CHEMIA SOS – POMOC Z CHEMII

2008

Testy z chemii 3

h t t p : / / w w w . c h e m i a . s o s . p l 

Osoby zamierzające studiować medycynę muszą zdawać maturę na poziomie rozszerzonym. Testy zwarte w tym arkuszu (100 pytań testowych), wraz z omówionymi dokładnie odpowiedziami umożliwią solidne przygotowanie się do matury z chemii. Do testów dołączony jest arkusz odpowiedzi, oraz arkusz poprawnych odpowiedzi, dzięki któremu w łatwy i szybki sposób możesz skontrolować swoją wiedzę.

Rozwiązania informatyczne

Pomoc i korepetycje z chemii, przygotowanie do matury

rozszerzonej z chemii

Chemia SOS- pomoc i korepetycje z chemii

Omówione odpowiedzi do zestawu 100 pytań, oraz kartę odpowiedzi możesz otrzymać w cenie 2 zł (2,46 zł brutto). Chcę zakupić testy i omówione do nich odpowiedzi.

- 1 -

Karta odpowiedzi

A B C D A B C D 1 512 523 534 545 556 567 578 589 59

10 6011 6112 6213 6314 6415 6516 6617 6718 6819 6920 7021 7122 7223 7324 7425 7526 7627 7728 7829 7930 8031 8132 8233 8334 8435 8536 8637 8738 8839 8940 9041 9142 9243 9344 9445 9546 9647 9748 9849 9950 100

- 2 -

1 Zakładając, że jeden elektron ma masę 1.10-27g, oblicz jaką masę będą miały elektrony w 65,38g cynku, jeżeli masa atomowa cynku wynosi 65,38u A 1 g B 1,8.10-2g C 6.10-4g D 1,8.10-5g

2 Wskaż, w którym z poniższych przykładów znajduje się największa liczba atomów: A 0,5 mola kwasu siarkowego B 74g wodorotlenku wapnia C 11,2dm3 siarkowodoru w warunkach normalnych D 3,01.1024 cząsteczek fruktozy

3 Podaj ile pierwiastków przedstawionych jest za pomocą ogólnych symboli: 210 223 219 211 210 226

83 88 86 84 84 88E E E E E E

A 6 B 5 C 4 D 3 4 Średnia masa atomowa srebra wynosi 107,868u, a liczba atomowa srebra 47. Na podstawie tej informacji można wnioskować, że: A jeżeli istnieją izotopy srebra, to liczba izotopów wynosi 2 B atom srebra zawiera 47 neutronów C jeżeli istnieje nuklid 108Ag, to zawiera 61 neutronów D atom srebra zawiera 61 nukleonów

5 Y4AZ

− jest produktem przemiany promieniotwórczej pierwiastka YAZ w wyniku:

A jednej przemiany α i dwóch przemian β- B dwóch przemian α i dwóch przemian β- C jednej przemiany α i jednej przemian β+ D dwóch przemian α i dwóch przemian β+

6 Wskaż, która z podanych konfiguracji dotyczy stanu wzbudzonego: A 4Be 1s22s2 B 5B 1s22s12p2 C 16S 1s22s22p63s23p4 D 20Ca 1s22s22p63s23p64s2

7 Wskaż rysunek przedstawiający orbitale, które w wyniku nałożenia utworzą wiązania sigma typu s-p:

A B C D

8 Wymień wszystkie typy wiązań występujące w siarczanie(VI) potasu: A kowalencyjne spolaryzowane B kowalencyjne spolaryzowane, jonowe C kowalencyjne spolaryzowane, koordynacyjne D kowalencyjne spolaryzowane, jonowe, koordynacyjne

9 Wybierz zestaw zawierający tylko odczynniki nukleofilowe:

A H3O+, NO2+, Br+ B CH3

., Cl

., C2H5

.

C OH-, NH3, H2O D C2H5OH, AlCl3, CH2=CH2

- 3 -

10 Wybierz prawdziwe stwierdzenie dotyczące mocy kwasów tlenowych i beztlenowych pierwiastków 17 grupy: A moc kwasów tlenowych rośnie ze wzrostem stopnia utlenienia oraz maleje w miarę wzrostu liczby atomowej fluorowca; moc kwasów beztlenowych rośnie ze wzrostem liczby atomowej fluorowca B moc kwasów tlenowych rośnie ze wzrostem stopnia utlenienia i w miarę wzrostu liczby atomowej fluorowca; moc kwasów beztlenowych maleje ze wzrostem liczby atomowej fluorowca C moc kwasów tlenowych maleje ze wzrostem stopnia utlenienia i w miarę wzrostu liczby atomowej fluorowca; moc kwasów beztlenowych rośnie ze wzrostem liczby atomowej fluorowca D moc kwasów tlenowych maleje ze wzrostem stopnia utlenienia i w miarę wzrostu liczby atomowej fluorowca; moc kwasów beztlenowych maleje ze wzrostem liczby atomowej fluorowca

11 Wybierz zestaw, w którym cząsteczki różnią się momentem dipolowym: A BCl3, SO2 B SO3, CO2 C BeH2, CH4 CCl4, NO3

-

12 Wskaż równanie ilustrujące reakcję kwas-zasada według teorii Brønsteda: A OH- + H3O+ = 2H2O B NH4

+ + OH- = NH3 + H2O C Cu(OH)2 + 4NH3 = [Cu(NH3)4](OH)2 D dwie odpowiedzi są prawidłowe

13 Trzecia stała dysocjacji kwasu ortofosforowego(V) wyrażona jest wzorem:

A ]PO[H

]PO[H][HK

4342−+ ⋅

= B ]PO[H

][HPO][HK

-42

42−+ ⋅

= C ][HPO

][PO][HK

2-4

43−+ ⋅

= D ]PO[H

][PO][HK

434

3 3−+ ⋅=

14 Jak zmieni się pH 0,01M roztworu jednowodotlenowej zasady o stałej dysocjacji K=10-8, jeżeli stężenie zmaleje 100 razy? A wzrośnie o dwie jednostki pH B wzrośnie o jedną jednostkę pH C zmaleje o jedną jednostkę pH D zmaleje o dwie jednostki pH

15 Wybierz grupę związków, które ulegają hydrolizie: A FeCl3, NaCl, C2H5Br, HCOOC2H5, CH3OK B CaCO3, CuCl2, NaNO3, C2H5ONa, CH3Cl C Na2SiO3, PbS, KNO2, C6H5ONa, HCOOH D AlCl3, K2CO3, NaNO2, NH4Cl, CH3ONa

16 W poniższym schemacie:

Cu +X-NO2

+KOH +HNO3 b. rozc.Y Z Cu(NO3)2

substratami X, Y i Z są: X Y Z A NH3 aq CuO Cu(OH)2 B HNO3 stęż Cu(NO3)2 CuO C HNO3 rozc. Cu(NO3)2 Cu(OH)2 D HNO3 stęż Cu(NO3)2 Cu(OH)2

17 Poddano elektrolizie wodne roztwory różnych substancji. Wskaż zbiór substancji, które w procesie elektrolizy z użyciem elektrod platynowych dadzą jako produkt na katodzie wodór: A LiCl, H2SO4, KOH B CuCl2, CuSO4, AgNO3 C CH3COONa, Cu(NO3)2, NaOH D HCOOH, NH3 aq, AuCl3

- 4 -

18 Efekt energetyczny reakcji można wyznaczyć korzystając z wartości energii wiązań. Każdą reakcję można traktować jako endoenergetyczny proces rozrywania wiązań w cząsteczkach substratów oraz egzoenergetyczny proces powstawania wiązań w cząsteczkach produktów. Jeżeli energia wiązania: N-H = 390kJ/mol, O=O = 499kJ/mol, N≡N = 947kJ/mol, H-O = 465kJ/mol, to efekt energetyczny reakcji: 4NH3(g) + 3O2 2N2(g) + 6H2O(g) wynosi: A -4417 kJ B -1627 kJ C -1493 kJ D -1297 kJ

19 H2O(c) powstaje w reakcji: H2(g) + ½O2(g) = H2O ΔH=-258,84kJ/mol Podaj, ile energii na sposób ciepła zostanie przekazane do otoczenia, jeśli powstanie 90g H2O(c) A 2588,4 kJ B 1294,2 kJ C 258,84 kJ D 129,42 kJ

20 Porównując wartości normalnych potencjałów utleniająco-redukujących fluorowców: I2 + 2e 2I- E0=0,54V Br2 + 2e 2Br- E0=1,07V Cl2 + 2e 2Cl- E0=1,36V F2 + 2e 2F- E0=2,85V można stwierdzić, że: I. jon jodkowy jest najsilniejszym donorem elektronów II. jodowodór wykazuje najsilniejsze właściwości utleniające III. fluorowodór pozbawiony jest właściwości redukujących IV. fluor jest najsilniejszym utleniaczem Wybierz prawidłowe odpowiedzi: A I, III, IV B I, II, III C II, III, IV D I, II, IV

21 Rozpuszczona w wodzie bezbarwna sól wprowadzona do płomienia palnika gazowego barwi płomień na żółty kolor. Roztwór soli daje z jonami Ag+ biały osad, który pod wpływem światła zmienia barwę na fioletową. Osad ten reaguje z tiosiarczanem sodu, a produkt reakcji jest dobrze rozpuszczalny w wodzie. Rozpuszczoną w wodzie solą jest: A bromek sodu B chlorek potasu C jodek potasu D chlorek sodu

22 W czterech probówkach znajduje się roztwór jednej z substancji: chlorku sodu, azotanu(V)

srebra, węglanu potasu, siarczanu(VI) magnezu. Wyniki kolejnego mieszania roztworów podaje tabela: probówka 1 2 3 4 1 - osad osad osad

2 osad - brak osadu brak osadu

3 osad brak osadu - osad

4 osad brak osadu osad - Co stanowi zawartość probówek:

1 2 3 4 A AgNO3 NaCl K2CO3 MgSO4 B NaCl AgNO3 K2CO3 MgSO4 C AgNO3 NaCl MgSO4 K2CO3 D MgSO4 K2CO3 AgNO3 NaCl

- 5 -

23 Całkowicie rozpuszczono 4g tlenku siarki(IV) w 96g wody. Stężenie procentowe otrzymanego roztworu kwasu wynosiło: A 4,00% B 4,16% C 5,13% D 5,40% 24 Chrom tworzy kilka różnych tlenków. Charakter chemiczny tych tlenków zmienia się ze zmianą stopnia utlenienia. Ustal charakter chemiczny tlenku, o którym wiadomo, że stosunek masowy chromu do tlenu wynosi w przybliżeniu 13:4 A zasadowy B amfoteryczny C kwasowy D nie można ustalić

25 Wodny roztwór siarkowodoru oraz wodny roztwór amoniaku słabo przewodzą prąd elektryczny. Podaj jak zmieni się przewodnictwo prądu elektrycznego po zmieszaniu tych roztworów: A nie zmieni się B zmaleje prawie do zera C wzrośnie D zmaleje

26 Wskaż stężenie jonów wodorowych w roztworze jednoprotonowego słabego kwasu o stężeniu 0,1M, jeżeli w temperaturze 298K stała dysocjacji wynosi 1,75.10-5: A 1,75.10-5 B 1,75.10-4 C 2,6.10-3 D 1,3.10-3

27 Do czterech probówek z roztworami zawierającymi po 1 molu NaOH wprowadzono: I. roztwór zawierający 8,5g amoniaku II. roztwór zawierający 0,5 mola (CH3COO)2Zn III. 22,4dm3 gazowego chlorowodoru (warunki normalne) IV. 100cm3 roztworu H2SO4 o stężeniu 1M Roztwór o pH=7 powstał w probówce: A I B II C III D IV

28 Wskaż poprawne nazwy następujących substancji: [Cu(OH)]2CO3 Ca(H2PO4)2 NH4Cl CH3-O-SO2-OH CH3COCH3 A węglan

hydroksymiedzi(II) dwuwodoroortofosforan (V) wapnia

chlorek amonu

wodorosiarczan(VI) metylu

propanon

B hydroksywęglan miedzi(II)

dwuwodoroortofosforan (V) wapnia

chloran amonu

ester metylowy kwasu siarkowego

keton dwumetylowy

C węglan hydroksymiedzi(I)

dwuwodorodwufosforan (V) wapnia

chlorek amonu

wodorosiarczan(VI) metylu

aceton

D dwie odpowiedzi są poprawne

29 Wybierz grupę tlenków, w której znajdują się wyłącznie tlenki występujące w przyrodzie: A K2O, MgO, SiO2, H2O B Fe2O3, SiO2, CO2, H2O C Na2O, SO2, P2O5, H2O D K2O, MgO, CO2, P2O5

30 Do zakwaszonego roztworu dwuchromianu potasu dodawano porcjami etanol. W wyniku reakcji zaobserwowano: A zmianę barwy roztworu z pomarańczowej na żółtą i pojawienie się zapachu kwasu octowego B zmianę barwy roztworu z żółtej na zieloną i pojawienie się zapachu etanalu C zmianę barwy roztworu z żółtej na pomarańczową i pojawienie się zapachu etanalu D zmianę barwy roztworu z pomarańczowej na zieloną i pojawienie się zapachu kwasu octowego.

- 6 -

31 Ustal wzór cząsteczki tlenku azotu, który powstaje w reakcji katalitycznego utlenienia amoniaku, wiedząc, że w tych samych warunkach ciśnienia i temperatury, każdy 1dm3 amoniaku zużywa 1,25dm3 tlenu i powstaje 1dm3 tlenku azotu oraz para wodna. A N2O4 B NO2 C NO D N2O

32 W celu całkowitego wytrącenia chlorku srebra z roztworu zawierającego 51g azotanu(V) srebra, dodano: 16,6cm3 10% roztworu kwasu solnego o gęstości 1,1g/cm3 i nieznaną ilość 25% roztworu chlorku potasu o gęstości 1,2g/cm3. Objętość dodanego roztworu chlorku potasu wynosiła: A 74,5 cm3 B 63,3 cm3 C 62,1 cm3 D 53,6 cm3

33 Dobierz odpowiednie reagenty tak, aby możliwe były przemiany I, II i III na poniższym schemacie:

- -MnO4

I II

III

MnO4

Mn2+

MnO(OH)22

I II III A I-, OH- SO3

2-, H2O Fe2+, H+ B SO3

2-, H2O NO2-, OH- H2O2, H+

C NO2-, H+ Cl-, H2O NO2

-, OH- D Br-, H+ Sn2+, OH- S2-, H2O

34 Podaj, które z poniższych równań reakcji chemicznych: I. Mg2+ + 2e Mg II. CH2=CH2 + H2 CH3-CH3 III. 2Br- + Cl2 Br2 + 2Cl- IV. N2O5 + H2O 2HNO3 V. Fe + S Fes ilustrują procesy utlenienia i redukcji: A II, III, V B I, III, V C III, IV, V D I, II, IV

35 Po dobraniu współczynników reakcji, wskaż w której stosunek molowy utleniacza do reduktora jest najwyższy: A Br2 + HClO + H2O HBrO3 + HCl B H2O2 + KMnO4 + H2SO4 MnSO4 + O2 + K2SO4 + H2O C Zn + HNO3 NH4NO3 + Zn(NO3)2 + H2O D Cr2O3 + KNO3 + KOH K2CrO4 + KNO2 + H2O

36 Mieszaninę gazową zawierającą 20cm3 tlenu, 2cm3 chloru oraz 100cm3 wodoru umieszczono w eudiometrze i za pomocą iskry wywołano reakcje chemiczne. Mieszaniny przed i po reakcji znajdowały się w warunkach normalnych. podaj stężenie procentowe powstałego kwasu solnego. A 14,6% B 16,8% C 19,9% D 22,4%

37 Ile gramów 96% i 75% kwasu siarkowego(VI) należy użyć do sporządzenia 150g 80% roztworu kwasu siarkowego(VI): A 20,6g 96% i 129,4g 75% B 28,2g 96% i 121,8g 75% C 35,7g 96% i 114,3g 75% D 39,5g 96% i 110,5g 75%

- 7 -

38 Jedną z metod rozdziału mieszanin stosowaną dla układów koloidalnych jest dializa. Polega ona na oddzieleniu cząsteczek koloidalnych od rozpuszczalnika przez wykorzystanie faktu, że: A przez błonę półprzepuszczalną przechodzą jedynie cząsteczki rozpuszczalnika B przez błonę półprzepuszczalną przechodzą jedynie cząsteczki koloidalne C pod wpływem pola elektrycznego szybkość przechodzenia cząsteczek rozpuszczalnika i cząsteczek koloidalnych przez błonę półprzepuszczalną jest zróżnicowana D koloidy liofobowe łatwiej przechodzą przez błonę półprzepuszczalną, niż cząsteczki rozpuszczalnika

39 Średnia masa cząsteczkowa pewnej próbki polistyrenu:

* CH2 CH *C6H5

n

wynosi 300000u. Podaj z ilu atomów węgla składa się łańcuch alifatyczny tego polimeru: A około 2880 atomów węgla B około 5770 atomów węgla C około 17300 atomów węgla D około 23000 atomów węgla

40 W poniższych równaniach reakcji:

C2H5Br + Mg

........... + Zn ZnBr2 + CH2=CH2

C6H5CH3 + Cl2

C2H2 + Na

eter

alkohol

hν ...............+ HCl

...........+1/2H2

.................I

II

III

IV brakującymi związkami są: I II III IV A C4H10 CH2BrCH2Br C6H4(Cl)CH3 HC≡CNa B CH3CH2CH2CH3 CH3CH2Br C6H5Cl HC≡C-CH=CH2 C CH3CH2MgBr CH2BrCH2Br C6H5CH2Cl HC≡CNa D CH3CH2MgCl CH3CH2Br C6H4(Cl)CH3 NaC≡CNa 41 Poniżej podano wzory trzech związków:

CH3

CH OHCH2

CH3

CCH3

OOH ClCCl ClCl

1 2 3

oraz ich własności: I. ulega procesowi dysocjacji w roztworze wodnym II. ma apolarną budowę cząsteczki III. jest związkiem optycznie czynnym Wskaż poprawne powiązanie wzoru związku chemicznego z właściwościami:

1 2 3 A I II III B II III I C III I II D I III II

- 8 -

42 Pewien alkohol utleniono tlenkiem miedzi(II). Powstały produkt nie dawał pozytywnego wyniku próby Trommmera. Pary tego samego alkoholu przepuszczono przez rozgrzany kaolin i powstał propen. Alkohol ten ma wzór:

CH3 CH2 CH2 OHCH2 CH2

OHCH2

OHCH3 CH

OHCH3 CH2 CH

OHOHCH2

OHA B C D

43 Wybierz poprawną nazwę związku o wzorze:

CH3 CH2 CHC3H7

CC3H7

CH3

CH2 CHCH3

CCl

C2H5

CH3

A 2-chloro-2-etylo-3,9-dimetylo-2,4-dipropylooltan B 2-chloro-2,6-dietylo-3,5-dimetylo-5-propylononan C 2-chloro-2-etylo-2-etylo-3,5-dimetylo-5,6-dipropylodekan D 3-chloro-7-etylo-3,4,6-trimetylo-6-propylodekan

44 Etanol utleniono tlenkiem chromu(VI). W wyniku reakcji otrzymano 20g 20% etanalu. Stężenie procentowe użytego do reakcji etanolu wynosiło: A 26% B 22,5% C 21% D 19,5%

45 Etenol i etanal przedstawione wzorami:

C CH

H H

OHH C

H

HC

H

O

są w stosunku do siebie: A izomerami geometrycznymi B homologami C enancjomerami D odmianami tautomerycznymi

46 Podaj liczbę izomerów optycznych związku o wzorze: CH2(OH)-CH(OH)-CH(OH)-CHO A 2 B 4 C 8 D 16

47 W wyniku hydrolizy tripeptydu otrzymano alaninę i glicynę. Omawianym tripeptydem może być:

NH2 CHCH3

CO

NH

CHCH3

CO

NH

CH2 COOH

NH2 CH2 CO

NH

CH2 CO

NH

CHCH3

COOH

CO

NH

CHCH3

COOHNH2 CHCH3

CO

NH

CH2A

B

C

D odpowiedzi A, B, C są poprawne

- 9 -

48 Związek przedstawiony poniższym wzorem:

N

NHN

NH

O

NH2

jest przykładem: A zasady pirymidynowej B zasady purynowej C nukleotydu D nukleozydu

49 Wskaż, które monosacharydy należą do szeregu konfiguracyjnego D:

CCCCH2OH

H OHH OHH OH

CHOCCCCH2OH

H OHH OHOH H

CHO

CCCCH2OH

OOH HH OH

CH2OHCCCCH2OH

H OHOH HH OH

CHOCCCCH2OH

OOH HOH H

CH2OH

I II III IV V A III, IV, V B I, III, IV C I, II, IV D I, II, V

50 Aby otrzymać jak najwięcej alkoholu z estru, należy użyć jako odczynnika hydrolizującego: A wodnego roztworu zasady potasowej B wody C wodnego roztworu kwasu siarkowego(VI) D dwie odpowiedzi są poprawne

51 Ile atomów węgla o odpowiedniej rzędowości zawiera 2,3,7-tribromo-2,3,5-trimetylooktan: Liczba atomów węgla I-rzędowych II-rzędowych III-rzędowych IV-rzędowych A 5 2 3 1 B 5 3 3 0 C 5 4 1 1 D 5 4 2 0

52 W wyniku analizy elementarnej stwierdzono, że próbka związku o masie 1,5g zawierała 0,6g węgla, 0,1g wodoru i tlen. Wybierz grupę związków, której wszystkie wzory spełniają wynik analizy: A etanal, kwas 2-hydroksypropanowy, octan metylu B metanal, kwas octwoy, mrówcza metylu C mrówczan 1-propylu, propionian metylu, etan-1,2-diol D etanal, kwas mrówkowy, mrówczan 1-propylu

53 Ustal nazwy związków I, II, III, IV, V w szeregu reakcji chemicznych

propan

I

II

III

IV

V

CH3CHClCH2ClCl2hν

Cl2

hνCl2

hν

I II III IV V A 1-chloropropan 2-chloropropan 1,3-dichloropropan 1,1-dichloropropan 2,2-dichloropropan B 1-chloropropan 2-chloropropan 1,1-dichloropropan 2,2-dichloropropan 1,3-dichloropropan C 2-chloropropan 1-chloropropan 2,2-dichloropropan 1,1-dichloropropan 1,3-dichloropropan D 2-chloropropan 1-chloropropan 1,3-dichloropropan 2,2-dichloropropan 1,1-dichloropropan

- 10 -

54 W poniższym schemacie związkami I, II, III, IV są:

C2H5COONa + NaOH CaOΔ I

Br2

hν IIC2H5OH/80oC

KOHH2OH+III IV

I II III IV A metan bromometan metan metanol B propan 2-bromopropan propen propan-2-ol C propen 1,2-dibromopropan propyn propan-1-ol D etan bromoetan eten etanol

55 Po całkowitej hydrolizie 15% wodnego roztworu maltozy otrzymano roztwór, w którym stężenie glukozy wynosi: A 7,9% B 13,4% C 15,8% D 30%

56 W reakcji etenu z obojętnym roztworem manganianu(VII) potasu powstał etano-1,2-diol. Stechiometryczny stosunek molowy etenu do manganianu(VII) potasu wynosi: A 1:2 B 2:1 C 3:1 D 3:2

57 Do probówek z wodą wprowadzono substancje:

H2O H2O H2O H2O H2O H2O

I II III IV V VI

NH2CONH2 HCOOH (C2H5)2NH C2H5OH HOCH2CH2OH CH3NH2.HCl

w probówkach można stwierdzić stężenia jonów:

H+>OH- OH->H+ H+=OH- A II, IV, VI III I, V B II, VI III, V I, IV C I, IV II, V III, VI D II, VI I, IV, V III

58 Występujący w naturze kwas D-jabłkowy [(S)-2-hydroksybutanodiowy] zestryfikowano alkoholem metylowym tak, że uzyskano jego monoester. Produktem reakcji była: A nieczynna optycznie równomolowa mieszanina enancjomerów B mieszanina diastereoizomerów C mieszanina związków optycznie czynnych D jeden związek optycznie czynny 59 Spośród związków: I. 2-bromobutan II. 1,3-dibromopropan III. 2,3-dibromobutan IV. 2,4-dibromopentan

V. 3-bromoheksan VI. 3,4-dibromo-3,4-dimetyloheksan VII. heksano-2,4-diol

Wybierz te, które mogą występować w formie mezo: A I, V, VII B III, IV, VI C II, V, VII D I, IV, V

- 11 -

60 Na podstawie poniższego wzoru związku wybierz prawidłową odpowiedź: OH

H

OH

OH

H

CH2OH

OHH

A jest to ketoza, pochodna furanu, anomer α B jest to aldoza, pochodna piranu, anomer β C jest to ketoza, pochodna furanu, anomer β D jest to aldoza, pochodna piranu, anomer α

61 Który z podanych związków może występować w postaci izomerów cis-trans? A 2-metylopropen B kwas 2-chloropropanowy C 1,2-dichloropropen D kwas propenowy

62 Liczba możliwych monochloropochodnych alkanu powstających w wyniku monochlorowania 2,2,3,3-tetrametylobutanu wynosi: A 1 B 3 C 4 D 6

63 Który z podanych wzorów przedstawia cząsteczkę odmiany mezo kwasu winowego (1,2-dihydroksyetano-1,2-diowego):

CH OHCOH H

COOH

COOH

COH HCOH H

COOH

COOH

COH HCH OH

COOH

COOH

CH HCOH H

COOH

COOHA B C D

64 Wzór sumaryczny C4H9OH odpowiada czterem izomerycznym alkoholom. Ile aldehydów i ile ketonów o wzorze sumarycznym C4H8O można otrzymać w wyniku utlenienia tych alkoholi? A jeden aldehyd i dwa ketony B dwa aldehydy i jeden keton C dwa aldehydy i dwa ketony D trzy aldehydy i jeden keton

65 Wzór polipropylenu to:

C CCH3

CH2CH2

CH3

* *

n

* CH2 CH *CH3

n

C CH

CH2

H

*

n

*

* CH2 CH2 CH2 *n

A B C D

66 W podanym niżej schemacie

propan + Cl2 hν

hνI II

III IV

KOH

H2O

[O]KOH

H2O

[O] propanal

keton dimetylowy

Substancje II i III to:

II III A izopropanolan potasu 1,1-dichloropropan B propen 1-chloropropan C propan-1-ol (1-propanol) 2-chloropropan D propan-2-ol (2-propanol) 1,2-dichloropropan

- 12 -

RC

OR1H

OH

67 Przeprowadzono reakcje: I utleniania butan-2-olu II buten-2-enu z wodą III utleniania butan-1-olu IV but-2-ynu z wodą związek o wzorze: CH3-CH2-CO-CH3 może być produktem reakcji: A tylko I B I i II C III i IV D I i IV

68 Hemiacetale powstają w wyniku reakcji: A polimeryzacji aldehydów B reakcji przyłączania alkoholi do aldehydów C estryfikacji wewnątrzcząsteczkowej D reakcji przyłączania estrów do kwasów

69 Wskaż cząsteczki, w której występuje wiązanie peptydowe: A CH3CH(NH2)CONHCH2COOH B CH3CH2CH(NH2)COOH C CH3CH2COCH3 D CH3CH2CH(NH2)COOCH3

70 Łańcuchy polipeptydowe w insulinie połączone są mostkami dwusiarczkowymi, utworzonymi między dwiema resztami cysteiny. Mostki te powstają w wyniku procesu: A syntezy B redukcji C utleniania D kondensacji

71 Podane kwasy ułożono według wzrastającej mocy. Które z podanych zależności są prawidłowe? I H2SiO4 < H3PO4 < H2SO4 < HClO4 II HClO < HClO2 < HClO3 < HClO4 III HClO < HBrO < HIO IV HI < HBr < HCl < HF A I i II B II i IV C I i III D III i IV

72 Wskaż poprawne dokończenie zdania. Izotopy to nuklidy, które mają ..... A jednakowe liczby masowe, ale różne liczby neutronów B jednakowe liczby masowe, ale różne liczby protonów C różne liczby masowe, ale jednakowe liczby neutronów D różne liczby masowe, ale jednakowe liczby protonów

73 Ile obszarów orbitalnych zawiera poziom energetyczny N? A 4 B 8 C 16 D 32

74 Suma cząstek elementarnych atomu pierwiastka X wynosi 86, w tym są 32 neutrony. Określ położenie pierwiastka X w układzie okresowym

grupa okres A czwarta czwarty B dziewiąta czwarty C szesnasta trzeci D osiemnasta piąty

- 13 -

75 Podaj nazwę substancji Z oraz określ typ reakcji (I) w podanym niżej schemacie:

1-chloropropan KOH, C2H5OH (I)X Y Z

kar. H2O [O](II) (III)

substancja Z typ reakcji (I) A propanal eliminacja B propanal addycja C propanon addycja D propanon eliminacja

76 Ester organiczny poddano hydrolizie w odpowiednich warunkach otrzymując: - kwas monokarboksylowy o masie molowej 46g/mol - jednowodorotlenowy, II-rzędowy alkohol zawierający 26,6% tlenu ten ester to: A mrówczan n-propylu C mrówczan izopropylu B octan izopropylu D octan etylu

77 Liczba izomerycznych amin II-rzędowych o wzorze ogólnym C4H11N wynosi: A 2 B 3 C 4 D 5

78 Drugi etap procesu dysocjacji kwasu borowego opisuje stała dysocjacji wyrażona wzorem:

A ]][BO[3H

]BO[H33

33−+

B ]BO[H

]BO][H[H

3332−+

C ][HBO

]BO][H[H-2

3

332−+

D ]BO[H

]][HBO[H-32

23−+

79 Zmieszano 300cm3 roztworu H2SO4 o stężeniu 2M i 400cm3 H2SO4 o stężeniu 0,7M, a następnie całość rozcieńczono wodą do objętości 1dm3, otrzymując roztwór o gęstości d=1,06g/cm3. Oblicz stężenie procentowe otrzymanego roztworu A 8,13% B 9,14% C 11,62% D 13,05%

80 Stężenie molowe 40% roztworu X jest równe 6M. Gęstość tego roztworu d=1,275g/cm3. Masa molowa soli X wynosi: A 136g/mol B 111g/mol C 85g/mol D 52g/mol

81 W temperaturze pokojowej iloczyn stężenia jonów wodorowych i wodorotlenowych w wodzie, wyrażony w (mol/dm3) ma wartość stałą i wynosi: A 1.10-14 B 14 C 7 D 1.101`4

82 W 500g wody rozpuszczono 0,1mola BaO. Stężenie procentowe otrzymanego roztworu wodorotlenku baru wynosi: A 2,97% B 3,06% C 3,32% D 7,65%

83 W wyniku fermentacji alkoholowej z 90g glukozy można otrzymać teoretycznie produkty w ilości: A 3 mole cząsteczek etanolu i 1,5 mola cząsteczek tlenu B 2 mole cząsteczek etanolu i 2 mole cząsteczek dwutlenku węgla C 69g etanolu i 33,6dm3 tlenu (warunki normalne) D 46g etanolu i 22,4dm3 dwutlenku węgla (warunki normalne)

- 14 -

84 Objętość spalonego całkowicie w tlenie węglowodoru X jest dwa razy mniejsza od objętości dwutlenku węgla i dwa razy mniejsza od objętości pary wodnej powstającej w tej reakcji. Objętości gazów podane są w tych samych warunkach ciśnienia i temperatury. Węglowodorem X mógł być: A etan B eten C etyn D benzen

85 W określonych warunkach ciśnienia i temperatury stała równowagi reakcji: 3N2O + 2NH3 = 4N2 + 3H2O ma wartość 1,46. Jeżeli stężenia równowagowe następujących reagentów wynoszą: CN2=2mol/dm3; CH2O=1,5mol/dm3; CN2O=1,6mol/dm3 to stężenie równowagowe amoniaku wynosi: A 2,13 mol/dm3 B 3 mol/dm3 C 4,45 mol/dm3 D 9 mol/dm3

86 W której z podanych reakcji wydzielił się gaz o największej masie cząsteczkowej: A MnO2 + HCl B CaC2 + H2O C CH3COONa + NaOH D Cu + H2SO4

87 Spośród następujących substancji: 1 CO; 2 SO2; 3 HCOONa; 4 Al2(SO4)3 wybierz te, które wprowadzone do wody utworzą roztwory o pH<7 A 1 i 2 B 1 i 3 C 2 i 3 D 2 i 4

88 Zapisem chemicznym, który ma następujący wzór elektronowy:

Y

XY Y_ _

__

_| |

| | może być: A BCl3 B SO3 C NH3 D PH3

89 O pierwiastku X wiadomo, że:

• należy do bloku s; • tworzy jony proste o konfiguracji elektronowej argonu; • jego elektroujemność w skali Paulinga jest wyższa od sodu

Pierwiastkiem X jest: A wapń B magnez C potas D chlor

90 Pierwiastek X leży w siódmej grupie i czwartym okresie układu okresowego. Pierwiastek ten tworzy jon prosty X2+. Wskaż poprawnie napisaną konfigurację tego jonu: A 1s22s22p63s23p63d7 B 1s22s22p63s23p63d5 C 1s22s22p63s23p63d54s2 D 1s22s22p63s23p63d54s24p2

91 Poddano elektrolizie wodne roztwory: I H2S, K2S, HCl II CuSO4, AgNO3, ZnCl2 III H2SO4, KOH, Na2SO4 Tlen i wodór w stosunku objętościowym 1:2 powstaje w trakcie elektrolizy roztworów substancji wymienionych w grupie A I B II C III D II i III

- 15 -

92 Półogniwo niklowe zestawione w ogniwo z półogniwami: I Cr|Cr3+; II Pb|Pb2+; III Cu|Cu2+ w którym przypadku Ni|Ni2+ będzie biegunem ujemnym: A I B II C I i II D II i III

93 Przeprowadzono doświadczenie opisane rysunkiem:

Cu Fe Mg

H2O + MgCl2 H2O + CuSO4 H2O + FeCl3

1 2 3

Objawy reakcji zaobserwowano w probówkach: A wszystkich B tylko w 1 i 2 C tylko w 1 i 3 D tylko w 2 i 3

94 Wskaż poprawne dobrane współczynniki stechiometryczne reakcji: a Fe2+ b ClO3

- + c H+ d Fe3+ + e Cl- + f H2O a b c d e f A 3 2 6 3 2 3 B 4 1 6 4 1 3 C 5 2 6 5 2 3 D 6 1 6 6 1 3 95 W podanych niżej schematach reakcji: 4NH3 + 5a 4b + 6H2O 2b + O2 2c 3c + H2O 2d + b substratami a, b, c i d są: a b c d A O2 NO NO2 HNO3 B H2O2 NO2 N2O5 HNO3 C O2 N2O3 NO2 HNO2

D NO NO2 N2O3 HNO2

96 Liczba możliwych izomerów związku o wzorze C8H10 zawierających sześcioczłonowy pierścień aromatyczny wynosi: A 3 B 4 C 5 D 6

- 16 -

97 Z podanych związków izomerami konstytucyjnymi są:

CH3 CHOH

CH CH2CH3 C

OCH2 CH3

CH3 CH2 CH2 CH

O

CH2

OHCH2 CH CH2 CH3 CH CH3

CH O

CH2

OHCH CH CH3

I II III

IV V VI

A I, IV, VI B II, III, V C III, V D wszystkie

98 Sporządzono 25% roztwór KNO3 w temperaturze 30oC, a następnie obniżono temperaturę do 20oC. Otrzymany roztwór w podanych temperaturach jest: 30oC 20oC A nienasycony nienasycony B nienasycony nasycony C nasycony nasycony D nasycony nienasycony

99 W pewnym roztworze stężenie jonów H+ jest sto razy mniejsze niż stężenie jonów OH-. pH tego roztworu jest równe: A 5 B 6 C 8 D 9

100 Rozpuszczono w 1dm3 wody następujące ilości soli: 0,2mola chlorku wapnia, 117g chlorku sodu i 0,5mola azotanu(V) wapnia. Właściwe uporządkowanie według wzrastających stężeń molowych jonów przedstawia: A [Ca2+] < [NO3

-] < [Na+] < [Cl-] B [Cl-] < [NO3-] < [Ca2+] < [Na+]

C [Na+] < [Ca2+] < [NO3-] < [Cl-] D [Ca2+] < [NO3

-] < [Cl-]< [Na+]

- 17 -

ODPOWIEDZI 1 Odp. B 65,38g cynku to jeden mol cynku. Liczba atomowa cynku wynosi 30, oznacza to, że w atomie jest 30elektronów, a w jednym molu cynku będzie ich 30moli. Wszystkie będą zatem ważyły m=30.6,023.1023.1.10-27g=1,81.10-2g 2 Odp. D 0,5mola cząsteczek H2SO4 to 0,5.6,023.1023.(2+1+4)=2,11.1024 atomów 74g Ca(OH)2 =74g/M=1mol cząsteczek Ca(OH)2 czyli 1.6,023.1023.(1+2+2)=3,01.1024 atomów 11,2dm3 H2S =11,2/22,4=0,5mola cząsteczek H2S czyli 0,5.6,023.1023.(2+1)=9,03.1023 atomów 3,01.1024 cząsteczek fruktozy (C6H12O6) to 3,01.1024.(6+12+6)=7,2.1025 atomów 3 Odp. C Nuklidy mające tę samą liczbę atomową są izotopami tego samego pierwiastka (są tym samym pierwiastkiem). 83E; 84E 86E 88E 4 Odp. C Liczba atomowa 47 oznacza, że w jądrze atomu jest 47 protonów, a o liczbie neutronów decyduje różnica liczby masowej i liczby atomowej (A-Z). Pierwiastek może mieć różną liczbę izotopów, której nie można rozpoznać po liczbie masowej, ani po masie atomowej. Na pewno niklid 108Ag posiada 61 neutronów. 5 Odp. A Liczba masowa A-4 wskazuje, że z jądra atomowego ubyły 4 nukleony (2 protony i 2 neutrony), czyli nuklid uległ przemianie α. Liczba atomowa przed przemianą i po jest jednakowa, czyli dwa neutrony musiały przemienić się w dwa protony, co mogło się zdarzyć podczas dwóch przemian β-: n p +e. 6 Odp. B Beryl leży w drugiej grupie i posiada dwa elektrony na orbitalu s. Bor leżąc w trzeciej grupie powinien mieć dwa elektrony na orbitalu 2s (2s2) i jeden na orbitalu p (2p1). Obecność dwóch elektronów na orbitalu 2p (2p2), przed całkowitym zapełnieniem orbitalu 2s, wskazuje, że ten atom jest w stanie wzbudzonym. 7 Odp. D Wiązanie σ typu s-p powstaje w wyniku czołowego nakrywania się orbitalu s (kulistego) z orbitalem p (w kształcie hantli). Takie wiązanie może się utworzyć tylko z orbitali przedstawionych na rysunku D. 8 Odp. D Siarczan(VI) potasu jest solą i wiązanie O-K z definicji jest wiązaniem jonowym (odp. B i D). Biorąc pod uwagę wzór Lewisa, w anionie siarczanowym(VI) występują wiązania koordynacyjne i kowalencyjne:

- -+ +O S O

- ++ -S O

O

* * .*

.*

.

*

.

*

...

... . ....

O....

O.. . ....K K

O

O

KK

- 18 -

W rzeczywistości jest to jeden z możliwych sposobów zapisu jonu siarczanowego(VI). Siarka dysponuje przecież niskoenergetycznymi orbitalami d, na które może przyjąć dodatkowe elektrony. Wzór reszty kwasowej zapisany w sposób podany obok jest również poprawny:

OSO

OO--

Wiązanie koordynacyjne jest odmianą wiązania kowalencyjnego i w taki też sposób może być zapisywane (para elektronów tworzy jedno wiązanie): O

SO

OO--

-

-+2

Wszystkie proponowane tu sposoby zapisu struktury anionu siarczanowego(VI) są poprawne (odp. B i D). Jednakże biorąc pod uwagę typy wiązań jakie omawia się w szkole, sugeruję odpowiedź D. 9 Odp. C Nukleofilem nazywamy cząsteczkę (jon), w której atom posiada wolną parę elektronową i może tę parę udostępnić innym cząsteczkom. Grupa atomów posiadająca łatwo dostępne elektrony ma charakter nukleofilowy. Elektrofilem natomiast jest cząsteczka (jon) w której atom ma sekstet elektronów lub niedobór elektronów wywołany efektem indukcyjnym połączonych z tym atomem grup. H3O+, NO2

+, Br+ - elektrofile ( centrum elektrofilowe na H, N i Br)

CH3., Cl

., C2H5

. – wolne rodniki (posiadają 7 elektronów)

C2H5OH, AlCl3, CH2=CH2 (cząsteczka etenu i alkoholu jest nukleofilem, natomiast chlorek glinu elektrofilem) OH-, NH3, H2O – wszystkie cząsteczki mają charakter nukleofilowym (posiadają wolne pary elektronowe na atomie O lub N) 10 Odp. A

• Moc kwasów tlenowych rośnie wraz ze wzrostem elektroujemności atomu centralnego: HClO3 > HBrO3

• oraz wraz ze stopniem utlenienia tego atomu: HClO < HClO2 < HClO3 < HClO4 • Inaczej można powiedzieć, że dla kwasów HmEOn gdy:

n-m=3 – kwasy bardzo mocne (HClO4) n-m=2 – kwasy mocne (HNO3, H2SO4) n-m=1 – kwasy słabe (HNO2) n-m=0 – kwasy bardzo słabe (H3BO3) Widać wyraźnie, że zależności w punkcie 2 i 3 pokrywają. 11 Odp. A Moment dipolowy cząsteczki jest sumą momentów dipolowych wiązań i momentów dipolowych pochodzących od wolnych par elektronowych. Jeżeli cząstkowe momenty dipolowe się znoszą, wypadkowy moment dipolowy jest wtedy równy 0. W celu określenia momentu dipolowego należy określić hybrydyzację i kształt cząsteczki, a następnie określić momenty dipolowe pochodzące od wiązań:

- 19 -

ClB

Cl Cl

OS

O OO C O

Cl Be Cl

SO O

..S

O O

..

ON

O O- -+

ON

O O-

lub

CH4 CCl4 lub

μ=0 μ>0μ=0 μ=0

μ=0 μ=0μ=0μ=0

Na każdym atomie w cząsteczce ilość elektronów walencyjnych powinna być równa ilości elektronów walencyjnych w pierwiastku. W przeciwnym razie atom uzyskuje ładunek dodatni lub ujemny. Dlatego na siarce musimy dopisać parę elektronów we wzorze pierwszym (mimo, że siarka ma oktet), oraz ładunek dodatni dla azotu. Jest to tak zwany ładunek formalny. 12 Odp. D Według teorii Brønsteda kwasami są cząsteczki (jony), które mogą oddać jon wodorowy, a zasadami są cząsteczki (jony), które mogą przyjąć jon wodorowy (w zasadzie atom musi dysponować wolną parą elektronową, którą udostępnia jonowi wodorowemu). Inaczej mówiąc reakcje kwas-zasada według teorii Brønsteda polegają na przeniesieniu jonu wodorowego od jednej cząsteczki (kwasu) do drugiej cząsteczki (zasady). Tę zależność spełniają równania reakcji w punkcie A i B 13 Odp. C Kwas ortofosforowy jest kwasem trójzasadowym (trójprotonowym), dysocjuje więc trójstopniowo:

K=[H+][PO4

3-][HPO4

2-]

H3PO4H+ + H2PO4

-

H2PO4- H+ + HPO4

2-

HPO42- H+ + PO4

3-

trzecia stała dysocjacji opisana jest zatem wzorem:

14 Odp. C Stopień dysocjacji słabej zasady można opisać wzorem:

c02α0

2

c0K= =c0α0

2

gdy zasada jest słaba, to dysocjuje w nieznacznym stopniu i możemy zapisać, że c0-c0α0=c0

K=[Me+][OH-][MeOH]

= [OH-]2 c02α0

2

[MeOH]=

c0-c0α0

[OH-]=c0α[MeOH]=C0-c0α

Z ostatniego wzoru wyliczmy sobie α: 0

0 cKα = czyli stężenie jonów wodorotlenowych wynosi:

[OH-]=c0α0. Po stukrotnym rozcieńczeniu nowe stężenie c1=c0/100, oraz α1=0c

K10 , a

[OH-]’=α1c1=0c

K10 c0/100=c0α0/10. pOH=-log[OH-]. Dla roztworu przed rozcieńczeniem pOH=-log(c0α0),

natomiast po rozcieńczeniu: pOH’=-log(c0α0/10)=-log(c0α0)+log(10)=-log(c0α0)+1, czyli pOH’=pOH+1. Pamiętając, że pH=14-pOH widzimy, że po 100-krotnym rozcieńczeniu, wartość pH zmaleje o jedną jednostkę.