỗi tác phâm.-Hay so sánh và làm rõ những sáng tao riêng cua 2 tác gia qua 2 tác phâm: Rưng Xà Nu cua Nguyễn Trung Thành và Những đứa con trong gia đinh cua Nguyễn Thi.Gợi ý: 2 tác phâm đêu viết vê chu nghĩa anh hung cách mang trong cuôc kháng chiến chông Mỹ cứu nước.-Phân tich tinh huông truyên trong truyên ngăn “ Chiếc thuyên ngoài xa” cua Nguyễn Minh Châu. Gợi ý: đo là tinh huông tác đông đến nhận thức cua 2 nhân vật Phung và Đâu làm thay đổi cách nhin nhận cua ho vê cuôc sông và nghê thuật.-Ý nghĩa tư tưởng cua đoan trich Hôn Trương Ba, da hàng thit cua Lưu Quang Vu.-Ý nghĩa tư tưởng và đăc săc nghê thuật cua các tác phâm nước ngoài: Sô phận con ngươi.-Truyên ngăn Thuôc cua Lỗ Tân phê phán căn bênh gi cua nhân dân Trung Quôc ở đâu thế kỷ XX. Đăc săc nghê thuật cua tác phâm.-Nguyên lý tang băng trôi được thể hiên trong tác phâm Ông già và biển ca cua Huê-ming-uê như thế nào. Gợi ý: Đo là ý nghĩa biểu tượng cua con cá kiếm, biển ca.

HẾT

64