NHỮNG THÁNGNGÀY LẦM LẠC...Từ một cô gái quê, L.bước chân lên SàiGòn xa lạ với ý địnhkiếm tiền nuôi mẹ vàkhao khát đổi đời. Côđã đánh mất mình vàtrượt dài với nghề“bán thân nuôimiệng”. 5 năm lăn lóctừ tiếp viên nhà hàng, qua phục vụ karaoke, đổ xuống quán cà phê đèn mờ dọcquốc lộ 60 rồi tuột xuống đón khách ở các ngã đường..., cô chỉ mong ước mình cóđược một mái ấm gia đình. Lúc đó, cô sẽ mở một tiệm cắt tóc và mái ấm của cô cóbóng dáng của người đàn ông, có tình yêu, có tiếng cười trẻ thơ... H. xuất hiện trong cuộc đời L.với vai trò của một anh xe ôm hay chở cô “đi khách”,mãi rồi theo anh H: “Ngày nào không gặp L., ngày đó tôi thấy khó chịu, dần dà

* xem tiếp trang 5

UBND TP.HCM vừa triển khaiđợt cao điểm phòng, chốngma túy nhân Ngày Quốc tế

và ngày toàn dân phòng, chống matúy 26-6. Đợt cao điểm kéo dài từngày 1-30/6/2010.Theo đó, các cơ quan chức năngđược giao phối hợp kiểm soát matúy ở khu vực biên giới, cửa khẩu,trên biển, ngăn chặn nguồn ma túythẩm lậu từ nước ngoài vào hoặc từthành phố trung chuyển ra; tậptrung đấu tranh chuyển hóa địabàn, tụ điểm phức tạp về ma túy;không để hình thành tụ điểm mớivà tồn tại lâu dài các địa bàn phứctạp về ma túy tại khu dân cư; tăngcường kiểm tra tạm trú, tạm vắngtrên các phương tiện thủy và các địabàn phức tạp ven sông; kiểm trahành chính các địa bàn phức tạp về

* xem tiếp trang 5

“Chúng tôi đã có được đứacon khỏe mạnh”

TP.HCM có 24 bệnh viện (BV)trực thuộc tham gia cử cánbộ luân phiên hỗ trợ khám

chữa bệnh, tập huấn đào tạochuyển giao kỹ thuật cho cán bộy tế của 43 BV thuộc 31 tỉnh thànhphía Nam.Tổng số kỹ thuật được chuyển giaotrong 6 tháng đầu năm 2010 là

229, trong đó gồm những kỹ thuật như: kỹ thuật khâu nối vi phẫu chi đứt lìa; phẫuthuật nội soi khớp gối, thay khớp gối, thay khớp gối nhân tạo; phẫu thuật đục thủytinh thể ngoài bao và phaco; phẫu thuật nội soi niệu khoa; phẫu thuật cắt tử cung quangã âm đạo; phẫu thuật - gây mê - hồi sức nhi; kỹ thuật đặt catherter đo huyết áp

TRONG SỐ NÀY

� Xây dựng Spot phát thanh& truyền hình ............................. 2

� Cẩn thận tai nạn trẻ em....................................................... 3

� Hiểu đúng về bệnh Tự kỷ...................................................... 4

� Áp-xe phổi ................................ 6� Xoa bóp điều trị thoái hóa

cột sống ..................................... 8

T R U N G T Â M T R U Y Ề N T H Ô N G - G I Á O D Ụ C S Ứ C K H Ỏ E T P . H C M

Suc khoeTHAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH

Năm thứ 24BỘ MỚI - SỐ 178 (6/2010)

59B Nguyễn Thị Minh Khai - Q1 - ĐT: 39.309 086 - 39.309 878 - Fax: (84.8) 39.309 875. Giấy phép số 2469/GPXB Bộ VHTT ngày 24/7/1995.

http://www.t4ghcm.org.vn

TP.HCM mở đợt caođiểm phòng chốngma túy

* xem tiếp trang 2

�BS Nguyễn Văn ChâuGiám đốc Sở Y tế TP.HCM

NHÌN TỪ ĐỀ ÁN 1816:

Tình trạng chuyển viện lêntuyến trên giảm rõ rệt (*)

BS BV Chấn thươngChỉnh hình TP.HCM

chuyển giao kỹ thuậtmổ vẹo cột sống cho

BV ĐK Khánh Hòa.

Ảnh

min

h họ

a.

Nhìnđứa trẻ bụ bẫm

ôm bình sữa, đôi mắthồn nhiên đong đưa trên

chiếc nôi, ánh mắt người mẹrạng ngời trong tiếng vỗ tay

của người cha. Cuối cùnghạnh phúc đã đến với họ.Đứacon khỏe mạnh của

vừa họ tròn 5 thángtuổi.

TP.HCM mở đợt ... tiếp trang 1

... ma túy, nhà hàng, vũ trường, karaoke, cà phê… có biểuhiện nghi vấn sử dụng trái phép ma túy, nhất là ma túytổng hợp; tăng cường công tác quản lý giáo dục giúp đỡ vàgiải quyết việc làm cho người sau cai nghiện tái hòa nhậpcộng đồng tại địa phương....Trong tháng này, các Sở ngành có liên quan tập trung

tuyên truyền giáo dục về phòng, chống ma túy theo nghềnghiệp, theo giới (lái xe, lao động trong ngành xây dựng,bốc vác, trong nhóm thanh thiếu niên có nguy cơ dễ mắctệ nạn nghiện ma túy…). UBND các quận, huyện tăngcường chỉ đạo công tác đấu tranh trấn áp, chuyển hóa địabàn, tụ điểm phức tạp về ma túy; đẩy nhanh việc chỉnhtrang đô thị và tạo việc làm cho người sau cai nghiện táihòa nhập cộng đồng, chống tái nghiện. �

Theo Website UBND TP.HCM

� Sức khỏe Thành phố Hồ Chí Minh Tháng 6-20102

Saên soùc söùc khoûe ban ñaàu

Xây dựng Spot phát thanh & truyền hình

Điều quan trọng nhất trong việcxây dựng nội dung và chọn hìnhthức spot là thúc đẩy hành vi có

lợi cho sức khỏe của người xem, ngườinghe. Để làm được điều này, cần nắmvững tâm lý, thị hiếu của khán thính giả,đặc biệt là của đối tượng đích mà tamuốn hướng tới. Để người xem, người nghe hướng tớithực hiện hành vi, theo lý thuyết học tậpxã hội (Bandura) thì quá trình học thôngqua quan sát có 4 bước sau:

� Chú ý nhận ra hành vi, � Ghi nhớ hành vi, � Tái hiện hành vi đã được nhìn thấyhoặc tưởng tượng, � Hình thành động cơ thực hiện hànhvi vì thấy có lợi cho bản thân, gia đình,hoặc vì yêu thích, bắt chước, hay xemnhiều nên tạo thành thói quen.

Gây chú ý về hành vi đã định thì có thểdùng hình ảnh, ngôn ngữ tạo sự thiệncảm, thẩm mỹ hoặc gây sốc. Nhiều cáchgây chú ý tạo sự khó chịu nhưng đượcnhớ rất lâu và được bắt chước theo mộtcách vô thức. Nhưng cần tránh hù dọa,phóng đại quá đáng có thể gây tácdụng ngược.Giới thiệu hành vi cho dễ nhớ thì hành vivà thông điệp kèm theo cần đơn giản, dễbắt chước, trong một spot chỉ nên cómột hành vi cần nhớ và thực hiện. Có thểtạo ấn tượng cho người xem về hành viđó bằng cách nêu hậu quả của hành vi.

Ta cũng có thể liên tưởng so sánh hành vivới những hình ảnh khác. Để tạo thôi thúc động cơ cá nhân hướngtới thực hiện hành vi đó, có thể tác độngđến cảm xúc như hình ảnh em bé ngâythơ và thông điệp “Phòng chống thuốclá vì bầu không khí trong lành dành chotrẻ thơ” tạo cho người xem cảm giác xúcđộng. Ngoài ra mời những nhân vật nổitiếng được nhóm đối tượng yêu thíchcũng có tác dụng lớn giúp đối tượngthay đổi hành vi.Spot truyền hình có ưu thế về hình ảnh,âm thanh, bảng chữ, kỹ xảo giúp ngườixem nhận thức khá toàn diện về thôngđiệp muốn chuyển tải. Để chuẩn bị mộtspot truyền hình, cần cung cấp đủ các tư

liệu về hình ảnh, chữ đọc, chữ chiếu lênmàn hình. Cung cấp cho truyền hình mộtyêu cầu chuyên môn cần lưu ý như tránhhù dọa, tránh quá nhiều hình ảnh tiêucực, tránh nhiều chữ… Spot truyền hìnhcó thể nói ít, hình nhiều nhưng nên chúý những đối tượng không hiểu hình ảnhhoặc không biết đọc.Spot phát thanh chỉ sử dụng các hiệuứng về âm thanh để tạo sự chú ý vàgiúp người nghe thay đổi hành vi. Cáchình thức thường được sử dụng là: đốithoại, lời đọc nhạc, hò vè, dân ca cảibiên kèm với các hiệu ứng về nhạc vàtiếng động. Có thể sử dụng nhiều hìnhthức kết hợp như có bài hát làm nhạchiệu mở đầu, một đoạn thoại ngắn, lờiđọc tóm tắt… Đây lại là dạng spot màcác cơ sở có thể tự thực hiện để phát điphát lại trên loa phát thanh, xe loa có tácđộng tích cực hỗ trợ cho việc thay đổihành vi về sức khỏe. � Trân Châu

Spot là những đoạn chương trình truyền hình hoặc phát thanh rất ngắnkhoảng từ 15-60 giây, chuyển tải thông điệp về một đề tài nào đó. Spot đượcsử dụng trong các chiến dịch giáo dục sức khỏe (GDSK) nhằm gây chú ý, tạo

sự quan tâm, kể cả mục tiêu giúp thay đổi hành vi.

NGỘ ĐỘC THỰC PHẨM� Ngừng ngay không ăn thức ăn nghigây ngộ độc. � Để trẻ nằm đầu thấp, đầu hơi nghiêngrồi móc họng để trẻ nôn thức ăn ra. � Nhanh chóng dùng miệng hút mũi trẻnếu không trẻ sẽ bị sặc, khó thở và cóthể dẫn đến tử vong.� Bù nước bằng oresol (ORS) � Ăn thức ăn lỏng như nước cháo, súp. � Với trẻ còn bú, tiếp tục cho bú mẹ.� Tuyệt đối không cho trẻ dùng thuốccầm tiêu chảy. � Nếu trẻ vẫn bị nôn nhiều, tiêu chảy…nhất thiết phải đưa trẻ tới bệnh viện.Cách phòng ngừa: � Không mua thực phẩm chưa kiểm dịch. � Dụng cụ nấu nướng phải sạch sẽ. � Tạo thói quen cho trẻ và người trongnhà rửa tay trước khi cho trẻ ăn.� Nếu phát hiện trẻ bị tiêu chảy, nôn vàsốt sau khi ăn cần đến ngay cơ sở y tếgần nhất.

NGẠT NƯỚC� Sơ cứu nạn nhân nơi tai nạn.� Hồi sức tim phổi (ấn tim, thổi ngạt).

� Không nên mất thời gian xốc nước,không hơ lửa.� Hồi sức tim phổi lâu 1-2 giờ.� Chuyển ngay đến trung tâm y tế gầnnhất để cấp cứu tiếp tục.� Nhập viện tất cả bệnh nhân ngạt nước(nguy cơ suy hô hấp muộn).Phòng ngừa: Cẩn thận với vật chứanước trong nhà, hồ ao quanh nhà,hướng dẫn học bơi, sơ cứu ngạt nước.

CHẤN THƯƠNG ĐẦU� Đây là tai nạn thường gặp mọi lứa tuổi(té cầu thang, lan can, tủ đè, té võng…)� Mọi trường hợp chấn thương đầunên khám tại cơ sở y tế ( kể cả không

có vết thương vì nguy cơ biếnchứng muộn).Nên đưa trẻ đến bệnh viện khi có dấuhiệu: Ói mửa, nhức đầu, co giật taychân, sưng nơi da đầu, chảy máu mũi,chảy nước từ lỗ tai, lỗ mũi, lúc tỉnh, lúcmê, ngủ gọi không thức.Nếu có chấn thương cổ phải nẹp cộtsống cổ trước khi chuyển đến BV.Phòng ngừa: luôn có người lớn bêncạnh trẻ (nhất là tuổi bắt đầu biết đi,biết chạy), cầu thang lan can phải có vậtchắn với độ an toàn cao. �

Th BS Nguyễn Thị Hạnh LêBV Nhi Đồng 2

Cách TP.HCM chỉ khoảng 250kmnhưng đường ngoằn ngèo khó đivừa mưa lớn mịt mù tưởng

chừng như chiếc xe ngã ngang không

điểm tựa, có người say xe, có người bịsốc "hò hơ..." nhưng nhìn vẻ mặt họ vẫnthể hiện tinh thần quyết tâm, và cứ thếtài xế miệt mài tập trung lái xe đưa cả

Đoàn đến điểm nghỉ ngơi để chuẩn bịsáng sớm lên đèo Hoàng Thượng (thêm30km nữa) khám bệnh cho người dân.Đặt chân đến vùng đất nghèo nàn khôkhan ấy, chúng tôi vô cùng bỡ ngỡ.Những người dân tộc đen đúa nói tiếngrất khó nghe nên phải có người địaphương phiên dịch. Họ hồn nhiên nhưnhững đứa trẻ thật thà chất phát biếtnghe lời. Trời trưa nắng nóng như lửa đốt aicũng mệt lả, nhưng cả đoàn hăng háiquyết tâm, mỗi người một nhiệm vụ.Khoảng 200 người dân đều đượckhám bệnh và nhận quà, đúng 11h30chúng tôi kết thúc buổi khám bệnh vàphát quà. Bữa cơm dân tộc với nhữngmón ăn lần đầu chúng tôi mới biếtđến được Trưởng làng mời thật vui vàkết thúc trong những tiếng cười rộn rãvà tình thân. � Mỹ Phượng

Tháng 6-2010 Sức khỏe Thành phố Hồ Chí Minh � 3

Saên soùc söùc khoûe ban ñaàu

KKỷỷ nn ii ệệ mm vvềề vv ùù nn gg đđ ấấ tt đđ ỏỏ NN aa mm CC áá tt TT ii êê nn

MM ùù aa hh èè :: CC ẩẩ nn tt hh ậậ nn tt aa ii nn ạạ nn tt rr ẻẻ ee mm

Ngày 21-22/5/2010, Chi Đoàncơ quan Sở Y tế phối hợp với

Trung tâm Giám định pháp yTâm thần TP.HCM tổ chức

chuyến khám bệnh từ thiện vàphát thuốc miễn phí cho bà conChâu Mạ tại Đồng Nai Thượng,

Nam Cát Tiên, Lâm Đồng.

Hiện nay, tại Việt Nam số trườngchuyên biệt dành cho trẻ tự kỷ có thể

đếm trên đầu ngón tay. Có một số nơikhi nhận trẻ tự kỷ cam kết với phụ

huynh rằng bé sẽ nói được chỉ sau 3tháng. BS Phạm Ngọc Thanh, TrưởngĐơn vị Tâm lý BV Nhi đồng 1 cho biết:“Điều này là không thể. Khoảng một

nửa số trẻ tự kỷ có thể nói được, sốcòn lại sẽ không nói suốt đời”.

“NHỮNG ĐỨA TRẺ NGOÀI HÀNHTINH”Theo BS Thanh, có nhiều dạng bệnh tựkỷ nhưng ở Việt Nam, dạng thường gặpnhất là triệu chứng rối loạn tự kỷ điểnhình với một số dấu hiệu bấtthường như: khi mới chào đời, trẻkhông biết tiếp xúc qua ánh mắt,không bập bẹ và giao tiếp qua cửchỉ lúc 12 tháng, không nói từ đơnlúc 16 tháng, không nói từ đôi mộtcách tự phát lúc 24 tháng, mấtngôn ngữ hay kỹ năng xã hội (chỉchơi một mình, không biết chia sẻsự quan tâm với người khác,không đòi bồng ẵm, tự lập khôngnhờ ai giúp đỡ…). Thoạt đầu cácbà mẹ dễ bị nhầm khi nghĩ con

mình ngoan. Về giao tiếp, trẻ tự kỷ không biết chỉbằng ngón trỏ, khi cần gì thì nắm taymẹ kéo tới chỗ lấy đồ vì nghĩ mẹ là phầncơ thể nối dài của trẻ. Nhiều bậc cha mẹcó con tự kỷ ứa nước mắt tâm sự “Chỉmong được con gọi một tiếng cha, mẹ”nhưng trẻ chỉ phát ra những âm thanhvô nghĩa. Hoặc nếu có nói, trẻ tự kỷcũng chỉ biết trả lời mà không thể nàođối thoại, hoặc chỉ biết lặp lại lời ngườikhác một cách vô thức. Đặc biệt, để thayđổi một thói quen nào đó của trẻ tự kỷlà điều rất khó khăn. Chính vì những biểu hiện không bìnhthường đó, nhiều người cho rằng trẻ tự

kỷ là những người ngoài hành tinh.CÒN QUÁ MỚI MẺTự kỷ là một rối loạn phát triển thần kinhđã có từ trong lòng mẹ hoặc sớm trước3 tuổi. Hiện nay, các nhà khoa học vẫnchưa tìm ra được nguyên nhân thực sựdẫn đến căn bệnh này mà chỉ suy đoándo nhiều khả năng môi trường sống bịnhiễm độc ảnh hưởng đến thần kinh. Hiện nay chưa có thuốc điều trị bệnh tựkỷ. Các bác sĩ chỉ chẩn đoán qua quansát trẻ và phỏng vấn cha mẹ mà khôngthể thực hiện bằng xét nghiệm cận lâmsàng. Phương pháp hữu hiệu nhất làcan thiệp tâm lý - giáo dục dựa trênhành vi, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng xãhội... đòi hỏi rất nhiều chuyên ngànhcùng phối hợp từ cha mẹ, bác sĩ chuyênkhoa (nhi, tai mũi họng, thần kinh...),

chuyên viên tâm lý, chuyên viên xãhội... nên chi phí cho việc khám vàđiều trị rất cao mà người nghèokhông thể nào theo được. BS Thanh khuyến cáo trẻ tự kỷ phảiđược can thiệp sớm trước 3 tuổi.Dù khoa học chưa tìm ra nguyênnhân và cách chữa trị nhưng nhiềunghiên cứu và thực tiễn đều chỉ rarằng: Sự hiểu biết, đồng cảm vàchia sẻ của cộng đồng sẽ mở racánh cửa giúp người tự kỷ hòanhập với cộng đồng. � Kim Tuyến

Nhằm hạn chế tối đa sự phát triển và sinh sản của muỗitrong mùa mưa (đặc biệt là muỗi Aedes aegypti truyền

bệnh sốt xuất huyết), Sở Y tế triển khai tháng hành động“Chiến dịch vệ sinh môi trường và diệt muỗi, diệt lăng

quăng” từ ngày 7/6 – 30/6/2010.Giai đoạn 1: Truyền thông phòng chống dịch bệnh.� Hướng dẫn và vận động người dân thực hiện vệ sinh làmsạch môi trường sống, dẹp bỏ các vật chứa nước không cầnthiết, dọn vệ sinh máng xối, ban công, sân thượng, đậy kín vàsúc rửa lu vại hàng tuần; thả cá bảy màu; sử dụng thườngxuyên các biện pháp diệt muỗi trong gia đình và phòng ngừamuỗi đốt v.v…� Khu vực sử dụng hóa chất diệt muỗi : hướng dẫn người dâncách thức bảo vệ sức khỏe, che đậy bảo quản thức ăn và đồđạc trong nhà không bị hư hỏng bởi thuốc diệt muỗi.Giai đoạn 2: Tiếp tục thực hiện các hoạt động truyền thônggiáo dục sức khỏe và tổng vệ sinh môi trường, diệt muỗi

và lăng quăng vào các ngày thứ Bảy và Chủ nhật.� Khơi thông cống rãnh, kênh rạch, vệ sinh các khu vực côngcộng như: trường học, chợ, bến xe, công trường xây dựng, cácbãi phế liệu…� Thu gom các vật phế thải xung quanh nhà có khả năng chứanước khi trời mưa xuống. Dọn vệ sinh máng xối, ban công,sân thượng…

� Xúc rửa lu vại,vật chứa nướctrong nhà� Phun hóachất diệt muỗi� Thả hóa chấtdiệt lăngquăng nhữngnơi không thểthả cá. �

Saên soùc söùc khoûe ban ñaàu

� Sức khỏe Thành phố Hồ Chí Minh Tháng 6-20104

Hiểu đúng về bệnh Tự kỷ

Điều trị cho trẻ tự kỷtại BV Nhi đồng 1

Tháng Chiến dịch vệ sinh môi trường

Nhìn từ Đề án... tiếp trang 1

... động mạch xâm lấn, kỹ thuật làm tủy đồ v.v... Khi cáckỹ thuật chuyên môn đã được chuyển giao hoặc có cánbộ y tế luân phiên tham gia điều trị tại chỗ, tình trạngchuyển viện lên tuyến trên giảm rõ rệt. Chẳng hạn nhưcác bệnh lý tuyến vú, phẫu thuật cắt tử cung ngã âmđạo, phẫu thuật phụ khoa... các BV Bến Lức, Long An,Cần Giuộc đã có thể điều trị bệnh nhân tại chỗ.Phần lớn các BV rất tích cực tham gia cử cán bộ đi luânphiên, tập huấn đào tạo cho cán bộ y tế tuyến dướinhư: BV Từ Dũ, Hùng Vương, Trưng Vương, Chấnthương Chỉnh hình, Nguyễn Trãi, Nhi đồng 1, Nhi đồng2... Đồng thời các BV tuyến dưới tích cực gửi cán bộ y tếtham gia các lớp tập huấn đào tạo các kỹ thuật chuyênmôn cao để về thực hiện tại BV mình...Bên cạnh đó, cũng có một số khó khăn như: Các BVTP đang trong tình trạng quá tải, đội ngũ cán bộ y tếchưa đủ để đáp ứng nhu cầu hiện tại của BV nhưngphải tham gia đề án trong thời gian dài; BV ở một sốđịa phương chưa đủ cơ sở vật chất và điều kiện đểtiếp nhận chuyển kỹ thuật chuyên môn khám và điềutrị; một số BV tỉnh và huyện chưa chủ động lên kếhoạch hoặc liên hệ với các BV thành phố để thực hiệnchuyển giao các chuyên môn kỹ thuật khám và điềutrị cho BV mình. �

Trích Báo cáo Đề án 1816 trong 6 tháng đầu năm 2010(*)Tựa: Sức khỏe TP.HCM

Có khoảng 3.500 loài muỗi nhưngmuỗi Aedes aegypti và muỗiAnopheles là hai loài nguy hiểm

nhất đối với tính mạng con người. MuỗiAnopheles gây bệnh sốt rét làm chết 1,5triệu người hàng năm. Muỗi Aedes aegypti gây bệnh SốtDengue và Sốt vàng da (chủ yếu ở ChâuPhi và Nam Mỹ). Aedes là loài muỗi nhỏ,màu đen, trên thân và chân có nhữngđốm trắng. Bệnh Sốt vàng da, mặc dù đã có một loạivắc xin được đưa vào sử dụng từ nhiềuthập kỷ nay nhưng số người mắc bệnhsốt vàng da vẫn tăng lên trong suốt 20

năm qua. Riêng bệnh Sốt Denguexảy ra trên khoảng 100 nước thuộc khuvực nhiệt đới và làm 25.000 người chếtmỗi năm. Hiện chưa có một loại vắc xinnào phòng chống căn bệnh này.Bệnh Viêm não Nhật Bản (còn được gọi làviêm não mùa hè, viêm não B) là mộtbệnh nhiễm khuẩn thần kinh, có thể dẫnđến tình trạng tổn thương não vĩnh viễn,tỷ lệ tử vong rất cao. Bệnh lây truyền quatrung gian muỗi Culex. Nếu muỗi Culexmang vi rút Viêm não Nhật Bản đốtngười, người sẽ bị nhiễm bệnh. Khoảng60-70% trường hợp mắc bệnh là trẻ em,thường ở lứa tuổi 2-7. Ở nước ta, vào mùa hè, mưa nhiều, mật

độ muỗi tăng, là thời điểm phát triểnViêm não Nhật Bản ở trẻ em và đỉnh caodịch bệnh vào tháng 6, tháng 7. Từ tháng10 trở đi, mật độ muỗi giảm xuống vàdịch kết thúc.Muỗi là vật trung gian làm lây lan nhiềudịch bệnh nguy hiểm cho con người. Tuynhiên, để ngăn chặn muỗi phát triển cónhiều biện pháp phù hợp với thiên nhiênvà môi trường như: Sử dụng dơi ăn muỗi,diệt lăng quăng... Diệt lăng quăng là biệnpháp đơn giản, rẻ tiền mà ai cũng có thểlàm được bằng cách đậy kín các vật dụngchứa nước sinh hoạt; tránh để đọng nướcthải, dọn dẹp rác thải, nhà cửa thôngthoáng... � BS Kim Phượng (tổng hợp)

Saên soùc söùc khoûe ban ñaàu

Tháng 6-2010 Sức khỏe Thành phố Hồ Chí Minh � 5

“Chúng tôi đã có... tiếp trang 1

... không biết vì sao mỗi lần chở L. đi tôi thấy khó chịu, thấy nhói tronglòng có gì nhoi nhói rồi thấy thương cô ấy lắm”. Từ đó, tình cảm rồi tìnhyêu và một mái ấm đến với những người cùng lầm lỡ ấy.L. bỏ cái xóm đèn mờ, bỏ những góc ngã tư đường và bỏ đi quá khứ nhơnhớp của mình để cùng chồng đến một nơi khác mưu sinh với một nghềlương thiện. L. có thai, hạnh phúc tưởng chừng như dừng lại ở căn nhàcủa những con người vừa mới quay lưng lại với quá khứ nhưng lại quámong manh khi trong cơ thể L. và cả người chồng đang “cày ngày, càyđêm để có thêm khoản tiền chuẩn bị cho đứa trẻ, tình yêu của 2 ngườichào đời” đều hiện diện con virut HIV…NÍU GIỮ HẠNH PHÚC MONG MANH... Sụp đổ, ân hận, mất lòng tin bởi theo L. lúc đó cô đã từng đau khổ khinghĩ rằng “chằng lẽ ông trời không cho chị làm một con người lươngthiện, kiếm những đồng tiền lương thiện và có một gia đình lương thiệnsao?!” . Cô ân hận và đau đớn nghĩ về những đồng tiền kha khá kiếmthêm được từ những ông khách không chịu xài bao cao su.Rồi L. cùng chồng lên huyện, đến trung tâm tư vấn tự nguyện. Niềm tinđã lóe sáng khi cả hai vợ chồng được tư vấn về HIV, về lây truyền từ mẹsang con và được bác sỹ cho biết “khoảng 95 % bà mẹ mang thai nhiễmHIV có khả năng sinh ra em bé khỏe mạnh nếu được phát hiện và canthiệp dự phòng lây nhiễm HIV từ mẹ sang con sớm”.Sau đó, hai vợ chồng uống thuốc ARV một cách đều đặn theo đúng sựchỉ dẫn của bác sỹ. Lấy lại được mục đích sống, anh chị có thêm tinh thần,hăng say lao động để chuẩn bị cho tiếng khóc chào đời của đứa trẻ. �

Nguyễn Thị Anh ThưTrung tâm Phòng chống HIV/AIDS tỉnh Bến Tre

Coi chừng con muỗi!

Muỗ

i Aed

es a

egyp

ti

Muỗi là côn trùng rất nhỏ bé nhưng là sát thủ giết người hàng loạt.Theo số liệu của WHO, hằng năm có hàng triệu người trên thế giới chếtvì các căn bệnh do muỗi gây ra như sốt rét, sốt vàng da, sốt xuất huyết(sốt Dengue)…

� Sức khỏe Thành phố Hồ Chí Minh Tháng 6-20106

Y hoïc thöïc haønh

1. Áp xe phổi là tình trạng:A. Viêm cấp tính nhu mô phổi do tácnhân vi sinh vật.B. Nung mủ ở nhu mô phổi với sự tạo lậpmột hoặc nhiều túi mủ và hang chứa mủdo vi khuẩn hoặc Mycobacteria gây ra.C. Câu A và B đều đúng.D. Câu A và B đều sai.

2. Triệu chứng lâm sàng áp xe phổi:A. Sốt, suy nhược, sụt cân, thiếu máu.B. Ho, đau ngực kiểu màng phổi.C. Khạc đàm mủ, vấy máu, mùi hôi thối.D. Tất cả đều đúng.

3. Bệnh cảnh thường gặp của áp xephổi do vi khuẩn kỵ khí (Chọn 1 câu sai):

A. Khởi phát cấp tính.B. Điều kiện thuận lợi của hít: nghiệnrượu, hôn mê, gây mê, dùng thuốc anthần.C. Có bệnh lý răng miệng: viêm lợi,nhiễm trùng nha chu, mủ lợi...D. Câu B và C đúng.

4. Biến chứng của áp xe phổi:A. Tràn mủ màng phổi.B. Xơ hóa phổi.C. Thoái hóa phổi dạng bột.D. Tất cả đều đúng.

5. Chỉ định nội soi phế quản (Chọn 1câu sai):

A. Trường hợp áp xe phổi điển hình.B. Áp xe phổi chậm phục hồi, thất bại vớiđiều trị kháng sinh.C. Nghi ngờ hít dị vật.D. Có bệnh lý ác tính đi kèm.

6. Tác nhân gây áp xe phổi thường gặp:A. Vi khuẩn kỵ khí.B. H. influenzae type B.C. S. pneumoniae.D. Tất cả đều đúng.

7. Các dấu hiệu tiên lượng nặng của ápxe phổi:

A. Kích thước ổ áp xe >6cm, áp xe kếthợp tắc nghẽn phế quản.B. Tổn thương hoại tử với nhiều ổ, ở

nhiều phân thùy phổi.C. Bệnh nhân lớn tuổi, suy kiệt, suy giảmmiễn dịch.D. Tất cả đều đúng.

8. Kháng sinh đầu tiên được lựa chọn đểđiều trị áp xe phổi do vi khuẩn kỵ khí:

A. Quinolone.B. Penicilline.C. Vancomycin.D. Tất cả đều sai.

9. Chỉ định phẫu thuật áp xe phổi:A. Áp xe cực lớn, áp xe để lâu trước khibắt đầu điều trị.B. Thất bại với điều trị nội khoa.C. Xuất huyết, tắc phế quản, có bệnh lýung thư.D. Tất cả đều đúng.

10. Đánh giá đáp ứng với điều trị áp xephổi:

A. Sốt giảm từ 3-7 ngày và hết sốt từ 7-10ngày.B. Đàm bớt hôi sau 3-10 ngày.C. X-quang: không còn tổn thương hoặccòn một sẹo nhỏ, một kén có thànhmỏng sau 2-3 tuần.D. Tất cả đều đúng. �

*Xem đáp án trang 8

tMôøi baïn

höûnhôù laïi Áp-xe phổi

Các bệnh truyền nhiễm như Cúm, Tay chân miệng,Thủy đậu, Tiêu chảy... tác động không nhỏlên sức khỏe cộng đồng, không những làm ảnh hưởng đến sinh hoạt - lao động -học tập củangười bệnh mà còn có thể gây thành dịch ở cộng đồng. Các mầm bệnh này có thể tồn tại ngay

trong nhà ở, trên các vật dụng sinh hoạt hàng ngày, đồ chơi của trẻ em, quần áo, sàn nhà... Để phòngbệnh, mọi người cần thực hiện giữ vệ sinh cá nhân, thường xuyên rửa tay bằng nước và xà phòng,vệ sinh khử trùng nhà cửa và các vật dụng trong nhà. Có nhiều hóa chất có thể dùng để khử trùng trong nhà như: Bột Chloramine B 25% và Nước javel 5%.Luôn luôn đọc kỹ nồng độ hóa chất trên nhãn hiệu để pha chính xác dung dịch khử trùng cần thiết.

CÁCH PHA DUNG DỊCH

Mục đích khử trùng Nồng độ Chlo- Lượng hoá chất pha trong 10 lít nướcramine sử dụng Chloramine B 25% Nước Javel 5%

Quần áo, đồ chơi,vật dụng

0.05%20 gam

# 5 muỗng café100ml hay 1 phần javel + 99 phần nước

Bàn ghế, sàn nhà,cầu thang...

0.1%40 gam

# 5 muỗng café200ml hay 1 phần javel + 49 phần nước

Nhà vệ sinh, bồn cầu, xử lý dịchtiết, chất thải của bệnh nhân

0.5%200 gam

1000 ml (1l) hay 1 phần javel + 9 phần nước

Ngâm dụng cụ khử trùng sau sửdụng

0.05%20 gam

# 5 muỗng café100ml hay 1 phần javel + 99 phần nước

Hướng dẫn sử dụng hóa chất khử trùng

GIAO BAN T3G BV, TRUNG TÂM CHUYÊNKHOA QUÝ II NĂM 2010 Ngày 17/6/2010, Trung tâm Truyền thông -Giáo dục Sức khỏe TP.HCM đã tổ chức Hội nghịgiao ban tổ truyền thông-giáo dục sức khỏe(T3G) khối bệnh viện, trung tâm chuyên khoathành phố tại BV Nhi Đồng 2. Trong quý 2, khối BV, Trung tâm chuyênkhoa đã tổ chức thực hiện nhiều loại hìnhhoạt động truyền thông giáo dục sức khỏeđa dạng, phù hợp với điều kiện của BV như:BV Truyền máu Huyết học tổ chức cho bệnhnhi và thân nhân cùng làm góc Giáo dụcsức khỏe có hình thức sáng tạo; BV NhânDân Gia Định thực hiện tốt việc phát thanhgiáo dục sức khỏe; BV Da Liễu nghiên cứukhoa học liên quan đến truyền thông giáodục sức khỏe; BV Phong Bến Sắn tranh thủphát tài liệu giáo dục sức khỏe cho kháchtham quan bệnh viện gồm sinh viên, banngành đoàn thể...

Hội nghị còn được chia sẻ kinh nghiệmgiáo dục sức khỏe với BV Nhi Đồng 2 vềviệc đưa giáo dục sức khỏe vào hầu hết cácchuyên khoa của bệnh viện và phổ biếnrộng đến tuyến cơ sở quận huyện. Hội thảocòn chia sẻ chuyên đề “Ngân hàng máu vàHiến máu nhân đạo” do BS Trương Thị KimDung, Phó Giám đốc BV Truyền máu vàHuyết học trình bày.

Trân Châu - Thanh Thi

100% PHỤ NỮ NHIỄM HIV ĐƯỢC TIẾP CẬNVỚI DỊCH VỤ PHÒNG LÂY TRUYỀN MẸ CON Ngày 2/6 tại TP.HCM, Bộ Y tế, UBND TP.HCM đãtổ chức Lễ phát động Tháng cao điểm dựphòng lây truyền HIV từ mẹ sang con năm2010. Phó Thủ tướng Chính phủ Trương VĩnhTrọng, Chủ tịch Ủy ban quốc gia phòng, chốngHIV/AIDS và phòng, chống tệ nạn ma túy, mại

dâm đã đến dự.Tháng cao điểm chiến dịch dự phòng lâytruyền HIV từ mẹ sang con bắt đầu từ ngày 1-6 đến ngày 30-6, với chủ đề “Xét nghiệm HIVcho mẹ, sức khoẻ cho con” và được thực hiệnở tất cả các tỉnh, thành phố trong cả nước với225 điểm cung cấp dịch vụ dự phòng lâytruyền HIV từ mẹ sang con. Tại đây, mọi phụnữ đều được hưởng gói dịch vụ chăm sóc vàđiều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sangcon toàn diện.Theo thống kê, mỗi năm nước ta có khoảng 6ngàn phụ nữ mang thai nhiễm HIV với tỷ lệlây truyền HIV từ mẹ sang con là khoảng 35%nếu không áp dụng biện pháp can thiệp dựphòng thì mỗi năm sẽ có hơn 2 ngàn trẻnhiễm HIV. Nhưng nếu phát hiện sớm và thựchiện các biện pháp can thiệp dự phòng thì tỷlệ này sẽ giảm xuống còn khoảng 5%. Đồngnghĩa với việc mỗi năm chúng ta có thể cứuđược hơn 1.600 trẻ em không bị lây truyền HIVtừ mẹ. Lan Anh

GIAO BAN ĐỀ ÁN 1816 TẠI TP.HCMNgày 8-6 Bộ Y tế phối hợp với Sở Y tế TP. HCMtiến hành Hội nghị giao ban đề án 1816 cácđơn vị tại TP. HCM. Hiện nay, TP.HCM đã có 24bệnh viện trực thuộc tham gia cử cán bộ điluân phiên hỗ trợ khám chữa bệnh, tập huấnđào tạo, chuyển giao kỹ thuật cho cán bộ y tếcủa 43 bệnh viện thuộc 31 tỉnh thành phíaNam. Đặc biệt có bệnh viện cấp quận nhưBệnh viện Quận Thủ Đức cũng tham gia đề ánvà chuyển giao một số kỹ thuật quan trọngcho các bệnh viện ở Bình Dương và Đồng Nai.Tổng số cán bộ đi luân phiên của 24 bệnh việnhiện nay là 506 người trong đó có 435 cán bộcó trình độ đại học và sau đại học. Tổng số kỹ

thuật được chuyển giao trong 6 tháng đầunăm 2010 là 229 kỹ thuật. L.A

TĂNG CƯỜNG GIÁM SÁT TÌNH HÌNH DỊCHBỆNH HIỆN NAY Theo số liệu thống kê tình hình dịch bệnhtrong tháng 6/2010 tại buổi họp giao ban ytế quận/huyện diễn ra vào sáng ngày9/6/2010, các ca mắc bệnh Sốt Xuất Huyết(SXH), Tay chân miệng (TCM) có chiềuhướng giảm so với cùng kỳ năm trước vàkhống chế được các ca mắc bệnh tiêu chảycấp do phẩy khuẩn Tả, không để xảy rabùng phát dịch. Tại buổi giao ban, TS BS Lê Trường Giang -Phó giám đốc Sở nhấn mạnh một số hoạtđộng phòng chống dịch bệnh như: tậptrung giám sát chặt chẽ, xử lý triệt để các cabệnh, những điểm, khu vực có nguy cơ xảyra dịch bệnh trên từng địa bàn khu dân cư;đẩy mạnh công tác truyền thông và tiếnhành nhanh chiến dịch cao điểm thực hiệnvệ sinh môi trường phòng chống bệnh SXHnhằm kiềm chế dịch bệnh vào đầu mùamưa; đồng thời cấp phát thuốc cloramin Bvà hướng dẫn người dân thực hiện đúngviệc khử khuẩn môi trường nhằm nỗ lực, cốgắng đẩy lùi bệnh TCM, ngăn ca bệnhkhông bùng phát vào mùa đỉnh dịch tháng9, tháng 10/2010. Đối với việc phòng tránh bệnh tiêu chảy cấpdo phẩy khuẩn tả, các quận/huyện cầntăng cường công tác thanh tra, kiểm trahoạt động các quán hàng rong, bếp ăncông nghiệp, những cơ sở sản xuất, kinhdoanh nước đóng chai, nước đá... để khôngxảy ra ca bệnh mới trên địa bàn thành phố.

Phượng Linh

Tháng 6-2010 Sức khỏe Thành phố Hồ Chí Minh � 7

Tin khaép nôi

Phó Thủ tướng Trương Vĩnh Trọngphát động tháng cao điểm dự phònglây truyền từ mẹ sang con năm 2010

Theo một nghiên cứu mới đây củanhóm bác sĩ thuộc Khoa nghiêncứu điều trị lạm dụng ma túy Trung

tâm Y Khoa Sourasky Tel Aviv (Israel) vềnhiễm viêm gan siêu vi C (Hepatitis C -HCV) ở bệnh nhân điều trị nghiện ma túybằng duy trì methadone (MethadoneMaitenance Treatment - MMT) cho thấyMMT không chỉ hiệu quả trong điều trịnghiện mà còn giảm nguy cơ mắc cácbệnh nhiễm trùng khác.Báo cáo của nhóm tại Hội nghị Khoa họcY khoa hàng năm lần thứ 41 của Hội Ykhoa về nghiện ma túy Hoa Kỳ (ASAM)cho biết, từ năm 1993 – 2008, trong tổngsố 207 bệnh nhân được theo dõi chỉ cóchỉ có 25 bệnh nhân nhiễm HCV (+) (chiếm tỉ lệ 2,2%). Số bệnh nhân này đangđiều trị MMT, được theo dõi bằng 2 loạitest chẩn đoán HCV. Cũng theo nghiên cứu, các hành vi làmtăng nguy cơ nhiễm HCV (+) ở bệnhnhân đang điều trị MMT bao gồm: vẫnthực hiện hành vi tiêm chích ma túy, sử

dụng thuốc an thần gây nghiện (benzo-diazepines) và trở lại với chương trìnhđiều trị MMT. Kết quả 103/118 bệnh nhândương tính với bezodiazepine. Trong sốnày 43 bệnh nhân bỏ chương trình điềutrị MMT rồi sau đó trở lại tham gia. Nhưvậy điều trị MMT và theo dõi nhiễm HCVphải là lâu dài và cần thường xuyên chỉđịnh test sàng lọc HCV.TS Einat Peles, lãnh đạo nhóm nghiêncứu cho biết nguy cơ nhiễm viêm gansiêu vi B gặp nhiều ở bệnh nhân nữ dưới30 tuổi điều trị MMT, ngược lại điều trị

MMT không gây nguy cơnhiễm HCV. Kết quả tỷ lệ rấtthấp bệnh nhân điều trịMMT bị nhiễm HCV ở Israelcho thấy hiệu lực của MMTtrong điều trị nghiện ma túy.Viêm gan virus C là mộtbệnh dịch lớn chiếm 60-90% người tiêm chích matúy và nghiên cứu này mởra kết quả khả quan khi

tham gia chương trình điều trị nghiệnbắng duy trì methadone thay thế MMTít nguy cơ nhiễm viêm gan siêu vi C. �

BS Phạm Văn Trụ - PGĐ BV Tâm thầnTrưởng nhóm hỗ trợ kỹ thuật chương

trình Methadone Tp.HCM (Theo BarbaraBoughton. Medscap medical

News.19/4/2010)

� Sức khỏe Thành phố Hồ Chí Minh Design by HaiNamConsulting8

Thoâng tin môùi

* Vui cườiTrong nhà tù nọ có đại ca nổi tiếng hung hăng. Phạm nhân mới nào làm mếchlòng hắn đều bị điều trị ra trò.Một hôm người nhà phạm nhân mớimang vào một con gà béo thơm ngon.Đại ca thèm lắm nhưng chẳng lẽ lại racướp gà ăn thì mất thể diện quá, liền gọitên đàn em ra.- Mày xem thằng kia nó làm gì với con gàđầu tiên thì mày cũng làm y như thế vớinó. Nó bẻ cánh mày bẻ tay, nó bẻ đùi gàmày cũng bẻ đùi nó... Nếu mày không làmthế với nó thì tao sẽ làm thế với mày - đạica gằn giọng.- Vâng, thưa đại ca.Chú phạm nhân mới toát hết mồ hôihột... Nhưng một lúc sau... tên đàn emquay về bẩm báo đại ca, vừa đi vừa khóc:- Em xin chịu tội với đại ca, em không làmđược.- Thằng này nhu nhược quá, thế nó đãlàm gì với con gà đầu tiên?- Nó liếm phao câu con gà! (st)

Mời bạn thử nhớ lại * tiếp trang 6

Đáp án: 1.B, 2.D, 3.A, 4.D, 5.A, 6.A, 7.D, 8.B, 9.D, 10.D.

Bệnh khớp do thoái hoá còn gọi làhư khớp, thoái hoá khớp, là nhữngbệnh mạn tính của khớp và cột

sống có đau và biến dạng, không có biểuhiện viêm. Triệu chứng thường gặp:� Chóng mặt, co cứng cơ cổ gáy, vậnđộng khó khăn. � Đau một hoặc hai bên cổ, nhức đầu,mờ mắt, buồn nôn, mệt mỏi.� Cảm giác ngứa ran, đau rát bỏng, đauquanh khớp vai, tê, yếu cánh tay.Phương pháp xoa bóp: Xoa bóp làmcho sự cung cấp máu đến khớp xương,bao khớp, gân, dây chằng được tốt hơn,gia tăng sự tiết hoạt dịch và làm cho dây

chằng luôn giữ vững tính đàn hồi. Thủ thuật: � Xoa vùng cổ, gáy, vai. Tác dụng làmtăng cường tiêu hóa, thông khí huyết,giảm sưng, giảm đau.� Day vùng cổ gáy bằng gốc bàn tay,động tác nhẹ, dịu dàng. Động tác nàytrực tiếp tác động lên cơ, huyệt, xương,làm giảm sưng, giảm đau, mềm cơ. � Lăn vùng tam giác gáy - cổ - vai. Tácdụng: Khu phong, tán hàn, thông kinhlạc, giảm đau.� Ấn các huyệt : Huyệt tại chỗ đau và lâncận vùng tam giác� Vận động khớp cổ.� Bóp vai, vờn vai.Thời gian thao tác: mỗi lần 20 phút,một liệu trình 10 lần. �

BS Trần Đình TânKhoa Y học Cổ truyền - ĐH Y dược TP.HCM

Ứng dụng mới trong điều trị Methadone

XX oo aa bb óó pp đđ ii ềề uu tt rr ịị tt hh oo áá ii hh óó aa cc ộộ tt ss ốố nn gg