* xem tiếp trang 2

Hiện nay, Sở Y tế TP.HCM cùng các SởBan ngành “bắt tay” với doanhnghiệp xây dựng chuỗi thực phẩm antoàn với mong muốn mang đếnnhững sản phẩm “sạch” đúng nghĩa

từ trang trại đến bàn ăn. Phóng viênMedinet đã có cuộc phỏng vấn KSHuỳnh Lê Thái Hòa, Chi Cục TrưởngChi Cục Vệ sinh An toàn Thực phẩmTP.HCM xoay quanh vấn đề này.PV: Thưa ông, nếu muốn đăng ký thamgia vào chuỗi thực phẩm an toàn này, cácdoanh nghiệp phải đáp ứng những điềukiện nào?KS Huỳnh Lê Thái Hòa: Muốn xây dựngthành công chuỗi thực phẩm an toàn,đòi hỏi sản phẩm phải đạt tiêu chuẩnchất lượng từ khâu đầu (chăn nuôi,trồng trọt) cho đến khâu cuối cùng(thành phẩm). Đây là sân chơi tự nguyện

Vừa qua, Sở Y tế TP đã triểnkhai Nghị Định 20/2010/NĐ-CP của Chính Phủ về hướng

dẫn thi hành Pháp lệnh sửa đổi Điều10 Pháp lệnh dân số đối với cáctrường hợp không vi phạm sinh conthứ ba. Theo đó, quyền và nghĩa vụcủa mỗi cặp vợ chồng, cá nhân chỉsinh một hoặc hai con, trừ trườnghợp đặc biệt do Chính Phủ quy định.Năm 2008, trên địa bàn TP.HCM có130 trường hợp sinh con thứ ba,trong đó 65 trường hợp chưa xử lý.

* xem tiếp trang 5

THAM GIA CHUỖI THỰC PHẨM AN TOÀN:

Doanh nghiệp & người tiêu dùng đều được lợi

Sau khi Miền Nam được giải phóng,từ một nền y tế còn thiếu thốn, khó

khăn đến nay ngành y tế TP.HCM đãtrở thành trung tâm ứng dụng công

nghệ cao hàng đầu trong lĩnh vực y tếnhư mổ tim, ghép gan, thận… Trongđó tiếp nhận và điều trị cho hơn 40%

lượng bệnh nhân từ các tỉnh đổ về.

Với phương châm“Phòng bệnh làchính, điều trị là quan trọng”, Sở Ytế thành lập Phân viện Vệ sinh

phòng dịch, hệ y tế dự phòng cũngnhanh chóng hình thành từ thành phố

xuống quận huyện, gắn liền với y tếphường xã, hình thành mạng lưới y tếcơ sở, xây dựng mô hình chăm sóc sức

TRONG SỐ NÀY

� Một số ngộ độc thường gặp.......................................................... 3

� BV Nguyễn Trãi với Đề án1816 tại Kiên Giang ............... 4

� Độc tố đi theo thực phẩm....................................................... 8

� Viêm màng não do vi trùng........................................................... 8

T R U N G T Â M T R U Y Ề N T H Ô N G - G I Á O D Ụ C S Ứ C K H Ỏ E T P . H C M

Suc khoeTHAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH

Năm thứ 24BỘ MỚI - SỐ 176 (4/2010)

59B Nguyễn Thị Minh Khai - Q1 - ĐT: 39.309 086 - 39.309 878 - Fax: (84.8) 39.309 875. Giấy phép số 2469/GPXB Bộ VHTT ngày 24/7/1995.

http://www.t4ghcm.org.vn

Sửa đổi Điều 10Pháp lệnh Dân số

* xem tiếp trang 3

�BS Nguyễn Văn ChâuGiám đốc Sở Y tế TP.HCM

Ngành Y tế TP.HCMhội nhập & phát triển

Lựa chọn rau tại Hội chợ - Triển lãm Thựcphẩm Dinh dưỡng và An toàn.

“Nhà chồng tôi có 5 cô con dâunhưng bố chồng tôi tuyên bố rằngông chỉ có 3 dâu thôi, lý do vì 3 côkia sinh được con trai còn 2 cô thikhông. Bố chồng tôi nguyên là giámđốc một công ty nhà nước mà còn cósuy nghĩ đó”- Một bác sĩ của BVNhân Dân Gia Định bức xúc tâm sựtrong Hội thảo Phá thai lựa chọngiới tính do Trung tâm Chăm sóc Sứckhỏe Sinh sản tổ chức vừa qua.

LÀM MỌI CÁCH ĐỂ CÓ CON TRAI Khi luật dân số chưa chặt chẽ, để cóđược con trai, nhiều cặp vợ chồng đẻđến lúc nào được “thằng cu” mới thôi.Nay luật dân số bị thắt chặt thì nhiềubiện pháp lựa chọn giới tính thai nhira đời. Nhiều người đã đi mua sáchhoặc lên mạng tìm hiểu sinh contheo ý muốn và thực hiện các biệnpháp như ăn uống, thời điểm sinhhoạt vợ chồng...Để có con trai, nhiều người bất chấptất cả. Khi siêu âm nếu biết con gái họsẵn sàng nạo phá thai. “Có trường hợpđã có 2 đứa con gái, khi siêu âm biết làcon trai, họ sẽ bằng mọi cách đẻ, chấp

nhận mọi biện pháp kỷ luật. Hoặc họxin nghỉ một thời gian sau đó quay vềvới một cậu con trai và bảo đó là connuôi”, BS Nguyễn Thị Nga, Trung tâmChăm sóc Sức khỏe Sinh sản cho biết.VẪN CÒN “LÁCH LUẬT”Hiện nay, Luật Dân số nghiêm cấmhành vi lựa chọn giới tính khi sinh. Thếnhưng, một số cơ sở siêu âm, nhàsách... nhiều ấn phẩm tuyên truyền lựachọn giới tính thai nhi rất phổ biến.Đơn giản hơn, chỉ cần 0,25 giây là đã

có 4.890.000 kết quả sinh con theo ýmuốn trên mạng. Thậm chí, nhiều cơsở siêu âm của nhà nước và tư nhânvẫn bằng nhiều hình thức công bố giớitính thai nhi và nạo phá thai.Theo một nghiên cứu của ViệnNghiên cứu Phát triển xã hội, hiện nay2/3 số phụ nữ sinh con được điều trabiết giới tính của con trước khi sinh,98% trong số đó là qua siêu âm. Vì vậy,siêu âm và nạo thai được sử dụng nhưnhững phương tiện "hiệu quả" để đạt

được nhu cầu lựa chọn giới tính.Để hạn chế sự chênh lệch giớitính đang ở mức báo động thiếtnghĩ các cơ quan chức năng cầnquyết liệt xử lý nghiêm khắcmọi trường hợp lựa chọn giớitính, mở rộng công tác tuyêntruyền để người dân hiểu vàthực hiện đúng tránh những hệlụy về sau. �

Lan Anh

� Sức khỏe Thành phố Hồ Chí Minh Tháng 4-20102

Saên soùc söùc khoûe ban ñaàu

Cần xử lý nghiêm hình thức lựa chọn giới tính thai nhiCần xử lý nghiêm hình thức lựa chọn giới tính thai nhi

Doanh nghiệp... tiếp trang 1

...dành cho các doanh nghiệp. Nhưngmuốn tham gia phải tuân thủ hết sứcnghiêm ngặt những “luật chơi” đã đặt ra.Bên cạnh các điều kiện cơ sở vật chấtnhư: nguyên liệu, con giống, câytrồng… phải đạt chuẩn, các doanhnghiệp tham gia còn chịu sự giám sátgắt gao của các cơ quan quản lý như: Sởban ngành liên quan, đơn vị cấp giấychứng nhận và phải tự giám sát chấtlượng sản phẩm của mình. Các doanhnghiệp chế biến phải lấy nguyên liệu từcác sản phẩm của doanh nghiệp nằmtrong chuỗi. Để làm được điều đó, bắtbuộc các khâu trong hệ thống phảihoàn thiện. PV: Ông có thể cho biết việc triển khai cầnsự tham gia của các ban ngành nào và vaitrò của Sở Y tế trong công tác này?KS Huỳnh Lê Thái Hòa: Quản lý theo

chuỗi phải xuyên suốt từ trang trại đếnbàn ăn, vì vậy cần phải có sự phối hợpgiữa các ngành để giám sát chặt chẽ ởtừng công đoạn, từ nuôi trồng đến sảnphẩm cuối cùng cung cấp cho ngườitiêu dùng cũng như tạo những mắc xíchliên kết giữa các cơ quan chức năng đểphối hợp quản lý thật tốt, đảm bảo cáckhâu đều được kiểm soát. Có làm đượcnhư vậy mới đạt được mục tiêu đưa rasản phẩm an toàn, chất lượng... Hiệnnay, Sở Y tế TP.HCM là đầu mối để phốihợp với các đơn vị liên quan quản lýchuỗi và cấp giấy chứng nhận cho cácdoanh nghiệp tham gia.Cái đặc thù của TP là khâu nuôi trồngchỉ chiếm khoảng 20%, việc này đồngnghĩa 80% còn lại là do các tỉnh cungcấp. Cho nên, ngoài việc phối hợp giữacác sở ngành liên quan chúng tôi cònphải phối hợp với các cơ quan quản lý ởcác tỉnh để giám sát chặt khâu nuôitrồng và lưu thông.

PV: Phản ứng ban đầu của các doanhnghiệp có khả quan không và doanhnghiệp cũng như người tiêu dùng sẽ đượchưởng lợi gì từ chuỗi thực phẩm an toànnày, thưa ông?KS Huỳnh Lê Thái Hòa: Hiện nay, chúngtôi đã xây dựng được một số chuỗi như:rau - củ - quả, chuỗi trứng và chuỗi thịt.Khi được tập huấn, các doanh nghiệprất ủng hộ dự án. Đã có 13 doanhnghiệp được cấp giấy chứng nhận thamgia hệ thống này.Chúng tôi đã xác định mục tiêu: Muốnphát triển hệ thống phải tạo điều kiệncho doanh nghiệp có lời, vì như thếmới duy trì và phát triển được. Chúngtôi sẽ hỗ trợ tối đa cho các doanhnghiệp như: thông tin trên cácphương tiện truyền thông đại chúngvà website ngành thông tin về các đơnvị nằm trong chuỗi, tổ chức các hệthống kinh doanh riêng của hệ thống(cửa hàng, siêu thị…) để người tiêu

Siêu âmkiểm tra

sự phát triểncủa thai nhi.

TẠI SAO CÁ NGỪ LẠI GÂY NGỘ ĐỘC?Cá ngừ và thức ăn biển nói chung lànguồn chất đạm rất tốt. Tuy nhiên, cángừ hay một số loại cá khác như cá thu,cá trích, cá nục, là loại cá có chứa Hista-mine rất cao. Chất này được tạo ra khicá chết. Cá chết sau sau 4 - 6 giờ là bịphân hủy, cộng với hàm lượng đạm cótrong cá cao càng làm cho cá mau bị hưvà hàm lượng histamine sẽ tăng lên rấtnhiều. Độc tố histamine có ở khắp cơthể cá, nhưng thường tích tụ nhiều ởnhững nơi dễ bị nhiễm vi sinh vật như ởphần ruột cá (khi cá đã chết) hay trên dacá vốn thường có các tuyến dịch. Khi ta ăn cá ngừ hoặc bất cứ thức ănnào mà cơ thể không chịu tiếp nhậnthường đưa đến phản ứng dị ứng đềucó vai trò của chất sinh học có tên hist-amin. Histamin là chất có sẵn trong cơthể chúng ta, bình thường nó được giữbên trong tế bào bạch cầu không gâyhại. Chỉ khi histamine được phóng thíchtừ các bạch cầu ra trạng thái tự do vàgắn vào các thụ thể (là nơi tiếp nhận) ởmột số nơi trong cơ thể để gây dị ứng.Như histamin gắn vào các thụ thể ở dasẽ gây ngứa, nổi mề đay; ở hệ hô hấpgây sổ mũi, gây cơn hen (do co thắt phùnề phế quản); ở mắt gây đỏ mắt; ởđường tiêu hóa gây đau bụng, nônmửa, tiêu chảy v.v…

CHẤT TẨY TRẮNG THỰC PHẨM LÀ GÌ? Các chất tẩy trắng thường gồm các phụgia thực phẩm và hóa chất tẩy trắng.Nhóm phụ gia gồm các hợp chất sul-fite tức là hợp chất có chứa lưu huỳnhnhằm ngăn chặn sự biến màu của cácloại rau qua và tẩy trắng bột mì hoặcđường cát.Nhóm các hóa chất tẩy màu thường làô-xy già và javen. Đây là những chất cótính sát trùng đồng thời “ăn da” rất cao.Một số mặt hàng thường dùng hóa chấttẩy trắng như dừa xiêm, bắp chuối bào,chân gà, chân vịt rút xương, lòng heo,bò, cà pháo muối chua... Nói về tác hạiđối với sức khỏe thì chịu ảnh hưởngtrước tiên là người sản xuất vì các chấtphụ gia và hóa chất tẩy trắng này là cáchóa chất bay hơi và ăn da nên dễ dẫn

đến viêm, loét đường hô hấp khi tiếpxúc thường xuyên với liều lượng cao.Nếu ăn các loại thực phẩm có chứa cáchóa chất này trong một thời gian dài,các chất đó sẽ tích tụ trong cơ thể gâyviêm loét đường tiêu hóa rồi dẫn đếnnhững biến chứng nguy hiểm khác. Đểhạn chế sự biến màu của thực phẩm,ngay sau khi gọt, cắt rau quả, chúng tanên ngâm trong nước pha chanh, giấm.Để giữ được màu sắc của các loại rauquả tự nhiên được lâu hơn, chúng tanên để thực phẩm thật ráo, cho vàohộp đậy thật kín rồi cho vào tủ lạnh. �

BS Kim Phượng (tổng hợp)

Tháng 4-2010 Sức khỏe Thành phố Hồ Chí Minh � 3

Saên soùc söùc khoûe ban ñaàu

Sửa đổi ... tiếp trang 1

...Pháp lệnh dân số không chủ trương xử phạt mà tuyên truyền giáo dục để mỗingười dân, mỗi cặp vợ chồng tự nguyện thực hiện. Những cá nhân tham gia trongtổ chức nào phải chịu sự giám sát và điều chỉnh của tổ chức đó. Ngoài ra, Pháp lệnhtạo thuận lợi cho công tác tuyên truyền vận động của các cán bộ, cộng tác viên vềchủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước để người dân tự giác chấp hành. Trung bình mỗi năm, dân số cả nước tăng khoảng 1 triệu người, bằng với dânsố của một tỉnh, riêng TP.HCM tăng khoảng 100.000 người. Theo kết quả sơ bộTổng điều tra dân số ngày 1/4/2009, cả nước có 85,7 triệu người. Dự báo đếnnăm 2015, dân số Việt Nam sẽ lên 94 triệu người. Hiện tại, Việt Nam đứng thứ 3ở Đông Nam Á và thứ 13 trên thế giới về dân số. Việc tăng dân số quá nhanh sẽảnh hưởng tới an sinh xã hội, các vấn đề về nhà ở, trường học, bệnh viện, môitrường sống, giao thông, việc làm, tệ nạn xã hội... Thu Hiền - Thục Đoan

Một số ngộ độc thường gặpMột số ngộ độc thường gặp

dùng phân biệt được sản phẩm thamgia chuỗi với các sản phẩm thôngthường. Người tiêu dùng sẽ nhậnđược nhiều cái lợi mà cái quan trọngnhất là được những sản phẩm an toàntuyệt đối. Vấn đề là làm sao chúng tagiúp người tiêu dùng nhận biết sảnphẩm an toàn và họ sẽ chấp nhận.Giai đoạn tiếp theo chúng tôi sẽ tiếpthị, quảng bá và tạo đầu ra cho sảnphẩm. Một khi người tiêu dùng biết đếnsản phẩm rau trong chuỗi thì cái lợi củanhà sản xuất sẽ là uy tín, thương hiệu vàlợi nhuận. �PV: Cám ơn ông.

Kim Tuyến (thực hiện)

Saên soùc söùc khoûe ban ñaàu

� Sức khỏe Thành phố Hồ Chí Minh Tháng 4-20104

“Lâu nay với những ca bệnh nặng,chúng tôi đều phải chuyển lên tuyếntrên nhưng nay nhờ được BV NguyễnTrãi chuyển giai nhiều kỹ thuật mới,quan trọng, lại được hỗ trợ cơ sở vậtchất nên bệnh nhân đã yên tâm ở lại

để chúng tôi điều trị”, BS Nguyễn NgọcThảo - Trưởng khoa Cấp cứu Nội nhi,PGĐ BVĐK Giồng Riềng (Kiên Giang)

xúc động nói.

CHUYỂN GIAO NHIỀU KỸ THUẬTQUAN TRỌNGBV Nguyễn Trãi đã cử nhiều chuyêngia, cán bộ chuyên môn giỏi về chuyểngiao kỹ thuật, đào tạo tại chỗ cho cácBệnh viện huyện Giồng Riềng, VĩnhThuận, Phú Quốc. Ngoài ra BV NguyễnTrãi còn đầu tư xây dựng các phòng lưutrú đủ tiện nghi dành cho các bác sĩ địaphương lên nâng cao trình độ chuyênmôn và thực hành trên các trang thiết

bị hiện đại. Đến nay 3 bệnh viện này đãcó được đội ngũ bác sĩ, kỹ thuật viên,điều dưỡng viên nòng cốt để thực hiệncác kỹ thuật mới, chuyên sâu về timmạch, hô hấp, hồi sức cấp cứu, tiêu hóa,nội thần kinh, tai mũi họng, mắt, phẫuthuật gây mê hồi sức…. Tại phòng mổ BVĐK Vĩnh Thuận, kíp mổmắt đục thủy tinh thể của BV NguyễnTrãi đã kết hợp với kíp mổ của BVĐKVĩnh Thuận triển khai thực hiện 5 bànmổ đục thủy tinh thể thành công manglại niềm vui, hy vọng cho những ngườidân vùng sâu vùng xa của Kiên Giang.BỆNH VIỆN HUYỆN “LÊN TAY”Trong lễ sơ kết thực hiện đề án1816/QĐ – BYT giữa BV Nguyễn Trãi vàba BV Giồng Riềng, BV Vĩnh Thuận, BVPhú Quốc, bác sĩ Nguyễn Ngọc Thảo –Trưởng khoa cấp cứu nội nhi – Phó giámđốc Bệnh viện Giồng Riềng tâm sự: “Khichúng tôi cần sự hỗ trợ là các bác sĩ của

BV Nguyễn Trãi liền có mặt, BV đa khoaGiồng Riềng giống như một khoa củaBV Nguyễn Trãi, được BV Nguyễn Trãinhiệt tình chuyển giao nhiều kỹ thuật,tặng nhiều trang thiết bị”. Sau những đợt chuyển giao kỹ thuậtthành công, cứu sống được nhiều cabệnh nặng, lòng tin của người dân đốivới các bệnh viện đã được nâng cao rõrệt. Số lượng bệnh nhân đến khám vàđiều trị tăng cao, các chỉ tiêu khám vàđiều trị của bệnh viện đề vượt kế hoạch,hạn chế con số chuyển viện xuống mứcthấp nhất. Đặc biệt trong công tácchuyên môn, nhất là các lĩnh vực đãđược chuyển giao các bệnh viện địaphương đã có sự tiến bộ rõ rệt và đượcđánh giá cao. � Phương Anh

5h30 sáng điện thoại của tôi đã reovang “Đi chưa anh ơi”, giọng một BS ởChi cục VSATTP thúc giục, “Tụi em ởBV Từ Dũ đầy đủ rồi, ai cũng háo hứccho chuyến đi”. Đó là chuyến khám vàchữa bệnh từ thiện tại xã Đông HòaHiệp, huyện Cái Bè, tỉnh Tiền Giangvào một ngày cuối tuần tháng 4 vừaqua do Chi đoàn cơ quan Sở Y tế phốihợp với các Đơn vị tổ chức.

6giờ sáng xuất phát từ bệnh việnTừ Dũ, đoàn chúng tôi gồm cácbác sĩ của các đơn vị: Cơ quan Sở Y

tế, BV Từ Dũ, BV 115, BV Bình Dân, Trungtâm giám định pháp y tâm thần, Trungtâm Kiểm chuẩn về khám và chữa bệnhcho các gia đình chính sách nhân kỷniệm 35 năm giải phóng miền Namthống nhất đất nước.Xã Đông Hòa Hiệp xưa là vùng căn cứcách mạng, đã được Nhà nước phongtặng danh hiệu Anh hùng thời kỳ chốngMỹ. Nghe tin có đoàn bác sĩ từ thànhphố về, bà con đi từ rất sớm và đông đủnhưng rất tiếc là khu vực khám bệnhnhỏ quá mà lại bị mất điện khiến bà conphải chờ lâu. Nhìn những giọt mồ hôinhễ nhạy chảy dài trên khuôn mặt áoxanh tình nguyện và ướt đẫm trên lưngnhững áo blouse trắng nhưng các bácsĩ trong đoàn vẫn tay làm miệng cười:“Má từ từ, tụi con giải quyết hết”.

Với lực lượng hùng hậu hơn 10 bác sĩ, 5dược sĩ và 30 tình nguyện viên, chúngtôi nhanh chóng bắt tay vào mỗi ngườimột việc. Đợt khám bệnh kỳ này gồm 2chuyên khoa nội và sản. Khám sản khoado bệnh viện Từ Dũ đảm nhiệm còn nộikhoa do các đơn vị cùng phối hợp.Nhìn các bà, các mẹ, các anh chị xếphàng ngồi chờ đến lượt khám, nhữngnụ cười móm mém “các con vất vả quá”mới thấy niềm vui của những người dânnghèo và ý nghĩa công việc mà các bácsĩ trong đoàn đang làm. Thời gian trôinhanh, mới đó đồng hồ đã chỉ 12 giờtrưa cũng là lúc kết thúc đợt khámbệnh. Ở những vùng sâu vùng xa nàythì những chuyến khám bệnh từ thiệnthế này thiết thực và đáng trân trọngbiết bao. � Ngọc Nam

BV Nguyễn Trãi với Đề án1816 tại Kiên Giang

BV Nguyễn Trãi chuyển giaokỹ thuật mổ đục thủy tinh thể cho BV Đa khoa Giồng Riềng.

Khám bệnh từ thiệnở một xã anh hùng

NGHĨ RẰNG BỆNH HEN KHÔNG CẦNĐIỀU TRỊ CÓ THỂ TỰ KHỎIRất nhiều người trong gia đình ngườibệnh quan sát thấy trẻ em mắc bệnhhen đến thời kỳ dậy thì sẽ tự nhiên khỏi,chữa hay không cũng không quantrọng. Trên thực tế, tỷ lệ trẻ em bệnhhen phát triển đến thời kỳ thanh thiếuniên vẫn còn cao (từ 5-10% đến 60-70%). Thời kỳ đầu phát bệnh hen ở trẻem, phụ huynh nên tuân thủ theo cácchỉ định của thầy thuốc để có thể khốngchế phát triển bệnh hen và có thể tácđộng đến bệnh ở thời kỳ thanh thiếuniên, bệnh hen sẽ tự nhiên khỏi. Do bệnh hen không thể chữa tận gốcnên nhiều bệnh nhân nghĩ rằng việcđiều trị hay không cũng đều giống nhưnhau. Với những người bệnh hen điềutrị đúng hướng dẫn thì họ có thể sinh

hoạt, công tác, giảng dạy, sảnxuất, đến trường… như ngườikhỏe mạnh bình thường. Cònnhững người bệnh không tuântrị và bị cơn hen tái phát nhiềulần sẽ ảnh hưởng nghiêmtrọng đến chất lượng cuộcsống của họ, dần dần họ sẽ bịtrầm cảm, bị các biến chứngcủa bệnh hen diễn tiến nặng,mạn tính và suy hô hấp, tâm

phế mạn, đôi khi gây tử vong vì các cơnhen cấp nặng. THỰC HIỆN SAI THAO TÁC KHI DÙNGỐNG THUỐC HÍTViệc hít hoặc xịt thuốc vào miệng đượcnhiều người bệnh cho là đơn giản. Thựcra, có rất nhiều sai lầm ở thao tác này bởidược sỹ thường chỉ hướng dẫn rất qualoa cách sử dụng, chưa kể là bệnh nhâncòn được nhiều người khác (khôngđược đào tạo) hướng dẫn. Tuy các ốnghít đều kèm theo bảng hướng dẫn củanhà sản xuất nhưng do chủ quan nên ítngười bệnh đọc kỹ và thực hiện, nhiềukhi có đọc nhưng cũng chưa hiểu hết,hậu quả là thao tác sai, không lắc thuốctrước, không thở ra hết, không đồng bộgiữa tay bóp ống hít và miệng hít vào,hít không đủ sâu, không có thời gian nítthở 10 giây sau hít vào hết…

Thuốc điều trị hen chỉ có tác dụng khiđược đưa sâu vào tận các phế quản nhỏ.Người bệnh chỉ đạt được điều này với điềukiện phải cố hít thật sâu và sau đó phải nínthở tiếp 10 giây. Nếu hít rồi mà phát hiệnở miệng, mũi có khói bay ra thì rõ ràngngười bệnh hít vào không hiệu quả. KHÔNG NÊN CHƠI NHỮNG MÔNTHỂ THAO GẮNG SỨCThực ra, việc tập luyện luôn có lợi chosức khỏe, ngay cả đối với người bệnhhen. Người bệnh hen có thể tập cácmôn thể thao nhẹ nhàng như đi bộ, đạpxe, khí công, thể dục nhịp điệu, bơilội…Tuy nhiên, trước đó cần chú ý khởiđộng, làm nóng và uống đủ nước. Tránh những môn cần gắng sức nhiềuvà tập trong mùa lạnh, có nhiều nấmmốc, phấn hoa. Người bệnh hen nênđến thầy thuốc tư vấn để chọn mộtmôn và xác định cường độ tập luyệnthích hợp với tình trạng sức khỏe củamình. Trong quá trình chơi cũng phảituân thủ chế độ điều trị theo hướngdẫn, khi cần thiết hít 2-4 nhát thuốc cắtcơn trước khi tập 30 phút, trong quátrình tập nếu xuất triệu chứng hen, nênngừng ngay, dùng thuốc cắt cơn và đikhám thầy thuốc. �

ThS BS Nguyễn Hoàng Thanh PhươngPhó Trưởng khoa Nội Hô hấp, BV Nguyễn Tri Phương

Saên soùc söùc khoûe ban ñaàu

Tháng 4-2010 Sức khỏe Thành phố Hồ Chí Minh � 5

Ngành Y tế ... tiếp trang 1

...khỏe ban đầu. Năm 2009 xuất hiệnđại dịch cúm A/H1N1 nhưng ngành y tếTP.HCM đã khống chế và không để dịchbệnh lớn xảy ra. Cuối năm 2008 cũng đãchặn đứng ngay sự bùng phát lây lanbệnh tả từ ca đầu tiên xuất hiện tại quậnThủ Đức. Các dịch bệnh sốt xuất huyết,tay chân miệng, viêm màng não… cũngđược kiểm soát. Đây là những cố gắngrất lớn của TP.HCM nói riêng và ngành ytế nói chung. Một số nghiệp vụ chuyên môn kháccũng đặc biệt chú trọng như huấn luyệnđào tạo nguồn nhân lực, nghiên cứukhoa học, truyền thông giáo dục sứckhỏe, công tác khám chữa bệnh, thíđiểm xã hội hóa y tế, sản xuất kinhdoanh ngành dược, phát triển y học

dân tộc v.v…Ngành Y tế TP không ngừng ứng dụngcông nghệ cao trong công tác bảo vệ,chăm sóc sức khoẻ của người dân thànhphố và cả nước để trở thành trung tâmứng dụng công nghệ cao hàng đầutrong lĩnh vực y tế, rất nhiều kỹ thuật caođược ứng dụng vào lĩnh vực lâm sàng,cận lâm sàng và công tác khám chữabệnh như: mổ tim, ghép thận, ghépgan, Phaco, Mổ tai mũi họng, nội soi,siêu âm, thay khớp gối, điều trị can thiệptim mạch, thụ tinh trong ống nghiệm… Nhiều quận huyện đã xây dựng cáctrạm y tế khang trang, đạt được tiêuchuẩn Quốc gia về cơ sở vật chất theoquy định của Bộ Y tế. Bên cạnh mạnglưới y tế cơ sở công lập, TP.HCM có hơn13.000 cơ sở khám chữa bệnh, cơ sở ytế ngoài công lập với các loại hình

phòng khám Đa khoa tư nhân, phòngkhám chuyên khoa tư nhân… gópphần làm giảm áp lực quá tải trongkhám chữa bệnh.TP cũng thực hiện tốt việc kết hợp y họccổ truyền và y học hiện đại trong chẩnđoán và điều trị, nghiên cứu khoa học,giảng dạy, sản xuất đông dược, truyềnbá y học cổ truyền Việt Nam trong vàngoài nước. Hiện nay, tất cả nhà máy sảnxuất thuốc tân dược trên địa bàn thànhphố đều đạt tiêu chuẩn thực hành sảnxuất tốt (GMP) WHO, thực hành bảoquản tốt (GSP). Các cơ sở y tế được đầutư xây mới và trang bị những thiết bịhiện đại để tiến tới trở thành trung tâmchuyên sâu không chỉ của cả nước màcả trong khu vực. �

(Trích diễn văn khai mạc triển lãmKỷ niệm 55 năm

Ngày thầy thuốc Việt Nam, 2010)

Người bị Hennên tránh gì ?

� Sức khỏe Thành phố Hồ Chí Minh Tháng 4-20106

Y hoïc thöïc haønh

1. Tác nhân gây bệnh tả:a) Escherichia Coli,b) Samonella,c) Vi trùng Vibrio Chlolerae,d) Tất cả đều đúng.

2. Nhà khoa học nhận dạng được vitrùng gây bệnh dịch tả:

a) John Snow,b) Robert Koch,c) O’Shaughnessy,d) Tất cả đều sai.

3. Đại dịch tả gần đây nhất được ghinhận năm 1991, xảy ra tại:

a) London – Anh,b) Ấn Độ,c) Peru,d) Tất cả đều sai.

4. Điều kiện tồn tại của phẩy khuẩn tả:a) Sống được trong môi trường thiênnhiên,b) Bị hủy ở nhiệt độ 55oC trong 1 giờvà 80 oC trong 5 phút,c) Câu A và B đều đúng,d) Câu A và B đều sai.

5. Nguồn lây nhiễm bệnh dịch tả (Chọnmột câu sai):

a) Đường phân miệng,b) Tiếp xúc trực tiếp qua đường hô hấp,

c) Dùng nước nhiễm vi trùng gâybệnh,d) Dùng thực phẩm có nguồn gốc từnước nhiễm vi trùng gây bệnh.

6. Yếu tố thuận lợi gây bệnh dịch tả:a) Môi trường sống đông đúc, chậtchội,b) Điều kiện vệ sinh kém,c) Nguồn nước và thực phẩm khôngđảm bảo vệ sinh,d) Tất cả đều đúng.

7. Bệnh cảnh của bệnh dịch tả:a) Khởi phát cấp tính, tiêu chảy nhiềulần với lượng lớn, phân màu trắngđục như nước vo gạo, có mùi tanh,không có đàm máu,b) Bệnh nhân không sốt, ít đau bụng,nôn nhiều,c) Dấu hiệu mất nước: khát nước, tiểu

ít, mắt trũng, môi khô, nếp véo da mấtchậm, mạch nhanh, huyết áp thấp…d ) Tất cả đều đúng.

8. Mục tiêu điều trị bệnh dịch tả:a) Bù nước và điện giải,b) Dùng kháng sinh diệt vi trùng đểtránh lây lan,c) Câu A và B đều đúng,d) Câu A và B đều sai.

9. Kháng sinh có thể dùng để điều trịbệnh dịch tả (Chọn 1 câu sai):

a) Erythromycin,b) Azithromycine,c) Streptomycine,d) Ciprofloxacine.

10. Các biện pháp phòng ngừa bệnhdịch tả:

a) Giữ vệ sinh môi trường sống, làmsạch các vật dụng của bệnh nhântiêu chảy, b) Rửa tay sạch: sau khi đi vệ sinh, saukhi làm vệ sinh hay thay tả cho embé, sau khi chăm sóc bệnh nhân tiêuchảy; trước khi chế biến thức ăn vàtrước khi ăn,c) Ăn thực phẩm nấu chín, uốngnước đun sôi, hạn chế uống nước đá,ăn rau sống và các loại thực phẩm bịôi thiu, các loại nem chua, hải sảnchưa được nấu chín, thức ăn nướcuống bán trên vỉa hè, đường phố,d) Tất cả đều đúng. �

*Xem đáp án trang 8

tMôøi baïn

höûnhôù laïi Dịch tảDịch tả

PHÂN BIỆT BỆNH TẢ VỚI NHỮNG BỆNH TIÊU CHẢY DO NGUYÊN NHÂN NHIỄM TRÙNG KHÁC

BỆNH TẢ TIÊU CHẢY NHIỄM TRÙNG KHÁC

Sốt Không sốt Sốt (+)Dấu nhiễm trùng nhiễm độc.

Đau bụng Không / ít đau bụngKhông mót rặt

Đau quặn từng cơn+ Mót rặn

Ói Ói vọt, sau khi đi tiêu vài lần Ói xuất hiện sớm

Tiêu chảyXối xả, ồ ạt, số lượng lớn.Phân nước hoặc lờ lờ đục, khôngđàm, không máu. Mùi tanh

Tiêu nhiều lầnPhân thường có đàm, máu, mùi thối.

Dấu mất nước Xuất hiện nhanh, rõ.Vọp bẻ hạ huyết áp, suy tuần hoàn. Thường không nặng

Đáp ứng điều trị Hồi phục nhanh nếu điều trị kịp thời. Hồi phục chậm.

T4G TỔ CHỨC TẬP HUẤN TRUYỀN THÔNGĐÁP ỨNG TÌNH TRẠNG KHẨN CẤP Ngày 8/4 qua, T4G TP.HCM đã tổ chức lớp Tậphuấn kiến thức - kỹ năng đáp ứng hoạtđộng truyền thông trong tình trạngkhẩn cấp về Y tế công cộng cho gần 50 họcviên là Trưởng, phó Phòng và cán bộ phụ tráchtruyền thông Giáo dục sức khỏe của Phòng Ytế, trung tâm Y tế dự phòng quận huyện.Bên cạnh việc nhận biết những kiến thức, kỹnăng đáp ứng hoạt động truyền thông trongtình trạng khẩn cấp; học viên lớp tập huấncòn có khả năng xây dựng được kế hoạch vàtriển khai thực hiện hoạt động truyền thôngtrong tình trạng trên phù hợp với tình hìnhđịa phương bằng cách xây dựng các tìnhhuống thực tế để học viên đưa ra những giảipháp tốt nhất. K.T

Học viên đang thảo luận theo nhóm.

DỊCH BỆNH DO NHIỄM TRÙNG SIÊU VIĐANG CÓ CHIỀU HƯỚNG GIA TĂNGTheo báo cáo của Trung tâm Y tế Dự phòngTP.HCM, bệnh TCM đang trong mùa dịch.Trong tháng 3 có 667 ca bệnh TCM, tăng57,3% số ca nhiễm so với cùng kỳ năm trướcvà có 1 ca tử vong. Với thời tiết nóng bức, cácdịch bệnh do nhiễm trùng siêu vi cũng đangcó biểu hiện gia tăng như viêm não, viêmmàng não, tiêu chảy cấp, tả...Tại buổi giao ban y tế quận/huyện tháng 4, TSBS Lê Trường Giang - Phó Giám đốc Sở Y tếTP.HCM đề nghị các quận huyện tăng cườnghoạt động truyền thông, đồng loạt triển khaichiến dịch vệ sinh, khử khuẩn môi trườngtrong cùng một thời điểm nhất định ở nhữngvùng nguy cơ, trường học và vận động, giáodục người dân thực hiện tốt việc vệ sinh, khửkhuẩn tại nơi sinh hoạt, khu vực xung quanhnhà nhằm tăng cường hiệu quả phòng tránhcác dịch bệnh nguy hiểm hiện nay.

Để hạn chế xảy ra tiêu chảy cấp nguy hiểm,cần vận động người dân tuân thủ nghiêm túc5 thông điệp phòng ngừa gồm: “Ăn chín -Uống sôi - Rửa tay sạch trước khi ăn, saukhi đi tiêu, tiếp xúc nguồn ô nhiễm - Sửdụng nguồn nước đã được khử khuẩn -Diệt ruồi”. Phượng Linh

T4G TỔ CHỨC TẬP HUẤN CÔNG TÁC THỐNGKÊ BÁO CÁO MẠNG LƯỚI TUYẾNNgày 20/04/2010, đại diện các bệnh viện,trung tâm y tế dự phòng quận/huyện trên địabàn TP.HCM đã về tham dự lớp tập huấnhướng dẫn công tác thống kê báo cáo mạnglưới tuyến do T4G TP.HCM tổ chức.Nhiều năm qua, công tác tổng hợp, đánh giácác thống kê báo cáo hoạt động mạng lướituyến gặp rất nhiều khó khăn trong việc thuthập các số liệu. Hơn nữa, nhân sự tuyến cơ sởluôn biến động, dẫn đến việc thực hiện côngtác có nhiều điểm chưa chính xác và kịp thời.Chương trình tập huấn với đầy đủ các nội dunghướng dẫn và giải thích cụ thể, kèm theo là cácmẫu báo cáo thống nhất để các học viên đều cóthể nắm bắt và tiến hành thực hiện tại đơn vịmình sau khi tham dự. Huệ Anh

CÔNG ĐOÀN NGÀNH Y TẾ: TỔNG KẾT 5 NĂMPHONG TRÀO PHỤ NỮ 2 GIỎISáng 2/4/2010, Công đoàn ngành Y tế đã tổchức tổng kết 5 năm phong trào phụ nữ “Đảmviệc nước, giỏi việc nhà” và sơ kết hoạt độngcông đoàn quý 1/2010. Qua 5 năm (2005 –2009), nữ công nhân viên chức lao động(CNVC – LĐ) đã có nhiều phấn đấu, rèn luyệnkhông ngừng nêu cao bản chất tốt đẹp củangười phụ nữ Việt Nam trong ngành y; tích cựclao động sáng tạo, nâng cao trình độ chuyênmôn. Qua đó, có 247 sáng kiến cải tiến, 251 côngtrình nghiên cứu khoa học giá trị đem lại lợiích trị giá hơn 1 tỷ đồng, nhiều công trìnhsáng tạo được ứng dụng phục vụ tốt trongcông tác chăm sóc sức khỏe người dân. Nhiềunữ CNVC – LĐ ngành y vinh dự đón nhận danhhiệu Thầy thuốc ưu tú, có chị vinh dự được Nhànước phong tặng các danh hiệu cao quý Anhhùng lao động...Dịp này, Tổng Liên đoàn lao động cũng đã traotặng Kỷ niệm chương “Vì sự phát triển phụ nữ”cho ThS BS Phan Kim Phương (Giám đốc ViệnTim) và BS Lê Thị Mỹ Châu (Chủ tịch Công đoàn

Ngành Y tế) (ảnh). Đồng thời, Công đoànngành Y tế tuyên dương 445 chị đạt danh hiệuphụ nữ “Đảm việc nước, giỏi việc nhà” 5 nămliền cấp cơ sở. Phượng Linh

TP.HCM TỔNG KẾT HOẠT ĐỘNG VỆ SINH ANTOÀN THỰC PHẨM Ngày 15/4 qua, Ban Chỉ đạo liên ngành Vệsinh an toàn thực phẩm (VSATTP) đã tổ chứcHội nghị Tổng kết hoạt động đảm bảo VSATTPnăm 2009 và triển khai kế hoạch năm 2010.Lễ phát động Tháng VSATTP từ ngày 15/4 –15/5 với chủ đề “Giữ vững cam kết về tráchnhiệm của doanh nghiệp với ATVSTP” và Hộichợ - triển lãm thực phẩm: Dinh dưỡng và antoàn cũng được tổ chức tại Đầm Sen cùngngày. So với năm 2008, số vụ ngộ độc và số ngườingộ độc thực phẩm đều giảm, đặc biệt giảmhẳn tại các đơn vị trường học và khu côngnghiệp. Việc kiểm soát các dịch bệnh trên giasúc, gia cầm, kiểm soát nguồn nước sinh hoạtcủa người dân... cũng được thực hiện tốt.

Trao giấy chứng nhận cho các đơn vị tham gia hệ thống chuỗi thực phẩm an toàn.

Những năm gần đây, TP.HCM cũng đã xâydựng và phát triển mô hình chuỗi thực phẩman toàn cho các doanh nghiệp một cách hệthống từ trồng trọt, chăn nuôi cho đến khâuthu hoạch, sơ chế, thành phẩm v.v.. ., đảm bảocung cấp sản phẩm sạch đến người tiêu dùng.Hiện đã có 13 đơn vị được cấp giấy chứngnhận khi tham gia hệ thống chuỗi thực phẩman toàn. Kim Tuyến

Tháng 4-2010 Sức khỏe Thành phố Hồ Chí Minh � 7

Tin khaép nôi

1. Sản xuất thực phẩm: Sự can thiệpkỹ thuật trong trồng trọt như chọngiống, dùng phân bón, hóa chất diệtcỏ, diệt côn trùng, diệt nấm, trongchăn nuôi như cải tạo giống, dùngthuốc kích thích tăng trưởng… lànhững tác nhân gây nguy cơ đối vớisức khỏe con người.2. Chế biến thực phẩm: Việc sử dụngcác chất phụ gia được xem như là chấtbảo quản, chất hỗ trợ trong quá trìnhchế biến. Mặc dù độ an toàn trong sửdụng chất phụ gia đã được kiểm soátnhưng vẫn xảy ra một số tình trạng dị

ứng, nguy cơ độc hại do sử dụng quáhàm lượng chất phụ gia cho phép.3. Bảo quản: Trong điều kiện bảo quảnkhông hợp lý, quá trình nhiễm khuẩnsinh độc tố sẽ xảy ra. Hơn nữa, sự toàncầu hóa của việc phân phối thực phẩmsẽ là cơ hội để tràn lan tình trạng ônhiễm thực phẩm tại một quốc gia nàysang quốc gia khác và gây dịch bệnh.4. Tiêu thụ thực phẩm: Một số rối loạnthể chất và bệnh tật có thể xảy ra, đó làhậu quả của stress chuyển hóa tạo axítbên trong môi trường cơ thể đi từnguồn thực phẩm chế biến, bởi vì khẩu

phần ăn hiện đại với tính chất giàu béo,giàu đạm, giàu đường là những khẩuphần tạo axít.5. Chất đào thải: từ quá trình chế biếnthực phẩm, cũng như sản phẩm đàothải “rác” từ bao bì thực phẩm là vấn đềnhức nhối đối với môi trường. Bao bìđóng gói thực phẩm có nguy cơ thấmvà tích tụ các hóa chất từ các chất liệubao bì vào thực phẩm gây ngộ độc, đặcbiệt, đối với những thực phẩm có hàmlượng chất béo cao. �

TS BS Nguyễn Thị Minh Kiều -Chủ tịchHội Dinh dưỡng Thực phẩm TP.HCM

� Sức khỏe Thành phố Hồ Chí Minh In tại Công ty Cổ phần In Gia Định8

Thoâng tin môùi

Tổng biên tậpBS Đỗ Hồng Ngọc

Ban biên tậpCN Trần Hồng ÂnCN Mai Lê Trân ChâuBS Nguyễn Lê Thục ĐoanBS Trịnh Văn HiệpBS ThS Trương Trọng HoàngBS Lê Thị Kim PhượngDS Trần Huệ TrinhCN Phan Thị Kim Tuyến

In ấn, phát hànhBS Nguyễn Lê Thục Đoan

* Vui cườiToán cướp bất ngờ đột nhập vào ngân hàngtrong ngày đầu năm. Hai kế toán đang làmviệc tại quầy phải úp mặt vào tường.Bọn cướp lục lọi, lấy hết ví, lấy đồng hồ vànhững thứ có giá trị khác của mọi người.Khi mọi việc đang xảy ra thì chợt người kếtoán thứ nhất dúi cái gì đó vào tay củangười kia.Vì không được nhúc nhích, người kế toánthứ hai thì thầm hỏi: "Nè, cái gì đấy?"Người kế toán thứ nhất đáp: "Tớ trả cậu 50đôla tiền nợ nhé". (st)

Mời bạn thử nhớ lại * tiếp trang 6

Đáp án: 1.c, 2.b, 3.c, 4.c, 5.b, 6.d, 7.d, 8.c, 9.c, 10.d.

Viêm màng não (VMN) do vi trùngthường gặp ở trẻ em, trong đó 70 %trường hợp ở trẻ dưới 2 tuổi, do: 1. Haemophilus Influenzae type bthường gặp ở trẻ nhũ nhi, từ trên 3tháng tuổi đến 2 tuổi, sau 2 tuổi tỷ lệmắc bệnh giảm.2. Neisseria Meningitidis, Streptococ-cus Pneumoniae thường gặp ở trẻ lứatuổi đến trường (5 tuổi) và thiếu niên(12 - 15 tuổi) LÀM SAO NHẬN BIẾT VMN?Dấu hiệu thông thường dễ nhận biếtlà sốt cao, đau đầu và cứng cổ. Nhữngtriệu chứng này có thể tiến triển trongnhiều giờ hoặc có thể kéo dài 1- 2 ngày.Khi bệnh tiến triển, có thể bị co giật.Những triệu chứng khác có thể baogồm buồn nôn, nôn ói, cảm thấy khóchịu khi thấy ánh sáng, mơ hồ và buồnngủ. Ở trẻ sơ sinh và nhũ nhi, triệuchứng sốt, đau đầu và cứng cổ có thểkhông có hoặc khó phát hiện.

Trẻ nhỏ bị VMN có thể biểu hiện chậmchạp hoặc không sinh động, có nôn ói,bứt rứt, hoặc là ăn, bú kém.VMN DO VI TRÙNG CÓ LÂY KHÔNG?Có. Vi trùng có thể chủ yếu lây từ ngườinày sang người khác qua dịch họng vàdịch hô hấp thông qua việc ho, hônnhau, hoặc là nhảy mũi. Những người ở cùng một nhà hoặc ởcùng trung tâm chăm sóc trẻ, hoặc làbất cứ ai có tiếp xúc trực tiếp với dịchtiết đường miệng của người bệnh sẽ cónguy cơ cao bị lây nhiễm. Các môitrường tập thể (trường học, ký túc xá,doanh trại quân đội…) dễ có nguy cơbùng phát dịch.DỰ PHÒNG VMN NHƯ THẾ NÀO?Vì bệnh VMN là bệnh nguy hiểm vàđiều trị tốn kém nên việc phòng bệnhrất quan trọng. Nên giữ ấm cho trẻ,chăm sóc tốt trẻ những lúc thời tiết thayđổi và nhất là lúc có dịch cảm cúm xảyra. Cần điều trị kịp thời, tránh để trẻ bịviêm mũi họng kéo dài cũng như cầnđiều trị ngay khi trẻ bị chảy mủ tai.Ngoài ra, để dự phòng chủ động có vac-cine ngừa Hib, ngừa một số loại củaN.menigitidis và nhiều loại của Strepto-coccus pneumoniae. Các vaccine này antoàn và có hiệu quả cao. �

ĐD Kim Liên - BV Nhi Đồng 2(Theo CDC Hoa Kỳ)

Độc tố đi theo... thực phẩm

Viêm màng não do vi trùng