(Text 1) 1-15/08... · Web viewหน าแรกท ได เห นจะเป นเมน...

1

บทท 1แนวคดการรกษาพยาบาลเบองตน

กบบทบาทความรบผดชอบของพยาบาล

Screen

Sequence

Animation/Image/VDO

Description Text Sound

1 บทท 1 แนวคดการ

รกษา

พยาบาล

เบองตน


- Icon หนาแรกทไดเหนจะเปนเมนทเปน (icon) ทงหมด 6 ตว แตละตวสามารถคลกเพอเขาไปสเนอหาในแตละบทดงน

1. Icon: จดประสงคการเรยนร

2. Icon: การรกษาพยาบาลขนตน

3. Icon: กฎหมายและขอบงคบสภาเกยวกบการรกษาโรคเบองตน

(Text 1)- จดประสงคการเรยนร

ภายหลงสนสดการเรยนการสอน นกศกษาสามารถ

1. อธบายความหมายและความสำาคญของการรกษาพยาบาลเบองตนไดถกตอง

2. บอกวตถประสงคของการรกษาพยาบาลเบองตนได

3. อธบายความเปนมาของการรกษาพยาบาลเบองตนได

4. ระบขอบเขตและการควบคมมาตรฐานในการรกษาโรคเบองตนได

5. บอกบทบาทพยาบาลในการ

(Sound 1)แนวคดการรกษาพยาบาล

เบองตน


2

4. Icon: บทบาทพยาบาลในการจำาแนกผใชบรการ

5. Icon: การสงตอผใชบรการ

6. Icon: รายการยาทกำาหนด

วธใช สามารถใช mouse คลกในแตละ icon เพอเขาไปสเนอหาในแตละหวขอ

จำาแนกผใชบรการตามกลมอาการได

6. บอกความหมายและความสำาคญของการสงตอผปวยได

7. อธบายวธการและขนตอนของการสงตอผปวยได

8. ระบรายการยาทสามารถใชในการรกษาโรคเบองตนได

2 8_1_2การรกษาพยาบาลขนตน

- Icon การรกษาพยาบาลขนตนจะเปนเมนทเปน (icon) แตละหวขอตวสามารถคลกเพอเขาไปสเนอหาในแตละบทดงน

1. ความหมายของการรกษาพยาบาลเบองตน

(Text 1)-

(Sound 1)-

3

2. ความสำาคญของการรกษาเบองตน

3. วตถประสงคของการกษาพยาบาลเบองตน

4. ความเปนมาของการรกษา


3 8_1_2_1 ความหมายของการรกษาพยาบาลเบองตน

- เสยงบรรยายพรอม text

ความหมายของการรกษาพยาบาลเบองตนเนอหาในสวนนจะแสดงเปน ภาพประกอบ text คำาบรรยายตาม text 1

(Text 1)การรกษาพยาบาลเบองตน หมายถงการประเมนอาการผปวยโดยซกประวตสขภาพ การตรวจรางกาย การตรวจทางหองปฏบตการและแปลผล เพอการวนจฉยและการรกษาโรคงายๆ ทพบบอยในชมชนและการพจารณาคดกรองแยกผปวยทมอาการรนแรงเกนความสามารถและ

(Sound 1)การรกษาพยาบาลเบองตน หมายถงการประเมนอาการผปวยโดยซกประวตสขภาพ การตรวจรางกาย การตรวจทางหองปฏบตการและแปลผล เพอการวนจฉยและการรกษาโรคงายๆ ทพบบอยในชมชนและการพจารณาคด

4

ขอบเขตในการใหการรกษาพยาบาลเบองตนได พรอมทงตดสนใจสงตอผปวย และแนะนำาผปวยใหไปรบการรกษาตออยางถกตอง ตลอดจนการตดตามดแลและการรกกาอยางตอเนอง การฟ นฟสภาพ การสงเสรมสขภาพและการปองกนโรคมใหเกดโอกาสเปนซำา

กรองแยกผปวยทมอาการรนแรงเกนความสามารถและขอบเขตในการใหการรกษาพยาบาลเบองตนได พรอมทงตดสนใจสงตอผปวย และแนะนำาผปวยใหไปรบการรกษาตออยางถกตอง ตลอดจนการตดตามดแลและการรกกาอยางตอเนอง การฟ นฟสภาพ การสงเสรมสขภาพและการปองกนโรคมใหเกดโอกาสเปนซำา

4 8_1_2_2ความสำาคญของการรกษาเบองตน

- เสยงบรรยายพรอม text

ความสำาคญของการรกษาเบองตนเนอหาในสวนนจะแสดงเปน ภาพประกอบ text คำาบรรยายตาม text 1

(Text 1)1. ชวยใหผปวยไดรบการพยาบาล

อยางถกตองเหมาะสมทนทวงท ในขณะทผปวยเกดภาวะเจบปวยในสถานบรการทใกลบานมากทสดทงนพยาบาลชมชนทปฏบตงานในสถานบรการระดบชมชนสามารถ

(Sound 1)1. ชวยใหผปวยไดรบ

การพยาบาลอยางถกตองเหมาะสมทนทวงท ในขณะทผปวยเกดภาวะเจบปวยในสถานบรการทใกลบานมากทสดทงน

5

ใหการคดกรอง วนจฉยโรคเพอการใหการรกษาพยาบาลเบองตน กอนทจะดำาเนนการสงตอไปยงโรงพยาบาลทมแพทยเชยวชาญตอไป

2. ชวยลดภาวะความพการและการเสยชวตของผปวยกอนเวลาทควรจะเปน ทงนการรกษาพยาบาลเบองตนจะชวยใหผปวยไดรบการรกษา บรรเทาอาการเบองตนกอนทจะนำาสงโรงพยาบาล

3. ชวยประหยดตนทนการใหการบรการ การทผปวยไปรบบรการจากสถานบรการทพยาบาลสามารถใหบรการรกษาพยาบาลเบองตนได จะชวยลดตนทนการใหบรการและเศรษฐกจในภาพรวมโดยทประชาชนไมตองนำาผปวยไปรกษาทโรงพยาบาลศนย โรง

พยาบาลชมชนทปฏบตงานในสถานบรการระดบชมชนสามารถใหการคดกรอง วนจฉยโรคเพอการใหการรกษาพยาบาลเบองตน กอนทจะดำาเนนการสงตอไปยงโรงพยาบาลทมแพทยเชยวชาญตอไป

2. ชวยลดภาวะความพการและการเสยชวตของผปวยกอนเวลาทควรจะเปน ทงนการรกษาพยาบาลเบองตนจะชวยใหผปวยไดรบการรกษา บรรเทาอาการเบองตนกอนทจะนำาสงโรงพยาบาล

6

พยาบาลทวไป ซงตองเสยคาใชจายและเวลาในการเดนทาง อกทงรฐตองเสยคาใชจายสวนเงนเดอน คาจางของแพทยซงสง เพอการรกษาพยาบาลในโรคทไมซบซอนและจายคาใชตางๆในการรกษาทเกนความจำาเปน

4. ชวยสงเสรมคณภาพชวตและปรบเปลยนพฤตกรรม ในการดแลสขภาพของประชาชนในชมชน ทงนโดยการทประชาชนสามารถเขาถงบรการสาธารณสขในระดบการรกษาพยาบาลเบองตนไดงายเมอเจบปวยเลกนอยกจะมารบบรการ ซงทำาใหโรคไมลกลาม ทราบวธการปองกนและปฏบตตามคำาแนะนำาไดถกตองยงขน

3. ชวยประหยดตนทนการใหการบรการ การทผปวยไปรบบรการจากสถานบรการทพยาบาลสามารถใหบรการรกษาพยาบาลเบองตนได จะชวยลดตนทนการใหบรการและเศรษฐกจในภาพรวมโดยทประชาชนไมตองนำาผปวยไปรกษาทโรงพยาบาลศนย โรงพยาบาลทวไป ซงตองเสยคาใชจายและเวลาในการเดนทาง อกทงรฐตองเสยคาใชจายสวนเงนเดอน คาจางของแพทยซงสง เพอการรกษาพยาบาลในโรคทไมซบซอนและจายคาใช

7

ตางๆในการรกษาทเกนความจำาเปน

4. ชวยสงเสรมคณภาพชวตและปรบเปลยนพฤตกรรม ในการดแลสขภาพของประชาชนในชมชน ทงนโดยการทประชาชนสามารถเขาถงบรการสาธารณสขในระดบการรกษาพยาบาลเบองตนไดงายเมอเจบปวยเลกนอยกจะมารบบรการ ซงทำาใหโรคไมลกลาม ทราบวธการปองกนและปฏบตตามคำาแนะนำาไดถกตองยงขน

5 8_1_2_3 - text วตถประสงคของกา (Text 1) (Sound 1)

8

วตถประสงคของการรกษาพยาบาลเบองตน

รกษาพยาบาลเบองตนเนอหาในสวนนจะแสดงเปน ภาพประกอบ text คำาบรรยายตาม text 1


1. ซกประวตผปวยและบนทกขอมลทสำาคญเกยวกบการเจบปวยไดอยางถกตอง และเปนประโยชนตอการนำาไปประกอบการวนจฉยโรค

2. ประเมนสภาวะสขภาพอนามยของผปวยไดอยางละเอยดจาการตรวจรางกายโดยวธการตาง ๆ การสงเกตและการใชเครองมอในการตรวจรางกายทไมซบซอนได

3. การเกบสงสงตรวจสำาหรบสงหองปฏบตการอยางถกตอง

4. ตรวจสงสงตรวจ (Specimen) อยางงายเพอประกอบการวนจฉยโรค และสามารถแปลผลการตรวจไดถกตอง

5. สามารถวนจฉยโรคไดโดยใช


9

ขอมลจากการตรวจรางกาย การแปลผลจากสงสงตรวจ

6. สามารถใหการรกษาพยาบาลเบองตนกบผปวยในรายทมปญหาไมซบซอนหรอฉกเฉนไดอยางถกตอง

7. ดำาเนนการสงตอผปวยไปรบการรกษาตอไดอยางถกตองและเหมาะสม

6 8_1_2_4 ความเปนมาของการรกษาพยาบาลเบองตน

- text ความเปนมาของการรกษาเนอหาในสวนนจะแสดงเปน ภาพประกอบ text คำาบรรยายตาม text 1

(Text 1)ความเปนมาของการรกษาพยาบาลเบองตน

กองการพยาบาล + องคการอนามยโลก (พ.ศ. 2513)

เวลารอยละ 45 ในการปฏบตงานของพยาบาลประจำาสถานอนามยใชไปกบการรกษาโรคและความเจบปวย

ระเบยบกระทรวงสาธารณสข

(Sound 1)ความเปนมาของการรกษาพยาบาลเบองตน

กองการพยาบาล + องคการอนามยโลก (พ.ศ. 2513)

เวลารอยละ 45 ในการปฏบตงานของพยาบาลประจำาสถานอนามยใชไปกบการ

10

พ.ศ. 2539 พยาบาล เจาหนาทสาธารณสข

อน และอาสาสมครประจำาหมบาน สามารถประกอบวชาชพเวชกรรม โดยทำาการรกษาโรคในดาน อายรกรรม ศลยกรรม สตนรเวชกรรม การสรางเสรมภมคมกนโรค การวางแผนครอบครวและการปจจบนพยาบาลตามทกำาหนดได

สภาการพยาบาล ปรบปรงพระราชบญญตการ

พยาบาลและการผดงครรภ พ.ศ. 2540

เดอนสงหาคม 2544 ไดกำาหนดใหการรกษาโรคเบองตน เปนสาขาหนงของพยาบาล

รกษาโรคและความเจบปวย

ระเบยบกระทรวงสาธารณสข พ.ศ. 2539

พยาบาล เจาหนาทสาธารณสขอน และอาสาสมครประจำาหมบาน สามารถประกอบวชาชพเวชกรรม โดยทำาการรกษาโรคในดาน อายรกรรม ศลยกรรม สตนรเวชกรรม การสรางเสรมภมคมกนโรค การวางแผนครอบครวและการปจจบน

11

เวชปฏบต และใหมการจดการศกษาฝกอบรมเฉพาะทางดานการรกษาโรคเบองตน โดยใชระยะเวลา 4 เดอน

จดทำาขอบเขตการควบคมคณภาพในการตรวจรกษาโรคเบองตน

พยาบาลตามทกำาหนดได

สภาการพยาบาล ปรบปรงพระราช

บญญตการพยาบาลและการผดงครรภ พ.ศ. 2540

เดอนสงหาคม 2544 ไดกำาหนดใหการรกษาโรคเบองตน เปนสาขาหนงของพยาบาลเวชปฏบต และใหมการจดการศกษาฝกอบรมเฉพาะทางดานการรกษาโรคเบองตน โดยใชระยะเวลา 4 เดอน

12

จดทำาขอบเขตการควบคมคณภาพในการตรวจรกษาโรคเบองตน

7 8_1_3กฎหมายและขอบงคบสภาเกยวกบการรกษาโรคเบองตน

- Icon กฎหมายและขอบงคบสภาเกยวกบการรกษาโรคเบองตนจะเปนเมนทเปน (icon) แตละหวขอตวสามารถคลกเพอเขาไปสเนอหาในแตละบทดงน

1. ระเบยบกระทรวงสาธารณสข

2. คณสมบตของพยาบาล

3. ขอบเขตของการรกษาโรคเบองตน

4. การควบคม

(Text 1)-

(Sound 1)-

13

คณภาพและมาตรฐานการปฏบต

5. สำาหรบพยาบาลวชาชพทไมมคณสมบตในการรกษาโรคเบองตน


8 8_1_3_1ระเบยบกระทรวงสาธารณสข

- text ระเบยบกระทรวงสาธารณสขเนอหาในสวนนจะแสดงเปน ภาพประกอบ text คำาบรรยายตาม text 1

(Text 1)ระเบยบกระทรวงสาธารณสข

วาดวยการประกอบวชาชพการพยาบาลตามขอกำาหนดในการรกษาโรคเบองตนและการใหภมคมกนโรค

พ.ศ. 2545อาศยอำานาจตามความในมาตรา 5 ประกอบดวยมาตรา 4

แหงพระราชบญญตวชาชพการพยาบาลและการผดงครรภ พ.ศ. 2528 และทแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตวชาชพการพยาบาลและการผดงครรภ (ฉบบท 2) พ.ศ. 2540 อนเปนพระราชบญญต

14

ทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจำากดสทธและเสรภาพของบคคลซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 50 ของกฎหมายรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยใหกระทำาไดโดยอาศยอำานาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข จงออกระเบยบไว ดงตอไปน

ขอ 1 ระเบยบนเรยกวา ระเบยบกระทรวงสาธารณสขวา“ดวยการประกอบวชาชพการพยาบาลตามขอกำาหนดในการรกษาโรคเบองตนและการใหภมคมกนโรค พ.ศ. 2545”

ขอ 2 ใหใชระเบยบน ตงแตวนถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษา เปนตนไป

ขอ 3 บรรดาระเบยบ ขอบงคบ ขอกำาหนด กฎ หรอคำาสงอนใด ในสวนทกำาหนดไวแลวในระเบยบน หรอซงขดแยงกบระเบยบน ใหใชระเบยบนแทน

ขอ 4 ในระเบยบน“ การประกอบวชาชพการพยาบาล หมายความวา ”

การปฏบตหนาทการพยาบาลตอบคคล ครอบครวและชมชน โดยกระทำาการรกษาโรคเบองตนหรอใหภมคมกนโรคตามทกำาหนดในระเบยบน

“การรกษาโรคเบองตน หมายความวา การตรวจ ”การวนจฉย การบำาบดรกษาเบองตน เพอการแกปญหาการบาดเจบ ความเจบปวย บรรเทาความรนแรงหรออาการของโรคใหผปวยพน

15

ภาวะความเจบปวย หรอภาวะวกฤต ทงน รวมถงการประเมนผลการรกษาเบองตนดวย”

“การใหภมคมกนโรค หมายความวา การใหวคซน”ปองกนโรค

ขอ 5 ผมสทธทำาการประกอบวชาชพการพยาบาล ตามระเบยบน ไดแก

(1) ผประกอบวชาชพการพยาบาล ชนหนง หรอ(2) ผประกอบวชาชพการพยาบาลและการ

ผดงครรภ ชนหนงขอ 6 ผมสทธกำาหนดการประกอบวชาชพการพยาบาล ตาม

ระเบยบน ตองไดรบการศกษา / ฝกอบรมตามหลกสตรทสภาการพยาบาลกำาหนด และตองขนทะเบยนเปนผผานการอบรมหลกสตรการพยาบาลเฉพาะทางสาขาเวชปฏบตทวไป (การรกษาโรคเบองตน) ตามขอบงคบสภาการพยาบาลวาดวยขอจำากดและเงอนไขในการประกอบวชาชพการพยาบาลและการผดงครรภ

ขอ 7 การรกษาโรคเบองตน ตองดำาเนนการตามหลกเกณฑ วธการและเงอนไข ดงน

(1) ตรวจ วนจฉยและบำาบดรกษาโรค ตามมาตรฐานของการประกอบวชาชพการพยาบาลโดยเครงครด

(2) ใหผปวยไปรบการบำาบดรกษาจากผประกอบวชาชพอน เมอปรากฏหรอตรวจพบ หรอเหนวา

16

อาการไมบรรเทา อาการรนแรงเพมขน มโรคหรอภาวะแทรกซอน เปนโรคตดตอทตองแจงความตามกฎหมายวาดวยโรคตดตอ หรอมเหตอนควรอน ๆ เกยวกบการบำาบดรกษา เชน เครองมอ อปกรณ การบำาบดรกษา หรอเวชภณฑ เปนตน

ขอ 8 การรกษาโรคเบองตน ถาจำาเปนตองใชยา ใหใชยาตามคมอการใชยาทสภาการพยาบาลกำาหนด

ขอ 9 การใหภมคมกนโรค ใหกระทำาไดตามแนวทางการใหภมคมกนโรคทกระทรวงสาธารณสขกำาหนด และตองดำาเนนการตามหลกเกณฑ วธการและเงอนไขตามขอ 6 โดยอนโลม

ขอ 10 การประกอบวชาชพการพยาบาลตามระเบยบน ตองบนทกรายงานเกยวกบประวตผปวย หรอผรบบรการ อาการและการเจบปวย โรค การใหการรกษาโรคหรอ ใหบรการตามความเปนจรง ทงน ใหถอปฏบตตามขอกำาหนดโรคเบองตนและการใหภมคมกนโรคตามทสภาการพยาบาลกำาหนด

ขอ 11 ใหปลดประทรวงสาธารณสข เปนผรกษาการตามระเบยบน ในกรณทมปญหาในการปฏบตใหเปนผวนจฉยชขาด

ประกาศ ณ วนท 31 ตลาคม พ.ศ. 2545นางสดารรตน เกยราพนธ

รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

17

9 8_1_3_2คณสมบตของพยาบาลทรบผดชอบในการตรวจรกษาโรคเบองตน

- text คณสมบตของพยาบาลทรบผดชอบในการตรวจรกษาโรคเบองตนเนอหาในสวนนจะแสดงเปน ภาพประกอบ text คำาบรรยายตาม text 1

(Text 1)คณสมบตของพยาบาลทรบผดชอบในการตรวจรกษาโรคเบองตน

1. ไดรบใบอนญาตเปนผประกอบวชาชพการพยาบาลและการผดงครรภ ชนหนง

2. มประสบการณในการปฏบตการพยาบาล ไมนอยกวา 2 ป

3. ผานการฝกอบรมในหลกสตรการพยาบาลเฉพาะทางสาขาเวชปฏบตทวไป (การรกษาโรคเบองตน) และไดรบประกาศนยบตร

4. ขนทะเบยนเปนผผานการอบรมหลกสตรการพยาบาลเฉพาะทางสาขาเวชปฏบตทวไป (การรกษาโรคเบองตน) กบสภาการพยาบาล

5. มการเพมพนความรและทกษะในการรกษาโรคเบองตนใหทนสมยอยเสมอ

(Sound 1)คณสมบตของพยาบาลทรบผดชอบในการตรวจรกษาโรคเบองตน

1. ไดรบใบอนญาตเปนผประกอบวชาชพการพยาบาลและการผดงครรภ ชนหนง

2. มประสบการณในการปฏบตการพยาบาล ไมนอยกวา 2 ป

3. ผานการฝกอบรมในหลกสตรการพยาบาลเฉพาะทางสาขาเวชปฏบตทวไป (การรกษาโรคเบองตน) และไดรบประกาศนยบตร

18

4. ขนทะเบยนเปนผผานการอบรมหลกสตรการพยาบาลเฉพาะทางสาขาเวชปฏบตทวไป (การรกษาโรคเบองตน) กบสภาการพยาบาล

5. มการเพมพนความรและทกษะในการรกษาโรคเบองตนใหทนสมยอยเสมอ

10 8_1_3_3 ขอบเขตของการรกษาโรคเบองตน

- text ขอบเขตของการรกษาโรคเบองตนเนอหาในสวนนจะแสดงเปน ภาพประกอบ text คำาบรรยายตาม text 1

(Text 1)ขอบเขตของการรกษาโรคเบองตน

1. สามารถตรวจ ประเมนสภาพ วนจฉยแยกโรควา อยในกลมใด แลวใหการรกษาดแลชวยเหลอทเหมาะสมตามขอกำาหนดการรกษาโรคเบองตน การใหภมคมกนโรคและการวางแผนครอบครว

(Sound 1)ขอบเขตของการรกษาโรคเบองตน

1. สามารถตรวจ ประเมนสภาพ วนจฉยแยกโรควา อยในกลมใด แลวใหการรกษาดแล

19

- กลมอาการ / ความเจบปวยฉกเฉนทตองรบชวยเหลอ และสงตอไปรบบรการทเหมาะสม- กลมอาการ / ความเจบปวยทอาจเปนความเจบปวยทรายแรง ตองการการสงตอเพอรบการรกษา- กลมอาการ / ความเจบปวย โรคทพบบอยทใหการบรรเทาอาการ / ใหการรกษาได

2. ใหการดแลชวยเหลอ สงตอ การรกษาโรค และอาการทพบบอยและทำาหตถการทกำาหนด

3. ใหยาเพอบรรเทาอาการ / รกษาโรคตามแนวทางทกำาหนดไว ใหภมคมกนโรคพนฐานและใหบรการวางแผนครอบครว

4. ตดตามผล การใหการชวยเหลอ รกษา

5. รบดแลผปวยตอ เพอใหการดแลทตอเนอง

ชวยเหลอทเหมาะสมตามขอกำาหนดการรกษาโรคเบองตน การใหภมคมกนโรคและการวางแผนครอบครว

2. ใหการดแลชวยเหลอ สงตอ การรกษาโรค และอาการทพบบอยและทำาหตถการทกำาหนด

3. ใหยาเพอบรรเทาอาการ / รกษาโรคตามแนวทางทกำาหนดไว ใหภมคมกนโรคพนฐานและใหบรการวางแผนครอบครว

4. ตดตามผล การ

20

ใหการชวยเหลอ รกษา

5. รบดแลผปวยตอ เพอใหการดแลทตอเนอง

11 8_1_3_4 การควบคมคณภาพและมาตรฐานการปฏบต

- text การควบคมคณภาพและมาตรฐานการปฏบตเนอหาในสวนนจะแสดงเปน ภาพประกอบ text คำาบรรยายตาม text 1

(Text 1)การควบคมคณภาพและมาตรฐานการปฏบต

1. ตองมเครอขายทสามารถปรกษา หรอสงตอเมอเกนขอบเขตความรบผดชอบ

2. มแนวปฏบตทางคลนกทชดเจน (Clinical Practice Guideline)

3. มการบนทก และทำารายงานเพอการตรวจสอบ และควบคมคณภาพ

4. สภาการพยาบาล จะตองจดทำาเนยบทะเบยนผไดรบประกาศนยบตรการพยาบาลเฉพาะทางเวชปฏบตทวไป (การ

(Sound 1)การควบคมคณภาพและมาตรฐานการปฏบต

1. ตองมเครอขายทสามารถปรกษา หรอสงตอเมอเกนขอบเขตความรบผดชอบ

2. มแนวปฏบตทางคลนกทชดเจน (Clinical Practice Guideline)

3. มการบนทก และทำารายงานเพอการตรวจสอบ และควบคมคณภาพ

21

รกษาโรคเบองตน) ทเปนปจจบนทก 6 เดอน

5. สภาการพยาบาล แตงตงคณะกรรมการควบคมคณภาพตดตามประเมนผลการปฏบตงานอยางสมำาเสมอ

4. สภาการพยาบาล จะตองจดทำาเนยบทะเบยนผไดรบประกาศนยบตรการพยาบาลเฉพาะทางเวชปฏบตทวไป (การรกษาโรคเบองตน) ทเปนปจจบนทก 6 เดอน

5. สภาการพยาบาล แตงตงคณะกรรมการควบคมคณภาพตดตามประเมนผลการปฏบตงานอยางสมำาเสมอ

12 8_1_3_5 สำาหรบพยาบาล

- text สำาหรบพยาบาลวชาชพทไมมคณสมบตในการรกษาโรคเบองตน

(Text 1)สำาหรบพยาบาลวชาชพทไมมคณสมบตในการรกษาโรคเบองตน

(Sound 1)สำาหรบพยาบาลวชาชพทไมมคณสมบตในการ

22

วชาชพทไมมคณสมบตในการรกษาโรคเบองตน

เนอหาในสวนนจะแสดงเปน ภาพประกอบ text คำาบรรยายตาม text 1

การทำาการตรวจรกษาโรคเบองตน ใหปฏบตงานภายใตระเบยบกระทรวงสาธารณสข พ.ศ.2539 วาดวยบคคลซงกระทรวง ทบวง กรม กรงเทพมหานคร เมองพทยา องคการบรหารสวนจงหวด เทศบาล สขาภบาล องคการบรหารสวนทองถนอนหรอสภากาชาดไทย มอบหมายใหประกอบวชาชพเวชกรรมในความควบคมของเจาหนาทซงเปนผประกอบวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2539 โดยทำาการรกษาโรคดานอายรกรรม ศลกรรม สตนรเวช การสรางเสรมภมคมกนโรค การวางแผนครอบครว และการปจจบนพยาบาล ตามทกำาหนดไดในความควบคมของเจาหนาท ซงเปนผประกอบวชาเวชกรรม หรอ ปฏบตภายใตการกำากบของพยาบาลเวชปฏบต ซงมคณสมบตตามขอ คณสมบตของพยาบาลทรบผดชอบในการตรวจรกษาโรคเบองตน

รกษาโรคเบองตนการทำาการตรวจรกษาโรคเบองตน ใหปฏบตงานภายใตระเบยบกระทรวงสาธารณสข พ.ศ.2539 วาดวยบคคลซงกระทรวง ทบวง กรม กรงเทพมหานคร เมองพทยา องคการบรหารสวนจงหวด เทศบาล สขาภบาล องคการบรหารสวนทองถนอนหรอสภากาชาดไทย มอบหมายใหประกอบวชาชพเวชกรรมในความควบคมของเจาหนาทซงเปนผประกอบวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2539 โดยทำาการรกษาโรคดานอายรกรรม ศลกรรม สตนรเวช การสรางเสรมภมคมกนโรค

23

การวางแผนครอบครว และการปจจบนพยาบาล ตามทกำาหนดไดในความควบคมของเจาหนาท ซงเปนผประกอบวชาเวชกรรม หรอ ปฏบตภายใตการกำากบของพยาบาลเวชปฏบต ซงมคณสมบตตามขอ คณสมบตของพยาบาลทรบผดชอบในการตรวจรกษาโรคเบองตน

13 8_1_4 บทบาทพยาบาลในการจำาแนกผใชบรการ

- Icon บทบาทพยาบาลในการจำาแนกผใชบรการจะเปนเมนทเปน (icon) แตละหวขอตวสามารถคลกเพอเขาไปสเนอหาในแตละบทดงน

1. การจำาแนกผใช

(Text 1)-

(Sound 1)-

24

บรการวธใช สามารถใช mouse คลกในแตละ icon เพอเขาไปสเนอหาในแตละหวขอ

14 8_1_4_1 การจำาแนกผใชบรการ

- Icon การจำาแนกผใชบรการจะเปนเมนทเปน (icon) แตละหวขอตวสามารถคลกเพอเขาไปสเนอหาในแตละบทดงน

1. อาการฉกเฉน2. อาการไมฉกเฉน3. กลมอาการทตอง

วนจฉยแยกโรคและใหการรกษาโรคเบองตน


(Text 1)การจำาแนกผรบบรการ/ผปวย

เมอผรบบรการ หรอผปวยมารบบรการจะตองซกประวต ตรวจรางกาย ทำาการวนจฉย และจำาแนกผรบบรการ/ผปวยออกเปน 3 กลม คอ 1. กลมอาการฉกเฉนทตองชวยเหลอเบองตนและสงตอทนท 2. กลมอาการทตองไดรบการวนจฉยเพมเตม 3. กลมอาการทตองวนจฉยแยกโรคและใหการรกษาโรคเบองตน

(Sound 1)การจำาแนกผรบบรการ/ผปวย

เมอผรบบรการ หรอผปวยมารบบรการจะตองซกประวต ตรวจรางกาย ทำาการวนจฉย และจำาแนกผรบบรการ/ผปวยออกเปน 3 กลม คอ 1. กลมอาการฉกเฉนทตองชวยเหลอเบองตนและสงตอทนท 2. กลมอาการทตองไดรบการวนจฉยเพมเตม

25

3. กลมอาการทตองวนจฉยแยกโรคและใหการรกษาโรคเบองตน

15 8_1_4_1_1อาการฉกเฉน

- ตาราง อาการฉกเฉนเนอหาในสวนนจะแสดงเปน ตาราง text คำาบรรยายตาม text 1

(Text 1)กลมอาการฉกเฉนตองชวยเหลอเบองตนและสงตอทนท กลมอาการฉกเฉน ซงพยาบาลวชาชพตองใหการดแลรกษาพยาบาลเบองตน ตามความเหมาะสมกอนการสงตอม 39 อาการ ดงน 1. การหยดหายใจและระบบไหลเวยนโลหตไมทำางาน (Cardiopulmonary arrest) 2. การหมดสต (Unconsciousness) 3. ภาวะชอค (Shock) 4. ชก (Seizure) 5. การแพอยางรนแรง(Anaphylaxis) 6. เปนลม (Syncope /Fainting) 7. โรคหลอดเลอดสมอง(Stroke/Cerebrovascular disease)

(Sound 1)กลมอาการฉกเฉนตองชวยเหลอเบองตนและสงตอทนท กลมอาการฉกเฉน ซงพยาบาลวชาชพตองใหการดแลรกษาพยาบาลเบองตน ตามความเหมาะสมกอนการสงตอ

26

8. จมนำา (Drowning และ Near drowning) 9. ตกเลอดรนแรง (Massive blood loss) 10.ไฟฟาชอต(Electrical injury) 11. ฟาฝา (Lighthing injury) 12. ตกจากทสง (Falling) 13. กระดกหก (Fracture) 14. ภาวะฉกเฉนทางตา (Eye emergency) 15. ภาวะฉกเฉนทางห (Ear emergency) 16.ภาวะฉกเฉนทางคอ (Throat emergency) 17. ภาวะฉกเฉนทางจมก (Nasal emergency) 18. ซบตดหนงหมปลายอวยวะเพศ (Zipper injury) 19. การบาดเจบทศรษะ (Head injury) (ถามอาการรนแรง) 20. การบาดเจบทรวงอก

27

(Cheat injury) 21. การบาดเจบชองทอง (Abdominal injury) 22. การบาดเจบทสนหลง (Spinal injury) 23.บาดแผลไหม (Burn) (ถามอาการรนแรง) 24. อบตภยหม (Mass casualty) 25. ไดรบสารพษหรอยาเกนขนาด (Toxic substance/Drug overdose) 26. คนกด (Human bite) 27. งกด (Snake bite) (ถาเปนงมพษหรออาการรนแรง) 28. สตวกด (Animal bite) 29. ผง ตอ แตนตอย (Bee/Wasp/Hornet Sting)(ถามอาการรนแรง) 30. แมลงปองตอย ตะขาย แมงมมกด (Scorpion sting/Centipede/Spider bite)(ถ

28

าทอาการรนแรง) 31. เมนทะเลดำา(Sea urchins)(ถามอาการนแรง) 32. ไดรบพษจากแมงกะพรน (Jellyfish dermatitis) 33. พยายามฆาตวตาย ( Suicide) 34. ถกขมขน (Rape) 35. คลมคลง อาละวาด (Violence) 36. กลามเนอหวใจตายเฉยบพลน( Acute myocardial infraction) 37. หอบหดรนแรง ( Status asthmaticus) 38. เปนลมจากคลนความรอน (Heat stroke) 39. ภาวะฉกเฉนทางสตนรเวช

16 8_1_4_1_1_1_1 แนวทาง

- ตาราง แนวทางปฏบตในการ

รกษา

39 อาการ

(Sound 1)แนวทางปฏบตในการ

รกษา

29

ปฏบตในการ

รกษา

39 อาการ

เนอหาในสวนนจะแสดงเปน ตาราง text คำาบรรยายตาม text 1

39 อาการ

(Text 1)1. การหยดหายใจและระบบไหลเวยนโลหตไมทำางาน (Cardiopulmonary arrest) หมายถง ภาวะทหวใจและระบบไหลเวยนทำางาน ทำาใหไมสามารถสงเลอดไปสรางกายไดทำาใหเกดการตายเฉยบพลน สาเหต 1. ศรษะ และสมองไดรบความกระทบกระเทอนอยางรนแรงจนเกดการกดศนยการหายใจ และศนยควบคมการทำางานของหวใจทแกนกลางของสมอง 2. กระดกคอหก ทำาใหเสนเลอดประสาททควบคมการหายใจไดรบความเสยหาย 3. มภาวะเสยเลอดมาก 4. การบาดเจบตามสวนตางๆของรางกาย เชน ทศรษะ ทรวงอก และไขสนหลงแผลถกยง ถกแทง บาดเจบททรวงอก 5. ไฟฟาชอต จมนำา ไดรบสารพษ หรอไดรบยาเกนขนาด ฯลฯ 6. มโรคประจำาตวเดม เชน โรคหวใจ โรคปอด โรคไต 7. ภาวะหลอดเลอดอดตนเฉยบพลน เชน ภาวะลมเลอดอดตนจากสาเหตการตดเชอการมเศษเนอเยอจากนำาครำาอดตน(ภาวะ DIC, emboli)

อาการรวม/ ประเมน การรกษาเบองตน/สงตอ

(Sound 1)-

30

อาการแสดง อาการ1 ไมรสกตว2. หยดหายใจ3. คลำาชพจรไมได

ฉกเฉน การดแลผปวย กระทำาดวยความรวดเรว รวมกบการประเมนหาสาเหต และใหการแกไขสาเหตในทนทโดย1. จดใหผปวยนำาราบศรษะตำาเลกนอย ตะแคงหนาไปดานใดดานหนง2. ลวงเอาสงของในปากออก เชน เศษอาหาร ฟนหลอม เสมหะ กอนเลอด3. จดทำาใหทางเดนหายใจโลง โดยใชวธ Head tilt chin lift ถาผปวยหมดสต มการบาดเจบทคอ หรอสงสยวาอาจมการบาดเจบ ทคอ ควรใชวธ Jaw thrust, maneuver4. คลาดเสอผาทสวมออก ใหความอบอนแกรางกาย โดยใชผาหม5. อาจตองใชการชวยเหลอโดยการเปาปาก ในกรณทไมมเครองมอ เชน mask อาจใชถงพลาสตกเจาะรแลววางทปากผปวยกอน และในปจจบน ไดมการผลตอปกรณทชวยปองกนการสมผสโดยตรงกบปากของผปวยคอ mouth to barrier device เชน Pocket mask หรอ Face shield และ Lite Key@ ซงจะทำาใหผปฏบตงานมความมนใจมากยงขน6. ขณะกำาลงชวยหายใจ และพบวาระบบไหลเวยนไม

31

ทำางานตองชวยเหลอโดยนวดหวใจ (external cardiac massage resuscitation) ตาม Guideline CPR ของ American Heart Association (AHA) International Liasion Committee on Resuscitational(ILCOR) 2005 คอ ใหเปาลม 2 ครงและทำาการนวดหวใจ 30 ครง ไมวาจะมผชวยเหลอ 1 หรอ 2 คน กตาม7. อาจตองใสทอชวยหายใจ ถามเครองมอและไดรบการฝกฝนมาแลว8. ในกรณทใสทอชวยหายใจ จะบบ bag 1 ครง ตอการนวดหวใจ 5 ครง และอตราการนวดหวใจ 100 ครง /นาท ซงการกดกนาอกใหทำาตลอดโดยไมตองหยดกดขณะบบ bag 9. ใหสารนำา isotonic solution ทางหลอดเลอดดำา เพอปดหลอดเลอดไว10. ให adrenaline 1:1,000 ขนาด 0.3-0.5 ml.IV (ตาม standing order)11. ทำาการสงตอไปสถานบรการทมความพรอม

2. การหมดสต (Unconsciousness) หมายถง ภาวะทรางกายไมรบรตอสงแวดลอม หรอสงทมากระตนเนองจากเกดความเสยหายตอศนยควบคมความรสกตว (reticutar activation system) และ

32

สมองใหญ (cerebral hemisphere) สาเหต: 1. มรอยโรคในกะโหลกศรษะ( structural cause) เชน มภาวะเลอดออกในกะโหลกศรษะหรอในเนอสมอง 2. มความผดปกตของเมตาบอลซม (metabolic cause) เชน ภาวะนำาตาลในเลอดตำาความผดปกตของเกลอแร ภาวะมของเสย ( เชน ketone, carbondioxide) มากในกระแสเดอด การไดรบสารพษ หรอ ยาเกนขนาด 3. ภาวะลมชก หลงอาการชก 4. ภาวะลมแดด

อาการรวม/อาการแสดง

ประเมน

อาการ

การรกษาเบองตน/สงตอ

1 ความดนโลหตตำาหรอสงกวาปกต 2. การหายใจผดปกต3. ไขสง4. บาดแผลทศรษะ5. มความผดปกตของระบบประสาท

-ประเมนความรสกตว ABCS- ประเมนหาสาเหตของการหมดสต เชน การตรวจเลอดจากปลายนว โดยใชแถบ (strip) เปรยบเทยบ และวดคาดวยเครองเพอประเมนระดบนำาตาลในเลอด- ใหออกซเจน และสารนำาทางหลอดดำาตามขอบงช- จดใหผปวยนอนตะแคงกงควำาไปดานใดดานหนง ไมหนนหมอน จบศรษะและคอแหงนเชดขนเลกนอย เพอปองกนลนตกไปอดกนทางเดนหายใจ

33

รวมดวย เชน ชก เกรง6. มความผดปกตของสารนำา และเกลอแรในรางกาย7. ขนาดรมานตาอาจเปลยนแปลง

- ใหความอบอนแกรางกาย- งดนำาและอาหารทางปาก- กรณพบหมดสตรวมกบระดบนำาตาลในเลอดตำา (hypogly cemia) ประมาณ <70 mg/dl ควรให 50% glucose ทางหลอดเลอดดำา- กรณผปวยหมดสตจากการรบประทานสารพษมาภายใน 1 ชวโมง ใหใสสายสวนกระเพาะอาหารและลางกระเพาะอาหารดวย NSS ประมาณ 500 มล. (ยกเวนการรบประทานกรดและดาง)- สงตอไปสถานบรการทมความพรอมของการรกษาโรคเบองตน

3. ภาวะชอค(Shock)หมายถง ภาวะทรางกายหรอเนอเยอตางๆ ไดรบเลอดไปเลยงไมเพยงพอทำาใหเกดความไมสมดลระหวางความตองการ และปรมาณออกซเจนทเลอดนำาไปเลยงเนอเยอสาเหต: 1. ความผดปกตในการทำางานของหวใจ ประสาท และตอมไรทอ 2. มภาวะเสยเลอดหรอนำาอยางรนแรง (Hypovolumic shock) 3. การตดเชอในกระแสเลอด(Septic Shock) 4. ไดรบสารพษ เชน ถกสตวแมลงกด ไดรบสารเคม หรอยาบางอยาง

34

5. มความผดปกตของเมตาบอลซม เชน นำาตาลในเลอดสงหรอตำาผดปกต ภาวะไตวาย ตบวาย เปนตน


ประเมนอาการ


1 ระบบไหลเวยนโลหตลมเหลว เชน BP<90/60 มม. ปรอท Pules pressure 20 มม. ปรอท mean arterial pressure< 60 มม. ปรอท2. กระสบกระสาย ชพจรเบาเรว ซด เหงอออก ตวเยน กระหายนำา ออนเพลย อาเจยน จะเปนลม ปสสาวะออกนอยหรอไมออก

ฉกเฉน ตรวจหาภาวะซอกจากอาการและอาการแสดงของผปวยใหไดอยางรวดเรว การชวยเหลอจงมความรวดเรวและมประสทธภาพมากยงขน หลกการชวยเหลอมดงน1. ประเมนความรสกตว ABCS2. ใหนอนราบยกขาสงขน 10-20 นว เพอเพมการไหลเวยนของเลอดจากสวนปลายกลบสหวใจ และเพมเลอดไปเลยงสมอง3. ใหออกซเจนและใหความอบอนแกรางกาย4. ใหสารนำาทดแทนทางหลอดเลอดดำา เพอรกษาสญญาณชพควรใหสารทมความเขมขนใกลเคยงกบเลอด (isotonic solution) เชน NSS,Lactated Ringer’s solution ไมควรใหสารนำาทมความเขมขนนอยกวาเลอด เชน 5% D/W5.ใหงดนอยและลดอาหารทางปาก6. ใสสายสวนปสสาวะคางไวเพอดปรมาณปสสาวะ7. แกสาเหตของการชอก เชน ถาเสยเลอดจาก

35

เลย หายใจเรวถขน ไมสมำาเสมอ หมดสต3. ถามอาการชอกรนแรง มานตาจะไมคอยตอบสนองตอแสง

บาดแผลทำาการหามเลอด8. สงไปสถานบรการทมความพรอม

4. ชก (Seizure)หมายถง อาการชกเกดจากความผดปกตของการทำางานของเซลลสมองในสวนเปลอกสมอง(cerebral cortex) เปนผลใหมกระแสไฟฟาผดปกตออกมาเปนพกๆ กอใหเกดความผดปกตตางๆ เชน การเกรงกระตก เหมอลอย ตาคาง ตวออนหมดสต หรอ เคลอนไหวผดปกตของอวยวะสวนใดสวนหนงโดยเฉพาะการชก แบงเปน 1. Localized seizure (focal, partial) เปนการชกทเรมจากจดใดจดหนงของรางกายอาจจะกระจายไปทวรางกายหรอไมกได 2. Generalized seizure การเกดขนทงตว ผปวยจะไมรสกตวสาเหต 1. การตดเชอในกะโหลกศรษะ 2. การบาดเจบทศรษะ 3. ความผดปกตของเมตาบอลซม และการไดรบสารพษ

36

4. เนองอกในสมอง 5. ความผดปกตทางพนธกรรม 6. ความผดปกตของสมองแตกำาเนด 7. มไขสง


ประเมน

อาการ


1 การเกรง กระตก2. เหมอลอย ตาคาง3. นำาลายไหล คลนไส อาเจยน4. จำาเหตการณทเกดขนไมได หมดสตในเวลาตอมา

ฉกเฉน -ประเมนความรสกตว ABCs - ดแลระบบหายใจ ใหออกซเจน ทำาทางเดนหายใจใหโลงปองกนสงแปลกปลอมอดกนทางเดนหายใจ เชน ฟนหลอม เศษอาหาร เสมหะ(ไมตองใชอปกรณในการกดลน)- จดใหผปวยอยในสถานทปลอดภย ปองกนอบตเหตยกไมกนเตยงขน เกบอปกรณทอาจทำาใหเกดอนตรายออกจดทานอนกงควำาไปดานใดดานหนง เพอปองกนการสตสำาลกและลนตกไปอดกนทางเดนหายใจ-ใหสารนำาทางหลอกเลอดดำาเพอไวฉดยาเวลาชกซำา- ในกรณการซกจากมไขสง ใหทำาการลดไข-กรณชกไมหยด( Status epilepticus) อาจตองใชยาระงบชก ทางหลอดเลอด หรอสวนทวารหนก (ตา

37

ม standing order)-สงตอไปสถานบรการทมความพรอม

5. การแพอยางรนแรง (Anaphylaxis)หมายถง ภาวะทเกดขนฉบพลน และเปนอนตรายตอชวต เกดจากปฏกรยาภมคมกนของรางกายทมตอสงแปลกปลอม ซงเคยเขาไปกระตนระบบคมกนของรางกายมากอนแลว (sensitized) โดยอาจมอาการเฉพาะท (local) หรอมอาการทกระบบ (systemic) กไดสาเหต: 1. การแพยาโดยเฉพาะยาปฏชวนะ (เชน penicillin, sulfonamide group) ยากลม NSAIDS, อนมนโกลบลน 2. พษจากแมลงสตวกดตอย 3. การแกอาหาร พช สารเคม สารทเปนโปรตนตางๆ

4. การออกกำาลงกาย ความเยน


ประเมน

อาการ


1 ผนคนตามรางกายหนาแดง ตว

ฉกเฉน -ประเมนความรสกตว, ABCs- ถาระบบหายใจและระบบไหลเวยนโลหตหยดทำางาน

38

แดง2. ไอจาม คดจมก นำามก นำาตาไหล เสยงแหบ3. ใจสน หายใจไมอม ออนเพลย เปนลม4. การรสกเปลยนแปลง5. ชอก เปนลม หมดสต เสยชวต

ใหทำาการชวยฟ นคนชพ (cardiopulmonary resuscitation)- ให adrenaline 1:1000 ml. ขนาด 0.3 - 0.5 IM, IV. ในเดกให 0.01 ml/kg/dose (standing order)- ใหออกซเจน- ใหสารนำาทางหลอดเลอดดำาโดยใช isotonic solution เพอรกษาภาวะความดนโลหตตำาลงหรอชอก และเปนการเปดเสนเลอดไวสำาหรบฉดยา- ใหยาแกแพ- ถามอาการ bronchospasm หรอ laryngeal edema ใหยาพนขยายหลอดลม ( ตาม standing order)- สงตอไปสถานบรการทมความพรอม

6. เปนลม (Syncope/Fainting)หมายถง การมภาวะหมดสตชวคราว เกดขนทนททนใด เนองจากเลอดไปเลยงสมองลดลงและจะพบวา มการสญเสยการทรงตว ภาวะดงกลาวสามารถกลบคนดไดเอง บางครงอาจมอาการเตอนมากอน เชน วงเวยน ใจสน หออ ตาลายสาเหต: 1. การอยในทๆ มอณหภมสง

39

2. เหนอยจด หวจด ออกกำาลงกายมากกวาปกต 3. เครงเครยด กงวล ตกใจกลว 4. เสยเลอด เสยนำา เสยเกลอแร 5. ไดรบบาดเจบอยางรนแรง

6. ความดนโลหตตกในทายน 7. สาเหตจากยา เชน กลมยาลดนำาตาลในเลอด กลมยาลดความดนโลหต 8. โรคประจำาตว เชน โรคหวใจ หวใจเตนผดจงหวะ 9. กลมปฏกรยา vasovagal reflex เชน การไอรนแรง การเบงถายรวมกบกลนหายใจ


ประเมน

อาการ


1 ไมรสกตว คลำาชพจรเบาเรว2. หายใจชา หรอเรวผดปกต3. มการอาเจยน กระวนกระวาย หมดสต4. มอาการแนน

ฉกเฉน -ประเมนความรสกตว ABCs- จดใหอยในสถานทรม อากาศถายเทไดด นอนราบไมตองหนนหมอน คลายเสอผาใหหลวม จบตะแคงหนาไปดานใดดานหนง ลวงเอาสงทอยในปาก คอ (เชน เสมหะ เศษอาหาร ฟนหลอม) ออก- ถามภาวะหายใจไมด ใหผาหนนใตไหล ศรษะแหงนไป ดานหลง ตรวจดในปาก คอ อกครง- ถาอาการไมดขน จนมภาวะระบบหายใจและระบบไหล

40

หนาอก หายใจหอบถแรง เหงอออกมาก

เวยนโลหตไมทำางาน ตองชวยฟ นคนชพ (cardiopulinonary resuscitation)- ถาสงสยภาวะผดปกตของระดบนำาตาล ใหตรวจนำาตาลในเลอด หากตำา ใหการรกษาตามแนวทางทกำาหนด- ถาเกดจาก vasovagal reflex ใหทำาการนวดหลอดเลอดคาโรตด ขางละ 5-10 วนาท ทำาจากขางขวาไปขางซาย- สงตอไปสถานบรการทมความพรอม-ผปวยททราบสาเหตของการเปนลมชดเจน และไมมอาการและอาการแสดงดงทกลาวมา สามารถใหการดและรกษาได - ใหการดแลรกษาประคบประคองอาการดงกลาว รวมกบการแกไขสาเหตของการเปนลม- ประเมนการดแลรกษาทให

7.โรคหลอดเลอดสมอง (Stroke/Cerebrovascular disease)หมายถง โรคทเปนผลมาจากการทสมองไดรบความเสยหายจากความผดปกตหลอดเลอดในสมอง โดยมอาการขนอยกบตำาแหนงทไดรบความเสยหาย สวนใหญมกเกดขนโดยเฉยบพลนสาเหตแบงตามลกษณะของโรค

41

1. ภาวะทสมองขาดเลอด(cerebral ischemia) เชน Transcient ischemic attack (TIA) Cerebral infarction

2. ภาวะมเลอดออกภายในสมอง (cerebral hemorrhage)3. โรคทมอาการคลายกนกบโรคหลอดเลอดสมอง เชน

ภาวะนำาตาลในเลอดตำา

ภาวะทมความผดปกตของเกลอแร

เปนลม


ประเมน

อาการ


1 หมดสต2. ออนแรงทงตว หรอออนแรงเปนบางสวน3. ชาครงซก หรอชาเฉพาะสวนของรางกาย

ฉกเฉน -ประเมนความรสกตว ABCs- ถาระบบหายใจและระบบไหลเวยนโลหตหยดทำางานใหทำาการชวยฟ นคนชพ (cardiopulmonary resuscitation)- ใหออกซเจน- ซกถามประวตเทาททำาได เพอหาสาเหตซงอาจมอาการหรอโรคอนทมอาการคลายกนได

42

4. คอแขง5. ตามว หรอมองไมเหนทนททนใด โดยเฉพาะเปนขางเดยว6. พดไมชด ตะกกตะกก นกคำาพดไมออก หรอไมเขาใจคำาพด7. ปวดศรษะเฉยบพลนและรนแรงชนดทไมเคยเปนมากอน เวยนศรษะ บานหมน คลนไส อาเจยน เดนลำาบาก เปนลม

- ใหสารนำาทางหลอดเลอดดำา ควรใหสารนำาทมความเขมขนใกลเคยงกบเลอด (isotonic solution) เชน NSS, Lactated Ringer’s solution ไมควรใหสารนำาทมความเขมขนนอยกวาเลอด เชน 5% D/W เพราะจะทำาใหเกดสมองบวมเปนการเพมความดนในกะโหลกศรษะ - อตราการใหสารนำาควรใหประมาณ maintenance หรอ ตำากวา maintenance เลกนอย*- ถาผปวยมลกษณะของ increase intracranial pressure ให IV fluid rate KVO (Keep Vein Open)- งดอาการและนำาทางปาก- สงตอไปสถานบรการทมความพรอม

*การคำานวณ โดยใชนำาหนก (ปอนด) X 35 ในเดก หรอนำาหนก (ปอนด) X21 ในผใหญซงจะเทากบปรมาณความตองการ fluid ใน 1 วนหรอคำานวณจากสตรของ Holiday and Segar โดย 10 กก. แรกตองการนำา 100 มล./กก. บวกกบ 10 กก. ทสอง ตองการนำา 50 มล./กก. บวกกบสารนำา ทคำานวณจากนำาหนกทมากกวา 20 กก. ตองการนำา 20 มล./กก.

43

8. จมนำา (Drowning และ Near drowning)ความหมาย Drowning หมายถง การจมนำาซงผปวยเสยชวตในทเกดเหต หรอเสยชวตภายใน 20 ชม. แรกสาเหต การลำาลกนำาเขาปอด การหลดเกรงของกลองเสยงเปนผลใหในชวงแรกผปวยมกจะเสยชวต จากระบบหายใจลมเหลวและสมองขาดออกซเจน


ประเมน

อาการ


1 หมดสต ชกเกรง2. ระบบไหลเวยนโลหต และระบบหายใจหยดทำางาน3. ไดรบบาดเจบ เชน กะโหลก ศรษะ คอหก มบาดแผลตามรางกาย4. หวใจเตนผดจงหวะความดนโลหตลดลง ชอก5. มการสดสำาลก (aspiration)

ฉกเฉน -ประเมนความรสกตว ABCs- ตรวจดสงแปลกปลอม เชน ฟนปลอม เศษโคลน เสมหะ เลอด ทอตกนทางเดนหายใจ ถาพบตองเอาออก- ถาระบบหายใจและระบบไหลเวยนโลหตหยดทำางานใหทำาการชวยฟ นคนชพ (cardiopulmonary resuscitation)- ใหออกซเจน- ใหความอบอนแกรางกาย- ใหสารนำาทางหลอดเลอดดำา ถามความดนโลหตลดลงหรอมภาวะชอก กรณจมนำาเคมให Hypotonic solution กรณจมนำาจดให isotonic solution - ใหการดแลบาดแผล และประเมนอาการบาดเจบรวม

44

ถาสงสยวามกระดกสนหลงหก (spinal injury) หรอมการบาดเจบทศรษะ (head injury) ใหดแลเหมอนกระดกสนหลงหก หรอการบาดเจบทศรษะ- สงตอไปสถานบรการทมความพรอม

9. ตกเลอดรนแรง (Massive blood loss)หมายถง ภาวะทรางกายเสยเลอดมากกวา หรอเทากบ 40% ของปรมาณเลอดในรางกาย ทำาใหเกดภาวะความดนในโลหตลดลง (hypovolumic shock มอาการหวใจเตนเรว ความรสกตวเปลยนแปลง) ทำาใหอวยวะตางๆ ในรางกานลมเหลว (organ failure)สาเหตของการตกเลอดรนแรง : 1. การตกเลอดภายนอก (external hemorrhage) เชนมบาดแผล มเลอดออกทางชองคลอด 2. การตกเลอดภายใน (internal hemorrhage) เชน มเลอดออกในชองทองเลอดออกในทางเดนอาหาร เลอดออกจาการตงครรภนอกมดลก กระดกหกทมหลอดเลอด


ประเมน

อาการ


1 กระสบกระสาย เหงอออก ตวเยน

ฉกเฉน -ประเมนสภาพผปวย ความรสกตว ระบบการหายใจระบบไหลเวยนโลหต ตำาแหนงหรอสาเหตททำาใหเกด

45

ซม หนามด วงเวยน ชก หมดสต poor capilliary refill2. ความดนโลหตลดลง3. ปสสาวะไมออก (ไมมปสสาวะ)4. ไดรบบาดเจบ มบาดแผลตามรางกาย

การเสยเลอด- แกไขสาเหตของการเสยเลอด (เชน กดบาดแผล หรอการรดเหนอบาดแผลเพอหามเลอด หรอการผเสนเลอด) อาการรวม/ อาการแสดง- ใหสารนำาชดเชยทางหลอดเลอดดำาโดยให isotonic solution เชน Lactated Ringer’s solution LR หรอ NSS โดยใชเขมเบอรใหญ ถาเสยเลอดมากอาจตองใชสารนำามากกวาหนงเสน- ใหออกซเจน- ใสสายสวนปสสาวะคางไวเพอดปรมาณปสสาวะ- ทำาการสงตอไปสถานบรการทมความพรอม

10. ไฟฟาชอต (Electrical injury)หมายถง ภาวะทผปวยจะไดรบอนตรายเนองจากผลโดยตรวจของกระแสไฟฟา

และจากการท กระแสไฟฟาเปนพลงงานความรอน ความรนแรง ขนอยกบ

ชนด และกำาลงของกระแสไฟฟา

ตำาแหนงของรางกายทสมผสไฟฟา

สงแวดลอม เชน รางกายสมผสโลหะ กำาลงอยในนำา เปนตน

อาการรวม/อาการ ประเม การรกษาเบองตน/สงตอ

46

แสดง นอาการ

1 ไมรสกตว ความรสกตวเปลยนแปลง2. ระบบการไหลเวยนโลหตผดปกต หวใจเตนผดปกต3. มบาดแผลไหม โดยเฉพาะบรเวณทางเขาและทางออกของกระแสไฟฟา4. มภาวะกระดกหก หรอขอเคลอน กระดกสนหลงหก5. เกดภาวะไตวายเฉยบพลน

ถาผปวยรสกตวด ไมมความผดปกตตางๆดงกลาว ขาง

ฉกเฉน

สามรถใหการดแลรกษาได

-ประเมนความรสกตว, ABCs- ถาระบบหายใจและระบบไหลเวยนโลหตหยดทำางานใหทำาการชวยฟ นคนชพ (cardiopulmonary resuscitation)- ใหออกซเจนถาหายใจไมด- ใหความอบอนแกรางกาย- ใหสารนำาทางหลอดเลอดดำา ถามความดนโลหตลดลงหรอมภาวะชอก - ใหการดแลบาดแผล และประเมนอาการบาดเจบรวม เชน กระดกสนหลงหก (spinal injury) การบาดเจบทศรษะ(head injury)- สงตอไปสถานบรการทมความพรอม

-ใหการดแลบาดแผล- ใหยาลดอาการปวด- พดคยปลอบโดยเพอคลายความกลวความวตกกงวล- ตดตาม ประเมนผลการรกษา ตดตามอาการเกยวกบหวใจตอกระจก และอาการทางระบบจตประสาท

47

ตน (เชน การมพฤตกรรมเปลยนแปลง)

11. ฟาผา ( Lightning injury)หมายถง ภาวะทผปวยถกฟาผา และทำาใหเกดอนตรายตอรางกายไดหลายระบบไดแก 1. Nervous system ซงถามอาการรนแรงมาก อาจทำาใหเสยชวตจากระบบการหายใจลมเหลว 2. Hearing system เชน เยอแกวหแตก หรอฉกขาด

3. Skin ทำาใหเกดแผลไหม4. Heart ทำาใหหวใจไดรบการบาดเจบ และหยดทำางาน5. Vascular system ทำาใหเกดการจบตวเปนกอนของเลอดในเสนเลอด


ประเมน

อาการ


1 ระบบไหลเวยนและระบบหายใจ หยดทำางาน2. กระสบกระสาย ความรสกตวเปลยนแปลง3. มบาดแผลไหมตามรางกาย

ฉกเฉน -ประเมนความรสกตว ABCs- ถาระบบหายใจและระบบไหลเวยนโลหตหยดทำางานใหทำาการชวยฟ นคนชพ (cardiopulmonary resuscitation)- ใหออกซเจน -ใหสารนำาทางหลอดเลอดดำา ถามภาวะความดนโลหตลดตำาลง หรอ ชอก- สำารวจวามการยาดเจบอนๆ รวมดวยหรอไม เชน

48

4. ไดรบบาดเจบ มบาดแผลมกระดกหก

fracture บาดแผลตามรางกาย ถามตองใหการชวยเหลอเบองตน- สงตอไปสถานบรการทมความพรอม

12. ตกจากทสง (Falling) หมายถง ภาวะทมกเกดกบผสงอาย และผททำางานเกยวกบความสง เชน กอสราง ไฟฟา โทรศพท ผทเมาสรา คนทฆาตวตาย ความรนแรง ขนอยกบตำาแหนงของรางกายทลงกระแทกพน การกระแทกโดนวตถอนกอนตกถงพน การบาดเจบ มกจะเปนการบาดเจบของรางกายหลายๆสวนพรอมกน (multiple injury) โดยจะมการสงแรงผานกระดกขอเทาและกระดกขา กระดกเชงกราน และกระดกสนหลง ตามลำาดบ


ประเมน

อาการ


1.หมดสต2. ความรสกตวเปลยนแปลง3. ความดนโลหตลดลง4. การบาดเจบตอศรษะกระดกสนหลง

ฉกเฉน -ประเมนความรสกตว ABCs- ถาระบบหายใจและระบบไหลเวยนโลหตหยดทำางานใหทำาการชวยฟ นคนชพ (cardiopulmonary resuscitation)- ประเมนการบาดเจบและความรนแรงและรกษาการบาดเจบเฉพาะแหง เชน กระดกหก บาดเจบชองทอง บาดเจบมรวงอก เปนตน (การบาดเจบเฉพาะแหง ได

49

กระดกแขนขา5. เสนเลอดแดงใหญใกลหวใจฉกขาดได ถาตดจากทสงมาก6. การยาดเจบของทรวงอกและอวยวะภายใน7. มบาดแผลตามรางกาย มเลอดออกมาก

มการเขยนแนวทาง การรกษาแยกไวแลว)- งดนำาและอาหารกรณมบาดเจบทศรษะรนแรง หรอมบาดเจบในชองอก ชองทอง และกระดกหก -สงตอไปสถานบรการทมความพรอม

13. กระดกหก(Fracture)หมายถง การแยกจากกน หรอการเสยความตอเนองของโครงสราง หรอสวนประกอบของกระดกโดยแบงเปน 1. การหกทไมสมบรณ (incomplete fracture) เชน เปนรอยราว

2. การหกทสมบรณ (incomplete fracture)กระดกหกแบงตามลกษณะของแผล และมผลตอการรกษา คอ 1. กระดกหกชนดไมมแผลตดตอกบภายนอก (closed fracture) 2. กระดกหกชนดมแผลตดตอกบภายนอก (opened fracture)


50


1.กระดกหกชนดมแผลเปด แผลสกปรก2. กระดกหกทมการเสยเลอดมาก3. กระดกหกทมการทำาลายเสนเลอดแดง เสนประสาท กลามเนอ4. การเคลอนไหวตำาแหนงทบาดเจบลดลง5. บวมผดรป6. หมดสตจากการเสยเลอดมาก

ฉกเฉน -ประเมนความรสกตว ABCs- ใหออกซเจน ถาหายใจไมด- ใหสารนำาทางหลอดเลอดดำา ถามความดนโลหตลดลงหรอมภาวะชอก- ประเมนตำาแหนงทมการบาดเจบ ใหการดแลบาดแผลทำาการหามเลอดถามเลอดออก- ดาม (splint ) บรเวณทหก- ลางแผลใหสะอาดดวย NSS จำานวนมาก ปดแผลไว- ประคบเยน เพอลดความเจบปวดและลดบวม- ฉดยาปองกนบาดทะยก (ตามแนวทางมาตรฐาน) กรณทมแผลเปด- ใหยาแกปวด- จดทำาใหเหมาะสม เพอใหการไหลเวยนโลหตดขน- งดนำาและอาหารทางปาก กรณทมแผลเปด- สงตอไปสถานบรการทมความพรอม

14. ภาวะฉกเฉนทางตา (Eye emergency)หมายถง ภาวะทเกดขนแลวเปนอนตรายกบตา และการมองเหน ไดแก 1. การไดรบบาดเจบจากอบตเหต หรอถกทำาราย 2. แมลง หรอสงแปลกปลอมเขาตา

51

3. สารเคมเขาตา (chemical burn)อาการรวม/อาการ

แสดงประเม

นอาการ


1 การไดรบบาดเจบ (blunt trauma) 1.1 เปลอกตาฉก

ฉกเฉน

- ทำาแผล สงตอเพอใหไดรบการเยบซอมแซม ถาปลอยไวจะบวม และเยบยาก

1.2 ตาบวม เขยวชำา มเลอดออก อาจมfracture รวมดวย

ประคบดวยนำาเยนแลวสงตอ

1.3 มเลอดออกใน anterior chamber(hyphema) ตามว ตาแดง ปวดตา ใชไฟฉาย สงจะเหนเลอดในตาดำา

Absolute bed rest โดยใหศรษะสง 30 -40 องศา

ปดตาทง 2 ขาง ใหยาแกปวด

สงตอ

2. สงแปลกปลอมเขาตา ฉกเฉน หยอดยาชา(ถาสามารถทำาได)

52

2.1 สงแปลกปลอมเขาตาโลหะตดแนน เคอง ตา ปวดตา และ นำาตาไหล

ใหยาแกปวด

สงตอทนท

2.2 ถามองเหนสงแปลกปลอมชดเจนและมอาการเพยงระคายเคยงตา

สามารถใหการดแลรกษาได

ใหลางตา หรอเขยออก

ปายยา

นดตดตามอาการใน 24 ชวโมง หากพบบาดแผลบนแกวตาใหสงตอ

3. สารเคมเขาตา (chemical burn) อาจเปนกรด หรอ ดาง

แสบตา ปวดตามาก

ฉกเฉน ลางตาดวย NSS นานประมาณ ½ ชวโมง ใช

NSS อยางนอย 2 ลตร (ถามอาการปวดมากใหหยอดยาชากอนลางเพอใหลมตาได)

สงตอ

4. เลอดออกใตตาขาว (subconjunctival hemorrhage)

มองเหนมเลอดออกใต

สามารถใหการดแลรกษา

ถามองเหนชดด อาการจะหายเองภายใน 2 สปดาห

ถามอาการอนรวมดวย เชน ตามว ใหสงตอ

53

ตาขาวภายหลงการขยตาแรงๆ ไอหรอจามอยางแรง

ตามองเหนชดด

ได

5. ตาแดงรอบๆ กระจกตา (circumocorrneal injection)

ปวดศรษะ ปวดกระบอกตามาก

ตามองเหนไมชด

ฉกเฉน ปดตา


6. เยอบตาฉกขาด (conjuctival tear)

ตามองเหนชดแกวตาปกต

ฉกเฉน หยอดยาปฏชวนะ หรอ ปายยาปฏชวนะแลวสงตอ

54

7. แกวตาอกเสบจากแสงยว(Uv keratitis)

ฉกเฉน หยอดยาชา

ปายดวย eye ointment ปดตาแลวสงตอ

8. แกวตาทะล (perforated cormea)

แกวตาทะล มเนอเยอในชอง ลกตาหลดออกมา

ฉกเฉน หามหยอดตา หามปายตา หามปดตา

งดอาหารและนำา

ใชทครอบตา หรอแวนตา

ใหยาปองกนบาดทะยก (ตามแนวทางมาตรฐาน)

สงตอ

15. ภาวะฉกเฉนทางห (Ear emergency)หมายถง ภาวะทเกดขนแลวเปนอนตรายกบหและการไดยน ไดแก 1. การไดรบบาดเจบจากอบตเหตหรอถกทำาราย 2. แมลง หรอสงแปลกปลอมเขาห 3. หออจากการเปลยนแปลงของความดนบรรยากาศเมอขนทสง หรอดำานำา


ประเมน

อาการ


55

1 มบาดแผลฉกขาดทใบห

ฉกเฉน ทำาแผล


สงตอ เพอเยบแผล

2. มเลอดหรอ CSF ไหล ออกจากห

ฉกเฉน Absolute bed rest สงตอ

3. สงแปลกปลอมเขาห 3.1 วตถตางๆ เขาห ปวดหมาก

ฉกเฉน ตรวจดถามองเหนอยตนๆ คบออกดวย ear forceps ได

ถาคบไมออกหรอมองไมเหนใหสงตอ

3.2 ถาเปนนำาเขาห จะ หออทนท


ใชนำาหยอดใหไปรวมกบนำาทคางไวอย แลวตะแคงหนาเทออก เชดชองหใหแหง

4. แมลงเขาห จะปวดหมาก

ถาแมลงยง

ฉกเฉน ใหสองไฟฉาย แมลงมชวตอาจคลานออกมาเอง

56

ไมตายจะมเสยงผดปกตในห

ถาแมลงตายอยตน ใหคบออก

แมลงยงมชวตอย และไมเหนตว และเยอแกวหไมทะลใหหยอดหดวยนำามนหรอแอลกอฮอล 70 % หรอ glycerine borax

เมอแมลงตายแตไมออก ควรสงตอเพอลางห (ไมควรลางเอง นกเวนไดรบการฝกหดมาแลว)

5. เยอแกวหฉกขาดจากการแคะห

มอาการหออ ปวดห


หามหยอดยา แคะหรอลางห


ตดตามดแลตอเนอง ปกตเยอแลวหจะสามารถตดเองไดภายใน 3-7 วน

ถาม discharge ไหลออกจากหใหสงตอ

6. หออ ปวดห จากการเปลยนแปลงของแรงดนบรรยากาศ

สามารถดแลรกษาได

แนะนพใหกลนหรอทำา valsalva ใหยาแกปวดและยา decongestant (เชน

pseudoephedrine) ถาอาการไมดขนใหสงตอ

57

16. ภาวะฉกเฉนทางคอ (Throat emergency)หมายถง ภาวะฉกเฉนทางคอ สวนใหญ มกเกดจากการทสงแปลกปลอมตดคอหรอมภาวะตดเชอรนแรงทำาใหเกดการอดตนทางเดนหายใจ


ประเมน

อาการ


1 สงแปลกปลอมขนาดใหญ เชน อาหารชนใหญตดททางเดนหายใจสวนบน ทำาใหเกดอาการ/อาการแสดง

หายใจลำาบาก

สำาลก เขยว และหยดหายใจ

ฉกเฉน ทำา Heimlich maneuver หรอ

abdominal thrust ทนทในทเกดเหต โดยโอบหลงเอามอประสานกน กดลงททองสวนบน

ในเดกเลกใหอมพาดตกแลวตบหลงหรออมโดยใหนอนควำาใหแขนและมอประคองไวใหศรษะตำาเลกนอย มออกขางตบหลงเบาๆ

ถาไมออกใหจดทานอนราบ ดแลภาวะฉกเฉน ABCs แลวสงตอ

58

2. สงแปลกปลอมขนาดเลก เชน กางปลา กระดกสตว ลวดเยบผา

มอาการเจบเวลากลนทกครง (ถาเจบเปนบางครง อาจจะหลดไปแลว)

ฉกเฉน ถามองเหนและอยตน ใหคบออกโดยใช

laryngeal mirror เพอชวย ใหมองเหนชด

ถาอยลกหรอมองไมเหนสงตอแพทย

3. สงแปลกปลอมทกลนลงทองไปแลวบางอยางอาจเปนอนตราย เชนแบตเตอร หรอของมคม

ตองการวนจฉยเพมเตม

สงตอเพอการวนจฉยเพมเตม

4. การตดเชอทกลองเสยงมกเปนมรเดก เชน croup คอตบฟงไดเสยง

ฉกเฉน ใหออกซเจน

สงตอ

59

ฮด(stridor) และม suprasternal notch retraction

17. ภาวะฉกเฉนทางจมก(Nasal emergency)หมายถง ภาวะทเกดขนแลวเปนผลเสยตอการหายใจ ไดแก 1. เลอดกำาเดาออก (epistaxis) 2. สงแปลกปลอมเขาจมก


ประเมน

อาการ


1 เลอดกำาเดาไหลรวมกบมประวตโรคประจำาตว เชน ความดน โลหตสง มะเรง ของจมก หรอ โรคเลอด

ฉกเฉน ใหผปวยนงกมศรษะมาดานหนาเลกนอย

บบจมกแนนๆ ประมาณ 5-8 นาท โดยใหหายใจทางปากแทน

ประคบบรเวณจมกดวยนำาเยน

สงตอไปสถานบรการทมความพรอม

2. เลอดกำาเดาทออกจากบรเวณ

สามารถดแล ปฏบตตามขอ 1 ถาเลอดยงไมหยดใหใชสำาล

60

anterior septum สาเหตมกเกดจากการแคะจมก หรอมอาการเวลาอากาศแหงๆ เชน ฤดหนาว

ใหการรกษาได

ชบ adrenaline 1:1,000 อดไวนานประมาณ 10 นาท (ตองแนใจวาไมมประวตความดนโลหตสง)

3. สงแปลกปลอมเขาจมกสวนใหญมกพบในเดก

สามารถดแลใหการรกษาได

ถามองเหนใหคบออก โดยใช nasal forceps

ถามองไมเหนและเดกดนมาก ใหสงตอ

18. ซบตดหนงหมปลายอวยวะเพศ (Zipper injury)หมายถง ภาวะทเกดจากรดซบดวยความรบรอน บนมาในเดกชายทไมไดสวมกางเกงใน


ประเมน

อาการ


1 อาการปวด เมอซปหนบ หนงหมอวยวะเพศ

ฉกเฉน ทำาใหซบแตกโดย

61

1. ให towel clip (ทใชในหองผาตด) 2 อน หนบซปขางละอนตรงระหวางตวรด แลวดงใหซปถางออก หรอใชประแจรถ 2 อน หนบขางบนและขางลางแลวตงใหซปแยกจากกน

2. ใชยาชาเฉพาะท แลวใชคมตดเอาเงยงซปดานหนงออก

3. ทำาแผลและพจารณาใหยาปฏชวนะ ไดแก dicloxacillin

ถาไมสำาเรจใหสงตอ

19. การบาดเจบทศรษะ (head injury)หมายถง การไดรบบาดเจบจากแรงทกระทำาตอกะโหลกศรษะ ซงทำาใหเกดความเสยหายตอ 1. กะโหลกศรษะ

2. สมอง

62

3. ทงกะโหลกศรษะและสมองการบาดเจบทำาใหเกดผล 2 อยาง คอ ก. Primary brain injury ซงเปนผลมาจากการไดรบบาดเจบจากแรงทมากระทำาโดยตรง ไดแก concussion, contusion, epidural hematoma, intracerebral hematoma ข. Secondary brain injury เกดตามหลง primary brain injury เปนผลจากภาวะขาดออกซเจน ความดนโลหตลดตำาลง ความดนในกะโหลกศรษะเพมมากขน สมองบวม การตดเชอ การเสยนำาและเกลอแร


ประเมน

อาการ


1 หมดสต ปลกไมตน ซม2. อาการปวดศรษะไมดขนหรอเปนมากขน3. อาเจยน เพอคลง ชกเกรง กระตก

ฉกเฉน ประเมนความรสกตว ABCs

ประเมนการบาดเจบทคอ (cervical spine) และการบาดเจบอนๆ

ใหออกซเจน

ใหสารนำาทางหลอดเลอดดำา มหลกการใหเชน

63

4. บคลกภาพเปลยนแปลง5. แขนขาออนแรง6. รมานตาเลกหรอโตกวาปกต7. มเลอดหรอนำาใสไหลออกจากจมกหรอห8.มบาดแผลหรอกะโหลกศรษะแตก

เดยวกบโรคหลอดเลอดสมอง(stroke)

ถามความดนโลหตลดลงหรอมภาวะชอก ซงมกเกดจากการบาดเจบอนรวมดวย หรอมการเสยเลอดมาก ควรให NSS หรอ Lactated Ringer’s solution

ดแลบาดแผลรวม เชน ทำาแผลตามบรเวณทหก

ถามการบาดเจบทกระดกคอ หรอไมแนใจ ควรใส cervical collar ไว

สวนคาปสสาวะ ถาสามารถทำาไดรวดเรว


ไมมอาการและอาการแสดงดงกลาว ขางตน - มกะโหลกศรษะแตก

ใหการประเมนและดแลอยาง

ประเมนและดแลบาดแผลใหยาแกปวด

สงเกตอาการทางระบบประสาทอยางใกลชดใน 24 ชม. แรกหรอใหคำาแนะนำาผปวยและญาต

64

- รตวด Glasgow coma score เตม 15 - มบาดแผลไมรนแรงและไมมประวตหมดสตในขณะไดรบบาดเจบ

ใกลชดใหชวยสงเกตอาการทางระบบประสาทตอเนองทบาน

ถาพบอาการผดปกตใหสงตอไปยงสถานบรการทมความพรอม

ถามวตถเสยบอย หามดงออก ใหงดนำาและอาหาร


20. การบาดเจบทรวงอก (Chest injury)การบาดเจบทรวงอก แบงไดเปน 2 ชนด คอ 1. Blunt injury เกดจากไดรบแรงกระแทกหนาอก เชน ตกจากทสง หนาอกกระแทกพวงมาลย

2. Penetrating injury เกดจากการบาดเจบทมแผลทะลเขาชองอก เชน ถกยง ถกแทงการบาดเจบไดแก

กระดกซโครงหก (fracture ribs)

อกรวน(flail chest)

65

มลมรวเขาไปในชองเยอหมปอด (pneumothorax)

มบาดแผลเปดระหวางผนงทรวงอกกบชองเยอหมปอด (open pneumothorax)

มเลอดคงในปอด (hemothorax)

มภาวะความดนในชองเยอหมหวใจ (cardiac temponade)

มเลอดออกจำานวนมากจากบาดแผล (massive bleeding)




1 หมดสต ความรสกตวเปลยนแปลง2. ชอก3. แนนหนาอก หายใจไมสะดวก ไมสมำาเสมอ กระสบกระสาย4. เสยงหายใจเขา 2 ขาง ไมเทากน มเสยงลมรวเขาออกบรเวณหนาอก5. มการเสยเลอด


ใหออกซเจนถาหายใจไมด

ใหสารนำาทางหลอดเลอดดำา ถามความดนโลหตลดลงหรอมภาวะชอก

ใหการดแลบาดแผล ทำาการหามเลอด ถามเลอดออก

ถาม open pneumithorax ใหการชวยเหลอเบองตนโดยปดบาดแผลทผนงชองอกดวย sterile occlusive dressing

66

จำานวนมากจากบาดแผล6. การเคลอนไหวของหนาอก ผดปกต เชน 2 ดาน ขยบขนลง สวนทางกน (flail chest)

ถาผปวยม flail chest ใหการชวยเหลอโดยใชมอกดบรเวณทมการ flail หรอใช pressure dressing หรอใหนอนทบอกขางนน

ถามวตถเสยบอยหามดงออก

จดใหผปวยนอนหวตำา เอยงศรษะไปขางใดขางหนง เพอปองกนสงแปลกปลอม ( เชน เสมหะ เลอด หรอนำาลาย) อดกนทางเดนหายใจ และปองกนการสดสำาลก

งดอาหารและนำา


21. การบาดเจบชองทอง (abdominal injury)หมายถง การบาดเจบชองทอง สวนใหญมสาเหตมาจากการเกดอบตเหต หรอถกทำารายรางกาย การบาดเจบแบงเปน 2 ชนด คอ 1. Blunt abdominal injury เกดจากแรงกระแทกถกชองทอง การประเมนบางครงคอนขางยาก เพราะไมเหนบาดแผลจากขางนอก โดยเฉพาะผปวยทหมดสตบาดเจบทศรษะ และเมาสรา

67

2. Penetrating injury เกดจากการบบาดเจบทมแผลทะลเขาชองทอง เชน ถกยง ถกแทง


ประเมน

อาการ


1 มภาวะเลอดออกในชองทอง2.ไดรบบาดเจบตออวยวะภายใน เชน มแผลฉกขาดของลำาไส หลอดเลอด มการแตกของอวยวะ เชน ตบ มาม ไต3. มอาการเกรง กดเจบทหนาทอง(guarding)

อาการปวดทองไมดขน คลนไส อาเจยน


ใหออกซเจนถาหายใจไมด

ใหสารนำาทางหลอดเลอดดำา ชนด isotonic solution

ประเมนตำาแหนงทมการบาดเจบ ใหการดแลบาดแผลโดยปดปากบาดแผลดวยผากอซซบ NSS อยาดนอวยวะ (เชน ลำาไส)กลบเขาไปในชองทอง และแผลทมของคมเสยบอย ไมควรดงออก

งดนำาและอาหารทางปาก


68

อาเจยนเปนเลอด ปสสาวะเปนเลอด

หมดสต ชอก

22. การบาดเจบทสนหลง (Spinal injury)หมายถง การยาดเจบททำาใหเกดความเสยหายตอกระดกสนหลง เนอเยอโดยรอบ หรอเสนประสาททอยภายในกระดกสนหลง อาการและอาการแสดงจะแตกตางกนไป ขนอยกบระดบของกระดกสนหลงทไดรบบาดเจบ มกสมพนธกบภาวะ head injury


ประเมน

อาการ


1 หมดสต2. ระบบไหลเวยนและระบบหายใจ หยดทำางาน3. แขนขาชาหรอออนแรง เปน


ประเมนตำาแหนงทมการบาดเจบตอไขสนหลง รวมทงอาการชา อาการออนแรง และการทำางานของระบบประสาทอตโนมต

69

อมพฤกษ อมพาด4. สญเสยความรสกของลำาตว และแขนขา5. มภาวะเกรง หรอกระตก6. ความดนโลหตลดตำาลง7. สญเสยการควบคมระบบประสาทอตโนมต เชน ไมสามารถกลนอจจาระ ปสสาวะได

ใหการปฐมพยาบาลเบองตน

ทำาการสงตอ และตองกระทำาดวยความระมดระวงปองดนการบาดเจบเพมทเกดจากการขนยาย โดยมหลกการคอ

- เคลอนยายใหกระดกสนหลงอยในทาทเปนธรรมชาตทสดคอ หลงเปนแนวตรง

- เคลอนยายพรอมกนทงตว หามหามหวหามทาย อาจใหนอนบนไมกระดานแขง แปลชนดแขง ศรษะอยนงวางหมอนทรายขนาบทงสองขางหรอใชเทปตดศรษะไวกบอปกรณทใชเคลอนยาย ถาไมแนใจวาผปวย มการบาดเจบของกระดกสนหลงบรเวณคอรวมดวยหรอไม ควรใส cervical collar ไว หรออาจใชกระดาษแขงหรอหนงสอพมพ พนคอไวแทน ถาไมมกระดาษแขงใหนอนควำา

70

23. แผลไหม(burn)หมายถง ผวหนงหรอเนอเยอทเกดจากการเปลยนแปลงทางดานสรรวทยาจากการถกเผาไหม หรอการไดรบความรอนจากเปลวไฟ กระแสไฟฟา รงส สารเคมการแบงความรนแรงของผวหนงไหม พจารณาจาก

ขนาดของแผลซงอาจจะใหกฎเลขเกา (rules of nine) ในผใหญ หรอวธของ Lund and Browder ในเดก (อาจประเมนโดยกำาหนดวาพนท 1 ฝามอของผปวยเทากบ 1% ของพนทผวหนงของผปวย)

ความลกของบาดแผลคอ

1. แผลไหมระดบหนง(first degree burn) ลกถงชนหนงกำาพรา ผวหนงมสแดงบวมเลกนอย ปวดแสบปวดรอน ไมมตมนำาพองใส

2. แผลไหมระดบสอง (second degree burn) มการไหมของหนงกำาพราและชนหนงแทบางสวน ผวหนงมลกษณะตมนำาพองใส มสแดง เจบ มนำาเหลองซม

3. แผลไหมระดบสาม (third degree burn) ลกถงผวหนงทกชนรวมทงชนไขมนใตผวหนง ผวหนงมลกษณะแหงแขง และไมยดหยน หรออาจมสขาวใส เพราะเนอเยอตายหมด ไมมความรสกเจบ

71


ประเมน

อาการ


1 แผลไหมระดบสองตงแต 15% ของพนทรางกายขนไป2. แผลไหมระดบสอง หรอ สามบรเวณหนา มอเทาถงอวยวะเพศ และขอตอ3. แผลไหมระดบสามทมากกวา 5% ของพนทรางกาย4. แผลไหมทเกยวของกบระบบหายใจ อนอาจจะเกดการหายใจขดของ5. แผลไหมจากกระแสไฟฟาแรงสง


ประเมนการบาดเจบรวมอนๆ เชน กระดกหก ศรษะไดรบบาดเจบ

แผลไหม 20% ของพนทผวหนงขนไปตองใหสารนำาเพอปองกนภาวะ hypovolemic shock โดยใชสตร Parklan

ถอดแหวน กำาไล นาฬกา หรอสงทสวมไวพอดกบอวยวะนนออก ปองกนการบวมของเนอเยอ หรอเกดการกดรด

ทองอดใสสายยางเขาในกระเพราะอาหาร

ถาแผลไหมบรเวณอวยวะสบพนธ หรอมากกวา 20 % ของพนทรางกาย ตองใสสายสวนปสสาวะคาไว เพอบนทกปรมาณปสสาวะ

72

6. แผลไหมจากสารเคม7. แผลไหมในผปวยทชวยตวเองไมได เชน ทารก ผสงอาย ผทเมาสรา8. แผลไหมในผทมโรคประจำาตว หรอภมคมกนบกพรอง9. แผลไหมทมการบาดเจบอนรวม10. แผลระดบสองและสามรวมกนมากกวา 10% ในคนไข อายตำากวา 10 ป หรอมากกวา 50 ป

ใชสบและ NSS ทำาความสะอาดบาดแผล

ใชผาชบนำาเยนประคบเพอลดการทำาลายเนอเยอ (ในรายทมแผลไหม ระดบสองทมากกวา 10 % ขนไป ไมแนะนำาใหใชผาชบนำาเยนประคบ เพราะอาจทำาใหเกดภาวะ hypothermia shock ได)

เอาสวแปลกปลอม หรอเนอเยอทสกปรกออก อาจตองโกนขน เพอความสะดวกในการทำาความสะอาดแผล


แผลไหมเลกนอยและไมเขากบลกษณะดงกลาวขางตน

สามารถใหการดแล

ใหการดแลบาดแผล


73

รกษาได อาจใหยาปฏชวนะเพอปองกนการตดเชอ

ใหยาปองกนบาดทะยก(ตามแนวทางมาตรฐาน)

นดตรวจซำาเพอประเมนการรกษา

24.อบตภยหม (mass casualty)หมายถง การเจบปวยทเกดจากสถานการณทเกดโดยกะทนหน ททำาใหเกดความกระทบกระเทอนตอสขภาพ ชวต และทรพยสน โดยมผบาดเจบมารกการรกษา ณ สถานพยาบาลในคราวเดยวกนมากเกนกวาเจาหนาทเวร หรออตรากำาลงปกตใหการรกษาไดสาเหตของอบตภยหม 1. เกดจากภยธรรมชาต เชนพาย ไฟไหม นำาทวม ฟาผา แผนดนไหว ภเขาถลม 2. เกดจากการกระทำาของมนษย เชน อบตเหตจราจร สงคราม การตอส การทำารายรางกาย




1 ไดรบบาดเจบตามรางกาย เชน

ฉกเฉน มการจดทำาแผน และฝกซอมแผนไวลวงหนา

เพอใหเกดความรวดเรวและมประสทธภาพ ลด

74

กระดกหกไดรบบาดเจบทศรษะชองทอง2. มบาดแผลตามรางกาย มแผลไหม3. มภาวะหมดสต ชอก

การสญเสยตอชวตและรางกาย โดย

1. มการจดระบบหรอกำาหนดหนาทความรบผดชอบของบคลากรแตละคน และทกคนตองทราบและปฏบตไดทกอยางทประกาศใชแผน

2. มบคลากรทพรอม

3. จดเตรยมอปการณใหพรอมตลอดเวลา

4. มเครอขายระบบสงตอทชดเจนและพรอมรบการสงตอ (emergency medical service)

5. เตรยมอปกรณสอสารใหพรอม เพอการตดตอขอความชวยเหลอและการสงตอ

6. มการฝกซอมและจดระบบการใหการชวยเหลออยางเปนขนตอน และรวดเรว ไดแก

- การแยกประเภทผบาดเจบ

75

- ระบบการทำาประวต

- ระบบการรกษาตามความหนกเบา และชนดของการบาดเจบ(รายละเอยดการดแลผปวยแตละระบบไดเขยนแยกไวแลว)

25. ไดรบสารพษหรอ ยาเกนขนาด (Toxic substance/Drug overdose)การไดรบสารพษ (toxic substance) หมายถง การเจบปวยทเกดจากการไดรบสารททำาใหเกดอาการ และอาการแสดงอนไมปรารถนาเมอไดรบเขาสรางกายไดรบยาเกนขนาด (drug overdose) หมายถง การทไดรบยาเขาสรางกายในปรมาณทมากกวาขนาดของยาทใชเพอหวงผลในการบำาบดโรคและอาการตามปกต และทำาใหเกดโทษตอรางกายสารพษ สามารถเขาสรางกายโดย 1. การรบประทาน (ingestion) 2. การสดดม (inhalation) 3. การดดซมผานทางผวหนง (absorption) 4. การฉดเขาสรางกาย (injection)สารพษทพบไดบอย ไดแก ยาฆาแมลง ยาปราบศตรพช นำายาลางจาน นำายาลางหองนำา นำามนตางๆ ยาเบอหน- สนข

76

ยาทพบบอยไดแก ยาแกปวด ยานอนหลบ ยาจตเวช ยาโรคหวใจ ยาลางแผล


ประเมน

อาการ


1 หมดสต คลนไสอาเจยน ปวดทอง2. ถายอจจาระ –ปสสาวะราด3. มการเปลยนแปลงของระบบประสาท เชน ขนาดของรมานตาผดปกตงวงซม กระสบกระสายระบบประสาทอตโนมตทำางานผดปกต4. ความดนโลหตลดลง ชอก

ฉกเฉน ประเมนความรสกตว ABCs ถาระบบหายใจและระบบไหลเวยนโลหตหยด

ทำางานใหทำาการชวยฟ นคนชพ(cardiopulmonary resuscitation)

ใหออกซเจน ถาหายใจไมด ยกเวนคนไขกนยาพาราควอต หามใหออกซเจน

ใหสารนำาทางหลอดเลอดดำา ขจด และลดความรนแรงของสารพษ หรอยา

โดย1. ถอดเสอผาทเปอนสารพษออกลางพษท

ตดอย หรออาบนำา2. ทำาใหอาเจยนในรายทรสกตวด แตกรณ

ไดรบกรดหรอดาง และสารไฮโดรคารบอน หามทำาใหอาเจยน

3. ลางทองโดยใสสายยางเขาสกระเพาะ

77

อาหาร จนไมมกลนและสของสารพษ และลางตอไปอกประมาณ 3-5 ลตร แตกรณรบประทานกรด หรอดางเขมขน หามลางทอง

4. ใสสารชวยดดซมสารพษ ไดแก4.1 ผงถานกมมนต กรณรบประทานสารเคม ยากำาจดศตรพชทไมใชพาราควอต และยายาพาเซตามอล4.2 ใชผงดน (fural earth) หรออาจใชนำาละลายดนเหนยวหรอจอมปลวก กรณรบประทานยาพาราควอต4.3 หามใสผงถานหรอผงดน กรณรบประทานยาพาราเซจามอล เพราะจะดานการดดซมของยาตานพษของยาพาราเซตามอล

5. ใหงดนำาและอาหารทางปาก6. เมอพนภาวะวกฤตจงทำาการสงตอไป

สถานบรการทมความพรอม

78

26. คนกด (Human bite)หมายถง การบาดเจบทเกดจากการตอสกน การทำารายรางกาย หรออาจพบในผทมความผดปกตในระหวางทเพศสมพนธ บาดแผลคนกด จะทำาใหเกดการตดเชอไดงายกวาสตวอนเพราะใบหนาคน มเชอโรคมากมายทง aerobic และ anaerobic bacteria สวน HIV และ hepatitis B มรายงานการตดตอจากแผลถกกดบางแตนอยมาก


ประเมน

อาการ


1 บาดแผลเหวอะหวะบรเวณใบหนาหรอบรเวณอนใดทมขนาดกวาง สกปรกมาก และคดวาไมสามารถจะใหการดแลรกษาเองได

ฉกเฉน ประเมนสญญาณชพ ซกถามประวตเกยวกบ

การไดรบบาดแผล เชน สขภาพของผทกด ระยะเวลาทถกกด การรกษาทไดรบ

ใหการดแลบาดแผล ใหยาปองกนบาดทะยก (ตามแนวทาง

มาตรฐาน) สงตอไปสถานบรการทมความพรอม

2. มบาดแผลเลกนอย และไมใชตำาแหนงททำาใหเกดการเสยโสม เชน ท ใบหนา

สามารถใหดแลรกษาได

ใหการดแลบาดแผล ลางดวย NSS จำานวนมากตดแตงเนอตาย เอาเศษสงสกปรกออก

ไมควรเยบทนท ยกเวนบาดแผลทใบหนาทไมเหวอะหวะ ชำา หรอ สกปรกมาก อาจจะเยบได

79

เพราะตองการความสวยงาม ลดรอยแผลเปน และใบหนาเปนตำาแหนงทมเลอดมาเลยงมากจงมโอกาสตดเชอตำา

ใหยาปฏชวนะปองการตดเชอ เชน amoxycillin หรอ dicloxacillin


นดตรวจตดตามการรกษา กรณแผลตดเชอรนแรง เชน cellulitis หรอ

มไขใหพจารณาสงตอ

27. งกด (Snake bite)

งแบงออกเปน 2 ชนด คอ งมพษ และงไมมพษ1. งพษ แบงตามลกษณะของพษไดเปน 3 กลม ดงน 1. งทมพษตอระบบประสาท (neurotoxin) ไดแก งเหา งจงอาง งสามเหลยม งทบสมงคลา

2. งทมพษตอระบบเลอด (hematotoxin) ไดแก งกะปะ งแมวเซา งเขยวหางไหม

80

3. งทมพษตอระบบกลามเนอ (myotoxin) ไดแก งทะเลบางชนด เชน งคอออน งชายธง งแสมรง2. งไมมพษ เชน งแมตะงาว งปลองฉนวนหลงเหลอง งเหามงหรองแสมา งดอกหมากแดง งทางมะพราว (งปองไฟ) งเหลอม งหลาม งปากจงจก งสายสาบ งสายสอ งกนกบ งงอด งป แกว งแสงอาทตย


ประเมน

อาการ


เกดจากงทมพษตอระบบประสาทกด1. มนงง เวยนศรษะ หนงตาตก ลมตาไมขน2. ขากรรไกรแขง อาปากไมขน ออนเพลย หมดแรง3. หายใจลำาบาก4. หมดสต5. ตายเกดจากงทมพษตอระบบเลอดกด

ฉกเฉนในกรณทถกงพษกด

หามกรดแผลหรอใชไฟจแผล ใหการดแลเบองตน ดงน

1. ประเมนความรสกตว ABCs2. ถาระบบหายใจและระบบไหลเวยนโลหต

หยดทำางานใหทำาการชวยฟ นคนชพ (cardiopulmonary resuscitation)

3. ตรวจดบาดแผล และรอยเขยวพษ4. ถาเปนงเหาพนพษถกทใบหนาหรอ

นยนตา ใหลางดวยนำาเปลาจำานวนมากๆ5. ใหการดแลบาดแผล

81

1. ปวดมาก บวมมาก2. มเลอดออกจากแผล3. มจำาเลอด4. มปสสาวะเปนเลอด5. กระสบกระสาย ชพจรเบาเรว ความดนโลหตลดตำาลง6. ปวดทอง แนนหนาอก7. หมดสต

6. ใหงดนำาและอาหารไวกอน แตถาเปนงทะเล ตองดมนำามากๆเพอขบปสสาวะและพษง

7. พยายามเคลอนไหวรางกายใหนอยทสดโดยเฉพาะบรเวณทถกกด

8. อธบายใหผปวยคลายความวตกกงลงหรอตกใจเพอหลกเลยงอาการหวใจเตนเรวขน เปนการชวยใหพษเขาสกระแสเลอดชาลง

9. ไมควรใชปากดดทแผล10. ไมควรใชยาสมนไพรใดๆมาพอก

ทแผล11. สงตอไปสถานบรการทมความ

พรอม

เกดจากงไมมพษกด อาจจะมอาการปวดบวม มเลอดออกไมมาก ผปวยไมมอาการผดปกตอนใดทชดเจน

สามารถใหการรกษาได

ถาแนใจวาเปนงไมมพษ ใหทำาความสะอาดบาดแผลดวยนำายาฆาเชอ หรอนำาสะอาดและสบ

ใหการรกษาตามอาการ เชน ประคบเยน รบประทาน ยาแกปวด ยาปฏชวนะปองกนการตด

82

เชอ (เชน dicloxacillin หรอ amoxicillin)นาน 5-10 วน แลวแตลกษณะการเปลยนแปลงของบาดแผล


สงเกตอาการ และนดตรวจซำาเพอตดตามการรกษาหมายเหต ถาไมทราบชนดของงใหการดแลรกษาเหมอนงพษกด

28. สตวกด (Animal bite)

บาดแผล ซงถกสนขกด ถาสนขเปนโรคพษสนขบาจะมเชอไวรสอยในนำาลาย ทำาใหสามรถไปสไดเมอถกกด นอกจากนนแนวหรอสตวเลยงถกดวยนมอนๆ เชน ลง หน คางคาว กสามารถทำาใหเกดโรคไดเชนกน


ประเมน

อาการ


มอาการรวมกบ ฉกเฉน ใหการดแล ลาง และรกษาแผล

83

อาการขอใดขอหนง ตอไปน1. บาดแผลฉกขาดเหวอะหวะ หรอบาดแผลบรเวณใบหนา

สงตอไปสถานบรการทมความพรอมในการใหยาปองกนพษสนขบา

2. ถกกด ถกขวนเปนแผลเดยว หรอหลายแผลและมเลอดออก ถกเลย หรอมนำาลาย ถกเยอเมอก ตา ปาก หรอมแผล ผวหนงและสมผส เนอสมองสตวและหรอ ชำาแหละซากสตว

สงตอ ลางและรกษาแผล สงตอไปสถานพยาบาลทมความพรอมในการให

ยาปองกนพษสนขบา

3 ถกงบเปนรอยชำาทผวหนงไมมเลอดออกถกขวนทผวหนง ไมมเลอดออกหรอออกเพยง

สงตอ ลางและรกษาแผล สงตอไปสถานบรการทมความพรอมในการให

ยาปองกนพษสนขบา

84

ซบๆ ลกเลย นำาลาย ถกผวหนงทมแผล รอยถลอก ขดขวน4 ถกตองสตว หรอ ปอนนำาปอนอาหาร ผวหนงไมมรอยถลอก - ถและสมผสนำาลาย หรอเลอดสตวผวหนงไมมแผลหรอรอยถลอก

ใหการดแลรกษาได

ลางบรเวณสมผส ไมตองฉดวคซน

หมายเหต : การลางดแลแผล 1. ลางแผลดวยนำา และสบหลายๆครง ผถกกดไดรบการปฐมพยาบาลโดยเรวทสดและถาแผลลก ตองลางถงกนแผล ระวงอยาใหแผลชำา 2. เชดแผลดวยนำายาฆาเชอ ควรใชนำายาโพวโดนไอโอดน หอ ฮบเทนในนำา ถาไมมอาจใชแอลกอฮอล 70 % หรอทงเจอรไอโอดน

3. ไมควรเยบแผล ถาจำาเปนควรรอ 3-4 วน ยกเวนเลอดออกมาก หรอแผลใหญใหเยบไวหลวมๆ และใหทอระบายไว 4. พจารณาใหการปองกนบาดทะยก และ ใหยาปฏชวนะเพอการตดเชอ เชน arnoxycillin 5. พจารณาใหการรกษาตามอาการ เชน การใหยาแกปวด

85

29. ผง ตอ แตนตอย (Bee/Wasp/Hornet Sting)

หมายถง ผง ตอ แตนตอยจะมอาการบวมเฉพาะท และอาการรนแรงอนๆ จะขนอยกบบคคลวามภมไวตอพษของแมลงดงกลาวมากนอยเพยงใด รวมทงจำานวนทถกตอยดวย


ประเมน

อาการ


1 หมดสต2. ชก3. หายใจลำาบาก หวใจเตน ผดปกต เขยว หอบ คลนไส อาเจยน เจบแนนหนาอก เปนลม4. ปวด บวมมาก

ฉกเฉน(รนแรง)

ประเมนความรสกตว ABCs ถาระบบหายใจและระบบไหลเวยนโลหตหยด


รกษาแบบ anaphylaxis ใหออกซเจน ใหสารนำาทางหลอดเลอดดำา สงตอไปสถานบรการทมความพรอม

ถาอาการไมมาก เชน ปวดบวม เฉพาะทระบบไหลเวยนโลหต

สามารถใหการ

ถามเหลกในคาอยใหรบเอาออก เพอลดพษทอยในถงนำาพษโดยใชปลายเขมสะกดออก หรอ

86

ระบบหายใจปกต ไมมอาการดงกลาวขางตน

ดแลรกษาได

ใชรปากกา หรอรลกกญแจกดออก ประคบดวยนำาเยน เพอลดความเจบปวด ทาบรเวณทถกกดดวยครมสเตยรอยด หรอ

แอมโมเนย เพอลดการอกเสบ ยกแขนขาสวนทถกตอยใหสงเพอใหยบบวม ใหรบประทานยาแกปวด ใหยาแกแพในกรณแพ คน หรอ บวม สงเกตอาการ ถาถกตอตอย ใหตดตามดอาการไตวาย

เฉยบพลนใน 24-72 ชวโมง

30. แมงปองตอย ตะขาบ แมงมมกด (Scorpion sting/Centipede and spider bite)

หมายถง แมงปองตอย ตะขาย แมงมมกด สวนใหญจะมอาการคลายถกผง ตอ แตน ตอย แตจะปวด บวม ออกแสบออกรอนมากกวา จนบางครงมอาการแพพษ และทำาใหมอาการรนแรงได


ประเมน

อาการ


87

1 หมดสต2. มภาวะ anaphylaxis3. ชก4. หายใจลำาบาก หวใจเตน ผดปกต เขยว หอบ5. คลนไสอาเจยน เจบแนนหนาอก6. กระสบกระสาย

ฉกเฉน(รนแรง)



รกษาแบบ anaphylaxis ใหออกซเจน ใหสารนำาทางหลอดเลอดดำา สงตอไปสถานบรการทมความพรอม

ถาอาการไมมาก เชน มการบวมเฉพาะท ระบบไหลเวยนโลหต ระบบหายใจปกต ไมมอาการกระสบกระสายหรออาการดงกลาว ขางตน


ประคบบรเวณทถกตอยดวยนำาเยนเพอลดความเจบปวด

ทาบรเวณทถกกดดวยครมสเตยรอยดหรอแอมโมเนยเพอลดการบวมปวด

ยกแขนขาสวนทถกตอยใหสงเพอใหยบบวม ใหรบประทานยาแกปวด ใหยาแกแพกรณแพคนหรอบวม ใหยาปฏชวนะ และยาปองกนบาดทะยก (ตาม

แนวทางมาตรฐาน๗ สงเกตอาการ และตดตามการรกษา

88

31. เมนทะเลดำา (Sea urchins)

การถกเมนทะเลดำาตามอวยวะตางๆ ทสมผสกบหอยเมน หนามของหอยเมนจะมลกษณะฐานหนามกวาง สวนปลายแหลม ขางในกลวง พษจะอยในทอหนามแหลม


ประเมน

อาการ


1 Systemic reaction จะมอาการแพตางๆ โดยเฉพาะ anaphylaxis

ฉกเฉน ประเมนความรสกตว ABCs ถาระบบหายใจและระบบไหลเวยนโลหตหยด


ใหออกซเจนถาหายใจไมด ใหสารนำาทางหลอดเลอดดำา ถามความดนโลหต

ลดลงหรอมภาวะชอก ใหการรกษาเหมอน local reaction (ทจะ

กลาวตอไป) สงตอไปสถานบรการทมความพรอม

89

2. Local reaction จะมอาการเจบปวดเหมอนถกหนามดำา ตอมาจะมอาการชาบรเวณทถกตำา และถาหนามของหอยเมนหกคา ตะปวดมาก โดยเฉพาะเมนทะเลดำา จะมหนามทยาวและเปราะมาก


ทบหนามทหกคาใหแหลก โดยอาจใชนำาสมสายชหรอนำามะนาวทาทแผลสลบการทบ เพอลดอาการชา

ใหยาแกปวดถาปวดมาก ใหยาแกแพ ทาดวยแอมโมเนย เพอชวยลดอาการปวด

32. ไดรบพษจากแมงกะพรน(Jellyfish dermatitis)

เปนการสมผสหนวดของแมงกะพรนแลวมอาการอกเสบของผวหนงบรเวณทสมผส ภายในหนวดจะมถงจะมถงพษ หากถงพษแตกออก จะมเขมพษอยในถงพษจำานวนมาก เขมพษจะแทงเขาผวหนงบรเวณทถงพษแตกออกพษจะซมเขาสกระแสเลอด


ประเมน

อาการ


90

1 fatal reaction อาการ anaphylaxis. Carfio pumo nary arrest2. Systemic reaction ปวดเวยนศรษะ คลนไส อาเจยน เหงอออก นำาตาไหล กลามเนอกระตก ชา แนนหนาอก

ฉกเฉน

สามารถดแลรกษาได


ทำางานใหทำาการชวยฟ นคนชพ ลดการเคลอนไหวบรเวณบาดแผล หาถกแผล Local heat อนนำาทะเลทอณหภม 39

องศา เทราดบรเวณแผล(หามใหนำาจด หรอ แอลกอฮอล เพราะความเขมขนนอยกวานำาทะเลจะทำาใหถงพษแตก เขมพษกระจายมากขน)

ใชแปงโรยบรเวณแผลเพอเอาหนวดออก ใหพชบงทะเลโขลกแลวทาบนแผล รกษาอาการ ยาแกแพ ยาแกปวด สวนยาแก

อกเสบ ใหกรณแผลลกมากๆ แนะนำาเฝาระวงอาการของ anaphylaxis

และ systemic infection

2. Local reaction บวมแดงเปนแนวเสน ตามรอยหนวดทสมผส เจบ คน บางทมตม

ฉกเฉน ดแลระบบหายใจ โดยเฉพาะภาวะหลอดลมตบ

ไดยนเสยงวด หายใจลำาบาก เขยว ใหสารนำาตามความเหมาะสม ใหยาแกแพ

91

พอง ระยะเวลาการเกดตงแตทนททสมผส และ/หรอ หลง สมผส 1-4 สปดาห

ใหออกซเจน สงตอสถานบรการทมความพรอม

33. พยายามฆาตวตาย (Suicide attempt)

หมายถง การมความคดอยากทำารายตวเอง เนองมาจากความรสกหมดหวงในชวต คดวาชวตไมมความหมาย และพยายามทำาตามความคดนน หรอเปนผลมาจากสงกระตน เชน ยาและสารเสพตดบางอยาง ความกดดนทางดานจตวทยาและสงคม การพยายามฆาตวตายมทงการวางแผนไวลวงหนา และการกระทำาแบบหนหนการพยายามฆาตวตาย เปนภาวะฉกเฉนทางจต ทตองรบใหการชวยเหลอ 80% ของผทพยายามฆาตวตายมความผดปกตของอารมณ 20%มภาวะตดสรา และผปวยทเปน schizophrenia หรอมโรคเรอรง มแนวโนมจะฆาตวตายมากขน


ประเมน

อาการ


1 มบาดแผลจากการทำารายรางกายรางกาย

ฉกเฉน ผชวยเหลอไมควรคดวาเปนการทำาตวเอง ทำาให

ผอนเดอดรอนไมควรแสดงกรยารงเกยจ รำาคาญ หรอเพกเฉย หลกในการดแลรกษา

92

2. ไดรบสารพษจากการทำารายตวเอง3. กำาลงอยในชวงทดมสราจด หรอขาดสรา4. ใชสานเสพตด5. มโรคจตประสาท6. มความเครยด ความกงวลสง

ดงน1. ประเมนความรสกตว ระบบหายใจ ระบบไหล

เวยนโลหตและประเมนสภาพผปวยวาไดรบบาดเจบสวนใด ไดรบสารพษ หรอยาอะไร

2. ประเมนหาสาเหต โดยการซกถาม เทาทจะทำาไดดวยทาทเปนมตร และเตมใจทจะชวยเหลอ

3. ปกปอง ปองกนผปวยจะทำารายตนเอง ไมทงใหผปวยอยโดยลำาพง

4. จดสงแวดลอมใหปลอดภย เกบสงขงหรอวตถทอาจนำามาทำารายตวเอง เชน ไฟฉาย ปากกา เชอก ขวดนำา

5. บางรายอาจจำาเปนตองผกรด โดยใชสายหนงหรอผาผนใหญ รดแทนเชอกเสนเลกๆ

6. นดใหบรการใหคำาปรกษาแนะนำา7. สงตอไปยงสถานบรการทมความพรอม

เพอปรกษา จตแพทย และเฝาดแลใกลชด

34. การถกขมขน

93

หมายถง การมสมพนธทางเพศโดยอกฝายหนงไมยนยอม อาจจะเปนทางชองคลอด หรอทางอนใดผถกขมขนสวนใหญมกจะเปนผหญง


ประเมน

อาการ


1 มรอยแผลบวมชำา2. มบาดแผลฉกขาด บาดแผลตางๆ ทเกดจากการตอส มการเสยเลอดมาก3. กระดกหก4. มการฉกขาดของอวยวะเพศ และบรเวณอนทถกกระทำา

ฉกเฉน ประเมนภาวะทอาจเปนอนตราย เชน การเลย

เลอด ภาวะชอก และใหการชวยเหลอภาวะดงกลาว

จดใหผปวยอยในสถานทเปนสวนตวและปลอดภย

พดคยปลอบโยนดวยความเหนอกเหนใจ จรงใจ และพรอมทจะใหคำาปรกษา

ชวยปฐมพยาบาล หรอดแลบาดแผลเบองตน แตตองระวงไมใหกระทบกระเทอนตอการตรวจหาหลกฐานและวตถพยานตามรางกายผปวย


35. คลมคลง อาวะวาด (Violence)

94

หมายถง ลกษณะทผปวยแสดงความกาวราวอาจจะเปนคำาพด หรอใชกำาลง ผปวยมกถกนำามาโดยญาต หรอตำารวจ อาจจะมอาการรนแรงจนเปนอนตรายตอผใหการดแลรกษาไดสาเหตมาจาก

ดมสราจด หรออาจอยในภาวะสราเปนพษ (alcoholic intoxication) ภาวะขาดสรา (alcoholic withdrawal)

มบคลกภาพแปรปรวน (personality disorder) เปนผปวยจตเวช ชนดหวาดระแวง (paranoid psychosis) หรอผปวยทาง

จตชนดมาเนย (mania) มความผดปกตของสมอง เชน ไดรบบาดเจบทสมอง หรอมภาวะชก กำาลงอยในภาวะคบของใจ เจบปวด โกรธ ตนตระหนก มภาวะความสญเสยสง

ตางๆผดหวงอยางรนแรง


ประเมน

อาการ


1 มพฤตกรรมเปลยนแปลงประหลาด ไมสามารถควบคม

ฉกเฉน ควรคำานงถงความปลอดภยทงตวผรกษา ผ

ปวยอนๆ ญาตและตสผปวยเอง ควรระมดระวงไมเขาใกลผปวย ถาไมแนใจวาผ

95

ตนเองได2. ทำาลายขาวของ ทำารายผอน3. อารมณดราย เปลยนแปลงเรว4. พดเรอยเป อยไมเปนเรองราว5. มการหลงผด หวาดระแวง6. หแวว ประสาทหลอน7. อาจทำาอะไรตามทหแวว เอะอะโอยวาย8. ไมกน ไมนอน

ปวยพนความดรายแลว ควรนงอยในระดบทเหนไดชดเจน ไมนงขวาง

ทาง หรอขวางประต ควรเปดประตไว ถาผปวยยงมอาการดราย ควรยนหางจากผ

ปวยอยางนอย 8 ฟต และอยในทาเตรยมพรอมสำาหรบการหน หรอชวยเหลอตนเอง

การดแลผปวยไดแก1. พดคยดวยทาทเปนมตร ใหความรสก

อบอน จรงใจ สามารถเปนทพงได ไมสนทนาเกยวกบอาการทผปวยมประสาทหลอน บอกใหผปวยมสตรบรวาเขากำาลงทำาอะไร หรอตองการอะไร และตองการใหชวยเหลออยางไร

2. ประเมนผปวยถามแนวโนมวาจะควบคมตนเองไมไดอาจตองใชวธผกมด

3. ทำาการสงตอหลงผปวยสงบ

36. เจบอกจากกลามเนอหวใจขาดเลอด (Angine pectoris) และภาวะเนอหวใจตายเฉยบพลน (Acute myocardial infarction)

96

Angina หมายถง อาการเจบหนาอกทเกดจากการขาดออกซเจนใหกลามเนอหวใจอาจเกดจากปรมาณออกซเจนไมเพยงพอตอความตองการ หรอออกซเจนไมสามารถลำาเลยงไปสเซลลกลามเนอหวใจได ทำาใหเกดภาวะ hypoxia ของกลามเนอจำาแนกเปน 3 ชนด คอ 1. Stable angina อาการเจบอกแบบคงท 2. Unstable angina อาการเจบอกขณะพก หรอจำากดกจกรรม 3. Prinzmetal’s angina อาการเจบอกทเกดจากหลอดเลอดโคโรนารหดตวภาวะกลามเนอหวใจตายเฉยบพลน หมายถง ภาวะทกลามเนอหวใจขาดเลอดไปเลยงอยางทนทสวนมากเกดจากการอดตนของหลอดเลอดหวใจ


ประเมน

อาการ


1 ไมสขสบายเหงอออกหายใจฝด2. ความดนโลหตลดลง3. ชพจรผดปกต อาจเรวหรอชาได4. ชอก หมดสต

ฉกเฉน ประเมนความรสกตว ABCs ใหออกซเจน ใหนำาเกลอเพอเปดเสนเลอดไว อมยาไนโตรกลเซอรน 50 mg. หรอ ไอโซซอร

ไบตโมโนไนเทรต เคยวและกลนยาแอสไพลน (300 mg.) ทนท

(กลน 1 เมดกอน และเคยวแลวกลนอก 1

97

เมด) ถาชอกหรอหยดหายใจใหดำาเนนการชวยฟ น

คนชพ สงตอไปสถานบรการทมความพรอม

37. อาการหดจบรนแรงและตอเนอง (Status asthmaticus)

อาการหดจบรนแรงและตอเนอง (Status asthmaticus) หมายถง ผปวยหดจบ และไดรบยาขยายหลอดลมเพอรกษาโรคหดกำาเรบแลวผปวยอาการไมดขน อาการทเปนรนแรงและอาจมอาการระบบหายใจลมเหลวได


ประเมน

อาการ


1 มอาการไอ หอบ หายใจลำาบาก เหนอย กระสบกระสาย2. ฟงไดยนเสยง wheczing ใน

ฉกเฉน ประเมนความรสกตว ABCs ใหออกซเจน ใหสารนำา ใหยาพน beta-2 agonist ไดแก

salbutamal หรอ terbutaline โดยวธ

98

ปอด3. มการเปลยนแปลง การรสต4. พดไมได พดไมเปนประโยคเพราะเหนอย5. มอาการเขยว เหงอแตก6. ฟงไมไดเสยง air emtry เลย8. ม pulsus paradoxus

nebulization ทตอกบออกซเจน หากผปวยหมดสตหรอหยดหายใจใหดำาเนน

การชวยฟ นคนชพ สงตอไปสถานบรการทมความพรอม

หมายเหต ขณะทพนยา beta-2 agonist ตองประเมนอาการของผปวยหากพบวาอาการไมทเลา หรอ เสยง wheczing มากขน ใหหยดพนยาทนท และเปลยนเปนยาพนกลม anticholinergic เชน ipratropium แทน

38. ภาวะปวยจากความรอน (Heat stroke)

ภาวะปวยจากความรอน (Heat stroke) หมายถง ภาวะทรางกายไมสามารถควบคมอณหภมได เกดจากการสมผสความรอนจด ทำาใหศนยควบคมอณหภมในสมองหยดทำางาน โดยอณหภมรางกายสงเกน 40.5 C (104.9F) มภาวะขาดนำารนแรง และ

99

ระบบประสาทสมองสวนกลางผดปกตอาการรวม/อาการ


นอาการ


1 ชอก2. เปนตะครว3. อาเจยน เวยนศรษะ4. สบสน5. ไขสง6. มเลอดออกในอวยวะตางๆ เชน เลอดกำาเดา7. ชก8. หมดสต

ฉกเฉน ประเมนความรสกตว ถอดเสอผาออกใหหมด เปดพดลม ใหออกซเจน ใหสารนำา 5% D/NSS IV เชดตวดวยนำาอณหภมหองใหทวรางกายรวม

ทงดานหลงจนอณหภม ตำากวา 38 ºC พนนำาอณหภมหอง ดวยเครองฉดพนนำา (ถา

ม) สงตอไปสถานบรการทมความพรอม

หมายเหต กลมอาการปวยจากความรอนมกมปจจยเสรมรวม คอ 1. สภาพแวดลอมไมเหมาะสม รอน ไมมลดพด มความชออากาศสง 2. ใสเสอผาหนา มดชด

3. เพงหายปวย 4. อวน

100

5. ออกกำาลงกายหนกเกนไป6. ไดรบนำาไมเพยงพอ และไดรบยาขบปสสาวะดวย

7. กนอาหารมากเกนไป 8. ดมสรา 9. ผสงอาย

39. ภาวะฉกเฉนทางสตนรเวช 1. ความดนโลหตสงขณะตงครรภ แบงเปน 4 ชนด 1.1 Pregnancy-induced hepertension (PH) นยาม ความดนโลหตสงทเกดขนเฉพาะขณะตงครรภ มเกดหลกการตงครรภเกน 20 สปดาหแลว รวมกบการพบโปรตนในปสสาวะและบวมชนดกดปม* (BP>/140/90 มม.ปรอท) 1.2 Chronic hypertension นยาม ผปวยทมความดนโลหตสงมากอนการตงครรภหรอกอนการตงครรภครบ 20 สปดาห และความดนโลหตสงอยเกนระยะ 6 สปดาหหลงคลอด 1.3 Chronic hypertension with superimposed pregnancy- induced hypertension นยาม ผปวยทมความดนโลหตสงมากอนการตงครรภแลวเมอตงครรภเกน 20 สปดาห มอาการความดนโลหตสงเพมขนอกจากเดม 30/15 มม.ปรอท รวมกบมไขขาวในปสสาวะและบวมชนดกดบม 1.4 Late หรอ transient hypertension

101

นยาม ผทมความดนโลหตสงเกดขนภายหลงการตงครรภ 20 สปดาห หรอภายใน 24 ชวโมงแรกหลงคลอด โดยไมมอาการบวมหรอมโปรตนในปสสาวะรวมและความดนโลหตสงจะหายไปภายใน 10 วน หลงคลอดสาเหต : ไมทราบชดเจน แตมปจจยเสยง คอ 1. ทองแรก 2. ตงครรภแฝด 3. ตงครงกอนมภาวะความดนโลหตสง 4. ประวตในครอบครว 5. มโรคความดนโลหตสงหรอโรคไต 6. เบาหวาน 7. ตงครรภไขปลาอก 8. ตงครรภอายมากกวา 35 ป 9. ตงครรภหวบาตร (hydrop fetalis)


ประเมน

อาการ


1 ความดนโลหตสง (ตงแต 140/90 มม.ปรอท ขนไป)

ฉกเฉน ประเมนอาการ สญญาณชพ ฟงเสยงทารกใน

ครรภ ตรวจไขขาวในปสสาวะ (ถาทำาได)

102

2. บวมกดบม3. มโปรตนในปสสาวะ4. ปวดศรษะ5. ตาพรา6. ปวดแนนบรเวณใตลนป หรอใตชายโครงขวา7. ชก

ใหมารดานอนตะแคงซายหวตำา ใหออกซเจน 4-5 ลตร/ นาท สงตอไปสถานบรการทมความพรอม

2. ภาวะทารกขาดออกซเจนขณะอยในครรภ (Intrapartum fetal distress) หมายถง ภาวะททารกอยในอนตรายระหวางการเจบครรภ ซงสวนใหญ หมายถง ภาวะททารกขาดออกซเจน (fetal hypoxia)สาเหต 1. Uterplacental insufficiency ภาวะทมดลกหดตวแลวทำาใหเกดการไหลเวยนโลหตไมเพยงพอ มกเกดจากการผดปกตมารดาทมความดนโลหตตำา หรอจากยา 2. Umbilical cord compression เปนสาเหตทพบบอยทสด เกดจากสายสะดอถกกด เชน ภาวะนำาครำานอย หรอม prolapsed umbilical cord


ประเมน

อาการ


103

1 Tachcardia (เสยงหวใจ ทารกเตนมากกวา 160 ครง/นาท)2. Bradycardia (เสยงหวใจทารกเตนนอยกวา 100 ครง/นาท)3. เสยงหวใจทารกเตนไมสมำาเสมอ พบ meconium หลดออกมาทางปากมดลก (กรณนำาครำาแตก)4. มการดนของทารกนอยลง

ฉกเฉน ประเมนอาการ สญญาณชพ ฟงเสยงทารกใน

ครรภ ใหมารดานอนตะแคงซายหวตำา ใหออกซเจน 5 ลตร/ นาท กรณถงนำาแตกและมนำาเดนดวย ใหสอง

speculum ตรวจหามใชมอ PV1. กรณพบสายรกโผลออกมาจากชองคลอด

ใหสวมถงมอและดนหวเดกขนพอประมาณและรบสงตอ

2. กรณพบมเลอดออกทางชองคลอดจำานวนมากใหเปดเสนเลอดดำาใหสารนำาชนด isotonic กอนสงตอ

3 ภาวะคลอดกอนกำาหนดถงสถานบรการ (Birth before admit)หมายถง มารดาไดผานการคลอดระยะท 3 กอนถงสถานบรการสาธารณสข แตกระบวนดารทำาคลอดยงไมเสรจสน


104


1 ทารกคลอด2. มสายรกตดอยกบรก3. รกยงไมคลอด

ฉกเฉน ใชลกยางแดงดดเสมหะออกจากปากและจมก

ของทารกกระตนใหรอง หากพบวาหยดหายใจใหชวยพนคนชพ

กรณทารกหายใจไมปกตใหผกสายรกดวยดายทสะอาดทาดวย povidone-iodine กอนใชกรรไกรสะอาดตดสายสะดอ หอทารกดวยผาขนหนรกษาความอบอน

ทำาคลอดรก สงมารดา ทารกและรกไปยงโรงพยาบาล

4 ภาวะเลอดออกผดปกตทางชองคลอดหมายถง ภาวะทมเลอดหรอกอนเลอดทมใชประจำาเดอนออกทางชองคลอดแบงเปน 2 กลม คอ เลอดซงออกจากโพรงมดลก ( uterine bleeding) และเลอดซงออกจากบรเวณปากมดลก ชองคลอด และปากชองคลอด (extrauterine bleeding)สาเหต ทพบบอยทสด คอ มะเรวปากมดลก ภาวะ DUB (dysfunctional uterine bleeding ซงเปนภาวะเลอดออกผดปกตทไมพบพยาธสภาพใดๆ) และการแทง


105


1 มเลอดออกทางชองคลอด เปนเลอดทแดงหรอกอนเลอด2. ซด3. วงเวยนศรษะ4. เปนลม5. ชอก6. พบรอยโรคทปากมดลก7. พบเศษรกหรอ conceptus ทปากมดลก8. รกคลอดครบ แตพบ uterine atony

ฉกเฉน ประเมนสญญาณชพ ประเมนภาวะโลหตจางหรอการเสยเลอดมาก

หากพบมการเสยเลอดมาก ใหเปดเสนทางหลอดเลอดดำาไวดวย isotonic fluid

ตรวจภายในหากพบม active bleeding ทปากมดลกใหใช tampom อดไว

คลงมดลก และสวนปสสาวะ สงตอโรพยาบาล

17 8_1_4_1_2

- Icon อาการไมฉกเฉนเนอหาในสวนนจะแสดง

(Text 1)-

(Sound 1)-

106

อาการไมฉกเฉน

เปน icon เพอสามารถคลกเขาสเนอหาสวนตอไปดงน

1. กลมอาการทตอง

วนจฉยแยกโรค

และใหการรกษา

โรคเบองตน

2. กลมอาการตอง

วนจฉยเพมเตม18 8_1_4_1

_2_1

กลมอาการท

ตองวนจฉย

แยกโรค

และใหการรกษาโรคเบองตน

- ตาราง กลมอาการทตอง

วนจฉยแยกโรค

และใหการรกษาโรคเบองตน

(Text 1)

กลมอาการทตองวนจฉยแยกโรคและใหการรกษาโรคเบองตน 1. อาการในระบบทางเดนหายใจ

ไขหวด คดจมก/นำามกไหล ไอ หอบ เสยงแหบ

2. อาการทางตา ห คอ จมก ตามว คนตา ตาแดง/ ตาแฉะ

ปวดตา/เคองตา

(Sound 1)-

107

เจบคอ เจบห/หออ/หตง

3. อาการในระบบทางเดนอาหาร ปวดฟน มรอยโรคในชองปาก

ปวดทอง เบออาหาร ทองเดน ทองผก คลนไส

อาเจยน

4. อาการทางโลหตวทยา/ อาการในระบบหวใจและหลอดเลอด

จดแดง/จำาเขยว ซด (ยกเวนทมขอบงชทมใชโรครายแรง)

เจบหนาอก ใจสน

5. อาการในระบบสบพนธ และทางเดนปสสาวะ

ปสสาวะบอย ขดเบา ตกขาว ประจำาเดอนไมมา/ขาด

6. อาการทางผวหนง ผวหนงขนเปนผนหรอตม

108

อาการคน

7. อาการทางระบบประสาท/กลามเนอ/กระดก/ขอ

ชา ชก/มอเทาเกรง ปวดศรษะ เวยนศรษะ

ปวดขอ ปวดเมอยตามขอ/กลามเนอ ปวดหลง

8. อาการในระบบอนๆ อาการไข ออนเพลย

บวม(ยกเวนทมขอบงชทมใชโรครายแรง)

19 8_1_4_1_2_1_1 แนวทาง

ปฏบตในการ

รกษา

8 อาการ

- ตาราง แนวทางปฏบตในการ

รกษา

8 อาการ

(Text 1) (Sound 1)-

109

1.อาการในระบบทางเดนหายใจ

1.1 ไขหวด : เปนอาการตวรอน (อณหภมปกต) รวมกบนำามกไหล อาจมอาการไอรวมดวย


ประเมน

อาการ


1 ถามอาการรวมกบอาการขอใดขอหนง ตอไปน 1.1 เจบหนาอกมากเวลาหายใจ 1.2 หายใจหอบ 1.3 ฟงปอดมเสยงคอยหรอเสยงกรอบแกรบ(crepitation

ฉกเฉน สงตอทนท โดยใหการรกษาเบองตน ดงน

1. วดสญญาณชพ 2. ดแลภาวะฉกเฉน

110

) 2 มอาการรวมกบอาการขอใดขอหนง ตอไปน 2.1 ปวดในห หออ 2.2 มไขเกด 7 วน


สงตอภายใน 24 ชวโมง โดยพจารณาใหยาเพอบรรเทาอาการตามความจำาเปน

3 ไมมอาการดง ขอ 1 และ 2 3.1 เปนไขหวดโดยไมมอาการอนๆ

ไขหวด นอนพก เชดตว ดมนำามากๆ หามอาบนำาเยน

ถาเบออาหารใหดมนำาหวาน ขาวตม ใหยาลดไข paracetamol พจารณาใหยาเพอบรรเทาอาการตามความจำาเปน

3.2 ถามนำามกใสปรมาณเลกนอย

ไขหวด คอยเชดตวออก ถามนำามกใสปรมาณมากในเดก

อายตำากวา 5 ป ใหใชลกยางแดงเบอร 2 ดดออกหรอคอยเชดออก ในเดกโตและผใหญใหกน chlorpheniramine วนละ 2-3 ครง เมอนำามกแหงแลวควรหยด

ถาไมตองการกนยา แนะนำาใหใชหอมแดงปอกแปลกทบตมในนำารอนแลวผสมนำาอาบหรอใชสด

111

โดยทบแลวไวใตหมอน หรอบรเวณใกลเคยง ชวยลดอาการคดจมก นำามกไหล

3.3 ถาไอเพยงเลกนอย ใหจบนำาอนบอยๆ ถาไอมากใหดมนำาอนมากๆจบ

นำาผง ผสมมะนาว หรอใหยาแกไอ

3.4 ถามไขทกวนเกน 4 วน ทอนซลบวมแดง หรอ เปนจดหนอง นำามกขน เหลองหรอเขยวเกน 24 ชวโมง หรอไอมเสมหะขนเหลอง หรอเขยว

ตอมทอนซลอกเสบหลอดลมอกเสบ

ควรใชยาปฏชวนะ (amoxicillin หรอ crythromycin) 3 วน ถาดขนกนตออก 5-7 วน (ถาเปนทอนซลอกเสบควรใหนาน 10 วน)

ควรสงตอถาไมดขน

3.5 ถามไขทกวนเกน 7 วน หรอมอาการดงขอ 1 และ 2 เกดรวมกนดวยในระยะตอ


ใหการรกษาตามความจำาเปน ควรสงตอ

112

มา

1.2 คดจมก/นำามกไหล : เปนอาการแนนจมก คดจมก หรอมนำามกไหลโดยไมมอาการตวรอน รวมดวย ถามอาการตวรอนรวมดวย ดเรอง ไขหวด“ ”


ประเมน

อาการ


1 ถามอาการรวมกบอาการขอใดขอหนง ตอไปน 1.1 มอาการปวดห หออ 1.2 มตอมนำาเหลอขางคอโต มากกวา 1 ซม. 1.3 มเลอดกำาเดาไหล


สงตอภายใน 1 สปดาห ใหการรกษาตามความจำาเปน

2. ถาไมมอาการดงขอ 1

หวด ใหกน chlorpheniramine หรอ

pseudoephredrine

113

2.1 ถาคดจมก/นำามกไหล ถาไมตองการกนยา แนะนำาใหใชนำามนยคาล

ปตสสดดม หรอใชหอมแดงปอกเปลอกทบตมในนำารอนแลวผสมนำาอาบ หรอใชสดโดยทบแลวไวใตหมอนบรเวณใกลเคยง ชวยลดอาการคดจมกนำามกไหล

2.2 ถามนำามกขนเหลอง หรอเขยวเกด 24 ชวโมง

หวดจากเชอแบคทเรย

ใหยาปฏชวนะ(amoxcyillin หรอ erythromycin) 3 วน

ถาดขนกนตออก 5-7 วน ควรสงตอ ถาไมดขน หรอเปนๆหายๆบอย

2.3 ถาเปนโรคหวดจากภมแพ (มอาการจาม คนคอ คดจมก นำามกใส)

หวดภมแพ ให chlorphrniramine และควรแนะนำาให

หลกเลยงสงทแพ และออกกำาลงกายเปนประจำา

2.4 ถามอาการคดจมก/นำามกไหล เปนๆหายๆ เรอรง หรอมอาการดงในขอ 1 เกดรวมดวย

ตองดารวนจฉยเพมเตม

ควรสงตอ

114

ในระยะตอมา

1.3 ไอ : เปนปฏกรยาตอบสนองของรางกายเพอขบดนนำาเมอก สารแปลกปลอมและอากาศออกจากหลอดลมอยางเฉยบพลน มทงลกษณะทไอแหงๆหรอไอมเสมหะ


ประเมน

อาการ


1 ถามอาการรวมกบอาการขอใดขอหนง ตอไปน 1.1 หายใจหอบ 1.2 มไขหนาวสนมากหรมไข รวมกบเกบหนาอกเวลาหายใจเขา 1.3 ปอดเคาะทบหรอฟงปอด มเสยงหายใจคอย

ฉกเฉน วดสญญาณชพ ดแลภาวะฉกเฉน ให O2 ตามความจำาเปน ใหสารนำาทางหลอดเลอดดำา ตามความจำาเปน ลดไข สงตอทนท

2. ถามอาการรวมกบอาการขอใหขอหนง ตอไปน

เฉยบพลนอาจ วดสญญาณชพ

ใหยาตามอาการ

115

2.1 มไขเกน 7 วน 2.2 นำาหนกลด 2.3 ไอเปนเลอด 2.4 ฟงปอดมเสยงกรอบแกรบ (crepitation) หรอเสยงวด (wheezing) แตไมเหนอยหอบมาก

เปนปอดบวมวณโรคถงลมโปงพอง หรอมะเรง

สงตอภายใน 24 ชวโมง

3 ถามอาการรวมกบอาการขอใดขอหนง ตอไปน 3.1 ถาไอมเสมหะเหลองหรอเขยว

หลอดลมอกเสบจากเชอแบคทเรย

แนะนำาพกผอน ดมนำาอนมากๆ งดสบบหร เหลานำาแขง นำาเยน ของทอด ของมน

ใหยาลดไข (paracetamol) ถามไข ใหยาขบเสมหะ แกไขตามความจำาเปน ใหยาปฏชวนะ (amoxicillin หรอ

cotrimoxazole) หรอ erythromycin) 3 วน

ถาดขนกนจออก 5-7 วน ควรสงตอถาไมดขน

116

3.2 ถาจามบอย คดจมก คนคอ

ภมแพ ใหยาแกแพ เชน chlorpheniramine ยา

แกไอ หลกเลยงสงทแพและออกกำาลงกายเปนประจำา ควรสงตอ ถาอาการไมดขนภายใน 1 สปดาห

4 ถามอาการรวมกบอาการขอใดขอหนง ตอไปน 4.1 ไอมเสมหะสขาว

4.2 ไอแหงๆ 4.3 ถามไข 4.4 ถามไขเกน 7 วนนำาหนกลด ไอนานเกน 3 สปดาห หรอรสกเหนอย หอบงาย


แนะนำาพกผอน, จบนำาอนๆหรอนำาผงผสมมะนาวบอยๆ

งดบหร เหลา นำาแขง นำาเยน ของทอดของมนๆ

ใหยาแกไข ใหยาลดไข ควรสงตอ

117

1.4 หอบ : มอาการหายใจหอบลกหายใจเรว หายใจขดหรอลำาบากอาการรวม/อาการ


นอาการ


1 ถามอาการรวมกบอาการขอใดขอหนง ตอไปน 1.1 มไข 1.2 เจบหนาอก 1.3 บวม 1.4 ซด 1.5 ทองเดนรนแรง 1.6 มประวตเปนเบาหวาน


1. วดสญญาณชพ2. ดแลภาวะฉกเฉน (ABCs)3. เจาะเลอดปลายนว ดนำาตาลในเลอด ในกรณประวตเปนเบาหวาน4. พจารณาใหสารนำาทางหลอดเลอดดำาตามความจำาเปน ถานำาตาลในเลอดสงพจารณาให NSS หรอ N/25. ถามเสยงวด (wheezing) ใหยาขยายหลอดลม

2. ถาไมมอาการดงขอ 1 2.1 มประวตเปนโรคหดหรอใหเครองฟง ตรวจปอดมเสยงวด

โรคหด ใหยาขยายหลอดลมชนดพน ควรสงตอ ถาไมดขนหลงพนยา 2 ครง หางกน

15 นาท

118

(wheezing) 2.2 หายใจหอบลก มอจบเกรงทงสองขาง มอาการหลงทเรองขดใจ

กลมอาการระบายลมหายใจเกน

หายใจในกรวยกระดาษ หรอถงพลาสตก แนะนำาใหหายใจเขาออกชา ไมควรใหออกซเจน สอบถาม-แนะนำาญาตผปวย ควรสงตอ ถาไมดขนใน 30 นาท

2.3 ถาไมมอาการในขอ 2.1 และ 2.2

ฉกเฉน/ตองการวนจฉยเพมเตม


1.5 เสยบแหบ : มอาการเสยงแหบแห ผดไปจากปกตถามอาการเปนหวด เจบคอหรอไอ รวมดวยดเรอง คดจมก“ /นำามกไหล/เจบคอ/ไอ”


ประเมน

อาการ


119

1 ถามอาการหายใจหอบ หรอหายใจลำาบากรวมดวย


1. วดสญญาณชพ2. ดแลภาวะฉกเฉน (ABCs)

2. ถามอาการรวมกบอาการขอใดขอหนง ตอไปน 2.1 เสยงแหบเกน 3 สปดาห 2.2 คลำาไดกอนแขงทขางคอ


ควรสงตอภายใน 3 วน อาจเปนเนองงอกของระบบหายใจ

ใหยาตามความจำาเปน

3 ถาไมมอาการในขอ 1 และ 2


งดเหลา บหร พกการใชเสยง พยายามใหนอยทสด ดมนำาอนมากๆ สดไอนำารอนนานครงละ 5 นาท วนละ 2 ครง ถามไขให paracetamol ถามนำามก หรอเสมหะขนเหลองหรอเขยว หรอ

ทอนซลอกเสบ ใหยาปฏชวนะ (penicillin V หรอ amoxicillin หรอ crythomycin ) 3 วนถาดขนกนตอ 5-7 วน

120

ควรสงตอ ถามอาการอยางใดอยางหนงตอไปน1. ไมทเลาใน 3 วน

มเสยงแหบนานเกน 3 สปดาห มไขนานเกน 1 สปดาห

2 อาการทาง ตา ห จมก คอ 2.1 ตามตว : ตามองเหนไมชดหรอมดมว หมายเหต : ถามขตา ดเรอง ตาแฉะ“ ”


ประเมน

อาการ


1 ถามอาการรวมกบอาการขอใดขอหนง ตอไปน 1.1 ปวดตารนแรง 1.2 ตงมดมว


1. ใหการรกษาเบองตน2. ปดตาและใหยาแกปวด

121

ลงฉบพลนทนท 1.3 เกดขนหลงไดรบบาดเจบทตา 1.4 รมานตา 2 ขางไมเทากน 2. มประวตเปนโรคเบาหวานหรอความดนโลหตสง

ภาวะแทรกซอนจากเบาหวานหรอความดนโลหตสง

สงตอภายใน 1 สปดาห ใหคำาแนะนำาการควบคมโรคเบาหวานหรอความ

ดนโลหตสง

3 ถาไมมอาการดงในขอ 1 และ 2 3.1 มองเหนไมชด เฉพาะมองใกลหรอ มองไกล

สายตาผดปกตตองการตรวจ

ตรวจวดสายตาเบองตน สงตอภายใน 2 สปดาห

122

วดสายตาเพมเตม

3.2 สายตาคอยๆ มวลงอยางชาๆ กนเวลาเปนแรมเดอน แรมป และตรวจพบเลนสตาขน

ตอกระจก สงตอภายใน 1 เดอน

3.3 ถาไมมอาการดงกลาวขางตน


สงตอภายใน 1 สปดาห

2.2 คนตา : มอาการคนยบๆทตา โดยไมมอาการปวดตา เคองตา ตาแดง ตาแฉะรวมดวยถามอาการปวดตา เคองตา ตาแดง/ตาแฉะรวมดวย ดเรอง ปวดตา“ /เคองตา ตา” “แดง/ตาแฉะ”


ประเมน

อาการ


123

1 ถามอาการหนงตาบวมคนเกดขนฉบพลน

อาจเกดจากการแพยาอาหารหรอสารเคม

ใหยาแกแพ chlorpheniramine หลกเลยงสงทแพ ควรสงตอ ถามอาการอยางใดอยางหนง ตอ

ไปน1. ถาไมดขนภายใน 3 วน2. หนงตาบวมจนลมไมได3. มอาการหายใจลำาบากรวมดวย4.พจารณาให chlorpheniramine เขากลามเนอกอนสงตอ หรอใหสารนำาทางหลอดเลอดดำา

2. ถามอาการคนตาเปนๆ หายๆ ประจำาหรอมประวตเปนโรคภมแพ

เยอตาอกเสบจากการแพ

ใหยาหยอดตากลมตานฮสตามน เชน histaoph หยอดวนละ 2-3 ครง

หลกเลยงสงทแพ ควรสงตอถาไมดขนภายใน 3 วน

3 ถาไมมอาการดงในขอ 1 และ 2


ใหหลกเลยงสงทระคายเคอง (เชน ควน ฝน ลม แสงแดด) แนะนำาสวมแวนกนแดด

ใหยาแกแพ เชน chlorpheniramine ควรสงตอถาไมดขน ใน 3 วน

124

2.3 ตาแดง/ตาแฉะ : มอาการตาแดง หรอมขตาอาการรวม/อาการแสดง ประเมน

อาการการรกษาเบองตน/สงตอ

1. ถามอาการรวมกบอาการ ขอใดขอหนง ตอไปน1.1 ปวดตารนแรง1.2 ตามดมวลงฉบพลนทนท

ฉกเฉน ปดตา ใหยาแกปวดคามความจำาเปน ควรสงตอทนท

2. ถาไมมอาการดงในขอ 12.1 มขตาสเหลองหรอเขยว หรอมขตาเลกนอยและเคองตา นำาตาไหล

เยอบตาอกเสบ

ใชยาหยอดตา/ยาปายตาปฏชวนะ ปดตา ใหยาปฏชวนะ (Doxycycline หรอ

amoxicillin) แนะนำาหลกเลยงการขยตา งดวายนำาและ

ใหแยกของใช เพอปองกนการตดตอผอน ในชวงการระบาดของโรคตาแดง ใหหยด

พกและแยกนาน 3-5 วน พรอมทงสงรายงานโรคตามแบบรายงาน

ควรสงตอ ถามอาการอยางใดอยางหนง ตอไปน

125

1. อาการไมดขนใน 3 วน2. มอาการตาพรามว3. หนงตาบวมแดง4. พบในทารกแรกเกด

2.2 ตาขาวเปนปนแดง หรอเปนรอยหอเลอด โดยไมมขตาเกดหลงไดรบบาดเจบทตา หรอมอาการ ไอรนแรง

เลอดออกใหเยอบตา

ใหสงเกตดอาการ 1-2 สปดาห ซงมกจะคอยๆจางหายไปไดเอง

หามขยตา หรอใชยาหยอดตา ควรสงตอ ถามอาการปวดตา หรอพรามว

รวมดวย

2.4 ปวดตา/เคองตา : มอาการปวดเจบทตา หรอเคองตา นำาตาไหล ถามอาการตาแดง ตาแฉะรวมดวย ดเรอง ตาแดง“ /ตาแฉะ”อาการรวม/อาการแสดง ประเมน


1. ถามอาการรวมกบอาการ ขอใดขอหนง ตอไปน1.1 ปวดตารนแรง

ฉกเฉน/

ตอหน

สงตอทนท ใหยาตามความจำาเปน

126

1.2 ตามดมวลงฉบพลนทนท2. ถามอาการหนงตาบวมแดงรอน


ควรสงตอภายใน 24 ชวโมง ใหยาแกปวดตามความจำาเปน

3. ถาไมมอาการดงในขอ 1 และ 2 3.1 เปนตมฝทขอบเปลอกตา

กงยง ใหประคบดวยนำาอนจดๆ และใชยาหยอดตาปฏชวนะ หยอดทก 2 ชวโมง

Aspirate หรอ ทำา I/C (ถาทำาได) เฉพาะ External type hordeolum

ในกรณทตมหนองใหญ หรอมมากกวาหนงตมใหยาปฏชวนะ Dicloxacillin หรอ (erythromycin) นาน

3-5 วน ควรสงตอ ถาไมดขนใน 3 วนหรอเปนๆ

หายๆ บอย3.2 มอาการเคองตาหลงถกฝนหรอเศษผงเขาตา

ใหกะพรบตาในนำาสะอาด หรอใชไมพนสำาลเขยออก หรอลางตาตามคมอหตถการ

ควรสงตอ ถายงไมหายเคอง หรอสงสยเศษผงคาอยในตา

3.3 ถาตรวจพบเยอเหลองๆ

ตอเนอ ใหใชยาหยอดตาลดการระคายเคอง หยอดทก 2 ชวโมง

127

แดงๆ ทตาขาว ตรงหวตาหรอหางตา และมอาการเคองตารวมดวย

แนะนำาหลกเลยงฝน แสงแดด และลมแรง หรอแนะนำาใสแวนตาดำา

ควรสงตอ ถาไมดขนใน 3 วน หรอตอเนอลามเขาตาดำา

3.4 ถาปวดรอบๆ กระบอกตา รวมกบอาการปวดตบๆ ทขมบนานเปนชวโมงๆ หรอเปนวนโดยมเหตกำาเรบชดเจนและเปนๆ หายๆ มาตงแตวยรน หรอวยหนมสาว ความดนโลหตปกต

ไมแกรน ใหยาแกปวด (paracetarmol) กนทนทเมอเรมมอาการ แลวนอนหลบสกตนหรอนงพกผอนหายใจเขาออกยาวๆ ในหองทมด เงยบ และเยน สบาย

แนะนำาวธปองกนโดยพยายามหลกเลยงเหตกำาเรบถาหลกเลยงไมได หรอยงปวดบอยใหกน amitriptyline 10 มก. วนละครงกอนนอน

ควรสงตอ ถามอาการอยางใดอยางหนง ตอไปน1. ถากนยาแลวไมทเลา2. ปวดนานเกน 3 วน ปวดแรง หรอถขน

กวาเดม3. มอาการครงแรกเมออายมากกวา 40 ป4. หรอความดนโลหต SBP ≥ 140 หรอ

DBP ≥ 90 ปรอด3.5 ปวดบรเวณรอบๆห Cluste ใหยาแกปวด paracetamot หรอยากลม

128

ระบอกตา หนงตาบวม นำาตาไหล ปวดตอๆ นานเปนชวโมง

r heada

che

NSAIDs เชน ไอบโพรเฟน กนวนละ 2-3 เวลา หลงอาหารทนท

ถายงปวดใหกน amitriptyline 10 มก. วนละครงกอนนอน

3.6 ถาปวดตารอบๆ กระบอกตา รวมกบอาการคดจมกและมนำามก หรอเสมหะขนเหลอง หรอเขยวและไอ มเสมหะ เวลากลางคน (post nasaldrip)

ไซนสอกเสบ

ใหยาแกปวด ยาลดนำามก (pseudoephedrine) ใหยาปฏชวนะ (amoxicillin หรอ

cotrimoxazole หรอ erythromycin) 3-5 วน ถาดขนใหกนตอจนครบ 14 วน

ควรสงตอ ถาไมดขนหรอเปนๆ หาย

4. ถาไมมอาการดงกลาวขางตน4.1 ถาปวดตา

กลามเนอตา

ลา

ใหพกการใชสายตา กนยาแกปวด ควรสงตอ ถามอาการอยางใดอยาหนง ตอ

ไปน1. ถากนยาแกปวดไมทเลา2. มอาการตาพรามว3. ปวดนานเกน 3 วน

4.2 ถาเคองตา ใหหลกเลยงสงระคายเคอง เชน ควนฝนงดวายนำาในสระ

ควรสงตอ ถามอาการไมดขน ใน 3 วน

129

2.5 เจบคอ : เปนความรสกเจบคอ หรอแสบภายในลำาคอ อาจมไขรวมดวยหรอไมกได ถามนำามกหรอไอรวมดวยดเรอง นำามกไหล ไอ“ ” “ ”

อาการรวม/อาการแสดง ประเมนอาการ


1. มอาการรวมกบอาการขอใดขอหนงตอไปน1.1 ถามอาการหายใจหอบหรอหายใจลำาบาก

ฉกเฉน ควรสงตอทนท โดยใหการรกษาเบองตน ดงน

1. วดสญญาณชพ2. ดแลภาวะฉกเฉน ( ABCs)

2. ถามตอมนำาเหลองขางคอโตมากกวา 1 ซม. หรออาการเจบคอนานเกน 3 สปดาห


สงตอภายใน 1 สปดาห ใหยารกษาตามความจำาเปน

3. ถาตรวจพบวาเปนทอนซลอกเสบ (มไขทอนซลบวมแดง หรอมจดหนอง)

ตอมทอนซลอกเสบ

กลวคอดวยนำาเกลอ ใหยาลดไข รบประทานอาหารออน รสไมจด ใหยาปฏชวนะ (penicillin V หรอ

dicloxacillin หรอ amoxicillin) 3 วน ถาดขนกนตออก 7 วน

130

ควรสงตอ ถาไมดขน4. ถาสงสยกางปลาหรอกระดกตดคอ (เจบคอเกดขนทนทขณะรบประทานอาหาร)

กางปลาหรอ

กระดกตดคอ

ใหการปฐมพยาบาลเบองตนโดยใชปากคบดงกางปลาออก ถามองเหน

ถาไมพบกางหรอกระดก และยงเจบยใหสงเกตอาการตอ และใหยาปฏชวนะปองกนการตดเชอ(penicillin V หรอ erythromycin หรอ amoxicillin) นาน 3-5 วน

ควรสงตอภายใน 24 ชวโมง ถาไมดขน5. ถาไมมอาการดงในขอ 1-45.1 ตรวจพบคอไมแดงทอนซลไมโต

กลวคอดวยนำาเกลอ หรอใชใบฟาทลายโจรสด 1 กำามอ ตมกบนำานาน 10- 15 นาท ดมกอนอาหารวนละ 3 ครง

พจารณาใหยาอมสมนไพรบรรเทาอาการเจบคอ

งดเหลา บหร ถามไขใหยาลดไข และใหยาตามอาการ

2.6 เจบห/หออ/หตง : มอาหารเจบปวดในชองห หรอหออ หตง มเสยงดงในห ขางหนงหรอ 2 ขาง



131

1. ถามอาการรวมกบอาการขอใดขอหนงตอไปน1.1 เจบมากจนนอนไมหลบหรอรองกวน (ในเดก)1.2 วงเวยง1.3 อาเจยน1.4 พบหลงเปนหวด หรอเจบคอ1.5 มนำาหนองไหล1.6 สงสยมแมลงเขาห

ถามไขหรอปวด ใหยาแกปวดลดไข ถาสงสยมแมลงเขาห

1. มองเหนตวแมลง หากแมลงตายและอยตนใหคบออกดวย ear forceps

2. กรณมองไมเหนตวแมลง ใหหยอดหดวย glycerine หรอนำามนพช

3. คบไมออก หรอมองไมเหนใหสงตอ

2. ถามอาการรวมกบอาการขอใดขอหนงตอไปน2.2 หออ รวมกบอาการหวดหรอภมแพ2.3 มเสยงดงในห

ถาเปน ear wax impact ใหยาละลายขห

ให pseudoephedrine 1×2 รวมกบการปดปากปดจมก เปาลมออกห

ควรสงตอภายใน 1 สปดาห

3. ถาไมมอาการดงในขอ 1 และ 2 3.1 ถาดงใบหขยบไปมา

หชนนอก

อกเสบ

ถามไขหรอปวด ใหยาแกปวดลดไข ใหยาปฏชวนะ (dicloxacillin หรอ

erythromycin ) 3 วน ถาดขนกนตอ

132

รสกเจบมากขน อก 7 วน ควรสงตอ ถากนยา 3 วน แลวอาการไมด

ขนหรอปวดมาก 3. อาการในระบบทางเดนอาหาร 3.1 ปวดฟน : มอาการปวดฟน



1. ถามรอาการรวมกบอาการขอใดขอหนง ตอไปน1.1 มไข1.2 คางบวม1.3 เหงอกบวม1.4 ฟนคด1.5 ฟนแตก

ตองการรกษา

จากทนตแพ

ทย

สงตอภายใน 24 ชวโมงใหยาบรรเทาปวดลดไข หรอ อาจใชกานพล

2. ถาไมมอาการดงขอ 1 แตมอาการหรอตรวจพบดงตอไปน2.1 ฟนผ2.2 เหงอกอกเสบ

อาการปวดฟน

ทรอสงเกตอาการ

ใหยาแกปวด ในกรณเหงอกอกเสบใหยาปฏชวนะ

(amoxicillin) นาน 3-5 วน สงปรกษาทนตแพทย

133

2.3 ปวดฟนเปนๆ หายๆ ได

3.2 รอยโรคในชองปาก : มอาการเจบปาก มแผลมนปากหรอรอบๆ รมฝปากอาการรวม/อาการแสดง ประเมน


1. เหงอกอกเสบมสแดงบางครง มเลอดออกเวลาแปรงฟน

เหงอกอกเสบ(gingivitis)

กลวปากดวยนำาเกลอ ใหยาปฏชวนะ (amoxicillin) นาน 3-5

วน สงปรกษาทนตแพทย

2. ถาเจบในปากและพบแผลตนรปกลม หรอรปไข ขนาดเลกกวา 1 ซม. เนอเยอสเหลองหรอเทาปกคลมมกพบทกระพงแกม เพดานออน ลน

แผลแอฟทส(แผลรอนใน)

กลวปากดวยนำาเกลอ ให TA oral paste ทาแผล กอนอาหาร 3

เวลา ควรสงตอ ถาไมดขนใน 1 สปดาห หรอ

อกเสบมากขน

3. ถามตมใส 1-2 ตม ขนทรมฝปาก

เรม ควรสงตอ เพอใหแพทยพจารณาใหยาตานไวรส(acyclovir) ชนดรบประทาน

4. ถามแผลเป อยทมมปาก(คนไขมฟนในปาก

ปากนกกระจอก

ให antibiotic cream ใหวตามนบ 2 หรอบรวม

134

ครบหรอยงมฟนกรามทใชบดเคยวอาหารได)

ควรสงตอ ถาไมดขนใน 1 สปดาห หรอ เปนๆ หายๆ บอย

5. ถามแผลเป อยทมมปาก(คนไขใสฟนปลอมหรอไมมฟนกรามทใชเคยวอาการ)

เชอรา ใหยาทาเชอรา (clotrimazole) ทามมปาก สงปรกษาทนตแพทย

6. ถามป นสขาวขนจบอยบนลน กระพงแกม เพดาน ปากและป นนสามารถขดออกได

เชอรา ให mycostatin oral suspension หยดผสมในนำา

ใหอมบวนปาก แลวสงตอทนตแพทย ภายใน 7 วน

7. รอยโรคอนๆ ในชองปากนอกเหนอไปจากทพบในขอ 1-6

สงปรกษาทนตแพทย

3.3 คลนไสอาเจยน : มอาการอาเจยน มเศษอาหารหรอเสมหะออกมา อาจมอาการคลนไสรวมดวยหรอไมกได ถามอาการไข ปวดศรษะ เวยนศรษะ ปวดทอง ทองเดนรวมดวยดเรอง ไข ปวดศรษะ เวยนศรษะ ปวดทอง ทองเดน ประกอบ“ ” “ ” ” ” “ ” “ ”




135

3. ถามอาการรวมกบอาการขอใดขอหนงตอไปน3.1 อาเจยนเปนเลอด3.2 อาเจยนรนแรง3.3 ปวดศรษะรนแรง3.4 ปวดทองรนแรง3.5 ทองเดนรนแรง3.6 มภาวะขาดนำารนแรง

ฉกเฉน ควรสงตอทนท โดยใหการรกษาเบองตน ดงน

วดสญญาณชพ ดแลภาวะฉกเฉน (ABCs) ใหสารนำาทางหลอดเลอดดำา ตามความ

จำาเปน

2. ถามอาการรวมกบอาการขอใดขอหนงตอไปน2.1 ซด2.2 ดซาน2.3 บวม2.4 นำาหนกลด2.5 กนอาหารไมได


สงตอภายใน 3 วน ใหยาแกอาเจยน (dimenhydrinate

หรอ domperidone) ใหยาเพอบรรเทาอาการตามความจำาเปน ถามภาวะขาดนำาใหสารละลายนำาตาลเกลอ

แร พจารณาใหสารนำาทางหลอดเลอดดำาตาม

ความจำาเปน

3. ถาไมมอาการดงในขอ 1 และ 2

ตงครรภ

ทำาการทดสอบการตงครรภ ถาพบวาตงครรภแนะนำาการฝากครรภ

136

3.1 ถามประวตขาดประจำาเดอน3.2 ถามอาการหลงกนยาหรอดมเหลา

กระเพาะอาหารอกเสบ

ควรหยดยา/สรา แนะนำางดอาการรสจด และไมรบประทาน

อาหารอมเกนไป ถาแนนทองแสบทอง กนยาแกทออดและยา

ranitidine ถาทเลาใหยาตอเนอง 1-2 เดอน

ควรสงตอ ถามอาการอยางใดอยางหนงตอไปน1. ถาไมดขนใน 24 ชวโมง2. มโรคประจำาตวทตองกนยาตอ

3.3 ถามอาการอาเจยนเวลาไอ (พบบอยในเดกเลก) ดเรอง ไขหวด ไ“ ” “อ ประกอบ”

ใหการรกษาโรคทเปนสาเหต

3.4 ถามอาการเวลาขนรถลงเรอ หรอนงเครองบน

เมารถ ใหกนยาแกอาเจยน dimenhydrinate การปองกน ใหรบประทานอาหารกอนเดน

ทาง 30 นาท3.5 ถามอาการแสบทองเวลาหว หรอจกแนน

โรคกระเพาะ

ใหกนยาตานกรด และ ranitidine ถาดขนใหยาจนครบ 6-8 สปดาห

137

เวลาอม รวมดวย อาหาร แนะนำางดอาหารรสจด รบประทานอาหารใหตรงเวลา

ควรสงตอ ถามอาการอยางใดอยางหนงตอไปน1. ถาไมดขนใน 1 สปดาหหรอเปนๆ หายๆ

เรอรง2. นำาหนกลด อาเจยน ถายดำา ซดหรอ

ดซาน3. อายมากกวา 40 ป



งดอาหารแขง ปรอยอยยาก กนอาหารเหลว เชน ขาวตม โจก ดมสารละลายนำาตาลเกลอแร ทละนอยแต

บอยๆ ใหยาแกอาเจยน dimenhydrinate หรอ

domperidone ควรสงตอ ถามอาการอยางใดอยางหนงตอ

ไปน1. ถาอาการไมดขนใน 24 ชวโมง2. ดมนำาไมได3. ออนเพลยไมมแรง4. เปนๆ หายๆ เรอรง

138

3.4 ปวดทอง : เปนอาหารปวดเจบ จกแนน ทองอดเฟอ หรอปวดบดเกรงเปนพกๆ ในบรเวณชองทองถามอาการทองเดนรวมดวยดเรอง ทองเดน“ ”



1. ถามอาการรวมกบอาการขอใดขอหนง ตอไปน1.1 ชอก : ชพจรเบาเรวความดนโลหตตำา1.2 ปวดทองรนแรง/ปวดตดตอกนนานเกน 6 ชวโมง หรอปวดทองคลอดหรอแทงบตร1.3 อาเจยนรนแรงหรออาเจยนเปนเลอด1.4 มประวตไดรบบาดเจบททอง

ฉกเฉน สงตอทนท โดยใหการรกษาเบองตน ดงน1. วดสญญาณชพ ประเมนภาวะชอก2. ดแลภาวะฉกเฉน (ABCs)3. แนะนำางดนำาและอาหาร4. ใหสารนำาทางหลอดเลอดดำา

139

1.5 เวลาเคลอนไหวกระทบกระเทอนถกรสกเจบมาก หรอใชมอกดหนาทองจะเจบมาก1.6 ถาปวดบรเวณลนปลกษณะเจบจกแนนราวขนไปขากรรไกร คอหรอแขน เปนนานครงละ 3-5 นาท1.7 มประวตผาตดในชองทอง และ/หรอไมผายลม

2. ถามอาการรวมกบอาการขอใดขอหนง ตอไปน2.1 มไขหนาวสน หรอมไขเกน 7 วน2.2 ซด2.3 ถายดำา2.4 ดซาน


สงตอภายใน 24 ชวโมง วดสญญาณชพ ประเมนอาการปวดทอง พจารณาใหการรกษาพยาบาลเบองตน

ตามความจำาเปน พจารณาใหสารนำาทางหลอดเลอดดำาตาม

ความจำาเปน

140

2.5 ปสสาวะเปนเลอด3. ถาปวดทองบดเกรงเปนพกๆ รวมกบอาการ ตอไปน3.1 ปวดใตชายโครงขวาหรอใตลนป (สงสยนวในถงนำาด) หรอปวดบรเวณทองนอยซาย/ขวา และราวไปทอณฑะหรอชองคลอด สงสยนวในทอไต


สงตอภายใน 1 สปดาห ใหยาลดการหดเกรงบรรเทาอาการปวด

(antispasmodic) ประเมนอาการปวด สงเกตลกษณะ

ปสสาวะ

3.2 ถาปวดทองนอยในผหญงขณะมประจำาเดอน

ปวดประจำาเดอน

ใหยาแกปวดหรอ antispasmodic ควรสงตอ ถามอาการขอใดขอหนงตอไป

น1. อาการปวดรนแรง2. กนยาแลวไมบรรเทา3. มอาการดงขอ 1,24. ปวดครงแรกเมออายมากกวา 25 ป



ใหการดแลรกษาเบองตน ใหยา antispasmodic บรรเทาอาการ

ปวด ถาดขนตรวจหาสาเหต เชน ทองผก ทอง

141

เดน มลมในลำาไส และใหการรกษาตามสาเหตทพบควรสงตอ ถาไมดขนใน 6 ชวโมง หรอมอาการดงขอ 1,2

4. ถาปวดทองบรเวณลนปรวมกบอาการ ตอไปน4.1 ถาปวดแสบหรอจกแนนตรงลนป กอนหรอหลงอาหาร

โรคกระเพาะอาหาร

แนะนำาใหรบประทานอาหารตรงเวลา งดอาหารเผด นำาอดลม ชา กาแฟ บหร

แอลกอฮอลยาทมฤทธระคายกระเพาะ เชน ยาตานการอกเสบทไมใชสเตยรอยดหรอยาอนๆ

แนะนำาใหออกกำาลงกาย เปนประจำา ใหยาตานกรด (antacid) และยา

ranitidine นาน 1 สปดาห ถาดขนใหยาตออก 6-8 สปดาห (ยาตานกรด ตองรบประทานหางจากยา ranitidine อยางนอย 2 ชวโมง)ควรสงตอ ถามอาการอยางใดอยางหนงตอไปน1. ถาไมดขน ใน 1 สปดาหหรอเปนๆ

หายๆ2. นำาหนกลด อาเจยน ถายดำา ซดหรอ

ดซาน

142

4.2 ปวดทองรวมกบนำาหนกลด


ใหยาตามอาการ และ สงตอภายใน 1 สปดาห

5. ถามอาการปวดบรเวณทองนอยรวมกบอาการตอไปน5.1 ปสสาวะกะปรดกะปรอย

กระเพาะปสสาวะอกเสบ

ใหดมนำามากๆ แนะนำาไมกลนปสสาวะ ใหยาปฏชวนะ amoxicillin หรอ

cotrimoxazole 3 วน ควรสงตอ ถามอาการอยางใดอยางหนง ถาไมดขน หรอถายปสสาวะเปนเลอด มไขหนาวสน พบอาการดงกลาวในผชาย

5.2 ถาปวดทองนอยขณะมประจำาเดอน

ปวดประจำาเดอน

ใหยาแกปวด หรอ antispasmodic ควรสงตอ ถามอาการอยางใดอยางหนง

ตอไปน1. ถากนยาไมบรรเทา หรอปวด

รนแรง2. มอาการในขอ 1,23. ปวดครงแรกเมออายมากกวา 25

ป5.3 ถาปวดทองนอย ตองการ ใหยาบรรเทาปวด

143

โดยอาการไมเขากบขอ 5.1 และขอ 5.2

วนจฉยเพมเตม

ควรสงตอ ถาไมดขน หรอมอาการดงในขอ 1,2 เกดรวมดวยในระยะตอมา

6. ถาไมมอาการดงกลาวขางตน


ใหยาบรรเทาปวด ควรสงตอ ถาไมดขน หรอมอาการดงใน

ขอ 1,2 ในระยะตอมา

3.5 ทองเดน : ถายเหลวถายเปนนำา และบอยถายเปนมกปนเลอดอาการรวม/อาการแสดง ประเมน


1. ถามอาการรวมกบอาการขอใดขอหนงตอไปน1.1 ชอก1.2 ภาวะขาดนำารนแรง1.3 กดเจบตรงทองนอยตรงดานขวา1.4 อาเจยนรนแรง

ฉกเฉน สงตอทนท โดยใหการรกษาเบองตน ดงน วดสญญาณชพ พจารณาดแลภาวะฉกเฉน (ABCs) งดนำา และอาหารในรายทสงสยไสตง

อกเสบและใหสารนำาทางหลอดเลอดดำาตามความจำาเปนหรออาเจยนมาก

2. ถามอาการรวมกบอาการขอใดขอหนงตอไปน2.1 มไขหนาวสนมาก หรอสงสยไขมาลาเรย2.2 มไขเกน 7 วน


สงตอภายใน 24 ชวโมง พจารณาใหยาและสารนำาทางหลอดเลอด

ดำาตามความจำาเปน

144

2.3 ซด2.4 ดซาน3. ถามอาการทองเดนนานเกน 7 วน และมอาการนำาหนกลด



4. ถาไมมอาการ ดงขอ 1-3 และมอาการถายเปน มกปนเลอด

บด ให ORS ถามภาวะขาดนำา ใหยาลดไขถามไข ในผใหญใหยาปฏชวนะ เชน

cotrimoxazole 2 เมดวนละ 2 ครง 5 วน หรอ nofloxacin ครงละ 400 มก. วนละ 2 ครง 5 วน

ในเดกโตใหแบบเดยวกบผใหญ แตใชแคครงหนงของผใหญในเดกเลกให cotrimoxazole นำาเชอม นาน 5 วน

ควรสงตอ ถามอาการอยางใดอยางหนงตอไปน

ถากนยา 2 วนแลวไมดขน ถายอจจาระเหมนเหมอนหวกงเนา มอาการขอ 1-2 เกดรวมในระยะตอมา

5. ถาถายเปนนำา หรอ อจจาระ แนะนำาใหกนอาหารยอยงาย ไมเผด หรอ

145

ถายเหลวและไมมอาการอนรวม

รวง มนจดในทารก ใหดมนมแมตามปกต ถาดมนมผสมในระยะ 2-4 ชม . แรกใหผสมนมจางลงเทาตว

ให ORS ในรายทเพงรบประทานยาบางชนดแลวม

อาการใหหยดยาเหลานทนท ไดแก colchicines erythromycin หรอยาระบาย

ในรายทถายมาก พจารณาให absorbent เชน kaolinpectai หรอ activated charcoal

พจารณาใหสารนำาทางหลอดเลอดดำาตามความจำาเปน อยางใดอยางหนง

ถามไขใหยาลดไข ควรสงตอ ถามอาการอยางใดอยางหนง

ตอไปน1. ถาอาการไมทเลาใน 48 ชม.2. ดม ORS ไมได3. มอาการ ดงในขอ 1-2 เกดรวมดวยใน

ระยะตอมา

146

3.5 ทองผก : ถายอจจาระแขง หรอไมถายนานกวาทเคยเปนปกตนสยอาการรวม/อาการแสดง ประเม

นอาการ


1. ถามอาการรวมกบอาการขอใดขอหนงตอไปน1.1 ปวดทองรนแรง1.2 อาเจยนรนแรง1.3 กดเจบบรเวณทอง

ฉกเฉน สงตอทนท โดยใหการรกษาเบองตน ดงน งดนำา และอาหาร ถามภาวะขาดนำา ใหสารนำาทางหลอดเลอด

ดำา

2. ถามอาการรวมกบอาการขอใดขอหนงตอไปน2.1 นำาหนกลด2.2 ทองผกนานเกน 1 สปดาห2.3 ถายอจจาระเปนเลอด

ตองการ


สงตอภายใน 3 วน


ตองการ

วนจฉย


147

เพมเตม

3.1 ถามสาเหตจากการกนยา เชน ยาแกทองเดน ยาแกปวดทอง ยาแกแพ ยาแกหวด ยานอนหลบ ยาทางจตประสาท ยาตานกรด ยาลดความดน ยาเมดแคลเซยม ยาธาตเหลก ยาขบปสสาวะ เปนตน

ทองผกจากยา

ควรงดยา (ถาเปนยาบรรเทาอาการ) หรอแนะนำาใหไปพบแพทยทจายยา (ถาเปนยาทจำาเปนตองกนตอเนอง)

3.2 ถามสาเหตจากการดมชา กาแฟ หรอแอลกอฮอล มากเกนไป

ฉกเฉน ควรงดชา กาแฟ หรอแอลกอฮอล ควรปฏบตตวดงน

1. ฝกถายอจจาระใหเปนเวลาทกวน อยารบเรง จนกลนอจจาระเปนนสย

2. กนผกและผลไมใหมากขน3. ดมนำามากๆ4. ออกกำาลงกาย หรอบรหารกลามเนอ

หนาทองเปนประจำา

3.3 ถาปฏบตดงกลาว ทองผก ใหกนนำามะขาม นำาลกพรน หรอยาระบาย

148

แลวยงไมไดผล (เชนมะขามแขก milk of mangesis bisacodyl)

ควรสงตอ ถาไมหายทองผกใน 1 สปดาห

3.7 เบออาหาร : มอาการไมอยากรบประทานอาหาร หรอรบประทานไดนอยกวาปกต โดยไมมอาการเจบปวยอนๆ รวมดวยชดเจนหมาเหต : ถามอาการอนๆ รวมดวย (เชน ไข เจบคอ เจบปาก เปนหวด ไอ ปวดทอง ทองเดน ซด ดซาน ฯลฯ) ใหดหวขอเรองตามอาการทพบรวม



1. ถานำาหนกลดอยางนอย 5% ของนำาหนกเดม ภายในระยะเวลานอยกวา 10 สปดาห


สงตอภายใน 1 สปดาห ใหยาตามความจำาเปน

2. ถาไมมอาการดงในขอ 1 2.1 มความเครยด วตก กงวล ซมเศรา

เครยด วตก กงวล

ซมเศรา

ใหคำาแนะนำา ผอนคลายความเครยด ใหวตามนรวม หรอ วตามนบรวม ควรสงตอ ถามอาการอยางใดอยางหนง

ตอไปน1. ถาไมดขนภายใน 1 สปดาห

149

2. มอาการนอนไมหลบ3. ซมเศรา

2.2 มประวตกนยา เชน ยาปฏชวนะ digitalis propanolol codeine เปนตน

สาเหตจากยา

ใหคำาแนะนำา ถามความกงวล แนะนำาใหไปพบแพทยท

จายยา


อาการไม

ชดเจน

ใหคำาแนะนำา ใหยาวตามนรวม หรอวตามนบรวม

ควรสงตอ ถาไมดขนใน 1 สปดาห

4. อาการทางโลหตวทยา / อาการในระบบหวใจและหลอดเลอด

4.1 จดแดง / จำาเขยว : มจดแดง (ขนาดเทาปลายเขมหมด) หรอจำาเขยว (ขนาด 1-10 มม.) หรอรอยแดง (แผบางๆ กวางๆ) ขนตามผวหนง เมอใชนวมอดงผวหนงสวนนนใหตงจะไมจางหาย



1. ถามอาการรวมกบอาการขอใดขอหนง ตอไปน1.1 มไข


สงตอภายใน 24 ชวโมง โดนใหการรกษาเบองตน ดงน1. วดสญญาณชพ2. เจาะเลอด ตรวจความเขมขนของเลอด

150

1.2 ซด1.3 มเลอดออกทอนๆ

(hematocrit)

2. ถาไมมอาการดงในขอ 1 2.1 ไดรบบาทเจบหรอถกกระแทก

หอเลอด / ฟกชำา

ประคบดวยนำาแขงภายใน 48 ชวโมงแรกตอไปประคบดวยนำาอนจดๆ

2.2 เปนๆ หายๆ ประจำาในหญง ขณะมประจำาเดอน หรอในคนสงอาย

เสนเลอดฝอยแตกงาย

ประคบดวยนำาอนจดๆ ควรสงตอ ถาไมจางหายใน 1 สปดาห

2.3 ไมมอาการดงกลาวขางตน


สงตอ ภายใน 3 วน

4.2 ซด : ใบหนา เปลอกตา รมฝปาก ลน ฝามอ และเลบ ซดขาว พรอมกนทกสวน อาจมอาหารออนเพลย เหนอยงาย รวมดวย



1. ถามอาการรวมกบอาการขอใดขอหนง ตอไปน

ฉกเฉน ควรสงตอทนท โดยใหการรกษาเบองตน ดงน1. ดแลภาวะฉกเฉน (ABCs)

151

1.1 ชอก1.2 หอบเหนอย1.3 ตกเลอดรนแรง1.4 ปวดทองรนแรง1.5 ชพจรเกน 100 ครง / นาท1.6 อาเจยนเปนเลอดสดหรอถายดำา

2. งดนำาและอาหาร3. ถาชอกใหสารนำาทางหลอดเลอดดำา4. ถาเลอดออกทำาหารหามเลอด

2. ถามอาการรวมกบอาการขอใดขอหนง ตอไปน2.1 นำาหนกลด2.2 มไข2.3 คลนไส อาเจยน2.4 มจดแดง จำาเขยว ตามผวหนง2.5 เทาบวม

ตองการ


ควรสงตอภายใน 3 วน ใหยาบรรเทาอาการตามความจำาเปน เชน

ยาลดไข ยาแกอาเจยน เปนตน

3. ไมมอาหารรวม ตามขอ 1 และ 2 3.1 ถามประวตทาลสซเมย (ซดเหลองมาตงแต

ตองการ


ใหกนยา เมด folic acid หลกเลยงอาหาร และยาทมธาตเหลก ควรสงตอ ถามไข หอบเหนอยมาก หรอซด

มาก

152

กำาเนด หนาตาแปลก คลำาไดมามโต)3.2 ถาไมมอาหารดงกลาว ขางตน

โลหตจางจากการขาด

ธาตเหลก

ใหยาบำารงทมธาตเหลก (ferrous flumarate) 1 เดอน

ถาสงสยเปนพยาธปากขอ ใหยาถายพยาธ albendazole 2 เมดทนท หรอ mebendazole bid 3 วน

ถาดขน ใหกนยาบำารงเลอด ตออก 3-6 เดอน

ควรสงตอ ถาอาการไมดขนภายใน 2 สปดาห

4.3 เจบหนาอก : มอาการเจบ จกแนน เจบแปลบบรเวณหนาอกอาการรวม/อาการแสดง ประเม

นอาการ


1. ถามอาการรวมกบอาการขอใดขอหนง ตอไปน1.1 ชอก

ฉกเฉน สงตอทนท โดยใหการรกษาเบองตน ดงน1. ใหการดแลภาวะฉกเฉน (ABCs)2. พจารณาใหสารนำาทางหลอดเลอดดำา

เพอเปดเสน

153

1.2 หายใจหอบ1.3 เจบหนาอกรนแรง1.4 มไขหนาวสนหรอมไขรวมกบเจบหนาอก เวลาหายใจ1.5 ปอดเคาะทบ หรอฟงปอด มเสยงหายใจคอย1.6 เจบแนนทหนาอกรวมกบมเหงอออกจกแนนลนป ราวขนขา กรรไกร คอ หรอ แขน นานครงละ 3-5 นาท

3. ถาสงสยภาวะ acute MI ใหรกษาเบองตนตามแนวทางทกำาหนด แลวสงตอทนท

2. ถามอาการเจบหนาอกจกแนน หรอมอาการอยางใดอยางหนง ตอไปน2.1 มไขเกน 7 วน2.2 นำาหนกลด2.3 ซด2.4 ดซาน

ตองการ


พจารณาใหยาตามความจำาเปน เพอบรรเทาอาการ


3. มอาการปวดแสบ หรอจกแนน ตรงใตลนป เวลา

โรคกระเพา

รบประทานอาหารตรงเวลา งดอาหารรสจด ชา กาแฟ นำาอดลม บหร แอลกอฮอล

154

หว หรอ อมจด หรอปวดตอนดก

ะอาหาร ยาทมฤทธระคายกระเพาะ เชน ยากานอกเสบทไมใช สเตยรอยด หรอสเตยรอยด หรอยาอนๆ

แนะนำาออกกำาลงกาย แนะนำาพกผอนคลายเครยด ใหยาตานกรด และ/หรอ ranitidine นาน

1 สปดาห ถาดขนใหยาตออก 2 เดอน ควรสงตอ ถามอาการอยางใดอยางหนง

ตอไปน1. ถาไมดขน ใน 1 สปดาหหรอเปนๆ

หายๆเรอรง2. นำาหนกลด อาเจยน ถายดำา ซดหรอ

ดซาน3. อายมากกวา 40 ป

4. ใชนวมอกดถกเจบ ตองการ


ใหประคบดวยนำาอนจดๆ และใหยาแกปวด ควรสงตอ ถามอาการอยางใดอยางหนง

ตอไปน1. ถาไมดขนใน 3 วน2. มประวตไดรบบาดเจบสงสยกระดก

ซโครงหก

155

5. ถาเจบขณะนง หรอนอนวางๆ หรอมความวตกกงวล (เวลา ออกกำาลงหรอทำาอะไรเพลนๆ ไมเจบ) และไมมอาการขอ 1-4 รวม

ตองการ


ใหยาแกปวด ถาเครยดหรอวตกกงวลใหยา diazepam หรอ hydroxyzine (ตาม standing order)

ควรสงตอ ถามอาการอยางใดอยางหนง ตอไปน1. ถาไมดขนใน 7 วน2. มอาการในขอ 1-2 เกดรวมในระยะตอ

มา

4.4 ใจสน : มความรสกวาใจเตนเรว เตนแรง ใจหวว หรอเตนจงหวะไมสมำาเสมออาการรวม/อาการแสดง ประเมน


1. ถามอาการรวมกบอาการขอใดขอหนง ตอไปน1.1 ชอก1.2 หายใจหอบ1.3 เจบหนาอกรนแรง1.4 ปวดทองรนแรง

ฉกเฉน ควรสงตอทนท โดยใหการรกษาเบองตน ดงน1. วดสญญาณชพ2. ดแลภาวะฉกเฉน (ABCs)3. งดนำา และอาหาร4. ถามภาวะชอก หรอขาดนำารนแรง ให

สารนำาทางหลอดเลอดดำา

156

1.5 ทองเดนรนแรง1.6 อาเจยนรนแรง1.7 ตกเลอด

5. ตรวจหานำาตาลในเลอด โดยการเจาะเลอดปลายนวถา < 70 mg% ให50 % glucose 50 ml.

2. ถามอาการรวมกบอาการขอใดขอหนงตอไปน2.1 เหนอยงาย2.2 ซด2.3 นำาหนกลด2.4 ชพจรเตนไมสมำาเสมอหรอมากกวา 100 ครง/นาท

ตองการ


สงตอภายใน 3 วน พจารณาใหยาตามความจำาเปน

3. ถามอาการภายหลงกจกรรมในขอใดขอหนง3.1 ออกกำาลงกาย

ออกกำาลง

หกโหม

ใหนงพก แนะนำาการออกกำาลงกายทถกวธ

3.2 การสบบหร การดมเหลา การดมกาแฟ หรอยาชกำาลง การกนยาแกหอบ ยาแกหวด หรอ ยาอนๆ

ฤทธขาง

เคยงของสารกระตน

ดมนำามากๆ งดบหร เหลา กาแฟ หรอยาชกำาลง ยา

อนๆ ควรสงตอถาไมดขนภายใน 6 ชวโมง

157

4.4 ใจสน : มความรสกวาใจเตนเรว เตนแรง ใจหวว หรอเตนจงหวะไมสมำาเสมออาการรวม/อาการแสดง ประเมน


4. ถาไมมอาการดงขอ 1-3 4.1 มเรองวตกกงวล คดมาก หรอนอนไมหลบรวมดวย ชพจรเตนสมำาเสมอ ไมเกน 100 ครง/นาท

วตกกงวล

แนะนำาใหออกกำาลงกาย การผอนคลายความเครยด การพดคยปรบทกข กบคนสนท ใหยาคลายเครยด หรอยาชวยใหหลบ เชน

hydroxyzine, ยา diazepam (ตามความจำาเปน)

ควรสงตอ ถาไมดขนภายใน 1 สปดาห

4.2 ถาอาการไมชดเจน ตองการ


สงเกตดอาการ 1 สปดาห ควรสงตอ ถาไมดขน

5. อาการในระบบสบพนธและทางเดนปสสาวะ

5.1 ปสสาวะบอย : มอาการปสสาวะบอยครงกวาปกตหมายเหต : ถามอาการแสบขดเวลาถายปสสาวะ และถายกะปรดกะปรอย ดเรอง ขดเบ“า”

158



1. ถามอาการรวมกบอาการขอใดขอหนง ตอไปน1.1 นำาหนกลด1.2 กระหายนำาบอย1.3 มประวตเปนโรคเบาหวาน ความดนโลหตสงหรอโรคไต1.4 ปวดศรษะเรอรง1.5 ลกขนถายตอนกลางคนบอยครง1.6 ตรวจพบนำาตาลหรอสารไขขาวในปสสาวะ

ตองการ


สงตอภายใน 1 สปดาห โดยใหการรกษาเบองตนดงน1. ถาสงสยเบาหวาน ใหเจาะเลอดปลายนว

เพอตรวจหานำาตาล2. ควบคมอาการแปง และนำาตาล3. วดความดนโลหต4. แนะนำาออกกำาลงกาย

2. ถาไมมอาการดงในขอ 1 2.1 กนยาขบปสสาวะ หรอยาอน หรอชา กาแฟ หรอเหลา

ฤทธจากยา

ชา กาแฟ หรอ

แอลกอ

ใหคำาแนะนำา และงดดมชา กาแฟ เหลา ควรสงตอ ถาไมดขนใน 1 สปดาห

159

ฮอล2.2 ความเครยด วตกกงวล

เครยด วตกกงวล

ใหคำาแนะนำากาทางผอนคลายความเครยด ใหยาลดความกงวล เชน diazepam

หรอ hydrox yzine (ตามความจำาเปน) ควรสงตอ ถาไมดขนใน 1 สปดาห

2.3 ไมมอาการดงกลาวขางตน

ตองการ


สงตอภายใน 1 สปดาห

5.2 ขดเบา : มอาการปวดขดหรอปวดแสบเวลาถายปสสาวะหรอถายกะปรดกะปรอยอาการรวม/อาการแสดง ประเม

นอาการ


1. ถามอาการรวมกบอาการขอใดขอหนง ตอไปน1.1 มไข หรอหนาวสน1.2 เคาะเจบทบรเวณสขาง1.3 กดเจบตรงบรเวณ

ฉกเฉน ควรสงตอภายใน 24 ชวโมง โดยใหการรกษาขนตน ดงน1. ใหดมนำามากๆ2. ถาปวดหรอมไข ใหยาลดไข

160

ทองนอย2. ถามอาการรวมกบอาการขอใดขอหนงตอไปน 2.1 มหนองไหลออกจากทอปสสาวะ2.2 ตกขาว

ตองการ


ควรสงตอ ภายใน 3 วน โดยใหคำาแนะนำา และการรกษาเบองตน ดงน1. ใหดมนำามากๆ2. ถาปวดหรอมไข ใหยาลดไข

3. ไมมอาการตามขอ 1 และ 2

ตองการ


ควรสงตอ ภายใน 3 วน โดยใหคำาแนะนำา และการรกษาเบองตน ดงน1. ใหดมนำามากๆ2. ถาปวดหรอมไข ใหยาลดไข

3.2 ถาพบในผหญง กระเพาะ

ปสสาวะอกเสบ

ใหดมนำามากๆ ใหยาปฏชวนะ เชน norfloxacin หรอ

cotrimoxazole 3 วน ยกเวนหญงมครรภให amoxicillin

ควรสงตอ ถาไมดขนภายใน 2 วนหรอมอาการถายปสสาวะเปนเลอด หรอเปนๆ หายๆ

5.3 ตกขาว : มของเหลวไหลออกจากชองคลอด อาจมลกษณะใส หรอขาวขนเหมอน

161

แปงเปยกหรอมสขาวอาการรวม/อาการแสดง ประเมน


1. ถามอาการรวมขอใดขอหนง ตอไปน1.1 มไข 1.2 ปวดทองมาก1.3 ตกขาวเปนหนอง มกลนเหมน

องเชงกรา

นอกเสบ

สงตอภายใน 24 ชวโมง ถามไขใหยาลดไข

2. คนในชองคลอด หรอตกขาวเปนสเหลองไมมฟองหรอเขยว หรอมกลน หรอนานเกน 1 สปดาห

ตองการ


ให doxycycline 3 วนถาไมดขนใหสงตอ

หากดขนใหยาตออก 5-7 วน

3. ลกษณะตกขาวเปนแผนหรอกอนสขาวขนคลายนมบด

สงสยชอง

คลอดอกเสบจากเชอ

รา

ใหยาเหนบชองคลอด (clotrimazole) วนละ 1 เมดกอนนอน นาน 6 วน และ clotrimazole cream ทาภายนอก

ถาอาการไมดขนสงตอภายใน 1 สปดาห


ตกขาวทเกด

แนะนำาการทำาความสะอาด ตดตามสงเกตอาการ

162

ตกขาวมลกษณะเปนมกใส หรอแปงเปยกไมมกลน

ขนเปนปกต

ควรสงตอ ถามอาการนานเกน 1 สปดาห

5.4 ประจำาเดอนไมม / ประจำาเดอนขาด : ไมเคยมประจำาเดอนมาเลยตงแตยางเขาวยสาวหรอเคยมประจำาเดอนมาแลวจๆ กขาดไป



1. ไมเคยมประจำาเดอนมากอน1.1 มอาการปวดทองเปนประจำาทกเดอน หรอรางกายไมพฒนาเหมอนผหญงในวยเดยวกน หรอพบในผหญงอายมากกวา 16 ป

ตองการ


สงตอภายใน 1 สปดาห ถาปวดทอง ให paracetamol หรอ

hyoscine บรรเทาอาการ

1.2 ถาไมมอาการดงในขอ 1.1

อาการไม

ชดเจน

ตดตามสงเกตอาการ ควรสงตอ เมออายมากกวา 16 ป หรอม

อาการผดปกตอนๆ2. เคยมประจำาเดอนมา ตองกา สงตอภายใน 3 วน

163

กอน2.1 ถามอาการรวมกบอาการขอใดขอหนงตอไปน2.1.1 นำาหนกลด 2.1.2 ซด2.1.3 ปวดศรษะเรอรง2.1.4 มอาการเจบปวยอนๆ

รวนจฉยเพมเตม

ใหยาตามอาการ

2.2 ถาไมมอาการดงในขอ 2.12.2.1 มอาการแพทองหรอสงสยแพทอง

ภาวะตงครรภ

ทดสอบการตงครรภ ถาพบวาตงครรภ แนะนำาการฝากครรภ

2.2.2 อยในระยะใหนมบตร / มประวตกน หรอฉดยาคมกำาเนด เคยผาตดมดลก หรอรงไข

ประจำาเดอน

ขาดจากสาเหตเหลาน

ใหคำาแนะนำา ควรสงตอ ถามความผดปกตอนๆ

2.2.3 อายมากกวา 45 ป วยหมดประจำาเดอน

ใหคำาแนะนำา ควรสงตอถามความผดปกตอนๆ

3. ถาไมมอาการดงขอ ตองกา ตดตามสงเกตอาการ

164

2.1 และ 2.2 รวนจฉยเพมเตม

ควรสงตอ ถาประจำาเดอนขาดนานกวา 3 เดอนหรอมความผดปกตอนๆ

6. อาการทางผวหนง

6.1 ผวหนงขนเปนผนหรอตม : มผน หรอตมขนตามผวหนง จะมอาการคนรวมดวย หรอไมกได ถามไขรวมดวย ดเรอง ไข“ ”



1. ถามอาการรวมกบอาการขอใดขอหนง ตอไปน1.1 มไขเกน 7 วน1.2 นำาหนกลด1.3 ดซาน1.4 มจดแดง จำาเขยว รวมกบภาวะซด หรอมไข หรอมเลอดออก1.5 มตมพองขนทวรางกายคลายถกนำารอน

ตองการ


สงตอภายใน 3 วน ใหยาตามอาการ

165

ลวก1.6 มลกษณะชา (ไมรสกเจบ)1.7 มอาการนานเกน 1 เดอน หรอเปนๆ หายๆ บอย2. ถาไมมอาการดงขอ 1 2.1 ถาดขนเปนป นนนสแดงเรอๆ คนกระจายทวไปเปนๆ หายๆ

ลมพษ ใหยาแกแพ chlorpheniramine หรอ hydroxyzine 1-2 เมดตอวน ตดตอกน 7 วน

ทา calamine lotion สบหาสาเหตเพอหลกเลยงไมใหเปนซำา ควรสงตอ ถา มอาการอยางใดอยางหนง

ตอไปน1. ไมดขนภายใน 7 วน หรอเปนๆ

หายๆ2. มอาการหายใจขดรวมดวย ให

chlorp-heniramine ฉดเขากลาม รวมกบสารนำาทางหลอดเลอดดำา

166

2.2 ถาขนเปนผดตมแดง คนจากยงหรอแมลงกดผนแดงคนขนในบรเวณทสมผสกบสงระคายเคอง (เชน ปน ผงซกฟอก สรอยคอ กำาไล แหวน ฯลฯ)หรอ ผนแดงคน ขนทแกมสองขาง2.1.1 นำาหนกลด 2.1.2 ซด2.1.3 ปวดศรษะเรอรง2.1.4 มอาการเจบปวยอนๆ

ผนผวหนงอกเสบ / ผนแพ

สมผส/ผนแพ

แมลง

ทาครมสเตยรอยด หรอใชยาขมนชนละลายนำาชบทาวนละ 2 ครง เชา-เยน สบหาสาเหต เพอหลกเลยงไมใหเปนซำา

ควรสงตอ ถาไมดขนใน 3 วน หรอเกาจนมนำาเหลองเฟะ หรอเปนๆ หายๆ

2.3 ถาขนเปนตมใส ตามงามมอ งามเทา ขอมอ หวนม หนาทอง อวยวะเพศขน พรอมกนทง 2 ขาง อาจมตมหนองอกเสบทฝามอ ฝาเทาคนมาก ตอนกลางคนมลกษณะคอยๆ

หด ใหทา benzyi benzoate ให Chlorpheniramine ถามอาการอกเสบใหยาปฏชวนะ

dicloxacillin ควรสงตอ ถาไมดขนใน 1 สปดาห

167

ลกลามอาจมประวตตดตอจากคนขางเคยง2.4 ถาขนเปนวงขย ขอบแดง คน มลกษณะคอยลามกวางขน

กลาก ใหทาครมฆาเชอรา 1 – 2 สปดาห ถาดขนทาตออก 3- 4 สปดาห

ควรสงตอ ถาไมดขนใน 1-2 สปดาห 2.5 ถาเปนผนคนทงามเทา2.5.1 ผนถลอกเปนขยลามไดหรอทาครมสเตยรอยดหลบลกลามมากขน

กลากทเทา

ใหดแลรกษาแบบเดยวกบขอ 2.4

2.5.2 เปนๆ หายๆ บอย มประวตเปนโรคภมแพ

ผวหนงอกเสบ

ใหทาครมสเตยรอยด และหลกเลยงสงทแพ

ควรสงตอ ถาไมดขนใน 1-2 สปดาห หรอเปนๆ หายๆ

2.6 ถาเปนวงดางเลกๆ (สขาวแดง หรอนำาตาล) ขนตดๆ กนแผเปนวงกวาง ในบรเวณทเหงอมาก เชน ซอกคอ แผนหลง หนาอก

เกลอน ใหทาครมฆาเชอรา ใหใชแชมพคโตโคนาโซล

(ketoconazole)ฟอกลางวนละครง ตดตอกน 3 สปดาห

ควรสงตอ ถาไมดขนใน 1-2 สปดาห หรอเปนๆหายๆ

2.7 ตมหนอง ประคบดวยนำาอนจดๆ

168

ทำา I/D, Wet dressing ถามนำาเหลอง นำาหนอง

2.7.1 เปนฝพพอง หรอตมหนอง

โรคตดเชอท

ผวหนง

ใหยาปฏชวนะ dicloxacillin 3 วน ถาดขนกนตอจนครบ 7 วน

ควรสงตอ ถาไมดขน 1-2 สปดาห หรอเปนๆหายๆ

2.7.2 ขนเปนตมหนองตนๆ บนผนบวมแดง เปนเสนยาวแตไมตามแนวเสนประสาท และอาจเปนทง สองขางของรางกาย มอาการปวดแสบรอน มากกวาอาการคน

ผนแพจากพษแมลง(Paederous dermatitis)

ประคบดวยนำาตมสกทเยนแลว ครงละ 10 นาท วนละ 2 ครง

ถาปวดใหยาแกปวด ใหทาครมสเตยรอยด ใหยาแกแพแกคนตามอาการ ควรสงตอ ถามอาการอยางใดอยางหนง

1. ปวดรนแรง2. อาการไมดขน กระจายมากขน3. มอาการแสดงของการตดเชอ

2.8 ถาเปนตมนำาใสเลกๆ 2.8.1 ขนเปนแนวยาวจามแนวเสนประสาท อาจมอาการปวดนำามากอน 2-3 วน

งสวด ถาปวดมไขให paracetamol และทาแปงนำา calamine lotion หรอนำาจากการบดตนเสลดพงพอนทาวนละ 2-3 ครง

ควรสงตอ ถามอาการอยางใดอยางหนงตอไปน

169

1. ถาขนทบรเวณตา ห2. ปวดรนแรง3. อาการไมดขนกระจายทวตว4. อายมากกวา 50 ป

2.8.2 ขนเปนกลม หรอ หยอมขนาดเสนผาศนยกลาง 1-3 ซม. รมฝปาก แกมจมก ห (เชน อวยวะเพศ มกเปนๆ หายๆ ซำาทเดม)

เรม ควรสงตอ ถามอาการอยางใดอยางหนงตอไปน1. ถาขนทบรเวณตา หรออวยวะเพศ2. เพงขนเปนครงแรก3. อาการไมดขนใน 1 สปดาหเพอใหแพทยพจารณาใหยาตานไวรส (acyclovir) ชนดรบประทาน

2.9 ถาเปนหดหรอเปนตาปลา

หด / ตาปลา

แนะนำาการใชรองเทาทเหมาะสม ใหใชปลาสเตอรทมกรดซาลไซลกปด หรอ

ใชนำายา keratolytic agent (ขผง 40% ซาลไซลก) ทาทกวนวนละ 2 ครง และแนะนำาการปฏบตตวโดยแชนำาอนจนหลดลอก

2.9.2 ถาเปนมากหรอหลายแหง

ควรสงตอ

170

6.2 คน : มอาการคนตามตว คนศรษะ คนชองคลอด หรอคนกนหมายเหต : 1. ถามผน หรอตมคน ดเรอง ผวหนงขนเปนผนหรอตม“ ” 2. ถาคนทตา ดเรอง คนตา“ ” 3. ถามอาการตกขาวรวมกบคนในชองคลอด ดเรอง ตกขาว“ ”




1. ถามอาการรวมกบอาการขอใดขอหนง ตอไปน1.1 ดซาน1.2 นำาหนกลด


สงตอภายใน 3 วน บรรเทาอาการดวย hydroxyzine

หรอ chlorpheniramine และ calamine lotion

2. ถาไมมอาการดงขอ 1 2.1 คนเฉพาะทศรษะ2.1.1 ตรวจพบไขเหาหรอตวเหา

เหา รกษาดวย benzyl benzoate

2.1.2 มรงแคมาก อาจมผมรวงทวศรษะ แตผมไมหก ไมมตอของเสนผม

รงแค สระผมดวยแชมพขจดรงแค ควรสงตอ ถาไมดขนใน 2 สปดาห

2.1.3 มรงแค ผมรวง เชอราท ใหยาตานเชอราแบบรบประทาน 1 เดอน

171

ผมหกเหลอตกเปนวง มขอบเขตอาจมตม หนองหรออกเสบ รวมดวย

หนงศรษะ

สระผมดวย ketoconazole shampoo

ทายาฆาเชอรา ใหยาปฏชวนะ ถามอาการแสดงการตด

เชอแบคทเรย ควรสงตอ ถาไมดขนใน 2 สปดาห หรอม

ฝขนาดใหญ หรออกเสบมาก2.1.4 ตรวจไมพบสงผดปกตอนๆ

อาการไมชดเจน

หมนสระผม และรกษาความสะอาด ควรสงตอ ถาไมดขนใน 2 สปดาห

2.2 คนเฉพาะทกน2.2.1 ถายอจจาระมเลอดสดออกเปนหยด หรอเป อนอจจาระ



2.2.2 ใชไฟฉายสองเหนตวพยาธเสนดายทปากทวารหนก

โรคพยาธเสนดาย

ใหยาถายพยาธ ไดแก albendazole

2.2.3 ตรวจไมพบสงผดปกตอนๆ


รกษาความสะอาด ควรสงตอ ถาไมดขนใน 2 สปดาห

2.3 คนในชองคลอด (โดยไมมอาการตกขาว)

โรคพยาธเสนดาย

ใหยาถายพยาธ ไดแก albendazole

172

2.3.1 (เดกหญง) คนเฉพาะตอนกลางคนและตรวจพบพยาธเสนดาย2.3.2 ตรวจไมพบสงผดปกตอนๆ


รกษาความสะอาด ใชกางเกงในผา แทนในสงเคราะหและซก

ลางอยาใหมผงซกฟอกตกคาง ควรสงตอ ถาไมดขนใน 1 สปดาห

2.4 คนตามตวทวไป (โดยไม มผนหรอตมขน)


ทา calamine lotion ถาคนมากให chlorpheniramine ควรสงตอ ถามอาการอยางใดอยางหนง

ตอไปน1. ถาไมดขนใน 3 วน2. มอาการดซาน3. นำาหนกลด

7. อาการในระบบประสาท / กลามเนอ/ กระดก/ ขอ

7.1 ปวดศรษะ : เปนอาการปวดหนก ปวดตอ มน หรอปวดตบๆ ทบรเวณใดบรเวณหนงของศรษะรอบตา หรอใบหนา (ถามไข หรอไขหวดรวมดวยใหดเรอง ไข ไข“ ” “หวด”)

173




1. ถามอาการรวมกบอาการขอใดขอหนง ตอไปน1.1 ชกกระตก1.2 คอแขง (กมคอไมลง)1.3 ปวดศรษะรนแรง1.4 อาเจยนรนแรง1.5 แขนขาออนแรง และ/หรอเดนเซ1.6 ตามดมวลงอยางฉบพลน ทนท และ/ หรอมองเหนภาพซอน1.7 ความดนโลหต SBP ≥ 210 หรอ DBP ≥ 120 มม. ปรอท

ฉกเฉน สงตอทนท โดยใหการรกษาเบองตน ดงน1. งดนำา และอาหาร2. ใหสารนำาทางหลอดเลอดดำาตาม

ความจำาเปน3. ระวงอบตเหต ตกเตยง หกลม ขณะ

สงตอ

2. ถามอาการรวมกบอาการขอใดขอหนง

ตองการวนจฉย

สงตอภายใน 3 วน แนะนำาพกผอน

174

หรอหลายขอตอไปน2.1 ปวดศรษะขางเดยวในคนอายมากกวา 40 ปโดยไมเคยมปวดศรษะไมเกรน มากอน2.2 ปวดศรษะตดตอกนนานเกน 3 วน2.3 ปวดชาลงแขนขางใดขางหนง2.4 ความดนโลหต SBP ≥ 160 หรอ DBP ≥ 100 มม. ปรอท

เพมเตม ใหยาบรรเทาปวด เชน paracetamol สงเกตประเมนอาการ




3. ถามอาการรวมกบการขอใดขอหนงตอไปน3.1 มอาการคดจมก รวมกบมนำามก หรอ

ไขหวด แนะนำาการพกผอน ดมนำาอนมากๆ ใหยาแกปวด ยาลดนำามก

pseudoephedrine ใหยาปฏชวนะ (amoxicillin

cotrimoxazole sinv

175

เสมหะขนเหลองเขยว erythromycin) เปนเวลา 3 วน3.2 ถาปวดบรเวณไซนสและหรอเคาะบรเวณไซนสแลวปวด

ไซนสอกเสบ

ใหยาแกปวด ยาปฏชวนะ (amoxicillin หรอ

cotrimoxazole หรอ erythromycin) เปนเวลา 3 วน ถาดขนกนตออก 2-3 สปดาห

ควรสงตอ ถาไมดขน หรอเปนๆ หายๆ3.3 ถามประวตเปนไมเกรน (ปวดตบๆ ทขมบ ขางเดยว หรอ 2 ขาง นาน 4-72 ชวโมง โดยมเหตกำาเรบชดเจนและเปนๆ หายๆ ดงแตวยรน หรอวยหนมสาวความดนโลหตปกต)

ไมแกรน ใหยาแกปวด paracetamol กนทนท เมอเรมมอาการ

นอนหลบหรอนงพกผอนหายใจเขาออกยาวๆในหองทมด เงยบและเยนสบาย

แนะนำาวธปองกนโดยพยายามหลกเลยงสาเหตกำาเรบ

ควรสงตอ ถามอาการอยางใดอยางหนง ตอไปน

1. กนยาไมทเลา2. ปวดนานเกน 3 วน3. ปวดแรงขนหรอถขนกวาเดม4. มอาการครงแรก เมออาย

มากกวา 40 ป5. ความดนโลหต SBP ≥ 140

176

หรอ DBP ≥ 90 มม.ปรอท3.4 ปวดบรเวณรอบๆ กระบอกตา หนงตาบวมนำาตาไหล ปวดตอๆ นานเปนชวโทง หรอเปนวน

clusterheadac

he

ใหยาแกปวด paracetamol หรอยากลม NSAIDs เชน ไอบโพรเฟน กนวนละ 2-3 เวลา หลงอาการทนท

ถายงปวดใหกน amitriptyline 10 มม. วนละครงกอนนอน

เกณฑการสงตอเหมอนกบไมเกรน




3.5 ถาปวดศรษะโดยไมมอาการรวมดงกลาวขางตน


ใหตำาแนะนำาดงน1. ใชนวนวดบรเวณทปวด2. นอนพกในหองมดๆ เงยบๆ3. ถำาไมหายปวดใหกนยาแกปวด

paracetamol ควรสงตอทนท ถามอาการขอใดขอหนง

ตอไปน1. ถากนยาแลวไมทเลา2. มอาการดงในขอ 1-2 เกดรวม

ดวยในระยะตอมา

177

7.2 เวยนศรษะ : มอาการเวยนศรษะ หนามด หรอวงเวยนอาจเหนพนหรอเพดานหมนอาการรวม/อาการ

แสดงประเมนอาการ


1. ถามอาการรวมกบอาการขอใดขอหนงตอไปน1.1 ชอก1.2 เจบหนาอกรนแรง1.3 ปวดทองรนแรง1.4 อาเจยนรนแรง1.5 ทองเดนรนแรง1.6 ตกเลอด1.7 ถายอจจาระดำา1.8 ความดน SBP ≥ 210 หรอ DBP ≥ 120 มม. ปรอท

ฉกเฉน ควรสงตอทนท โดยใหการรกษาเบองตน ดงน1. วดสญญาณชพ2. ดแลภาวะฉกเฉน (ABCs)3. งดนำาและอาหาร4. ถามภาวะชอก หรอขาดนำาใหสารนำา

ทางหลอดเลอดดำา

2. ถามอาการรวมกบอาการขอใดขอหนงตอไปน


ควรสงตอ ภายใน 24 ชวโมง โดยใหการรกษาขนตน ดงน 1. ถาอาเจยนหรอเหนพนหรอเพดาน

178

2.1 มเสยงดงในห2.2 หออ2.3 เดนเซ2.4 ตากระตก2.5 อาเจยนจนกนไมได2.6 มอาการเหนพน หรอเพดานหมนเกน 1 สปดาห2.7 ความดน SBP ≥ 140 หรอ ความดน DBP ≥ 90 มม. ปรอท

หมนใหยาแกอาเจยน (dimenhydrinate)

2. ใหสารนำาทางหลอดเลอดดำาตามความจำาเปน

3. ถาไมมอาการดงในขอ 1 และ 2 แตมอาการ3.1 เหนพน หรอเพดานหมน รวมดวย


ระวงอยาหนศรษะไปในทศทางทกระตนใหเกดอาการ

ใหยาแกอาเจยน (dimenhydrinate) ควรสงตอ ถามอาการอยางใดอยางหนง

ตอไปน1. อาการไมดขน ใน 3 วน2. กนไมไดลกเดนไมได3. เปนๆ หายๆ บอย

3.2 ถามประวตขาดประจำาเดอน

ตงครรภ ทำาการทดสอบการตงครรภ ถาพบวาตงครรภแนะนำาให ฝากครรภ

179

3.3 ถามอาการหลงกนยาหรอดมเหลา

ผลของ ยา เหลา

ควรหยดยาหรอเหลา ควรสงตอ ถาอาการไมดขน ใน 24

ชวโมง มโรคประจำาตวทตองกนยาตอ

3.4 ถาไมมอาการดงกลาวตาม 3.1-3.3

นอนหลบพกผอนใหเพยงพอ เวลาลกหรอยนใหเคลอนไหวชาๆ อยาลก

พรวดพราด ถามอาการอาเจยน ใหยาแกอาเจยน

(dimenhydrinate) ควรสงตอ ถาอาการไมดขน ใน 1

สปดาห หรอเปนๆ หายๆ บอย

7.3 ชา : มความรสกชาปลายมอปลายเทา หรชาเฉพาะทตรงบรเวณใดบรเวณหนงของรางกาย




1. มอาการแขนขาออนแรงหรออมพาตเฉยบพลน

ฉกเฉน สงตอทนท

2. ถามอาการรวมกบ ตองการ แนะนำาการควบคมเบาหวาน ความดน

180

อาการขอใดขอใดขอหนงตอไปน2.1 ปสสาวะบอย ดมนำาบอย2.2 ความดน SBP ≥140 DBP ≥ 90 มม. ปรอท2.3 มประวตเปนเบาหวานความดนโลหตสง หรอดมเหลาจด2.4 ปวดศรษะเรอรง2.5 ปวดตนคอ และเสยวชาลงขา2.7 ปวดชาปลายมอเวลางอขอมอ2.8 ชาตรงรอยดางขาวตมหรอแผนหนาทขนตามผวหนง


โลหตสง เจาะเลอดปลายนว ตรวจหานำาตาล แนะนำาปองกนการเกดอบตเหต ใหวตามนบ 1 หรอ บ รวม สงตอภายใน 1 สปดาห

3. ไมมอาการดงในขอ 1 และ 2


ใหวตามนบ 1 หรอบรวม ควรสงตอ ถาไมดขนใน 2 สปดาห

181

7.4 ชกมอเทาเกรง : มอาการมอเทาเกรง หรอแขนขากระตก




1. มอาการรวมกบอาการขอใดขอหนงตอไปน1.1 มไข1.2 ไมคอยรสกตว1.3 คอแขง (กมคอไมลง)1.4 ขากรรไกรแขง (อาปากไมได)1.5 แขนขาออนแรง

ฉกเฉน สงตอทนท ถามไข ใหใชผาชบนำาเยนเชดตว ใหการปฐมพยาบาล

2. ขณะชกไมรสกตว กดลนหรอปสสาวะราด2.1 ไมเคยมประวตเปนลมบาหมมากอน

ฉกเฉน/ตองการวนจฉยเพมเตม

สงตอทนท ใหการปฐมพยาบาล

2.2 มประวตเปนลม ลมบาหม ใหหารปฐมพยาบาล

182

บาหมมากอน ใหกนยาแกลมบาหม (ถาผปวยมประวต) ควรสงตอ ถาชกไมหยด หรอขาดยา

3. ถาไมมอาการดงในขอ 1 และ 23.1 หายใจหอบลก มอจบเกรง 2 ขาง โดยไมมอาการชกกระตก อาการเกดขนหลงม เรองขดใจ

กลมอาการ

ระบายลมหายใจเกน

(hyperventila

tion syndro

me)

หายใจในกรวยกระดาษ หรอถงพลาสตก แนะนำาใหหายใจเขาออกชาๆ ไมควรให

ออกซเจน สอบถาม และแนะนำาญาตผปวยใหการ

ดแลดานจตใจ ควรสงตอ ถาไมดขนภายใน 30 นาท



ใหการปฐมพยาบาล สงตอทนท

7.5 ปวดขอ : มอาการปวดขดในขอ ขอบวมแดง ขอแขง เคลอนไหวลำาบาก อาจเปนพรอมกนหลายขอหรอขอใดขอหนง




1. ถามอาการรวมกบ ฉกเฉน ประเมนภาวะความรสกตว ABCs

183

อาการขอใดขอหนงตอไปน1.1 ถาพบภายหลงบาดเจบปวดขอมากจนเคลอนไหวลำาบากหรอสงสยกระดกหก

ใหออกซเจน ถาหายใจไมด ใหสารนำาทางหลอดเลอดดำา ถามความ

ดนโลหตลดลงหรอมภาวะชอค ประเมนตำาแหนงทสงสยวาหก ตาม (splint) สวนทสงสยวาหก ประคบเยนเพอลดความเจบปวด และลด

บวม ใหยาฉดแกปวด จดทำาใหเหมาะสม เพอใหการไหลเวยน

โลหตดขน งดนำา และอาการทางปาก สงตอทนท

1.2 ถาปวดบวมรนแรง หรอขอบวมแดงรอน


ใหยาแกปวด สงตอภายใน 24 ชวโมง

1.3 ถามไขเกน 7 วน หรอปวดตามขอนวมอหลายๆ ขอพรอมกนหรอสองขาง


ใหยาตามอาการ สงตอภายใน 1 สปดาห

2. ถาไมมอาการดงในขอ 1.1 -1.3

ขอเขาเสอม

ใหคำาแนะนำา : หลกเลยงทาททำาใหปวดเขา อยานงงอเขา อยาเดนขนลงบนได

184

2.1 ถาเปนโรคขอเขาเสอม(ปวดขอในขอเขาเรอรงในคนอายมากกวา 40 ป ขนไป หรอคนอวน)

อยายนนานๆ อยาแบกของหนก ฯลฯ) ลดนำาหนก บรการขอเขา

ถาปวดมากใหประคบดวยนำาอนจดๆ และกน paracetamol เปนครงคราว

ควรสงตอ ถามอาการอยางใดอยาหนงตอไปน1. ปวดรนแรง2. ขอบวมแดงรอน3. มไข

2.2 ถาเกดขอเทาแพลง ขอแพลง ประคบดวยนำาแขงภายใน 48 ชม. แรก หลงจากนนประคบดวยนำาอนจดๆ

ใชผายดพนรอบๆ ขอและพกการใชขอ ควรสงตอ ถามอาการอยางใดอยางหนง

ตอไปน1. ปวดมาก2. อาการไมทเลาใน 1 สปดาห

2.3 ถามอาการปวดตามขอโดยมอาการไมชดเจน


ใหกนยา paracetamol และพจารณาใหยาตามความจำาเปน

ควรสงตอ ถามอาการอยางใดอยางหนงตอไปน1. อาการไมดขนใน 1 สปดาห

185

2. มอาการดงในขอ 1.2-1.3 เกดรวมดวยในระยะตอมา

7.6 ปวดหลง : มอาการปวดเจบหรอปวดเมอยบรเวณหลง ถามอาการปวดทองรวมดวย ดเรอง ปวดทอง ประกอบ“ ”




1. ถามอาการรวมกบอาการขอใดขอหนงตอไปน1.1 ปวดทองรนแรง1.2 อาเจยนรนแรงใชมอกอทองรสกเจบมาก

ฉกเฉน สงตอทนท ดแลภาวะฉกเฉน (ABCs) งดนำางดอาหาร ถามภาวะขาดนำาใหสารนำาทางหลอด

เลอดดำาตามความเหมาะสม

2. ถามอาการไข หนาวสนมาก ปสสาวะขน และใชกำาป นทบเบาๆ ทสขางรสกเจบมาก

กรวยไตอกเสบ

สงตอภายใน 24 ชวโมง ใหยาลดไข ดมนำามากๆ ใหยาตามอาการ

3. ถามอาการรวมกบอาการขอใดขอหนงตอ

ตองการวนจฉย

สงตอภายใน 24 ชวโมง ใหยาลดไข แกปวด

186

ไปน3.1 นำาหนกลด3.2 ดซาน3.3 ปวดหลง หรอเสยวชาลงมาตามดานขางของขาขางใดขาหนง3.4 ปสสาวะขนแดง3.5 มไขเกน 7 วน

เพมเตม ใหยาตามอาการ

4. ถาไมมอาการดงในขอ 1-3 4.1 ปวดเหมอยหลง4.2 ถาปวดตรงแนวกลางหลง ใชมอทบเบาๆหรอบบนวด จะรสกสบายขน

กลามเนออกเสบ

ประคบดวยนำาอนจดๆ หรอใชลกประคบสมนไพร

หลกเลยงการนอนทนอนนมๆ ควรนอนทนอนแขงๆ

ปรบทานง/ยน/ยกของใหแผนหลงตงฉากกบพนตลอดเวลา ระวง อยาใหหลงกม หรอคดงอ

บรหารกลามเนอหลง ใหแขงแรง ใหยาแกปวด paracetamol พจารณาใหยา NSAIDs ตามความ

จำาเปน(อาจให ranitidine รวมดวย) ควรสงตอ ถามอาการอยางใดอยางหนง

ตอไปน

187

1. เมอกนยาแลวไมดขนใน 1 สปดาห หรอเปนๆ หายๆ เรอรง

2. มอาการปวดเสยวลงขางหนง

7.7 ปวดเมอยตามขอ / กลามเนอ : มความรสกปวดเมอยตามขอหรอกลามเนอหรอเมอยลาทวไป

หมายเหต : 1. ถามไข ดเรอง ไข “ ” 2. ถามอาการปวดขอหรอขออกเสบ ดเรอง ปวดขอ “ ” 3. ถามอาการปวดเฉพาะทบรเวณหลง ดเรอง ปวดหลง“

”อาการรวม/อาการ



1. ถามอาการรวมกบอาการขอใดขอหนงตอไปน1.1 นำาหนกลด1.2 ดซาน1.3 ปวดเมอยนานกวา 3 สปดาห


ใหยาบรรเทาอาการ สงตอภายใน 1 สปดาห

188

2. ถาไมมอาการดงในขอ 1 2.1 ปวดเมอยตรงทายทอย หรอตนคอ

ปวดเมอยคอ

ประคบดวยนำาอนจด ๆ แนะนำาการบรหารกลามเนอคอ ให paracetamol พจารณาใหยา NSAIDs ถาจำาเปน (ควร

ระวงภาวะแทรกซอนทางกระเพาะโดยใหยา ranitidine รวมดวย)

ควรสงตอ ถามอาการอยางใดอยางหนงตอไปน1. ถาไมดขนใน 1 สปดาห หรอปวดราว ลงแขน2. เคลอนไหวคอลำาบาก

2.2 มอาการเมอยลาทวไปโดยตรวจไมพบสงผดปกตอน ๆ


พกผอนใหเพยงพอ อาบนำาอน ให paracetamol ควรสงตอ ถามอาการอยางใดอยาง

หนง1. ถาไมดขนใน 1 สปดาห2. นำาหนกลด

8. อาการในระบบอน ๆ

189

8.1 อาการไข : เปนอาการตวรอน หรอครนเนอครนตว อณหภมกายสงอาการรวม/อาการ



1. ถามอาการรวมกบอาการขอใดขอหนงตอไปน1.1 ปวดศรษะรนแรงไมคอยรสกตว ชกเกรง กลวนำา คอแขง ขากรรไกรแขงหรอแขนขาเปนอมพาต1.2 เจบหนาอกมากเวลาหายใจเขา หายใจหอบหรอฟงปอดมเสยงคอย หรอเสยงกรอบแกรบ (crepitation)1.3 ปวดทองรนแรง อาเจยนรนแรง กดเจบบรเวณทอง หรอปวดทองตดตอกนนานเกน

ฉกเฉน สงตอทนท โดยใหการรกษาเบองตน ดงน1. วดสญญาณชพ2. ดแลภาวะฉกเฉน (ABCs)3. ดแลภาวะชอก4. ใหสารนำาทางหลอดเลอดดำาตามความจำาเปน

190

6 ชวโมง1.4 มเลอดออกหรอมภาวะชอก

2. ถามอาการรวมกบอาการขอใดขอหนงตอไปน2.1 หนาวสนมาก (หมผาหนา ๆ หรอสงสยเปนไขมาเลเรย)2.2 ซด ดซาน มจดแดง จำาเขยว ตามผวหนง ขออกเสบ หรอเทาบวม2.3 มไขเกน 7 วน


สงตอภายใน 24 ชวโมง พจารณาใหยาตามอาการ ใหสารนำาทางหลอดเลอดดำาตามความ

จำาเปน

2.4 ผวหนงพบรอยแผลเปน เหมอนถกบหรจ (eschar) หรอสงสยเปนสครบไทฟส

191

2.5 บบนองรสกปวดมาก หรอ สงสยเปนเลปโตสไปโรซส2.6 เคาะเจบบรเวณสขางและปสสาวะขน (สงสย pyelonehritis)2.7 ไขสงตลอดเวลา หนาแดง และการทดสอบทรนเกตใหผลบวก (สงสย DHF)

3. ถามอาการรวมกบอาการขอใดขอหนงตอไปน 3.1 ถามนำามก ไอ เจบคอ ทองเดน ปวดขอ

รกษาตามอาการรวมทพบ

3.2 ถามอาการอกเสบทผวหนง เชน บาดแผล ฝ พพอง

Cellulitils

ใหยาลดไขและยาปฎชวนะ dicloxacillin 3 วน

ถาดขนกนยาปฎชวนะตออก 7 วน ควรสงตอ

192

ถามประวตเปนเบาหวาน หรอกนยา 3 วนแลวไมดขน

3.3 ถามอาการคางบวมรวมกบอาการปวดฟนเหงอกอกเสบ กลนลำาบาก อณฑะอกเสบปวดทองมาก หรอปวดศรษะรนแรง


ใหยาลดไข แกปวด ควรสงตอภายใน 24 ชวโมง

3.4 ถามอาการคางบวมโดยไมมอาการรวม ดงขอ 3.3

คางทม ใหยาลดไข ( paracetamol) ประคบดวยนำาอน ควรสงตอ ถาไมดขนใน 1 สปดาหหรอม

ภาวะแทรกซอน3.5 ถามไขรวมกบมผนขน เขาไดกบโรคหด (มไขสงตลอดเวลาหนาแดง ตาแดง มนำามก ไอ และมผนแดงขนวนท 4 ของไข) หรอ อสกอใส (มไขพรอมกบมตมใสขน ในวนแรกของไข ตม ทยอยขนภายใน 4 วน)

หด

อสกอใส

ใหการรกษาพยาบาลตามอาการเชน paracetamol calamine lotion ทาแกคน

ควรสงตอ ถาไมดขนภายใน 1 สปดาห แยกผปวย เพอปองกนการตดตอ รายงานโรคตามแบบรายงาน

193


นอนพก เชดตว ดมนำามาก ๆ หามอาบนำาเยน

ถาเบออาหารใหกนนำาหวาน ขาวตม ใหยาลดไข paracetamol ควรสง ถามอาการอยางใดอยางหนงดง

ตอไปน1. อาการไขไมทเลาลงใน 4 วน2. มอาการดงในขอ 1 และ 2 เกดรวมดวยในระยะตอมา

8.2 ออนเพลย : มความรสกออนเพลย เหนอยงาย หมายเหต : ถามไขหรอทองเดนรวมดวยใหดเรอง ไข หรอ ทอง“ ” “เดน”




1. ถามอาการรวมกบอาการขอใดขอหนงตอไปน1.1 นำาหนกลด1.2 ดมนำาบอย



194

ปสสาวะบอย1.3 ดซาน2. ถาไมมอาการดงในขอ 12.1 ถามภาวะซด (ทไมใชเกดจากธาลสซเมย)

โลหตจางจากการขาดธาต

เหลก

ใหยาบำารงทมธาตเหลก 1 เดอน ถาสงสยเปนพยาธปากขอ ใหยาถาย

พยาธ mebendazole หรอ albendazole

ถาดขนกนยาบำารงเลอดตออก 3 – 6 เดอน

ควรสงตอภายใน 2 สปดาห ถาอาการไมดขน

2.2 ถามประวตขาดประจำาเดอน ทดสอบการตงครรภ ถาพบวา ตงครรภ

ตงครรภ แนะนำาการฝากครรภ

2.3 ถาตรากตรำาทำางานหนกนอนไมพอ หรอเพงหายจากไข

พกผอนไมพอ

พกผอนนอนหลบใหเพยงพอ บำารงอาหาร ควรสงตอ ถาไมดขนใน 1 สปดาห

2.4 มเรองคดมากกงวลนอนไมหลบ

วตกกงวล

แนะนำาใหออกกำาลงกาย ผอนคลายความเครยดพดคยปรบทกขกบคนสนท

ควรสงตอ ถาไมดขนใน 1 สปดาห2.5 ถาไมมอาการดง ใหนอนหลบพกผอนใหเพยงพอ บำารง

195

กลาวขางตน อาหาร ควรสงตอ ถาไมดขนใน 1 สปดาห

20 8_1_4_1_2_2 กลม

อาการท


- ภาพประกอบ text

กลมอาการท


(Text 1) กลมอาการทตองไดรบการวนจฉยเพมเตม กลมอาการตอไปนเปนกลมอาการทควรไดรบการวนจฉยเพมเตม ซงตองปรกษาแพทยในเวลาทกำาหนดคอ 1-7 วน

(Sound 1)กลมอาการทตองไดรบการวนจฉยเพมเตม กลมอาการตอไปนเปนกลมอาการทควรไดรบการวนจฉยเพมเตม ซงตองปรกษาแพทยในเวลาทกำาหนดคอ 1-7 วน

21 8_1_4_1_2_2_1 แสดงรายชอ 28 อาการ

- text แสดงรายชอ 28 อาการ (Text 1)1. มไขเกน 7 วน2. ไขหนาวสน3. ดซาน4. บวม5. ทองมาน6. นำาหนกลด หรอ เพมขนเรว7. ตามว เหนภาพซอน8. หออ หตง9. กลนลำาบาก

(Sound 1)

196

10. อาเจยนเปนเลอด11. ไอเปนเลอด12. ปสสาวะ อจาระเปนเลอด13. เลอดออกจากชองคลอด/ ประจำาเดอนมาผดปกต14. คอพอก15. มกอนในทตางๆ (เชน ขางคอ ไหปลารา เตานม รกแร ชองทอง ขาหนบ อณฑะ)16. มจดแดง จำาเขยว17. แขนขาเกรง/ ออนแรง18. มอสน19. กลามเนอออนแรง20 หนงตาตก21. ขอมอตก/ ขอเทาตก22. ปากเบยว23. ขออกเสบ (บวมแดงรอน)24. หนองในทอปสสาวะ25. Condylorma (หงอนไก)26. ปวดศรษะรนแรง27. เวยนศรษะ

197

28. ไอเกน 14 วน

22 8_1_5การสงตอผใชบรการ

- Icon การสงตอผใชบรการจะเปนเมนทเปน (icon) แตละหวขอตวสามารถคลกเพอเขาไปสเนอหาในแตละบทดงน

1. ความหมายของการสงตอ

2. ความสำาคญของการสงตอ

3. ขนตอนของการสงตอ

4. ระดบผรบผดชอบในการสงตอ


(Text 1)-

(Sound 1)-

23 8_1_5_ - text ความหมายของการสง (Text 1) (Sound 1)

198

1 ความหมายของการสงตอ

ตอเนอหาในสวนนจะแสดงเปน ภาพประกอบ text คำาบรรยายตาม text 1และ sound 1

ความหมายของการสงตอการสงตอ หมายถง การสงตอผปวยเพอใหไดรบการดแลรกษาอยางถกตอง และทนทวงทจากสถานบรการสขภาพแหงหนงไปยงสถานบรการสขภาพทมศกยภาพในการใหรกษาพยาบาลทดกวา เหมาะสมกวา

ความหมายของการสงตอการสงตอ หมายถง การสงตอผปวยเพอใหไดรบการดแลรกษาอยางถกตอง และทนทวงทจากสถานบรการสขภาพแหงหนงไปยงสถานบรการสขภาพทมศกยภาพในการใหรกษาพยาบาลทดกวา เหมาะสมกวา

24 8_1_5_2 ความสำาคญของการสงตอ

- text ความสำาคญของการสงตอเนอหาในสวนนจะแสดงเปน ภาพประกอบ text คำาบรรยายตาม text 1

(Text 1)ความสำาคญของการสงตอ

1. เปนหวใจสำาคญของการใหบรการดานสาธารณสขทกระดบเพอใหการบรการดแลผปวยไดรบการรกษาอยางถกตองและตอเนอง

2.การสงตอทถกตองและเหมาะสมจะชวยลดภาระใหกบโรงพยาบาล

(Sound 1)ความสำาคญของการสงตอ

1. เปนหวใจสำาคญของการใหบรการดานสาธารณสขทกระดบเพอใหการบรการดแลผปวยไดรบการรกษาอยางถก

199

ขนาดเลกทตองดแลผปวยทมปญหาซบซอน และขาดบคลากรทมความชำานาญ

3. การสงตอผปวยทำาใหเกดการประสานงานทดของสถานบรการทกระดบ และกอใหเกดความรวมมอในการใหบรการกบผปวยอยางเปนระบบ

4. ลดภาระของโรงพยาบาลขนาดใหญในการรกษาโรคทงาย ๆ เพราะมการคดกรองจากสวนปลาย เชน อาสาสมคร สถานอนามยและโรงพยาบาลชมชนแลว

ตองและตอเนอง

2.การสงตอทถกตองและเหมาะสมจะชวยลดภาระใหกบโรงพยาบาลขนาดเลกทตองดแลผปวยทมปญหาซบซอน และขาดบคลากรทมความชำานาญ

3. การสงตอผปวยทำาใหเกดการประสานงานทดของสถานบรการทกระดบ และกอใหเกดความรวมมอในการใหบรการกบผปวยอยางเปนระบบ

4. ลดภาระของโรงพยาบาลขนาดใหญในการรกษาโรคทงาย ๆ เพราะมการคดกรองจากสวน

200

ปลาย เชน อาสาสมคร สถานอนามยและโรงพยาบาลชมชนแลว

25 8_1_5_3ขนตอนของการสงตอ

- Icon + text ขนตอนของการสงตอจะเปนเมนทเปน (icon) แตละหวขอตวสามารถคลกเพอเขาไปสเนอหาในแตละบทดงน

1. การเตรยมการ2. ระหวางนำาสงผ

ปวย3. ภายหลงการนำา

สงวธใช สามารถใช mouse คลกในแตละ icon เพอเขาไปสเนอหาในแตละหวขอText แสดงเปน pop up

(Text 1)การสงตอผปวยนนใหยดถอตามระเบยบปฏบตของแตละโรงพยาบาลกำาหนด ขอสำาคญจะตองมการประสานงานกบสถานทจะสงผปวยไป ใหเขาใจเพอเตรยมพรอมรบผปวยไดอยางรวดเรว การสงตอนนควรมขนตอน ดงน

1. การเตรยมการ2. ระหวางนำาสงผปวย3. ภายหลงการนำาสง

(Sound 1)การสงตอผปวยนนใหยดถอตามระเบยบปฏบตของแตละโรงพยาบาลกำาหนด ขอสำาคญจะตองมการประสานงานกบสถานทจะสงผปวยไป ใหเขาใจเพอเตรยมพรอมรบผปวยไดอยางรวดเรว การสงตอนนควรมขนตอน ดงน

1. การเตรยมการ

2. ระหวางนำาสงผปวย

3. ภายหลงการนำาสง

201

26 8_1_5_3_1การเตรยมการ

- text การเตรยมการเนอหาในสวนนจะแสดงเปน ภาพประกอบ text คำาบรรยายตาม text 1

(Text 1)การเตรยมการ

การเตรยมพยาบาล พยาบาลตองทราบขอมลรายละเอยดของผปวยวาเปนอะไร รนแรงมากนอยขนาดใด สถานทจะตองสงผปวยไปมการตดตอประสานกนหรอยง พยาบาลตองเตรยมเอกสารสงตอรวมทงประวตผปวย และใบสงตอ และอปกรณทจะเปนตองใชในแตละกรณ

การเตรยมรถ Ambulance เจาหนาทรถ ambulance เตรยมเครองมอทจำาเปนทตองมในรถ ambulance ใหครบถวน

จดทำาใบนำาสงตวผปวยตามแบบฟอรมทกำาหนดใหเรยบรอยและนำาสงพรอมผ

(Sound 1)-

202

ปวย (ในกรณฉกเฉนการเขยนใบนำาสงอาจทำาไมทนใหสงผปวยไปกอน และจดสงใบนำาสงตามหลงโดยเรวตอไป)

เตรยมประสานงานอาจทำาไดทงทางโทรศพทหรอวทยของสถานบรการ เพอแจงขอมลใหสถานบรการทจะรบผปวยทราบลวงหนา เพอการเตรยมการดานเจาหนาทและการใหการชวยเหลอ ซงมความสำาคญมากในผปวยรายทฉกเฉน

27 8_1_5_3_2 ระหวางนำาสงผปวย

- text ระหวางนำาสงผปวยเนอหาในสวนนจะแสดงเปน ภาพประกอบ text คำาบรรยายตาม text 1

(Text 1)ระหวางนำาสงผปวย

เจาหนาท ทไดรบมอบหมายใหนำาสงผปวย ควรเปนผทจะสามารถชวยเหลอผปวยได เมอเกดเหตฉกเฉนระหวางทาง ซงผรบผดชอบในการสง

(Sound 1)-

203

ผปวยหรอผบรหารสถานบรการจะตองพจารณา และควรมจำานวน 2 คน ในกรณผปวยหนก

ผนำาสงจะตองประสานงานใหหนวยทจะรบผปวยทราบเปนระยะวาผปวยมอาการอยางไร เพอการสงการรกษาและชวยเหลอไดทนทวงทหากเกดเหตฉกเฉน

ผนำาสงจะตองมการสงเกตอาการผปวยตลอดเวลาและมการบนทกอาการเปลยนแปลง เพอรายงานหนวยงานผรบไดถกตอง อนจะเปนประโยชนตอผปวยในการไดรบการรกษาพยาบาลทถกตองตอไป

28 8_1_5_3_3 ภายหลง

- text ภายหลงการนำาสงเนอหาในสวนนจะแสดง

(Text 1)ภายหลงการนำาสง

(Sound 1)-

204

การนำาสง เปน ภาพประกอบ text คำาบรรยายตาม text 1

1. ตดตามใบตอบรบการรบตวผปวยเพอแจงหนวยงานผสง

1.1 หนวยงานผรบผปวยควรปฏบตดงน

1.1.1การสงใบสงกลบ (สชมพ) ถงสถานบรการผสง

1.1.2ในกรณทไมมคำาสงการรกษาตอเนองในใบสงกลบ ใหสงกลบทางไปรษณยไปยงสถานบรการผสง (ยกเวน สอ. อสม. ผสส. ใหสงผานทาง สสอ.)1) ในกรณทม

คำาสงการรกษาตอ

205

เนองในใบสงกลบ ใหมอบไปพรอมกบผปวย ทงนตองอธบายใหผปวยไดทราบถงความสำาคญของการรกษาตอเนองตามคำาสงแพทย ในใบสงกลบนน หรอสงขาวทางวทย

2) ในกรณทสงกลบไปรกษาตอเนอง ควรพจารณา

206

มอบยาทจำาเปนใชใหกบผปวยดวย เพอมใหประสบปญหาการขาดยานน ๆ ในสถานบรการบางแหง

1.1.3ในกรณทสถานบรการผรบ จำาเปนตองสงผปวยตอไปยงสถานบรการอนอกให ปฏบตดงน1) ภายใน

จงหวดเดยวกน สถาน

207

บรการผสงตอ ถาจะไมเขยนใบสงตวใหมขน ใหบนทกลงในแบบฟอรม วาไดผานแลว พรอมทงลงทะเบยนเปนหลกฐานไว เพอประโยชนในการเกบสถตเพอทำารายงานประจำาเดอน

2) สงออกนอกจงหวด ใหทำาใบสงตวขนใหมทก

208

ราย และควรแจงใหสถานบรการผรบตอทราบดวยวา ไดรบผปวยโดยการสงจากสถานบรการใด เมอใด (แลวสงใบสงกลบ สชมพ คน สถานบรการทสงผปวยมาตามขอท 1.1.1)

3) ผสงตอเมอไดรบแบบแจงผลการ

209

ตรวจรกษา หรอสงผปวยกลบแลวจะตองสงผลตอไปยงสถานบรการแรกทสงใหทราบดวย

29 8_1_5_4ระดบผรบผดชอบในการสงตอ

- Icon - text

ระดบผรบผดชอบในการสงตอจะเปนเมนทเปน (icon) แตละหวขอตวสามารถคลกเพอเขาไปสเนอหาในแตละบทดงน

1. ระดบ อสม.2. ระดบสถาน

อนามย3. โรงพยาบาล

(Text 1)ระดบผรบผดชอบในการสงตอการสงผปวยรายปกตไมใชการรบดวนใหเปนไปตามแผนภมดงกลาว กรณผปวยอาการหนกหรอรบดวน อาจพจารณาสงตรงไปยง รพช. รพท. และ รพศ. ทใกลทสดหรอสะดวกทสด ไมจำาเปนตองเปนขนตอน เพอปองกนอนตรายรนแรงทจะเกดกบผปวย และผตดสนใจสงตอจะตองมความแมนยำาในการวนจฉย

(Sound 1)-

210

ชมชน4. โรงพยาบาล

ทวไป/โรงพยาบาลศนย

วธใช สามารถใช mouse คลกในแตละ icon เพอเขาไปสเนอหาในแตละหวขอText จะแสดงเปน pop up

และตองทราบถงขดความสามารถของสถานบรการในระดบตาง ๆ จะไดสงตอผปวยไปไดรบการรกษาทถกตองทสด

ขอบงชในการนำาสงผปวยเพอรกษาตอ ตองเปนไปตามขอบเขตความสามารถในการใหบรการของแตละระดบ และตามดลพนจของผรบผดชอบแตละระดบ

30 8_1_5_4_1ระดบ อสม.

- text ระดบ อสม.เนอหาในสวนนจะแสดงเปน ภาพประกอบ text คำาบรรยายตาม text 1

(Text 1)ระดบ อสม.

การสงตอผปวย ตามดลพนจและขอบเขตความสามารถในการใหบรการ คอ ใหการรกษาพยาบาลตามอาการตอไปน โดยใชยาสามญประจำาบาน เชน ไข ตวรอน ไข มผน ตม และจด ไขหนาวสน ไอ ปวดหว ปวดเมอย ปวดหลง ปวดเอว ทองผก ปวดทอง ทองเดน พยาธลำาไส ฝ ผนคนบนผวหนง ปวดฟน

(Sound 1)-

211

เหงอกอกเสบ เจบตา เจบห เหนบชา โลหตจางถามอาการนอกเหนอจากน ใหสงตอสถานอนามย หรอมอาการเหลานแตรกษาแลวไมดขน ใหสงตอตามดลพนจ

การรบไวรกษาตอ ตดตามรกษาและจายยาใหแกผปวยทไดรบการสงตอมาจากสถานบรการสาธารณสข เชน ผปวยวณโรค โรคเรอน โรคมาเลเรย ฯลฯ จายยาเมดคมกำาเนดในรายทเจาหนาทสาธารณสขไดตรวจแลว และจายถงยางอนามย

31 8_1_5_4_2ระดบสถานอนามย

- text ระดบสถานอนามยเนอหาในสวนนจะแสดงเปน ภาพประกอบ text คำาบรรยายตาม text 1

(Text 1)ระดบสถานอนามย

การสงตอผปวย ตามดลพนจและขดความสามารถ ซงมดงน

โรคงาย ๆ ทางอายรกรรม และกมารเวช ซงพอจะวนจฉยไดโดยไมตองใชผลจากหองปฏบตการ เชน ไขหวด ทองรวง โรคกระเพาะ ฯลฯ

(Sound 1)-

212

โรคทางศลยกรรมฉกเฉนงาย ๆ เชน เยบแผล ตกแตงบาดแผลหรอผาฝชนดธรรมดา

บำาบดอาการโรคทางทนตกรรม เชน จายยาแกปวดฟน และโรคเหงอกอกเสบ

รกษาโรคอกเสบ ทำาคลอดปกต จายเมดคมกำาเนด ถงยาง

อนามย ยาฉดคมกำาเนด ใหภมคมกนโรคทกชนด

ในกรณทผปวยทไดรบการรกษาพยาบาลเบองตนตามขอบเขตดงกลาวแลวอาการไมดขน ใหใชดลพนจในการสงตอโรงพยาบาลทมความสามารถมากกวา

การรบผปวยไวรกษาตอโดยการรกษาโรคตอจากการท อสม. สงตอ รบรกษาตอจากโรงพยาบาล

213

ชมชน และโรงพยาบาลศนย เชน ทำาแผลหรอตดไหม แผลผาตด จายยารกษาตอ เชน วณโรค โรคมาลาเรย เปนตน

32 8_1_5_4_3 โรงพยาบาลชมชน

- text โรงพยาบาลชมชนเนอหาในสวนนจะแสดงเปน ภาพประกอบ text คำาบรรยายตาม text 1

(Text 1)โรงพยาบาลชมชน

การสงตอผปวย ตามดลพนจและขดความสามารถ ดงน

ดานอายรกรรมและกมารเวช ดำาเนนการรกษาทกโรคทวนจฉยไดงาย โดยอาศยผลชนสตรทางหองปฏบตการงาย ๆ

ดานศลยกรรม ไดแก เยบแผล ผาตดสงแปลกปลอมออก ยกเวนจากทรวงอก ชองทองและกะโหลกศรษะ ผาตดตกแตงบาดแผล ผาตดนวมอ นวเทา ผาตดผกเสน

(Sound 1)-

214

เลอก เขาเฝอกกระดกหก การผาตดถงนำา (cyst) การตดชนเนอเพอการตรวจ

รกษาโรคฉกเฉน และบรรเทาอาการทางศลยกรรม ผาฝ

ระบบปสสาวะและอวยวะสบพนธ การทำาหมนชาย

ดานสตนารเวช การขดมดลก การหมนเดกภายในครรภ ทำาคลอดผดปกต การลวงรก

ดานทนตกรรม (โดยทนตภบาล) ถอนฟน อดฟน ขดหนปน รกษาเหงอกอกเสบ

โรงพยาบาลชมชนมหลายขนาดตงแต ขนาด 10 เตยง, 30 เตยง, 60 เตยงและ 90 เตยง ซงจะมแพทยทมความเชยวชาญแตกตางกน ในกรณทไมสามารถดำาเนนการใหการรกษาผปวยไดใหสงตอไปยงโรงพยาบาลทวไป / โรง

215

พยาบาลศนย

การรบผปวยไวรกษาตอ รบรกษาตอจากสถานอนามย

(หรอ อสม. กรณฉกเฉน) ทเกนขดความสามารถทจะใหบรการ

รบบรการตอจากโรงพยาบาลศนย กรณทผปวยอยในขดปลอดภยแลว แตตองการการดแลรกษาตอเนอง เชน ทำาแผลหรอตดไหมแผลผาตด ใหยารกษาตอโรคเรอรง เชน วณโรค

33 8_1_5_4_4 โรงพยาบาลทวไป/ โรงพยาบาลศนย

- text โรงพยาบาลทวไป/ โรงพยาบาลศนยเนอหาในสวนนจะแสดงเปน ภาพประกอบ text คำาบรรยายตาม text 1

(Text 1)โรงพยาบาลทวไป / โรงพยาบาลศนย

การรบผปวยไวรกษาตอ รกษาทกโรคทไดรบการสงตอมาเพอการรกษา

การสงเพอรกษาตอ กรณผ

(Sound 1)-

216

ปวยอาการทเลาอยในขนปลอดภยจะสงไปดแลรกษาตอทโรงพยาบาลชมชนและสถานอนามย

การสงตอผปวยอยางเปนระบบ โดยคำานงถงความพรอมของสถานบรการทจะรบผปวย การรบและการสงตอผปวยระหวางโรงพยาบาลอยางเหมาะสมและถกอง จะชวยลดคาใชจายของผปวยทงดานเวลาและเศรษฐกจ ของผปวยและโรงพยาบาล

34 8_1_6รายการยาทกำาหนด

- ภาพประกอบ text

1.

รายการยาทกำาหนดเนอหาในสวนนจะแสดงเปน ภาพประกอบ text คำาบรรยายตาม text 1

(Text 1)นอกจากขอบเขตและการควบคมมาตรฐานในการตรวจรกษาโรคเบองตนแลว สภาการพยาบาลยงไดกำาหนดรายการยาทใชในการรกษาโรคเบองตน สำาหรบผประกอบวชาชพการพยาบาลชนหนง และผประกอบวชาชพการพยาบาลและ

(Sound 1)-

217

2.

ยาแกคลนไสอาเจยน

ยาปายตาปฏชวนะ

ผดงครรภชนหนง เพอจะไดปฏบตภารกจในการใหบรการสขภาพระดบปฐมภมไดอยางมนใจ และสามารถใชยาไดถกตอง ปลอดภยและเพมประสทธภาพในการรกษาพยาบาลโดยไดกำาหนดรายการยาไวทงสน 20 กลม ดงน

1. ยาแกปวด ลดไข และยาตานการอกเสบทไมใชสเตยรอยด (Analgesics, Antipyretic and NSAIDS)

ยาแกปวดลดไข (Analgesics, Antipyretics) ไดแก Acetaminophen (Paracetamol), Acetyl salicylic acid (Aspirin)

ยาตานการอกเสบทไมใชสเตยรอยด (Nonsteroidal Anti inflammatory Drugs) ไดแก Ibuprofen

2. ยาแกแพ (Antihistamines) ไดแก

218

ยาถายพยาธ

ยาขบลม

ยาลดอาการปวดเกรง

Chlorpheniramine maleate, Cetirizine, Hydroxyzine

3. ยาลดการบวมของเยอบ (Decongestant) ไดแก Pseudoephedrine

4. ยาแกแพเฉยบพลน / ชอค (Drug used in Anaphylaxis / Shock) ไดแก Epinephrine (adrenaline)

5. ยาออกฤทธตอระบบทางเดนหายใจ (Respiratory Drugs)

ยาแกไอ ไดแก Dextrometrophan, Mixt. Tussis , Scill Ammon mixt, Guaifenesin Syr.

6. ยาระบบทางเดนอาหาร (Gastrointestinal Drugs)

ยาขบลม ไดแก M. Carminative, Sodium Bicarbonate, Simeticone

ยาลดกรด (Antacids) ไดแก aluminium hydroxide and magnesium

219

ยาฆาเชอรา

กลโคสและสารนำา

ฟาทะลายโจร

ยาชาเฉพาะท

hydroxide , Ranitidine ยาแกคลนไสอาเจยน (Anti

emetics) ไดแก Dimenhydrinate, Metochopramide (Domperidone)

ยาลดอาการปวดเกรง (Antispasmodics) ไดแก Hyoscine-n-butylaromide (Buscopan)

ยาแกทองผก (Anticonstipations) ไดแก Bisacodyl, Magnesium hydroxide (milk of Magnesia)

ยาแกทองเสย (Diarrhoea) ไดแก สารละลายทดแทน (Replacement Solution) Oral rehydration salts

7. วตามนวตามนรวม (Multivitamin)วตามนบรวม (B.Complex)

220

Rabies Vaccine

ยาเมดคมกำาเนด

Depo-Provera

วตามนซ (Vitamin C)8. ยาบำารงโลหต ไดแก Ferrous sulfate, Folic

acid9. ยาถายพยาธ

(Antihelmintic drugs) ไดแกAlbendazole,

Mebendazole10. ยาปฏชวนะ

(Antibacterial drugs) ไดแก Amoxycillin, Penicillin V, Erythromycin, Cotrimoxazole, Dicloxacillin, Doxycycline, Norfloxacin

11. ยาทาภายนอก Steriod cream ไดแก

Triamcinolone acetonide ยาฆาเชอรา (Fungicides)

ไดแก Gential violet, Clotrimazole, Ketoconazole, Miconazole, Nystatin

ยาฆาหด, เหา, โลน

221

(DMPA) (Scabicides) ไดแก Benzyl benzoate (Gposcabicide emul)

ยาแกคน (Antipruritics) ไดแก Calamine lotion

Antiviral cream ไดแก Acyclovir cream ยาปายตาปฏชวนะ ไดแก

Oxytetracycline eye ointment

ยาหยอดตาปฏชวนะ ไดแก Tetrahydrozoline + Natazoline (Histaoph eye drop) , Keratolytic agent (Salicylic acid)

ยาทาอน ๆ (Other agents) ไดแก Methyl salicylate (GPO Analgesic Balm)

12. ยาสมนไพร ไดแก ขมนชน ยาเมดฟาทะลายโจร ครมไพ จ ซาล มะขามแขก ยาอมมะแวง

13. ยาชาเฉพาะท (Local

222

anesthetics) ไดแก Lidocaine HCL 2%

14. นำายาฆาเชอ (Disinfectant and Antiseptics) ไดแก Alcohol, Chlorhexidine gluconate (Hibiscrub), Povidone ioline, Sodium hypochlorite, Chlorhexidine cetrimide (Savlon)

15. กลโคสและสารนำา ไดแก Glucose 50%, D5% NSS, D5% N/2, Lactate Ringer’s Solution, 0.9% NSS

16. ยาคมกำาเนด ยาเมดคมกำาเนด

ทงชนดฮอรโมนรวมและเฉพาะโปรเจนโตเจน

ยาฉด ไดแก Depo-Provera (DMPA)

17. สารวนจฉย ไดแก Pregnancy test specific for

223

HCG, Urine strip, ชดตรวจสอบนำาตาลในเลอดจากปลายนว

18. กลมยาทใชในกรณใหยาเพมเตมแกผปวยโรคเรอรงตาง ๆ (refill) ไดแก ยาลดความดนโลหต ยาเบาหวาน ยาลดไขมน ยารกษาโรคเกาต ยารกษาโรคหด โรคปอดอดกนเรอรง ยารกษาโรคหวใจขาดเลอด ยาคลายกงวล ยาไมเกรน

19. ยาปฏชวนะตอตานเชอรา ไดแก Mycostatin Oral Suspension

20. Vaccine ไดแก Immunoglobulin และ Rabies Vaccine

ดงนนพยาบาลผทใหการรกษาพยาบาลเบองตนทกคน ตองตระหนกถงอนตรายทอาจเกดกบผปวยเปนสำาคญ หากพจารณาวาเกนขอบเขตความสามารถของตน จะ

224

ตองมการสงผปวยตอเพอการรกษาทถกตองและทำาตามขนตอนเพอสงเสรมระบบสงตอผปวยใหไดผลมากขน

(Text 1) 1-15/08... · Web viewหน าแรกท ได เห นจะเป นเมน...

Documents

Transcript of (Text 1) 1-15/08... · Web viewหน าแรกท ได เห นจะเป นเมน...