TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

276
GENEROLO JONO ÞEMAIÈIO LIETUVOS KARO AKADEMIJA Petras Algirdas Èioèys TARPTAUTINË HUMANITARINË TEISË Mokomoji knyga Vilnius 2002 V44-011 7610004440011

Transcript of TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

Page 1: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

����������������� ������������������������

�������������� �����

������������������������� �

�������������

�����������

�������

�������������

Page 2: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

����� ���� ������� ������� ���� ��������� ������� �������� ���� ���� �� ���� !����� "��� �� �������� ��� � #$��"������%&����������% ���%' �������� (� ����)���� �� ������������� �� ��� �)�������� � �� ������ ��������� ���� �������� ��������

������� ���� ���������� ���� ������ ����������

*��+��� ������� ���%� ���������� $��"������%� ���%� ���������%��� "��,� -������ (������

. ����� ���� ������� ������� ���� ��������/ ����. ����� �� ����� !�����/ ����

01( 234��3 5�67�89 !�:433

���������������

Page 3: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

�������

�������%�������������������������������������������������������������������������������������������������������� 7-������"�� ������������������������������������������������������������������������������������������������ 4�4� ;���������%� ���"������%� ���%� ���"���� �� ������� �<��������� ���"������= ��� ��> ����������������������������������������������������������������������������� 44�� �������� �% � �� �% �� ���������� "�����"�� ����������������������������� �72� $��"������% &����������% ���%? ����% �� ��% ������������������������������� 3�3� $��"������%� &����������%� ���%� "�����"�� ������������������������������������ 747� $��"������% &����������% ���% �� <�� ��� ���%� �������@ ���,����@ ���������������������������������������������������������������������������������������� 76A� (���� �� ���"������% ���% �������������������������������������������������������������������� A�6� (������ ����������� ���������������������������������������������������������������������������� 6B8� (��� ������@ ������� �������� ������������������������������������������������������������� B�B� (�������� "������@ �� ����@ ������� ��������� ������������������������ 4��4�� (��� ���@ ���"������% �����% �"��� � ������������������������������������������� 426

4��4� -�<���@�@/ �� ���@ �� ����@/ "�������@ ����� ����<��>/ �"��� � ������������������������������������������������������������������������������������� 42B

4���� (��� ������%� ������� �<���� ������������������������������������������������ 43B 4��2� C�����@ ������@ �"��� � ������������������������������������������������������� 4A3 4��3� D���"�������@ �������@ ���,����@ ���@ �"��� � �������������� 482

44� (���)��� ������@ �"��� � �������� ���,����� ��� ������������������ 4B44�� (����%� ���"������ �<���� ������������������������������������������������������������� ���42� (��� "���� � �� �� ���"��������� �������� "��������� �������������������� ��643� $��"�������� *�������� (��<���� �� *�������� ����%����� ���%����� �� �� ������� ���,������%� ���������� ������������������������ �4247� ���������% �< ���"������%� &����������%� ���%�

"�<������ ���������������������������������������������������������������������������������������� �48 47�4� $��"������% ��������@ ���������% ������������������������������������������ �4B 47��� E�+���@ ����@ ����<������ ���������% ������������������������������ ��7

Page 4: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

������F "������ -��������� <����� ������������������������������������������������������������������ �74FF "������ D������ ������� *�"������� ����<������ ������G� �������� #D����������� <����H����� �� ���� ������������'�������� ���������������������������������������������������������������������������������������������������� �7���H��������� ���%� �>���@ �� ���"�������@ �����@ <����%��� ������������ �76������)�� �������������������������������������������������������������������������������������������������� �A6

Page 5: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

�����

�������� ��������� ���� ���@ : ������ ����� �� �����%� ���H�%�/�� ������@ �� ����"@/ ���"����������@ �� "�������@/ ����� @ �� ������ @�(�� �� ���� �� ����/ �+������� ������ �)���� ��� "��� : �� ������������� �� =�������� ������ �������%� �� ��"�����/ ������ ������ ���� ���������%� "�<�� �� "�%���� "������� 0< ��� <������ �����%�� ����������� �����@� $���������� ������� ������� �� "��<)��� ������� ���� HH���� ����� ����I� �������� "��������� �����/ ����� ��� <��� ��� ��� ���" 7��������@ <����@/ � ������������ ���������� ���H��� 3 ���������� �����@�

��� ��� �= ��@ ����� "���H��� ����� ���@/ ������ �������� ���,������� "������ ������ �� �����/ ���"� ��� =������ ���/ =��<���� �%� "���@ =����������@ �����@ 5��� ���@/ �����@/ �����������@ �� ���9� -���� ���%���/ ��� �@����<%�/ ��� ��� ��� : ��� �� ����� �H����� -�������� ������������� H���� ����"������ <�������/ ���" "�� �<�������� �)���> �"��� > ����/ ���� ������ ��� ������� ��� ����/ "��� ����� ���� ���@ ������� : ���"������%� &�����������%� ���%�/ ��� ��������� �������� ���,����� ���/ "� �������� ��������

�� ��/ ��� ���� "������� 4B3B �� ����� ���������� �%� ���� ���@�"��� ��/ ���"������% &����������% ���%/ "���%���� ,�������� ��� GFG ���������/ �������� ��"� ���������H�� ���"������%� ���%� H���/ � ������������ �������@ ���,����@ H���@ � �=/ ��������� ��H������� ���� �����@<�������� �� �<�������� &������������� �����������@�@/ ��<���@�@/ �� ���@/���� �������@/ ���" "�� �����@ ��������@ ������@ �"��� �� �����������

4B3B �� ����� ���������� �� 4B66 �� �� �@ "�"������� "������������� �� ����,����� ������� *�"������� -���� 5489/ ���������� H������������� =������� ���>/ �� �������%�/ "�����H������ H��� �����������/ =��"��� ��� �� �������� �"������%��� �@ �������� �� ��� �����

$��"������%� &����������%� ���%� ������ "������ ��� ��� �)��������@ 5� ������� �� �������@/ ���" ��� ���� "��������@ ���@ ���9 <�����@ ������� "������ =������������ "������� � ������� 1��/ ����� �����������/ ��� � ��� �������� ���,����� �����/ �� �� ���<�����H�� ��� � "��� )�@ ��� �"��������� ��� ����"�<��I �� ���"�������%� &����������%� ���%� ����������� ���� �@ �<���� D �H������� ��������%/ �� ����� ������������ ������)���� $��%� ����� ����������� �� �@ "��������� "�����H������ H���� "������ ��� ������ ���/��� �� ����� ��������� ���,������ H���� ��������� "�������/ �@ �� �

Page 6: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���%���> =������� = ������� �� ��� "�� �����/ ���" "�� �������� ����������� �� �������I/ #��� �� ���� ����"�<���@ �� ������������ "��% ��/ ���������� ��������' 5F "�������� 82 ����9�

J)�����% ������ ���� �������@�@ "��% @ "������> ���"������%� &�����������%� ���%� ��������@/ ��"�<������� �= �� ="��� ������� �� �<���������/ ��� �������� ����� <����@/ ����� "� �� ����������I �� ���"������I���I �< =������� ������� �������� ����� ���������%/ "���%<���� ��4BB3 �� K���"�� ��� ��� �� ��������������� ���,������� "�������� K� ��� ����� �%� "�������@ ������@ ��� ��� ��"��@ 5749/ "������� ���� "������ ����� "������� % �� �������

���� � �������� ���������� "��"�<���@ ���"������%� &����������%� ���%�����@ �������� �� ������� *�"������� =��������� : (��� "��%��� =������� 5A69 �� ��������� ������ �� "���"��H����� � ������ =������ 5A89�

;��� ��� �� �������� "������ �������@ ����������@ �%� ��������@�@ "��% @ ���@ "��� @/ ������@ �"�����@ ��� "������� ���������"�������/ ������� �<������ "����������� �� ������� ���"������%� &�����������%� ���%� ����@ �� ��������@ ��������� �������I/ �%� "��������@������ ��������/ �� ���/ ��������� ������/ ������� ����

(���� ���%�@ "�<��%��/ �� "� "������� ��<���� ���� "������ ����B� H��� ���%� H���� ��������@/ ���"�������@ �������@/ ���������@ �� ���@�,������@ ���@/ ���� �%�� �������� ����,������� -������ � ����� "������ ���������� ������� �� �������� "�������/ ���� �������� ����� ����"�<������ ������� ������� ��������/ ����"�������/ ������ ���� ��������@"�������@ ���"�����@ �� =�����@ ���%� �����@ �+�������� 1%� �� ����� ���� ����H�����/ �� �� ����������� ��� ����� ���������� �� �������/ ��� ��������� ���"������%� &����������%� ���%� ������� "�������� ���� � ��� �������%�/ ��� �"���������� ������)��� ������@ ������

;��� ��� ������� ��� �,�������� "�������� ��� -��� ����,������� 4B3B�� ������� ����� ���������� �� �� �@ 4B66 �� "�"������ "���������/4B73 �� L� �� ����)��� ������@ �"��� �� �������� ���,����� ��� ���������� �� ��� ����� ����,�����@ ��������@ �%� ������@ �����<���@ �������� ����@ �)H�@ �� �� <�� ��� ����@ �"��� � ��������@ �������@�

���� �� "������<���� �� ����"��� �� F� ���������� �������/ �����+�������� ���"������%� &����������%� ���%� = ��������� �)��I ������� *��"�������/ ��� "������� H�@ ������@ ������ 5B�9/ ������ ��� ������ �%����� �������� � ���"������%� &����������%� ���%� �������/ � "���

Page 7: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���%��/ ����@ ������� *�"������ %�%�� �� ���%�@ ����� ������� = ��������� ���"��������� =��"��� �������

������� ���"������%� &����������%� ���%� ����<�� �� ���%���� �� ()���� �� M� ��<����� ���� ��,���� �� �� ����"��� ���"������%� ���%������%���/ � ;��� �� ���@ ������@ ����������� �����"������ �"� ����� ������������� $*(( ��� �H���I� ���> �H �<����� ����@ = ������@����> �H����@ ��� ��� "�<������� �� ��,��������� "��)�<�� ���H�)�%��@/�����@ ������������� "��% ���� $��/ �� ��/ �� ����� ������@ ����� �H������� ������)��� ���"������%� &����������%� ���%� ������ ��������$��%� H� �������� ��� � ��� "������� �����%� �"����� ����H����� �������� �������/ ���������� ����H��� � ��������@ �������@ ���,����@ ���@�"��� �� ������� !�� ���"������%� &����������%� ���%� ��������� �� ����%���� � ��� ���"������%�/ �� �� ������� ������ ���%� ��"������

��������� ������� ���� ��H���� �� ��"�������� ���������/ ������� �� "��������� "�<�)����� ��H����� "� ������� H��� �)���� ��<�� �� ���%��� ���"�������%� ���%� H���� �)������ �� "�%���� "�������/ "�<�� �� = ���������� ����� �����@ "�� ���=/ ��I �� "�����"��/ ��"�<������� �� �@ �����,��������/ ��������� ������� � ����������/ �������@ ���,����@ ���@���"������%� �����%� �"��� �� "� �������/ �� ����@ ���%��� �� "��� ����� ����@ ���,����@ ���/ �� ���������I �< ���"������%� ���%� "�<������� �� ���� ������������ � ���������������� ������������

����<�� ����� = ���������@/ ������ ��� ������ �������� H� ��� �/ ������� ��> �� ������� "������� "�������/ ������������ �<����� �"�������@��������������/ �������� "�����% �H������ �������@�@ "��% @ ���@ 5���H������@9 "��� ��/ ��������� ���� �������/ = ������� �)���� ����<�� �� �������@ �"�����@ ��� "������� �������� �"�������/ ������� �<������ "������������ �� �������� �@ ������� �������I/ �� ���� ��� ���� �)�� ������ ��<��� ��������� ���"������%� &����������%� ���%� ����@ �� ��������@�

;����������@ ���"�������@ �������@ ������ ��������> ��������� ���"�������% ���%/ ���� ,������� ����� ���� ����� ���"����������@ �������@ �,����

�������@�@ "��% @ ����� ���" "�� ��������� ��� ��������� ���"�������%� ���%�/ ������ ������ � ������� ���"�������� ��� ��� ���"������� ���������� FH �@ ������������ : ���"�������@ ���@ ������� �"������"�����%�/ �% �� ���������� �� ���� ��������� "�����"��� $��%�/ ���������� ������/ ������������� ���"������%� ���%� <����� ��� �������� �� �� ��������� ��� �)��������/ ��� �� ������������ ������@ ������@

Page 8: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

������/ �� H� ���%� "� ������ "���� ���� ������� �������� "��� ���<��������� �������%� ��� ��>/ = ��������� ����@ �����= ������>/ ��������� "������ �<������ ���"�������@ "�����@ �� ���"�������@ �"�����@�<����� ��� "� �� �$ ������>� (�� �� ������� �"��H��� �� �$/ ���""�������%� ���"������%� ������ �� ��� ��� "�������� �� ���������������� �� ���+������/ ������ (���� �"<�� ���� $*((/ ���" �"������������ ���"������%� &����������%� �� ���+������/ ����������� �����@ �������= = ��������� ���"������%� &����������%� ���%� "�����"�� �� �������/ ��� ���� ������ ��"�����

*� ����� ��� >/ �������� �H��������� � ��� �)�@ �"����� "�������<������/ �� �� �������� "� ������� ���"������%� &����������%� ���%����������� �� ����� ���"��������� ���������/ ��������� ������� ���<����� ����������@ �������/ $*(( ���������/ H��� �� ���+������ �� ��@ ���,�����@ ��<�� �� ������� �� ����� ������������� ����������� ,������� �� ������������� ����������

1%� �"���� �� "��������� ��<�� �� ����� ���� �� ������)��� �>���H �������� � ����/ � ��� "� ��������� �� ���������� ��� ����@ �������@���@ �� ������ ����@ H��������� (��@ ��������@ H������@/ �"�� ��������@,���@ �� ����������@ �����@/ ������H����� ����� ���� ������@�

$����� �� ���� H= ����> ��������� �� �� ��� �������� ��� �������� "���)�<�� "���������� FH ���"�������@ �������@ ������ = ������@ ����>������� �� �H����� ��� ���� ������� 5��� ��� "����%�� �� =<��� ��� ������������9/ ���%� �������� ����� �� ������� ��� �"���"�I��� �%� ����@ ������@ ������������� ����+�<���/ �������� 4B3B �� ����� ����������� �� "���� "���� ��������� �������? #�%������' �� #���������' 5������������� ������� �>���> #���������'9/ #����)� "�<������' �� #����� "�<�������' 5��������� : #����)� "�<������'9/ #�������% �����' �� #�������%�"��� �' 5��������� : #�������% �����'9/ � ������� #"��H�������' ��#"��H��' ������� ���������� �� "��� 4B8� �� (��������� �%� ��� ����@="�������@ ����@ �� ��� "�"�������� "���������� ��� ����@ ����@ �)�H�@ "���������� ��������� ������� �����@ <������� �������@�@�

-������ ������������/ ��������� ���������N��� ����� �N���������� �� ����%����� ����/ "��� ����� ����� �������� ������)��� "��H�>/ ���� ��������� "� �������@ ���"�������@ �������@ �� ������� *�"������� =�������@ "����������/ �@ "��%���� ����� �� �����"������ ���� ����� ����� �,��������� -��� ������� #�������%� <�����' ���� ������� ������%�� (�� ��

Page 9: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

"���� �� "�������� ��H��������� ���%� �>���@ �� ���"�������@ �����@ <�����%��� �� �"��������� ��������@ �"������� ���������� <������

;��� ��� �� �������� ������� *�"������� ����,��������� ���"�������%��� ���������� �� ������� *�"������� ���������� ������/ "��������� ��� ���� �� ������<�� 46 ������

M������� ��� � �������� ����� ���� ������� ������� ������������� ����)���� �� ������������� �� ��� �)�� ������ � �� ��������������� ���� �������� �������/ �������%� ����� �"��� �� �������� ���"�����+���@ "�������� ������@/ ���� ���� "��%��� �� �������%� ������5����9 ����� "���������� ������������� "��% ���/ "��� )���� �� ��������/ ������������ ���"������ &���������� ����

Page 10: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

��������

J( : J���<������� �������

CF� : C�����% ���� �������@ ��,��������� � ��)��

C�� : C�����% $*(( "��H�@ � ��)��

K- : K���"�� ->��� �

K-JO : K���"�� ��� ��� �� ��������������� �� ���+�����

� : �$ ������% ������%��

FC 5�� �� �������������9 : ��������@ ����@ ��������� <��%�����

PPP : ����� �H ����������@ ����@ ��"�<����� "���������@��������@ �� ���@

�$ : ��� ���%� $�����

D�$O 5�� �� ���� �������������������������9 : ;����%� ��������������� �� ���+�����

D�- : D"���������@ ��������@ -������ �

�� : 4B3B �� ����� ��������@ 4B66 �� "�"������ "���������

�Q/ ���� �OQ 5�� �� �������������9/

� 5"����� �������������������9 : �������@ �������@ <��%�����

*E : *������ E�������

--*- : -����@ -�����������@ *�"�����@ ->��� �

-F�*F 5�� �� ����� ��������������������������� ����������9 : -����&���� ���"�������� ������ �����@ ����������

-$ : �$ -�� ��� $�����

$J$ : $��"�������� ����<������� ������

$($ : $��"�������� ���� ����������

$*(( : $��"�������� *�������� (��<���� ��������

$$$ : �$ $��"�������� $���� ��� $�����

0DK-CO 5�� �� �������������� ��������!���������������"����������������9 : �$ ;������/ ������ �� ����)��� �� ���+�����

�( : 4B3B �� ����� ���������� �%� ���� ���@ �"��� ��

Page 11: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

�����������������������������������������������������������������������

$��"������% ���% ��� ����� ���H��� �����@ <������� ������+������ "�������@� �� ����<���� �� ����������� &�����H���� "�����"���� $��"�������%� ���%� �<����+ �� �������� ����� �� "���������� �������%���� F���������� ��������� �������/ ��� ���"������% ���% ��� +������ "�����H�%�� ����������%� ���������� �� �� �������@ �������@ �������@ "���&�� �� ��� ��� ��� ��� ������ ���<�� ���"������%� ���%� ����@/�������@/ ���������@/ �"���%<�����@ ���� �� ��������� ���������

����+�<���/ ���"������ ��������� �������� 4�68 �� "�� (�� K �"�� ,������� *��+�� FF �� &���@ ��������� C&���H���� FFF ��������� ��������������� ���� �������� �����% �>��� � �� @ ���������� ���"����/ "��% ������ �� ��� �H����� �� "� ���� ������ "���N���� ��������

P�� �����@/ ��� ��<��� ��� ����� �������� ���%� ������/ � ����������� ��������� ���" ������@ F������ ���� ���H�����@ �� ����������@ �������@� 1�� ��� �H �@ ���� =���������� M��� =��������� : ��� ����� ���������� "������/ ������ ���� ������� �"� ���� ����� �)���/��"�������� ������ �� ��� ����@ �>��� ���@ �������@ �)H���

$��"������%� ���%� "�%���� ����I =���> ���% *��%�@ ���%� -���%�*���� �� ������� "�� ����� ���/ ���� ���� =�)���� ��� ���� "�����������@ ��H�������� =��������� �� "�"������� �� �������� ���#�������

1%� ���"������%� ���%� "�� �����/ ��������� �� ������ ��� ���<�� ��������@ �� =�����@ H��� ������ �"�������@ �������@� $��"������% ���% ���" ����������H�� ���%� ������ �� ������ H��� %�% ,�������� ��� *������ "��&��"���� ��� $��"������%� ���%� �%�� ��� ��� �������� �����@ ���������� ����"������� L� � ������� "� $����H����� ��@ ���> "���H% �������> #�"����� �� ������ ���I' 58�9/ ������ "���> ����> "�����% ����������� ���� �������� ���%� ���������� �� �%� �� �������% ������%/ ��� ���"������% ���%"��������� �������� ���" #���� ���%'� -��� �������� ���� L� ��������� ��� �������� ���������� "�� ����� ��� �� �)�� �><���� ���� ���"����������������/ ����� ������% = ����� �� : ���" �����> = �%�����>�� "�<���� ��������� �������%� "� ������� ���� : �� ������ ��� �������% "��H ���� <���������/ ������%� ��������%� �< �����> �� ��������>� J ��/ ������� ��������� ���"�������@ ���������@/ ���" "�+���������� ���%� "�����"@/ ���������� �����> "� �� "�� �����= "�����"> : �����������$�� 5#�������@ �����

Page 12: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

��������'9/ "���������@ ����������/ �)�@ �����%� �� ����� ���"������%����%� ����������

�������� �����> #���"������% ���%' "�������� �� �@ ,�����,�� �����R� J��&���� 486� ����� ���� ��� �� #S����� = �����%� �� =������@������ "�����"��'/ �� ������� ���"������I ���I �� ���������� 5������9 ��� 5B4/ "���9�

GFG �� �������%�� ����������� "��)�<�� ���"������%� ���%� �����/"���������� ��������@ ��������������> �� "�����%���� "�� �������%� "��<�� ��� (���� �� +������ ��������� ���������/ ������������� ����������� "��������� (���� �H���� ���������� ���"����������@ ���@ �"������"�����%� D"�����% "������ "� �������� ������ : ����<���� ������������ ����@ : �� 48BB �� 4B�6 �� L� �� ������ ���,������� "��%������������� �%� �������� ���� =������@ �� "�"����@�

$��"������%� ���%� �����%� "�%���� ��<��� �� ���� ����������@ GG ��"���<��� =����@/ "������ �� �������� "���������� �����/ �������� ���#�%&����� =�)������ 4B4B �� =����� $���@ ->��� � ��� ����� "���� �����$ "������%� ���H ����>�= "�������= ���> H��� �� ���+������ ���%� ����78 �������%�� ������ = �> "������ 4B�4 ������ ������%��� �����/ $���@->��� �� ����� "�����H��� ����)��/ ���� ,�������� �� ��� +������ ���4B3A ��@�

D���%��� J������� H���� =������� = --*- ���%�=/ ��� 4B3� ��� 4BB� �������� ���� ���"������%� ���%� ������� �������/ ���= �%� ���� �><������)��� �� "������� D"�����������I "� ��/ ��� �> "��"�<��� ��� ������" 8� ��������@� 4BB4 �� �� �%�� 46 �� ������ ����� �� ������� �� K��������� "������ = �$� 4BB� �� ������� *�"������� (������������ 57A9 =����������� �)�@ �������%� ��������� ���������� ���"������%� ���%� ���������� "�����"���� 1���� ������ ����� ��� ������ = K���"�� ->��� �� ��D�$O ������)����

;���������% ���"������% ���% : ��� ��������� ���" ��������@ =������� ������� 5���������/ "��������/ ����)���/ ������� �� ���9 � ����������@ "�����"@�� ���%� ����@ ������� �@ �������%� ������� ��������H���/ � "������� ��� �<����������� ��������������� �� ���������%��� "�������� "�����%����

J���>�> ���"������I ���I ������� ������� ���%� ������� ��"� ������ ��� ���� �� "��%��� ������ ��������� ������� *�"������� ����@=������> 5���� : ���� : D�� 46 : A3B9/ ������/ � ���@ ���@ �� ���%����H������@/ ��� ��������� �� ������� *�"������� ���"������%� ��������� ;�

Page 13: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

�������� =������� �� ������� *�"������� (������������ 428 �����"���� 2�����/ ����� �������/ ��� #���"������%� ��������/ ������ ����,����� �������� *�"������� -����/ ��� ��������� ������� *�"������� �����%�������� �����'� *���,�����@ �������@ ���H���I/ "��� ���� �� =��������� �������� ���%� ������/ ������ 4BBB �� "������� ������� *�"������� ���"��������@ �������@ =��������/ ����� 44 �����"���� ������/ ��� #�� =�� ��������� ����,������ ������� *�"������� ���"������% �������� ������� ��������� ������ � � ������� *�"������� =��������/ ���� ���%� �����/ ����������� H��� �������� �������� ������ ���� =�� �����I "� H��� ��������� =�� ��������/ �������� ������� *�"������� ���"������%� �����������������' 5A79�

$��"������% ���%/ "��� ���� �� ���������� ���/ ���� ��� ����@ �"�����@/ ���" �����?

�9 ���"������%� ���%� � �������� ������� ��� ��������� ���" ��������@/���" ��������@ �� ���"�������@ �� ���+����@/ ���" "�� ��������� ���" "���@���"�������@ �� ���+����@T

�9 ���"������%� ���%� �������� 5����@ �� "��� @ ���%�����9 "������������ �������%�T ������/ ����������� �%� ���� ��������� ���T ��H����� ���"�������%� �� ���+������ 5�$/ D�$O/ K-JO/ D�- �� ���9/ �������� ��� ���H���@ �������@ "� ������

1�����������/ �� ���������/ ���� ,�+����� ������/ ��� ��H����� ���"�������%� ���%� ��������� ������� ���"������%� ���%� �"��������� �� �����"����/ �"��"�<������� �������@ H��� ���%� ���������/ ����� ���� �H��� >/ �� �����/ ��� #�������� ��������� ��� �)�� �"���<����� ��� "������H��� ���������/ �� ��������� ������ ��� ���� ��� ������ ���"����������� �� "��� ��' 5B4/ "� 4629� �� ����"��� ������I "������ �� "��,� ��1�������/ ������������ ���/ ��� H���������% ���"������% ���% ������� ����<���>�> ���������I �< ���� �� ����� ������������ <�������/ ����%�/ ���� ��� ������� �>�� ���/ ���"������%� ���%� ��������� ��� �)��������� �� ������� ��������� 5B2/ "�89� C� � *����� ������ ����� ������������ ���"������%� ���%� ���������/ �� "� �� ���"������I <�� �������@ ���I �� ��� ���� �H������ ���"���������� ������� ���� �� H�@����@ ��� �)�� "�������� ���������%� 587/ "� 3�9�

�������@/ ��� H���� ���������� ����%�@ ������ = �������� �����/ ����� ��)�@ ������ �� H��� ��� �� �� ���%���� ,�+���@ ����@ �������

Page 14: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���� D������ � ������ 5=������ "� ������� "��������� ���� ���������%����� �����9 ���"���%/ ��� ������������ ���"������� ���� ���� �������)� <���%�/ � � ��������)� ��������/ �� ��� ������/ ���� "����������� ������������/ ��� ����<����� �$ � 4B3A �� "������� �+���������� "���H�% ���������� �� D������ � ����� ������� "�����"��� �� ����"����<�� 587/ "� 329T

�9 �������%� ����������� =��"��� ������ ��<������� ����� ��������H���T�9 ���"������� ������/ ������� ��������/ ������� "���� ���"������%�

���%� �������� ���"���� �����������$��"������%� ���%� ����� �������� ��������@ �� ���@ ���"������%� ���

�%� ������@ "��"�<=����� ������H��� "�������� � ��� �������%� ;��� ������� ����������� �����,���������? "� �� �������� ���������� = ���$�����%'���/ ����������� ��������� ���"������%� ���%� "� ����>/ �� ������/ ��������� ��� ��� ������ ������@ ������/ �����<�� ���� = ���/ ��� �� ������������������ ��<��� �� ��� �)�� �� �������/ ���%� ������T "� �� ������"��)�= : = ��������$�%���/ ���<������� "����� ��������� "��������� � ���� "��)�= �� "����� "� �� �"������� ��������� ���"������ ���� �� "���� ��/ �� ������$�%��� 5&�� ������9/ ������������ ��H���� �� ��������� ������� ����� �� "��������� �������� ������� ���"������%� ���%� ����������

���������� "��"�<���@ �� ������ "�������@ ���"����������� ���������������� ����@ ������ ������� "� ���������� ���"������%� ���%� "������"���/ ���%� H� "��������� ���� ����I ���H�I �������<���� ���"������%����%� �����=�

;���������%� ���"������%� ���%� "� ��������� "�����"�� ����������� �$� 4B6� �� 1���������� �%� ���"������%� ���%� "�����"@/ ��������@���� �H��� ��������� �� ��������������> ���" ��������@ "� �� �$ C&������> 52�9 �� 4B67 �� L������� "��������� �%� ��� ��� �� ���������������� K���"�� J�� ������� ��� 52B9�

������� ���������� ��� ���� "�����"�� ���������/ �� ��� "����������� �� "�"������/ ���%� "������� ���� ������/ �������,������� = ��������� ��"�?

F� ������ ��� ���������� ��������(���������� ������? ��������������� �������� �% � ���� �% �� "����������T �������%� ���������� �����������T ������ ���"�������@ ���@ ��� ���������T ��������@ ���������%�

FF� )����*�#� *������*�$���� ������? ������@ ��������@ �� ��%T

Page 15: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

��������@ ����������������T �����H���� = ��������@ ������ �������T �><����� �� ���"�������@ =��"��� ����@ ���������

FFF� ���#� ��� (������ �����#�������? ����@ �� ������H����� �� �������"���"������ ���%T <�� ��� ����@ �� "� �������@ ������@ �������

;� �� ���� ���"������%� ���%� "�����"�� "�������� ������ ���"������%����%� ���������/ � �@ ����������� ��� �)�� ������������ ���" �%���������� = ���> ���"������I ���%�����>�

������� "����� ���� ���������� ���������� "��"�<������ ���"�������%� ���%� "�����"��� �� �������� = ��������� �<����� "������> �� �������� �<�������� H���� ��� ��> �� �"�����������I/ "�����@ ���I ��"� ������� �@ ���� �� ������ =���������� ������� *�"������� (������������� 427 �����"����/ � �����+������� D����������� ��� ��� "�� ����@ =������ 5A49�

$��"������% ���% ���" �������%� �����%� ������� ����� ��������� = ��������� H����? ���"������I �������@ ���I/ <�� ��� ����@ ���I/ ��"��������I �� ��������I ���I�� �)�@ ���I/ ��� ���I/ �"������ �"��� �� ���I/ ���"�������I &����������I ���I �� ��� J ��/ ���"������� ���� "�������� ��H��� ������� "� ������%� �����/ �� �� ������������ �������� ����������/ �H����@ "�<��%����? ���� �� ��������������/ �������� �� ���������/ ������� ���"�������@ ���@ �"������� �� ���

$��"������%� ���%� H��@ �� ��������@ � �������� �,�� �"��� ������������/ ��������/ ����������/ ����������� ��������@ =��"��� ������ =�������� ���"����������� ��������� ������� 1�� ��� �H �@ ����� ��� ������������ ��������@ �������@�@ "��% @ �������� �� ��� �@ ������ ���"��������������� "� �������

����+�<���/ "� ��������� ����������� ���"������%� �)�@ ���%� ����������� ���<�� �"���%<�� ���� �����/ �� ��"�<� ������> 5����/ "��� �� �����������I9/ �� � �� �=������ ������� ��������@ �����%�� �)�@ "��%� ��� "����@ �<������@�

�������%�/ ������������� ���"������ ��������/ ������� � ��� ������5��������9/ ������ "�"������ =����������� ���������� : ���"������%� ����%� H��������� : ���"������%� �������� �� ���"���������� "�"��������

��������� !�"������" : ��� ��������@ �� ���@ ���"������%� ���%� �������@ ����������� �%� �������"�� ����@ �� "��� @ ���������/ �@ "������� ������������� $��"�������@ �������@ �������> �� ������> � ���������

Page 16: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

4BAB �� ����� ��������� �%� ���"�������@ �������@ ���%� 52�9�$��"������%� �������� ��������� =�������? ������������/ ������������/

"����������/ "������/ ���������� �� ���$��"������%� �������� �����,��������� �������� ��� ������� ����������?U "� �� � ��������@ �������@ ��"> : ������+� 5���"������%� ��������

�%� �>��� �� ��������/ �"������/ ����������/ ���������������/���� ���%�/ ������ �� ���9T ��������+� 5��������/ ��������� �%� ��������%� "� �����/ �����@/ ������@/ �����@/ ������@/ �����������@ �� ���9T�������+���������/ �����(��,��������������������� 5�%� ��������� ������)����� ���������������/ �������� �"��� ��/ �����%� "� ����� �� ���9T����+��5�%� �������%� �� �������@�@ "��% @ ��������/ � ��� �����������,����� ���/ ��������%� ����������� �<����� �������%� �>�� @/ ������%� ��&����� ������/ ���������� �����%� "�� ����� �� "���9T

U "� �� �������� ,���> : �-����+�����(����+� 5���������� �<�������H���� �����������9T

U "� �� ������@ ������@ : �$�-�+���������-�+�TU "� �� ������ ����> : ����������������������������TU "� �� ������ ���> : ��������+��������$����������TU "� �� "������� ��� ������I : �$���������(�����$��"������%� �������� ��������� �������� ���� "� �������@ �������

��@ ����@ �� �@ ��������� = ��������� ,���@� ;�� "������ �"��� ����> ������@/ �H ����@ "� ������%�? �������� ����� "��� ����/ ����� �������H���� "������������ 5"���,������9T �������� "�����N���� �� ����,���������T �������� � ��������� �� "����������

$��"������% �������� ��������H��� ����)���� "������ �� ��� �������������� ���� "������ �������� �����>/ �%� ����� �� ���� ��������� ;���� ���""�� ��� ��������� ������=/ �� �� ����H���H��� ���������� ��������/ �"� ���"���H����� ����� H����� "����� �������� ����������� �>�� ����/ �������� ��������/ �H������ ������/ ��������� F �� BB �����"���� �%� "��������� ���������� =�� ���������

��������� �"� ����#�$" : ��� ���H���/ �� > ����> �� ������� ����������"������%� ���%� �����/ ����> �������%� "��"�<=��� ���" ���������� "��������> � ��� �������I� $$$ ������ ���"�������� "�"����� �"��)�������� ���" ��������%� "��������/ "��"�<����� ���%� �����/ =������� 5429�

���������� "��"�<���� "�"����� ���"������%� ��� ���%� ��� �������

Page 17: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

����� ������� "� ���> ����������/ "��������� ��������,>/ ������������� � ������ ������� "� �<����� �������%� ��������> 5 ����� �H��������� ���" "�� ���������� �� ��� ������ ����� ��������9�

F�� =�� �������� �$ 4B8� �� �)�@ ���%� ���������� 5329/ ��� ��� ���������@ "��"�<��� ��� ��������� �%� ���������� �)��� "���������� �� ����%��� ���� "�������� ���" ���"������%� �)�@ ���%� "�"�����I ����>�

�� �������� ���"������%� ���%� H�������� ��� ��� ��� ������ ���"������%����%� ����@ �)����/ ������/ "������� ���� ��H������ "���"��� $���H�������� ��� �)�� ���"�������@ �� ���+����@ �"�������/ ��������@ ��������������� ���%� �����/ ����@ �� �������<@ �"�������/ ���"������%� ����%� ������ <����@ ���������/ �$ � �+����������

$��"������% ���%/ = ��������� =���������� "�����"��/ ����� ���� ��������� =������� ���������� "��"�<����� � ��� ���������� �� ��������/ �����@ �)�@ �=������� ���"�������� ����������� J ��/ ���"������%����%� ���������� ��������� "�����%�/ �������� ��������@ ������ �������/ ����@ ����� ������� �� ��%�@ ����� "������ ������@ H���@ +���������� $�� ����� ������ ���"������= ��� ��> ������������ ,��������/ ����> ��� ������� "��������� ���� "���� �� ������ ��������� ���"�������% �� ���+����� : �$�

-������ "�������� ����> �� ���"������= ��� ��>/ "������H����� ���������@ ����������@ �������� 4B37 �� -�� E������� �������� ���,�������� =�)�% �� ���+����> ��� ���%� $����� 5��������� ��������� �$ ������������ -������@�@ D����@ O� ���+����� 5-DO9 �� "��������� ��� C&������> 5429/������� �������> S�������/ ������ �������� H��� �� ���+�������������/ "�����"��/ ������% �� ������ ������/ ��� ������������ �� �����

V��� ��� �"� 4B� ��������@ ��� �$ ���%�/ ���" �@/ ���" ��� �������%��/ �� ������� �$ C&������� � �����"���� ������ "� ��������� ���"��������� ��� ��� "�����"�� : ����� ������� @ ����������@ "������@������� �<������ ���> �%��� ������ �� �> "�H������/ ���������� � ����������� ���� ����� ������ "�<������/ ��� ������� ���� �H�"�I��� ���"���������� �����/ �%� ����@ ��� �)�� "�<���� �����T "�%���� ���� �H��� ����@���������/ ����<����� ����@ �� ������H���� �� ������ �"���"������ "������"�/ ���" "�� ����� ���@ ������@ "������@ ��������� ������ ���"������

�$ C&������ ��� ��������� ���"�������� ���������/ ����� ���������"��������� ������ �������%�� �� ����� � ��� � ������� ���"������%� ���� ��� �� ���+������ ������I ����>/ �� �� ������ ����� �����@ ������=

Page 18: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

��������� ������ �������%�� ������� ����������� ��� ��� ������� "�� ������ �� �� ���� ������������� �������%� ��������� �����/ ����� "����� � �������������� ��� ����> ���������/ "��������/ ���� ����/ &�����������%� �� ������� �������

-��������� �$ �� ����? ������% ������%��/ -�� ��� $�����/ $��"��������� $���� ��� $�����/ ����� $�����/ K�������% �� -�������% $������ �� -����������� $����� ��� ������ �%���� ������� "�������������������/ ����@ ���"������ ����� ��� �������� �� �)�@ �� ���%������� �����������

�% %��&� !�"�'(&!)� : "����������� �� ����/ ������ ������������������ �������%�� : �$ ���%��� ������% ������%�� ������ ���> �������@ ,������@? "��������� ������� ����������� ���"������%� "�������� ���%����"������/ ���"�������� =���"�� H��������/ �������%� ��<����� �� ����� ��������� �>�� @/ ���� �H�@ �������@ "�%���� �� ���"����������� ���������������� "����� =����������� ������ ���������� -���������� ����������� ����� ������������ �$ ���%�� ���� -�� ��� $������� �������% ������%�� �= ������ ���������/ ��� ���������%� ������@ ������ �����������/ ������ ��� ������������/ ���� �� ����H��� �"���������/ ���"������� ��������%� ������ �H���H���

���*�'#����$(� : "�������� �� ����/ ������ ���� ���<������ ����������% "�������� ���"������I ����> �� ��� ��>� $����� ��� �)�� ��H������ �� ����� ���/ ��� �H���� �%��% ������� �������%� ���%� "������ �������� ��� �"�������� $����> ������ 47 ����@� ������ �H �@ : ���/ ��� ����% 1��<������ J��������� �� ������� (�������%/ (�����/ �����)+��� �� *������

: ��� ��������%� $������ ���%�� (���� 4� ����@/ ����<�� ���� = �@ ���%�="�������� ���"������I ����> �� ��� ��>/ � ���� ������ ������-"������� "������ ����� B ����@� ��� �������� �"������/ �� � ���� �H���������@ ����@ "��H �= ��������/ �� �� "���������� $���� ������

(�� �� ���%�� "��������� ��������� �%� �%��%� ������/ $����� "��"������ �H ����� H����� ��)�� ������� ���������� $����� ��� ���"������������� ��������� ���,����� ��� �������� "�����"��/ "��H��� ������= ���

���������� �������� � ����������� ��� ���� �� ���������� ������ ��� ������� ������� �� �������������� � ����� ��!���� �������� ����"#$������������ ������� ��� ��� ��� ����������������� �� ������������ �������� ����������������%����������������%��������#

Page 19: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

�����@ �H����� ��������> �� ��� "������ ���������> "���H��>� �� � "�������� ���"�������� ��������� ���,������/ $����� ����� �<��������/ ��� ����)�@ ����������/ "�������� �"�����> �%� ����������@ ������@ �����@���� ��������@ �������@�

����+�<���/ F����� =����<��� � ����> "��H (����> �� ���"���� �� ���������>/ 4BB� �� �� "�)��� A �� -$ �+�������� ="��� ��� ����� ����������������� "����> �� � ��������� ;��� "�����%� "������% �"����������/ ���%�/ �������� �$ C&������� 3� �����"����/ -$ �@ "���@ ��@��"������ �B �� "��%�% �+�������>/ ����� ������������� ��� �� ���@ �$����@ �����%� "��% �� �H������ (����� ��������>� $��" ���� ������� ������ �� ���"�������� ��� �����

����������� ������ : ��� ���"�������@ �������@ �)��%/ ����<�����"�<���� ��������%� ������ ���� �� ����� ,���� ������� ����@ ��� �����L������%� ��������� �� ������������%� ��"������ ������H������� ��������� "���������� ���/ ������ �� �������� ����������� �%� "������� "���������� "������ �� ������@ ���"������%� "��%��� "������@ ������ ������� �����% ������ "�������� ���"��������� ��� ���� �<���������

���� <������� �������� ����/ ��� ���@ ��������@ ��� ��� �<�����������/ "������� <��> ���@ H���@ ��� ����/ �������� ���������� ������$����� ���@ ,�� "�%������ ��������@ ������� ����)��� �� ���������������� ���@ �H������ "������� J� ���� �������% ������ �)"����� ���� ���� ���/ ����� ������� ��� �H��� ��� ��������>/ ���"������� -���������� :�������� "�����%��� N�� ������ ��������

������� ������ ������� �"� ����>� ��� "��%�� �� ������/ ��� ��������%� ��%�� �"�� ���� ��� ���)������ ���� > ����>� ;���������%� ��������%� "��)��� �% ����� �������� � ��������� ������%� �<����������� ��> ��� ���� �����%��� ��&���%��� "�����%��� �� �������� ��������>���� "��% ��� ��� ��+������/ ��� �� � �)�@ ������� ������������� �����/ ����@ �%��% <������� ������+������ �� ������ ��� ��)�@�� ��%���@�

������+��/ ��� ��%�� ���� �H���� ���@ ��� ��� �<��������� "�������@ �� �)�@� 1���� �������� �������%� ��� ���� "�������� ��� ���@H���@ ��� ���� �������� ��������/ ���%� �)���� �������%�� ����<��� ���������� ���������������

����&������%� ���������� "�������� "����%/ ��� �������%� ��������"����� ���� �� �� �� ��%�� �� �������� <����@ � �����@� $�� =��%"% "��

Page 20: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

�����%���� �<��������� "������ ��������"�� ����> �� ��� ��>/ ����� �����"���� ���� =�)���� �$ C&��������

$��"������= ��� ��>/ �<��������> �������� ��������@ �� ���@ ���"�������%� ���%� ������@ "����� ���� "��������� �� � ������� �����/ "������� ������� ����������� ��� ���� $�� ��������@ ��������������� �������/ ������� ���"������� ������ "������%���/ �������%���/ �����%����/ �����%��� �� ���������� "�����%��� "��������/ � "������� : � ������� ������ �����"������ �� ���������� ������ "� ����� � ������ ������������� �� �� ����>/ ���" ��� ���� ���%��/ ���������� ��� ���������=��� ��> = ������������ ���"������%� ���%� ,����� : ��������� �� �� �����% ����������� ��� ��� �����������$�������������$��+��������������/ �������� �$ C&�������/ �"���?U �������> "��H �� ����> �������I "�������� �% > �� �� �������TU ������� ���"�������@ ���@ �"������ �)���TU "������ ������������� "��% ��� �� �������� ����<����/ �H ���

��� �� ����H��� ���� ��������TU � ������@ �� ���+����@ ����>/ ����� "��������� ��� ����TU ������>���� "������/ �<��������� ���> ������ "�<�������TU "��������� "������/ ����������� �� ��������� �% �� ���������

5��������@/ ��"��������@ �������@ �� ������@ ��H�@ ����������� �� ���9TU "������/ ������ �������� "���������� �$ �������>���� "��% �����������+���������$�������������������� ���� �������� N���� �����������?U ��������� ��� ��� ��� ���� � ��,���� ������ 5� ����9 �������%�TU H�@ �����@ ����� ����� "�<� �� ��� ����� � ���� ���@ ��U � ��� "��N������� �$ C&��������$��"������%� ���%� ������ ��������� ���"�������� ��� ��� ���"���

���� "�����%�/ ���" ����@ "� ������% ��� ���� ���������� : ��� <�������� ������%/ "������� ��� ��� ���������

$������ ��"��� ������ ������ : ��� "������@/ ��������@ ���������� ����������� ���<����/ �"������/ ����<���� �� ���������� ��������� "�������/ ���"������ �= = �������� ��%�@ �)�� "������� �������� �������: ���������� �� ����H��� ���� ����������� $�� ���� �H ����������@/ ���������@/ H����������@ "�����@/ ��� ������ �"������ ����� ��� "��������/�� ��� �<�������� ����� �� �<������� ����� ������������� ������

Page 21: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

�� ������� "��������� ���� ���<������ �������%� %�% ������� ����� "������� > ����������� ���<��@ "������>� ���� �� �+������� : �������� �����@ ������� ��������� ����@ �)H�@/ "��������� : ������������ �������

1%� �� �$ C&������ = ������ � #�� ���%�� ������ ���������������"�������� ���"������I ����> �� ��� ��> "�����"��/ ���" "�� "�����"��/ =��������� ���� ��������� �� �������%� � �������� "�����"��' 544 ����9� -$��"� ������� � �< "���@/ ���� ��� "������ �$ ���%�� �%� �������%�� �������� ������� ���)����/ "��� ��> 5�A ����9� D�������/ ����"���<���� H= �<�����= -$ "���� (��� H���� ��������/ ����� "������ ������� "� ���> -$ ������ �> ������������ ����������/ ����������� �� ���"��������� ������ �� ��� ��� "�������� 536 ����9�

� ���� ��������� ���������� "��%�% � ���> �+�������>/ ������ ����������� �� ����H��� ���� ����������/ ���" ����� �"�I��� �H ������%�������%��� 4BA4 �� "������ ����� --*- �� ��� ����������@ "���H�����/ ��H���/ ��� ���%�@ "������ �������>���� "��% ��/ ���������� ������=���� ��/ ���������� ������� ��������� ����>/ ������� ����� ��"� �����@/ �������� �%H@ ��������� ��������� ��������� ��� ��� ������ �������������� �%H��/ ������ ������� �� ������ ���%������� "���������

����� "������/ ��� �)�@ ����H��� ���� ��������/ "������% �����/ ���������%�� ���%�� ���%�� �������>���� "��% ��/ ������ ��%�@ �<�������� �@��� ��>/ "�������� ������ �����> �� ������� ��������H��� ,��������� $��%� ����������� �� ������ ����� ���� ��� �%� ������� ���� ���������� (���� ������������ ���<���� ��� ��� H���@ ��������� ��"� ����� ������ B����� �N�������� ��������@ �����%� �H������ �����% B�� ��������@ �����@ "� ���� / ���� "� ������> �����I ���� �H���<���� 4/6 �������� �����@ 5BA/ "� �739�

�� ������% ��H�� ��� ��� �� --*-� ����������� ���<���� ����� ����������H�� "�����/ ����� ���� ����� "������� ��� ������> �������I <��>����� H������ M�<��� 8� "�����@ ����� --*- "�����%� ����� ������������������ $��%� ��������� ������@ �H����@ ��<������ ���� �������� ���� �H������@ ���� ��������� ��"��@� 1��/ � ���" �� �"����� �� ����� �H��"�I��� H�� ��������/ ���%� ����� ��� "����� �� ����% ����@ �+�����@�

J)���� "���%<��/ ��� H���������%� ���"������%� ���%� �%�� ������/����� ��� ="��� �������� �������� ���� ��������� ������ "�������� �����������@ ������H�@ ���������@� -����������/ ��� �)�@ �<������� �������������� "�������� ����������= ����> �� ����� ������� ��������� ������� 5�&���=/ ��������� ��=/ ������� ��=/ ���� ��=9�

Page 22: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

������������ ��� �� �"�������� ���������� � "��%�% ���<�� ��+�������@/ "�����H��� ����� �������@/ �H ����@ "�<��%����� 4BA2 �� -�������� �%� ������������ ����� ������@ �<�������� �����,���/ �������%� ���%� �� "� ������� 5�29 �� 4BA8 �� -������� �%� ������������ ����� �"�������� 5�89� 4BB4 �� "�� H��� �������� "������� % �� �������

V� �%� ������������ ����� ��������� "������� �����/ ������� ���������� ��� ��� ��������@/ ���<�� �"���%<�� ���"������%� ���%� "�+����>/������ ��% ��� �����?

�9 ������<���� ������� ����������= ����> ���� �������%��/ ������ �=��� ���� 5�� �� ����������%�� �������%��9T

�9 H�� ����� � ����� "������� �� ������� "� ����� �= ������� ������������%�� �������%��/ ������� ���� ���<�� ���� �)�� �������� ��� ������ ����������%� � ������ ����������

1���� ������ <������ ���� �� 4BBA �� �������� �����������@ �������@ �<�������� ��������� 57�9/ ����> "�����H% 473 �������%�� (�� H��������� =�� �����@/ �> ���%�� "�����H��� ����� 33 ����������= "�������>��������� �������%�� 1��/ �������� �����,����� ���<���������� �H �@? (������/ *�����/ ���/ F�����/ ����������� ;�> ������= ������ ����,����� 4BBB������ J����������� ����� �"�������� �<��� ��������� ������@ ��������� �������� +������� --*-/ �� ������������ ������ ���� �����@�"���������@ ��������@/ ������@ �>��� ���@ ��"�����@ : J�����������/(�+��&�����/ *������ �� 0������� : �����������

������������� �������� ������ � ��������� 4B6� �� (��������� �%� ��������� ���� �� �������� ����@ �)����/ ������ �� ��� ������<�������� �� �@ ����������� 5279 �� 4B66 �� (�������� �%� ������� ��������� "��H�H�� "������ ������ �"������ �<�������� 53�9� ���������(�������� �����<�� ������� "������ "������/ ������ "��������� ����� �� �"������ ��� �)�� "������� ���<���% �� �����% <���/ "�������� �����%� �>�� ��/ ����� <�%� ���%�����/ "������@ ��� ��/ �<���������/���" "�� "�����%�� �+��� ��������� �������� 4B6� �� (�������> ����������,����� 4BB6 ������

K����= ������= �"�������� ������������ ����� ����>/ "�������>�� "���������> ������� �����������%� +����? ����������/ ;"���� ���������/ "������������ D��� ����/ �����@ �����/ "������������� -��������/ �����@ ������/ *������ �������� "����% ������

Page 23: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

�������+����������������������� ��� �)��� �� ��� 54B64 �� -��������%� �������� ���������� �)�@ �� �������@ �� � �� �� ��%� �����������= ����> �� ���@ �)H�@ ������� ��������� ������ 5239 �� ��������/����� �����> � ��������� 4BA6 �� -������� �%� ��������@ ������ "������"@ ������� �� ��������� ������I ���I/ =�������� M%���= �� ����� ��� ����)��� 5�A9�

���������� ��� ����� ���������� : ���� �H ����������@ ���"����������� ��� �<��������� ���"��@� $��%� H���������%��� �>�� ���� ������� �������� ��������������� H��� ������ "�������������������������� �������� ���"<�����%� ������/ ������� �������

H���/ ���" ����@/ ���������@ �� �"������@�@ ����@ �H%���/ ���" "�� ��������%�������/ ���<����� �H "���������@ ����@/ ��� ���%� ������ "�����%��-�"�������/ ��� "� �������� ������� H��� "���� ��� "�� "���<�@ "��������% ���� #��"��������%��' : --*- �� ���/ ���%� ��� �� ���������� ������������ �%� H��� �)H�� �������%� �"��������� 4B6� �� H��� �������%� "�����H%-�����= �%� "��H������%� ������ �����@ �"�������@ 52A9 �� ������>�= ����������> �%� ��� ����@ "������@ �"�������� ����� ��I "�����>�> �������I�4B6B �� H��� �������� ���� "�����H��� ����� ��������/ �%� ������ ������� �������@ ��������@ ����<��� �� �������%� ����������� ���� ���<�� ������@�M�� ����� ���@ ����@ ��������/ ��� ��� �)�@ � ��� ����������� �����%�"��� ���/ �� �� ��� ���/ ��������� �����@ ����������@ �����@ �� �������"������������ "�������/ � ��� �%�% ���<�� "�����@ ���������� --*-�4BB2 �� ���� "�����H��� *������ E�������� �� ��� �������� �%� ������� ������ ���@ "�����@�@ ����@ ����<����� �� �"�������� 5389/ ������ *������E�������� 5������ : *E9 1)�� ��� �����,�����/ ��������� �> ������ ���� �� ������������� *������ �����������@ ��� ��� �����@ 5H�> ������=��� ����,������9� J ���� ��/ �������� �������� �����@�@ ���"<������@ ����������@ ����@ ����H�� ����������� ������� ��� ���2 ��@�

�������� ��� ����� �� ��� ������� �������������� "������ ���������� ��� ��� ��������@ �%���� ����� F� > ����> H��� �������� ���������� �����/ �� C�����%� K���"�� ������������� ��� ������@ ��"����@�$�� 4BB� �� ����<��� -�����= �%� ="�������@ �������@�@ "��%� @ ����<����� "�����H% �� �������%�� ��� �������� <����� ����<������������@ ������@ ����@/ ���������� ����@/ ������@ �������@ ������@ ������ K���"�� �������� ���������� ��� ������� �������� ��� 0���� ����

Page 24: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

�@� -������� �������� ��� �����%�� �)�@ "��% ���� -������ �<��������/��� �������%� =������@ "��������� =��"��� ������/ ������� ���"������%�������%? �H��������� ����������/ ��������� ��,�������� �� ���"��������� ������

���� ���� ������ ��� ��� ������� ������ ��� �����+&�����������'���������+�/ ����@ �<������� : ��� ������� �%� ���"���� ���������%����� "���� %������ ���������/ ������� "������%����/ ����� �%��%� ��� �����/ "� �������

�������%���� ���"������ "�����%� : ��������@ ���������%� �� ����H��%��������/ ����@ ������� ������� ����<���� �����I =���">/ ���" "�� �<���������> ���������� ���,�������/ �������� ����� �%� ������ � �����%� ������� 5������@ "�����@/ ��������%� "������������ �� ����9 ���������

;� �>���� "�������� L������� J�� ������� ���/ ������ ��������� �H��������� "���H��� �"� �������� �������� �������@�@ "��% @ "�������� �����������/ ���"���� "��������� ���%������ ������%/ ������@ ��� ����@ ��+���� �� ��� $����� H��� ��������� "�%������� 4B8A �� -���&����� ���,������� ������� �%� "������%���� ���"������/ ��� ��� ������ ��������� K���"�� "������@ �� �%���� "�������� �������

�������%���� "�����%� ��������� �$ ������%� ������%��� "��������� �"���������� ������ ���� ��������� ���������� 54B68 ��9 ��� �������� �������/ ������ "���%<����/ ��� ���� ������� ��H�� ���"���� ��������� �� ��������@ "������%���� : "������%����� �"������ ���� ���������� "����>/ � ��� ���� ���<�� ������ "������%���>�

Page 25: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

+����������,������,�����������,�������-���

���� �� ����"���/ ��� � �� =������ �������� ��������� ����>����� H���������%� ���"������%� ���%� ��������� ��������<���� ���������% � �� �% �� ���������� "�����"� ��%� 5B4/ "� 439�

$��/ ��� ��%�@ �H��� ��� ����>/ �������%� "������ ����������� ��� ��������� �% � ���� ��� "����������/ ����� �� ���,������� ���������� �"�I���� ��� ��������� "�����%���/ "�%���� ���� �H��� ��������� �� ����"��= ���������������>/ �������� ���"�������@ =��"��� ����@�

�$ C&������� � �����"���� 3 "������ ������/ ��� ����� ���%� ���"����������� ���������� ��������� ��� �������� �% � �� ��� "������������� "��H �� ������ ���� �������%� ��������= ��������> ���� "������I�"�����������I/ ��� ������ ���� �)��/ ���������� �� ��� ����@ $���@��������� ;�> �������> �H"�%���� �� ����������� 4B6� �� �$ � ����������� �%� ���"������%� ���%� "�����"@ ������� ���� �H��� ��������� �� ���������������> ���" ��������@ "� �� �$ C&�����>�

1��������� ������/ ��� �������/ �������� �$ C&������� � �����"����3 "����/ �������� �% � ���� �> ���������/ ��� ���"������%� ���%� ��C&������� "�<������ �� ������ � ��� �)�� ������� ���" "�����% ���"����������� ���������� � ��������

(������ �������% ���� ����������� ��� �������� �% � ���� ��� "�����������/ ������� "�<���� +������������ ���"������� ����� �������%������ ���� �"�I����� ���"<�������� H��� �������� �������� ������

1��������� "���%<��/ ��� � ������ ����� ��� ������������ ������ ��"� �� ���"������I ���I �<������� ���������I/ �� �������%� ���� ������������ ��� �������� �% � �� ��� "����������/ ��� "�<��<����� ����������%� �� "������@ �������/ ��� �������@ �"������@/ ��� �� ������@"��% @/ �������@ ���@ �� �������@/ ����������@ �% > "��H ����� ���������/ �� ���+����� �� �%����/ ��� "������ �������� "��������� ������� ������������� ������ ����� �������%� ������ �� ���

����� �����@ �������> : ����������������� 4B63 �� "��%�% �$� �"������� �+��������� 5289/ ������ "������%� ��������������/ ��� #� ����� ��� ���������� �� "������ ������ ����%�� �% �� "����������� ,����'/ � "��� � ����� �"���%<���� ���" #�������%� ���������� �% �� "����������� "��H ����� �������%� ��������>/ ������

Page 26: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

���I ���������I �� "������I �"�����������I �� ����� ���� ���� �)���/ ���������� �� ��� ����@ $���@ C&������'�

�� ���> <������� �������> ���� ��� ��% � �����@ ���@� D ����> �������� ���� ����H��� =�������� 1�� 4B�6 �� $���> ->��� �� ������%�� "���%�% ���������>/ ������ ���� �������� �"���%<��� � ������ �������������"��)���� ��� ������/ ��� #�� ���� � ������ ����� ��� �� "������� �<���������' �� ��� ���"�������� �������������

$��%� �����/ "�����I� ���> �� "��"�<��I� "����������� ����@ ���"��������@ ���@ �"������ "�����">/ ���� 4B�8 �� ����<��� "�����H��� -�������� �%� ���������� ��� ���� ���" ����������%� "�������� "�����%� 54�9/��� �������� ����<���� "���� ���� J����� �� (�� � "����/ �� ��� �)�%���� ���� �����)+���� �<����� �����@ ��������� �� J������ �� ��� ��������%� ��������� E� (�� ��� ��� H��� �������� 4B�B �� "������� % �� �������/ � "�����%��� �������� "���������� ����� �� �����%� ��� ���� ��������� "������� �������%�� $���/ H� ��������/ ���������� ��� �H ����@ �����"����@/ ������� ��� ���H��� �<������� ���� �� ���������%� �< �� ���%����>� �� ���� ���H��� � ���/ ��� ��,�������� �������� ���"������� ������� ���������/ ����������� � ����@ ���>�

J�����:(�� � "���� ��������� �%���� ���� =�������� = ����� ����������/ ������������ "� ��������� ���"������%� ���%� "�����"��/ =��������� �% �� "���������� �� �������� �% � �������� "�����">� ;��� �����H������� "�<������ ���� ����� �H ������@ "� ����@/ ������� �%�%�� D������� � �� $����� ���"�������@ ���� ��������@ �������� �� ����"���<����

D��� =�������� ���"���������� ������ ���� ��� "���H�@ �������"���@ �"�����������@ �������@/ �� � ����� : ��� �% �� "�����������"��H ���> �������I/ ��� �%��� �$ � �+��������� � ������ �"���%<������� "��� ���������� ������� �� ���@ "��"�<������

�� �������� ��������� �% �� ����%�� "���������� ���������� ������ ������� � ������ ���� "������%� 5�����������9 "�<��=/ ��H�����=/ ���H���� "������ "�������� �������> �% >/ ���" "�<������ �$ C&�����>���������� �% �� "����������� ���� �)�� ��� ������ ����� �� �%������ =����� �������%� �������� ����� ��� � ��� �)�� �����,��������� ���" � ������� �����/ �� � �%�� "��������� �%���� ��� $��%�/ "���+�<���/ ��������� "������ ���������/ ��"�������/ � ��� �)�� ������� � �����/ ������ �< H���� ������� �������� ���������%�

Page 27: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

� ������ ������ �����,�������� ������� �N��������� � �+���������2 �����"����?

�9 �������%� �������@�@ "��% @ =����<���� ���� ����� �������%� ����������� �<"�������/ ���� �� ����� �����% ���"�����/ �"������/ ��� �� ���������� "��)�<��/ ���� �� ����� ����� �������%� ���������� �� ��� ������������/ =������� "���������� �% >T

�9 ������������� �� �� ����� ���� ����� "����������� "��H ������������%� ��������>T

�9 ����� �������%� ����@ �� �����@ �����% �������T�9 �������%� �������@�@ "��% @ �<"�������/ =�������� ����� �������%�

������@ ��������/ �)�@ �� ��� "��% @T9 ����� �������%� �������@�@ "��% @/ �����@ ����� �������%� ������

����� "� �� ���������>/ "����������� "�<��<���� ��������� ����������>�� �� ���� �� ���� �@ ������ ������ ���������� "���I����� "������� �� ���������� �������� ������T

,9 ����� �������%� ������� ����� �������� ���� ��������> "��������� ������ ����� "��H ����>�> �������IT

9 �������@ ���@/ ��"�@/ �� ������@ "��% @ �� �������@/ ���������@ "������ �� ��������� �"������� "��H ���> �������I/ ����������

;�� �>��H�� �%�� ��� �����/ ���%� -$ ��� ���������/ ��� �� ���� ���������� � ������ ������ $�� � � ������ ���� ,���� ���������� ��� �H�����% -$/������������/ ������� �� �< ���"������%� ������ "�������>/ "��� ������

� ������ �"���%<��� 7 �����"���� ��������/ ��� ���� "���������/����������/ �������� �� ������ ������� � ��� "�������� � ������/ �����<������� ���"������I ���������I�

�$ C&�������/ ����H��� �<���������� �������%�� ������� �% � �� �>�������/ "������ �H����� : ��� ���% = ���� ��>� �������%�/ ���" �� ���������������%� �����/ �<"������ ����� ���� ���I "�������� �@ <����� �������� ������ "�������

��.�*$ � : ��� ���� �H �% �� ���%�� "���������� ���"�������������������� �)H�@� �$ C&������� 74 �����"���� ������? #����� H��� C&�������� �������� ������� "�� �����%� ���%� ����� ����$������� �� �������'$��+���$������/ �� =�������� ��� ����@ $���@ ���%� ��������� �<"��������/ ���/ ��� -�� ��� $����� ������ �)���@ "������@ ���"������������� �� ��� ���� "��������'�

Page 28: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

����$������&���$���� ��H��� ������������� ��������� �������/ �����@ ����� �<"������ �������%/ ��� �" ���@ ���� ������@ ���� "�<���> "�������I �"�����������I �� ��������= ���������>� -��� ���� ������� H�������� ��� "�������� �������/ ������� �������%� � ����%� ����������������� ���������� �������� �<"������ "��������� �� �<������ ���> ������� ������ �<"��������.������$��+��$���� : ��� �������%� ����������� �������� ����� �����

��������� ��� ��������� �������%� � �����@ �����@ ��� �������� H���� �������> �<"�����>� $��"������%� "�������� ���% = ���������I ����� ��> ��<��� =,�������� ���H��%��� �� ��� ��H��%��� ���������� �%� ����"������ "� ������ �� �� D�$O �� ����� "���H��� "��)�<�� �������� �������� H���� =��"��� ��� �<"������ ����� ���� ���> �������� H��=/ �� H��=��"��� ������ �%�� ��������� �"�������@/ ��� ����� H���� �<"����������� �%��I ����� H���� ���%�� �� ��������� (��" �H��H���� $$$/ ��������% � ��� ���� ����� �������%�/ �H������ ������/ ��� "�������� ����� ���5�� ����� ���9 �������� �<"������ ���� �� "��H� "���>�> �������I �> ����567/ "� 28�9� $����� "� ����� "��H���� ��� �� ��� �>��� �����%�� 4BB��� �� "�)��� �%��= "����% (������ �� -���� �������/ ��� F����� =�����<% �� ���"��� (����>� (��������% ���� ��� ��� "������H�� ������� ����,������� �� �"���� =�����> "� ���> : ��� ����@ ������ ��� ����� ���@ �������@ �����@ "��H �������I � ����I�

-��� ���� "�����%� ���� �)�� ���������/ �"�<� �� �)�������� ������ ���@� ����+�<���/ �� ������ = �����@ "������ ���,����>/ � ������������ "������ ����� ���� �����@� $��% = ���� ��> ��������� ��� ,����H���� =����� ��������� �<"�������/ ���%� "������% ���� ��� ��� �����%��� ;�> �������> "��������� �$ $$$ ����� #D����� �� "��H ���' 54B8A��9� -��������@ �<���� =����������� D����� ��� �� "� �� "�����%��� ������������� ���%����� ��������%� H����/ D����� �� ���% ������ -��������� �����%������ (�� ������ �� ��� ���������� C�����%� ������� ����������%� ��� ���<���I �����I "� ���>� J ��/ ��� D����� ��� ���)�%�� ,�������� �������������� "��% ��/ <������ #�����@' ������ $$$ "���"�<���/ ��� ���/ ������� "����> H���� "��% ���/ ����������� "��HD����� ��� ���������I/ "�<��% ���"������I ���I/ �� ���� ��� "���������� ��� ���" ������� = �������> �<"�����>/ � ����@ ������� �����%������ �%�� ��������� �<"������� 567/ "�28�:2839�

Page 29: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

���������� ��� �������%�� ��"� �������� ���%� "�������� �% > ���/��� ��%�@ �" ���� ���� "�������/ ������� ����� �������%�/ ���������� $������������ ��������+ �����$����&� ;�� "���� �)��� �� "���+��� : 4B6A�� �� ���+����� F+����� ������ �H���"������ K���%� ��� ���� 50 �����9/ ������� �H��������� �������@ �< ����� F+����� �������� ��������

$������@ ��"% �< ���% �������"������ #��� E����' ������= �� "���������� �< 4�� F+����� "�����@ "������> �H��������� �"� 7� �< ������������� ������� ������@ "���������@� 0 ����� ����<�� ���%�% "��H��������� ������@ "������@/ ������ ��������� "� �� 4B6� �� L� ����������> �%� ����� �� ����%�� �������@ �< ������ 5229/ ���� ���������� ������ ��<����� =������� $��%� F+����� ���� ���������� ����������������= "������=/ ����� �H�������� "� ���������� �� "�� ���� ���� = F+���=�;��� �����%� �"������� ��� <��� �< ���%���/ ��� 0 ����� �� F+�������������/ ���� "������� <���� ��� ������� -$/ = ����> H��� �������� ����"%�� 0 ����/ �"����� "������ ������ �+��������� 5B4/ "� BB9�

���������� ��� "�����H��� = ��������� ���"������I ���I �� ������)���� "���H����� ���<�� �������@ &����������%� ����������� ���%����� ��������� �� ����"����/ ��������� �$ C&������� 74 �����"����/"� �� ���= ��� "�� �����% ���% ������� �����������> �� ���������I ���� ���>/ �� =������ �$ ���%� ��������� �<"�������/ �� ��/ ���/ �"������/�� ����� ����� ��������@ �����@ ������ ����������� "��������/ H����������% ���"������% ���% �� �"�������� ��������� ����� ���� =����<���� ��%�@ �)�� "���������� : �� �)�@ ����� ����������� �������%� ���������� 5B4/ "� 4��9�

D��<�� ��������@ ���%�% ��� �������� ����� �% � �H������� 4B6B�� $&��� "������ =������� ������� ��������� �����������/ �������� ������� �� ��� �� 43 �%���@� 1%� ��&����@ "�����@ �"�������H��������� =����@/ ��������� ���� ��� �������� ��<��� ������������� F������ ��� �%�� �"��� ��� ��� ��������� �� ���%�% ����@ "������@"��H �< ���%���/ ���%� $$$ "��"�<��� F���> ������� � �< H= ���> �� ="���� ��� �H��������� =������/ �� �><���� ��� �������> �� �����%�� ��� ���������� ���<�� �"������> 567/ "� 247:24A9� J� $����� ��� �������� �������� �����% ���%�� ���� ���/ "� �=������ ���/ ��� #��"�������% ���%"��� ������ �)����� ������ "������'� (���� $$$ �"���H�% �� ������ ������%� �%� ���%� ���� �)������ �����%��� "�����%��� ����

Page 30: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���� "�������/ ���� 0 ����� �� $&���� ����� ������+�<��� ���� "��<����� ����� �������%� ���������� �����������

;��� �������� ���� ������� @ �������@� �����/ �<����� ������@ �������%� "�����@ �<"������� �������� H��� �������� ���%� ����"�������� ���� "�������� �% > � �<����� ���������%� �������� ��/�����/ �������%� "�����@ �<"������� �<����� ���� �������� �"���� �� ���� ����������/ ���" �� ��������� ���"������% ���%/ ���� ������ ������� ���� ���� ���I�

$��"������%� ���%� "�����"��/ "��"�<=�������/ ��� ��� ���%�� ����"��������/ ������� �<�����/ ���� "�������� �������> �% >/ "�����H���� ������������/ �� ��� ������@ "����H��> ���� ��� �������%��?����@ ������� ������ �"�������/ � ��/ "���+���� ���� ���� "��������<����� ��%�@ ��"�� 5���" ��<��� ��������� �� �����������9 �����������"������� $����� ��������� �� "�������� "�<�)��� "�������� ��������@/ ��� �������> "� ���> ��� � �� ����� ������� ��%���� �"������� ����"�������� ���� "�����% ����� �������%�/ ����@ �"�����@ ��>�� �H��� ��"�����% �� �$ ������������/ ���� ������ ������� �� ����� "��"�<����� ����%����� 567/ "� 266/ 2689�

����� �H ��� ���%������ 4B6� �� 1���������� "� �������@ "�����"@��� ���/��"�*� 01 "��%*�&��.�'# ��� 2���"�

$������ #���"��������� �����' ���������� �����>�� �� "����>�� "������ �������� ����� : ��� ����������/ ������ �"��)���� ������)� ���������/ � ���"��%� "���+���� ��� "��������� ��H����� �������� : H� ,���������% ��H��� �� ������ ���"������������ ���,��������� ����������

����� ���" ��������@ �%� "���+��@/ ��������@ �� ���%� �� "��������,������/ ��� ��H�� ���� ���"�������@ �������@ ����� �� ��<��� ������ ��������� ���,������� ��������� ��� ��H��%� ���������� �%� ������� ���@�"������ ���� "������� 48BB �� 4B�6 ��@ L� �� ������ ���,��������� $������ ���@ �"������� ������� �� �$ C&������� 22 �����"����/ �����������/ ��� H���� �� ���= ���>/ ������ �<������ ��� ����� �%��% ���"�������� ������ �� ��� ����/ "��������� ���� ��� ��� �H�"�I��� ���������"�����%����

$��"�������@ ���@ ������� �"������ "� ������%� "�����%�? 49 �������������� �� �9 ������%� �� 29 ���@ �� ���%����� ���"������%� �� ���+�������� ����� ��� �������� �� ������+������/ ����"�� ��� �"��)�������

Page 31: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��� ��������������� ������� ����������> ������= ������� � ���������� ������@ ��������@ ���"������ ����� �� ����������� ;�@ "������@��% ��/ ��� H���� ���> �H�"���<�� ����� ��� �������������� �� �������������� $����� "�����%� ��� ������/ ������ "����� ��/ ���"������������/ ,���@ ����������/ �������������/���*�� ��� ����� ���� H���@ ���������/ ������ �����> "������ ���"�����

"�������> ���������>� ��� "�"������ ������ ��"����������� �������� ����� �"������� ��H����@ "��������@ ��� <���� �� ��H���� ,����/ "����������� �,��������� ��H�����0�������������� ��H��� ��������� H���� ����> ��������� ����� ��=

�������> ���" ��� ���������@ H���@� $�������� H���� ��� ����� ���� "���)������ ���,�������������� �������%�� �� �@ �������� ��������� "����� ���������������$��� : ���� �"������ �)���/ ��� ������� H���� ���������

������ �� ����� H����� ���� "��������� "���)������ $��"������� ����)�� �������%�/ ���"��������� �� ���� �� �� ���+������/ ���" "�� ������� ����������� � �������1��#��������� : "����)��/ ������� "������� ��������� ����������

"�<����� ,�����/ ���� ��� ���� "� ������� ;��� ������ "�"������ �H H����@ ������@ 5������ H����� ���������� ������� ������@ ��������9 ��������� ��H�� ��������/ = ����> ��� �)�� =��������� �� ������� H���� : ������������� �� �� ���+������ �������������� "��� )�������������� : ,���@ ��������� �� ���"���������� "����)��� �"������

������ ��"������ H�> "����)�> ������ ����������� ��������/ ���� ��������� �H ����������@ ��������@ �� ��������� H���� ������@�

��������� �������� ����� ���!� ������������������ ��� ����������"��������� �� ���� : �������<�� �� ������/ ����@ �"������� H����� ���"��������������������*���(� : ��� ������ ��������� ���� ��������� �������

��� 5����������9 �"�I��� ��������� ����@�@ ������ ������/ ����@ H����� ��� �������%� �� ���"������%� �� ���+������/ �� ���%������������������� : �������� �������� �����������/ �������� �H �"���

�������@ ���%�@/ ������ "�������� : ���"������%� ���%� "� ����� �"�I������" ��������@ �������� ����� �� "������ ����N��� "��������� �"��������

-������ ������� �"���<���� ����� "�������� ������������ ������"

Page 32: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

#�$����/ ������� ���" �$/ �� ����������������#�$���� 5K-/ K-JO/ K����"�� $������/ D�-9/ ��� ��� ����@ ���� �"������� ���@ �� ���%������ ����� �@ ���@ �"������ ��&���+��� �H ��%� ��� "�������� "��)��<��/ ������ ��� ��� ������ ���"������ ����

(��" �����/ ������� ���@ �"������ �)��� �"���%<�� ��� ��H�����4B6� �� 1���������� ������������ ������� ������� ���@ �"������"������@ "���������� "�����"��/ ����� "����"����� =���������� �����%�"��������� ;�� "�����"�� ����<����� ������� �� ������?

U ���������@ "������@ ����� ����� ���" ����� ������TU "��������� ���> �H "������@ �� �"������ �� ���� �+������/ ���

��� ��������� "���� "�� ����������@TU �������� �������/ �"������� ���������� �H�"�I��� ���>�FH���������� ������� ���@ �� ���%���� �������%� �H�%������ �$ 4B8� ��

M������ ����������� �%� ������� ���@ �"������/ � 4B88 �� 1����������� �%� ���� ������ �� �����������/ ������ ��� �%��� ���"������� ������� �� ��� ����/ �<������� �� "�H������� ���� =�)���� "��������������"���������/ ���������� ������ ����� ������/ �@ �������� �� ���,�������� "�����/ ��%���

-������ ������ �N��� ����� ���������� ���"� %� ��� � ����� �������$���������������� : ��� �$ ���������� ��������� ���,����� �����

�<����������/ �����I� �� ������� 5�� "��������9 ������ ��� �� ��������� "�������� �"���������/ ���������� ����� 5�H������ ���� ���� ������9 ����������� ������ H������ ;�@ �"�����@ "� �������� ������� : ����� ��"��������%��� "�����%��� ��� ������� "������= ���>�

$����� "�������� �"�����@ ����> ������������� �$ C&������ � �������� �/ ���� ������ �� ���%�� ����@ �"�����@ ��������� �� ��� "���%���� ���<�� ���������@ �+�������@� $���� "��)�<�� ������� � �������� �)����/ �� ��� ���%�� ������ "�������� �����@ �<�����/ ��� ��� ����� ��<����� �$ C&������ ����� ��� �@ �������/ ������ ������ �������� �� ����� ������� = �������� �� �" ���� ������ H��� �� ���+������� ������� �� "�����"���

D���/ ���" ��� ���� ���%��/ �$ C&������� 3� �����"���� ������� -$���I "�������� �������>���� "��% ��/ ��� ��%�@ ������� ��� �"�������� ������� "�H������ �%��I ������ �� �<������ ���> �� ������ ��� "��

Page 33: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

<������/ ������ C&������� �"� ����@ "��% @ �)���> ��������� �����<�> ��� "����% ������� �$ �������� ���������� 1� L���H��� ����������� �H ���@ �������@ ��������@ ��������� ������� ������ �����

��������� ������ "�������� �"�������� ���������/ ���?4� ���,������ ���� ����> �%��I "������� �� � ���� ��� ����/ �����

����@ ���������� ��������T�� ���,������ ��� �����I� �� ��������� <�� ��� ����@ "�<�������T2� ���� �� ����� H���@ ����� "������� �$/ ���"�������@ �� � ������@

�� ���+����@ �"��������T3� �)���� ���,������������� H���� ��������� ��� ���� �����@ ��"����������������� �$ ������ "�������� "��% �� ���� "��������� 4B38 �� -$

�"������� -��%��/ ���" ��������� "������@ ���������/ ���������� �%�� ��� ���������� -��� ������ +����/ ���" "�� F+����� �� ������ "������� �>�� @ ���� "������� 432 �������� ���%����� �H �� ��������@� �%�����/ 4B7A ��/ ������ "��% �� ���� ����@���� = ����������� *����/ 4BA��� : = (�� >/ 4BA3 �� : = (�"�>�

P"�� �H��������� �$ �"������� -������/ ��� ���� ����"�������� "���)�<�� ���,������� 4BB4 �� H��� �,����� H���� =����"����� ����� ���"=�����@ ���@/ =�������� �&�����/ "��% ������@ ���% �H ����/ 2�� �)����<���/ ��<��� ����� ��������� ��"� "��% %������ �$ &����������I "�� ���> "������� �< ������� ������������� H����/ �� �� �"������� �������� ����������

D�� 4BB� �� -$ "��%�% ���> �+�������@/ ������ �����% "���@��� =-����= ������ "�������� "��% �� �� �����% ���� ������� = ����������J�� ��� ,������� "��% �� �����% �"� 47 �)���� ����H��@ �� "���������@�� �/7 �)���� ������@ ����@ 5"�������9� ;��� "��% �� ������� ��������> �% > ���H������� ���H��������/ �<���������� &����������%� "� ������������>/ �������� �� ���� ���,����� ��� �������� ����������

$��� "�<��%��/ ��� ��� ��� ���I� H������� ����� H��� ������ ���<%�$ �������� �� 3� ��@ 54B38:4B88 ��9 �$ �� ���+��� ��� 42 ������"�������� �"�����@ 5��� ������ �������� ���"������������� ���,�������9/������ �������� �"� 4� �)���� ����@� �6B "���)����� �%� ����@ �"������@ ���� ��� ���� �������

������� �� H������� �����/ �H�� � ������ "�������� �"�����@ ���������J��� "� 4� "�����@�@ ��@ ���� ���� ��� �8 ������ "�������� �����

Page 34: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���/ "����� �� �@ "��)���� (��,������ ��<�������� ������� ��������@ ������/ ������ "�������� ,����� "������% ���%��� ��%�/ �� ��� ������������ ��� ��� ������@ 5"����+������� ���%�����/ � �����%�/ �������������%� �� ���+������/ ������� ������9� 1����/ ���� �������� ��<������� ���H���� ������� "��)�<��/ ��� ��� �%���� ���� ������ ������@ �"��� �� ��&����������� "� ����� �<��������� �$ �������� �>�� ���� ������ ����������/ ���"������ �� ���������� ������=� ���4 �� ���� 4A �$ ������ "��������� �"�����@�

������������� ����� �H��"�%�% �� ������ "�������� �����@ � ��,��� : ������� �������� �� "��������%� ��"�������� ����+�<���/ 4BB2 �� ����������� ���� ���� �� ��+���� 5���&�+���� ���,������9/ � ��� 4BB3 �� :$��<������� �� ������ -���������� ������ "�������� �"������ �� ���+������������ �� ��������� ���������� �%� �� ������� ���"������������ ����,������ D���������� H= ���,����> ���<> ������= ��������� D�$O �����@ ��������@ ������������ "��% ��/ �������� "� �� �$ ������>/ ����������� �� <������� (���� ��� �� ���� ��H��%���

*��%�@ "�<��%��/ ��� �� ������� ������ ��� 4BB3 �� ������ ���������� D�$O ������������ ������ "�������� �"�������� D�� �������"������%� ������ "�������� ������� ���@ ��������@ ������@ ���%���� (��������/ J������� �� L�� ������/ (����� "���������� ����������I 67� ������� ����@�

$����� �"������� �%�� "�"������ ����@ "�������H��������� FH �@ ������@����������� � ��� �� ,�+���� "����� ���/ �H����%� �� ��<��/ �� ��=������"@ <���@/ �������� �� �������%�� (����%� "��% ��/ ���������� ==������� "������� #���H������� ��H���'/ ��������� �N "��,���%� ������������@ ��������H���� "� ������ (������� �� ����������/ ���������� ��������� ������ "�������� "����������/ ���� �������� ���������� ���"���������� ���������� �� H���� �����������? ���� �)�� "�%�I "��,���I �� "����&��� ��I ������>T ��"����� �"�����@ ������� �� �<��������T <����� �� �����������%�/ ������ ������ �����>/ =��������/ �������� �� "�"������T ��������"������� � ���� �����%� �� "������%� �"������/ � ��,��%� "��%��� ��������� �>�� @ �"������T �������� ����������@�@ �������@/ � �������������@ ����@ � ��� �<����� ��������/ "� �������@ �������@T ���%��� ������ �� ��"� ��,������ <�%��"���� �� ��&���%��� ��H�@ "�����%���T���%�� "�������� �������� "� ����� ������ = )�<�@ �� ���

J �$ �������@�@ "��% @ "�������/ ������ "�������� ������� �����

Page 35: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

����� �� � �������� �$ ������� ���*+��&�� �@ ,�������� ������� -$� ��� ������%� ������@ ���%���@ �<������? ���%��/ ���" �������� "������@ ��� ��� ���������� �>�� ��T "��%�� �H��H����� �������� ���������>T -$ �������,�������> �"� "������I �� �����I ��������> �@ ������ ����� �� "���

(������� ���%����� �������� �� = �������� ������ "������� �� ��������/ "������������� ����� ��������%� ��"����� �� �� 4B8A �� -����&���� ���,������� �%� "������%���� ���"������/ ��� ��� �� ���� ���������� K���"�� "������@ ��������� ��������/ ��� �"� ������ ��� ����� �)����� ���� �)�� "���H��� ��������� ���%������ "��H 3� ������/ �� � ���� ��������� ��� ��� ���" 46 �)����/ � "���������� ��� ���)�@ �����> W ��� ��� ���" 7 �)���� <����@� ;�� ��������� ���" "�������� ��������@ ������@ ���I ��@��� �������� ���"������� �� ��� �����/�� � ��������/ ��� H�@ ���������@ ����������

-���������� = �$ �����> ��������� ���%������ ����������� ������"�"������ ������������ �� "������? �������� ������� �$/ ���@ ���"��������@ �� �����������@ ���@/ � ������������@ ������ "�������� �����>/ ���������T �� �%�� �� ���+���� ��"%�/ ����> ������ =�����@ ���%����@ �� �������@ ��������/ ����>T ���%�� ������ "�������� ������� �,��������� ������%� ������ "� ��������� �������T �<��������� �������� ����������=T �H������ ��� ��� �������������@/ ��� ���,����� H���@ ��������@�@ "��% @ ������>/ �������I/ <����� �@ �"���<����� �<���������T ���%�� ��"�<���� �������� ��������%� ����@ �������/ ����������/ ���� ���"������ �� ������/ ���� ��� ��������� ������ �� ��� ������)���� �"������� ������� ������

(���� ���� "��"�<����/ ��� �$ ������ "�������� ������� ���� ����<�� "�����@� ���������� �$ "��% �� �� ���+���� �%�� �� ��� �������� �������� �H H���@/ ������ �)�@ "��������� ������ ���,����� "���%��/ ����@� F�� 4BB� �� 5�� ��������� �������9 ���� ������@ = �$ ��������>���� "��% �� ���@����� ��"��������%�/ � (�����/ 1��<���� J��������� �� ����� H���� ����������� ��������� (��� "������ : ��� ��<���������� �@ ,������������ FH �$ ����<�� ������ "�������� �"��������� ��������� ���<���H��� �%H��� 0<����� �"����� ���������/ ������ 4BB7 �� 46 �$ =������@ �"�����@/ ������ �������� ��<��� A��)���� "�������� "�����������@ ����@/ �H������ �����% 2/7 ����� ������@/ � 4BB7:4BB8 �� H��� �������� ������ ���� �H����� ��� 6/7 ����������@� �������%� ���%�/ "� �����������/ ��� �$ �� ���@ = ��� ��

Page 36: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

�> ���,����@ "�������/ ����� �������� ���%�� ���������� "��� �����=��H��/ ���%� �$ "������ ���<@ ,��������@ ������@�

������������/ ��� ���� ������ "�������� �����% �$ �������� � ����/ ����� �$ ����� �H�������� "� �%��= : BB8 �������� ;�� �������� ��� ���� ������ ��������/ �� ������� @ H���@ ������� ������ ��������� ����+�<���/������� ������ ������ 4� ����@ ��� ��� �� ������� 1%� �����@ �H����@�$ ������� � ��%���� "���@��� ������ "�������� "��% @ = ���H������� ����,����� �������/ �� �%� �� �����%���� H����� �)�������@ <����@�

D���� �)�@ ������/ �� ������ "�������� �"������� �"������ ���������@ ����������� FH ������ "�������� "�������@/ ����������@ �$ �"��������/ ����@ ��� 4B38 �� <��� ��� ��� ���" B7� <����@/ ����<����@ � ���� ���������� ���%����/ "����������� �� ����� �������� �<������ ����������+����� �� ��������� 5��,���%�9 +���� �� ��"�������� �������� �<������ ���> ���������� ���,�������� 1�� ��������@ #�������� H�����' "����% 4BB7 �� �������� �� ���������/ ��� <��� ��� ��� ���"��� <����@ �� 47�� ���� ��<����� �� ����� ���� �$ "��% �� ������� ��� -������ ��� ��� ���"42� �����@ ������@/ � "� ���> �> ����>F+����� <��� 2B ���%������

FN ���� ���� �� ���+����� 73 ������ "�������� �"�������/ ������ ��������� ��� ��� �� 67� �)���� ������� �� ��������� "�������� ��������� ������"�������� �"�����@ �<������ <��� "� "������� �)�������� �@ ������@�

$���� ��������� �%�% ����> �����)"����> �/ ���� 4BB3 �� "��%�% (��������> �%� �$ "������� �� �� ��� ��������@ ����@ ��� ���� (���������������� ������ "�������� �"������� ��� �������@ �"�����@/ �������@ �$C&������� �FF �������/ �� �������� "��������/ ����� ��� =���������� = ����"��H �� ���+����� �������>���� "��% �� �������/ �� ��� ������� ���"�������% &����������% ���%� $����� ���� ��� ���H���/ ��� ������ "��������"��% @ "�������� � ������ H��� ���%� ������� (��������� �"�����/ �������� ������<�� ������� �$ "��������/ �������������� ��� �"�������/���"������%� &����������%� ���%� �������@/ ���" �� ���������/ ��� "��������� ���@ H�> ���I� �$ "�������� "������ ���� H����/ ������ ������ ������"�������� �����>/ �� ����+��� H���� =��������/ ����������� ��� �����@/ ����������@ �� �@ "��� @ �H���H�� �� ���"�������� "��)�<���

�&�� ��� ����������������'������� ����������������� ��� ����(������� ��#���������%����!)*��#+,*-+.,"#

Page 37: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

�� �� H�> (�������> �$ "������> ������? 49 �$ �������� ����������� "���@��� �$ �"������� ��������� ����H����/ "����������� ���� ��������T�9 ���� �$ ���� ��� �"�����+���@ =���� @ ������������ "��� )��� �� ���"����/ �,�������� ������ �$ �"������� ������� ������ -� �$ "���������������� �������? 49 ����������@ �� ���"�������@ �� ���+����@ "�������/ ��������� �� �� �$ ���"����� ��� �� �����/ ������T �9 �$ ������������������ ���� �"�����+���@ =���� @ �� $��"������%� ������%� �� ����� ��)��� "������� ������T 29 &�����������@ �������������@ �� ���+�����@ ��������� ������/ ����@ ��������)��� ��������� �� �$ ���"������ ��� �� �����/ ���/ ��� "��%�@ = �������� �$ �"������� ������>�

�$ "��������/ �� =�� ���� �� "����"�� � ��� �)�� "������ ���� ������@ �����@/ ���������@ ����� "� �� ��� ������>/ �������� �������%/"��������� ���� "������>/ ���� ���I �= ��H������ O"������� ��� ������%�I ������ 5"��������9 ���� ���I/ ��� ���� �)�@ ���� ���� "�������<��� �� "������ �����������

(�������� ="��� ��� �������� ��������� ����<���>�> ���������I �<������� "��H �$ "������>� D������������ �$ "�������� �� �� ��� ����������� "��������/ ���� ��������� �$ �"�������/ �������? �9 ����� �� �������� �� ���� ������ ����� ������� ������������? ��<������/ "� ��������� ������ �� ����� "������� ����� �<"�������T �9 ��������� �� �����"������� ����� ���������@ �� �����@�@ "����"@ �� �����"���� "�������@ �<"�������/ ����� ��� �)�� ��� "������ �� �� �����@ �� �����I�

�������%/ ������ ���������� �������� �����/ =�������� "����I� ��������� ������������ �$ "��������/ ���� ����� =���������@ "������@/ �<�����������@ �� "��������> ���� �H�����>�

������� ������/ ���" ��� ���� ���%��/ ������ ��������� ������ "��������� �"�������/ ���%� 4BB3 �� ���� "�������/ � ���� �� "������� �������� *�"������� ���"�������@ �"�����@/ "�����@ �� ���@ ������� ���������������� �� ���@ =�������� 5649/ � ������������� �������/ ���""�� �<����� ��������@ ������@ ����@/ ����@ �� ������@ ���������@ ����������� �����%� �"�������/ "������� �� ������ ������� ���������������� �� ������/ ���������%� ������ �"�����@ ������� �������� "�� ������/ ,����� �� �>�� ��/ ������������@�@ �����= ������>/ �@ ��������� ��������� �� ���������I�

-"�����> �%� ������� ������@ ����@ ���������� ���������%� ������� �� ����� �"������� ���@ ��������@ ���������� "����� �������

Page 38: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

*�"������� -���� ��+����� ������� ������� ������@ ������@ �"�������� ����������� �� �������% ��� �)�� "������ �$ �������������/ ���" "��D�$O/ K- �� �����@ K���"�� ->��� �� �������%�� �� �������������� -�H����� ���"������%��� �� ���+�������� �� ������� �������%��� ��� �)�� ���� ���� ����� �������� ������/ ������ ��������� ���"������%� �"��������

-��� ���%�= ���������� ������ �$ ������ "�������� �"������� =��"���� ��� =�H�� �� ������� ���������%� $�� ������ �$ �� ������� *�"�������� ���������% 4BB8 �� "�����H% $��"������ ��"������ ���������>���� ������� ��������� �H������/ ������� ���������%/ ����������� ��������@ �>�� @/ ���� ��%������ ����� �$ ������ "�������� �"���������

;��� ��� ������ "�������� "��% �� ���������� "��%���� �������+����"� ��/ ��� ���,����� �������� ��������� ���� �������� �� ������ "���%�������� "�������� �"�����> ��� �$ ��������� "�����"����� �����������/ �H����@ ������������� ���������?

4�(��,����� �������� ���� "������� ���> �= ���������/ "������� �$ "��%� @ ����������� �� �������������� �� ������

�� $����� "�������� "��% �� ���������� "� �� -$ �"�����> 5�������>9 �� ����� �� �$ �%������

2� $����� "�������� "��% ��� ��������� �$ �������� ����������3� �$ "��% �� ���� �)�� �H���H��� ����@ ���,����� "���@ ��<��� ���7� $����� "��% @ "������> "��� �� �� �"�)"��� ������ ������� �����

���������� �������%������������ ��� ���� ��� �$ ������ "�������� ������� ���� �����

�������� ������� ������ �<������/ ������� ��� ��� "������ �� ���������% ��������H�� ������ ��� ��� ������� =������� "�"������� &�����������%� "� ����� �<������? "��������� ������ "�������� �� ���������/ =������ ������� ���� >/ �H������� ����������/ �� �������� �������������H���� �� ���� (����/ � ������@ �<�����@/ ��� ��� ������ "�������� ������@ �<����� �� ����� ��������� "��)�<�� �����/ "���+�<���? ���� ���������/ ����� <�� ��� ����@ ��������� �������I/ ��������� �����������,��������)��� �� ������� ������� �� ���

$��"�������� ��� ��� "������� K���"�� �%�%/ ��� D�$O ���%��"���%�� ����� ������ ������ ������ "�������� "��% �� : J���>���� ��� ����� �������� "��% ��/ ����@ "������� ��������� �� ������� �������

J�� ���� ��������� ���"������%� ���%� �"<��� >/ ���%�@ "�������/

Page 39: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��� ��� ����� ������� �"����� ���@ ��� ��"��@ 5"�� ��� ����@ ��� ��� �=<��9� ;���� "���������� ������� �������� ��� ������ �%���� ��������� ���� ���"������%� ���%� ����������/ ������ ��� ����� ��� ����������� �� ������ �� ���%������� ���"������%� &����������%� ���%� ������� �� ��������%� "������ �����/ ������� �<��������� ��������@ ���� ��> ������ �� ���� ����

-����� "�<��%��/ ��� � ���> ��������%� ����> � ��������� ���"�������%� ���%� ������� $�� ���)����� $����� ���"������% ���% ��� ������������@ �� �<����� ��������@ �������@�@ "��% @ �����@/ ���� ���"���%�� ����������� 5"���+�<���/ ���������������� �����@ ���� ��������MF��2M/ ���������� J� ���� ���������� 4B8B ��/ �������T �������@ "����������@ ����@ ��������,�� D��� ���� �)��� 4B8B �� �� J����� �)���� ���� ��T ��������� <�%� "������� #(�����:B73'/ �������� �����������= �� ���� =�� ��=/ ����<���� ���H (������ ���������� 4B68 �� �� ����"���H)� �����������9/ ������� =�������� ������������

1�<������� ������ �������� ��������@ �������@�@ "��% @ ���%�> ����>��� ����%��� ���%�/ ��� �> � ������� ���"������%� ���%� �� �����������%� ���%� �������

$�� � ���@ �� �@ �����%� ������� ������������/ � ���������� "������I��������%� ����>/ �������� ����� ���"������%� ���%� ���������/ ���������� �� �� ��%�@ �<�������� ���� �������%� ��� ��>� ������ ���"�������� ���%� ������ �� ����� �� ��� �������/ �"������ ����� ����� ���������%� �����I "��� �= �� ���� ��� "����<>�

Page 40: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

3������������4��������������5������������

�������� ���������/ ���" ��� ���� ���%��/ ���� ��� ��% ���@/ �����"�����H��� �����H% ���������� <����@ �����@� ����������� ��������%� ������ �������� ������ ���������� �<��� ��@ =��������� ����� ���"���������� ���� ������� �������� �����,�� "������H���� <��������� �������%��� �� �=�����+��������� <�%��H������� -���%� ���%� ������� ��������� ������� "�������� : �� "�����%�� ���� �� ��%��/ ���� ������ $������ �� � H��� ��������"��/ �"�� ��� �)��� � �%������ �������/ ���� �������� ����<����/ ��H������� ���� "����������

*����� ��������� "������/ �������� �����������@�@ <������> ����� ������� =�������� <������� ���������� ��"���� -���%� F������ M��&��&����� " �� M��� =��������� ������� ���� �����<���� <������H%������ �H �������%� "��H��/ ���� ����/ ���� �� ��%�� ������ �������(��� �����@ ��� ����� ���<���� ������� � ����@ ���%��@/ �������@ �� �<������@ ����@�

��������� ���� �������%� ���� "�������� ��� ����� �)���������@"��H (����@� �������� "� ���%�I� J������� �������� L�������� ��� "����H�I�? #�H ������ H���� =��������/ ����� ���"���� �� �@ ���"�@�@'�

-���%� �������� &�����+�� ��%��� =�)���� ������+�� 5,�����,��%���"���9 �������/ ����> �"� 24� �� "�� (�� "� ����% ,�����,�� X����������� �H H��� ,�����,��%� �������� "�������@ ���� ��������/ ��� �������� ��<� �)���% "��������� ���� ���� ��<�)��� = ����� "���� ����� "��<�)���� = "��= ���/ ���%� �� ��% #������� ��� "��H��'/ �� ������/ ���� ��� �� +��������

-�����+�� ��%��/ ������ "���%��� ���� -���%� *���� ,�����,�� -���� �� C�������/ ����% ���@ <����@ �� ��I �� ����% �� ��>� �� "�����% H)�= #��� �� <�� �� : ������' �������� #��� ��� ������� H������'/ � �������� +�������= "����= #��� �� �� ��%������' : ������������H�� ,��+ #-�<���� "��H�� : 5�)�@9 �������'�

�� ������%� "��&�� ������� &�����+�� ��%��� ��� ��<�� ���%��=����� ���� "��������� ������� � ��� �� "��H��� �� �������� �������������� ���� ��H����� -���%� (���� ����/ �� ������%� *���� �� ���@��������@ "��������� 1��<�@�@ ��"���@ ����% ���" ��� ���� ����<����������� -���%� *��� ���� ��� "��H�H��� ��� ������ ����% �< =����������@� D� ��%���� ��%�� ���%��� ��� �� ��%����/ ��<��� ������� � �� ����

Page 41: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

�������/ �����%�� (���� ���� �"������� ���� � ���%����� ������ =������I �������� �� �������� �������� "�"������ ��"���� "��������������������/ � "� "� ���� @ <� �@ ���� ����� "����� �����

D� �������<����/ "���%��� "����� &�����+�� ��%����/ ������� H�������� ���� <��������� $�� "���������� J�<����� �� �������%� "�"�������D���� "�<�)��� "� ������ ���� ���%� �������/ ���" ����H������ ����%� "���+�<��/ "��"� ������� $����� ���% "��H��� ����� ������������� J������@/ �� � �� ���� ������� ������� 5�������������9/ <������� "��"�<=������ ���%�� � ���� $�� �������� ������� ����� 5442B��9/ �������/ �����<������� ������� ��������/ ���� ��������/��� H= ����> "��H �����H�����H��� ������ ������� ���<����� $�� "������ "������� �� �"� �������

$�������%��� �����@ �����%��� ���� �������� ���%�����/ �H�������%�� ���%/ � �����@ ������@ : ���%/ ����)����� �� ������� ����� �@��������� �������%� ���� =���������� "�"����� ������ ���>/ "�����"�������� ��������@ ��%��� "���������@� $����� ��������� ���" "�� ����%�� =����� ���"������%� ���%� ������� $����� H��� ������ ���� ���������� ��������� ����+�<���/ ��� "������ = ������I ����������� ���%�� ����I ����� ���� �� �)�� �H"�������

D���>�> "��&>/ ������ �������� ����H������% �� �������%/ =�)���� ����<���� �����/ �� �� "��H ������/ ������ �H"�<=��� � ����H������I/ � ���> ��� ���>� �@ ��� ���� ���<���� ������� "����� <����������� ��������� "�������� ������/ ��������� �������%� �)���� H����H���� "�<��<����� �� �������������� ���" "���@ ����N�����@� $�� "��������� �� 4��3 �� ���<�����@ ����������� *��@ *���� ��"����� ����H������%� ������ (����������"����/ ���������> ���@ ���� <����� ����)� ���������

$��� ������� ���� ��� �= ��<��� ������ �������%� ������%�/ "� ����@����� �% ��<��������� �"� �<������ ������/ ������ �< ����> ���%���)�� ������� 0<������� ���= �� ���������� "�%H���� �� "�������������-�<���� ������ ��)���� �����/ ������� �"����� � �������� ������@�J��������/ ���� ��)���� �H"�����/ "�"������ ��<��������

4��6 �� J�<����� "���)�% �����@ "�������� �������>���� #1��� "���������'/ ������ �����% �������� ������������ �%���� H� #�����% �H� ��%'���� "��� ����/ ������ H��� ��� ��� �"�����/ ��� �)�@ ��������� ������������� $�� �/ ���" ����� �"�I��� �H H�@ ������@ ��@ ����@ ��������� "��+��@/ �)��� �������<��� ���� ��������� ,�����H����� �� ���������� "�������

Page 42: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

;�����@�@ ����@/ ���" �@ �� ����������/ �����������/ ����<��� ��������+����� ,������%� �������%� �%���� "��%�� ���� �����@ ��� � �������� ��<���@�@/ �� ���@/ ���� �������@/ ���" "�� ����@ �� ����@ "��%�=�(��������@ �����@ ����� "���%�� �������%�� ����������� 5#��������' ��#��"�����������'9/ ������� �����%/ ��� ��� ���������� ������/ ��������� ��<������/ ������� �@ �������

D�� 4784 ��� 48A3 ��@ K���"�� ���� �������� �"� ���� H����� �����@ ���������@� ������������ �H �@ : 4687 �� ���" E������&� 1��<���� ��J��<����� E�������� �������� ���� ���%� �� ������ ��������/ ������ ����� �������� H���@ =��"��� ������ ����������� ��� �������� �� ������@ �����@ : �������� ������������� H���� "�����@ : ���% "� �������> ����>"������ ���� �"���> ��������>� (��� ��������� = ��� ���I �)�� �H���������� H����/ ������ ������ �� �����)�%�

D���> "�<�)�= ���� �� ������ �� ���� <������@ �������� ���������� ��� ��H���� �H�%��% ��� ���%��� �����@ �������� � ������� ���� ��� ��#�"� ���� �� ������ ���I'� !�� �� ����/ ��� ������� �������% �����������> ���I ��������� D� �� � ����� "�������� �%� ����� �� "���<�����/ ��� � ��� ��"�� "������ �������������� �������%�� "�<���� ����������� -������ ��� ���� �)�� ��������� �� ��� �)�� �����I� ��� �� �����"����� ����/ ������ �)����� "� ��� "������/ � � �� �<������ ��������� ���> "������%����������� $��%� ��� =������ ��� ��������� ����������/ ��� ��������������� ���� �)�� �H��� ��� ����%�

;��� � �������� ��%��� "�������� ���> �>������> : ���> ���> *������� ����� #�"� ���������I ������=' "������� �H���>/ ��� ����� ����������@ ���" ��������@ ������/ ��� <���%�/ ���������� �������%� "��%����" ��������/ ���� �"���� > ������>/ ��������= ���� ��� ����@/ ��������������@ ���/ ���� ��� �����@ ������@� J� ��� ��� ������� �%� ��<������ �� �� �� "���������� �H �������%�/ ��� ��%�� "��H��� $���� ����� ��/���" �� ���@ �����@ ������@/ ����%/ ���� �)�� �H��� ���� M�<� ��/ �> ������� ��� �� �������% 5"� 276:2789� ;��� ��%��� "��� % ����> 468B �� 1���<������ �����)+���� ����������� ������ =����������� ����������/ "� �������� ���� �)�� ������� � ������ �� ������ �� "��H� ���������/ � ������������� ���� ��� ��� ����� �� =��������� $����� �� ���� ���������� ��=���������� H�� "�����"� =����������� �����<��� ���� <������@� ��������%�� "��"�<=����� ���% ��������/ ����� � �������� ���������/ ���������� ��������� "������� �������� ������H���� ������ ����� "�������

Page 43: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

������ ������ "���%�@ ������� &�����������@ ��������@ H����H���� "��<����� ����@� �����)+���� ��������%/ ����������� ���� ��� ���%������ ����� ���"��= D�"�����/ K �"�� ���"������ ��� <�%��H��� ���<��% ��,,� ����� = ���� 3��� ����@ ����@ "� ��/ ��� �� "������% 5���>�� � : �� ��� �H��� ���� �@ ����%�9�

$�� �������� � �����@ �������@ �H<����� ������/ ������ �������%/���" �@ �������������� �� �������� �� ����/ �����%/ ��� ��� ��� ����������@ <)��� � ��� "��H� ����@ �������@ ����/ � ��� ��<����@/ "������� ��<��������� � ������ "� �����/ �� ��� �� @� ����%���� 4873 ��(���� ���>/ �H "����)+@ �� �� �@ �������� ��"�����% ��������% �"�������� ����%�� ������ �������� ��������/ ���%� �H 2�� �)���� ����@ 82�)���� ���% ��� �� @� �"������� �� ��� �����%� ���"������ <��������������@ ���� ��������H��� �����% �"� ���> ����������= ���� <�����@�@���������� �������� ������� ��� <��+�@/ �� @/ �������� �������� "�� ����� �� "��<�)����

����� "���H�� "�+����/ H= ����> �H �����)+����/ F������� �� �������������/ "����% ��H������> =�")�= ;��������� ����������� ���� 1�������/������ 487B �� "� �)H�� "�� -��,���� ������� F������� ��� �������������@ ����>� M)H���/ ����� ����� 43 ������@/ "������ ��/ �������@���� ����= ���� �"� A �)���� <�����@�@ �� 2A �)���� ��<���@�@� 1�� �����<���@�@ ��%�� ����� ���/ �� � ���� �)�@ ������� �����,������ ��������� "� ����/ ������ �� ����� ���� "������ �)H�� ���� ������ �������

-���%���� H�� ������� � =�����/ ��1������� "���H% ����� > ��� >#������������ �"� -��,���>' 5B79/ ������/ � "�����@ �������@ =�")��<�@/ "����% �� "���)�����? �������� H���� ������� ��������H��� "�� ����� ���� ����/ ����@ ������ �)�@ �� ���� ������ ��� 5�� ��� ����������%9 ���/ ��� ��%�@ ���� �����@ ��� "��%�� ���� �������� ����������T �����/ ��H����� ��� ��> �� ����������� ���@ H���@ ��������� =�������� �������> ���"������= "�����">/ ���= ��������@ �� �����������@��������� �%� ���� �� �����@ �� �������� "������� �"��� �� �����%���+%� ���)�����

������� H�� "���)���� ����� ���� = �������� : 48A2 �� ;���������=������� *�������� (��<���� �� ���+�����/ � 488� �� : $��"�������� *��������� (��<���� �������� 5$*((9/ �"� ����� ����> ��� ������� ��������� H��� ��� �� �������/ ������� ��%�� =�)���� 48A3 �� : ��������� ��H����� ���"������% ��"�������% ���,�������

Page 44: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

;��� ���,�������/ ��H������ ;��������� ���������%� �� "���@$*(( ��� %�@ ����������/ ���� "�����H��� (�������� �%� ��<���@�@ "���%��� ���������� ������� "� ������ 5�9� 1�������� ���� "���������� ������ ��� ���� ������� 54� �����"���@9/ ��� �= "�����H����@ ������@��������� 54A ��������@9� (��������� "� ������%� ���������? �����)� ������������ �������� ��������/ ����������� �����"����� �� ��������%� �� �����%� "��"�<=����� ���������� ��������/ ���� ����������� �"��� � ��"� ����T ���������@ ������������/ ����������� ���� ,��������/ ��������� �������� ������� ��������? "���I = "��H� ������/ �� ���%�@ �)��"������ �� �><���� = ���� �������>T "�������� "� ������ � ��� �� �������� ���������/ ������� "� ���> ��<��������T �� ������ �� ��<������������� �)���� �<�������� "��<�)�>/ �������/ ���� "��%� �� ������T�� �����@ �� �������� "������� �"��� �� �<�������� "���������� ��������>�= <���> : ������> ���<�@ ������ ,�� 5;��������� �%������ : ���������<��� �������� ,�� : �����,��������9�

D������ ���� =���������/ ��� H� ����� "�����H��� (�������� ���,������ (�������> "�����H���� ��)����/ "������������ H�� �������������������/ ��� �� �������� �H ��%�� ����� H������ ��<���@�@� O��������/ �"�����H���� H��� (��������� �� �����<���� ��� �������@/ "������� 8�� ��<���@ ���� ������@/ ���� �������@ ���� ���% �������I�������� "� ������ �������� ������� ���,������/ ������ ��� H���� ����%������� ���������� ���������@/ ���� 4887 �� =���I� ���@ �� ��� ��@������ ��� ������ ���� ��� <��+�@ �� �� @ �����% ��� � "��������

48A3 �� ����� ��������� ���%��� ������� &����������%� ���%�"���<��� -��������� (��������� ����<�� ��� H�?

U ��H�� =����������� ����������� �������%�/ ������� �"��� ��� �����%����������� ���,����� ���T

U ��� ��H��% �� ������ ������ �������%��TU ="��� ��� �������� �)"����� ��<���������� �� �� �����������TU ��������� ���� *�������� (��<���� ������ ,�� ����>/ ���

��� ���� �)�� <������ �������� "��������/ �����"����� �� =��� �����%��� H�> (�������>/ �������%� ���"������� "����� �� ��������

����� �������@ ���,����@ &�����+����� �����%�� "�����%�� "��� ���? 49 �������� ��������� "������T �9 ����,�������� ���� =�������� ��"�"�������

Page 45: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

M��%�@ ���"������%� ���%� ����@ "����= �%�% ����� ������� @ �������@? ����%� ������������� ����� ��������� "������@ ���)�����T ���������@/ ���������@ ������ �%��� <����@ ����� �� ��� ���� ��������@ ���,����@ ���/ ����@ �� ����T �������%� &������������ ���%�����/ ��������� �"��� ��� <���� �������� ���,����� ���/ �������%������T �)�����% �<�������� ���"����������� ��������������� ���������/"������ �� ����� ������ "�%��> �� �������� �������%� �������> ���I�������� "������������ �����%� �)�����%� ���������

*� ������� = ��������� ���������/ �������%� "��%�% ���> ���"��������@ ���@/ ��������@ ���� H�� ��� �"������ ��������� "������?48A8 �� ������ � ���������> �%� �"�� ����@�@ �� "�� ��@�@ ����@��������� �<�������� 529T 48BB �� L� �� ���������> �%� �������@/�������@ �������I "������= ������� �������>���� ���� ������ >���� ������/ ���������� 579T 48BB �� L� �� ���������> �%� �� ��� �����������@ �� ����"�������@ ����@ ���������� 539�

;��� ��������� =�)���� �� "������ ���"�������@ �������@ ��������� ����=������@ �� "�"����@ ����,�������/ = �������� 48BB �� 4B�6 �� L� �� ������� ���,�������� 48BB �� �������� ���,������� ���� "������� ��������/ � 4B�6 �� ���,������� : ������� ��������@ �� ���� ���������� 5A9�L� �� ���������� �"��� ������/ � ������������ �����������@ H���@ � ��= �������� �� �)�@ ���� ���/ ���" "�� � ��� �� ���� ���������� �� ��������� ��������� �@ ���������� ���"������ ����� �� ����� ���������� -������������� ��� 4B�6 �� F� L� �� ��������� �� ��� "����� : D�������� �%� ��������� ���� =������@ �� "�"����@/ ���� ��� "�������� ��� ��������������� H������ �� ��� ��� �����/ �� � ����� ������������� H���� ��������� L� �� ������������ (������ ����������� H���� ������ �< ����� �������/ ������� =�����% ������/ "������������ ��� ������������� "��% ����

������� "��������� ���� =������ "����%/ ��� L� �� ���������� =����������� �������%� � ��� �<�������� ���� ���@ �"��� ��� !�� ������� �"����� �������@/ ��<���@�@ �� �� ���@ "��%�=� ��������/ ���� �����@ ������������ ������ >���� ��<�� ��/ H����H���� "�<��% ��� ��� ����������� ��������� ���� ��� "�������� $*(( "��� �� �� "������ (���������� �%� ��<���@�@ �� �� ���@ "��%��� "� ������ ���������� ������� ��(��������� �%� � ��� �� ���� ���������� "�������/ ������ ;������������������%� ���������� 4B�B �� "��%�% ������������ �������%� �����5449� ������ "�� H�@ ��������@ "������� % 4B2B ������

Page 46: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��� 4B�B �� ����������/ "��� ���� �� �������%��� ����� �H���� ����������� "��������� ������������/ =�������� ����> �� ����� ������> �������I: �� � ���� �H �����������@�@ H���@ �%�� H�@ ��������@ �����%/ ��� ��������������� �������%� ���� ���"������ ���������� ��� ��� ���� ������������ ���������/ ��� �������%� ���������� ������ ���� �������%? ����������� ���%�� "�������>�> ���> ��� �� ���� �>�� � : �� � ��� ������������� ������������� H����/ � ��� <����� �������� H�@ ��������@ ������� �������� $��" "�� ����� ������ ���� ��������/ �����<����� ������� �"��������� ��<��������/ �� ������ �� ���� ����������/ "�������� = ��������,����� �������%� ����>� ������� "��������� ���� ��� ���� ����%������������� ������ ����� ��<�� ��/ ���%� 4B�7 �� ���� "������� ������ "��������� �%� �������@�@/ ������ @ �� ������@ ���@/ ���" "����������� ���@ ���� ����� ����@ �<�������� 5B9/ "�"������� ������<������ ������� ������� ��������� "������/ ���������� 48BB �&L�� �� ����������� �%� �������@�@ ���@� ������ H= "�������> ����,�����4B22 ������

L������������ "��)�<�� ���� �� ��� ����� ���"�������� ����� : 4B2A�� ������� "��������� �%� "���������� ���� ����� ��������@/ "����I�4B2� �� ������� �)�@ �������� F� ���= 54�9� ������ "�� �� "������� %4B28 �� ���������� ������%/ ��� "�����������/ ���" �� �������������/���� ������ "�����@ ����@ ��<��� �� ���� �������� ���"������%� ���%� ����@�

1��/ �������� ������������ ���"������%� ���%� ������/ ���" �� ���� ��% ���@/ ���� H����H���� "�<����%����� � ��� �������/ �� �� �������"��������� ���� ���� ;� ����� �� ���� �������� �������� ���,������ ��������% ��� ����@ &�����������@ ����@ �� ����� "���/ ������ ����� �H���H�%�� ��������@ ��������@ �� ���@ ���"�������@ �������@ ��)������� �"�� ��� �������� "������ ����H��� �"�>����� �����"�> "������> �� "���� �� ������ ���������/ ���� �)�@ &����������%� ���%� "� ������ :��+%/ ����������� ������ ���"������� ������� �"������� ���%�� ����<�� ��= ���"������%� ���%� "������> "�<�� > �� "�%��>�

;= �<�����= ������ 4B3B ��@ ������� ����� ����������? (��������� 5F9 �%� ��<���@�@ �� �� ���@ "��%��� ���������� ������� "� �������T (�������� 5FF9 �%� ��<���@�@/ �� ����@�@ �� ��I������@�@ ��������@�@ "��% @ ����@ �)��� "��%��� "� ������T (�������� 5FFF9 �%� � ���� �� ���� ����������/ (�������� 5F�9 �%� ������@ �"��� �� ���� ���/ ���@ 4B66 �� "�"������ "���������? 4B3B �� ����� ��������@ ��"�����

Page 47: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��� "��������� �%� ���"�������@ �������@ ���,����@ ���@ �"��� �� 5F"���������9 �� 4B3B �� ����� ��������@ ��"������� "��������� �%�����"�������@ �������@ ���,����@ ���@ �"��� �� 5FF "���������9� ;���������� ����� �H"�%�% <�� ��� ����@ �<��������� �������� ����,����� ����� �������/ �����"���� �@ ����������� ��&���+��� �� ��"�H���������%� &����������%� ���%� "� ������ �� ������ ��� "���@ "������"@ �� ����@ 5�"� A�� �����"���@9/ ����������@ �� ����,�����@/ � �����������@ ����� "����> <����@ ���"������ �������@ ����=/ �>���>�

-�� ������ �������� �&������ ����/ �� ��� ���"������%� ���%� �H����@ "�����%��� "�� ��� H����������� =�������� ��&���+��� M����/ ���������� �� �����/ ��� �% ����� �H ��� ��� ���"������%� ��H����� ����%� H��@ "��������@ ����� ��� �������@ ��� ���"������% &�����������% ���%� �� ��� �������� �������������������������/ ���������/ ����2����'�#� �� ��,�#� ����� ���� ����� ���������� ������ $������ "�"������"��������� ����<�� ���� = ���/ ��� �� ����� ��"��� ���� �������� $��"�������%� �� ���+������/ �"�� $*((/ ���������%� ������������/ ������� =���� �� "�"������� ������� #���"������% &����������% ���%' 5���"�� �� �> ��������9/ � ��������%� : ���� �������� ���%�� "�����������$����� #���� ���%' H��������� ��� �� ���H�� ��� � ����H���/ $*(( �������� �� ����������� E� � M�������/ ����� ����/ ��� ��� �������������"��% ��� ����������/ ���" ��"���������� �� ����"����/ �� �>����# �������@ ���,����@ ���%'/ � "���������� #&����������% ���%' ��<���"���������� �� ������ #<�� ��� ���%�' 583/ "� YY��9�

(��" ��� ���� ����%�� F �������/ ��� L� �������� ����@ ���"������%���% ������� ��� �����/ �� ������� ����������� ���� �����@ ���������������� ;��� ���%� ��������� ��% �)H�@ ������� �� ,�������� ��������� �����%� "�������� (��� =�������� ��� ���� "�� ��� ���" �� "��� �����/� ����� ���� "��� ���� ���" �� �������/ : ���+�<��� ���"������� ���I��$ �������� ���������� �"�������� �������� J�������/ $*(( ��������������� C� � *����� 587/ "� 4�89�

F� > ����> L� �� ���������� ���� ��������� ���������� ���%��� �$C&�����>/ ��� =���� "�����"���@ "�����@� ���������� ����������� ��� ��������� : #���% = ���>' 3&�����*�����4� 1�����"�����"�� �� ������ ������"������ ���� ������� �$ $$$ 4BBA �� ����� �%� �%��%� ���� ������������� ����� "���������� ���%���� �����������%� �H����� ������/ ������"����� #����@/ ����� "������ �������� #���� =�������� �� "�"���

Page 48: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

����'/ �%���� "���%��� ������� #���"������ &���������� ���'� $�� �,�������� "������������/ ��� ��������+ � �=<����� ����� ���������� �������������+�� ��������+�� ����+� ������ ��������� �������� H�����@������������/ ���I� $*(( ������� ����� ����� ��� � ��� "������� "�����% ���"������%� &����������%� ���%� �"���%<��>/ �� �� �"��H% ��� �����> �� "�����"�� 5B69�

������)��� ��������� ������� �/ �� �H ��%� ����� � H��� ���%� H�����"���%<����/ ���� �@ ������� �%�� ����H��� ��������

$��"������%� ��H����� ���%� �����%����� "�������� "���� ���"�������%� &����������%� ���%� �>����/ �"������ ��� =�����@ ������@�� �����@ ������� � �������� �������@/ "�����"@/ ��� H��� ���%� H����� ��%�

�����������'����������������5�����$����-���������+������+��-'�!� ��������#� ���������#�����#!� ����������&�,�#�����&�,�#� ����'��������#���*&���#���������!����������+��������(�������&��������#!���$����*6�#� ��������#�����&���!� �����������!� ���� ��#������!�����������������$����*�#�*���������#�����#�������*+���(�-�#�����#(�������!�$����7

$*(( "�<�)���/ ���"������% &����������% ���% ������� �������@���,����@ �������� $�� : �������@ �� "�"����@ ���������� ���"������%� ��������%�/ ������ �"���<�� ��� ���"�������@ �� ����"�������@ �������@ ����,����@ ��� ��������� "������� �� �H &�����H�@ "�����@ ������ ���,������������@ H���@ ���I ������� ���� ������ �� "������ ���� �"��� ���� ���,����� �����%������ �� �������� �����%�� ������ �� �@ ����>�

(��" �����/ "�������� �>���� "���%<�� ����������> ���"������%� &�����������%� ���%� �����> : �"��� ��� <�� ��� ����I �� ����>/ "��������� �� "������� ���������� ����������� ���� ������������ ��� �������� �"��� �� �<������� "������� �"�� ���H��� ��/ ��� "�������� ������������ ��� �������%/ ���%� H��� ����� ���"������% &����������% ���%����� ��� �� ���"������%� ���%� H����/ �������� <�� ��� ���� ��� ����������%� ����<��� �%��@/ ������

$��"������% &����������% ���% "������� ������� ��� ����/ ��� ��������� �� ��������� ���,������� ��� "�������� : "��� ����� <����@ "���������� ������� "� �� ������� ����� ���� ����� �� ���� "������� ;����% � ��������� ��� ���� ���,����� ��"����/ ���� ��� �H������� &������������� "��)�<��� ��� ��������� ���� �)�� �������� ������ �����

Page 49: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��������@ ������� �������/ �"������ �������� ���,����� "��)��<�� �� �� "��<������ ;�� �� ���� "���%<����� F �� "������%��

O ���"������%� &����������%� ���%� "�������� ���� : �� ������������� ����������� "�����/ ������/ ���" �� ���"������% ���%/ ��� ����������������� H���@/ ������������@ ���,����/ ���� ������� ��� ����@ �)H�@ ��������I �� H�������/ � ��� ������� ������� �� ��� �����<��� ����+�<���/�"�������� ���%� ������ ���������� ����@ �������� �������%�/ � ������������� >���� ����� �H ���� �<�������� ;� ��������� ��������� �������������� &�����H���� ���������/ ���%� ���,���� �������������� H���� ����� ��>�� �H��� ���� �������� ����������� �������� ���% = ������������� ��������� "����> � ������������ ��������/ ����������� �����<���� ��� ����@ �)H�@ ����@ ������@ ���� �� ���� ����������/ � ��� ��� ������"������%� ���%� �������� $��%� H��� ����� &�����H���� �����������"� ����������/ �� �����> ���H�I = ��� &����������� ���� ��)���� � �������%� ��&���+����

$��"������I &����������I ���I/ ����<�� ���� = �������@ H��������/ �@�����=/ �������� ����> �� ���>/ �������H��� ���� "������ ������ = ��� ��H����� : L� �� ���I �� ����� ���I�

4�*#"��%�"!/ ������� ���� ���/ ��� ��� ��������� ���� ������� ��"�����%�� � ���������/ ��������� �����������@ H���@ ���� �� "���� �� ������@ �"�����@ ��� �� �������� "������/ �������� ������ <���"��H��� ;��� ������ �H�%������ 48BB �� "������� �� 4B�6 �� "�<�)�%���L� �� ����������/ � ��� 4B3B �� : �� ����� ���������� �� �@"�"�������� "����������/ ���" "�� =������� ��������/ �����<�������� �� � ������������ ����@ ��������>� D��� L� �� ��������@ "�� ������%� ������ =�������� = 4B3B �� ����� ���������� �� �@ "�"�������� "���������/ ���" ������ �H"�%���� �� �����+����� ���������/ ������� ����������>�� �������� 4B�6 �� F� L� �� ���������� �%� ������������ =������@ �� "�"����@ ��� ������ ��������� �%� ���� �����@/ ������%� ���"������ �� ���������� �� ������ ��� H����

L� �� ���������� ���H��� �� ��� �� �%� ��/ ��� ��� �H�%����� ����������� ������� "�����"�� = ��� ���"������%� "�"�����%� ���%� ���> ��"��"�<����> �� ��� ������� ������ �������%��� M)�@ ������� ��� ���������> ���H�I/ �� ��� ��H���/ ��� �������%�/ ������ �%�� 4B3B �� ������ ��������@ F �� �����%�/ ��� ��������� "������@ ��������@/ �H�%����@������������ L� �� ����������� J ��/ ��� ��� �$ � �+�������@/

Page 50: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

� ������������@ �����������@ H���@ � �=/ ��� �)�@ ����������� #"�� ���� <�� ��� ���%�� �������@ ���,����@ ���'/ L� �� ����������������� ���" ���������/ �������� ��� H��� 587/ "� 4489�

�% %.#"� �%�"!" ������� : ��� ��� �������@ ���,����@ �����/ ���� ��������@�@ "��% @ ������T ����� ��� ���������������� ���� ��������������? ��<���������/ �� �����/ �����%������ "� ����� ����<��>/ �������������/ ���" "�� �������� �������

;�@ ����@ "� ����> ������ 4B3B ��@ ������� ����� �����������%� ���� ���@ �"��� �� �� �@ 4B66 ��@ "�"������ "���������� ;� ����������/ "�� ����@ "������� % ���� ����� "������� �������%�/ ������ ���������@/ ������@ <����@ ���� �������@ ���,����@ ���/ �����>/ ���"� �������� ����� ���"������%� &����������%� ���%� H�������� L�����H����� "�����"� : ����������� ������+������ �� ������ ����� : "� �=��� ������ ���% ��� *�������� (��<���� ����� =�)�������� $��> ������/$*(( ����� �� "�������� ������� �� ��������� &����������%� ���%� ���������>� -��� ���<�� ����� ����������/ $��"������%� *�������� (���<���� �� ���+������ �������� ��&���+���/ �������� ���,����� ���= ��� ������I ���� ����>/ ��������> �� <����@/ �@ ����@ �"��� � �� "�� ����� ������/ �=��� ������� "� ������ ���<��/ ���� ���%�% <�� ��������@ �� &�����+�� "�����"@ ���H���%� �>�

$�� � ����� "������� �H���>/ ��� H��� ��� ���"������%� &����������%����%� H���� �%�� ����������� �+��������/ ��������� ���� ��� �����/ �� ��������� ����� ���%� ������ �<������� �������� ���,����� ���@ �"���� >/ � �������� L� �� ���%� ��������� ������ �����������@ H���@ �����������%��� 4B3B �� ����� ���������� �� �@ "�"������� "���������/ ������"������%� &����������%� ���% H���� "������% ����������/ � �����������I ��� ���� ��������� ����� ��� ������� ��� ��������� �� ���������"�<�)����

Page 51: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

6�������������4���������������������-���

;���������% ���"������% &����������% ���% �"��� � ��� ��� ��>�������@ ��������� ��������@ 5���� =�������� �� "�"������9/ �� �� ���� �= ,����������@ ����@ : "� ��������� H��� ���"������%� ���%� H����"�����"���

$��%� ������� "�����"�� : ��� ��%���/ �@ =����������� ���%� ������ ��H�@ ����@ = ����������� �� ��������� "�����"�� �<������� ��� ����> ����%� H���� ����� ��> �� ��� ����@ ������� ��>� $��"������%� ���%� "�� ��������� "�����"�� : ���@ ���@ �������%� "��� �@ ����@/ � ����������@���"�������@ �������@ ����=/ ���%���� ����������

$��"������%� ���%� "� ��������� "�����"�� �������� ��� ���"������%�&����������%� ���%� "�����"@? "������ ��� ������ ������ ������ �� �������� ����)��� �� �����/ � ���"������%� &����������%� ���%� "�����"��� ����<����� ����� ��H���� �"���%<��� �����������@ H���@ � ��� �������%��$��"������%� &����������%� ���%� "�����"��/ ���� �%� � ��������@ �����������@ �������@ ������ �"����@ ��� �"��,�����/ ���� ����H��� ��������"� ��������� H���������%� ���"������%� ���%� ��"������������ "�����"��/���������� ��� ������/ ��� ���� ���� �� � ��������� ����� ����������� ��������� ����� ��"���� �� �� �� ���������� ������/ �� �%�� "�����������"�����/ ���������/ ���,������ �� �� ���������� ;� "�����"�� �"���%<�������>/ ����������� "��)�<�� � �������� ���"�=/ �� �����= �� "��)�=�D����<�� �� = "�����"��/ ����� ��"����� �� �H����H����� �������@ ���������� ��������@ "����I �� "������=�

(����,�������� ���"������%� &����������%� ���%� "�����"��/ =����������� ���� "� ������%� �@ ��"%�/ ���������� ��� "� �� ���"������%� ���%�"��������?

���7% 8��%)����� 2����5 ��(�����) �������$����"� �=���� ���������/ �������� ������ �������

��� ����� �������/ ���@ �����������@�@ � ����/ ���" "�� ��������� ����������/ ����������� ��������� "������ �� ������� ��� �����I� �� ������������ <������� ������� �� �����%���/ ������ ��� � ���"������%� ���%� ������� �� "�����"��� L�����H���� "�����"�/ ���" ���� �������@ ���"�������%� &����������%� ���%�/ ������� ����<����� �������� ��������������H����� ������� "������>/ ��� �� �%�� "��������� ����� �)������

Page 52: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

����+�<���/ FFF �( 42 �����"���� ���������/ ��� �� ���� ���������� ������� �)�@ � ������ &�����H���� F� ����� ����� ���������� ="��� ���������������� H���� ��������� ��<�������� �� �� ������ ������> "���<�)�>/ "��%�� ����<���� ���� ������� �������� F �� ��� �������� ���������/ "� �� ����> ��������� �� ������������ # ������ ���"������%� ���%�"�����"��/ ����,�����I "� �� "�"������/ <�� �H���� "�����"�� �� ��������%� �><��%� �����������' 5� ����9�

J ����� ��������@/ &�����H���� "�����"��� ������ ��� ��%���"�������@ ���%� ���@/ "���+�<���/ 48A8 �� ������ � �����������%� �"�� ����@�@ �� "�� ��@�@ ����@ ����������/ 4B�6 �� L� ������������/ 4B73 �� L� �� ��������� �%� ����)��� ������@ �"���� �� �������� ���,����� ��� �� ���/ ������� �������%�� �������� �������� ="��� �������

L�����H���� "�����"�� : ����������� H��� ������� ���%� ����@ "������"��/ ������ �������� ������ �����% ���"������%� &����������%� ���%������/ ���" "�� ��� ����@ ��H������� �� ���������

+�������� ��� ������$������������������$������"������%� &�����������%� ���%� �������� "��� ���� �����/ "� ��/ ��� = �$ C&�����> ����=������� ��������/ ��� ����� H��� �� ���+������ �����@ ��� #= �������� ���"�������= ��������������> �"���<���� ���������/ ����������/ ����)������� &������������ "��)�<�� "�������/ ������� �� ��������� <�� ��� ����@�� "� �������@ ������@ ������/ �"������ ������� �� ���%�/ �����/ ������ ����� ����/ ����>Z 5� ���� 2 "�9� ����H� �������� ��� �� $��"�������@ "��������@ �� "�������@ ����@ "���� D ��� �)�� ���������� �������������� �� �%����� "��%���/ ���" "�� �� ����� ��������� ���,�������

;= "�����"> =��������� F �� B �����"����/ ���� ����������� �����������"������%� ���%� ��������� ��� ����@ �������@ ������� "�����"��/ ��� ���������� �� ������� ���"�������@ �� ����"�������@ ���,����@ �������� D���������� �$ "��"�<������ ���%���� �H���������������� ���%�����/ �������@ �������� : �����������/ "���I = "��H������ ������/ � ��%�� ��������� ����� ����� �"��� ��

������ � ��� �� �������@ ���,����@ ��������� �� �@ ��������������� �������� "�����"�� � ��� �)�� � ����������/ �������/ �� �������� ��������� ���������@ ������������� H����� D������������ ���@4B3B ��@ ����� ��������@ ������ 2 �����"���� =�������� ����������/ �������� ���� �)�� �<���������� &�����H��� � ���/ ��������

Page 53: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

����� �������/ �������� ��������������� ����������� ����"���������� ���,�����

3� ��� �� ���� �����������'����������� ��������� ������$����������������$��������� ��������@ ���"������I �����I �� ,�+���@ �����@ ����<���>�> ���������I �< ��������� ����� ��������@ "�<�������$����� ���������%� ������ ��� ��������� 4B�6 �� F� L� �� ����������� "��� : D��������� �%� �������� ���� =������@ �� "�"����@� FFF �(4�B �����"���� ��������/ ��� �������/ "���������� �� =���������"������� �� ������ ������� H��� ���������� "�<������/ �������� �����<�������� ����������

*��H��� > ������= ��������� ���������I �< ���� ������������ ����������� ��������� 4B32 �� M������ ���������� �%� ������� �< �������������/ "�������� ���� ���/ $($ �������� �� ����"���<���/ ���" "��� �"���������� �+����������

�������@ ���,����@ ������@ ���������%� "�����"�� : ���� �H ����@ ��������� @ ���� =������@ �� "�"����@ ��������� �������@�

������ /&�#�#"�/#.#"����%'# �1����'%�#81� ��8#)�'#���� 2����5 �����������!������� ����������������������� ���������������$�"

��!�������� ��� �������� �������%� "�����"� ���� �����@ ���%� ������/ ����<����� �� #"������� ����' �������%��

;�� "�����"�� "���> ����> ���� ��,���������� ��� 48A8 �� ������ ������������� ��� ������%/ ��� ��������� ���%��� �������/ ���= "������ ����%�� �������%� ���� ���/ ��� "��H������ ������@ "��% @ �����"�������/ ��H��� ������� "������ "������ #�H���� �H �������%� ���" ����� �����=<����@ ������@'� ������"�� ���� =�������� 4B�6 �� F� L� �� �����������/ "� �� ����> ������������� � ��� �������� ������� ��� "������������ <���� "������� "��H������� "������� ;��� (��������� =���������"��������� ����@/ ���<�����@ ���������/ ���� �)��� ��������� ������� ���� �)�� "���������� �H������H����/ ������� ��� �� "����)��H�������������

������� �� �������� "���������� ����� H�� "�����"�� � ����> ����"����������� =�������� ���"���������� ,�������� $������� ��� ���� ���,���������� ��� F �� 27 �����"����/ ������ ��������/ ���/ #����� �������� ��������� ���,������/ ���,����� H���@ ���% "��������� ��������������� �� "������ �%�� �������' �� ��� #�����<���� ������� �������/ H�������/ ��<�� �� �� ��������� ������/ �������� "������� ��

Page 54: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

������� �� <���� �� ������ �������� @ �����@'� D������� "�����"� �������� �������<����� �� ������������ ��������� �� �"���������� �������/ �����<������� ������� ��� ����@ �)H�@ �������

-"���������� ������ : ��� = ���"������� �������� =�������� �������/ �����<������� ������� ��������� ����@ �)H���

J�������� ������ ="��� ��� ����������������� �������� �����@/ ���� ����� ������������/ ���� ��� "��H ��������/ ��� "��H ����������� �������T "����� ���������� <���� ���� ������ �������� @�����@T ��� �H������H�� "��)�<�� �� ��� ��������� �%� �@ ������������������ "��)�<���

+��*���������� ���������� ���� ��������$������H���/ ��� ��� �)��"������ ��� �������� �������� F �� H�> "�"�����I �������I "�"���%/ �������� �"���%<����� �������� �������� ���� ������� �� �������/ #�����%� ���� "��)�<��/ �����/ "�������� �� "���������� ,������� "����� ���� �������� �� ����@ ����H��� �� ������� �� ��������/ "�%����� ���������+������ �������%��� �"������%��� ������� ��H�@ �����= "�����H��>' 57� ���� � "�9�

1����<���� ������� ������ ���� ���� �������/ �����"��� "��H ����������� "��������/ ��� �)������ �� ��<������/ ���� ��� ����)����� �� ��������� ����@ "�������

4B73 �� L� �� ����)��� ������@ �"��� �� �������� ���,����� ������������ 5��9 ����� ��������%/ ���%� 4B63:4B66 �� ��"�������%� ����,������� ���� ���"�I��� "�����"��� ��������� =������� = F �� 72 �����"���=� (�����@ �� ��������@ �� �����@ �"��� > � ��������� F �� F� �( �"����������� ���������� J ��/ �����<���� "���� "������ �� =���� �� =��� ����/ �� � �%� �� ��� "������H�� "������ �� �% �� �� �����%�� �������� ��������� $�� ����� ������ H��� ���,������� ��,��������� ��������/����������/ �� "��"�<=�����/ ��� =�������� ���� "����������� "�� ������"�<�� ���

C��������� ������� ����� ��"�� "������ �� �"������@ ������� 1�����<���� �������� ���� �H�<�� �������/ ���� ��� �)����/ ��� �H ����@ ��������� ���������

�������@ ���,����@ ��� ������ �)�� ��� ��� �� ��<��� ������@���@/ ������ ����� ����� �%��% �����@ ������@ �H�������� F �� 73 �����"����� ��� ������� �H������� �������/ ������� �����<���� ������� "��H

Page 55: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

�������� ��������� $�� �������/ ���� ���@ "����@ �@ ����� ���� "�������@ ���� �H������ ������

������� /&�#�#"�/#.#"�8�&$.�1����2�.�&�1�*$.% �#)1���"��*#"���� 2�9��� ��������� = �� "� ��"���? ���*���#�����+�#��������#������ ���'���� �� ��$���#�����#��������������� ��������#���������#����� ��'����,������������ FH ����� "��������� ������/ ��� H���������% ���"�������% &����������% ���% ��H���� ������ ������/ ����� ��� ��������������� ���� ��������/ �� �������� ��������/ ����@/ ��� =������/����� ���%��� �� ���� �"��� ���� ;�� "�����"�� � ����> ���� "������������� �$ ���������� �� "���%<����� � 4B6� �� �A67 5GG�9�+��������� �� �%���� "������� F ���

4� $��"������%� &����������%� ���%� ���������� �� "�"�����%����%� "���%<����/ ��� ���� ������� ��� �)�� �����"�� ��� "��H ������������ �� �������� �������� $����� ��� � ��� �)�� ������ �� ��������"�����%���� D�������/ ���/ �� �� ������ ����������� ��������� �H����� �����@/ ����� ��� ��� "������� ���� ��� ��<��� ��������@ �������� �����@/ �������� ��� 4B�6 �� L� �� ����������/ ������ �������� �"� #�"�������� �������'� F �� 27 �����"���� � "���� ���" "�� ���"���N� �����/ �����<����� #������� ������/ H�������/ ��<�� �� ����������� ������/ �������� "������� �������� �� <���� �� ������ ��������� @ �����@'�

��� ����� ���������/ ���" �"���%<�� #�"��������' �� #�������� ���������'� D����� = ��� �����= "����H��> ��������� ����������� �)H�� ����>/ "��������� ����� ����� ��� ������ "�����������/ ���� ����� : �)����� ����<�� �� �� = &������������� ��������� �� � ����� ������������ ���= "������ �= = ������I/ ������ �� ��<����T �� � ���= �����> �����"������ ��� ��<���� "��H�����>/ ������ �� <������ (�� ������� ��������� ������� "����H��� ����� "��������� ���> �H ����@ "������@/ ������ ������� �>/ ���� "������ ��<��� <����� �"������� H�� "�����"� "����% :"������� ������ �� ��������� ������/ ����������� "����� �� ����� ����H�������� �������� (�����������/ ��"����� ���� ����������/ �� ��������� �"������%��� ���� �)�� �<��������� �@ ���%� �� ����� �"��� �� �@��<��� �� �����<���� �� ���� "�������� �� >������� ����� �� "���

�� ���� ����������@ ���"������%� &����������%� ���%� "�����@ :��� ��� ������������������������� ��������������&F �� 76 �����"��

Page 56: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

��� ����� ��������/ �� �������� ���� ������� "������ ������ �)�"�����/ ��� �)�@ ��������� �������� ��������/ "������� �������� �� ����������� �������� *���� ����������� ��� �"������ "����/ �� ����� ���%���/��� #��� ������@ ������@ �����������@ ���@/ ������@ ��<����@'� ���������� �H ������ "��"%�� �"� "���������� "�������/ ����@ ��� ��� ������%�� �������� ���������

4B8� �� (�������� �%� ��� ����@ ="�������@ ����@/ ���� ��� �)��������� "���� <����������� ���� ����� ������������/ ��������� �<��������� ���� �"�������� 5349 ������/ ��� "��������� ������ ������ ��� �)�� �����������@ ������@ ������@ ���@ �� "������� <���� ��������������������

D���� �� ������ ������/ ���� �"��)������ ���" ����� �H &�����H����"�����"@ �����,@/ ������H��� �H�%����� F �� 73 �����"���� � "���� : ������������ ���" ��������� ����> ������� ������@ ������@ �������>����� ;�� �����"���� �<������� �� <�%� )��� ������@/ "��%��@/ �����@ ����� �"��� >�

������ /&�#�1� /# :&�/�1�8�&$.�1� ��"�/#'$(!��;� /��#� �"�/�&��'�"�V���������% ���"������% ���% �< ���������@ ���"�������@ ���%� ����@"�<����> ���� 5 �������� ���,�����9 ��� ������ ��������@ �� ,�+���@����@ ���������I� ;�� "�����"�� : ���� �H ����@ �� ,�����@ �������@/�<����������@/ ��� ��� ��<��� ��������� ���� =������@ �� "�"����@�

!�� "������ �������� ���"���������� =��������� ������H��� ��,���������� ���"������%� &����������%� ���%� "� ��������� "�����"�� ���"������� ����<��� �����I� (������� �@ "� �� 4B6B �� � ���������> �%����"������%� ���%� "�����"@ #���� �)�� �� ���%����� ���@ ���@ "�����"@�������'� �"� ������@ "�����"@ �����= � �������> "������ ��� �������� ������������ H��� ��� �� ��������� $��"������%� &����������%� ���%�"�����"@ �)����� : ���%��� �� �� �� �� "������� M�����/ ��� �� ������/��� ���� �������� ���,������/ ��� �� ������ ,����������� ����� "�����"��/� ���� �����������

J�� ���� H= �����@ �� �"���������� ��� �H�%����> ��<�� >/ ���%�@"�<��%��/ ��� ���"������%� &����������%� ���%� ������� : = �������� ������������� "�����"�� �� ���" ��H������� �������@ ���,����@ "����������

Page 57: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

<�������������4������������������������������������������=����>����=����

$��"������% &����������% ���% �� ���"������% <�� ��� ����@ ���%��� ��� ���� ���> "�"��������� ���"������%� ��H����� ���%� ������ �������� �"��� ��� <�� @/ ���� �@ ������ �������� ������� ���� �"�������%��� �� = ���������� ��������� �)�����

$��"������% &����������% ���% ������� ����� ��������� ���,��������> ������ ���,����@ ���@ �"��� �� ����������/ ��������� H��� ���%� H������������@ �� ���@ ���@ ���������

$��"������� &����������� ���� �)"�/ ��� �������� �)�@ � �������� ��������/ ���� "������� = "��H������ ������/ �� ��������� ���������� �)���� L����������% ���% � ��������� <��<�� �����%�/ ����������������%�/ �� H��� �����%� ���� �>�� ���� = ���� ����� ���> "����I� ��� �������@ ���%/ �������� �������%� ����<�> ������@ ����@ ��<��� ��/ ������<������ ���> ��������H��� �� ����%��� � ����� ��� ��� ����@ ��������� �������� � ������� ������@ �"�����@ ������� �)�@�

��� ��� ����@ �"��� �� ����@ "��������/ ���" ���� "��� <�� �������@ ���%� "����������/ : �<��������/ ��� ������ 5��� ������/ ��� �������9 �)�@ ������� ������� ����� "������%�/ "������%�/ ��������%�/ ��������%� �� ����)���%� ���%� �� �����%�T ���������/ ��� H�� ����� ��%�@ �������%� ������� �����%��/ ���" "�� "������� �"��� ��� �= �������<��� ����������@ �����@ H�@ ����@ "�<����@� ;��� ���%� =�������������������@ ������������� �� �������������� =���������/ ���" "�� ���"����������� ����������/ ���� � ��������� �������%� ���������I�< ����@ �� ����@ ����@ "�<�������

1���� ����������� ���"��������� �����������/ ���� ������ "�����"@�� ����@/ ����������@ �� ������@ <�� ��� ����/ �����>/ ����� �)�@����������� = ���� ��"��

����>�> ��"I ������ ���"��������� �� � �������� ���������/ ������������ "�����"�� �� ������/ �"���%<������� <�� ��� ���� ��� ������ ������� �>�� ����/ ���" �����? 4B38 �� ��������% <�� ��� ����@ ����������5469/ 4BAA �� $��"�������� "�������@ �� "�������@ ����@ "����� 5�79/ 4BAA�� $��"�������� ��������@/ ���������@ �� ����)����@ ����@ "����� 5�39/4B7� �� K���"�� <�� ��� ����@ �� "� �������@ ������@ �"��� �� ������

Page 58: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

���� 54B9/ 4BAB �� ������� <�� ��� ����@ ��������� 5249/ 4B84 ���,����� <�� ��� �� ����@ ����@ �&������ 53�9 �� ���� ������

����>�> ��"I ������ ���"������%� ���������� �%� <�� ��� ����@�"��� �� �������� ���,����� ���� $�� ��� ������ 48BB �� 4B�6 ��L� �� ���������� �%� ���� =������@ �� "�"����@/ ���" "�� 4B3B ��������� ����� ���������� �%� ���� ���@ �"��� �� �� 4B66 �� ���@ "�"������ "����������

�� ����� �������� ��"� "���������� ���"��������� ���������/ �������� � ����������� ���������% �< <�� ��� ����@ "�<��������� ������/ ��� �������� ���,����� ���� V��� ��"� "�������� 4B37�� D������ � ��������/ $(( D������ � �� $����� ����"���<���/4BB8 �� $J$ �������� 5739/ 4B62 �� $��"������% ��������� �%� �"����&��� ����������� �� ������� �< �= 5269/ (�������� �%� ���� �<�������� ������ ������������ �� ��������� �< �= 54A9/ (�������� �%������� ������ �������� �< ���� ������������ �� ������������ <�����H����� 5�B9� ��� "�����@�@ ����@ ��������@ ������� *�"������"������� % 4BB� ������

��� ��� ����@ ���%/ ���" ���"������%� ���%� H���/ ��� "�����"@ ������@/ =��������@ ������ ����� ��"%�� "�������������� ���"����������� ����������/ ������� ���@ H�@ "�����"@ �� ����@ "������ ����������� ������/ ��� �������@ ���,����@ ���� (�� ����@ <�� ��� ����@ ��������> �������% ��� ���������� ���� ���/ ���� "��%��� �� �"�"���������� "��%��� ���� $�� �������� ������� *�"������� (������������ 437�����"���� �� ������� *�"������� ���� "��%��� =������ 5A69� $������� �� H���� ������� ��� ������ "� ������� <�� ��� ���� �� ������ �������� �������% "������ �H������� �� �������� �>�� ����/ �"�������� ����������� ���� ������������� "��%����

���@ 4B3B �� ����� ��������@ �%� ���� ���@ �"��� �� 2 �����"����="��� ��� �������� �������@/ �����<�����@ "��H ������/ ���� ����� ������������� ���� ��������/ ������� �H�������� �������?

�9 �%������ = ����I �� ������� �����> "��H ����=/ �"�� =�������� �)����� <�����/ ���H����/ <������� � ��� �� ��������T

�9 ���� =������T�9 <���� ����� ����> �"�� �������� �� <������ � ���T�9 "������ ����"���<��� �� ������� ������/ �� ����"���<�� �"���

Page 59: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

%�% "��H ��� =���I� ���%��� ������/ ��������� ����� ������ ���������/������ ����� ������+����� ������ "��"�<=��� �� ���� ���� �)������

$��"�������� "�������@ �� "�������@ ����@ "����� =�������� H���������%����"������%� ���%� "�����">/ "� �� ���= ��� ����@ "� ������� <�� ������� �� ������ ��� ����@ �������@ "������ �������� �� �������� �>�� �����/ ���" "�� �� �������� ���,����� ���� ;� ��������@ "��� � � ����>���� "����������� � �+���������� ����+�<���/ �A67 5GG�9 �+���������� "���%<����/ ��� "� ������%� <�� ��� ���%� ����� ,����/ ����� ���"��"�<=��� ���"������% ���% �� ����� ��� �H�%������ ���"���������� �����������/ ��� ���������� �������� ���,����� ������

L����������% ���% ��� "�����"@ �� ����@/ �"���%<�����@ ����>����<�� ��� ����/ ������� ������ � �� �������� K���"�� <�� ��� ����@�� "� �������@ ������@ ��������� =����� ��� ��� ����@ �������� �� ����%�� �� ��H���� ��� ���������� <�� ��� ����@/ ��� �"�����������/ ����������� �� <�� ��� ����@ �"��� � �������@ ���,����@ ���/ ��� ����������%� �< ������������� <�� ��� ����@ "�<����@ ,������

(��= ����> ����� �������� "��������� �%���� H�@ ����@ ���"�������%� ���%� H��@ ���"������ �>������ $�� GG �� �"������� �H�������"���� �� ����� ����� ���������� ���,�������/ ������� � ������������� ��� ���%�� ����<�� �� �� = ���"������%� &����������%� ���%� ���"����/ �� = <�� ��� ����@ ��������� 5 ������������ �N���������� ������,�����/ ���,������ ������������ *�����/ D� ����� �� ������� ������9/ ��"� ������+�<��� ����@ H�@ ���%� H��@ �>������ $��"������%� <��� ��� ����@ ���,�������/ ����> �$ 4BA8 �� ���� % $&���/ �����,�������� ������� <�� ��� ����@ ���% �� ���"������% &����������% ���%�$��� "������ ����� "������� �+��������� #��� ��� ����@ ��������������� ���������� ���,�������' �� ����� �������@ ���,����@ ��� ��<����� ������� +����������@ ��������@ ��������� �� "��� �� ��� ��� "����H��� "��)�<�� �������@�

��� ��� ����@ ��������� ���%�� =����� 4B3B �� ����� ���������@ �� 4B66 �� "�"�����@ "�������@ ��������� F �� 67 �����"���� 5"�"�������� ���������9 �� FF �� A �����"���� 5����<������� "����������9 ������� ��� "������ �N $��"�������� "�������@ �� "�������@ ����@ "�����

$��" ���"������%� &����������%� ���%� �� <�� ��� ����@ ���%� ��������I� ������ ��H�� ����/ ��� �������� ��������� �,��� : ����� �� �����������,������/ ���"������% ���% �� ����������% ���% : ��� ��<���� �������

Page 60: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

��� �> �����/ �����%��� $�� ��H���/ ��� &����������%� ���%� �� <��� ��� ����@ ���%� ��������� ����H��� ����� ������� �����/ "�"������ ������ �������� D��� N��� ��� ������� ��� ������� �� �������� "�"���� �������>/ ������/ ���" "�<��� �� ����R��/ ����� ��� ��� ������� �� �� "����������� ������ 5B6/ "� 449�

;�@ ����@ ���%� ��H��@ ����@ ������� �>�� �� ������� ��? &�����������%� ���%� ��������� ������ ��� �������� ���,����� �����/ � <�� �������@ ���%� ������ ��<�������� �������� ������ ���� ����������� =����������� �� ����������� �H�� ��/ �������� ���� �����/ ������ �������� ������� �� ����� ��������� ���,�������

D ������ <�� ��� ����@ ���%� ���������� 5"���+�<���/ ���������%� <�� ��� ����@ �����������9 �<������� �"� �)�����I ���� <��� ��� ���� ����� ���������� ���,�������/ ������ H��� ���%� ��H���� �"����%<��� �� �H"�%����� 4B3B �� ����� ��������@ ���������/ ������ �<�������� ��� ��@ ����@ ������������� �����

(�� ������ ���"������%� <�� ��� ����@ �������� ��������/ ���" ������� �)�� �������� ���� ���� K���"�� <�� ��� ����@ �� "� �������@������@ �"��� �� ���������� 47 �����"���� ������/ ��� ����� ����� �� ����������� �"�"�������� "��%����/ �%� ����@ ���� �%��% ����@ �H�������/ ����� ����� "������@/ ������ ������� ����<� ���� "� �� H�> (��������> "���������� =��"��� ������� ��� ���/ ��� �� ��������� "��%��������H�����/ ������ "�������� �H��� ��� ��� ������ "�� ������ ����/ ������������ <�� ��� ����@ #��������=' 5�����<���� ������ ����I/ �H������� ������ ������ �%� ���%�@ ���� �����@/ ��������T ����� �� ����T�������� ���������% �< "�������� ������������9� ����H��� �H����� ���������� $��"�������� "�������@ �� "�������@ ����@ "���� 3 �����"���� ��������� <�� ��� ����@ ���������� �6 �����"�����

�� ���,������ ����� �%��%� ������ +��������� 5�� �� ��H�� �"�������� ���� �� �"�"������� "��%���9/ ���� �)�� �������� ����� <�� �������@ ��������@ ���������/ ����� �� �����/ ������ ������ ���"������%&����������% ���%� ��� ��� ����@ ���%� ������ ��� ������ � ���������� �������%� �� ��� "�����@ ���������/ � &����������%� ���%� ������ :�������%� �� "��H������ ��������� �%� �����)����@ �� ������ ����@? �����������@/ ���"����� ���������� ������@ �� ���/ "��%����

$�� � <�� ��� ����@ ���%� �� ���"������%� &����������%� ���%� �������/ �������� "� �� �@ � �������� �����>/ ������� <�� �H������ ����

Page 61: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

���%� ������ �"��� ���� (�� �� ���� �)�@ ��������� ���,������/ ��� ��������� ��������� ���"������%� ���%� �������@/ � � "� �� ������������� ��������%� ����H���H��� "������� �"��������

���������� ��� �� ���%���� �������� "������� ��� ��� ��� =�����@���"������%� ���%� ���@/ ��� ��H���@ ���"�������@ ���������@/ ���"��������@ ��������@ "�������@ =��"��� ����@ ��������� �������%� ��&���+�>/���%� �H ��%� ������� ���"�������� ��� ��� ����"�����

4B37 �� �$ ���� =����� ���/ ��� �"��� ��@ �)���>���� ������ ������"����������@ ���@ �� �@ "�������@� 1����/ � H�� �<�������/ ��� ��� ����%���� �������� ������@ �� "�����@ ����@/ ��������@ ��� ������ �������@ ���,����@/ ����@ �� ������@ �"��� ��� $��%� ���������/ ���GGF �� �$ �� ���@ ���"�������@ �� ���+����@ "� ������%� "����� �� �� ������� ��� �������� �������/ "�"�������� "�����%��/ ������ "��%�@�"��� ��� "� ������� <�� ��� ���� �� ������/ "��� �� �� "������� $��"�������%� &����������%� ���%� "�%��� �� <�� ��� ����@ ���"�������� � ���������� ���%�@ �)�� ���������� ���"������%� �������� ������ "����������

Page 62: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

?������������������������

��� "��� <���� #�����' ���� �����>/ "�������%���>� ��� ��H��� ��H����������� �������/ ���������������� ���������� ����/ ���� ��� "����"����%/ � ����/ ���� ���> ��� ���I ��� ������������� ,������ ������+���@ �������/ ����"�<��I �� <������ "������ "�������@ �����������/ ��� ������������ �� H����H��� �� �������� "��������

F�������� ��������/ ��� ����������@ �� ���H��� �����@ "������� =����@ �������%� ����� �<��� �"���� > ���>� ������������/ ��� "� "���� �� "���)���������� "������ =���� �"� 47 �)���� ���@ �� �������@ ���,����@/����@ ��� <��� �"� 2/7 ����� <����@� �� ���> <������� �������> <���%������� �>�� ���� ���� ���)� ��� �B� ����/ ���� ��<��� ���" ���> ������I"� �������� 4�� ��@�

F�� D�"����� �<��������@ ��<�������� ���� ���������� �����/ ���������� ��< ����������� ��"�������/ � GFG ��<��� "� ���% ���������� ������/ ���� ���� ��� ��� ��� �������? �@ ��� ���� ��������� <���������������� ������/ "�������� ��� ��� �����<�@ "�������@� GG ��<���/��"I� ����@ "��������@ ���@ ���������/ "����I� �&����� �� ������������� ����� �% > �� "����I� ����� �����@ ��� <�����@�@/ �"�� ������@ ������@/ ��������� �����>/ ����H��� "� �=���� ��� �)�� ��������� #���@��<����'� $�� "����������� ���������? �������� "��������� ����� �����H%4� ���� �����@/ ��������� �4 ���� ������@�@ ��� "�����@/ �������"��������� ���� ��� <��� 3� ���� <����@�

;������/ ��� ������ �� ��&����� "�<�� � = ����� ������� �"���� �� ����� ������� ��������� ������/ ���" ������ �H�� � ���@ �� �������@���,����@ ������� � �������� ���H�%�

$��"������%� &����������%� ���%� � �������� ������� ��� �"��,����������������� ���������/ �������������� ���" ��� ������@ ������� ���������� ����� �������/ ���� ��� = ���� ����/ ���"�������� �����������,����� ���� ����"�������� �������� ���,����� "��)�=�

$���� ������� �������@ ����� �����@ �����,������� "��� ���� �<�����=/ ��� ����� ���"�������� �� ������������ �� �� "������ ����� �� �"��������/ �������� �)��� �<������ ���> ������� ���,�������/ ���� "��%�@��������� �� ���� = ��������@ ��� ����/ ���������� �� ����������� ����������� ������ ������> �%��I� $��%� ������ ����H��� "� �=��� �� �"���%<�� ��������� "� ������� ���� ������ �>�����/ ���������� =�������� �������������� ��������

Page 63: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

(���/ ���" ���������� ��H�����/ ��%� ������� ������� ������I ������ �� �H�"�I��� ������������ #���� ���%�' �������>� �� �� ���"������I���I ����� : ��� �H�����% �)��%/ ������ ���� �� ���/ ��� �� �I�����/ ���"�������%� ���%� ������/ � ������������ ������@ ��������� ������ ���/ �������� ������/ � ������������� H���� ����������� ���"������%� &�����������%� ���%� �������� �� "�����"����

$�� �����)�I� ���%� ������� "��%�� �"�I��� ���%��� �� �� ���� ����������"�������� 1�� ��� �<����� ��������@/ ���"������%� ���%� �"�������@/���> ���� ��� �� �������%� "�������/ ���� �= �"���%<% ���" �������> ���>/���������> ���" ����@ ���� ���@ ��������@/ ���" �� ���+���> ��������@ ���������� "�������� ������>� $���� ���� ���"����/ �"����@ ������ 5���� ��� "��������9/ �H���"�� H�� ��H����� ��I/ �� �� �� "�������@ �������������� �H���������� ���@/ ��� ���� �H "��H�H�@ "���@ ����� ����������%� ����<��� �� ������ �%� ��� = �����/ ����� > �� ���%�> "��)�=� �� �� ���"�������%� ���%� ��������� ������������ �H���������� ����� ��� ����@ �"����"������ ���%/ ���%� �% �� ���������� ������� �<������ ���> = ��������H�> ���I � 4743 5G�9 �+��������� "��"�<����� ����%���

$��"������%� ���%� ��������� ���� �>���� �%�� �"�������� $��%��������� H���������%��� ������� ������ �����%��� ����������� "�������� ���= ��<�������� ��������> �"���%<��>�.���5� ��� $����*+����$����*�#�������&��!� ���#!����&#!�����#� ����'

����#�����#���������� �8������������� 2��$�����������������!������������!�������� �������������������������������$�����������+���7

(��� ������� : �������� ����/ ���������@ H���@ =������� ����� ��������� �������/ ���������� ��������/ ��/ �)���/ "� ������� �� �������� �@ ������� : ������H����� "��N������ �������>���� "��% �� ���� "�����<�� �@ ����� ��>/ �<�������� �� ��������> �� "������� "��H�H��� ��������%� ���������I ���� ��������@ ���������� �������I �������� ������ ������=�J ��������� �����/ ��� ��� �)�� �������� �������%�/ ��"�������%�/����� ��%�/ ��,�������%�/ "���&��� ��%� �� ����� ����� "�����%�� ���@���@ �� �������@ ���,����@ "��<����� ��� �����%: "������% ���+%�

(���� �����,�������� �������� ��� ������� ����������?������%�: "����������/ �����)� �� � �������� 5����<�� ���� = ����

�����@ �<���= �� �����������@ ��������@ ���%�=9T��������8�: ����"�������� �� �� �������� 5�<���I�I9T

Page 64: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���������������������5�����/ ����@ ��� ��������� ��� ="��������� ������/ �� 5����9 �����/ ����@ ��� ��������� ������� ��������� ������T���2��%�5� ������/ ��������� �� ��<� ���������� ���� �������T��� ���$�&�,�#� $����*�#� ���,�#� 5������������ �� ����@ ��������@

���"������T������-��$��#���%�5����"������������/ "��������� �� �������%� ������T���������� 5� ������N����/ �������/ �N������������� �� ���T�����2����%�: ����� � �� ������ �T��������#���%�: �������� �� ��������������� ����� �����,������ �� ������ "� �������/ ������ �� ��� "���

���� �"������ ��� "� ������� ��� ����������� ���@/ ������@ "���������� ��������/ �)H���

��"��&� �"�/���" @�.�������@ "����@ ��������@/ ������@ ����@/ �>��� @�����/ = ���= ����� ��� �� ������ ��� =���������� ���<������� "�������H���� �� ����� �"��� ���> ���� �����I <���@/ �������@ �� �)�@ ����������@ ���=/ ���" "�� ������ ��� �� ������%� ���%�� $��� ����� ���������������� ���H��� @ "�������@/ ��������@ �� ������@ �����@/ ��� �H�������� ������� �"������ �� ���H�����%��� ��������� ,�������T ��� ��������������� H���� ����� ��� ���<���H�@ �� ������@/ �@ ������������ "��% ��"������ ���<������ ����������T ����� "���������� ��� ��%� �����@ �������@ ���@/ ��� ���" "�� "������ ����� "������� �������� �������� FH ���@"� �� > <������� �������> ������@ ���@ ��� �� ������� "������������

(�� ���� ��������� "���������� ����� �� ��� �� �������������� �����'����3�����������4!����� *�����,������!�������7�$���������� ������/ �@ �������/ �)��� � ���� "�<�����? �9 = ���> =��������� ���� �����T ���������������% 5��������%9 ���@ ������ @ "�����@ ������+������ 1%� �� "������ ����<���H��� ���������� ������������ "��% �� �� ����)� ��������T �9 ��� ���������� ��� ��� ��������@ 5= ����>�= "�������= ���> ���� =������� 28/ =����>�= : 77 �������%�9T ���� �����@ ����� ���"� �� �<�� ����T �9 ��������"� ���� �%� �H������/ ����/ ���� ���� ��� ��� ���� "� ��/ ���� "�������%����? �������� "�������� �� ������ ������= �=������ : ��H�� ������>�� ��% ��"����������� �������� ���������� ����� ����H��� ���������� ���"�������%� ���%� ����@� �������� ����� ���� �� ���+�������� �� �������"���+��� : ,�H�����% ��������/ ������ ��������� ���� ����"���� ��������� ����� �� "������� K� ��������,� ��� �� #$�������� �����' 54B27 ��9�

Page 65: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

�#/�&�"�/���" :�"� �� ���� �����@ "��������� ������� �� �<����� �������� ��������� ����@ �� ���@ ��������@ �����%�����/ �����I� �� �@ ���������������/ "����������/ ������������/ �����������/ ��������/ ���,��������� ������ ���������

�������� ���� ���������� "�<�����? ���� ������� ������ �������� ���/ ��� ��������� "��� ���� � ������ ������������ "��% ��/ ���������� ="������% �������%� $����� ��� ���� ����� "��)�<�� ����� �H��������� �H����/ ����"������H�� ����� (���������� ������@ ���@ "���+�<���: (��%��� �����/ ;����%� �� ���@ ������� �����/ ;����%� �� ���@ ����� ������ �����)� ����� ������� �������� � ����������

��&�%�� �"�/���" @���� �� ���+���� �������� ���� �%� ���������%� �����<��� ���� ��H"����������� "��%��� �������%�/ ����> ���������� "�������%� "�������/ ��� ��%� �� �������������%� �� ���+������ �� �@ �������/ =������������ = H= ���> ��� ��> H���� ������@/ ������� : ���������� �� ���������� �H �<������

;������������� "���������� ������ �)��� � ���� ����<��? ��H���� �"����%<��� "�������� "��)���/ ����� �����% �� ����"������H�����T "����������� ����� �������T �������%� ���������� ���" ���������@ "���@ "�������������T � �������� �������/ �� ������@ ,�������@ �� ������� ��������� ��@ �����������T ��������� ����� ,���@ =������% : ��� �������@�@"��% @ ����� �����@ �� "����+������ ���%���� ��� ������@ �������@�������@ �� ����&�H��� ������@ �����@� 1��<����� "��������� ����� ���� 48A4:48A7 �� ��� ���%� ������� ���������/ 4B48:4B�� �� *������/ 4B2A:4B2B �� F�"������/ 4B3A:4B3B �� (������/ ��� ������ �,����� �� �+�����������%��

��&"�$(!"�.�8��"�/���"�: ���� �H ��������� "�������� ,���@/ ���������@ "��H �% ��/ ������ H���� ����� ��������+���� "��%�=/ ����� �����%��� "������ �����������I ��������>/ �� "��H �������@ �� ������@ ,���������

$����+��� : ��� ����� �� �������@ ����������/ ��<����� ��������/��������� �������� ������ �� �@ ������ ��"� ������/ "������� ��������@/ "������������ ����� ��� ��<���� ���� ����> �%��I ����� ������ ���������/ ��������/ �������� �"�������/ ��� ���������� �� ���������������� ����� $���� �����@ ����� ��"%�/ ������ �������� "��"�<���� ��������%� ����������@ ���%���>/ ���� "����� ������� ���������� ���%����/ �

Page 66: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

����> �=������ ����� ������/ ��� ������/ ���������� ��������� $������@������� ��� �)�� �����"�� � ��� "��H ��������I �� "������>/ �� ��"��H �������%� ����<��� "��� )��� �� ����� ������� ���������

$����������� ����� ����"�������� �������� ���,����� ��� ���"�������% &����������% ���% "��"�<=��� �������������/ ������ �� ��� ��� �%��=������� ��� ����@ ��������@ ����<���������� =����������

D ���� ������/ ����� ��� ������������� ����� ��������/ ����@ ���<��� �� �������� ���"������%� &����������%� ���%� ���������/ ���� ����������� ������>� ��<��%����/ ��� ������������/ �"� ������� "������������� 8 �������/ "���������� �� =����)� ���� ���� �� ��������@ �)����/������������ ����� FFF �( 3 �����"���� ��������� ������������ $�������������� � ��� �)�� ������� ������������ �%� ���� "��<����@? "����/��/ ��������� �"�������/ �������� ���� =������@ �� "�"����@/ ����� :�%�� "�����)� ������� �,��������� ������������� "��% ���/ � ��� ����)����� ���������� ������� "�<�����

$����+��� ���"� ���� �H H����������@ ����"�������@ �������@ ����,����@ "��<����@/ ��<��� : �� "�����@/ ���" "�� ��� ��� ��� ����@ "����+������@ ���%���@ ����� �������/ ���%� ��� �)�� =������ ��� �������� ����������� "��= ���,����>� $���)� �� ������� 5���� 7� ��@9 �������� ����������� �������� ������ ���,������/ "�����%�I� 4B73 ��/ ������ "� �������% �% � ���� ����������� "����+������ ���%������

D�� �������@/ ��������@ �������� �������%� �����/ ����� ������ ��'�����2� ��������%!������ ���������� ���" �<����� "�������� "�����%�

�� �� ���"������I ���I ������������� ������ 5�����+��9 ��� �������"����%������� = �������%� ������ �� ��"�������%� ��������%� ����� ����I���� �������� "�������� ,����� "�����������/ �@ ���������@ "����"@�"�� �������T �������@ ��������� �� ����� ���"�������� ����� ��������"������ �� �����/ ����������� �"����I <����@ <)�=/ "�<��<��������������> ��������@ ��"�������I ����>/ �"������������ ���"�������@ ��������@/ �����"���� ��H�@ ���" ��������@ "�%��> �� ��� $����+�� �� ���+�������� ����� "������ ����������� �������%� "������> �� = �������� ����� �������������� �������� J� ���� ���<�����@ �������@ ���� �@ �����@ �������4 �� �� �%�= =�������� �H"����� "��H ��� ���������� ������� �� ��������������� =���� ��/ �����HI� �)��������� �����@ �� "�����H��� �� ����I���������� "�������� $��"�������� �����+��� ���"� ��� "������ ���� ���"������ "��������� ��H������ 1�<��� �= ���� �<����� �% ���

Page 67: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

(��� �������� ������ ���,������� ������������ �% � ��� �������@ ���@ �� ���+������/ ��������� ��� ��� �����@/ � ��� �<"���� ���������� ������������ =���� ��/ =���� �� �������� ������/ : ��� ������ H���� ����� ��"� �"�������%��� ��"���%���/ ������������� �������%� ���������/ ��� ����������� �����������

$��"������%� ���%� ��"� ="����� ����� ������� ��� �� ���� "�<�)��� :���" ������������������� 1�� � �� "���<��� ���� "�"������ � �������� � #����� � ����' ��������/ "��������� �������@�@ ���>/ ���� �@/ "����%�> 1��� ����������� $�� ��H�%/ ��� �������� "��H������� ��� 1���� "��H��/ ���%� �������� ����%�> ���>� #$���� � ����' ��%�� ���%��������� @ "�����@/ �� #1��� �����' ���� "���������� <��������/��������� %��� �� "� ���%�I ���<���� ������ ;�� ����� �H���� ��� GFG ��/��� ���� �<������� ���������

1���� ����� ������� ����� ���/ �� � ���������� ��� ������ �������%����������� �� "������% �"�����������%/ ������� "��"�<=����� ���" "���� ����@ �H���������� �H ��������%� �� ����������%� "���"����� ������ F ��� �����"���� ������/ ��� ������ ��� ������ �� ��������� ����<��/ ������H���@ ���"����� �� ������������ �<�����/ ��� ��%�@ �������� �"���"������� ���/ ����> �<������� �$ C&������ �� 4B6� �� $��"������%� ���%� "������"@ �����������

(���� "���� "�"���������� "����: �� ���+���� ����/ ��������� ���"����@ "��H�H�@ H���@ 5"���@9/ ��� ���� N���� "����/ � ���� : ������ $�N����/ ���� ���%�% �������> ���,����>/ ��<������� "��"�<=����� � ����/���� ��� ������� "� �� ���"������I ���I ��� ����%��/ �� �%�� ����@ ������@/ �%� ����@ ���%�@ ������ ���>/ <����� �� �������� ��� ��I <����@�D���%���� ������� �� ������������ ������ F�� ������� "��������� ���� ���������� �� "�������������� H���� �<%�% �� AA/8 "�����@ ��%� �����������/ ��� ���� A� "�����@ ���@ "������� ������@� 1��<������� ���������� ���%�� 1��<���� J��������/ �����)+���/ ��������� J��� "������������� ���� �,����� ;��� ��� ���������% ������ "�����H��� �H���/ �������+������� "������ �������� "�������/ �������� �� ����� ��� "�+�������+����/ �,�����/ �����@ ��������

(��@ �� �������@ ���,����@ �����% GG �� "��������������� �H���������� ���� ������� �? ��� HH�@ ���@ : ��� ����� �������� ����@ H���@ ��F+����� ����� 54BA6 �� ���<��� 7:4� ��9 : ��� �H������@ ��@/ ��� �I�%��� F���� �� F���� ����� 54B8�:4B88 ��9� �@ ��� ��� ��� ������ "�������%

Page 68: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

��� ��/ �� ���� ���� �H �����������@ H���@ "����% ���� �������/ ���� �����/ ��� ��� H���� �N������ ��������@/ ������@/ "�������@ �� ��������@�% @ �� �����@�

������@/ �������@ =����� ���@ �� �������@ ���,����@ ������/ �����+%���<�� ��������� H���� �������� �%���� ����? �� ����� �H H���@ �"�������� "������ �����@ �����@ "� ����"> ����>/ ����� = ���� �I����= "��)�= �������� ���������� "��������� 5(��%���/ �������/ ��<���/ �, ���������/ F���� �� F���� �����9� 1�<������� "������ "� ��I "������� ��� H�����/���� �� �%�� = ��� <��@ �����=/ ����� ��=/ �������= �� "���&��� ��= ��/����������� : ��&���� ��= "����H��>� $���"������� ���� ��� ��������@ "��% @ ��"���%�/ ��������� "��,����� "� �����/ "������% ����������"���%� �< � �������� �������>���� "��% ��/ �����"�������� �������������� "�����"���� $�� =���% 1��<���� J�������� �� �@ �� �� �������@ ����,�����/ ��� : ���@ =������ ���� ���� (���� "�<��%����/ ���/ ���" "�����% "��������/ �<���I��� �����/ "����H��> = ��� ��������%�/ ������"�������� "������������ ���� �������� "� �����/ �� ��� ���<�� = ����������� =������� ���> ����> �� ��� ������ �%� �� ��������� �� ��%�� 5;����%�(��%��/ ��������9�

J�� ���� �����,������ ����� "�<��%���/ ��� GG �� ������ "��%����� �����)� ����� ���� ��� ������ ��������� 2�������� ��������� ���'�����7�$�� ��������� ������� ���� ��������� ���@ �)H�@ ������� ���������� ������/ "���+�<���/ �&����� ������ : (��%���/ ������/ F���� ��F���� ���@ ���� $���/ "�����H���/ �������� ������ <�������/ ���������� ����� H������������� ������ 5����@ H���@ �� F+�����/ ���@ =�������/ (����@ �)��� ���+%� ���9/ ���� ���H������ "�������� ������� ���������� ������/ ���" ���H�����I "�����I/ ��������> �H��=/ ��� �����/��� ���� �H H���@ ������ ���@ "������@ ���� �������� ������ ��������M������ ��������� ������ ���������� �� ����/ ��� =����������/ ��� "���H������� �������� ����������

$�� � �������%/ ������� ������� ��������� ����>/ �� ������ "�������/ ������� � �����@ : �= ������ "��������� ��������> ����� �)H= ���"������� ����<�� �������� ����� �����@�

1���� ���%� ������)��� ������� ������ �� ������� �� ������� �>�����#�����' �� # ��������� ���,������'� $��� �������� ��� �� �H�� �>�����#���� ���%' ������ �>���� # �������� ���,����� ���%' "����%�

����������� ���"���������� ���%� ������/ =������������� ��������

Page 69: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

���,����� ���%� ������/ ���������� ��������� ������� : #�����'� 4B�6�� L� �� ���������� ����� ��N���� ����� �"� ���%� ����@ ������> #���������'� $������ #�����' ���������� �� 4B�7 �� �������� �%� �������@��@/ ������ @ �� ������@ ���@/ ���" "�� ��������� ���@ ���� ����� �����@ �<�������� �� �)�@ ���� ������� � �������������� �����������

�� ��������� ���"������%� &����������%� ���%� H������� : 4B3B ������� ���������� �� �@ "�"�������� "���������� : ������+�<���������� ������� # ��������� ���,������'/ ���� ��� ���� ������� �� ���>���� #�����' �������@ �����@ 5#���� ���������'/ #���� �������'/ #���������' �� ���9/ ���%� �������� =�")���/ �� H��� �>����� ��� �������H�%��$���� �)�@ ������% ����<���� H�@ ���%� �������@ ,��������%���/"���+�<���/ ���" �� ���� H�@ ��������@ ������ � �����"����/ H���(��������� �������� ������ �������/ ��� ��������� ����� ���� ���� �������� ��������� ���,������ ���" ����@ ���� ���@ ������������@ H���@/ ���� ���� �H ������������@�@ ���� �� �"��"�<=����

����� ��� ����@ �<����� H���@ ��������@/ ���" �>���@ #�����' �� # ���������� ���,������' ����� =<�� ��� ��� ����@ �������@/ ���� ���"� ���H���� � H���� ���%� ������� ��������� ���%� ���������/ � ��������������� ������� �������@ ���,����@ ���� J� ���� ����� : ��� "��������� ��������� ���������� ���,������� $����� � �� ���= �������> ���,����> ����� "�������� �����

�����/ ����� ������ ��� ��I ��������@ ���������%� �)��%� "�������@� 1�� ��� �������%� ����������@ ���� ��� "����� ������� ������/ �"���,��� ,��������� ����� ����������� �������/ ���� �������� "���������� ������ �������= �����> : �� ��%�� "��H>� ;���� �������� ���"������H���� ����<��� �������+�����/ ����������@ �� �������@ �% @ ��������������������� ���,����� �����/ ������� �� �� ���� ���/ = ��������� "���������� ������� ��)����/ ��� ����� �������%� ��&���+��� ����������� "�����������@ �� �����@ ��� �����%�� ����%�� "��������T �������� ���""�� ����� �H ��%� "������������/ ����� �"���� ����� "��%��� ������ �)��� �>�� �����

�����/ ����� ��<������� ���� �%� ������� "��)�<�� "�����@/ ������@ ������@ ��������@ & �����%� "��������/ � �������� ���,������: �%� "�����@/ ��� ���������@ "��<����@/ ������������@ ������@��������@ ���"������ ����������� (���� �� ���"�������� ��������� ����,������ �������� ��� �� ���/ ��� "������� ���� �)�= �������� ���� "���

Page 70: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

�%�� ������ ���%� ������/ �������� �������@ ���,����@ ���/ � ��������� ���,����� ����� ��� � ������ �)���� 5"���+�<���/ ��������������"���������� ���������9�

$����/ ���" ����� �"�I��� �H ���"�������@ ���%� ���@/ �>���� #�����' ���������� ����� ��������� �����%����� ���" ����@ ������@ �"���������@��������@/ � ����@ �� �����@ ����� �%� ���� �"�����������%� ����� ��������� ������� # ��������� ���,������'� J ��/ �>���� #�����' �� ����� �������� ������@ �����=/ �"�� �������� �������@ ��������@ "�+����> ���� ������/ ��� "� �� ���"������%� ���%� ��������� ���� �)�� �������� ��������� �����)��� ��� ���@ �������@ ���,����@� -� ���������� ������� ���������� ���"�������%� ���%� ������ �������� ��� ���� �)��� �����/ � �������@ ���,�����@ ��� ��� � ������� K���� ���� �)����/ ������������� H���� ���� ��� ���������� �������@ ��������@ ����@ �� �������@ ��<��� ��� $��%�/ ��� ����@ ������@������/ �>����� #�����' �� # ��������� ���,������' ���%�@ ������/ �� ������ =��������� ��H������ �%�� ��"��)�/ ���� ���� ��� H��� ������@ �������@�

-F�*F ���������� ��������� ������� ���,����� �>���� �"��)�����= ���" �� �� ���������> ���> ���" ����@ �� ��� ��� ��������@ ������@"��% @ ���� ���" ���������%� �� �������@ �"�+������ "�������@� #(���,����> ��)���� ������� �������/ �� � �� ��� <)��� 4��� <����@� *�������� H��� �"��)������/ �������� ���,������ ���������� �"���� �/ �"��,�����,����@ �)H���� ���� �)�@ ����� �����,������ ���" ���H������> "��������� ,�+I' 5B2/ "� 4779�

4B3B �� ����� ���������� �� �@ "�"�������� "���������� �%���"���%<�� �������� ���,����� �>����/ ���� ��������� ��� �@ �)H�� :���"��������� �� ����"��������� �������� ���,��������������2���������%���������%��"��)���� �� "�<�����/ ���� ���������?

"����/ ���,������ ���� �)�� ���"��������/ ����� : ���������� ->���� #���"���������' ������ ���"������%� ���%� �� ������@ ������=/ ������ �� �������@ �"��,��� ���� �� "��� ��� �� �� ���"������%� ���%� ��������� ����,���� �������������� H���� "������ �)�� ���"������%� ���%� ���������

��<���� # ���������' ����/ ��� "��H ���> �����������> H��= ����������� ������� $��%� � ����� ���,����� ������� ��������/ �� � ������������ ������/ ���� �� �������� ���"������%� ���%� �����<���� ��������$�� ��H���/ ��� ������������$�� ��� ������������������� ��%/ �"��,����� "�<����/ � ����� �>���� # ��������� ���,������' ����� ����� ��������/ ���� �"��,����� ��������� �% � : ��� ��� � ��������� ���,�������

Page 71: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

->���� # ���������' ��"���%<�� ���"������%� ����������� (�� �����<����� ���������� �������� ���,����� ��)�� ������� �� ������ ���� ��������/ ������� ��������� ��� �� ������� ����H��@/ ������@ ������ �������� = ��������/ ��������/ �� �� � ��������� ���� ����� �H H�@ �����@?����� �������%� ������������ "��% �� =����� ���������> = ���> �������IT"������� = ������I ���� ��<��<����� ��� ����� ����� N���� ������������T ������������ ���� "���������� "������� ��� ����� ����� ��������%� ������� ����� 586/ "� 689�

��������� ���,������ ��"���%<����� �������� ������ ����������� �����+�<���/ ����� ���H�%�/ �� ��� ����H��� "� �=����/ �� � 5"���+�<���/ � ������� �����9T ��� "��H������� �� �T ��� ���������� "� �� ���"��������������� ���=/ ��<���@�@ �� ���� �������@ ������@ �� "���

FH�� ���%��� ��������� ���,������ �"��)��������� "�<����� �� �H������+���� ��� ��I �$ �������@ �� ���@ ���"�������@ ���@/ ���" "�� F �����������/ ����� ��,��������� ���= ������������ ��� ����� ��+�� �� �"����%<��>?������������������������������5��� ���������������6����!�$�����'

��������$��&#��*�����#�-��#!������,�#��������2�������2������%!��7�7���'�����+�� ����+�� ��*&���#9� ��� ��$�����#� $����*�#:� ������������#� �-��$'���&�#&#� &��+&��#� �����������&#:� -����!� ����� ��(���� ��������� �*����&�,�!� ��� ���#� ��*&���#7

D���"�������@ �������@ ���,����@ �>����/ ���" "�� �> �"��)��������� ��������� =��������� FF ��/ "� �� ����� � �����"��= ����������������� ����� ��+�� ��� ������� $���� 2� �� ���;� ��������� ������� ����2� ����������� ���'����������������!�������$�����������������$����*+����������&�&�����&������'�����#&#�&+�#� �����������#���������#&#�&+�#��*����#����������#����'�����#� ����#!�������!� ����������������� $��$�*��!� $����� ����%� &����������&��� ������ �������8!� ����� ���(�� &���� 2��$�������� ������6������� �����������������$��������*���������������7

�� �� H= �"���%<��> ��������� �� ����"�������� �������� ���,������)��� � ����<��?

U ����"�������� ��������� ���,������ ������ ��� ����� �������%� �����������T

U �� �������� ��� �������%� ������������ "��% �� ���� ����� �� ����+����� ��������� ��"%�/ ������� �������%�/ ���� ������ �< �@ ��������/ <�����T

Page 72: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

U ���������������%� "��% �� ���� ������������ ���������� ���=/ ��� ��%��@ ������� �"����������� �� ��������� ���� ������� �� ������� FF ���

������/ =������� = ����������������@ �� ���+���@ ��"�@ ���%�=/ ���"�� ��� �������@ 5�����%�����/ ���H���������/ �"����������/ ���������� ������� ���" ���� �����"9/ "�"������ ������ ���%���� �����> �< ����� ����<�>�

�� ������� "��������� ���� =������� "������� ����� =���� ��� ������" ��� �������@ ���,����@/ ������� �����+������ �H��H�%�� "� ������%�������� : ��<%�� ���" ��������@ ���������@ ���,����@ ��������/ � ���������@ ����� �� ���"� ��� ��<����� ��������� �����% 87 "������� ������ ���,����@ ���������� ��� ��� �������� --*- ������ ���,������ �����������%�/ (���@ (������&/ ���&�+����/ !�%������ B7 "�����������@ ���,����@ ���� �< K���"�� ���@ : �� ����/ K���"����/ (������<�� �� ����� �������@ �+���� �� �,����� <���� H�����

D���"�������� "��)�<�� ���,������� �������� �������� ���������� =���"�� ����������/ ���" �����? ����H%�/ "������ �� ����&�H�� "���������������� FF �� ��������� ��������� ��� ���� H����������@ ������ ����,����@/ ���� �@ ��� �� ��� ���������� ������ �� ������ "�������������� ����������� ���������������%�� "��% ���/ ��� ��� �)�@ "��"�<������ ����"�������� ���,����� �����%����

��������� ���,������ ���� ��� ��� �)�� �� ���"��������/ �� ����"���������� $$$ ����� #D����� �� "��N ���' �"����� ���� ��������/ ��� "� �����"������%� &����������%� ���%� ��������� ��� ��H���� ���,������ ��� �)�����"�������� ���� ����"��������/ �� ��� "�������� ��� ��/ ��� ��� �� ���������(��,������/ ���I� ���" �����%��@ �� D����� ��� ���������%�/ ��� ����"��������/� D����� ��� �� ���/ ����<����@ �������> =����H��> = ������ ���,����>/ : ���"���������� �� ��������� ���I� ���,������/ "�����%�I� ���" ������ ���,������/ ���"� ���"�������� �����)��� ������� �"������������ �������%���

�� �� H���������%� ���"������%� ���%� ������ �% ���� �������% ������� ����� ���/ �� ������ ��� ��H��� = �� ���= ����� �������%� ������������������= ������ �������> ���,����>/ �"������/ ������ ��� �� ������ "���<����� �� ����� �"������%�� J� ���� ��������� ���,������/ ��H������� �<�������%� ���@/ ��� �������� ��� ������ ������� �������% ���� ���I ���������� ������/ � ������������ ��� ��������� �� ����������� "��������/ �"����%<�� H�@ ���@ �����������> "��)�=�

�� �������� ���"�������� �� ����"�������� �������@ ���,����@ ������������ "�<���� ��� �������%� ����� (����/ ���I� ���" ����@ �� ��� ��� �����

Page 73: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

����@/ ���"������%� ���%� ������@/ "��"�<=������ ���"�������� �����������,�����/ � �����/ ���������� ����� �������%� ����������/ �������� �����"�������� �������� 5������9 ���,�����/ ������� : "�������� ����� �� ���$ C&������� � �����"���� 3 "����> ��������� ������� �% > "��������� ��������� ���"���������� ���������� ���,��������

$��� �������/ ��� ����������� ����"�������� �������� ���,�����,�����/ ������� ���������� "��"�<���� <�� ��� ����@ "�����"�� �� �������4BA8 �� � �+��������� #��� ��� ����@ ������ �������@ ���,����@���' �� 4B6� �� �+��������� #�� ��������� ������@ ������@ �"��� ��"�����"�� ���������� ���,�������' �� ������ ���������� ��������� ���� <�� ��� ���� �������� �� ������ ��������� ���,�������

(��� �� �������� ���,����� ���������� � ������� =������� ���%� �������/ � �������������� H�@ ��H����@ "���<�> �� "���� >� ����� �������"���%<�� ���� �� �������� ���,����� "���<��� �����> �� ����� ����������/ �� �H ���@ +������� ����� "��%����

(��� �������� ��� ����� �������@ "�"����@/ �� ��� ����%� ����������� "�����%���� ��� ,�������� "������� ���>� ����+�<���/ �,����� ����/ ������ ���"������ ������ ����������/ �"� ���� �����@ "����<��� ����> �� "������ ������� "��H�����> ������ =�"%���� �H �������(���� �"�����%���� ���/ ��� ��� H���� ��� ��)���� "����� ������ �"����� "���<�> �)���� "���H��� ��H��� �) ���/ "������ �� �� ����������� ���%��� -� �� �"� ��� �������� <�����/ � M���� : �"�� ������ <���%�� -���%� *���� ���� ������� �����> � ����������H��� ���%� D�� GF �� ,������%� K���"�� ���� "��������� =,���������� ��H����/ ���� �)���� "���������� "��H�������/ ���� �"� ��� "����H���� <��<�� "� �"������� "����������� : &�������

(��� "�������� "����)�> ��� ��� ���� ������� ���� �� ��� �������� ,����������� ����+�<���/ �������<���� ����� ���� ��������� ���� ������ "��H "������� ����� �������� (������ ���� "���<��� ���� �)������������� ���"���� "��H�H�@ H���@ ����������� D�� G�F �� "���%�� �������� �"����)� ����,����/ ���� �)���� ������ "���H�� �"� �)���> ���>��� �������/ ��� ������ �������� J ��/ ����� �)���� ��������� �� �������� ��� ����> "�������� "�H������ ����� "��N��������� �"��������������/ "������ ����������/ =������������ "��H�����> ����� ����� @ ������@� ����H�� �"� "�����> �"�����> �������� ���%�� �)�� ����������� ����� "���������� "��<������

Page 74: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���#����8;�� : ��� ���� �����@ ,�����%� "���<��� ���� ���� 5�����)���9 ,�������� "��������/ �� �� � ��� "�����H��� �%�� "�����%�I ������ �������/ ��������

D�������/ ��� �)���� ������ ���> �� ��� ��H��� �� "���<�>/ ���"��������� ����� ���� =��������� ��� 4B�6 �� FFF L� �� ���������� �%� ���������@ "���<���� #(��� ������� [���\ ����� �)�� "������� � �H���������� �� ����"�����H�� =�"%����/ ����� ��� �)�� "����H��� ��������� ����� "�������� ���� ���������� �� �>�� ���� ���� "��������/ ,����'/ :������ H��� (��������� � �����"����� J ��/ �"� ���� �)�= ���� �)���������� "���N�� ���������� N������

F�� ��� "������ ����%�I �����)� ������� "��������� ���� "���������/�� ������� ������� "�����% "������ "�<�)�= = ���>� 4B4B �� "�����H���� $����@ ->��� �� �������� �������� ����H��� ��<�����%/ ������ H��� ->��� �� ������� �������% �"���%�� ���� "��H ����� ������/ ���������� ���"�������� ��������<� �� ����� �"�������� (��>/ ���" "�����I ���"���������� ������������ �"�I���/ "�����% 4B�8 �� ����<���� 5J����� �� (�� �9 "�����/ ������������� "��������� ���� ��� �� �� ���� ��������� �����/ ��� ��<��� �)����� ��� ,���> ��������������� ,��������� ��� "���%��� � ������ ���>� M�� FFFL� �� ���������� ����� ��������� ����� ���"�� ���" ���� "�������������� �� ���� �����@ "���<���/ ���%� �������� ������% ���> �������� ���� ����� -������� ���> ��)���� ��������/ ����� ������ �H �����@�@ "�����%�� ���,������� $�� ������ ��H�% ��� "���%�@ �����@ ,�����@"� ������>� D��� �������� �� ��"����� ���� ����,��������� L� �� �����������/ ��� ����>�= "�������= ���> "���%�� ������� ��/ �� �"�����������

�%���� "�"����� ������ ���> �H����/ � ��������� �%� �� �������"������ ���� �)��� �� �������� ���,����� =������ ���>/ ���� 4B3B ������� ���@ ��������@ ������� � �����"����/ ���" "�� �� 4B73 �� (����)��� ������@ �"��� �� �������� ���,����� ��� ���������� 48 �����"������������� �������� �� "������� ���>�

$���/ ��� ��� ������� "��������� ���� ���� ����@/ ��� �������� ������ ���"�������� ���,����� �������� � ��� �� ���� ������ ���>/ �� ����������� ����%���� ���,����� "��"�<���� ����� $��" ���"������ ������4B24:4B2� �� � %�� ��"����� �� (�����/ 4B27 �� : F������ �� K���"���T 4B26:4B34 �� : (����� �� ��"������ F� ��� �%��� ��� ���� ��� ����� �����������,������/ ������ � ������� ���%�� �)�� �������� ��� ��� �������������� ���%� �������

Page 75: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

���� ���� "�������� ,����� ����� �)�� ��� ���H���/ ��� ����%�������� ���"� ���%��� ��� �������� �"������ �$ � 4B63 �� "������� � ������� �"���%<���� ��� ������ ������� �����,������ ���" � ������ �����/#�"����������� ��� ���� "��������' 52 ����9 ,�����

(��> ������ ��� ��� ���H������@�@ ���������%� ����<��� �� ��@ ���"�������� V�� ���� ������ ��������� �������� N���� �������������� -������� ������������� 5���/ V���������/ ��������� �/ ��������� �� ���9������ ���> = ������ H���� "�������>/ � H���������%� �������������/ "�������� "� ��/ ��� ���"������% ���% �<�����% � ������� �����/ ������H���� �<"������ ����� ������ ��� ���� �)�= 5��������� : ������ "���%��� �)�=/ F�"������ : �%��%� �)�=/ �"�"����>�> "��%�= �� �" ����"��%�= �� "���9� �� ������� "��������� ���� ��"��@ ����� "� �� 4B3A ��(����������> ������ ������� �������% ���� ���" ������� �������� ���%�= ��������� "�����%� �� =��"��� ��� ������ � ����������� ���������%�� 4B36 �� F������� *�"������� (������������ ���������� ���� ���" �%��������� = ���@ ����@ �����I �� ���"�������@ ���@ �"������ "�����%��

������� *�"������� (������������ 43� �����"���� ������/ ��� ����"��%�= =��� -����/ #��� "������� ���� $%���I ���� ������� ������� ��������%� ���"��������� =��"��� ������'� �������� �<"������ �����/ ��� ����� �%��% ������� �������%� ��������� �� ���������� ����������/ ����"��%�= ����� �������%� �� ��� ����� ��� =���� *�"������� ��+�������$��= *�"������� ��+����� �"�����> ���� "���������� -�����

(��� "��������� �H ��%� "������ ���,����� ������@ ��������� �� ����� �����/ ��� ���� ������� �������� ���������������� ������� "���������� ���� ����� ����� �����@ ������� H���� "�����% ���> ���������/������ ���� �������� ���������� D"������ ��/ �@ �����% "��%��� �H"�����"� ���� ����� "�� ���" �� ��������@/ ����������@ H��� ����

D�)���� ������ ������������ �H���������� ���� "�������@ ���@� ��/���" ���� ���%�� ��������/ "�"������ "������� �������� "��H H���� "�������= �<��>/ ������+�����@ ���� ���"���>�

(��� "���<�� ��� ��������������/ ��� ������ �������%�� ��H��� ��������� �������� "�������?

U $��" �����������@ ��������@ ����)���� ��"���������� �� ��������������������/ ��H�������� ��"��������@ �� ���������@ ���������@ "���������(����������@ H���@ "�����@ ������� ��� �� ������ ���" H�@ H���@ "�"������� ��� ��������� �������%��

Page 76: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

U D���������� �� �����<���� ����������/ "���������/ ,���������� ������ ��������� �� ��������� �� "��N������ ����������� �� ,�+������ ���������� $��" �����������@ H���@ ����� ����� ����� ���H��%� ��������/ ���������� ������ ���/ � ��� ��H��%� �������� 5�����"����/ ��H�@/ ����+��� �������� ����������9 ������������ S�� ������ ����������/ ��������� ���� �������� $������� 4B3B �� ����� ����������/ � �������������� ����������@/ ���� �������@/ ���@ �������@ ���,����@ ���%�@ ������@ �� ������@ ������@ ���� �� "��� ���

U (����������@ H���@ "������� ������/ ���� "���<��� ������ "��H������� �������/ ��� �)�� ����+���� �� ��������� ��� ���� "���� ��/ ������<�� ���� = �@ "�����������I 5�������/ ��������/ "��������� ���"�������� �� ,�+������ ������� �� "��������9� ��� �)�� ���,���������"��N������ �������%� ��������%/ �H������ ��"�������= ����>�

U ���H������ �������%� "��������/ ���������� ��� ���� "���<���/ ����)�� �������� �"������ ������ �<����/ �"���������� �����>�> ���>/������ ����������� ���I� �� ��� �)�� ��������� �� "���������� �" ���������/ �"������� ���� �H����� = ���� �������%� "��������

U (������������ H���� "������ ����<�� �� = �������@ �� ���@ �������������@ ��������@ ���%��� �������� ��������� ������� ������������� H���� ��� �������� �< H���� �������%�� "������> <��> 5"���+�<���/ �"� �=�����< ����� �� ����������� ��������� �������%� "����= ����> �� "���9�

$�� ������ �������� "��������� "������ �� ��������� �� ����� ��������������� �������%�/ ������ ��� ��������� ���� "�+����> �����������@ H���@ ��<���� ��? =��������� = ���> 5��<������� � ������ ����� "��%�9T "������� ����������>T ������� "� ���> � ������ ����� �=������������ = ���> �� ����������� ����������T ����� ������� @ "������@ ���� ���%���� ����������� �����������@ H���@ �%��@ �" ���� 5"���+�<���/ ���� ������� �������������� "������ ������/ ������� "�� �����������@ ��������@ �����@9T ��������� ����� ������������ ����� &����������I "� ���> ���� �������

J�� ���� ����"�� �"<�� �� ���@ �� �������@ ���,����@ �����= �������>/ ������ "���%<��/ ��� ������� "�������>���� ���"������%� ���%� ������� �����<�� ����/ ��� ���� H���� �������� � ����@ ���>/ � ���� := ������� �"���"������ ���I� ;��� �"������%� �% ����� H�����/ ���$ ������������� "��% ���/ � ��� �)�� "������� ���������� ���������@ &����������%� ���%� ����@�

Page 77: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

L����������%� ���%� ��������� �������� �� ������ ���� ��������/�������/ ��� �� �����@/ � ���������� ����+�<���/ �������� "�������������� �"%�% �"� 3 ���� ���/ � �������� : �� �� ���� ��� ��������>�(���� +������� �� ���� �����@ ��������%� �����/ ������ ������ ���� ������@ ��������> = ���� ����> �� ���� �����@ ����>�

���#��%����" @������������@ ��������@ ��������/ �����@ ��������� ����� ���% ���N ���/ ��� "���������� ��� ����� ���� �������� ��"���������� ������ �"��� ���> <���> �� ����� ���������� ���� ���> ��������> �� "������%� +���/ �������� �� �������� $����� ���� ������ ������� ��� �"���� �� ���� ���� �����@ ������� �� � ���� ������� ��� �����������/ ���� ����� ��������� ��� ����"�� �� ���� �����@ ����� ����������

���#� .%�/"'1� �%����" @������������@ ��������@ �������� ���������/�������� �)�� �� ��� ���%/ ������ ,����H��� ������ ���� ������� ���� ��������� ����� ��%��� ���"������ $����� ���� �����@ ������ � ��� �)��"������� �< ���� ����>� �� ����>�= "�������= ���> �������� ���� ������@ ����� "����� ���� 2��:A�� ��/ ����� : 8��:4��� ���

(��� ����� �� ���� �����@ ����� � ��� ��"�� �������+����� �����������/ ������ ���" ����������/ V"���� �� �������/ ������% ���%/ =��������� M%���= �� ����� ��� ��� �)���/ ���" "�� �������@ ��������@ ������������ � ������� H���� ����� H���� ����������� "�<��<��� P"�� ��H�������� � ��� "���+��� : &������%� ��������� ��������%/ ���� 4B3� ��=����<% = ���@ ���������> "��������@ �����@ K���"�� ��������@ ������������ 4BA6 �� F+�����/ =����I� � ����> "��H K �"�>/ "�<��% -��� ������� ���" �������+����� ���������� ������>�

$�� ����� �"���������� ����������� ��������� �� �����������@ H���@ ������������� ����+�<���/ ���� �����@ ����� � ��� ��"�� �����������@ H����@ =������ ���������%� +���� �� �����%�/ ����)��� ������@ �������� �������/ "������ �� =���%� �� =�� ����/ ���������� ������� �� ���/ ����@ �"���� � �������� ������������� ���"������%��� �����������

������������� ����� ���"������%� ������)��� "���%�� ������� �>����#���� �����@ +����'� ;��� 4B8� �� 1��<���� J�������� "�����% �H�������� �)�����@ "����� +��> �"���� E������� ������ ;��� +���� "������I��� ���� ������ ���� �������� "��H�H�� �� �= ��%�� �������� ����@ ������������� "��% ��� FH������ +���� �)��� ����% ��������� �� F����� ������ F���� ���� ������ H���� ������� ����� �<��� ���������� "��H������&����������� ���� �� �� �"��"�<��� ����� �������%�� (��� �����@ ���"

Page 78: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

���%��� �������%� +���� ���� ���I ��������� ����������� H����/ ��������������"������%� ���%� ���������@�

����������� ���"������%� ���%� ������ ������� ������%� ���������� ������ ���� �"������� ���� �����@ �)��� +���� ���� ����� ��������� ��������� �)��� � ��,��� ������ D��� ������������� �������%�����H��� ���� ���I �� �� ���� ������� ���� "��H ���> �� ������ ����������� �)��� ����� �< "������%� �������%� ��������%� �)��� ���@/ ������"� �� �$ 4B8� �� �)�@ ���%� ��������> ��� � ��� �������� ������������ ������ ��������������� �������%�� �������� ���������� �)��� ����� �����<��� �@ �������I/ "������I/ ������ ������>�>/ ��������I ����>�

(��" ���� ���"������% "�������/ ��� ��� ����@ ������������� H�����������@ �� ���@ ������������@ H���@ ����@ ��� ��� �<��������� "������� ��������� �)��� ����� ��������� �"������� ���� �����@ +����5 �������/ �"������/ "����������� �� "����������/ ���������/ �<������������� �� ���9/ �"� ������ "���H� ������ �������%��/ ���"������� ��������� ������� ������� �"���������/ � ������� �� ����������

�� � �������% �������� ������H�>/ � ����@/ ���>/ ��� ����@ ���� "����H�@ ���� �����@ +��@ ����� ���� ��� ���������� ��� ����%��� ������� ����+�<���/ ������� ����%���� �������� ������� 4B7A �� 1��<������J��������� �� �����)+���� =�������� � ������ "��H K �"�> ��� +��@/ �<����@ �������� �����<��� �)��� �����%� �� *���������� �)��� H������%������/ �����������

F� ������H���� : �� � �������% �������� ����� >/ �H����������>�=/ ���>���� ������ � ����>/ "� �� �$ C&������� 74 �����"��= �� ��� "��������"�����> ���� �����@ �)��� +��> ���� ��� ��� +��>� ����+�<���/ ����%�� ������� ���� 4B62 �� K �"�� �%� F+����� � ������ ���� �����@������ �����<��� �� *��������� �)���/ ��� ���� �<������� ���"�������% �������/ "����������

$�� �����/ �� � ���� �H �����������@ H���@ =���@ ���� �������>����"��% �� = �������/ ���� �%�� ���� ����� +����/ ���� =����@ �� ���� ������� ��+�/ ���� ����������� N���� ������ ������� ���� ���I ������� ���� ������

Page 79: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

A��������������������

(��� ����� �"���= �� ������ ������ ���������/ ��� ����������������/ �������%�/ � ��� <����� ����<��� ���� �����@ ���������> �� "���� ���� <����@ ��������

(������ ���������� H���@ ���%�@ �H���� <���� ����%�� FH "���<�@��� ���� �H��H������ "�"�����%� ���%� ��������/ � ��� G� �� ��� �������� ���"������%� ��������/ ����������� �����> ��������� �������%�"�+����> �����������@ H���@ ��<��� ��/ =�������� �� ������� ����� ������ ��� "����� �� 5"������� ������/ ������� �������� �� ���9�

G�FFF �� "���<��� ����������� "����� ���H��� ���" �H���H����"�����"��/ "� �� ���= ������� �������% ����� ����� ������ "� ����� ��������������� H������ �%���� ������� ���������� "�����"�� ���� "����������� 487A �� ����<���� ��� �� "������� 1���������� �%� �)�@ ����549� ��� ���� ��,���������� �������%�/ ������ "��"�<��� ����� �� ����������%�� �� ������%� ��������� ����%/ ��� ������� �%����� ��� � "���H������ ������=/ �H������ ����������>/ �� �� �������� ��������/ �H�����������I ����������>/ � ��� �)�� �< �������� �� "��H������ �����

4B�6 �� L� �� ������ ���,������� "�"�����%� ���%� ������/ � ��������������� ���������> �� �� ������>/ ���� ����,������� (���������� �%� �������@ ��������@ �� ����@ ����@ �� "��� @ �������� ��� 5�L� �� ���������9 �� (��������� �%� �������@ ��������@ ����@ �� "���� @ �)�@ ��� 5GFFF L� �� ���������9� ;��� ���������� �� 4B�B ��1���������� �%� �)�@ ���� ���%� 569 ���� �H�%������ ���������� ����������� ���������� �������%�/ "� �=���� ������� �� �H���H��� "�+������ ������������@ H���@ ��<��� �� "�����"��

�� �� N��� �����������/��� �"� %����&��%��" 3���7����������5��� �����/�� �����9 : ��� �������%�/ ��������������� ����������� ��� �� ������������ �����%� "� ����� �� "������ �� ������ ������������� H�����/ �"����� �� ������� ���������

$�� � ������� ���������� �������� � ������������ ���� ���� ���"����������� ������� �>�� ����? "����/ ����������� ���������� ���������� ��� ��/ ����� : ������"������ �������� ������� �� �H���H���"�+������ �����������@ ��������@ ��<��� ��� J�� ����� �H H�@ �>�� @ ����������� "���������� ��������� �������%� ���������

D��� ���������� �������%� ���� "��� ��� GG �� "���<���/ 4B�6 ��

Page 80: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

L� �� ����������/ ����������� ����� ����� ����� �������� ��������� = ������ ������ : �����������>���� �� ������������>����/ "�����H��� �� ���������� "��������� ������ ��� N����

(���� ���� "�<��%��/ ��� ���� ���������� �������%� ���� ����������"��"�<����� �� ����H��� =����������/ ��� ��� ���H���/ �� ����� �������������� H���� �@ ��<��� ����%��� ������H���� : ��� ��� ���@ � ��������� ��������/ ��� � ������� �������%� � ��� "�<����%�� �������� ���������> � ��������������� ��������/ �� ������� �"������� ���������> ���" ������>� �������

;��� "� ����>�= "�������= ���> �������� =����<% = �������@ ��������@: J� ���� �� ��������� � :��������>/ ������%� ��������% �H�����"������������ ������� "��������� ���� ��� ,�H�����% �������� "�<��% J�� ����/ O��������/ D��� ���� �� ���@ ��������@ ���������> �� ��� ������ �H�@ ,����H��� ���"���� $����� "������ ���������� ��������@ "�<�����"���+�<��� �% ��� ��������� ������� ���������� ���H�%��

;���������% ���"������% ���% "��"�<=��� ������ "� ������� ����������� �)H��? ��������=/ ������@�= 5���� ��� ��������=9/ ��������= �� ������������>�

��#&��� �"� %����&��%��" ���������� ���"���������� ������������ �� ��������������� =��������� �� ��"�������� ���" �������%� ���"�������� ���������������/ "� �� ���= �� =��"��� ��� ���������� ���@ ��������@ �������������,�������/ ������ = ������ �>��� �� �� ������/ �������� ���� ����������� �<����� ��������� ���������� �� ���@ H���@ �����%�� ��+%�� ������D��������� ���������� ������> ��������� �������%�/ �H��� ������ ���� ���I= ���� ��>/ "������ ��<��� �������� ���������� ��������@/ ������ ��� ���"������� � �����@ �� �N���N�� ���� ���"������ � ������ ������

D�������%��� ����������� �������%��� ���"������%� ���%� ������)���� ����� �������� ;��������/ ��������/ M���� �� ;������ (���� �������%� ��� �� ����"����/ ����� �������� H��� ��� ������� ����� ��� ;��������>/ ��������� ����� ����������� ���"������%��� ���������� �� ���@ ���������@ "���H������/ "��"�<=��������� H��� H���� ���������>� ;�������� �%��� =������� = �$ �� ����� ��� ������ -$ ��������@ ���"�������@ �������@/������ �� ���� ������ ���%� ������ H�@ �������@ = ��������>�

S��������/ ������/ �� ����"��� �� ������/ ��� ���������� ����������� "������> "� �� ���� ������ ���I ����<������ ��������/ -������ �� ;��

Page 81: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

���� 4BB7 �� =����� = K-/ ������ ���%� ���� �������� ������ �<����� ����� ��� "��������/ ��������� ����������� ��� ��� ����@� $��%� H���H���� "������ ���������>/ ��/ �)����� K- ���%�/ =��"��� ��� ��@������� "��% �� ���"������� ������ "��������/ ���" "�� ��������� ������� ����������� ��������� "��H �������I � �����@/ � ��� ���������� �� ����H��� ���������� ������� 5B4/ "� �4�:�429�

O ������� �"� ;����>/ ����� "�������/ ��� ��� ����������� �=����������� �� �������������/ �� ���������� ���"������ ���������/ ������ "��� > ����> ��"� "�"�����/ ����������� ���������� �����������

�.% ���&�"�"� %����&��%��" : ��� �������%�/ "��������� ����� ���H����/���������� ��� ��������� ����/ �,������� "���H����� �������������� H������ �%� ����������� ��� �� ������ ���� H���� "��%�/ �� ���������H����/ �� �� ��<��� ��������� ���@ ��������� ��������@�

-������ �� �� ��������%� ��������� �������%�/ ����������� ���������� ��� "������������ H���� "������ ������� �$ -$ �"�����>/ � ������������= �@ ���������� �����%� ��������� "��H � �����@ �>�� ��/ �� ���"���������� ����������/ ��<������� � ������ ���@/ �� ����� �)�� � � ��������� ������� -�������� �����I "� ���> ����� �H �����������@ H���@/�������%/ �������� "���������� ����� ������� ��������� ���/ H��� ����� �������� ���������� �� �� ��� �)�� ������� ��������� K��������������������� ��� �)�� "������� �� �= "���������� �������%� ����H���� �����

�������%�/ ����������� %����&��%�#�"�����B/ ��� �������� ����� "������ ��<��� �������� ���������� ��������@ ���� ����� ��<��� �� ��� �������/ ��� ���"� <����� �"� ��������� �������%� �<"�����>/ =������> ������ �H ������������@ H���@� ����+�<���/ GG �� ��� 2:3����� �H�������--*- �� �������� �������%��� ���� ��������� ���H��� �"������/ ����������� ���� ���� ���%� ��������� E�H�����% �������� "������ "�<��% ������������ =��"��� ������ 4B34 �� ������� �� �<"������ --*-� -��� ���<��--*- ���" "�� "�<��% ���� ����������� =��"��� ������ -�������/ J�������� H�����/ ������� �� �, ����������

�%����&�#"�.�&"�$(!"�������%�"C5U �% � ������ �����������@ ��������@ �� ������ �������� "�<����

��������� �������%� ������>/ �� ��� ��������� 5��������/ ������ �� ���9��� �������� �� �%�� ���� ������/ � ��� ���� ������/ "������ ������������� �� ����������� �"������ �%�� "������ �� ��������� �������T

Page 82: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

U ������� �����>�> �)�> �� ��� ���I ���H ��� �������������/ �����/ ���������������� ������ �� ��� ���� ������/ �����"���� �%��= = ���/ ��� �������������� �������%� ��� "���������� ���� �����@ +����T

U������� ���� ��������> �� "�� �����= �����������@ H���@ ��<��������/�� ������ �� ��������� ���������/ �����)������ ��������� �������%� �����������/ �� "����)"���� �@ �H�������� = �%���IT ���" "�� ����� ="������ =���� ������ 5��������� ����������9 ���� �������:�� ����%�� �� �������������� ������� 5������������� �"�������9T

U ������� ������I "������ "� ���� ��������I �)�> �����������@ ���������@ ���� ������� �� �������: "��+���T

U ������� �������������� H����� �>���� "����� �� �� ���"���������������T

U ������� "�� �����= �����������@ H���@ ���� ������� �� ��������� �������������� �"�������/ �%���� ���� ��������� 5�� �������� �� ��� "�� ����� "���� �� ������ ��������� ���� ��������9T

U ��������� ���� "�������� ��������� ��� ����� �H �����������@ ���������@ "��%� �� ���

�%����&�#"�.�&"�$(!"����.�&#5U �������� ���� ���������� �����������@ ��������@ ��������� ����

���� ,������� �� �����%�� ��+%��/ �H ����@ �)�@ �������� �)�@/ ��������� �� ��� �"�������/ ��� ��T

U ������ ����� ��� �� ������ ��� "������ ����� �H �����������@ H����@ ���� ����@/ ��������@�@ �"����@/ H�����@/ ��&����� �� �������%�T�������� �����������@ ��������@ "���������� ��<�������� �� �� �������%� ��������� ���� ��������T

U ����� "������@ �����������@ ��������@ ����)��� �����%��/ "���������� = ��������� �������%� ��������>/ �"��� ���/ ��� �%���� ��� �)�@ ������ �><���� "� �� "�����������IT

U �������� �������������� H����� "�����@/ ������ ����� �������� ������������ �%� "�����@ ������ �� <�����@ ���������� �������� =�� ��� �� ���

������)� 0�#"�.�&"�$(!"�������%�"C ���������� �� ����������� ��������%���?

U ������� ��������� �������%� ��������> ���� �����@ �����/ �� � H��������% ����� "� ���> ��� "��H�������T

Page 83: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

U �������� ���� "��H������ ������ ��+�/ =������ ��� ������ ������������ �������%� ���������� �� ����������� "�����%��� ���� ���������T

U ����� ���������@ "������@ �%� ���"������%� �)�@ ���%� ����@ "��<����@/ "������@ �������@ ��������@ ������� 5�"� ��� "������ ������ ������� N��� �������9�

������)� 0�#"�.�&"�$(!"����%�*#"����������� �� ����������� ��������%���?

U "������ ���� ��������� �������%� ���� �� ��� ������>TU � ��� �<�� "� ��������� �������%� ��������> ��������%� �� ������

��@ �� ����� =��� � �� ������ "���������TU � ��� ������� ��������� �������%� ���������� ����@ =�� ���@/ ����

��%�@ �)�� "�������� ���" ���������� �� ���� �������������� "��% ����� "�����%�� ;�� ��������� �������� �� =�� ������/ ���� ���� =�� ��� ������������� H���� ��������� �������%� ���������� ��� ���� "���<��� �������� �N������� ��������� ��������T

U ����� ������� ��������� �������%� ��������%� �)��� ����@ "��H�H��@ �����@/ =�������� �� ����@ ����@ �������I �� �@ ��������>/ ���" "����� �� H��� �)��� "��+@ ����@T

U ����� ����� ��������� �������%� ��������%� �)��� �� ������� ���+�@/ ������ �)�@ "����������� �)�@ �"�������� "��H "��H�����> ��������/ ���" "�� ��������� �������%� ���������� ���� �� ������@ ��+�@T

U "������ �"�������<����� ��������� "�� ������� ��� ��������� ��������%� ���� �� ���

�� �� 4B�6 �� � �� �FFF L� �� ���������� ����� �������%� ���� ����������� = �����������>���� �� ���������� ���������� ���/ ��� "������� ������ ��� �� 48� ��������@/ ��� �������� ���� �� ������� "��������� ���������� ���@ ������@ "�������@ �� ��������@ ������@/ ���� ��������� ���������� H����������@ �����@� 1���� ����� ����� ����� �������%� ����������= ��� ��� ������ : �����������>���� �� ������������>�����

;���������%��� �>�� ���� �>���� #������������' ��� <����� "�����%�< �>���> #�������'/ �� ������� ������� �������% ���������� ���������������/ ������ ������� ������������ �������% ��)����� ���������H��� ���"� ��������/ �� �������� ����� 5����� �����9 �%�� "���H�

Page 84: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���� �"� ���� ���������>� $�����/ �� ������ F����� �� F����/ ��� ������H���/ ��� ����� �������� �������%� H�� ���� ��<��� �� ��� ������������� ����� ���������� H��� ���/ ,����H��� ��� #��������������'� D�������������� �������%� �������� ����� �)�� "��������� ����%���� ��������� = �������� 5"�+�/ ����� "� ���> � �������9/ �� ��� ��� ���"������%����%� "�����"@ �� ����@ "�<������� ������� "��������� ���� ��� ��������� H����/ "���H������ �"� ���� ���������>/ ���"��/ �<�����������,�������/ � ������� �� ������� "��%���� #�H��' �������%���

S�� ������� �$ C&�������/ ������������/ ���� �% �� "����������� �������%���/ �� ="��� �������� �������� �������������� "�������� ����>�� ��� ��>/ ��� ��� H���@ ���� ���������� D� � ��� ���� "��������� ������������ "��% �� "��H F���> "� �� -$ = ���������/ �����"����� � �����> �������� ��� ����� ��������@� $���/ -$ �+��������� ="��� ��� ������ �������� ������ ���� ��������� �� � ��������/ ���%� ������� ������������������ ����� ������� ��*����&�� ������������

P�� ��� �� ����������� #�����<����=������������!������ "����������������� "��������� ���� ����� ����%�� ��� "��������� �� 1��<�>��J�������� �� ����� �������� "����> �� ��������/ ���� ��� "��H���������������� �������/ ��������������� �������� ������� "�+������ ������������@ H���@ ��<��� ���������&�,����$����*+������%�@/ ���" ��� ���� ���%��/ "��%�� � �

�������/ ������ ��� ���� ���I �������� "������� �������� �� ��� ������H ��/ �������� �< �����������@ ��������@ ��������%� �)��� ���@/ ���"�������%� �)�@ �� ��� ���� ������ ����%��/ ��� "������� ��%�@ �<������������ ����@ ��� ��> �� �"�� ���� ��� �����������@ ��������@ �<"�������$���� ��������� ���� ������������� GG �� B����� �H������� ���@ =������� F���� �� F���� ���� ���� -�"�������/ � ��� �)�� ������ �"� ����������> �������� ����"�������� "��)�<�� ���,�������/ �� ��� ��� ��������� �������%� ������ ������� �� ��� ������ �����H��� "�����"���

�� ������% ��������� �������%� "��� � : ����������� ��� �������� "�� ����� �� ������ ������������� H����� �� �������� �����@ ��������@ ����������� �� ������ J ����@�@ "�����"@/ �����������/ ����+������� ��������� ���� �������� �������� ���%�/ ������� �"��,����� ������������

D�������� �������%� ������> �������� �� �)�@ ��� �"���%<�� 4B�6 ��L� �� ����������/ ����@ ����������� ��������� ��"� ���"������%� &��

Page 85: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

���������%� ���%� "�"�����%��� ��������� O�� ���� ������ �"�����@����@ ����� ������� : ��� � ���������� "� �� ����� �H��� �������� ���)�@ ���� ��� �������� ��������� (�� ������ ��� ���� �������� � ���������� ������� F �� �����"������

���"�'#"�/��#�'%��� %����&��%�#��%�"!���� ������ ������� �������������" ��������@/ �������������@ ���,����/ �� ��������� ��������� �� ��������� H������� -������� ���������/ ���" �� �"������� ���� �������@ ���������@ ����������% ���%/ ��� ��������� �� � ��� ��"�� ���� �����@ ������ ���� "������ ������/ ���" "�� ��������� ������ ��������� ����������� �������� ��������> �����<���� ����� ����� �������%� ��������I�� ������� ������ ��������

D�������� �������%� ���������� � ��� ��� ��� �����������@ H���@ ��������� "������/ ������ �� �"������ ������� ���� "�������� ��������H�������� = �����������@ ��������@ �������@�@ "��% @ ����/ ������ ��������< H�@ ����@ �������� 1�� ��������@ �H =�����@ H���@/ ���" �@ ���<���� �H �������/ 4B2A:4B2B �� �������� "��������� ��� F�"������ ���"���������������@ ��� ��@ ������/ ���������� ���������%� "��%��

J)�������� ���� ���� ����� ��������� �������%� ������� � ��� �)��������� "��H�H�� ����� FH������ "�� ������� "�%���� �������%� ���>�<����� ��������% ���� �)�� ������������ ������� "��������� ������� ;��������/ ���" ������� �������%/ 4B3� �� �������� �"� 3� �)������� ���> "�%����@ "����)+@ ����@�

�%����&��%�D����/��#�.%�/"'�"�)E�#)%�� ��������� 4B�6 �� GFFF L�� �� ��������� �%� �������@ ��������@ ����@ �� "��� @ �)�@ ��� �� �������"��������� ������

�)�� ������ ���� ������ "������ �� �����"���� "�%����/ ���%� ���� ������ ���� ��� ������ �����"����� "��N������ �������>� �)�@ ���� �������� � �������������� �������%� �H��������� �������@ ��������@ "������@ ����@ ���,�������� ���������/ �%� �����/ ���" �� �%� ���� �����@�)���/ ���� ��� "� ������%� "������� �������?

�9 �����������@ H���@ ���� �������@ ��������@ �)�@ "������ ����@ ���<��� ��/

�9 ��������� �������%� ������������� ���������� ���� �����������@ H����@ ����@ ��<��� ���

D�� G�FFF �� �����������@ H���@ ���� ������ ���%�� ���I ���������

Page 86: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

�)���/ �H������ �������@ H���@ ��������I �)�>/ �������� �� �������� ��������@ H���@ "������� ������/ �� �� � ���� "��H������� ������� �����%��������������

F� > ����> ����� �����%� ������������ �>����� �"���%<���� 1%� ��������� ���<�� "�����@/ ���"����������@ ��� �����������@/ ��� �������������@/ ���" "�� �� �������@ ��������@ ���"������ ���������/ ��������� "������� ����% <��� ���"������� "�������

487A �� ����<���� ���������� �%� �)�@ ����/ 4B�6 �� F� L� �� ���������� �%� ���� =������@ �� "�"����@/ 4B�B �� ������� ���������� �%��)�@ ���� ���%� ��� ������ �����������@/ ������������@ �� �������@ ���������@ ���"������ ���������/ ��,�������� ����+�� �����*����/ ���# ������+&# �>������.���+������*���5��������#��$�����#����$���������&�,�#�-��#

��$����� �*� ���-������� ���$����� �������#� $����*�#� ��$����!� �������$���� �-� -��#�����(����������� �$�����-���������6�����

(����% ����������� ��������� = ���������>�> �� �>�� ��I��*�����,��&�� ����+� �����*���: ��� �H������� ���� ����%�� ������

������� �� ��<�� ��/ �H�������� �"������� �>��H 5����� H�� �>��H�� "����I�/ ���%� �%�� �H����� : ����9� $���� ����������� �� ����� ��������� �)�� "����� ���� ����������/ �� � �������� �> ������ "������ = "���H������ ����>/ �������/ ��� ��� �������� ��%��� �� �����%��� �� ���� �������� ���N�������%�����+������*���5���� ������� �� ��<�� ��/ ������ ��� �)�� ����

������� ��� ���������/ ��� ���������� �������� 5�������/ �����<��� ��"���9� ->�� ��% ����������� ���" "�� ���� �)�� "����� �� ����������/ �� ����� ������ "��H������� �� �� ��������� ������� �� ������ �� � ��� �)��"������/ �� ��������� ������ "�������� = ��������� �������%� ����>�

�������������� �� �>�� ��%� ������������ �����@ ��������� ������ "��������� �"���%<�� �� ��H�)�/ ���%� �������%� "�"������ ����� �������� �� ��<�� �� ��������� ���������>�� ����������� �� ���� ���<�)������ ���,����������

(��� ������/ ������I�/ �� ��������� �������%� "������ ������ �������������>�> �� �>�� ��I ����������>/ "������ ������� ���<�� ,��������@? ����H��� ����� ��������� �� �"<�)��� "�������>T =,������� ����� �� ���������� ���,�������� ,���>T "��������� �� �<����"������� ���������/

Page 87: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

������� �����>/ �������@ ������ �� ��� (���������> �������� ������ 5 ���"�������%� ���%�/ ���" �� ����� �)�@ ���� ��� �< ������ ������/ �������������9 ��������� = ���� ����>/ ��� �������%�/ ������ �����%� �)�@ "��% ���< ���% ����>/ �"������ ������ �������� �"���<�� ����� �� �� �������������> : "��H������ �������� ���,����������/ ��������� �������%� ���������� �><�����/ ������ �< �"� �=���� ����������� ��������� �� "������������������ ���� ������������� H���� "������ ���� ����� �� � ����������� ������� ��� ��� �� "��I ���� ��������/ ��� �)�� ���,�������� ��������� ��������%� ������/ � �= ���������� ����� ��� "� ��/ ��� ��� ������ "������@= ����/ �������� �� ����� ���������� �H ��%���

4B�6 �� GFF L� �� ��������� �����% =��� �� �������2����#� ����'�%/ ������ H� ��������� ����� ����,������/ ���%� �=�� �������

���������/ ��� ��������� �������%� ������/ �� �� �������� �����������>/ ��� �)�� ��������� ��� ��������� �)��� ���� ������������� ��������%� ��������%� �)����

(���� ����������� �������� ������� �� ��<�� ��/ ������ ������������ ��� 5"����� �� �������/ "�H���/ ��������� "������> "��%�9/ ���""�� ��<���@�@ �� �� ���@/ �� �� � �� ��� "��H������ �������: �� ����%�� �� �����"���� "�����%�/ �������� ������H��� �� �������/ �� �������"��������@ ���@ ��� "������� ������/ �����<�� ���� = �@ �%����>/ ��<����� �)���� ������������/ "��������� �H ��%��� �@ = ����/ � � ���,����������/ �"�� "� ��/ ��� ���� ������� "����������� �������

�)�@ ����������� �������� ��������/ ���" �� ����� �������%� ����������/���� ��� ��������/ �<����� D�������� �������%� ��������% �)�� � �����"�� ���� �����@ ������ $�� �����/ ��� "��H������ "���������� �������������� �������%� ������ ="������ = ��������� �������%� �������/ "����������� ���� �)�� �������������

4B�6 �� GFFF L� �� ���������� 4� �����"���� ����/ ��� "� ��������I��������� H���� �)�> ����+��� "���������� ������������� H���� ���� �������"�<��<�� ��� ������������������� �������/ ���<���� ��� ="�����/ ��� "�����������/ ���� �%�

�"���� @ �"�������@/ �������@ ����� ��� ����/ =���I ����������� 1%� ������� �N �����������@ H���@ ���� ������ ��� �)�� =���<���� = ����������������%� ������ � �� ��� ���" �3 ���� ���/ ��� �� ��%�@ "�H������ ��������� �� ���� "���������/ "�"������ ������ "������@/ � ��@ �� ����������� �� �� ������ �� "������ ����������> ���� ����>� ����� ���� ��

Page 88: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

��� ����%�� ��� ��� ���" ���� ������������� H���� ������� �� ���� ������"� �������> ����> �"����� �����/ �H������ ������/ ��� ��� =������ �%�����@ ���@ ���� ��� � ���/ ����<�����@ �H"������ = �)�>/ ������� ��������% ��� ��������� ������������� H���� ���� ����> �� ��������� �� = ��>54B�6 �� GFFF L� �� ���������� 4�:43 ����9�

������������� ����� ��� ��� ��������@ ��� ������/ ��� �������� ����,����� ��� �����<�� ="������ = �@ ������ ����������I �� ��> ������������� �� ����������= ����> ��������� ��������

(����������@ H���@ ������������� ������� �� "������%� ��%���� �������� �������� �"���������/ ���� ������ ���� �������/ ������� ���������%� �)��� �� ���������� ������� 5FF �( 2� ���� �� F �� �� : �2 ����9�

�%����&��%��"����/��#�.%�/"'���#�#�%�8.!)% ��� H��� �%�� "���������� ���������/ ���%� ��������� ������� ��������� ��� ���%� � ���������� ������������� ����������� &����������%� ���%� ���������

(������������ H���� "������ ���� ��������� �������%� ��� ���%� ����������>� (������������ H���� ������������ �"������ =������� = ���������� �������%� ��� ���I/ "�������� "������ ����� ���@ �����@ "������@/��� "�<��%��� "�����@ ���%�> ��� ���I/ ���� "������� ������= �� ���>��������>�= �"����> ���������/ � �%���� ��������� ��� ������� �������� ������%��� �������� "���������� �����/ ;�������� 4B3� �� ��������� ���� ����H% ��� ��� ���" ��� = ��� ��� ���I =����<���@ ������@/�� �@ �� ��������@ �������@�

-���������� �"����� �������� ����� ��� ����� ����� ���)"�� ���<�%� �� ��� ������ ��������� ���%�� $��" "�� ����������� ���������� �)��� ������> "�������� ��������/ ���= "�%�% �������� ������/ = ����

�� �� F �� 24 �����"��= ��������� ��� ������� ���H ��������� �������%����������� ��� ���� �N���������� ������������ -���������� ��������/���������� � ��������� �������%� ��������/ ���� ����� ���@ "�������@/ ��� �)�@ "���H�� �"� ���= �����= �� ��� �)�@ ��"�<������ ���H��� � �����/ "��H �� ������ ���= ������= "����/ ��� ���� �)�� ��������=������� ��������� ��� <�%� ���� ��� ������� D������I� ������������������/ ������� ���������/ �� ��� ������ ��� ������������ �� "����������� "���H�%���/ ��� �������� �%�� �����������/ ��� ����������/ � ������I ������ ������������

D������ �������% ����� ���%� ����� ��������� ��&����� ��������������� �������%��/ ������ � ��� ������� ��� ������ "��������� ,�������

Page 89: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

(������������ �������%� �������@ H���@ �������I �������> ����������������� �H�� ������/ ����� � ����������� �� �������@ �)�@ ����@ ��������%� �� � ��������� �������� ����� ����>/ ���������> �� ����������/��� ��� �)�� ���,���������

$��"������%� &����������%� ���%� �������� ��������� �������%� �������� ���" &����������%� "� ����� ���%���� 4B3B �� ����� ����������� �� �@ "�"�������� "���������� ��������/ ��� ��������� ��������%� ��� �)�� &��"�����+������ �� ����� �� ��<���� ���� ���������5FFF �( 4�B ���� � ��9T "�� ����<���� �H ���� �����@ +���� ������������� ��� 47 ��@/ �%� ���� ��"I ��H�������� �� �������� ��� ���� H��@5F� �( �3 ����T F �� 68 ����9 �� ��� (��������� ��������� �������%�������� � ����������� ��� ����@ ��� ����@ �������@ ��������@����@/ �"�� ����@/ �%H��@ ����@/ ����������@ �� �������@ ��<����@����@ �����@/ �� ��� ���������� ���� �"���������� ��������� 5F� �(42� ���� � ��9� D��������� H����� ���" "�� ���<���� �H ���� ��������@������� "� ����� ������ ������� �"��������� ����� ���� �"�)"���������,����� H���� ��������� ��������� 5F �� 6� ����9� $����� ������� �%���������� ���������� "�<������

J ��/ ����� ��������� �� ����� ���,���� ��������������� H���� ���������� $����*�#� ���*+&# ,��������/ ����� ���������� ����������>�> ����"�����I : ���,����� ��� ����������� &����������%� ���%� ����@�

D��������/ ��� ����������� �������% ��� ������� "�<���� ����������� ���I� $��%� ��������� �������%� ������������ "��% �� "������ ��������� <�����/ ���= ����> ������ H� ���%/ ��� ��%�@ ��������� �� ���� =���������� "�<������� (�����@ "������@ �������� ���� �������� ���������>� ����+�<���/ =����� �������� �� �������������� ��������� ���%� "��<�������/ ����������� �������% ���� �)�� =�"%����� S�"%����� ��� �)��������� "��)�<�� ���� �����I� �� ���������� "�<�������� (�� "�<������� ��� H����H�)� �� =������� ��<���/ ��� �)�� "�������� �������� �% �/������ ���������� ��������� �������%� ������� ��� �)�� ������� ��� ������/ ��� ��� ���������� ���������� "�<�������

Page 90: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

F�����������=����������������

(��� ��������� ������� � ���� �����������@ ��������@ ��������/ � �����H���� �"���%<�� �@ ����� : ���%�� ���� ��������/ ����@ �������� ����������� �����������/ �� � "������� "��)��� �� ������ � �H����� ����������� =�������� �� "�"������� $�� "��������� ���@ �������@�@ "��% @ �������� ��������@ ������������ "��% �� ��� ����� ����� �� "� ��������� ���������@ ��������/ ����� �H �@ �����@/ "��H ������� "��H������� ��� �������� ���%��� ��������� "������ �� ������� ����� ����� ���� ��������

D��� ���"������%� &����������%� ���%� ���������� ��<��� ��������"� �������>���� "��% ��/ ������ �@ ���"���� "���> ����> �"���%<�� F�� 32 �����"����/ ������ ��������/ ��� # �������>���� "��% �� ������� ����� �� ���+����� ������������ "��% ��/ ��"%� �� ��������/ ��������������� �����/ ������� �� H����� �< ���� "��������@ � �=/ [���\ �� "����)��� ������ �����"����� �������/ ����/ ���������G�"������ �<�������� ���"�������%� ���%� ����@/ ������@ �������@ ���,����@ ���/ ������>��'�

����������� ������������� "��% ��� ,����� �����I� �� ��� ��� �������@ ������@ "�������@/ ���%� ���"������% ���% ����� ����I ���H�I ������ �� H��� ��� ������ ���� ������@ �"���%<�����

�����������/ ��� �������<���� ��� ������� ���%�� ���I ������� ����>/ ���� ��%�� ��� "�������� = ������H���� D ��� �< �������������>/ �� �� �< �� ���%���> "�"����� ������ ��� ���� <�����������<����� $����� "��%��� "��<����@ ��H����� ������ �����"����� ������� ��"� ����H��� ������)��/ �� � ��� "� ������� "������� ���������� S ���> ���� =��������� ��� ��� ��� ������@ ������@/ ����@ �����> ���= �����% �����I ������/ ����������/ "���"��H����� ���%����@ ��������/ "����+����� L����������% ���% "����"����� H��� �% �� �� ���+���/ ����� ������% ���� �� ��� ������ �>�� ���

���� &����������% ���% ����<���� "�����"�/ ��� �% � ��� �)�� "��������� ��� "��H ������/ ���� "���� ����� �% > ���� �� ������� ��"������� ��/ ���� ������� �� ���� ���I ������� �% >/ �������� ���*�����!���� ������������������� ������/ ���� �%�� �����������/ : ��� "����<����@/ ������ ������� ���"������%� &����������%� ���%� �"��� �/ ���� ������ ��/ ��� ��� =������/ ����� ��"�� "������ ���� "�������� �������� $�� �/ ���" ���%���/ "� �� ���������� ���� �������� ,���>/�������@ "��� @ "��)�= �� ���������� ���"������%� �����%� �"��� ��

Page 91: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

�"���= ���� ���%�� ���� �������� ��������� = ��� ��"� : ����������� 5������������������9 �� ������������ 5������������������9�

�#'(��� ���� 5"����� ���*������ 5��������@ ��������9 ��� ���,�����H���� ���@ �)H�@ � ������@�@ �������@�@ "��% @ ������/ �������� ���I ������ ��� ��������� ���� ��������� (������ �������% ���� ������ =���������� ������� �������@�@ "��% @ �������I �� �������I ���%�=/ �@ �������)�> �� ���������� �� ����/ ,�������� �� ���"�������� �����>/ �" ���������� ����������� �� ���������� ����@ �)H�� �� ����� ���"�������

(����������/ ���" ���%�� ���� �����@ ��������/ ��� ������� �% >5�%� �� <)��� <���%� ���� "������� ���������% <���9 �� ��)�� ������H��� ������� � �< ������ ������� �� "���������/ �H������ ������/ ����@ �������� ��������� ������������� ����� "�<������ (����������� ���" "�� ��� �)�� ��������� ���/ ��� "��������/ ������ �@ ��<������ �� "������ = ������I ������� �������� ����� &�����H��� ���������� �� �"��� �� ������%� �������%��

(���� ����� "���%<��/ ��� ����������� ����� ����H��� �����@ �����%�/�� � ��� ������� �����<���@ ��������� ����@ �� "������@ �� "�������������� ���"������%� &����������%� ���%�/ ���������� �������@ ���,����@ ���/���������@� (����������/ "�<��I� H���� �����������/ ���� ������� �������� �"�������/ ������ �< "������> ���� ����������> ��� �)�� ��������������<������� ���������%�� ����I = "��H������ ������ ����������� �������I ���������/ ��� �� ���� �)�@ � ������ ���" �� ���� �����������

*������� H���� ���������� ����� �"���%<�� ���������� ������>� �����"�������� ���" ����@ �� "��� @/ ������ "� �� ���"������I ���I ����������� ������ ������@ ����� �����@ ��������� �� ������ "������ �������� �����������/ ������� �� ������% �>�� �/ ��� ����� �)�@ "��"�<���������������/ ��� �� ����������� ����� �������� �������%� ����� �� ��������� ��� � ������@�@ �� �� ������@ �������@�@ "��% @ ���%����

�������@ ���,����@ ���%� ������ �������� �������/ ��� ����@/ "����������@ ������������/ ��� ����� ������ "������� 4B�6 �� F� L� �� ����������� �%� �������� ���� =������@ �� "�"����@ ������� #������������' �� #������������' ����������/ � �����������@�@ H���@ �������@�@"��% @ ������ ��������� = #���������������' �� #����������������'� #(���������@�@' ��� ������ H� (�������� "�������� �����>/ ���� ���� �� ���������@ �)���� ��/ ���� ��� ������� �>�� ���/ �� ��<����� ���������� ��������/ ���� ���������� "��H������� ��������H��� ����� ������ ����

Page 92: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

�I = "��H� ������I/ ��� #�����������'/ ��� #������������' ������������� �������@ ���%���/ �� ������� &����������%� ���%� ��������� ���"�@ ������� ����� ��������� $��� ���������@ �� ����������@ ����@������� ����"�������� ��������� ����@ ������@ "�������@/ ���� #�������������' �� ���%�� ���I �H����� ����>�

(��������� �������� "������% ��H����� "��%��� 4B3B �� FFF �������������> �%� � ��� �� ���� ����������� (��������� 3 �����"���� =���������� 4B�6 �� F� L� �� ���������� ����� ���������/ ������ ���� ������ �������� ���� �������� ���%���� $��" "�� ���� ��������� �>��H�� �����@/ ���� ���� ������%� �<��� �>�� ���� "���������� ���%�@ ����������@ ��� ������� $��?

49 ���,����� H���� �������@�@ "��% @/ ���" "�� ���� ���� �� ��������@�)��@/ =������@ = H�@ �������@�@ "��% @ ���%�=/ ������T

�9 ���@ ���� ���� �� ��������@ �)��@ ������/ =�������� =�������� = �� ����+���� "���"��H����� ���%�����/ "������������� ���,����� H����� �� ����������� ��� ���� ����������/ ��� �� �< ��� ���@/ �� ��� H� ������������"����/ �� � ���� ���� ���� ���� ��������@ �)����/ =�������� �� ����+���� "���"��H����� ���%�����/ �������� H���� �����������?

�9 ���� ������� > �< ���� "���������� ���>T�9 ���� ��������= �������>�=/ ��� �����> �H ���� <���>T�9 ������� �N������ ������T�9 ����� ���� �"������� ����������� ���� =������@ �� "�"����@T29 "���"��H����� ���%���@ �� �������@�@ "��% @/ "�����<�@ "��H�

�"��"�<����� ����<���/ ������T39 ������������ �H���������� ���%���@/ ���������@ �� ��������� ����

�<��/ �����H���@ ���"����� �� ������������ �<�����/ ��������T79 ����"����� H���� ��������/ ���� "��H�� ���%���� �"������H���

������� ����@/ ��� "���"��H���@ =����<������ "��% ���/ ��"%�I ���������� = � ������������ ��������� �)����/ �� � ������� �H������ ������ ��������� ���� =������@ �� "�"����@T

A9 �$ �� ��"%� ��������@ �������@�@ "��% @/ ��,������@ "� �� -$������> �������� �$ C&������� 3� �����"����/ �������

(����������� �������� �������� �� ��� ���� "��������/ �� �� ��������/ ��� ��� "������������ ������ ��� �������@�@ "��% @ ������ ����� ���� ��������� ���� �������� ���������

Page 93: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

F �� 33 �����"���� 2 "������ ��������� ��� ������ ������������ ��������� �>�� ��/ �����������/ ��� �� "������ �H�������� �H ������@ ������@/��� ��������� "�����/ �����%� �"������� �� ��� �� ������ "���������������@ ���,����@ ��� �)�� ��������@/ ��� �%� ���� �����@ "��)��<�� ��������� ����������� � ��� �H�������� �H ������@ ������@/ ���%���� �H��� � ���������� ������> ��� �� ������� �H������ ����> �������������� �����)���� ��� �� ����/ ��� �=/ �������� "��% @ �H���%������ "��H"�����>/ ������ ��� ���� ���������/ ���� "��H��������

��������@ �������@�@ "��% @ ����� �>���> �"���%<�� ������������� =���������� �� �� ������� *�"������� =�������� ������ ��� � ������ 5�����9 ��� ������������ ��� �)�� "������������ 5"�����%� �� =��H����� =�����@�= �+��>9/ "��,���%� ���� ��������@ ���� �������� ������/ �������� ���� ��������� ����)���/ �������%� ����� �"��� �� ��������/ �"������+���@ "�������� ������@ "��� )���/ ������@ "�����@ �� �@ �� ���+�����@ �������� "���"��H����� 5"����+��@9 ����@/ ������@ ;����@ �>���� �� �)��@/ "�����<�@ �������@�@ "��% @ �����/ ������� D����������� ���� ��� "� ����@ =������ ��������/ ��� � ������ �� ���� "�������� "��H������� �������I ����� �������� "���"��H����� �������� �������� ����������� �������� "� �� ���"������%� ���%� ������

�� ����� H��� ��������� �� ���"������%� &����������%� ���%� ���������/ ������������ �� ���������� �������/ ����� "����%��/ �� ��4B�6 �� L� ��/ �� 4B3B �� ����� ���������� �� �@ "�"��������� "���������� ����������� <���� #"����+����'/ ���� "����+�����%� ����� "�"������ "���%�� ,�������� ��� GFG ��/ � "����+���������%����� ������� "��������� ���� ��� ��������� �� ��� �>��� ������@ ���"����� ���������� = ��� "���@ �<���=�

-� "����+��@ ������� �����I ��������� �H���� ������)� �� "������ ���������"�� : "����+������� ����� �+����/ �,����� �� �����@ ������� H����"������% ��<��� ��H�����/ �)��� �� ��� ���"����������/ ��� ����"����������� ���������� ���,�������/ � ��� ������� �H �@ "����+������� �������� �� > ����> ���� ����������� ��������� ����� ,�����

FH �������� ���%�@ ��������@ �� ���@ �������@ ����@ ����� ��"�����/��� "����+��@ �)���� ��� "���� ����� ���� ���� ���� ��������@/ =�������� ���� ���+���� "���"��H����� ���%�����/ �)�����/ ���%� "����+����% ���� ������%�� 5FFF �( 3 ����9/ � "���� "����+���� "��"�<=����� ������������/ �� � ���������� FFF �( 3 �� F �� 33 �����"������ ��������� ������������

Page 94: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

(��� ���% �H "�����"� ����<�� �������/ ��������� ���"���������������/ �� �"������������� ������������� "��% ��� 5��� ������� �������>���� "��% ��/ �������� F �� 32 �����"����9/ "��N����� ������ ���"������� ��������/ �� ��� ��� ������ �����+�>�

����� ������� ����������� ������������ : �H�������� �H ������@ �������@/ ������ F �� 33 �����"���� 2 "���� �� ��� �������� �H�����/ �� ���"������%/ ������ ���� ����� �"������ H�� ����������/ : ��� ��� �=������� �%� ���� �����@ "��)�<��� 1�"�������%� ���,������� �����������/ �������� "������� F ��/ ���� "���%<��/ ��� "���H��� ���������� ������� ��� �����%� ���"������ �>�� ���� �� ������������ �H���������� ���@���� $������ ������� ������������ ���<���� ����� "� ������/ ��%"������" �����@ ������@� $��� �� ���"� "����+������ $����� �� �������� �"�������%��� �� "������ �H����� ����>/ ��� �)�@ ��"�<���� ���" ������������/ ���� �%� ��"������@ "��<����@ ������� ����> ���� ��%"���

$��%� �������/ �� ���"������%� ���%� �����%��� #$��"������%� ���%��"�����<��' 54B87 ��9 "������� �"���%<����/ ��� #"����+����� ������� �������/ �� ���+���� = �)����/ �=�������� = � ������>�> ��������I/ ��������> "��H������ �<�� ���� ����� > ���> "��H �<����� �������' 5 82/"� 3289/ ��� �������/ �� ��� �������� �"� ����� F �� 33 �����"���� 2 "������ �>�� ��/ �H����������� ����������� 5"����+����9 �H ������@ ������@� (����� �����/ ��� ������� *�"������� ������������ ��� ��� "� ����@=������� 6 �������� FF �������� ��������� �� ������� *�"������� ���������� ������ �� "���"��H����� � ������ =������� 4� �����"���� ����� �%�������� "��H������� � ������� ������%� ������� ��� "���������� "������%���/ ���" "�� �� "����+�������� ��������/ �������� ���������� "��"�<������ ���"������%� &����������%� ���%� ���@ ������������

�%/#'(��� ��� : ��� ��<������� ���� �������� ��������/ ���� �����H���� ����� �� �� �������� �� ������ ���������� ��������� �% >"��H "��H�����>�

(��> ������������� "���������@ ����@ ��"I ������ �������>����� "��% �� ��������/ ������ ���� �"������������ ������/ "���+�<���/���� ����@ �� ��������@�@ �"����@ ��"�<@ �������� : �������� ������T<����������/ ���� ����"������� �� �"�������/ ���� ��������/ �����������/ ����� ������@ �� ���������@ ������@ ������/ ������/ ���������� �������@�@ "��% @ "�������@ �������� �"��������� ������/ �������� ��

Page 95: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

����������� �����"����/ ����@:�� �����@ �� ����������@ ����@ 5��������@�@�"����@9 "��������/ ���@ ��� ��@ ������������

D����������� ����� ���%� ��������� ����� �������� : ��� �����"� �������@ "�<���@/ ���������@ ���� ��� ���������@� ���H ������������� � ��� �)�� ��������� ������/ � ���� ������� ������ �� ��� �������� ��� ���� ���� �� ���� "����%��� ������ ����� �� � ����������������� ��� ��������� ����� ��������/ �� ��������N��� ���"� ������������� �� "������ ����� �� N��� ,���� ���������� "������

����I = ������I ������������ ��������� ����� "�� ���"������ ������ �"��� � ���" �� �����������/ ���� �� ���"� ���� ����������/ �H�������������� �� ��� ��= "������>/ ������ �������� FFF �( ����������

FH ���@ �������� �H������@ ����������@ ��� ����@ �H���H��� ��� ������ �������� ����������� : �������� ��������%�/ ������@ �)�@ �� ���"��% @ ������ ��� ����������@ : <��������@/ ���� ����"�����@/ ����%� "����%�@/ ��������@/ �� "�������� ��� "���������� �������@�@ "���% @ �"��������� "���������� ���� ������ ���%�� �������@�@ "��% @"���������/ "���� ��)���� �@ �������� J ��/ ���� ������� �� ��� �%��%�� �����I ���,���>/ ���%� ���� ����� ����� �������� ��� ���@ ���%��������������@�@/ �"�� �H ������� ��������� D����<�� ���� = ���/ ���"�������% ���% �H ��%� ������� �� � ��������� ���������@ �� �����������@ ����� ����@ "���������� �>�� ���

��� �&�"���! ���������� "������ �� "��,���� "��� �� �������� ����,����� ����������/ ������� ���������/ �� �� �������������/ �� �>�� �/ �� ��� ������� �����@/ ���������@ �� �@ �������/ �� �"�<��<�� ��������"�����@/ ���������@ ������������ "��% ��/ ������ ��������@�����I = "��H� ������/ �� ��� ������� ���� ���������� �� ��� ��� ���" ������ �������� ��������� ���������� ������> "��������� �����������%� ������������� �H������ ����� "�<��%������

�� /&�#�1)1���)!*1��%�"!"������!)��� $��/ ��� �������� �)�@ ���������� ���"������%� ���%� ����@/ �������%� ������/ � ������������� H���� : �������� ���,����� ��� "������ �<��������/ ��� �)�@ ���������� "�����%���/ ���� "������� ��%�@ ���������� �� �� "������ ���� ������/ ���"������� &����������%� ���%� ���������/ �� H��� �������� �������� ������������� �������>���� "��% �� 5F �� 8� ����9�

���� ���������!)������� "���/�#���� @��������� ������ �� ������/ ������

Page 96: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

������������� �������%� "������%� �� �����%� �������%� <����� ���/ �������@ ��� "�������� "�������� ���������� �� �"�����@ �<����� �����$��@������ �������� ������� ��&���� �� ��������

$��"������% ���% �@ ������� �������� $�� ��������� ����������@��������@ ��������� ���"������%� ���H��%� ��������/ �������� �������������� �N ����� �������� ��"��������� ��������� �� "����� ����� (�������� "����%��� �� �������������/ ���" �� ���%� "����%���/ �=��������� =������������� �������%� �������@�@ "��% @ ���%�= �� "� �� ���� �����I"��%�= "���������� �������������� �� ����� ��������� ����� ���������/ ���� �� ��� ���%�� ������= ����>/ ��������> ���� �����

���&�'% ����"�5"����� "���� : ����%��9 : ����� �H �����������@�@ H����@ �,������� ����� 5��<������� ����������9/ = ������� ��%��� �� "��H������� ����� �����@ +����� ����������� �� "���������� �= H���� ������ "��� �� �������� ���� ��� � ������� 4B�6 �� F� L� �� ����������� "���� FFF �������T �)�@ ���� ��� : "�"������ �� ������/ ����� �N���������������� N��� �����

����� �������@ �� ���������� �����@ ���"�������@ "�"����@ : "����������� ������������ ;�� ��� ��������� ��� "��� "�����������/ ����� �= ���������? ������������� ���� �) ��������/ �����/ �H����� ����> �%�����>/ �� ���%���� ������������ = ��������� ���� ������ �%�? � ��� �����������/ ��<���@�@ �� �����@ ���������/ ����@ �� ����@ �H �"��"��� �������%��H�����/ �������%� "���������/ "���"��N����� ���������� �� ����

(��� �����/ "�� ���= ���� "���@���� "�����������/ � ������ �������"������ �= "������� ����� ��� ����� ������@ "������@/ ��� ���������@"����������� =������� "����> �<����= : ������ <����� �"� "��H�����>��� � ���������/ ��� "����������� "�������<����� ���� "��%����/ ��� ��� �)�� �������� ����������� ������������ "������� ���������� ����I/ �� � ��� ���������� =������/ �� ��� ���� "����� �����> "��%�= "��������� ���/ ��� ���������@ �H����� ���� "��� �H����@�

������� "��������� ���� ��� ���� ��� ����@/ ��� ������@ ,�H������� ��"��@ ������������ ��<������� "����������� �� ���� ��������� �������/ ��� H����H���� "�<������ ���"������%� ���%� ������� $����� �@ �������"�����% D������ � �� $����� $($�

�.�&*�" @� ��� ���%��� �����������/ �����/ "������������ �������������� �������%� ������������� "��% ���/ �%������ ��� ���,���>/ "����������I� = "��H������ ��������%� �����@ �����> �� �������� �����> ��������

Page 97: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

<���@ �"� �=� ���H������ ���������� ������ <����� <��� �� ���"� ������������ 54B�6 �� F� L� �� ���������� ����� FF �������9�

D ��� <��� ��/ �� �� ��� ������ "���H����������/ �����#� ������/�H���"���� �H �����@/ ��������@�@ �"����@ �� "���������@ ����@/ ��� ����%�� �����������/ �������/ �� �� ������ �� "��H������ ����� ,����/ ���<�� ���� 5���� �� "��H������ ���"����� ����������9/ �� ������ <���� ���� �������/ �� ����� ��������� ������ ���� ���� ������� �� ���������� ����� �"�� ��<��� ���� ������� ������� "��������� ���� ����� �������@ ���"����� ����������� $��� <��� @ ������� ���"������%� ���%�"�<�)��� ������� � �����������/ � "������ "�"������������ ����� ���������/ �����<�� ���� = ���/ ��� �� ���� ������� : "��H������ �<�� ����� �� ���"����� �����������

M)�@ ������/ ��������� ��� ������� ���� ����������� �������%� "��������/ "�������� "��H�������/ ���� H��"��� 0< ��� �� "� �� �������������� =�������� ��� ��������� ����<������� ���������%�� D������������������� *�"������� ���������� ����<������ =�������� �������> "��������� � ���� ����������@/ � ���� "������ @ ����������@ ����������@ ��� ������� 5J( AA ����9�

H ���" : ��� �����/ ����>� ���"�� ���� "������ I� �" ����� � "�������/ �������� �� ��������� ������ <����� ����� �H �����������@ H���@�����@ ����� �� �������� �����> ��� "������ "��N�� �� N������ $��" H��"��>���� �"���%<���� 4B�6 �� F� L� �� ���������� ����� �B �����"�����-��������� �����/ N��"�� ����� �������� ������� �� ��� �)�� ���������

$�� � ���"������% ���% H��� ����� ������ ��� H��"� �������@ ������@ "��)�=/ � ������@ �"���%<��> "����� �����������@ =������@ ������@ 5���" "�� �� ���� ��������@9 ���"�������� $��%� �"���� � �%����� ������ ������ �������� ��������� ������/ �������� �H�������H��"��%����� � ��� ���� �����/ �������/ ������������� H���� �����������/ ���� ��� ���� �����@ �����/ � �)��� #����� �H �����������@H���@ �����@ �����'�

������/ H��"��%���� � ��� ����/ �� �� ������ ���/ ������ "��������

�/ ���� �!����#���������-�0���"-1��2� �� �3������� ������� ��������4����� ���� �� ������������0�����������������������������������-��������������4����2������ �������������' �2��������#� �������������$5��������6�����2���7!����#������"���� ���� ����$��� � ��������� ��� ����#

Page 98: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

�� ����� ���"������% ���% ���� ���������� �=�������� ���������� �������@ "�����"���@ �������@� (������ �������% ���� "��� ���������/ �������,�������� ��� ���"��/ ����> ���<���� �� �����<���� ������/ ����� �����)�� ��� ��� �� "��� ������� ��� �������� �������%� �� �������� "�����"��@ =������ 5AA9/ � ���������I �< H��"��%���> ������� ������� *��"������� J( A2 �����"�����

V��"��%����� ���� ��� "��"�<=������ ���"������%� ���%� "�<�����/�< ���= ����� ��� �)�� �������� "� �� �= ������������ �������%� =�������������<�� ���� = ���"������%� ���%� ������� ������������ �H���������� ������� �� ����� �"�������/ F �� �%� H��"��%���� =���������� ������ ����������;�� "�������� 3A �����"���� 2 "������ ������? #(��,����� H���� ��������@�@ "��% @ �����/ ������ �������� "��N�N��� N���� ���"����� ����������� �� N����/ ������ ��� "��������/ ����� �������� �� �% ������� H��� ����������� ������ ��,�������>/ �������> �����I ���I/ ��������� H��"��%�������/ �� ��,�������> ���� ��"������%����� �� �>����� �� �����%"������� J ��/ ���� ����� �"������� ���%� = ���� �������� ������> �� �� ���� ����� � ��� ���" �� N��"�/ �� ��� ��� ��� ����� H��"��%����'�

;� ,��������% ��H���/ ��� ���"���@ ��������@ �������� ����� �)��������� H��"���/ �� � �� �� ��� ����� �������>���� "��% �� ����������> ��,�������>� (��� �����/ F �� 3A �����"����/ �H������� ������� H��"��%������ �� H��"���/ ���� ��� "��H�H��� "��%� �������@�@ "��% @ ������/ ����H"���� �@ ����/ ��������� 4B�6 �� L� �� �����������

�������@�@ "��% @ ����� : H��"��/ ���" ���%�� ��������/ ����������� ���� �������� �������/ �� ��� "������� = ������I ��� ���/ ��� H��"���%��� -� ��� � ����� � ��� ���" �� H��"�/ �� � ��� ����� ���� ����%������ ��,�������> �)����� ���,�������� ���� �� � "� ��/ ��� ���/ ��� I�H��"��%���� ����> "��H������ ���"����� ����������/ �=<� = ���� ��������>���� "��% ���

(������ ������ �� ����"�������� H��"� �� ���� <��� � ���"������ !�������������� ����������� "�<���� ��� �����% ���,����/ ���������� <��� �"�����������I ���,����� �������%� ������������� "��% ����

��� ���� H������@ ���"���������� �� ������ ���,������� ���������� "�'8� ���� ������ ������� �%� ���������H�� ���� "������%��/ ���� =�������@ �� "�"����@ � �������� �� ���%�� �"����%���> �"������>� $������� 4B�6 �� L� �� ��������@ ���������/ �� 4B3B �� ����� �����������/ �� ���"������%� "�"�����%� ���%� ������ ������� �@/ ���" �������

Page 99: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

�����@�@ �� ���" ���� �������@/ ����@� -�������� � ����> �������� ��������%� �� ���������%� ������/ ������+����� �������/ �������� �,����� H�����/ ��<��� �)���� "���������� ��������� ���%��� ���������� �� ���������+������ ������ "��%�= �, �������/ �� ����/ D����� ���/ (�� �������� D����������� �������@ "���������� "������� � ����> ���� ��<���� �� �������� ��� ��� ���"�������@ ���,�����@ �� ,����@� �� �� @ �����@ �%� �������� �� ��������� ������� ��"�������%� ���,������� "�������� F �� 36 �����"���� ���� ��,���������� �������� �"���%<�����

-������� : ��� �����/ �����?�9 �"������� �<�������� ����� ���� �<����� ������ �������� ����

,����� ���T�9 �H ����@�@ ����� ��� ��������� ���� ��������T�9 ���� �������� ��������� ��� ������ �%� ������%� ������ �� �H

����@�@ ���,����� H���� �� ��� ����� ��� ��� "�<��%��� ����������� ����� ������/ ����� ���H������� ���� ����>/ "�<��%�> �� �����> �� "������� � �� ����������� ������ "�� ,�������� ������������/ "�������������� ��� H���� ������������� "��% ���T

�9 �%�� �� ���,����� H���� "������/ �� �����/ ������ �������� ����,����� N���� ��������������� ����������T

9 �%�� ���,����� H���� �������@�@ "��% @ ����� ��,9 �%�� ��@���� �������%�/ ���� �%�� ���,����� H����/ ���" ��� �������@�

�@ "��% @ ����� �,�������� �<������� =��������M����/ ��� ������� � "���������� ��� ������� H�� �"���%<���

"�������(������ �"� �������� �������>/ ����� �������/ ��� �= �<������ :

�"����� �� ���+�����/ "������� ����� �� ����� �H �����������@�@ H���@��������� �� �������� �������� ������� : "������/ ��� �������� �������������� H���� "��%� ��������@ ��������� ���� ��������� �"���%<���������� �"� �������> ����������� ���� ����� ,���> : � ����������� �� ���������%� 5�< ��<����> "��H�����>/ "����> ������=/ �< �����%���&����� ����������> �� "���9 �H������ -����������/ ��� ��������������� ������ ����� ���H��@ ����� �H�� ��� � ��� H���� ���������� ����� ����>� �"���%<�� �������� ��������� �������� �������� ��������� ��� �������@ "����%�@/ "���@��@ = ������> �<����� ��������%� ���"��������������������� �� ����� ��� �������������@ ���� ���������

Page 100: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

(��" �����/ ���/ ��� �)�@ "��"�<����� ��������/ ����� ���� ��������� ����� NN�� ���������� ���������� $��� ��%����� ���������� �"���%<����/�<����� ���%� ������� �"�������@ ������/ ����� ������/ ��� ������������ ��<�� ����@/ ������� ����� �)�@ "�������� �������@ ��� �������

��<��%���/ ��� ��������@ ���� �� �%� ���������%� �< �������@ ��������/ �� �% ���� �������% ����� �� �< ���� ��������/ �"�� �< �@ "������>���������I <��>� (��� �����/ ������������� ��������� �� ��%� "�����"�/�������% ������� � �< ���� �� ��@ �������/ �� � ���� ����� �<������������ ,�+���@ ����@ �������������� ������/ �������� ����� �������@����������� �������� "��N ����� �"����������� H����� �������%� ����������%� "�����"��/ �������������/ ��� �H ��� ���������� �����@ �%��% ������� �������%��/ ��� ������� H���������%� ���"������%� ���%� "�����"���

-�������/ ���� �� �%�� �����������/ ����� ��� ��������� ���������� ���,����/ ���%� �� ������� "� �� $($ �������� �����,�������� ���"���� ������������ �� ������������ <�������� ����+�<���/ 4B6A �� �� �������� ������� 42 �������@� $���� "������ =���% H���������%� ���"�������%� ���%� ������� ��> : ���� ��<��� �������� ��/ ���� ����� �"�����������/ �������� ���"�������@ �������@ ���,����@ ���� D������ ���� "���� ���������/ �� �� "������� � �����@ ��������@ "������� �������� ��������� "��H ������/ ����������� �� ���������+�� �� ����+��� �������� =��������� "����%/ ��� ���" �������@ �� ���������@ �%�� ���� ������/ ������ �������@ ���,����@ ���% �%�� ��������� ����@/ � �����������@ �������@ "���������� �� �@ �"��� �� ����������

S ��� ���� ����<�� �� "������� F ��/ ������ ��������/ ��� ������������� ���%� �������� ���������� �� ���� �������� �������� $�� � "����I� = ������I �������� �%�� �������� ���� �������� �� ��� �)�� ����������� ����<������� ���������%� "� �� �= "�%������ �������%� =������������ �H������ ��� ��������/ ������ ���������� ��� "����% ����������>�

����� ��������� ��� ������������� ��������%����/ ����@ ����<������ ����������% ��������� ��� ��� ���"�������@ ���%� ���@� ��� ���%���������&����*�+(��� � ������ ������ "���������� �������@ ���@/ � �������@�@ "��% @ �� �������@ ��"�@ ��������� ������� ��������� �"�������� "��H ���> �������I�

����� ������� ���������/ ������ "��������� "��H �������@ "����������� "������>/ �������> ����= "����@ �"�� �����%�� ��������������� �������%��/ ���� 4B8B �� �$ � "������ (�������� �%� �����

Page 101: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

�� �������@ ��������/ "����������/ ,���������� �� �"������ 5379�J F �� ���%�@ "�<���@/ (��������� �������� ���" "�� "��"�<=�������� ���� �����/ ����� �"������� �<���������� ���/ ��� ��������@ ��������� ����������� �������� ��������� ����� H���� ���������I/ �%��������� = �������%� �����������I ��������> ���� ��� ��������= ��������>�

(�������� "��"�<��� ������ ������� ���� ������ �����������/"�<��<������ ���@ ��������@ �������/ �� ="��� ��� �> "�����H������H���� ������ ������ ���� �����/ ���� �H����� ������������� ��������%��� ������ ��� ���"� H��� (��������� �����/ J( �%�� ������������� ����������� ���%����

Page 102: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

I����������������=��������=������������7�,��

����@ �� �@ ��������� ����@ ������ �������� �������/ ��� �� �����������%��/ �� �� <� % ���� ����� �� <������� ������+������ ����� "�"���������"�����H��@ <����@ ������ ���� "� ����� "�������I ������ �� "� �����/�%����/ ���� �"�������/ ����I "����������� ���������� ��������/ �������� ���%+����� $�� "��������� �H������ H��������� ���� ������� "������ ������ �����%�%�/ ���� ����� �����"���� <�� ��� �% >/ "��"�%�% �� ������ ������� ������ ��������� ���/ ��� <�� �� ��%�@ �������� = ��� "���H��� ����������

;�������� ����� ���)����� ������� ������ ���%�% ����> ���������>������� �% ��� "���%�� ������� "�������� ���� ������/ �"�)"���� ��&��������� ����������/ �" �������� �������� ������� "��)�����/ "����������������� �� ��������/ ��������� ���������/ ������ �� H���������/ �������� �� �%����� ���� ���������� �&������ �� ����� ����� ������� $�&����� �� ��&����� ��@ "�<�� ��/ <�� ��� �)������� ������ �����,�� : �������������� ���������������� �����/ =�����@ �� �H%�@/ "���+�<���/ ���"<�������@ ���������@ ����@/ =�����@ �������@ ��������� "������@ ���)������

-��)��� ������ �)H�� ����> ������� ���)����� ����� �= �H�������/ �H����� =�����@ �� "���������� ����@� $��������/ �������H��/ ����/ �������� ���������� �H����� ������ �� �� ��%��� �������%� ��������/ �%��%���% &�����+���� ��������� "������ �� ������� �������� ����� <�����@ <)��� ��H�� ����/ ������ ���"������� ���� �)"�/ ���" �� <)��� L������H����/ ���" ������� ���"������%� ���%� "�����"�/ ��I ���"���� ����������/ ������ ������� �<��������� ���� ���@ �"��� � ��� �"�����@ ����� �����@ �����@ �����@� -���� =�����+�����/ ��� �H����@ <�����>/ �� ���)�@ ���<���� ����@ �)H�@ H����������@ ����@ �)���� "������/ �� ���)�@ ��������������/ ���" �� ���������/ �� � ����� �� �������� ����,������ ��)�@ #=�"������' = ��� ����@ ��������� ��������@ �%����

1�� ����%� ���� �����<���� ������� ��� ����@ �)H�@ ������/ "����+�<���/ ������/ �<�������� �� � ������ ���%�� �� H��%���� ��� �������� ���� �������<���� J�<����� ���>���� ����% ������� �� "�����@ �)H�@ ������/ ��� ������ ��������/ ������ ��%���� ��/ �� ���� ����� "�"������� ���������� #����� � ����' ������� $���@ "����� @ �)�� �� G�FFF��/ ������ ��<������� "�������� �� ������ �)���� ���@ "������@/ ���������@ ���������� #����� > ���>'/ ������� F� ��� ��������� �� ������"�%�������� ���"������� &����������� ����/ ��������� "������@ �� ��

Page 103: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

���@ "����������� ���� ��������� �� � ���������� ���������� �� ������� ���"������%� ���%� ���������� =������������ ���������

1���� ��������� "������ �� ������ � ��������� H� ���"��������@ �������@ H��������? 487A �� �)�@ ���� ����������/ 48A8 �� 1����������%� �"�� ����@�@ �� "�� ��@�@ ����@ ����������/ 48BB �� 1���������� �%� �� ��� ����������@ �� <�� ��� �)� ����"�������@ ����@ ���������� �<��������/ 4B�6 �� ����� L� �� ��������@/ 4B�7 �� ������ "��������� �%� �������@�@/ ������ @ �� ������@ ���@/ ���" "�� ���������� ���� ���� ����� ����@ �<��������/ 4B37 �� $��"�������� ����� ��������� �������� 5439/ 4B3B �� ����� ���������� �%� ���� ���@�"��� �� �� �@ 4B66 �� "�"������ "���������/ 4B73 �� L� �� ����)���������@ �"��� �� �������� ���,����� ��� ���������/ 4B64 �� -�������� �%� �������� ���������� �)�@ �� �������@ �� � �� �� ��%� �����������= ����> �� ����� ������� ��������� ����@ �)H��/ 4B66 �� (��������� �%� ������� �� ������� "��H�H�� "������ ������ �"������ �<���������/ 4B8� �� (�������� �%� ��� ����@ ="�������@ ����@/ ���� ��� �)��������� "���� <����������� ���� ����� ������������/ ��������� �<��������� ���� �"�������� 5�� ����� ��� "�"������ "���������9/ 4B66 ��(�������� �%� "��H"%�����@ ���@ ���������/ ���"���/ ������ �� "�������� �<�������� �� �%� �@ �����������/ 4BB8 �� $��"�������� �����<������ ����� *���� �������� 5739 �� ���

(��� �����@ ������� �������%�/ ���������� ���� =�������� �� "�"�������/ ��� "�����"@ �� ����@/ ����������@ ��������@ ��������� "�������@ �� ����@ �"���������/ ������� (�������� "������@ �� ����@ ���������� : ��� ���"������%� ������@ �"�����@ ������� �������%�/ ����@ �������: �H�� �� ������@ �� ��������@ ���� "�������@ ���� ��� ��� ���� �����<����� ;��� �������%� ���������� �� ������@ �"�����@ "�������� �� �������/���%� ��� "��������� ��������� �������@�@ "��% @ ��������/ ����������� H������ �� ������@ ��� ���@ �������

;�� "���� ����� ������� ��������� 4B�6 �� F� L� �� ���������� D�������@ �%� �������� ���� =������@ �� "�"����@ �� �����"���� �����/ ���#������������� ���������� ������� ��� "��������� <���� "�������"��H������� "������'/ ���� ��"� "���>�� ��������� ������� ����������� ����,������ ,���������

���������� "��"�<=�����/ ��� H�� �� ���� ���� ������������ ����������������/ "� �� ���= ���� �������� ��������� ������� ����@ "��

Page 104: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

�������@ ���@ ���� D������ � ���� ���������� ����������/ ��� ����%�� D�������� ��� ���"������%� "�"�����%� ���%� �����/ ���%� �@ "������� �������� ����� �������%��

������"��/ ���������� "���������� ���� "������/ =��������� �� 4BA7�� $*(( ���"������%� ���,������� �+���������/ �� 4BA8 �� �$ ��+��������� #��� ��� ����@ ������ �������@ ���,����@ ���'� ���� �������� ��������� ��� ��H����/ �� F �� 27 �����"���� � ��� "����������� L� �� ���%� �� ���@ �%����@ �������@ "�����"��/ �� �� "��������� <���� #������'� !�� ��������/ ���/ #����� �� ������ ���������� ���,������/ ���,����� H���@ ���% "��������� ��������� �������� "������ �%�� �������'� ;� "� ������% �������% "�"������ ����� ���������? #1����<���� ������� ������/ H�������/ ��<�� �� �� ���������� ������/ �������� "������� �������� �� <���� �� ������ ��������� @ �����@'�

�����.�'#����%'# !" : ��� =�����@ �)H�@ �� ��"@ ������/ ���� ��&����/ �������% �� ����� "�����%�/ ���������� ������� "��H������� "�������<���� �� �= �����������

�����.�'#�'%�#8�� : ��������� "������@ "���������� �� �������������/ �)��� �� �������%��

D����<�� ���� = ���,����� "��<����� �� = ���/ �� ���� ���� �����������H���� ���> "��"�<=���/ �� �/ ����� ������������� H���� "������ ��<��� ��������� ��������@ ��������@ �� ���"������%� ���%� ���������@ ���������@ �� "��"������@ ����@/ � ������������@ ��������� "������@ �� ����@ ���������> �� ���� ���@ �"��� >/ �������� ������� ����<���� ���� �������������� �� �� ������@ �������

$��"������%� ��������%� �� "�"�����%� ��������@ ���%� "�������� =�� ���%�� �� ���������� "��"�<���� H� �"����)� ��������� "������@ �� ����@������� "�����"�� �� ���"������%� ���%� ������?

U �����<���� ������� ��������� "������ 5 ������/ H�������/ ���<�� ��9 �� ������/ �������� "������� "���� �����@ ��<������@ �������� �������� @ �����@ ���� ��H�� ���> <�� ��� ����=T

U �����<���� ������� ��������� "������ �� ������/ �������������� �� ����� "������� ������ �"������ ����%� �"�����/ �� ������I �� ����> <��>T

U ��������� ���,���� ������������@ H���@ "��� � : ������ ������

Page 105: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

�������� �� ����� ��������� ������ ��� ���������@/ ���" "�� ������������ ����� ��� ���� ������� ��� ������@ �����@?

U ���� ���@ �"��� ��/ =�������� �"�����>�> ����@ �� ����@/ ���" ����������� "�<��<����� ������@ �����/ �"��� >/ "�����"��T

U ��������@ �� ,�+���@ ����@ ���������%� �< ���� =������@ �� "�"����@/��������@ �� ��������� "�����%��� �� �������/ "�<����> "�����"��T

U �������@ ���@ ����������� ������� �������� �� ����������� ���� � ���"������% ���%T

U �������/ =�� ����� ���� �"�� ���������� ����@ �)H�@ �������/ "����%���� ������� ������ ��������� "������ �� ������/ ������� �������%"������ =���������/ �� ��� ������� ������<�� ���"������%� ���%� �������

������ �������������� H����� ��������� H�@ �"�����@ "�����"@ �� �����@/ � ������������@ ��������� "������ �� ������/ ��������� ������� "�������� �H�� �� ��� �����@ "�������@ �� "������/ ��� ����� ���� ��������� ���,������ ������@ ���������H�� <����@ ���������/ ��H��������������������� ���������

����� ��������� "�����%� 5�� ������9 ��� ���������� = ���> ���"�@? ���"������%� ���%� �����<�����/ �H ����� �����<����� 5����������� ��������� ��� ����@ �>�� @9/ ���� ����������/ �� ������<����� �������� "�����%�� $��"������%� &����������%� ���%� ���������� �% ����� �H H�@ �>���@ �%�� �"���%<��/ � ��� ���������� �������@ ����H��� �<�������@ �� �H ����� �<������@ ��������� "������@ �� ����@ ����������������� ������� � �������� �������

$��"���������� ������ �"������� �"������ �� ��������� 8���8;��9'#"� ��8#���/����.�'#����%'# !"5

�,���������� ��!������������!�� �� �7�$�� ��������� �������>���� �H ������ =����> �"������> ������/ ������ <�� ��� �)� �� ��� ��,���������/ "���������� ����� �����/ ������� �������� <��+���� $���"����������� #��� ���'/ �� ���� "���%��� ������ �� �@ �����%� =���%��/ =���)������ �����%� 1�� 1�� ����� (������� 5F�����9� 0<��������������� 48BB �� L� �� ���������� �%� �� ��� ����������@ �� ����"��������@ ����@ ����������/ ���� "�������� ��� ��������������� �������%�� �@���"������ ���� ���� 1���� ������ �)H�� ������ ������ ��� ����> *������57/37 �� ������� ������ ������� (���H������ ������� ���������� �(:639 �� ��� �� ���@ D�$O H���@ 57/A7 �� ������� ������ M:4A H��������"���> ����> �H�������� ������9 ���������@ �����@�H�����@ ���=�

Page 106: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

4B8� �� �� ���� �$ ��������> �%� ="�������@ ����@ �)H�@ ���������� �������� ���� �"��������/ ���� ��������� ������% �<������� �������� ������ ����� 5#������������'9 ������/ ���" "�� ������/ ����@������ ������ ������� 5�H�������>���� : ����9� $����� ������ "���)������ ����� "�������/ ���%� ��������� �%� "���H�@ ����@ ������������� ���� ���������

+������������- �� ���� ���" 3�� / �"�� ������� ���� �<������� ���� ������� �� � ����� ��H����� ;��� �)H�� ��������� ������� �����<��48A8 �� ������ � ����������/ ������ "������%� ��������/ ��� ���������� ���%��� �������/ ����� "������� ����@ H�����@ ��������> :"��N������ ������@ "��% @ �����"�������� (�� ��� �)�@ "�������/ "������� �H �������%� �H���� ��� ��� ��� ����@� $���� �����/ ����� "������������%����@�@ ������� ���� ��H�� ����� ������ �@ ����=/ �������������� �)�� "��"�<����� ���������� ��������� ������� "������ �� ������������ �� <����H����� ;��� ��������� �"������� ���H�%� ��� H����

1�������� ������� ����� ��"�/ ��������� ������%� �� ����/ ������������������� ��������/ ������/ "����/ ������ ��� �%��� ����� �"��� ��� <������� ����@ ����@ "������ �� �� ������ D������ ������� ������� �"�� ����������� ���������/ ������� "�������� �����������/ ����� �<��������

3&.�������� ��� ��&D� ����� "�<�)��� = ����@ ��������> ���������� �������� ���� <������ ��� ����� ����� 1�� -���%� F������ M���=�������� �� *��%�@ ���% ������ ����% ����%�� ��������� "����� ��"���%<����/ ��� #���������� �������/ � � �������' 5#����� ���� ������� ��'9� J)���� "����%��/ ��� "������� ��� �������� "��% @������ 548A2 �� ��������9 ���" "�� ���� "��"�<����/ ��� ����@ ����������� �� ����� �)��? ������ �����> �<������� H�������/ ������ "���������� ������/ � ����/ �������� ���" H����������� ��������� �)��� �� ��������� ���� =������@ �� "�"����@ "�<������

�� �� 4B�6 �� F� L� �� ���������� �2 �����"��=/ � �"�������@/�������@ �"�������� ������������/ �������@ ���,����@ ��� �����<����� ������� ������ �� ������ ������ ������� 1%� H��� (������������������ ������ ���" ��������@ ���� ���I =�����@ ����@� ���� �������/ �� H� �������� =�������� �������� ��������> ���"������%� ���%�����>/ �� �� "�������� ������ �������������� �������%��/ �� ��� (���������� �����%��� -��� ������I H��� �������� "���H�% D������� � $($ ���%���/ ���� ����"����� �����%/ ��� L� �� ��������@

Page 107: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

������ ������ ���"������%� ���%� ���=/ ���%� ����� ����� ���@/ ����%� H��� ��������� "������ �����<�� ���"������% ���%�

�������� "��������� ����� ���H% ����> �����I/ <����> #���@ ����' "����������� ������� �������� �����/ 4B47 �� "������<����� J� ���� �����F"�� �"%� ����� 5�H ��� ���� �"���� ���@ "����������9/ ������� ��"� 47�)���� <����@/ �H ����@ 7 �)���� <���� ;�� ���� ��� ���� "� ������ �"�47� �)���� ���@ =�����@ ������ @�@ ��<�� @/ �H ����@ ��� ��� ���" 4�7�)���� ���@ ���� "�������� ����� �>�� ����� 1%� �� ������� "������������� ����� �����%�� �"� 4/2 ���� <����@/ �H ����@ 4�� �)���� ��N �����

����<�� ���� = ���/ ��� ��������� �&���= ����>/ ���" �� ����� �������� ��������� "������/ ���� �"���� �� "������ � ���������� ���������/ � ��������� ��������� �� �� "������ �"��� ����I ��������>/ 4B�7�� ����� ���,������� ���� "������� ���������� �%� �������@�@/������ @ �� ������@ ���@/ ���" "�� �%� ��������� ���� ���� ����� �����@ �<���������

�"������� H�� ���������� "������% ��� ������� ��� F� ��� �%��� ������H�� �� ������@ ������ @�@ ���@ "���������� ����@? ��� ������� F������=����<��� = K���"��> 54B27:4B2A ��9/ ��"����� : = M���<�)���> �� (����> 5"�������� 4B26 ��9/ F����� : ���� "��H F���> 54B8�:4B88 ��9 ���� ������>�=����= 4B8A �� ��<��� "�����% �$ -$� F��������� �&������ ����� �� %��,�H�����% ��������/ ������ "�����% ��� 4B32 �� "� ����� �"� 48� �)�������@ =�����@ ������ @�@ ��<�� @� P�� <�����/ ��� L������ ������ �"� ������I "�������� ����� *��@ ,����/ ������ ���� =�������� �� �������/ �������� ����� �H�@ �������@�@ �����@ �H ����� ������������� �������%� "��%��

D����� @�@ ����@ ��� ������/ � =�����@ �)H�@ ���@/ "�������� ����"������ �� ������� ��������� "�����%� : �&����� �� ��������� ����5����� ����9 �������" �������������� �������� ������ ����� �&���%� ��<�� ��/ ���

���� ���� "������ ��� ������ ����=/ �� > �� �����" "������ <����@ �� ��)�@ ��������/ �� �@ ������� ��������� "�����%� 5�"����������������/ ���������� ���������/ �����/ ��������� ������/ �&������ ,�� ����/ ������%� �&���%� ������� �� ���9� C&����� ����� ������������� "������ "�����H��� �&����@ ��� ���@/ ���� ��@/ ������@ �����+���� "������� ��� "����� = �� ���+�> "� ��%"����� �� ����/��>/ ������/ ���H�����>�= �����>/ ������%��� �����%���� C&����� ������ ��� �)�� "����������� � ��� <���%�� �� ��)���� ��������/

Page 108: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

�� �� ������/ ��������/ ������ ��&����� �� =������� �<�� ������������ �<��H���

1���I ���H�I �<�����<���� �&���= ����> ���%�� 4BB2 �� ����<������������� �%� �&����� ����� �)����/ ������/ ���"��� �� "����������� �<�������� �� �� �����������/ ����> 4BB8 �� ����,����� �������*�"������ 53A9� ;� (�������� "������ ����@ �&����� ����� �>������"���%<��>� C&����� ������ ����� �� �������� ��N���?

�9 ������ >���� �&���� ��<�� �� �� �@ "���������� 5"��������9/�H������ ������/ ��� ��� "����������� ��������/ ����@ (�������� �������<�� 5"�����%�/ <�%� )���/ �����@/ ��������/ ,��������� �� ������� ������� ��������9T

�9 N������� �� =������/ �"������� �������� ���/ ��� �����@ ����= ��"������@ ������> <��> "���������� ������ @�@ �&����@ ��<�� @ �������� ������T

�9 �� ������ =�� ����/ ������� ���������� H�������� �� =������������ ��� "���������

(�������� ="��� ��� ������> �������I �����I ������ �� �������� �"�������%���? ������/ � ������/ ������� �)�� �=�� ���/ ����"�� �� ����� ��� �&����� �����/ �� �"������ ����� ��� �� ������ ��� ��� ���������/ ���" "�� �� ��������T �������� ����@ ������@ "������H��@ �&������� ������ "��������T ����� �)�� �"��%��/ ��������� �� ��� ���� ���@�<������ (��������� �����<���� �����T ���������� �&���= ����>/ �������� ��� ��������% �� ���= �� ��� "������� �������%� ����������T ���������� ��������� �&����� ����� ������ �������T �������� ���" ��������� "�������@ ��<�� @/ �����@ ��������� ��������� ���H�����

*���,������ H�> (�������>/ ������� *�"������ 4BB8 �� "��%�% C&������ ����� �<�������� =������> 5A�9/ ����� ������� ����� ����� �)�����/ ������/ ���"��� �� "���������� �������@ = ��������� "������� �� �����>/ ��������@ �� ,�+���@ ����@ ���� �� "��� �� =�� �����/"��������� �� �H�<��� ��������������� �&���� ��<�� ���>��������������3*���������4��������: ������� ��������� ������? �����

���/ ���������/ "��������/ �������/ �"��%��� ���+�<���/ ���<���� �� �@ ������ �� �������� "�����%�/ ������� "��������� ��� ����� <����%�� "������ @ ��,�����@ �� @ 5����/ ������ %�/ �&����� �� ���9/ �����@�� �� ��@ �� @ "�������� J���&�����/ ��������%� ����� ���� �� ������� "�������� ���� ����I ���H�I ����� �����@ �� <������� "�<�� ��/

Page 109: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

������@ ��&���� ��@ "�%����/ ������ ����� ������ ������ ������� ��������������/ ���" ��������� "������/ "�������� =������� ����� ��� ���<�� ��� M����������� "����������/ ��� "��% ���� ���� ������+�� �������� ��� ���������� ����� ��%� ��������� ;�� ����� ���H�> �����= �������� ��> ����? ��<� ��,����� ������� � ������� ��+%T �<��������"���������� ����%�� ����������� ����� �H��� �<��H�� ������%/ �@ "������� �����@ �� @ ����� ��������/ ���"��� "���&��� ���� "������/ �����% ���%��� @ ����@ �"�����/ ������� �"��� ��� ����������� �� ��������� �� ������������ ����� "���������� "����������

J�������� ��%� ��<�� �� � ����> ���� ���������� =�����@ ���@ ����� �� ����>�= "�������= ���> �������� �"��%����� ������ %� �� =����@ ����%�%���� �����@ ���������� <�� �� �� �������/ ������� ����� �H ������� =�>��� �����@ H����� J�������� ��= ����> ������� ��"����� 4B2B �� (������� "��N ������� ��������/ �������� �� ��� ��@ �� ���@ ��������%����� -����� ��������� ��= ���> �� %�� ���" "�� �� &������% ��������� $($D������ �� $������ H���� ������� �����,����� ���" ���� �������������

-������ <�� ���� �<������ ���> �% ������� "�������� �&���=�� ��������� ��= ������ ���� 4B6� �� �$ ��������� �%� ���������� ���@ �� �������@ ����@ �)����/ ������ �� ��� ����� �<���������� �@ ����������� 5=�� ������ 4BB6 �� "���<���9� ������ �> ����,������ 4BB6 �� 5279� (�������� �<�����% ��������� �������� ������ N���� ������ �� �@ "��������� "������/ �"������ �@ "������� ������ ��������%�� �������� $�� �����/ �� � -$ "��"�<���@/ ��� �������% ��"������ ��%� �� ��������� ��%� ������ ������/ �������� ��� �������"� ���>� $� ����� �������� "���> (�������>/ � ����� �"����%���� ��� = ��������� ��������@ ������@� ���������� ����� ����� ������ ��� ���������� ����� �����@ ,��������@ �H����@ �� �� ����� ������� (��� �����/ �= ���������/ ���" �� ���������/ ��� ����� ������ "������� �"�������

3��/���������������� 0��������� ��� ���� @� ��� ������/ ����������������"������%� ���%� "�����"@� $�� �������� 4B8� �� (��������� �%� �������@ ="�������@ ����@/ ���� ��� �)�� ������� "���� <����������� ��������� ������������/ ��������� ���� �"�������� �� H��� ���������� ��������� "�"�������� "����������? �������� 5F9 �%� ��"������@�����@/ �������� 5FF9 �%� ���@/ ���@:�">��@ �� ���@ =����@ ����������<�������� ���� �"��������/ �������� 5FFF9 �%� "�� ��@�@ ����@

Page 110: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

��������� �"�������� �� �<��������/ �������� 5F�9 �%� �"��������@��+����@ ����@�

(�������� �� "��������� ������� ��� ���"�������@/ ��� ����"��������@ ���,����@ �������� �������%/ ������� ��"�� (��������� ������/ ���� "����H�� ���� �������> �� �)����� ����� ����,������ ��<��������� "�"������� "���������� ������� *�"������ H�> (�������> �� ������ ��� "�"������� "��������� ����,����� 4BB8 �� 5349�

1���� ��� 234 ��� ������� ����������� ��� ����� ����"�����@ ��������@ ���"������%� ���%� ���������� �= ������ ��� ����� �������?#1����]���� ������� �� ������ ������/ ���� "�"������ ��<��<�� ����������� 5����%���9 �� ����@ <�� ��� �)� � ����� �"����� ��� ���"���������'� ;�� ��������� �������� ���@ �)H�@ �������/ ���� �"�������� ������ ��<���� "���������%���/ �������%��� ���� ������� �����������T �"�� ������� ������ H��������/ "��"�������� ����������@/ = �����%�� "���H�@ �����@/ ������ �"����� <�� ��� �)� ����� ����� ���� �"�������� �=������/ �%� �� ���"� ���%��� � �����%������ �� ��]��������� ������� ������> �������� "� ���> �� ������ ���� ��� ���� ��� �����@� -"�������@ ������/ H� �������� ����%� ���H�%� �����/��/ ���" "����% "�������/ �"������� ���� ������@/ ��� ������� �������H��� ��� ��� �" ��������� ��� ��� ��������@ ������������ "��% ���

$����� "�������� �������/ ���� �"���%<�� �����<����� ������� �������/ ��,��������� FF 5 "��������� 4BBA �� �<%� 2 ��9 "��������

335����� ������!����� �����-����6������ ����������������0���"����������- B�������� �����/ ���������� "������%��/ "����%������"� ������ ����� �� �"� �������/ �� ��������� ���@ "��H ���������������� �)��� �� ������ �������' � ����������

;��� "������� #����' ��H��� �� ���= "� <�/ ��� <�%�/ H���� ����� ��� ������� "����H���� "��%�> �"�� ��=/ �����> ���"�� ��/ ��� ��� ���<��"�/ "�� �� �������� ���� "��������� ����� �� �����"���� "�����%'�

M���� ��� �)�� =�����@ �)H�@/ ������ ��� ��� ������� ��� �"� ���/ ������� ��������� FF "�������� 1%� "��� ���� "� ��� �� "�"����� "��%�����)�� ����� ��� ��� ��<��� ����������/ � ��/ ����� "������ ��� ��������� ���,����� ��� ��� ��� ������@ ����� ����� ���%������

�$ -��������� �������������/ ����� ��� ���@ <)��� �� �����H�������� ��� ���" �7 �)���� <����@� A3 H���@ <�%� �)�� ��� ��� ���" 4������ ���@� $��%� �( ���������/ ��� "������ �� �����%� ���@ ������

Page 111: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

�)�@ �������� "�<��%��/ �� ��� ������ ������ �H�� �� ������@ ������@���@ �� "��������� ������ ������ ������ �H�������� 1%� �"�<��%�@���@ ����@ ���� ����@ "�����@ 4B8� �� E������� ����� "� �� �@ ���� �������@ ���,����� �� (���� 4BB� �� "� F���� �<"������� P"����� ���@ ��� ���,����� ����� J���������

�������� #����:�">����' ��H��� �� ���= =����> �� ��<�� >/ ����@ "���������/ ������������ �� "���������� ��� <����� ���� ��<��� �� ���� "���������� ����%���/ ��� ����� "������ �� "���������� "�� �������� �<���� ������� ���� ������ �������� ��� @ �����>' 5������� �����@ <��������� ��� ������)��� H��� �)H�� ����� ��������� �" ����� ������� : ����9�

1����<���� �� �������� �"������%��� ������� �����:�">���� �� ������ =������/ ���� �����I ���� ������������ ��?

U ���"�������� ����� "��"�<������ �"��� ������ <������/ �� ������ ����� ��������T

U �� �������/ ��<������ �� ��������� ��������TU ��������� �� �������� ������� ���� ��"���TU �������� =���� ����/ �������� =��� �/ ����������� ���� ����

����� �����"����TU �����H���� <������� ���� ��������� �H�������� ��������/ �"������� �����

���� ����@ ����������/ ��������/ &� ����/ �"��� �� �� �������TU ������ �� %������TU������%� ������ �� "���������/ �H������ �����%� =���� ��/ ��������

�%� ������������ ����� �� ������@ ����� @ ������ ��+%�TU ������+�<��� ��� ���� "��)�<�� ��������TU ����������� "���������/ ��� �)������� �� ��������� �������/ ���

���� ������ ����@ ����)����� �� �������� "����� ���=TU ��)���� �� �@ ���������������� �"������� ��� ���H��� �����<�� ������� �����:�">���� "��H

�������� �������� �� ���������� �������� 1�<��� �����:�">���� F+����� �������� ������������ *�����/ �"�� 4B8� �� J����� �" ���� ���/ =�����<��� = �����> ����

M����:�">����/ ����� �����/ �H������ ���������� �������� �)�� ������� �����/ ��� �)�� ���������� ���������� �����%� ��� ����/ ���?

�9 �<��������� "��H������ �������� ������� ���� ����� ������ ��������T

Page 112: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

�9 ������� "������@ ��� "������� �"��� ��� �������� ��������/ "����+�<���? "�������� =�"%������ <�����/ ��� ������� ���� �"������� "������� � ����������

�������� #���������� ����' ��H��� ���>/ � ����� ��� "��%�>/ ��"�����> "���������� ��������>/ ���������=/ ����>/ ������> �� "���H@ =����>���� �H���> �H �%������ M����/ "������� �H ���<����@ �����@ �H ��<����� ���" 7�� ���@ �������/ �%�� �������� #��������������' 5����������� ������� ������)��� ��������� �-�$���(���������� : ����9�

����� ������������ �����/ ������ ����� #������������� ��&���+��'�� � ��� #������ �����������'/ ��� �����<������ -����������� ����� ��� �)�� ���������� ��� ��� �����/ �� � ��� ��� �H�%������ ����H��� H���� ���"��%����� ������� ������� �� ��� ������� "�������� ���� ������I ���%��/��� �������� �������� �"����@ = H= �����>� �"� "��%��� �������>��������� ���� �)�� �H ������ "���H�� ��������� ���������/ ��� "��������/ ���"����<���� ���� �H�%���� �N �������@/ ������%�@� D������� �������@��@ ���@ ������ ���� �� ��������� �"���%<���� ��������� ��H�@ ���������%���� ��/ ��� =������/ "�<����� <�%�� J ��/ ���� �)�� ��������� ���@����� �"��H��/ ������ ��������� ������ "��%�@ ���@ �������� �� �@ ���"��/ "��%���� ���� �� ������ �� ���@ #������������� ��������"��'�

#�%�������� ����'� 5������� ������)��� : "��H"%����%9� ��H��� ����>/ �����> ���"�� ��/ ��� ��� ��� �<��"�/ "�� ��� "���������� �� "��������������/ �� ���� "�H����� �H �������%�/ ��<������ ���� �<��H����/ ���>�� ��� ��� ����@�'

1����<���� ������� "%�������@ �����/ ����@ � ����� �"����� ="��������@ "��H��� =��� �� *� ���� FF "�������> ��� ��� ��������@ "������%�< ���/ ��� �)�@ ����H��� �<�������� "%�������@ ������ $����� H�� ������������ ������+�<��� ���� �"��������� �������%��/ ���������� �� �� �������������� 1%� ��/ �����/ "���������� ����@ H���@ ���" ���/ *�����/ (���������������� "������� ��������� ����H��� �<������� ������� "%�������@�������

��"% ��������@/ ���"������@ �<������ ���> ��������/ ����@ ������ ������ ������� ������ �� � ������� �������� ��������/ �"�� ������/����<���� �@ ������� �� ������ �� ����� ������� "���������/ ������������� "��H"%����%� ����� �� � "��%��� ��� ���� ��@/ 4BB6 �� "���%�% (�������> �%� "��H"%�����@ ���@ ���������/ ���"���/ ������ ��"������� �<�������� �� �%� �@ ����������� 5729� (���������/ ����>

Page 113: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

4BBB �� "�����H% �� ������� *�"������ 5������ ��� �����,�����9/ ������%� =��"��� ��� ������/ � ������/ ������� �)�� �=�� ��� �� ����� ��"������ ����� ��"� ���@ �� ���������� ������� "��H"%�����@ ���@ ������ �� �� �H������� �<�������� ��������

FF "��������� ���" "�� ������ �"�����> � ���������� "����)�> �� <����@ �"� ���%�@ �)H�@ ���@ ����@ �H�%����> "���H����>� -������ �"������ �� ����������� ����� �� ����� =������/ �@ ������ ����� ���� �)�� ��������"�<������ <�%��"����/ ��&��� �� ������ �"��H���/ �������� ���>��,�������>? H�@ ���@ ��">/ ������@/ �@ "��%���� �)�>/ �"�� ������ ��">/������� ��� ����> �� ���

M��@ ������� �� �<��������� ����������� <��%�� ���� �)�� ���������� �"����)� <����� 5<�� "���> D�� F 9/ ��� ���� ��%�@ "����%�� �� ��"��<���� �������� ��������� ���� ���� �)�� <���� #MFDO-'/ �<��H���� ����� �H HH�@ (��������� ����@ 5����@/ ���@/ �� �@/ "����)+@/ ���@ �� ��"���@9 �� ��� �����%� "���������� ��������� ������

������� �� �������� ���� ��������/ ���� ���@ ������/ �<������������������ ���� �)�� �������� �H��������/ =������� ����� �� ���� =������ :"�H������ �� ����������� �������� ��������� ���,������ H= ���������> =�������� �����/ ������ ������ ��� ��� "������� ����� �������� H���� ��� ���������� �� ������� �������%��� �� ���"������%��� �� ���+�������� �%� ��&����%� �� ���������%� "� �����/ ���� "������@ H������� ���%�@ ��"@ ������� �������%� : ���,����� H���� �� ������ ����� ������ �< �@ ���������������� ���������� =�� ��� ���@ ������ �� ����� �<�������� ������

1���� ���23334���������������� �����������������������������"������ �������� �"������%��� �����<�� "�� ��������� ������� ��������� ��� �������� ��������/ ��� �������� �������� �� ���������� ��������

�� �� H= "�������> #"�� ����� ������'� ��H��� �� ���= ����> ��H�����=/ ����� ������� "�� �� ������� � ���� �� ���H��� �� �%� �@ �����@ �>����� "������� ������� ��� ����/ ������� ������ = ������= "�������� ��<�� �� �&���% �������'�

#��� ����� ������ ��� �)��/ "���+�<���/ � ��������<���/ ,� ����������������/ ���������� ���������/ ������/ �������/ �����/ ������ �� ����"�� ��@�@ ��<�� @ ����������'/ �<������� ��"����/ ������� �� �������� ,��,��� �� ��� ��N�������

(���� FFF "��������� ������/ ���� ������ �������� "�� ����������$�� : #N�������/����� ��� ������������ �<� �� 5H���������� ��<�� ��/

Page 114: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

������������� ������/ �)�@ �� �� �����%� �������9T H�������/ ����/ "��������������/ �"�� ����/ ���������� = ��������/ ����� �� "�� �/ ���"�����? H����� "����H������ ������/ ����������� ���������/ �"�� ���������� ������ �� "���H)� ��H���� "������ N�������/ ��� �@ �<� ��� �"�������� �������� ������ ������� ��� ��@/ � ����������"��N �����������������/ ���" �����? H���������/ ���������/ ������������� �� �"����)�>'�

D�<������� � ��� "����<���> "�� ��>�= ����> ������� "��H ��������� �������/ ��N���� ��������� ��� ������@ ���������� ���@/ ��� ����������@ ����@ ����� ��� "������@/ ��� H� ������ "�� �@ ��� �����= ������>/ �H�� ���� ���� ������� ����� ��� �������� ����<����� �����������I ������@ ������@ <)�=/ ��<�������� �� ����������� �������� "������><��>� O�� "����<������ "�� ��������� ������� �������� �����= ������=/����= ������@ ���������� �����/ �� �������� �"������%��� �����<�����

��� ��������� ������� �����<���� �������� ��H��� �� ������> �� �����>/ �N������ ���� ������/ ��� ����� ������� ��������� ������������� �� �������� ��������� ���������� "���� ��/ "���%"�� �� �<��������� ���� ��� �� "���� ��� �������� ���������� D�������� �H�����/ ���� ������������/ ����@ ��� ���%�� ����������� H����/ ��� ���%�@ ���I �������� ��H��> "�� ��������� ������� 5���" "�� ,����H��� �� ����� �����9/ ��� �����@ �"�������@ ������/ H= ��������� �%� "�� ��@�@ ����@ ��� ���>�="����> "�����H��� "������ ����H����

1���� ��� 2374 ��� ��� ����!�� ��#������ ��� �� � ��������� ����@ ����@ "���������� �<�������� �������

��+��� ��� "������ ���������� � ��� =������� �������%� ������/ ���� ��������� ��������� ��� ��"� ���� ���H��� �����@ GG �� �H�����@/���" "�� ������ �)H�� ������� ������ ��+����� ������ ����<�������+����� �"����������� ������@ "����������/ ������� "��H������ �������� ����� �� ������ ��&����� �������� �� ������� D�������� "��)���� : � ���/ ����/ �����/ ����+����� ���/ � ���� ��/ ���������� ��������� �"�� �������� = ��������� ��������� ��������� ������ 5��� ����"������������ ���� �����@ "��H F���> ���9� $��� "�����������&����������%� ���%� "�<�)��� ��������� �� ������ (��� �����/ ���������� ��+���= ����> "��������� �� ����� H�������� ,���� : "������������ ��� �"������/ � ��� ����� �)�� ��������� "�����"�/ "� �� ���= �������� ����� ����� ��� ��� ������� �������� @ �����@�

$��%� 4BB7 �� ���� "������� �"������ ���������� �%� �"��������@

Page 115: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

��+����@ ����@� ��� �����������/ ��� #�����<���� ������� ��+������� ������/ ���� ������������ ���"/ �� �@ �������% ���� ���� �H �������@ ,������@ ��� ������ ��"��� ��� � %����/ ��� ��� "����� ���� �������� �� ��������/ ����H�> �"����>'� ;��� "������� #����H��� �"�������' ��H��� � �><����> �� �"�������> � %���� "�������>/ ��� �%�������� �= �� ����� K������ ������ ��� ������� ��� �� ��� � �� �H�������/ ��<����� ���" ��^��� "� �� -���� ����I/ ��� ���������� ��� ����'�

(��������� F� "��������� � ��� �����<�� ������� ��+���= ����>/ ���� ����<�� �� "������ �� ������ ����� �������� �� �% ����� �������������� ��������� D��������� ��+���� �������/ �������%� ���� ����� ���@ ����@ ����� ��� "������@� V��� �� ����� ��������� "������%� "������%� ���� �)�� =���������� = �������@�@ "��% @ �� ��� "�� ������

$�� � 4B8� �� (�������� �� ��� "�"������ "��������� �� ���� ���"���������� ��������� "��%�� �����= "� ����> ������ �)���@ ����@/ ������@"������� ���� ����I <��> �� ������ �������� @ �����@/ ��������� �"����������� �� ���������� ���������� ;����������� ������ �� ��&����� "�<��� � ���� =����� ������ ������ �������/ ���" "�� �� ������/ "���+�<���/ �������� ������H��� ������ ����@ �)H�� �� "�<�� ��� ��&���� ����/ ��/ ��"��������/ �������@ ���,����@ ���%� ����@ �� "�����"@ ���������

1�<�������/ ���)��� ����> ����>/ ��� ��� �� �� �� ������� �������� � ����������� ��)�� �����������/ ���%� �H���� ����� ������� ���������� : �� ����� ������� ����> ����> �������� ���,����� �����/��� H��� "����)��� �%�� ��� �������� ���"������% ���%_ (��" ��������� �� � �����"���� � "����/ #N��� "������� �� ������ ���"����������� ������������ ����������� ������� �������� �� ����������� ����� ���� ������ ���"������%� ���%� "�����"��/ ����,�����I "� �� "��"������/ <�� �H���� "�����"�� �� �������%� �><��%� �����������'�$�� �������/ ��� ���"������%� ���%� ��������� �� ����������� ����������� � ���� �������/ ��� ������� ��������� ����@ �)H�� �%�� �<������� ������������ ���"���������� �������������

4B67 �� � "������� *+��������� �%� ������� ��������� ����� �����@ �)H�@ �� ����� ����� ����@ �����@ �)���� �� ������ �������� ��������� ��������� ���� ������ "�%������� F �� 2A �����"����/ ����� �������/ ���/ �������/ �� ����/ =�� ����� ���� "��"�<������ ������ �����@ �)H��/ ��������� "������ �� ������/ �������% ���� �H����H�����/ ������ "�������� ��� �������� ���� �� �������� �"������%��� ������<��

Page 116: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

���"������%� ���%� ������� $���/ H�� �����"���� ��� ����� "��)�<��/ ���/ ���% �"�I��� H= �������> ��������� "������ ��������� �������%���

����� ��"�����/ ��� ���"������%� &����������%� ���%� ������ ="���� ��� ��������/ "��H �" ���������� ���� ��������� ����@ �)H�@ �������/ ������� ��"����= =�������>/ ���" ��� �������� ���"������%� ���%������� �� "�����"��� ��������� ����@ �)H�@ ����@ �������� "����H������ �@ �� ���> "����= <�� �� ����H��� =������ ���/ 1��<���� J��������/(�����/ V����� �� ����� N����� (���� �������@ �)H�@ ������/ ���� ����)�� ������� ��������� "������� �������� �� <���� �� ������ ��������� @ �����@ ���� ��������@ ������������/ ������� �����<�� F �� 27�����"���� � "����� ��������� J������ &����������%� ���%� "�����"��������� �� ������� ����@ �)H���/ ����H��� �������������� �<������@ ���������� "������@ ����������

0<����� �"����� ���������/ H��� ��� ������ "���������� ��� ��������� 5����9 ��� ��� ������� �� "�����N��� �N������� ������?

U ��,�� ������� ������ : ��� ������/ ����� ������� "� �=���� ���� ���������� �"�����������/ "�<��<������ �������� ��,�� ����� <�� ��� ������� �� ����/ <���� �� ��������� �� �@ �������� �� ���@ �����>T

U ������ ������ : ������/ ������������� �� �������� = ���� "� ����@/ ������ ��"�@ �"��,����� ��������� �� "�<��<������ ������@ �����@ ��"�@ �� ����@ ������/ �������� �&���= �� ����� ��� "����= <�� ����>���%��/ ��������� �� �� �����T

U "���&����"���� ������/ ������� ���%�� �� ���> "����= <�� ��� "����&����/ ��������������� �������� "�������� "����>/ "�<��<������ ��������>/ ���������� &�������������/ ����I/ �"����> �� ����� "���&����� �����������T

U ������� ���� ������/ ������� ������/ ��������/ ����/ ������ "���������� �� �� �� �<��H�� ������������������ ��<�� ����/ <���%�� "������� ����+�������>�� �"���������T

U ������ ������/ ������� <�� ��� �� ��)�@ "��������� ��&����+��� "������T

U =������� ������? ����������%/ ������� �������� ?-$��%&=!�5�������/ ������� ����������= �<����>/ ������ �"�� �� "��������� ���<���H��������������� ,����/ "���<������ ����<���� ���������T� ������+� 3������'�+4�*��*!����������� �N ���� �)�������@ �������@/ �"�� ������@ "��

Page 117: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

<�%� "����H���� �������� ���������� �����/ �������� ��������� �������� ����T $������+�*��*�5���� H�������/ �<"������ ���+������/ �����"�� ��� ����� <�%� "����H���� �� ������ ����= ��� ������� 5�%� �����)����9T �$�������!� ����������� �N �H����@ �)�������@ �������@ ���"���@/ �����@ ������ �������� ������ 5"���> ����> "�������� D�$O"��% �� "��H �� �������> 4BBB �� ����:���<��� �%��9 �� ���

O,�������� ���"������% ���% ������<�� ������� ��� �H������@ ����@/������ �� ����/ � ����/ ��� ����������� �������

D���������� ������ ������� ������� ������/ �%� ����@ �"��������� �������� �� "������ "��)�<�� : ������� ������ ����� �� ���%���<��� �� : ��� �)�� "������� <��� � ��� ������������ �� �����������������/ �� �� ��������� ���������/ "�������� ������� �� ������������ ��������� ������ "������ ������� ��������� "�����%� ��� ������������� �� ������ ����� �����/ "����������� �����/ ��������� ���� ������ �� ���/ "������ ����� ������� : ������� �����%� �������������/"�����@ ����@ �����"��� ��� �������� ������ �� "��� $����� "������������� �����<�� 4B�6 �� L� �� ����������/ 4B�7 �� ����� "���������� �� F �� 74 �����"���� 3 "������/ ������ ��������/ ��� �����<����������� "������� � ��������/ �� �H������� ������)� �������

$��"�������� ����� ��� �"��������� ����N��� ��� ������� ��������������@�@ &����������%� ���%� �� ���"������%� "�������� "�����@ :��������� �%� �<�������� ������� *��������2������%�5�"� ��� ��� ��������%�� F ������� �� ���%���� ���� ��������� ��"����9�

7�� 8�#&� �"�*� /&�" : ��� ������� ��������� ������ 5������%/ ����������%/ ��������������% ������ �� ���9/ ��������� �����������@ ������@�� ��� �� �����������>�� �"���������� J���������= �"�� ��> �"��)��������� "� ��������� ����������� ��������? ���"�� ��) ��% ��� �/ H������"���������%/ ����������% �������������� �"���������% �� ������� ������� ��"������ J����������� ����� �H%���/ �������� �<������ ��� ���������/ ��� ������/ ���"���/ ��������� ������/ ���������� ��������� �� ���

������� "��������� ���� "���� �� ���� �N������ ��� ��� ���� ������� ������ : �����+� *��*/ ���� ���� "�������� �������= ����> : ���� ������ �������� "���������� ������ 1�� "�������� ������ ������ 4B37�� �� "�)��� A �� B ������� ���� ������� ��"������ ��� L�������� ��D� ������ ����@� ��� �����H% 4�� �)���� <����@ �����@/ ��� ��� ���"4�� �)���� ��"��@ ��"� ����������� J��� ��������� ������% "��������

Page 118: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

����������= ����> ���,����� ���@ =������ 54BB�:4BB4 ��9 ���/ �� �F����� �)�@ "�������I� �&���= ���� ��������� ��= ����>� $�� ������%F���> ��� ����� "������ @ �����@ �� ���� �H�� �� �����@ "�������@�

;��� ��� �%�� �"�����@ �������@/ �����<�����@ ������/ ���"�� ��������� ����������= ����>� $���/ "�����H��� ����� ���"�������@ ��������@/ � ����������@ �������� ������/ ���������� �� ������������ �����/��"����� �"� ��� ������� �H �@ ����%�� ���������

� "������� �+��������� ��������� ������������ ����� �����������/ ��� ������������ ���" �$ C&������� �� &�����H���� "�����"@ "�<������� �� �������� ���������� ����������� <�������� J����������� �����"���������� ���%���� �������> 4BBA �� ��� ������I� $$$� (�����������%� �H����� $����� �����% �� �"��������� �����������@ ��������@��� "������� "�+������/ ��� ��� ���� ���I ������� ����������= ����>���� ���� �� ������� �"���� ���� �"������%���/ ��� ���� �%��% �������%��H�������� $���> $���� �H���> ���%�@ ��"�����/ �� ������ ������ ������� ��������� ������������ ����� ���� �� ���������� �)�@ ����%����

D������/ ��� ��� ����% �������% ������������ ������ ��������������=/ �"������� �<�����<�����> ����������= ����>/ �� ��� �������������� ����������%� �������%�/ ������ ��� �����"����� ���<> �����������= ������> �� ����@ "�������� �� ������������ ��� ��� ������� H�� ������ �<��� "� ������I ���>�

�/#&#*� ����/����.�'#�'%�#8���������%'# !"���������� ���� ��������"�"������ ������ "������� <���� ����� : ��� �>����� �� 5"���+�<���/������� "��H������ ��������� ������ ������I "�����%"�� ��H�� ������/ ����������� ��������@ ����)�@ "��%���� �� "���9/ ��� �� ������������5������@ �����@ "������ ����� ��H��� �� ������ ������� ������ ������H����#���������'T =����)� �"���� ��<��� "����� = ������� > ����> �� "���9�$����� ����� ������ ����������I <��> ��� <����/ "�������� "��������� �"�������� ��� ������� "������ �� ������/ ����@ ������� �� �� ����� ����"��N�N�� �"������ ������ ������%� �%� ������ �� ��&����� "�<�� ����"� ���� �������� �� ��� ������ �"�"������ <���� �� <�� ��� ����� "���������� 0�� ��@ ���� ������@ �H��������� �� ��� ��� ����� ��������@ ���� �� ������ ���������/ ������/ ���������� ������� �,�+��������������� ������� �� "�����%��� ���H �������@ �����@ =������ ������� �+��� ��������� �)��%� "��������/ ��)��� �� �<�������� ������� "������/ ��� �)�@ �H"����� "��%����/ �� ���

Page 119: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

K���� ����� ��������� ������ ���� ������� F����������/ ��� ���� ������ ������� �,�������� : �&���%� ��<�� ��/ ������� ������� "������ ����H��� ������ ��<�@ ��"��� ������� H��� �)H�� ��<�� ����/ ����� ���������� �����)� ��H�@ �������/ �����%�� �� <���%�� �� �� ��������� ������� #�������'� ��� =������� ������������ �������/ ������� "�������� ����% <��� �"������/ =������� = ��� ����@ ��������@ ����<���������� =�������� 5������� *�"������� J( ������ ������ �%�� : ����9�

$��� ������������ ������� �� �@ "��������� "�����% ������� ������������ �������� �������� -������ "�H������ �%� ���� ���@ �"������ ������� ����@ �� "������@ "���������� <������� ������= "����@/ 4B6A ������� ���� "�����H��� �"����� (�������� �%� �"������ ������ �)�@��������� ���� �� �� ������ "��H�H���� �������� �<��������/ ����>������� *�"������ ����,����� ���� �� 53�9�

(������ (�������> "�����H���� �������% =��"��� ��� ���� �� ������������ "��H�H���� �������� �������� ������ ����� 5�"������@ ���@H���@ ����������@ �������@ �����I9/ �� �������� 5���@ �%���@ ���� �"��������� �+��� �����%�9 �� ������� 5���������� �� ������ �� "���������������� ���� <��� <����@ �����/ ����� �� )��� �H������� �� �����������9 "��������� ���������@ �"������ ������ �)�@ ���" ���������/��������@ �� <���� �� ������ ����� �������� "������� "������@�

(��������� ��������� �>���� #�"������ ������ �)���' ��H��� �����= ��%�/ =�������� ��� �"������ ���"������/ �����,�>/ &�����,�> �������,�>/ ���� ������%� ���%� ���������/ ���%��� �� �������� ������� �)�> �>����� �� ������� ����� "������/ �������� ������ ��H������� ���" <�%� ���%�����/ ��������/ � ���� ���� ��%� "�����������"�<������/ ��@ "��)�<�� "�������� 5�����/ ���������/ =�����@ ��"@ ��������� �� ������� ��"� ������9/ ������� "��)�<�� "�������/ �������������@/ �+��� ��������� �� �����,��� �)��%� "���������

!�� "������� �>��H�� �%�� ��� ������ S �= ���" "�� ��� �)�� =������� �� ������H������/ �� � �� �������� �"������ ������ �)���� ���������� ����������

(�������� ������� �"������ ������ �)�@ ������� ������� ������������ �������� =��"��� ��� ��� "������ ������ ������ �� ��&���� ��@ ��,���������/ "������� ���� ����� �� ������� �������%��� �� ���"������%��� �� ����+�������� "�����%�� "�� ���"�������� ��������� �� ��������� ���������������� ��� ���/ ������ �� ��������� �"����> ������� ���������

(�������� ���H��� � �� ���/ ��� �� � ��� �����<�� ���� ��������

Page 120: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

������� ��� <������ �"������ ������ �)���/ �� �� ����<�� "��%�� ������� �������%�� ����� ������ "������/ ��� ���� �� �������� ����� ������� ������� (��������� ��������� ������� ��� �������@ ������� ���&���+���/ ����� �"��� �� ���"������ ���������������/ ���"�������@ ��� ���+����@ �����������@ �� ���+�����/ �� �"���������@ ��"��@ �H���@������� �����>� (��������� H����/ ������� "� ����> ������/ ��� ���� �����������% "�<��<�� "� �� H�> (�������> ���������� =��"��� ������/ ���"������ �����> -$�

D����/ �����<����� "�������� ���> �� �"����> ��������� ��������/=������� ���" "�� �� = F �� 27 �����"���� 2 "����>? #1����<���� ����������� ��������� ������ �� "������/ ���� "������ ����/ ����� ���%���/"������@ �� �����I/ ����I �� ����> <��> �"������'� ;= �������>/ ���" ������ ��� "�����I/ "����� �� F �� 77 �����"���� �����/ =�"%�����/ �� #���������� ����� "����)"����/ ��� ���� �)�@ �"��� ��� ��� ���������"��/ �� �����%� �� ����%� <����� ;� �"��� � ��H��� ����@ ��������� �����@ �� "������@/ ������� ������� "������� <��> ����� ���� ��������/ ����� ������ ��� ��� "�������/ �� ��� ������ "������ ������@ ������������ �@ �H�������'� $� "���� �����"���� � "������ =�������� ��� ���> �������> �������> : �������> ������� ���> ������� �"������@�

V� �� F �� �����"����� ����� ��� ������ ��� ������ � ��������������������� "������ �� ������ �� ������@ ������@ �"��� �� ������������� 5��� ���� �� �����"���@ "�+������? 27 �����"���� =�������� = F �� FFF����� F �����@ #(�������� ������ �� "�����%�'/ � 77 �����"���� : = F����= #C������� ��������'9�

������� �� ���@ =������ �����/ 4BB2 �� �$ � ����� ������@ ��������� "��%�% *+�������> �%� �"������ �"��� �� �������� ���,����� ���/������ ������/ ��� ������ ����� �� �"���������� ����� �)����� �����%� �"������ ���������� "��N������� ���"������� �����

�� (����� ���"������ F���� �������% =���% �H"���� = ���@ =����> �����= ��,��� ���=/ �%� �� ���� "������� ���<���H�� ���������� �)��� �� ����"������� J ��/ ���� "�� ��� (����� ��,��� ������%�/ ������ �������"����� �<��H% ������ ������� ��<�� ���� �� �"������� �����,�>/ �"���� ����� "����% �+��� �������=� 1%� �� �H�� � ��%"����� ���@ �� �%<����@ ����� ��@ ��������� 4BB4 �� "��������� �+����������� �$ -$ ������%F���� ���������I ���������I �< ����� �� �"������ "������> <��>�

$��"������%� ���%� ��������� �%� �"������ �"��� �� �������@ ����

Page 121: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

,����@ ���/ �%� ������ ����������� "��)�<�� ��� "�����%� �< ������� N����������� ���� ���������� �>�����/ ������ ���" #�����'/ #��������%�'/ #�����%� �"�������'/ �� ������� ��� �����"��� "��H ����� <�������� ����I�

;���������% ���"������% ���% �����<�� ������� � ��� ��� �= ���������� "������@/ �� ���/���/����#"�/����.�'#�'%�#8�"5

U �(��-����*���(��������$��������$����&��������-�����% 5���������>9/����� ���%�� ������ ���� ����%����� ���@ "������@ ����� ��>�� �H���"������% 54B�6 �� F� L� �� ���������� �2 ����9� ������ ����� ��� �>���=/ ����� "��� �� ���� <������ ;�> �+I �H"�%���� F ��/ ����� 34 �����"����� ��������/ ��� �����<���� "���� ���������>/ #����� "��"�<=�������H%����� �H �������%� ������ �� ���= ������� �"������%��� ���%�@ ������ "��"�<����'� J)���� "�<��%��/ ��� ,��������% #���%�@ "��"�<����'��������� ��� <��<�� #"��"�<=������'� -������ �H�� �� ���������%��< F �� 34 �����"���� "�<����>/ �������� �"����� "����������? #�H ���������'/ : ���%� =������/ ��� ��� �H ����@�@ � ��%�� "����%��/ ���"��H������� #�H%�� �H �������%�'/ �� �� � ��� "��H������ FH%����� �H ��������%� 3 ����������*�4��������� �������� �����/ �� � ���? ��� "��H�H���H���� ����<���T ��H���� "���H��� ���> "�������� = ������IT ��� � �>����%� �� �%� ��<�����/ �� �� �� ������@ "��<����@ � ��� ������ $��� ������ "������ ����������� ��� �� ����@ "��H�H�@ �����@ �� ������ ��"��% ��/ �� "��H�� � ����� ��� ��� �)�� "��������

������H��� ���%���� "��H�� � ���������? "���� ��� ������� � ���/ ���������������/ � "��H������ ������� "�������/ "�%�I� = ������I ���������>�0<��� "����> ������= "�����<��� "��������� = �<�� ��= 5������� ��� "�������� ��� ���%��� �9/ ��� �)�� ���"�I��� ��� ����������� : ��<������ $��="������� �"�����> �������� F �� 34 �����"���� 2 "������/ ����������/��� #������/ �������� ���I = �"��� > ���" ���� ���������/ "���I = "���H�H��� H���� ������ �="�������� ���� �����@ �>�� ����/ ��� �@ ���������� � �����/ ����� ���@ =�����@ ����� ��� "������@'�

����H�> ��������>/ ��� ��������> �� ��������/ �������� ��������/ �����"����% ��������,>/ � ��������� F �� 3� �����"����/ ����������/ ��� �%����� �����/ �HH��I� �� "���H���� �H ��������,> "�������� �������� �� �������<������ ��� <�%�/ ����� �)�� "�������� ;��� ����� ����� ���H��%�/ ���� ���������� ���� ����� �������� �������/ ������������"��N�N��� N���� ��������������� ����������/ ��������� ������% "��

Page 122: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

������� = ������I/ �� � ��� ������� "��H�H�@ �����@ �� ������ �% ���;�� �����"���� ���� � ��� ����������@ �)��@ �� � ��� �����/ ��� ���HH��� �� "���H������ �H ��������,> "�������� ��������� D������I "��H������� ����������������� ����������/ �� ���" ����������� ��� ��"�� "������� ������ �� ���� ���I ����� ��� �<"������ ���� "�������� = ������IT

U ����*��!������������*����������/ ���� ��� ������������� H���� �H������� �������@� 4B�6 �� F� L� �� ���������� �2 �����"���� �� F �� 3������"���� �����<�� ���� ����� 5���H�������9 ����� =�����> �"������ �%���� ��� <�� ���/ ������� ��� "��N������� �� ��� �������� ��������T

U �(��-��!���(�������*���������-�����%�2������$8�����&���������?����+!����" ������ F �� 26 �����"���� : ��� �������/ #������� ���

����� = ��� "��H������ "������%���> �� "������� �= "����%��/ ��� ��� �������I = �"��� >' �������� ���"������%� ���%� ��������/ ���������� ��������� ���,����� ���/ ���/ ��� �)�@ ����� "���������� H��� "������%������ ����+�<���/ �" ��� ��� ������� �������? �"��������/ ��� ��� �������� ��%��� ���� "��������/ �H�%��� ����> "������@ �%����>T ��� ���"������������ �N �������%� �%� <��+�@ �� �� ��T �"�������� ������� 5�����������9 �� ��� ���� ��� ��� ����� ������>/ ��� ��������� �$ ����� �������@ �� ���@ ��������@/ �������������@ ���,����/ <�����/ ������� �� ���,������

-������� =������� "����> �<����=/ ����� ��� ���� ���� �������� ��������� ����%"�� ��� "��H������/ ����������� �=/ "��������� ����� ��"� ������� "�������� ���� ��������� $�� �/ ��� ���������� "��H�����>���� ���%� ������ ��)�@ "�<�����/ �����<���>�> �" ���I ����� ��������� ������@ ������@� ���� ��� � �����������/ 4B�6 �� F� L� �� ����������� �3 �� F �� 26 �����"����� ������<�� ������@ ������@�.���+�������*+��: ��� ���"������%� ���%� ����@ �"�<��<������ �����

���/ ������� ������� ����������� "��H�����> �� "��������� �= ����� ��"� �������� $��� ������� �%�� �H������H��/ �� �"������������ "��H������� H���� "������%����/ ��� ���/ ���= �<������� ���"������% ���%� (�����%��� �����%��� ��� �)�� ������� ��� ����� ������� �� "�����%�/"���+�<���? =������� �������%� 5 �����%� �� �������%�T ������������� ���<���� ��"���@�@ �"���@ ��<��������� ��<�� ����T ��������� �"���� ��@/ �)�@ ����������9/ �">����/ ����������� �"�������/ �+��,���������/ ��&����@ "������@ 5���������@/ ��H�@9 "������������

Page 123: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

(������ ��� �� �������� �" ���I ��� �����%� �����%�� ����+�<���/ �)�H�� ���� �����������/ �������� �H�� �� ������%�/ �"����� <���������/� �%���� ���� "������� �� "�� ���� ��������%�/ ���� ���� "��H�������<�� ����� $�� ������ "��N������ ������������� � � �" ���%� $�����/�������/ ��� �����������/ ������������� ����=/ ���� �����> ��<����� ����<���� "��H�����> ��� ������/ ��� "��������� "����������/ ���������/��� H�� ��<�����/ �� ���%����� ��� ������� "� ���>� $���� ����� N����������� ����� ��������� ���" �" ���I/ � � ���" �����I �����IT

U ��(���������������� ��� &���� �����,����������TU������+������������������#�$����*�#�������-�������-�����$+��$����/ ���

���%��� �������� ���� ���,�������/ ���" "�� �$/ $*(( �������������� �������� � "� �� "������= ����������� <������ �� �������� 5�������� �������@/ �������%� ������/ ����)��� ������@ �"��� ��/ <������ "������ ���=���%�� �� =�� ����� <��%�� �� ���9/ �� �� ��� ������I �� �" ����

������ �� ������ ������� � "� �� "������= �����<���� � ��� �%���/ ��� ��� ��� ���%�� �� ���@ "�����@ ��������� "��H������ ������������/ : "� ����@ �����@ �"������� ��� ����� ������@/ �� ����� ������ ��� ������ �� ����/ ��� �� ��� ��������� ���%���T

U �������� ������$�����*������2����-����������������2� ����%/ �N������������/ ��� ��� ������ �%� �����%� �)�����%� �� ������@ �"�����@� ������������� ������@ ������@ �)���� �� ���� "������� ����� ��"�� ���� �����@��������� 1����<���� "�%H�� ������ �� �������/ �� �� ��� ���� �<������ H�����T

U $���������<�������<�������$�������������*����$���������� ����� ��������%� �� ���"���� ������������ "��% �� �� ��������� ���� ��������"��H ���� H��= ���� �����%� �"������� ������� �������� �� ���� ���������� ���" # ��>�= ����>'�

������ ��"�� ����� �������%� ���������� �������� �� ���� ������������/ "������ ,�+�� �� "���&�� "�������/ H����<�/ =������%����/ "�"������� �� "��� �������/ ��� �������� �� ���� ��������� ��������� ���" # ������� ������'/ �� �� ���������� �� ��������/ ��������H��� �� "����������=��������� = �����I �"�����> �������� ���� ������� ������ �� "����� ��,�������� 5"����� � : ������ ���/ �������� �������� ����� �%� ������� �� "���9T

U �����2������5���@ �����@ ����� ��������@ ������ 2 �����"����9�

Page 124: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

S����@ %���� �������� ����%��� <�� ��� �����%� ��%����� �= ������������ ������ ����� "��H �� ����>/ ��� ��� �����I �� ����@�@ ����@ H�����<�� ;�� H����<�� ��� "������H�� �������� ��<�����/ "������� �)�� ��<��������� �� ������ ������� =�����/ �� H����<��������� ������� ����������@�����@ ���� ���������� ������� ��� ������ �������� S������ ���� �@ ���"I ��� "����� ����� ������ ���� H���� ����<��/ ������� �������@�@ "��%� @ "���������/ �������� �������@ ��"%� ���/ ��� ��%�@ ���� �H"���>/ �=�H����� = "��H������ "����> ����= ���� ������ ��������T

U ���$����&#������#�����#��($������������*���������������������'����# 5F� � ( 22 ����9� $����� ���"������%� &����������%� ���%� "����� : ��� "�������� ����� �� ��������� ,�+�� �� "���&�� "������� �������� =��� ���� �������� �������� 5F �� 74 ���� � "�9 ����/ �������� ����,����� ���� ���"������ �� �������� �>�� ����T

U ��$�������������������������������$����&#��������������� �N ����"����� ���������� = ���"��������� �������%� ��������> ���� = �� ����������� ���"����� �� ����"����� �������%� ��������> 5F� �( 3B ����9T

U ������������6����$����*��������������������������6�����������/ "��<��%��� �"���� ��� �������������� <������/ ���" "�� ���@ ��� ��@ ����� �"�� @ ������

������� �"� �����<���@�@ ��������� "������@ �� ����@ ���������> ������@ ������@ �� ��������@ �����@ ��<��� �� ��� ������� �"��������� �@ �"��� > �� ���%�������� ���������

J �������� �H������@ ����� ���@ �������@/ +������� ��� ����� �"����������/ ������� ��������� ��� ������ ���"������%� ���%� ��<��������������� ����@ �� �������@�@ "��% @ �)H��/ �� ������� �@ ��������� �)���� �� "�����%� ��� H����H���� "��H������� ���"������%� ���%� ��������;� �"��������� ������� ��� ���� ��� ���������/ �)�@ ���� ����� : ������ "������������ ������� �� �)�@ �������

��#�/���"� ���"�������� ������� � �������� "���� : ��� ������������@ H���@ ���� �����@ �������� "���������� �� ����� ��"� ��������������� �"������� O�� ���� ��� "�������� �������� ���@ ���� =������@ ��"�"����@/ ����������@ ����>���� ��������/ �������� ����� ���������� ������ ���� �����

-�������@�@ �"����@ ��������> ��������� �������� � ������������ ��� ���"�������@ �������@� ���������� : 4B�6 �� L� �� �������

Page 125: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

���� �%� �������@ �� �"�� ����@�@ ��<�� @ �%���� �H ��� ������@ �<���������� D��� ���������/ ���" ��������� "�����%�/ ���"������% ���%������� ������<��/ ������ ��� ����������� ������ ������ ��� ���������� ���� ��������� ����@ �"���������� (��� ��������� �������� ������ ��� ���������� 4B�6 �� F� L� �� ���������� ��������� �� ������)�� ����������� ��"��� ���� ������/ ������/ �)���� �� ���������/���" "�� �� ������� =��� ���� ������� ��������/ �������� ��������� ��������/ �������� =���� ��/ ���������= �����"���> �� ����)��� �������

4B�6 �� L� �� ���������� �<�����% ��� $�������� ������ ���,�������� "���� �� �H ��� ������@ �%���� ��������� �� �"�� ����>���� ��<��� ��/ ������ ����� ���,������ �=����/ ����� � "�����%�� �������� "���������� ������ $���/ 4BBB �� L� ��/ � "� �%���� �� -���� ������ /=���� ���,������/ ������ ��������� ������ ���,������� H�������� "�����%��/ ������ ��� ��������� "�����%� �� ������ �� ���%���� ������

D=�� ������ ��� ����@ H���@ "��H��� ��������@ "��� ��� O�� ���� ������ �������%�/ ����@ "������� 589 ���� ���������� 4B�2 �� L� ��� ��� ������ "��"�<����� "��������� ������������/ ���� ���<�� ��������@ ��� ������� ����� ����������� ��� H���� $������%� "������ ����� �������@ �����,�������� 5�� ��������� = ��������/ ��������� �� "��������9/ ��������� �@ <��%������/ = ���� ����@ ��������/ ����� �����@ �"�����/ �H��H������ ���������������%�����/ H��"��%���� "����%�/ �����������@ ��������@ "��� �� ��������@ ��������@ ��<��� �� �� "�����@�@ "��� �� �����������@�@ H���@ ��<��� ��/"������@ �������@ �< ������/ �"<�)��� �� ���,�������� �>�� �� �� ��� $��������@ "����� ����� =<�� �� �������� ��������� &����������I ���I/ � ��/ �@��������� ���� ������ �� "������� "������� F ���

*����� 4B�6 �� F� L� �� ���������� ��������� ����������� ������/���" �� "����� ��/ ����@ ������ 4B�2 ��/ ��<��� �)���� � ����������� �������� "��������� ���� ��� ��������/ ���" �� �� �� ����������� 1��<���� J��������� �� ���/ ����% ����%� �"����� �������������/ ����@ ������� �������������� "��H������ "�������= "�������>/ �� ����� �����%���� �� ���H�@ �����@ �������� ����)� ������� M��<���H�� �� �������� �%���� =�������@ �������@ ���,����@ ��� ������ � ������ �%� ��������� ������������@/ ����@ �������� ����� ��"���� �������� ��������/ �%�% ����> ��������%� �� ���"�������@ �� ���+����@ �����)"����>�

�� ������� "��������� ���� 4B3B �� ����� ���������� �� F ������ "������ ����� �"�����@ ����@/ � ����������@ ���������%� �������

Page 126: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

��� �<��>� $�� F ����� ���������� 2A �� 26/ FF ����� ���������� 2B�� 3�/ F �� �3:24 �����"�����/ ������� ��������� � ��� ����������@ ��������@ �"��� �� ���������/ �� �� ��� ���� �@ ��������� �"���������� F ���8 �����"���� �����<�� ������� ������������ ��������� �� ������ ��������� "����H���� "��H "��H�H�> H��= = ���/ ������@ �����@ ������������ �<�������� �� ��� �<"������ ��� ��� ������ <��� ����I ��,�������>�-����������� ��������� � ��� ���%�� ������ �"������� �������%�/ ������)�� ��������� ��<���@�@/ �� ���@ �� ����@/ "�������@ ����� ����<��>/"��H���/ �� ��� �%�� �@ ,��������

;���������%��� �>�� ����/ ��� �������� ����@ ������ ��"� "� ������� ��� ���� "����� �� ���� "�����������/ �������� ������% �������������� "������ <����� ������� ����@ �� ����@ "�������� ���������� 4BAB �� *+��������� ��,�������� ������� ������@ ������@ �"���� �� �������� ���,����� ��� "�����"��/ ����@ ���� �)�� ��������� ���� ������������� �N ���/ �� �� ��������� V� �+�������� ���� "� ������"������� F �� ��������� �%� ������@ ������@ �"��� ��� ;��� ������ ��������� � ��� ��������� ��������������/ �� �� #������ ���� ����������������/ �� �� �)���/ �������� "������ �������� ��������/ "�������� �������� �� ���������� �������/ ������� ��������' 53B ���� 2 "�9�

���@ �)H�@ �������@�@ "��% @ "������� "������ �/ �"�� ��� ���"�������/ �������������� M��/ "����/ �� �"��� ��� ����I ������ �,�>�J������� �� �������� ���������� ����� ����� ��������� ����� "�������� �� ������@ ���� �< ,����� �������/ "��H������ H���� ������/ �������������� ������ �� ������/ ����������@ ����� �� �<�������/ =������������T �@ ���/ ���/ �)�� �� ������@/ ����� ��� �������������@ �)�H����/ ���@� �����/ ���� "��������� ��� "�������� ������� ������������@ ��������/ ������ ��H�� ���� �� "�����@ � ���������

�� �� F �� 74 �����"���� 7 "����> "������ � �������� �������� "�������� ������������� �� ������� �)���� �� "�����%���T ��� ���� �������� ������ ������� ��� ��H���� �������� �� ����� ��� ���� "� ������>������ �������� ������� ����/ ���� �� ����� �����%�/ ��� ��������������� ���� ���������� �������/ �� ����� ��� ��� �)�� �����������@ ������@ ������@ ���@ �� ���������� ���������� ��������

J����������� �������%� �������� � ��� ��������� ��������� H����)H�� �������� 5���� ���� ��� ����@ �"����@9/ �� �� �)�@ ���� �����@�)H���/ ���" "�� ������������ �H ��������/ �����<�� ���� = ���/ �� ���

Page 127: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

������ ���������H���/ �� �>��������� �� ������� �������@�@ "��% @ �)�H����/ �>�� ��� � ���������� $�� � ��������/ �)�@ �� ��� ���� ������������ ������� �������� &�����H���� "�����"� ����<����� ��������� �����������/ �����<������ ����������� ��������� �������/ ��������� ��������/ ��"��� ���� ������/ ���������+����� +���� �� ������"�� ��� ���� �������� �"� "����������� "������ ������� 4�� 2� ��������/ ���%� ��� �"<�� ��� ��� ���> �"��,��I ����= : ��� ���� �������/������� �����<���� ������������

*������� 4B3B �� ����� ��������@ �� F �� ����������� �����<�����? ��������/ ����������� �� ���������� ���������� =���� ��/ ���������=�����"���>/ ������:�� �����/ ������������ �������������� �"������/ ���������� ������������� <����� 5������9 �� ���������� "� �� "������=T�������� ���������= �� �������� "������> 5 F �( FFF ��������/ F� �( 48:�� ����9� F �� 8 �� ���� ����� ��������@ �����"������ "������ H�@ ���� ��@ =���� @ �� ����@ �>���@ �"���%<�����

#-��������% =���� �' : �� ���� =���� �/ �H������� ������ �������������������� 5�� ����%� �� ����� �H��� �� ����� ����� =���� ��/ ������ "��"����� ������/ �������� "��,��������� ������/ �������� �� ,�������������%����9�

#-���������� �����"�����' : �������� �����"���� "�����%� 5�����%� ���������%�/ ��������%� ���� �����������9/ ���������� ��� ����������� ������"��������� �������/ ������� �� ����

#(��� ������:�� ����%�' : ��� ��������@ ������/ �"������� "�������� ����=�� �� ������ �����> ����� "� ���> ��<��������/ �� ������ �� �������/"��������� ����� ����<��>/ ���� ����� �� ������

#-����������� ���������' ��N��� ����� ��� �����"���� "������/ ����������� ����������� �����"��������� ����

#M������� "��������' : ��� ������/ "������� �������� �� ��������������� ��������� ,��������/ ������������� �������� =���� ��/ ��������� �������� ���������= �����"���>� $��= "�� ������> ���" �� ���������� ��������� "�������� ���� �� ��� ���� "��������� M������� "�������� ������%�� ������= ����>/ ��������> ���� ���� �� ���� ��@ ��<���@�@ ���� ���@ �"��� ���

#-���������� �������� �������� <�����' ��� *�������� (��<���� ������� ,�� ���� ��� �� �����% *�������� ����%����� ������ ,�� ������� -���������� <����� ���� �)�� "��������� ������ �� ��� =������

Page 128: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

��� ������� 5���� ��������� �"H�������/ =<�)����� ��,���������������� �"���������9� M������� ����%�� �����@ ����@ �� "�������@�@"������@ ���� �H������� "����H��� ���� �)�� �����/ ����������� <����� : ��������������� �"������ D����� ��� �� ������ �������� �>�� ���� ������:�� ����%� ���� �)�� �"H�����/ ��� ��� ���<�� ���������� -���������� ��������"����� �����,��������� �� ��"�<=������ ��������� ��+�������� �� ������ : �������>�> ����>/ H����� �� ���> 5������ �"����� ���������9/������ ��H=/ �������� �������������� ��"�<����� �����>� (���������� H���������� �< ���%�> ���������� <���� ��������� "� �=����>�

,E�1�/���" 5 ���"������%� ���%� � �������� "����9 : �������� ����,����� H���@ ���������� ����� ������@ �)�@ �"�����@ �)H���

$��"������% ���% ����� "����> � �������� ����= �"��������/ ��� ����� ��������@ "��"�<����� ��������/ ���<������� �)�@ "�����%� "��������� ���� ������@ "��% �� �� "������� ;��� �������%� ���� ����� ���������H������ ��� "� ��� �= H������@ �H ����� =���������� "�"�����%� ���%��/ �� ��� GFG �� ���� �<,�������� ���"������������� �������������

D��<�� �)�@ �����@/ ����@ ���� �� ������������ ����� ���� ������� ����<��/ "����"����� ��"� "��������/ ���� ��������H��� "��"�<���� ����@ ����@ �)���������� �%���� ��� ������ �� "���������� ���,�������� �)��@ ���%� �������

1�� ��� �)�@ ���� =������@ �� "�"����@ ���� =��������� �"�������������������� ������/ ����� "���@�@ ���� 487A �� ����<���� ����������� �%� �)�@ �����4B�6 �� =������ ������� L� �� ������ ���,������ "���%�% ��� ���> ��������@ �%� ���� �����@ �)���� G ��������� �%�48A3 �� ����� ���������� �%� ��<���@�@ �� �� ���@ "��%��� ����������� ������� "� ������ ������>� GF ��������� �N ����� �"������ ������������@�@ ���I �)�@ ���� ��� �< ����� "�H�� ����"�������>/ <������� �� ������<����� 5"�������@ ��������9 ������/ ���" "�� "��� ���� "���H������ "�����@ ����@/ ������� �< ���% ����������� H����/ = ���� �<��>�J��� "������ "�<�� �� ����,�������� ������/ � ������������ ��������@ ��������@ �� ����@ �)�@ ��� ���� 5GFFF ���������9/ ���" "�� ���%������� �%� "��H������ "������ ����@ "��%��� "�����%��� ���� ��������� 5�F ���������9/ �%� ��������H��� �"�� ������@ ��� "����������"���������@ ���@ �%���� 5�FFF ���������9/ �%� �)�@ "��% @ ������������� �>�� @ 5FG ���������9�

4B�B �� ������� ����������� �%� �)�@ ���� ���%� ���� ���������

Page 129: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

��������� �%�? �������� ���� ���T �����%� ������������T �������@ ���������@ ����@ ���,�������� �� �����������T ����� �%������ "������� ��������� ��� D��� 1���������� �����,����� �% ���� �> "�����H���� H����/ ��������� ��������� �������%� �H ��%� �������� ���������� "��"�<����� ���"�������%� ���%� "� ������� ;��� �������%� �%���� ���� ������ �������� "������H��� �������� ���� �������� �)���/ � ����� �)�@ ��������@ 5�� ����/��� �� ���9 =�������� ��� ���� =������������ ������� $�� � 4B�B �� �������� ����������� ��������� ����H��� "� �=���� �������� ���"������%� ����%� "�"�����%��� ���������

��� "� ����>�= "�������= ���> ������� �H������� "���������� ����/����� ��� ����@ ��������@ H���� � ����� �� ����������� ��������� ��"������� ������/ ��������

�"������� ����������������������� �������%� "��"�<=��� ���%����� ���������� "�����%���� ����������@ ����@ �����% "��%��� �� �@ ������� ���������� � ����������� �H ��%� ����� ��������� ��� ��������@ �� ����@/��������@ ���@ ��"@ ���� �������� ������� "��������� ���� ��� H��� ��������� �"�� H����H���� "�<����%���� ������@ �����% �������%� J �H���������=�"%���� �� "����������/ �������� ������%� �������� �� = ���� ��� ���"������ ����>/ 4B47 �� ���� ���"������ �� ������������ �� �@ ���������������� �������� #���������'� ���� ���� 4��� <����@/ ���" �@ �� 4�8 �������)� ��� "�������� FH ���� ������@ "����������� ������ ���������� 78A4"��H�����@ �� �������@ ��������@ ����> 5�������� ����<�� �����% 42/2 ��������� � �������@ ���@9/ <��� �"� 2� �)���� <����@�

�� ������� "��������� ���� �������� &�����+���� ��������� ��������� ���= ����> ���� ��������� $��"������%� ���%�/ � �������������� ����� ������� �)���/ ����> "��"������ 4B2� �� �������� �%� �����%� �)�@ �������%� �"�������� �� ����<�����/ ������ ���� ��������/ ��� ���������� "����������� ������ "��H "������� ������ ���� �)�� �������������@ "�� ��������@/ ����@ "������ �������� ������������� ���� ������ ������������ "��N������ ������/ ���� �"����N�� &�����N����� ����N��� �������� ���� �� ���������/ �������� 4B2A �� $������%� �%� "���������@����@ �����@ ���� ��� "�����@ ����@ ��<��� �� 54B2� �� ������� "��������� �%� "���������� ���� ����� ��������@ "�����9� ������ "�������� % 4B28 ������

$������%� ��������/ ��� "���������@ ����@ �������/ ������� "��H"������� ������/ ���� �������� ���"������%� ���%� ������/ �������� ����

Page 130: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

��������@ ����@ ��<��� �� ����������� �������� � ���������� FH������/ ��� ���<���� "�<���� H��� ��������/ ��� "�����@ ����@ ������������������ ���%��� "���������� ��� "������� ���� ��������� "��H������� ������� ���� �"<�)�%��� $���� ����� ������������ ���� "���������� ���������� ��� "���������� "����= ����> ���� ������ ��� ������I ������ "�������� �>�� � : �� � ���/ "��H "���%����� ���%������� �������/ "���������������/ ��"�<> �� ����� ��������� = ��� �> ���>� ����<�� ���� = ���/����� ������ �������� ��� ����� ��� ��� �����/ �� � �@ ��� ��> ���<���<�������� �)��� �)��% �� ��� �>�� ��/ �������� ��� ������ ���� ����� ������/�������� ������I "������ ������� �� = ��>�

D��� H��� $������%� ��� ����������� ���"������%� ���%� ������/ ���"�� ������� "��������� ���� "���<��� ��� ����H��� � ������ ,�H�����% ��������� �� ������������% ��"������ ��� "���>�> ���� �� �� ���� ���> : 4B2B�� �� �%�� 2��>�> : ���� "����������� �������� ������ #�,���' �� 4�8��������� ��������� "���������� ������� ����� �H���� =�����>/ ������<����= ��%�� <����/ ���� ���� = ���� ����> �� ������� ��%���� ������/���������� ������ "���������@ ����@ �������� �� ������ "������@/�� ������� ������� �������������� H��� =������/ ������@ "����������� ������ 4B33 �� "����� � �= = ��I������� �������� ����� #����'������ �� ��%���� "������� �� ��������� �������������� �H�� ��%�� ��������@ � ���� �� ������%��� ���������� S ���= ������@ "���������@ �����@ � �= ����&������%� ���������� H���� �����% ����� �H���� ���������

(��� �������/ ���" �@ �� �)���/ &�����+��������� ��������� �����<�� ���� = ������� "��������� ���� "�����= �� D������ � "����� �H����������� ���� �H"�%����� 4B3B �� ����� ��"�������%� ���,�������"������� ������� �����������

��������� "������������ ������� �� �������������� ���������� �� �������N��� "�������� �)�@ ���� "��)�<���/ 4B2A �� $������%� ������ ��"�����H��� ��"� �=��������/ �� H����������� ���� ��� �� ���= "���������= ����> �"����� "� �������/ ��� ������ �H"������= = "����H�@/������ =������� H��� �������%� "��H������ "������ ����� ��<��� �� ��������> ������>/ �= ���%�@ �������� ����������� M�� ������� "���������� ���� ��� �� "������� ������ ���� �������� ���������� "��)�����/ ����� ���� ������ ���� ����� J ��/ H������������ "����������� ������ �������� ���"���= �� ������= ����>/ ����@ ������ �������� ��� �< ������&���+���� ���@� 1%� �� �� ���" "�� � ��� ������� 4B2A �� $�������@ �����

Page 131: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

�����@� $��%� "������������ ������� ���� �����@ ��� ����� �����������/ ��� =������ �� "�����H��� =�������/ ���"������%� ���%� "������"��� �� �������� �� ���������@ ��������@ �%� ���� =������@ �� "�"�����@ �����������/ ������ ����� ������������� ���� �������

J ��/ ���� �"��������� �����N��� ������ ��� ������ 4BB3 �� -�� *�������� ��������/ "���+�<���/ 7B �� A� �����"�����/ "� �� ������� "��H������� "������� ������ ��� �)�� "�������� ��������� ��������/ ���%� H�������� �����������/ ��� "���������� ����� ����� ��������@? �� �������������� ���������/ �� �T ����> ����> ��� ������T ����� �� =���� ���� ���������/ � ��� "������� �������� H������������ �)�@ ����� "�����H��� �=�������� (�� ������ �������%� �� ����� ������ �������> ������� ���I���������/ = ������= �"����������� 5��"�� �����9/ �� ��� ��� "������ ��/���"��� 56B ����9/ �� ��� ������������ ��� ��������� ��&���� �������� ������� ������ ���"��� N�����

4B26 �� "�������� ���� F�"������ ��� B ��������@ �������� "�����H%D���� ���������>/ ������/ ����<�� ���� = ���/ ��� �����<��� �)���"����������� ������ %��� �� "������ "������� ������/ �"�������������� �% ����� �H F�"������ ���������@ H���@/ ���� �������/ �� �� ����"���������� ������/ �<"���I� "����= ����>/ ��� �������� 4B2A �� $��������@ "�<��%��/ ���%� ���� �)�� ���,�������� �� "� �� ������� ������������� D��� D���� ����������� ���� "�����H���� �%� "�������� ���� F�"������� ��� �)�@ ��� ��������������� ����������/ ������ ��� ��� �)�� "�������� �"���<���� ��������� �%� "���������@ ����@ �����@ �� �������������� "���������� ������� $�� ��H���/ ��� �� ������ "��������� ����������������� H���� "����������� ������ ����� ���%� ������� ����� ������@ ��������� �)��� �< ���� �������%� ��������%� �)��� ���@ �� �����������@ H���@ ������������%� ������� �� � "����������� ������ ������ ����<"���� "��"����������� ������/ ���� ������� ���� �)�� ����������� ���"� ������ ����� "��H �������%� �%������ �������> ����>/ � � ���" "�����������/ �� "���������� ������ : ��� ����/ � � "������� �������

D������ ����������� ��� ���"������% ���% ���" "�� �%�� ����H��� �<���������� GFG �� ������ "��%� �� GG �� "���<��� ������@ ���@ 54873:4877 �� (���� ����/ 48A4:48A7 �� "�������� ���� ���/ 4866:4868 �����@ �� ����@ ����/ 4B�3:4B�7 �� ���@ �� ��"��@ ����9 ��� ���@ �������<����������� ���" ������� � �������� �� "�������� ���� �)���"�����%� J)��� J������� �)��� 4873:4877 �� ���I ����� ������� "��9

Page 132: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

�> ����> "����%/ ��� ���� ������� �)�@ �������%�/ ���� ������� ���%������"��= ����������> ������>/ ����%�� "������@/ ������ �)�@ =�����������@ =�� ��� ���@ �<������� M���� ����� N�������������� ����������� "��"������ "�� ������ �� �"N������ "��N������ =���������@�

�� H�@ =����@ 4B�6 �� "������� �FFF L� �� ���������� � ������������� "���������@ ��������H��� �"�� ������@ ��� "���������� ����@ ��������� �>�� �� � /���(��������������9

U �"������������ "�� �����@ 5���,�������>����9/ �H������ ���/ ������ ����"� �"������ �� �������� "��%��� "� ��/ ��� ������������ �@ ���%�����T

U "������������ "�� �����@/ ������ ���� "������ �� �� �����)������ ������ ��������� ���� 5���"�9T

U "�� "��H������ �����@ �� ����@/ ������ �������= �����> : ���������"������I ������������I�

(�������� ="��� ��� ������������� ��������/ ������ ������� �����/����� "������@/ �<����������@ ������� ������������%� ��� ��>/ � ���� ��������/ ��� �@ ���%����� ������������/ �������� ������� #������ �)����������' �� ������ ������ "��������� ���������� "������ �� ���@������� �� "���H�� �"� ���� ��"����������� �������� ������ �������%���;� ����������� "�������� � ��� ��������������/ �� �� ����������/ �������� ��� ���������������� �������%��/ =�� �������� "�� ���� �����@ ������� ���@ �<������/ ��� ����� "������ �� �)�@ ����� ����� ��������� �� �����������

4B�6 �� �FFF L� �� ��������� �H ��%� "��"�<��� ���@ ����� ���������> ���%�� �� =�������� ��� ,�������� �"���������/ ����@/ ��� ������������ "����������� ������/ ��� �%������ ���������� ���,�������/"�����H��� ����� ��������� : ���@ ����> ������� ����� ��������������������%�� (�� ����@ ���� �"�������@ �� �������@ ������/ ������� "���������� ���� ��� �)��� ��� ���@ <��� ��� ��% ������@ "����������@ ����@/ � �������� �������� ��� �@ �����%�� ��� ����@/ ��� ������"�@ �� ���������� ����� ���%���� M������� �<����� �� ������ �������"��������� ���� ��� "����%/ ��� ����� ��"� ������� "��������� ������/ ����� ���� ���<% ������@ �������� �������/ "����% ��� <���� ������������@�@/ �������@ �� ���@ ������������@�@ H���@ ��������� �� "�������� ��������� ������� "�����% ����N��� ���� �N ����� ��������� ������> 5"����+�<���/ 4B37 �� ������� ��"������ �)���9� J ��/ ���@ "������ ��������� �H���� �� "��%��� ��� ���� ��@ "� H�@ ���@ �� ���@ �%����@ �������@

Page 133: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���,����@/ �� ������� ����� �@ ��������>� GG �� B����� �H���������� F���� �� F���� ���� ����@ ���@ =������ ������@ ���@ �����%�� ����<�� =�����@ H���@ ����@�

D ����� �����%��/ ��� 4B�6 �� �FFF L� �� ���������� ��������� �H����� "����� (�������� ,�������� �������� �� ���%�� �����������%�� ������/ ����@ �"�� ������� ��<������� �� �"�� ��� � �%� ����� ����"��� �>����� �� ���� ���� �> ��������� ����/ � �%� ����� ,�+���@ ����@5���������/ �� ������/ ����������/ ��������/ &������������� �� ���9"������T ��������������� ������? ������:���"����/ ������:�������� �� ��������� ������/ ������ ����� <�� �� ���� ��� =�� �� �"������ "�� �����% =��� �� D ����� �� ���� ������� �� ���� ��� ���������/��� ��������� ��<��� �� "�������� ���@ �H%�@ �������? ����� ����� ���� ������������� �� "����������� ������/ ��������/ � ���� ������/=������� ������ �� ��� �)�@ ���@ ������ "������% <����� "������ �������)��� ����� �� �������������� �<��������

�������%�� �� ���� ��������� �� =�����@ ����@ ��������� ������� �� �������� ��&���+���� �� �� 4B64 �� �"�����H��> -�����= �%� ��������� ���������� ����������= ����> �� ���@ �)H�@ ������� ��������� �������)�@ �� �������@ �� � �� �� ��%� 5239 ������ �� ����@ "���+�<�@ ���)H�@ ������ �� �� ����@ ��"@ �"�� �������� �����<���� ���������� �)�@�� � �� �� ��%� �< "�������@ ��������@ 4� ����@ +���� ���@� -�������� �������� ���� =��"��� ����@ ������� �������%� ������/ ����> �������? ��������@ ������ �)��� �� � ���%�����/ �� �>�� �/ ��� ��� ��������H��� ������T ���"��%� ������������� ������� "�H������ ������ �%� �������� ������ �)��� �� �T ���@ ��������@/ -������� ������@/ "���H���� ���<���������T ������/ ��������� ������@/ ���"��������T �������� "��������� �� ���%�� �$ -$/ �� � "��%��� ����� �������� �H�������� "������� ���� ������@�

;���������% ���"������% ���% ������ �� � ��������� ��� ���/ ���"�"���� � ����� �����@ �����/ ����� ��H��� "��������= ������������������%� �� ���������� ������ ����H�> �� �����I �+�������>/ �� �H�����@��H�@ ���������>/ ������>� J��������� ������� ��� �)�� ������/ ������%� �������%�/ �����%� ��+%�/ ����%� ��������%� ��"���%�/ �������� ������� �� �������/ �����/ =����@ +���� �� ��� J������� ������� : �������%����� �����%��� "�����%��� �����"���� ����������� �������%� �� ����������� ������ "���"��H����� �������/ ������� �%���� "������� ��"����

Page 134: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

������ 5��������� "���"��H����>9 ���� ���������>�= �����> "���������J������ ��� �)�� ����H�� �� �����%/ ��������/ �)�@/ ��� ���� ������������� 5��H��9�

J������� ������� � ��������� �$ C&������ 534 �� 3� ����9/ 4B�6 ��F�/ � �� �FF L� �� ����������/ 487A �� ����<���� ���������� �%� �)�@����/ 4B�B �� ������� �)�@ ���� ���%� ���������� �� ���� ����������� ������� ���"������%� ���%� "�����"��� $��"������% ���% ��� ��������� ��� �������� �)�@ �������� ������� �����>�@6�#�*�����5���� ��������� �)��� ������/ = ���������� ������� �)�@

������� �� ��������� ��������/ ������������ "����� = "��H������ ������������ ������ �� "�������/ ���" "�� �H"������ �H H�@ ����@ �� "�������@ = �)�>�

�)�@ ������� ��� ���%�� ��� ���� �������/ ���������� �$ C&�������?��� �$ ����� "���������@ �����@/ ���" �@ �� �)�@ ��������/ "����������� ��������I ���"������� ������ �� ��� ���� "�������� ���� �������53� ����9/ �� ��� �������% 5��������@ ��"%9 "������� �)�@ ������> = ����������� ���� ���� ���I 574 ����9� J� ������� ������ ������� ������� 5��"������/ �� ����� "��������9 ��� ����%�� �� ������� � ������ �����

%������ ������������ ��������� �������8

49 �> ��� ������� ��� ������������� �������%� ���� ����� �� ��� ���� ����/ ��� =�� ������ ���� =�������� �� "�"������T ������> ����� ������� ���"��H������� "������������� ���� �� �<������ ������� �� "������%��T

�9 ������> ���� �,�������� "������� ������������� �������%� ���������%�� ��� = ��������� ��������� �����%� �)�@ <������/ ����������� ��������"���<��� ���>/ ����������� "������%� � ��,��� ����� �� ����>/ "� ���=�������@ �� ���@ ������������@ ��������@ ������ ���� �H"������ �H ����������@ ����@T

29 �"� "������> ������> ���� �)�� "���H�� �������@ �� ���@ �������������@ ��������@ ���������%��T ���������� ����� �� "������%� ������� ����<��� �"� ��� "���H� �����������@ "��% @ �����T

39 ������� ���� �)�� ������� �/ ���� �������/ ����@ ������� = ���������� "������> ������>/ "������ ������ �������� "����� �� ������������� = ���������> ����> �� "������I� J������ �������� ��� ��/ ��� � ������������� "��% �� �������� "��������% �%� ��� � ���T

79 "�������� ���� ��� ������������� H���� ����� ���%� ������� ���������� �����@ �< ���� �������%� ��������%� �)��� ���@� �� ����� ��������

Page 135: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

���%��� ���"������� �)�@ ������������� �� ��� ���� ������� $�� ������4B78 �� (��������� �%� ���������� �)��� 5��9 � �� 4B8� �� �)�@ ���%����������� 86 �����"�����

A9 �����%�/ ����> "��������� �����������@ "��% @ �������%/ ����� ���������� �� �������������� �������%� ������ ��� ="������ = ���������> ������I/ � �%���� "������ �> ��N��������� �� �"���������� ����� ��������T

69 ������� ����� �������� ���������� ���������� &���������������������� �������/ "���+�<���/ ������� "��������� = ���������> �����> ����������� �� ��������/ ����������� ���������/ ������ "���������/ �����<������ ���"����������� "�����%��� 5"���/ �����+/ ���������� �� ���9/ �������� ������� ��� 47 ��@/ �%H����� ������� �� �����%��/ �� �>�� �/ ����"�������<������� H�� ���T

89 �)�@ ������� �����������/ ���? ��� �������� ����������� �������%T���������� �������% ��������� �����������>���� "��% ��T ������� ���"��������� �T ���������> �����I �< ����� �������������� �������%T

B9 ���������������� "��% �� ����� ������� "����� = �������@ �� ���@������������@ ��������@ ������ �� "��������

1����<���� �������� ���������+����� �� �������+����� ������� �� ������������ ����+�<���/ �����<���� �������� 5�� �� ���� ���� ���� ��������9 -��� ������ +��>/ ������ H�� �������� �������% F+����� ���� ��K �"�� ���/ ��� H����H���� "�<������� ����������� ���"������%� ���%������� 54888 �� (����������"���� ��������> �%� ������ "�����������<��������� -��� ������9 �� �)�@ �������� ��������� �� �� 4B66 �� -������= �%� ������� ������ ���������� ���������� �� ��"��������� �������� �� �>������ � ��� ��"�� �"������@ ������ �������� �� ������ ���������� ���,������ ���" ���@ "������� H���@� (���� ������ ������ ������������ ����@ "��H�H�@ ���@�

-��������/ �������� �< �������� "�����<��> ���� ������> �> "������<��/ ��� �)��? ����� �� 5��9 �������� ����������/ �< ������� �� 5��9 ����,��������� ���� ������> "�����<������ ����� ������������� �� � ���������� ����� = ��� �%�� �������� �H ����� ������������� H���� 5"��H������9"�����@/ ����������� ����"� ���� ���������� �� ���� �)�� "������ �< ��������� �������� �H�"����� ����� �� �� �������� ������ �������>�

�������� ���@ ��������� �)�� "���@ =���������@ �)�@ �������� ����@ :���%�@ �� ����%�@/ "�������@ �� ��%���� @� $��%�� ��������� 4BB� ��

Page 136: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

�$ ���" �������% �������� ������� F���� �������/ ������ ������� ������������� H��� H���� ��,��� ��"���> �)��� 4BB4 �� ����������%� �����������������%� "�����% F���� �� �� �< ������ (����� "������%� ������>� -������� =������� ����������� =��"��� ������ �%� ������ ���,����� ��� ���������/ F����� 4B86 �� "�����% ;�� ������ �������%� ������ 1<�,�������/ ��� �%� ��"���%� #FH���������� �� ���' �������@ �����@ F������� �����%� "��% �� ����% ������ "�������� �"�������/ ������>�

����+�<���/ 4B7A �� �� ����/ �����)+��� �� F+����� ����% ����%�> �)�@������> K �"���/ 4B8A �� �� ���� : �� ������� �)�@ ������� ��� �� ������ �%� E������� ���@ ����������� �������/ �� �� �� �<���I���� F+����� �������� ������ �������/ #(����@ ���+%�' ������ �� ��� 4B64 �� ���� �� ���������� ��� �"����� = �������� ���� �������� F������/ ���� ����"�������� "��H������ ����@ ������>/ �� ���%�� "� ��<�� ����@�

�������� �)�@ �������� ��������� ��� �)�� �������� �� �������� ����� �������� ������

�"���������� �)�@ ���� ������� � �������� "�����"��/ ����� "�<���%��/ ��� �������� ���,����� ���% �)��� �� > ����> ����� � ���������� ���" ���" �������� ���,����� �������� ���������/ �"�� "��%���4B3B �� ����� ���������� �� F ��� $��%� $��"�������� &���������������%� ��������� ���������� ���� �������� ���%� �"�������@ �� ������@ �)�@��"��@ ��"%/ ���� 4B88:4BB3 �� "��� % H����������@ ���"������%� ���%�����@/ ������@ ���������� ���,������� �)���/ �>���>/ "�������> -��*�� ������ 57�9� ;��� ����� "��������� ��� ������ �������%� �)��@ ���� �������%�/ � ������������ �����������@�@ H���@ ���������/ �� FF�( �"�������� ��� ��<���@�@/ �� ���@ �� ����@/ "�������@ ����� ����<���>/ �"��� �/ � F �� F� ����� ������ � ������� ������@ ������@ �"���� �� ��� ���� �����@ "�������@ ���������� ;��� ��������� ��� ������������� �����%�� �)�@ �"��������/ ����@ ��� ��� �����%�� �������� ��������� �� ���������� �������/ ������ ���������

Page 137: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

J��������=�����������������������

���� <������� ��������� ���I ����� �� �������� ���,������ ���� �����<����)�� -���%� ������ = "��H�����> <�)�%�� ���" = ����I �)���I/ ��������<��� �� ���� ���<���� �� ���� �������� D� � ����H��� ��% ���� �������/ ������� �� ������� �%�% ���� �� ���/ ���� ������� D +����������@ ���%� ����@/ ������@ ��� ���� �����%������ ������/ �� ��������<����� O �� � ������������� �������%� ���� ��� �� ���%������ ����@����@/ ��� �������� ��� �%� ��������@/ "�������@ �� ������@ �����@�

��� L� ������� ������� #�"� ���� �� ������ ���I' 54A�7 ��9/ H�������� K� ��� ������� ��� �� #$���@ ���%' 54678 ��9 �� �%����@ "��&@������������ "����% ��� ���"������%� ���%� "�"������@ ����@/ ��������������� &�����H��� � ��� �� ����������/ ��<��� �@ "������ �� ���/ ���%��� ����@/ ����@ �� ���@/ H�����@/ <������@/ "�����@ �� ������<����@/ �<����� =����@ �� �����@ ����@/ ������ ���������� �� "���������� �< �H"���> �� "���/ "���+�<�@�

������ �% ��� &����������%� ���%� "�"�����%� ������ "����"����� ������ ��������%��� ��������� ��� ���� =����������� ���H��%� �� ��� ��H��%��������� �� ������������/ ���" "�� ��������@ �������������� =����������

(��� ���@ ���"������I �����I �"��� > H��� ��� ������� H��� ���"�������%� ��������? 48BB �� 4B�6 �� L� �� ���������� �%� �������� ����=������@ �� "�"����@/ 4B38 �� ����� ��������� �%� ���� �<������� ������ ������������ �� ������� �< �=/ 4B3B �� ����� �����������%� ���� ���@ �"��� �� �� �@ 4B66 �� "�"������ "���������/ 4B73 ��L� �� ����)��� ������@ �"��� �� �������� ���,����� ��� ���������/4B37 �� $��"�������� ���� ��������� ��������/ 4BB8 �� $��"�������� �����<������ ����� ��������/ ���� ����������

-� �� ����� <�� ��� ����%�/ ���%� �� �����/ ,�+��%� ���������%��"��� � ��� ������/ ��� ���� ��� ����� ��� �����I� 4BAA �� $��"��������� "�������@ �� "�������@ ����@ "����� �� 4B83 �� (�������� "��H ���������> �� �����= <����@/ �<����H�> �� <������= � �= �� ������> 5339�

�� �� ���"������%� ���%� ������ ����� ��� ������� ������/ ��������� ��� ���������� ���� �������� 5�����������@ H���@/ ���"���@ ���������@ �������� ��������/ ������������9 ���� ��� ��� ����� ���������� ����������� 5��<���� �� �� ����� �����������/ "����I ����� �����<��> �������@�@ "��% @ ������/ ���� ���������9�

Page 138: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

�������� �H�������� ���"������%� ���������� �� �������� =����������� ������ "��"�<��� ���� ����� "������� �������%�� $��%� ���������� ����� ����/ ���"�������� �� ������ �������� ���,����� ������� ��������%� "�<���� H�@ ����@ �� � ����/ ��� ������������� �������%� 5�������� �H �@9 �%�� H�@ �������@ �����%� 5H��� ����� �������%� "������ ���������� ���" ���"������%� ���%� "�"������ ������9 ���� ��� ���� �H ������������@ H���@ �"��"�<=��� ���� �)����

$�� "� �� ���� ������������� =��������/ ��� "� �� ���"������%� ����%� ������ ������� ����������� �������% "������ �<�������� ���� ���@/�����)����@ ��� ������/ ���"������I �"��� >/ ����> ��� ������� $*((���� �������%� ���%���/ �����������������/ ���" ��������� ��������@ ����������@�

������ ���"���������� ���������� �%� ���� ���@ �"��� �� =���������� ������� ����������� �� ���������?

U �� ���� ������� �� �������� �"������%��� ���� �)�� � ������ &������H���T H� ������ ���� �)�� ��� ���/ ������� ����@ �"������@ �������@�%� ���%�/ ���� �"�����/ �����/ ������/ ��� ���� �� ���%����/ "�������@ �� ���@=���������@/ ����������%� �� ��������%� ����%�/ ������%� "��%���/ ����� ��������� ������� ���� �%� ����@ ���� ���@ "���H�@ �������@� (������ H����"������ ���� ���@ ����@ <����@ ������I/ ����>/ =����������� �� ��� ��>T

U �����<���� ������� �����> "��H ����=/ �%������ = ����I/ �"��=�������� �)���� <�����/ ���H���� �� ��������/ ����� �@ ,�+��� �������� ��"���&���� �)���/ <���� <�� ��� ����> <�������� �� =<��<������ � ����T �����<����� �)�� �����%�/ ����� ����� �� �������� �������� ����"�������T

U ����<���� ������� �� ������� ������ � ��������� ������ "����������� ����"���<��T ������ �< �"�������� ���%� "�<������/ ���" "��������� ���������� ������T

U �����]���� �"�����N��� �������� �� ����� "��N������ ����>T�����]���� ����� �����T

U �"���� � �"��� � �� ���� ���� �)�� �������� �������/ �"�� �%H���������/ �������/ ��������� <���%���

������/ ��������� �������� "�<��I ���� ���@ �"��� �� ������/ �������� ���� ��������%�����/ ���� �)�� ��������� ����<������� ���������%��� ��������

Page 139: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

J� ���������=,=G�������=�������=G��������=������������G�����

(���/ ����� "���������� ���" "�������� "�����%/ ��������� "���H������� ���������� �� �� �������� "��������� �����"�����/ ��� ��H��� ����� �)�� ��<���@�@/ �� ���@ �� ���@ �����%����@�@� -���%� <����������� � ������ � ��� �� "��H������/ �� �� �� ���� ��<������ ������������)���@ "� ����� ��<���@�@ "��%�= ���� "�������� � ����>/ ��������� GFG �� ������� ���"������% ������� �����)"��� H��� �������� �� %�%��������� @ "������@�

�� ������� � �)H�� "�� -��,���� �@ =����@ ���������� H������ �� 1������ ���������� ���� =������ $*((/ � ;��������� ���������% ��H���% ����,�����>/ ������ ���� "������ 48A3 �� ����� ��������� �%� ��<���@�@�� �� ���@ "��%��� ���������� ������� "� ������� $�� ���� ���� ���@�"��� �� ���%� "���<��� D��� H� (�������� ����<�� ���� = ����������=���� "��)�= �� �����%����@�@ "��%�= 4B�A �� ���� "�<�)�%��/ ������ ���"� ��������� "�����"�� ���� �"������� D������@ =�H% ����� "�� "���������� <����� 4B�B �� (��������/ "������� �������I �������>/ ��� (��������� =�� ������ ��� ���� ������������ H����� �> ����,�������

1%� 4B�B �� (��������� "�<����@/ "������@ ������� "������������� ���/ 4B3B �� ��"�������%� ���,������� ���� "������� �� �������������? ����� ��������� 5F9 �%� ��<���@�@ �� �� ���@ "��%������������� ������� "� ������ �� ����� ��������� 5FF9 �%� ��<����@�@/ �� ����@�@ �� ��I������@�@ �������@�@ "��% @ ����@ �)��� "��%���� "� ������/ � 4B66 �� : �� �� �@ "�"������ "����������

F �( ��������� � ������� �������@�@ "��% @ ����@/ ���� �%� �� ���� ��<����� ������ � ��� ��������� ���� ��������/ �"��� >/ FF �(������ �"���%<�� �������@�@ "��% @ ����@ �� ���@ ����@/ ����/ �)����� �)���/ ��<��<����/ �� � ���� "������ ����� ����<��>/ ���"������������%� �"��� �� "������� �� �� FF �( 4� �����"��= #������� ��$�����(��� ��H��� ����� ����<��>/ �����<�� ���� = "��<�����/ ���" "��"��������= �������@ ���������> ���� ��������> = �)�>'�

�� �� F �( �� FF �( ������� �� �������%� ���� �������� ����<�� ���� =���/ �� ��<�������/ �� ���� �� �����/ "����I� ����� ����<��>/ ��� ������������/ �� ������������� $����� F �� H���� ���� ����@ ��� �������"������% ����> �������>�

Page 140: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

V��� �������� ��(������&� �� ������� : #������/ ��� ����N����/ ����� �������� ��������/ ������ �%� �������/ �� �� �� ���� ,�+���� �� "���&����� ��������� �� � ����� ����� �������� "� ����� �� "��<�)��� �� ������������� ��� �� ����@ ���� �����@'�

$����� ������!����8���$������(��%! =��������� #������/ �� ����H�����/ �� �������� ��������/ ������ ���� "������ �)��� �� ������ �������� �%� �����%�/ ������������ ���� "����� �� ���� �������� �������� ���������/ �� ���� ��������� ��� �� ����@ ���� �����@'� $��/ ����� ���� �)�@ �"����� ������/ "��������� ����� ����<��>/ "�������� ������������ ��"�<����� "�����%���/ "���+�<���/ ��%���� "�����%����� ������ H�����%��� �� "���

���� ������������� �������%� ��<������ �� �� �����/ �����)�I "��H������������/ ������� ���� ���������� �� ���� ���� �)�� �������� ���"������%����%� ������/ � ������������ ���� �������@ ������>�

$��"������% ���% ������ �������� ��������� ���� ���@ ��� ������"���������@ ����@ ����@ ��� ������ �"��� �� "�������

���� ��<������/ �� ����� �� ������/ "����I ����� ����<��>/ ������ H������ �� �"���������@/ ���� �)�� ������ �� ��� ��� �� ���� ��������"������ �)�� ������� ��������"� "�����H��� =������ �������� "� ������ ���������� "��<�)��� ���� ���� �)�� �)"������� ���" �� ����������� ��<���� �����<���� �� ���� ���������� �������/ �@ � ����� �>����� ��"������ � �������� "� ����� �� "��<�)����

$���� "�� �"��� � ��������� ������������������/ �������� "��������� �� ���������%� �����"���� "�����%�/ ����@ �>����� ���� �"������ ���������/ ���" "�� ��� ���� "���������

M������� "������� "��� � ���H���� �� �������� ��<��������� �� ��� �����/ ��������� �@ ������I �� �"��� ��� ���� ��� �"�"�%H��� �� ��� �� ���� -�<�������� �� �� ������ ��� ��������@ �����@ ���� �� ���/��� ����� �)�@ �<������ ���> ������� ��������@ "�%H�����/ ��������� "�������� ��� ���%�� �� "�������� ������/ "�������� "�����/ ���� ������� �� "��� ;�� "�������� ���� �H���� �������>�> *�������� (���<���� ���� *�������� ����%����� ������ ,�� ����> 5F "�����9�M������� �� ��� ���� "��������/ ���������� ���� "��� �� �)H�� +����

�� ��������������������'����������8��� ������82����(�� �����2���������������� ��������������������� ��� ������� � ���������- ������������� �� ������� ��#

Page 141: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

�/ "������/ �� ��� =������/ �H���� ����� �"��� ���� �� �����<��� ���������>�� ������

��<��%����/ ��� �������� ������@ � ����� ����/ �� "��H������ ������������� "��% �� ��� �< ������ ������H����/ �� ���� �)�� "����<���� "���������� "��H������� ������ �)��%�/ ��� ��%�@ ������� ���� ,��������� ���������� �� ��� ���� "�������� "����� = "��H������ ������/ ��� �����)�� ���<���� ������ ������� ���� "��� �� ���/ ��� �= �< ������ �������%��<�������� �� �� ������ "��� � ��� ��������� �������� "��<�)����

M������� �� ��� ���� "������� ������ � ��� �)�� ������� ���������������

M�����@ ����������@ ������@/ "������@ = "��H������ ������/ ������ "��������� H��� ���������/ ��� �� ��%�@ "��<�)�%�� ��<��������� �� �� ������� (������������ H���� ���� ����+������ ���I ��� �)������ ������� �������� �� ��� ����/ ��� �<���������� ��<���@�@ �� �� ���@ �������� $��/ ����������� �������� ��%�@ �������� ������� � �"��� � �� �������@ ���/�@ ����%�@ ���������� ���� ������@ �����@�

D% ����� ����� �������� �"������%��� � ��� �)�� ����<����� �%���/ ��� ������ ��������� "��� ��/ �"��H������������ "��,���� ������/ �������/ ������ ������� ���� ������� "� ����� D% ����� ��������� � ��� �)�� �������� ������� �������/ "�<��<������� ������������� ������/ ���� ������� ��,�������> �"� "��<�)����� ������/ �H������� �������/ ���������� H����/ ������ "��������/ =����������

(������� �������� "�������� "���� ����� *�������� (��<���� ������������@ ���� ��@ �� ���@ ��������H�@ "� ����� �� ���+����@ ������������/ "��"�<���� �� = ������ ���� ����������@/ �� �>�� �/ �� �� "���)��� ����=��������� �� ����������� D���������%�� ���� ����� ���� ��� �@ "����@ ���������� ���� ���,����� H���@ "��H��� ���<���� �������� ��<����������/ �� ����� �� ������/ "��������� ����� ����<��>/ ����� "� ���> ���������� �< ������ �� ���"����� �����������

(����% �������% ���/ ��� ��%�@ ���H���� ��<��������� �� �� �����/ ��� ������ "��������/ ���" "�� ���"��� �� = �������� ��������/ "��H������ ��������H��� �������� �� ���� ��� ��<��������� �� �� �����/ ��� "��<�)������ ��������� H��� ��������� �)���> "����> �� �� ���@� C������� ��������� �� ��<���������� �� �� ������ ���� � ��� "� ������/ �@ ��<��� �� �� ��� ����� ����@ "�������� �����@� D���� ����� �)�� "���������� ����� ����<����� �< ��<���@�@ �� �� ���@ ���� ��> �� ����� &�����H��� "��

Page 142: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

� ���� 1�� 48A3 �� ����� ��������� �����%/ ��� ��������/ �����I"� ���> ��<������ ������������/ ��� �������� �� ���� ��� �� �������

����@/ "�������@ ����� ����<��>/ ��<��� �� �������� ��� "����� ������� ���" �� �������� ���� ���/ ������ ���� ���� �"����@/ ������� ����� �@ ������� ������ �"��,���� P"���� > ���H�I ���� ����@ ����@"��H��/ ��%����� �� ���������� $�� ���� ������� "���� ���� ������ �H ������ "� �)H��/ ���������� � ��� ��<��������� �� �� ����� �� ������/"��������� ����� ����<��>/ �� �� <�����������/ ��� �"��� ��@ ���� ����"�"�%H���� ��������� ������ �"�������/ ������ ���������� ���"�������%� ���%� �������� �"��� ��

������H��� ����� ���%��� � ����@ ��%���� �"������� ������� "������������� �������� �� ��/ ��� 4B8� �� �������� ���,����� �%� E�������� ���@ ��� ����@ "���������� ������ ���"���� �� �������@ �����>/ �� ���� ���" �� �"����� �H ��%�� �� = ����� ������ ������� "������������ ������ ����� ���%� ����� "��H�H�@ �����@/ ������� ��%�@ "������� ��%������ ��������

(��� �����/ �� ������ ������������� H���� ���� ������ ���� ���I ���������� "������ ��� ��<���������/ �� ����� ���� ������/ "��������� ���������<��>/ ������� ���� �������:�� ����%� �� ������ �������/ �"������� �@ ����������%� "�����������%�/ �� � ��<���@�@ �� �� ���@ �)��%��� �������/ � ���� ������ ��� �������� �������� �)�������� ��������"��<�)��� �>�� ��� ������� "��������� ���� ����� ����&������%� ����������� ������ �H ������@ ����@:�� �����@ #$����� �' �� #������' "�%�% =������I 3 �)���� �� ��� ��<���@ ����@�

(��,����� H���� ��� ���"��� = �������@ H���@ "�����@ ����@/ ���&�@ ��������@ ����@ ��"������ �� &�����H�� "��H��� "������ ��<���������/�� ����� �� ������/ "��������� ����� ����<��>/ �� ���� "����� ���/ ���""�� "����� ������������� ���@ �)H�@ ������/ ���� ������"�� = ������ "��H�����/ ���" "�� ��/ ���� ���� ���������� ������ ������ ������/ ����������"������ ���� �� �������� "� ����� ������ �����> � ��� �)�� "�������� �< ��������

(�� ������ ������ "���� �������� ���� ������ �� ��������/ ���� �)�� �����������/ ��� �� �� ��%� ��������� ��������� ���� ���������(������������ H���� �������@ ��� ����@ ������/ "���I = "��H������������/ ��� ������� ���� ����������� ��%���� = ������I H����/ ����<�� ����� = �"�������/ ��� ���"�I���/ ��� ������� � ���� �������? �<�� = ���� ��

Page 143: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

������@ ����>/ �� = ����>/ ����= "��H������ ����������� ���������� ������ �� �><���� = ���� �%���I ���� ��������� � ��� �������� ������������� "��% �� ��� "�� ���� "���� ���

1���� ���� �����@ �)��� ��� ������������ "� ����� "�����%���� ������6��������/ ������� ������� ��� ����������%�/ ��� �������@H���@ *�������� (��<���� ���� ����� �� "������ "����� ���� ������ ������ �����%����������� -������� ���� �����@ ��� ������:�� ����%���� �� ���@ �� ��<���@�@ ���������� �����"���� "�����%� (�� ����������� �� ��������/ �� �)���/ ���� ������ ���"� ��������%��� "���������������� �� ����%����

J ���%�@ ����@:�� �����@/ ��� �� ��������@ �"������� =�� �@ ���� �����@:�� �����@/ ���� �H������� ������ �������� �������� : "� ����� ��<���������/ �� ������ �� �������/ "��������� ����� ����<��>/ �����/ ������ �� ������ J� ������ �)H�� ������:�� ����%� � ��� �)�� "���������� �< ������� �� ������ ���� �)�� ��� ��� �� ������� ����@:�� �����@����������� �<���������� ��� ����/ ��� ���� ���������� �������%/ �������H���� �� ���"������%� &����������%� �� ���+������ ���,����� H����� "��H4� ���@ ��� ���� "���������� "���H� ����@ "����������/ ��&�������������/ ����<>/ ����� �� =/ ����@ �� �����@ ������@� ;���� ������� ��� �)�� =�� �� ���� ������ "�������� ���� ��H�� "�����%�/ ������ ��� ��� ���%�� ���"���� ����� $��/ ��� �)�@ �<��������� ���������� ����,����� �� ��� ����/ FF �( ���������� �������%��/ ���������� ���<��������� �� �� ����� �������� ��������� �� �����>�� �)��/ ������� ��� ������%� ���" � �)���� ����� ���@ ������ ���"�� ������:�� ����� 5�A ����9�

������:�� ����%� ��� ������� "� ���> � ��� ����H�����/ �� �� ����������/ ����/ ������� �� ��� ���������@/ � ��� �)�� "������ = ������I/"�������� H�����/ ���� ���� �%�� ����/ � ��� �)�� "����� �H ����@ ����@�

(������������ �������%� =��"��� ��� H�@ ����@ �������� ������ ���������� ��������� D��%����� =���������/ �� ��������� ��������@ ����������@/ ���,����� H���� ���� ���I �������� ������:�� ����� �� "������%� ��%����� ������� (������������ H���� ��� =������ �������:�� ����%�� "��������� ����� �����/ ������������ �@ ������ �"����)��� �� ���@ ��H�� "������@"���������� �����> �� �%� ������@ �"�������@ �� � ���� ���������/ �� ��� ��� ���" 6 ������� �������� ������������� H���� ��� �"������� ����������� �@ ����@ "� ������

-����������� ������ �� ����� "�������>���� "������ ��� ����������/

Page 144: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

"������� ������� ���� ��������/ "������ �����> ���� "��������� ��� ����>����> �� ����� ���� ������/ ������ ������ "����N���/ � N��� "������ �������� ������> ����> ������>� -������������ ������� � ����� ��������������� �@ �<������ ���/ ��� ��� �)���� ������� ���� ��<��������/ �� ������� �� �������/ "��������� ����� ����<��>� �������:�� ����%��/ "��������� = "��H������ ������ ����/ ���<���� �H �� ����� �H"�������

$���� "�� ���" �� �������� �������� =���� @ ���� �� �"��� � ���������� �� ����@:�� �����@/ ����������� �����"����/ �������� �� ��� ���� "��������� �� �@ = ��@ ������� (�� �������� ����/ �@ � ����� ���� = �������I/ �"������/ �� ���� ��� ��<���@�@/ �� �� �������� ������/ "������ ��� ����%���/ ��� ������ ���� �������/ ���" "�� � ��� �)�� ��������� ������� ������ ���������

(������� ������:�� ����%� �� ����� ����������� �����"����� �� �������� ��������� "�������� "������ �)�� <����� �"�������� <������� M��������@ ����@�� "�������@�@ "������@ ���� �H������� "����H��� ���� �)�� ������ ��� ����@���"��� H��@ �� &���+������@ "���H���@ "����+������� ������� ������� ����<���/ �H�%����� ���"/ ��� �)�@ ��� ���� ������ �� �H �)���/ �� �H ����

$�� �������/ ��� ������� "��������@ ���@ ��� ��������� �������������� ������:�� �����/ �� �@ ��"�<����� <�����/ ���" �������� ����� �������� 4B�6 �� G L� �� ���������/ �)���� "����+����� ��� �������@/ � � ��� ���@/ � ��� �� "������������ �<"�����@ �����������

J ��/ ���� ������:�� ����%�/ ��� �)�@ ��"�<=�����/ "������ �H���� ��������������I �%����>/ � "������������� ��������� H����� : ���,����� H����/����> "������/ �%����>� D���= �� ���� ��� �� ��������� ���� ���������� �)�� �"H�������/ �� ��� ������� ����� ������ ��������� D����� ���"�<����� �������@ ,����� � ��������� F �� F "���� ������� $��"�������%� &����������%� ���%� ����� ������ ���" �������>�= �� ���> ���%�@"������ ���> �� ��� ��� �%����� H����� �������@/ �����@ �H �� ������� "��%�� J ��/ �� ����������� �����"���� ���������� ������� ������������� ������ "���H�� �� �@ �����/ "��������� ������������ ����������� �"������� H��� ������� *����� � ����� ��������� ��<����

-"��,��% ���������% �����"���� "�����% ��� ��������������������/ ����� ��������� ��<�������� �� �� ������ �������/ ���" "�� ��������"�������� �� ���������� ������ (������������ H���� ���������� ��������"���� "������ ���" "�� ���� ���� �� � ��� �@ "����/ ������ "����������� "������ �������� ��������@ ���������@ : "��������� ������������

Page 145: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

�"����@ �@ �������� "� �������@ "������@? ���H���/ �����/ ���H����� -������������ ��������� "������ ���%�� ��H���� �����> �������>�> ����> :������> ���<�@ ������ ,�� ����� �� �����������@ �"���@ ��������� �"������/ ���H�� �� ��� H��@� $���� �������� �� ����� �"��� � ���� �)�� � ���������� �����������@ H���@ ���������� �%� �����,������� "������@�

(������������� H����� ���� ��� ��� ���%��� � �������� ������������/ �"�� ����������� �������/ �� ����������� �������� ��� �)�� ����H����< �������� ���@� F �� �����% ����@ ��"@ �� ���@ �����>� ��������������������� ��� �����"�����/ ����� �%� ����� ������ �� �%� ��&����@ �"������@ �=������ "�<��%�� �������>�� �����/ ���" ��"�<����� <���> ��� ������� �%����� H����� �������@ �� ���>/ ����� ���� �)�� ������� �H���@ =�����@ "���@� J ��/ ������������ ���������/ ���" �� ����������� �)�@�����"���� "�����%�/ ��� "���������� ������ �� ����/ ����� ���<�� ����������%� ��������� �������� �<� +�� �� "�������� ��H= �� "��H������ ������ ����� �������/ �������� �������������� ����� ������ 5--*9/ ���""�� ���"���������� ������ �� �� �������

D�������� ������������ ��������� ���� �)�� "������ ��� ����@ �"�������@/���� ��������� ����<�� ���� = �����/ ���N ������ ��������/ �"��,��>?

�9 �������� ���N "��N�N��� N�����������������&������������&������������@ "�����@/ �� ������ ����� ���������� �� "��H�H�� H������ F� ����%��� F �� �7 �����"���� ���������� ����@ �����<�@ ������� ��,�������"��H�����>/ �"�� ��� ������������ ��������� ������ ��/ ��� ���� ��� "������� "��H�H��� H���� #<�%:����' ��"� ����@ �������� -���������������������� ���" "�� ���<���� ������� ���H �������@ H���@ ���������� �� "�������� �� ���������/ �"� ��� �H ������ "���H�� H���� �������%�� �� ��������<���� ��������� ���@ �@ ���������@ �� �>�� @� FH���"����� ��<����������� �� ����� ������� �������% ��������� �� ����� �������� �>�� ����/ ����� ������ �� ��%�@ ��������� ���� ��������T

�9 ������@ ������@ ���������/ ��� ������������ ��������� �����������%��,���*��<�����������/ ���� �������� ����������/ ��� "��H������� "��H�H�@"��% @ �������� ����������� ���� �� ������/ �"�� ��/ ��� ���� ��� ����� ����"H������ �H ��������� ;�@ +��@ �����/ ������ ,�+�H��� ������������ ������� ������������ "��% ��/ ���" "�� �������� +����/ ��� ����@ ���� "��% @�������% ��H���� ��"���%<��/ �� ��� ���%� ���H �@ ����������@ �������@ ��� ����� ��� �)�� �<���������� ��� �������� ���,����� H���@ ������@ ����������@�H����������� ������������� #D���/ �� ����� ���������� �%�� �� ������������

Page 146: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

��������� ������ ���� "���@ ��+���'/ ,�������� �� �"������� ���������� "� ��"�<����� "������ �)�� ������ 5F �� �A ����9T

�9 "������N�� ��������� ��������/ ��� ��������� ���H �������� �� �)�����������@/ ������ ������������ "��H�H�� H����� 1%� H�@ �����<�@ �H ������ �����)�� ��������� �� "��H������� �� � ����������� ��������/ ����%����� "���H������ ��������/ ������ ���H ������ +���� �%� ���� ������ �����@ �� ��������� �"���� @ �"�������@/ �������@ �%��I �����<���/ ��� ���� ��� ����)�� ��� ������ ��"�<������ ���H�������/ ��"�<��I� ���= ���������= �������=/ ��� =������ ��� ��������� ��� <�%� ���� ��� ������ ���� ����� ���@"������@/ �"��� ����@ �� �������� -���������� �������� "������ "������������� =�������� J� ����� ����� ������������ ��������� ���� �)�� ����������/ "� ���= ��� ��%�@ =������� =�����> "������/ �� ��� ����������

D������I� �������� ��� �)�� ����������? �� ��� �H ����@�@ ��� �����������/ �� �������/ ��� ����������� "�<��%��� �"�������� �������������� <������T ������������� �������� ����������� <��� ���� �������� ������ �� "������T�� � ���� ����@/ �H������ �� ������� ��������� ������/ ������� ��������� "�������� �"�� ����T �� ���� �H�������= ���������> �%� �����<��� $��������� ��� ���������� ��������@ "�<�����/ ������������ ��������� ��������� ���<���� ������� ������� ��<���� ���������� ����������� �� "����������� ��������� "��H������ �� �� ���"����� ����������/ �������� �����������/ � ��<������/ �� ����� �� ������/ "����I ����� ����<��>/ �� = ���������� �H���"����� �H ����������� �������� �� ���"� ���� �����������

-������ ��������� ���I �������� ������@ �"��� > �� ��<���@�@�� �� ���@ "��<�)�>/ ��� �)�� =��� ��� ���������#������������/ ����@������> � ��������� F �( F "����� #-��������� �%� ����������@ +��@ ��������@ "�������'� -��������� +���� ������ ��� ��� ��������� �� �����������%/ ������ "�����%��� ��������� ���,������ �"� ��� ���� �)�� "����H��� "��H�H��� H����� �� ����������� �%� �@ "��"�<�����/ ���" "�� $*((�� �������%�� ���%����/ ���" ���� �������� ������I ����� �>���� "������ ��� ;��� +���� ���� �"���� ��� �����I �������%�/ ������ ��� "���������/ ���� �" �������> ���������� ���= �� =�������� ���� ��� ������@ ��"�����%� �����@ �� ��������������@ =���� @/ ���H���� ��� ���� ������@ ������ ��� � ��� �)�� ���������� ���� �������� ���� �� �����������%��� "�����%���� D�"�������� +���� �������@ ����@ ����@/���������%� +���� ��� ��������� ��<�������� �� �� ������/ ���" "�� ��������� "� ���> ���������� "��������� -������/ ��� �)�@ ��������� F

Page 147: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

�( �� ������������ ������������ ��������@ �>�� @/ �������� �������%�/����> ����� �"������� ���������/ �������

4B3B �� �( ���������/ ��� ������������� H���� �� �������� �"�������%��� ���@ �� ��� ��@ �������� "������>/ ����� ������ ��<���@�@/�� ���@ �� ����@/ "�������@ ����� ����<��>/ "��H�>/ ���� ������/ ������"������� �� ���/ ���" "�� �)"����� ����� ��@ "��,��������� $��= "�� �������> ���� �� ������/ ������������� �������� ���������/ �� �������@�@"��% @ ��� ���� "���������

M������� "� ���> : ����������� ������������ "��������� �� �����"����� "������ ����� �� "������� : �������������� H����� ���� ���������� ��� �������? ��������� �������%� �� ����� �������%�/ ������ �%�� ���,�����H����T "��"�<����� �� = ������� ����@ ��������@ "� ����� ���� ����T ���" "���H���H��� ���"������%� &����������%� �� ���+������� D��%����� "��%��������������� H���� ��<�������� �� �� ������/ H��� &����������%� ��������� ���� ���� "���������� "� ���> �������%� �������> �� �"� ��� "����H�� ��� "��H�H��� H������ M��%�@ �� ���+����@ ����@/ "���������@ = "���H�H��� H���� ������/ ��������� � ������ $����� "� ����� ���� ��@ "���������/ �><������ = ���� H��=/ � �� ��� �=������ : = ��� ���,����� H�����/ ������ �������/ ��������>/ ���������� ��������� �������/ ������������/ ������/ "������������� �����"���� "�����%� 5F �( �6 �� 2� ����9�

(�� ��� ���"���% ������&����������� ������� : ����H��@/ �"�����@"������� ������� "� ������ �������� �������� ,�������� 5������ �����������/ "��%�� ������� �H���� �� ��������/ �����"������� �� ���� ��� ���<��������� �� �� �����9/ �"��� �� ������� $��� ����H����/ "���I = �������I/ ���"� ���� ����������/ ������ �� H��� ��� ������ ������ ����� ���� �� ��� ���/ �� � �� ������ ��������� ,�������� �������� ��� �����)���� ������%��

$��������� ���"������ ����� ��������� �������� �� ��� ���� "��������� ��<��� ��������� "��H������ ������/ ���%� F �� 4A �����"���� ����������>���� ����@/ ���������@ �������� �������� "��� ��/ �"��� �� ���������� D% ����� �����/ ���������� ���������� "��)�<�� ����>/�"������/ ������ H����� ��� ���������� �� ����� �� "��,���% �����,�������/� ��� �)��?

49 ����<����� �%� ��/ ��� ������ �������� "��� ��/ �"��H������������� �������� �����/ �������/ ������ ������� ��� ���� ���������T

�9 �������� ����� �����@ �� ����@/ ���������@ �� �������� ���

Page 148: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

��� ��������/ ��� �������� ��<���@�@ �� �� ���@ �������/ ���" "�� ��������� �������� ����@/ �����������@ H�@ ��������@ ������T

29 �������� ����� ��,�������> �"� ���� "��<�)����� ��<��������� ���� �����/ �� � ����� ��,�������� ��%�@ "������ ���� "����� ���� �@H�����/ �H������ ������/ ������� ������ H���� =�������� �� ������������ �)����� "���H�� �"� �<������>���� �� ���

�"��H���� �������� "������� �� �� �����/ �� �����@ �� ����������������"���� "������@/ ��<���@�@/ �� ���@ �� ����@/ "�������@ ����� �����<��>/ ��������/ �� "� ����� �� �"��� �� ������ ��� ����� �H ���"�������%� &����������%� ���%� "�����"@/ "��� �������@ H��� ��� ������ �������@ ������� �� �H �������/ "��������� �������@ ���,����@ ����

4B3B �� �( �� �@ F �� ���������� �%� ��<���@�@/ �� ���@ �� ����@/"�������@ ����� ����<��>/ "��%��� �������� =������� ������+������ �� ������%� ������� ����������������� "� ��������������� ������������ =����������� ��������� �%� �@ �������� ����� �� �"��� ���

J� ����� ���/ �"�� "� ����� �����@/ ���� �)�� �������� ������@��@ "��H��/ ���������� �@ ������%�/ "����)"����� �@ �"��� � ��� �"��"�%H���� M������� ��������� ����� ��/ �� ��� =������/ �� ��� ����/ �����> �H"�<���/ �"� ����� �@ ��"�� ���� �)�� ������/ �������� "��<�)������ "�<��%�� ���"/ ��� ���� ������ �)�@ ����� ��"�<�����

��������� ����������� ���� ��� ��� ����� <���� ����� �� "�������� <�����/ �� � ��� ��� ����/ ���%�@ �)�� "������� "�� �)��� �"�������/ ���� ���% �%� ���� �����@ �� ���"������ ���/ �� ������%�/���� �)�� "���H��� �����������/ ��� �� �� ���� ��%�@ "������ �� ���������� ��"����� �� �� �><���� �@ "������� = �%���I �� "� CF� ��������������@�@ �������/ "��� ��/ ���������/ ����� �������� ����������

M�����@�@ �)��� ��� �)�� ��������� ��� ���� �������/ �� �� �)���������� �%� �H��������@ ����������� �"�������@/ ���� ����<�� ���� = ������@�@�H"�<���> ��� ��>/ ���� �� ��/ ��� �)����/ ������%� "���H�% ���= "�� ������>� ����� ��� � �������������� ������%� ���������� ��������%� ������������ �� �����@�@ "��H��� ���" ����� ������ ���� "������5F� �( 42� ����9�

(��� �)��� �����@ �>�� ����/ �� �%�� ������%� ������������ �� ������ = ������>/ ��� �� �)�@ "�������� ����>�� ������/ ���,����� H�������� �<��������/ ��� �������� �)�@ ��������� �)��� 5 FF �( �� ����9�

-������ ���������� "� ����� ���������� �������%� ���H�%�/ F

Page 149: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

�� "��������� ����<�� ���� = H��@ ���I ��<����� ���� ��������@ �����>: � ��� ������@/ �� �� ������������G �"� ����@ ��� ��> ���� "���H��"��H�H�� H����� (�� ���<�� �"������%�/ � �%�������� : ��� "������ �� ������������/ ������� ���,���� ������������ H���� ���� �H���� ����@/�"� ������� "��H�H�� H���� "���H� ���" �"� ��� ������ -������� ��,��������� �"� ��� ����� ������ ���� �)�� "�������� ����� ��� ���� "��������I ���%�>/ ���� "� C�����I $*(( "��H�@ � ��)�>/ �� "� ������������ *( ���� ���� 522 ����9�

-�<���@�@/ �� ���@ �� ����@/ "�������@ ����� ����<��>/ �"��� �� "�������@ ���"�������� ������� � ����������� ��� �������� �H�%������ 4B3B�� ����� ���������� �� �@ "�"�������� "����������� �@ ���������� ������ ��� �������@ ���,����@/ ��� ������ ������ "��H ���������= ��H�"������>/ �<����� ���"����> �� ����������� �<����/ �������� = ������������ �"���"������ ���I/ ��� ����"�������@ �������@ ���,����@ ����

J��+�����������������������������

���#� %&��".!"��%;�'�"�@���� ���"������%� ���%� �������� � ���������� ����*����$�# "��%����

�� ���� ���� ���������/ �� �������/ ,�+��� �� "���&��� �������������" ����� � ���"���� ����,������ "��� ���� ������ -����� "�������� �����������/ ���� "������� = "��H������ ������/ ���� �������)���� ������������ $����� "����"����� �� ��%����� ��"����/ ��� ������������� ��� ������ �/ ������� ����� �% �� $��%� K �"�/ ��%����/� �%���� �� *���� =�� ��%�� "�"����� ���������� "������ ����I/ �� ����"���� �� ����

������ �������<�@ "���<��� K���"�� �������%� ��%��� ���%�� H����� =����� ���/ ��� ���� ��������� �)���� "����<���� �< �H"���>/��� ������ �� ��� GF �� J�<����� �����% ����H������ ������� �� ����D�� G�F �� K���"�� �������@ "��%��� <����� "� �%��/ � G�FFF ����"� ="����� "������ �� ���� �������� "�������� ���� �����������

E�����,�� �� "���������� "��%�� =��������� "�����">/ ��� = ������I "������� "��H� ����������� ������� �< �������/ ������� ����% �� ����������%� $��%� ��������� ����� ����� ��H���� G�FFF �� ��������� ��������="��� ��� �������� �� ���� ���������� � ��� &�����H���/ � �����)+����

Page 150: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

����������� ��� "��������� ����H������ ������� ��������/ ���"��H ���� �����<���� ������� �� ������ "�������� ������

$��� �������+��� "���� �� GFG �� ����� 48BB �� L� �� "������ D��������� �%� ���� =������@ �� "�"����@/ ����@ FF ������� ���� ������� ��������������� $�� ���� "������� H�> ����= ����H��� � ������������� ����������� K� ��� �� ���� ���������� ��������� �� � ������ ��� 4B�B ��/��� 4B�6 ��/ "�<�)�%��� H���� D��������/ ����� ���� "�����H��� �"������ (�������� �%� � ��� �� ���� ����������� ;� (�������� � ����������� "�%���� = ������I �� ������� ��� ��"����/ �����% "��H ���������������� �"����� "������/ ������% �@ ����� �>�� ��/ �����% ������� �� �������@ ��������@ �� ���@ &�����������@ �� ���+����@/ ����@ ���"$*((/ �������%� �����>�

1��/ � ����� �������%� "�����H% H�> (�������> 5������ "�� ��� "�������� % 4B2B ��9/ � �� "�����H��������� ��� �������%� ������� "������������� ��� �� ���������/ �� --*- = ������I "����� ������ � ��%���������� (��������� ��������� �"��� �/ ���%� �@ ������ ���� ���� ����������� --*- �H 2 ���� ��� ������@ �������@ ���% ��<��� ����� ���������� 1�� ������� ������ ���� ���� ��������� : �H 7/6 ���� �������@���% 2/2 ���� 5 ��<��� ���� "����������9� F�� "��%����� H������� B���� �H������� "���� �� --*- ������ �������H��� "�<�)��� : = ������������� <�)���� ���" = �%���%� �H�������� J)��� ��� ����� "���H�����/ ����%� �H ��%� ����� �"���<����� ��������@ ���� �������@ �><����� �N�, �������� ����������

4B�B �� (��������/ ����<�� ���� = ������� "��������� ���� =�������/ 4B3B �� ���� "�<�)�%�� �� "�������� #����� ��������� �%�� ��� �� ���� ����������'/ � 4B66 �� "�"������ ���� "����������/��/ �� ���" ����� "�������/ ����� ������ ��������@ �%� ���� �������@�>���>� FFF �( � ����> ��������� �� ���> ������= ��� ��� ��������@ ���,����@ ��� �� �<������� �������@ <����@ �"��� > ���������� �� ��<����� ������%� �>�� �����

(��� �������� ���"� �������� ����������� �� ��� "���� ����@5����������@9/ "������@ = "��H�H��� H���� ������I/ ��� ������ (��������� "���������� H��� ���� �������@ ��� ������/ �H������ �H�%��� FFF�( 3 �����"����� �"� �@ ������> ������� ��� ���� ����%�� 8 �������/���%� �������� � ���� ��� �������� ����������� �������� ���" "�� ���%���/ ��� � ��� �)�� ������� ���� ���������� �������� 5�H������ ������/

Page 151: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

"������������� ���������� �������� �������� "��������9 �� ��� ���� "���������/ = ���� �������� ������> � ��� "�������� H��"�� �� ����������

���#� %&��".!�"������� ��� ���������� "������ = "��H������ ������������� J)�� "������ = ������I ��H��� "�������� ���� �"����������� "����� = "��H������ 5"���+�<���/ ������� �������/ �����/ ���� ���������%� "�������� ���� �� ����� �������9 ����]�>�

������ = ������I ����� =�������� �)����? ����������� ��� "��������"��H������ ��������� ��I� ���� ����>/ �H�%�I� ����> �%����> �� "���%�I� ������ ���H���� ��������� ����� �� ���������� : ��� �)�� �����%��� ��������� ��"����������� ������ ������ = ������I �����/ ��� ������������ ��<����� ��� "��H������ �<����� ���������� �� ������ "���H������ ������/ ���� "�������� �� "��������% �H �)H�� �%� ��<������� �� ��/ ����� �)�� "������� -��� ���<�� �� ���� ����������� ��� ������� "��H�H�� ���� �� �������� �% ���

������ = ������I ����������� ���� �)�� �"�H���� �� �� ������������� � �����/ ���� ���� �)�� ��������� �"��� � �� "� ����/ "� �� �� ����������� (������ "�������� ����� ���� �<��������/ ��� �� "���������� ����@"� �� "�"������> �� ��H�> ����@ #-' �������I? #���� !� ��������!� �������!���������������= 5�H�������/ �+�������/ ���������/ ����%�� �� �"��� ���9�

(��� ��������� �� ���������� ������ ����> �� "������ ������/ ������I ��������>/ �����"���� "������/ "������������ ������ �������/ �"������� "��������/ �������� ��������� 5"���+�<���/ <�%��"���/ ��H��H���=�������/ "�����/ �������������@ ����� �� "���9�

-� ���� ���������� ������ ���� �)�� � ������ &�����H���� �� ���� �)����� ��� ��� ������ ���� ��� ����@ �� =<����%���@/ ���" "�� ��� ������� ��������� (��� ���������� �����<���� ������� �"��������� F�� ����������� �� ����� �)�� �������� = "����@/ �������= �� ����� ��������/����� �)�� ������� ��������� ������� "��)�<�� ���������

������ = ������I ���� ��������� ��� ����� ������ ��������� = ��������� ��� �)H�� +���� =������ ���������/ ��� ���� � �%��@ "������ ������� ��������� "��� ����@ ������@�@ = ������I ������@ "��% @ "��%�=�(��� ��������� �������� �������% �������������� "������ �"�)"���� �������� ������ �� ������� ������ �����/ �����<����/ "����)"���� ��������� "� ����/ ��� ������� �������� ��������@ ���� �������@ �>��H���������� �� +���� ����� �������� ������� ��� ���� ���� ���������/ �������� �%� �� @ �)�@ ��+���� ��� �������/ � � "������ ������ �� � ����

Page 152: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

��������� ����� ������� "� ����+��� ���������/ �� ���� �)�� ������� ������������ ��� ����"���� K� ��� �� ���� ���������� ����+��� ������������� �)�� ���� "�� ���" �� "�"������ 5FFF `( 4B/ �� ����9�

�� � "�%���� ��������� ��������% ����� �������@ ���� �������5"���+�<���/ ������� ������� "��������9 ���� �@ �H������� �� �"��� ��� "�� �� ���"�������@ ����@ �����������/ ��� ��������� ��"� �����/ ���� ������ ��������� "������ �� ����� ���@ =�����@ ����� ��� "������@ 5"���+��<���/ ������� "����������� "��% �� = ���> �����>9 ���� �� "�����@�@ ��� ����� �<��������/ �"�)"���� "����������� ������ �� �������/ �� ����+������"�����%���/ ������� ���� ������ ����� "�<��%��/ ��,������� ��%����� �� ���+������ �� "��� ������� = ������I "������ ���� ���������/ ���������� �������%/ �� "�������� "����� ������> ��,�������> ���� "��% ���/���%� ��� ����� "������ "�%����@�@ = ������I �� ���@ ����@ ������

(������ �%� ���� �����@ "��)�<�� "����H�� �"� ������> "�������� ��� ������ $����� �� � ������� ���� ������+��� "������/ ���� "���������<����� $��%� � ����� "���� ����@/ "�������@ ����� ����<��>/������<�����@ "���H���� �H ��������,> "�������� ��������/ ��� �� ���������� <�%�� D����������� ���� �)�� ������� ������% "����� "��������= ������I �� ��� ��� �� � ��� ��"�� "������ ������� -��� ���<�� ���������� "������ ����������� ��� "��H�H�@ �����@� $����� �������%�/ ���"�������/ ��������� ��� ����������@ �)������

(��" ��� ���� ���%��/ �����/ �������I� ���� �������� �� "���I� ="��H������ H���� ������/ �������� ���� ��������� (���� ������@/ �� ��������� "�������� ���� �������� ��� ������/ ��� ��� ��� ���� ���/ ��� ����"����� �� ���������� �������� �� ������>�

(�� �)�@ �������/ �� "������ = ������I "��H������ ������������%�� ������� �� �< ���> �� ��������� �)���/ "�����% �� �� �)��������%������������ �� ����� ����,������ ������ ��������/ ��� ���� �������� : ���� ��������%���/ � �����/ ���������� ���� "��� >/ �� ���� ������% �%�������������� �� %��/ ���" ���� ������ ������� "��������� ���� �����"������� �� �������� ���� ������%� ������� : �%� �����%� �)�����%� �+�������� ����������� �� ������ ���� ������ ��������� ���� ��������/���� �� H��� ��� ��� ����@ H���@ ����������%� ������������ ��� ��� ������<�� �������@�@ "��% @ ������� "�������� = ������I ��H�������� ���@ ������ "������@ �� �������@�

J������� "��H������ �������� ��� "��������� �������� �����%� ��,���

Page 153: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

������� H�������/ ���%� ������%� "���<��� "�"������ �������� ����7D����%������� �"������ ������� ����� �� ���@ �+�����@/ �� "��������� ��������� ��<������� �)�� ,�+�H��� �H��I/ "������ "���&��� ��= �������,���>/ �������� �%� ���� ������ �� ����%��

����<�� ���� = ���/ ��� "�%���� = ������I ��� "�"������ ��)�� "���������� ����� ������� �"�������/ ������������ ���� ��������� ��� ������������� = ����+��� ���������/ ��� ���� ��%�@ �����,������� �"������� �����%�<��� ���� �"���������� -������ ���� ���������@ �� ������� @ <���@/ ���������� ����� �"������� ������� ��� =��������/ � � "�������� �������

(������� �"���������� ���� �������� ���� "������� ���� ����>/ "������I/ ���"��=/ ����� ���> �� ��������%�/ "����/ ����� ���� ������ �����=/ � ����@ ����� : "������ �� �����I ��,�������>� ;��� <�����/ ��/ ������������ ����� "�<��%���/ ���= "�"������ �� ������ ���� ���� ���������� ����� � ����� �H �� ������� ���������� "������ H��� <�����/ ��� �)�� �"�������� ���� �������� "����� ����/ ������ ��� ������� �� ���"���� ���� ���������/ ������ � ����� �������/ =<����%�� �� �����" �"�������� � ���� (������������/ �"��% )� �%� ���� ,�+��%� ���� "���&��%� �)��%� "������ ������@ �"� ���/ "�������� �������� ��������/ ���� ������� ��������"�����%��� ���%�@ ������� ��������� H�@ �������@ ������I�

FFF `( 48 �����"���� � ��������� *����$�#�����$�*+� ���������� (������������� ���<���� "��������? ����� ��������� ������� 5������ "�������/ ������= �������=/ "���,�=/ ������/ �������� I/ ��H��� "������/ ��H����= <�������%�=/ �������/ ������������� <�����/ �"�����������9T �"��� ��������� 5����� �����<���/ �"������� ���������/ �����/ ���<>/ �����I/ ���H>���������� �������� �������9T ������������ ������� "������ 5��������>/�������I ����I/ ����� =�������/ ������ "�������� �� ���H> ���� �����%��9T����� �"��� �� ������� 5������= H���>/ ��������I/ ����������@�= "��������� �������� "� ����� "���>/ <���> �� ����� ������9� ���� �� ������� � ������� ��� �)�� "�����/ �H������� "�%���� ����>? �� ��������� �><����� ������� "������ ��� D����%� ���%� �������@ �����@ 5,��� ���,��@/ ��������� <���/ "���<��%���� <���@9 �H �������@ � ����� �������

(������� ���������/ �H ����� "�%��� �= = ������I/ ���� � �%�������" "� ������I ��� �������� = �������> �� = �� ����I ��������� �������% "���H��� ���� H���� CF� �������> �� ���-������+���%�2������$8/�������� �)��I/ �������� ���� ����>� ;� ��������� �H��������� ��� ������ �������/ �@ ����� �)�� � ����� ��������� 5FFF �( 6� ����9�

Page 154: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

�������� ���� ��������� �������% ��� ���� ����������� (��� �������@���������> : �"���� > �@ �����I �"��������= �<��> : �� ����� �@ ������%�� ������� �>�� �� ��� �������� � ��������� FFF �(/ �� ��������H��> �����> ������%� ������ ����%�/ ������ ���� ���������� ��<����)�� ����� ���H��� ���

(��� ��������� ��� �)�� ��������� �"������ �� ����� ���������/ �<����@ ���@ �H��� ����<����� F�������� ���� ��������� ��� �)�� =���������� ��� �������� ������� "����"��/ ������������� &� ���� ������������ �� �������� �� ��������� (��� ��������� �����<���� =��������������� �� "��������/ �������� ����� �����@ +����� (��" �� ������������� ��������/ ���� ��������� ��� �������� ��%"���%��� ��� ��� ���������<�@ ���� ������@ ���� "����@ �"����� ���� (��� �������@ ������������� �)�� "�<��%��� ����%��� #�Q' ���� #�'/ ������ �H�%������ ���"/��� �)�@ ��� ������� �H ���� ���������� ���� ��������� �������%� "����H� ������ �������%�� ����@ �������@ � ��,��I "��%�=� (��� ��������� "����������� = ��������� ����<�� ���� = �@ ������I/ ����> �� "�"������/ "� �� ������� ����� �� �@ �������� "�����������@ �������@�@ "��% @ ��������

(��� �������@ ��$������������$��������%����� ����� �)�� "������%��< ���/ �������� ���� ���������� ��������� �������%� ��������%/ �H��%����� ��� "����� �����%�� ;��� �>�� �� ��������� ����<�� ���� = ����� �������@ ="������ �� "�"������ �� ����� �)�� � ��� �)�� �������� �� �@ ��������� �����"�� ���� �������� ="������ ������� "���� �� ����������� �)��� ������������ ��� ���� �)�� "��������� �"H������� �� �"H�������/ �"��� ���� ��� ����@ �� ��% �%�� $�� ���������/ ������ ����� �������� �������� �� ���� ������%� ������/ =�� ���� ������� �� �����5FFF `( �7 ����9�A������� �����/ �����%� �� =������%� ��<��� �� ���� �)�� ��������

��� ���� �������@ �������� "��������� *���� ����<�� �� = ����������="����> ����������� �<��>� 1��������� ���� ���������� ���� �)�� ���������� "�"������� ��������� (�� =������/ ���� ��������� "�������������H���� �����>� 1����<���� ������� ���������� ������%� "������/���������� �� ������ 5FFF �( �A ����9� ����� ��������� =�� ���� �������/��� ���� ��������� ��%�@ =�� ��� ������ "������@ �� ������ �� ����������� ��������� �����@� �@ "�������� ������ ����� ���H��� �����%� ������� ����@ 5FFF �( �8 ����9�

�������� ���� ��������� �������% "������ "��������� �"�)"���� ����

Page 155: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

$��<����������*�B���!�*�����������$����/ ������� ����� ������� �� ������/ ���= ������/ �>�� ��� 5FFF �( �6 ����9�

��������� ����� ���@ �)���@ �������� �������#! �<����������@ H���>�� �������� ��> ��������� �� �<�������@ ���> "��������� (��� ���������� ���� ���%�� ������I �������� H������� ������������� "��� �����5������� �� =�� ���� ��������9/ "������� �� ��H���/ ����"������ �� �H���������� ��������� 5 FFF �( �B ����9�

(������� ��������� =�� ����� �������� ���������� �����/ ������� ���� ��������� ��%�@ ���� ������> "� ���>� J���������/ �� ������� ��,����%��� ���� "���&���� �� ����/ =�� ����� �������� �+������������ �� ��������/ ��� "� ���> ���� ���������� ����@ ��� �������%�/ ������� �� "��������/ �������� "��������� M�������% ���� �������@ �"�<�)�� �������� � ����� ���" ����> "� �%��=� ��� ������� : "�������������> �������@ �������� �)��I/ �����> �� H���> �� ��������� �<�������>���� �� ��� (��� ���������� ������ ���� �)�� ���<���� ���"��� = ��������� �������� �������I �%� �"<�)��� 5FFF �( 2� �� 24 ����9�

(��" ��� ���� ���%��/ ���������� ��� �������������������"��������������������/ ��������� ���������� ��������� �������%� "� ����� ���� ����������� �����/ ����� �)�� ������� ���� ����������� $����� �� ���������������� "����� ������ �� �"��� �� ���� ���" "�� ��������� ����� �)����� ������%� �������� "� ����� �� ������� "������ ���� ���������� ������? ���<���� "�����H��� ������� ���� ��������� ����� �)����� ���� �<�� ����%� ���@T �������� �����"���� "�����%���T ������� ������H��%�� "���,���%� ������ ����������T � ��/ �� ��������� �����<���� ��� ����@/���������@ �� �@ "��,���%��� "��� ���� 5FFF �( 22 ����9�

(��� ���������� ��������� ����H�� �����% ������� �����������$�����+&�'�� �"� ��/ =�������� "�����@ ������>/ ��� ������� ������� "����"���(�"�������/ "�������� = "��H�H��� �������%� ������ �� �������� ��������������� "��%�� ���� ����������/ ���<���� ���� �������� �� ������������ ������I "����> ������������� (�� ���� ��������� � ���� ���������� ��"����� ���� ���� ��������/ �@ ���%���� ����������/ "� �����/����������@ �������@ "��H��� ��� H��� "��� �� "���������� �@ �� �������� ������� ����������� ����/ ����� �����/ �H�������� "��������� 5FFF�( 23/ 26 ����9�

������ ������������� ������� �������� "��������/ ��������� ��������� �������% ������� �@ ��������I/ H�������� ����> �� ������������ �<���

Page 156: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

%�����/ ������ �>�� �� �"�������� $�� ������ ��������� �������� "�����"�� �� =�� ���� 5����������/ ����������/ �"���� ����������/ �"���� ���H���%� �� ���9� $����� H� �������� ����<�� ���������� ��������� ���������� ���+���� "�������� �� ����� ���� ����%���� ����@ �� �<��%���@/ = �������� �������� ��������� ���� ���������/ �� � �� ���� ���� ���� �H���� ��� ��� ������ "����� �����

(������� ���� �������@ ��������� ����� ��� ��������� ������� �� ����������� ��������� �������%� � ������@�@ �������@�@ "��% @ = �������������������/ ����� "������ ���%�� FFF �( ����� ��"��>/ ��� �� ��� ������������ "��������� ����"�<���@ �� ��� ������@ ��������� "�������� �� ��� ��������� (��������� ������/ ���" "�� ���@ ��������@/ =�����@/ ������@/ �������@ ������ ���� ����������/ ������ ���� �)�� "���H��� �������@ �� �������� ��"������� ����� �� �H������� ������� ������

-� ����������� �� ���� ��� ������� �������� � ������ "� ������/ �����<�� ���� = �@ ��� > �� ��<�@� (��� ���������/ �H������ ����������/ "������� �������� ����� ���������� ��������� �������%� ���������� ����������"� ���>/ ���" �� ��������� �@ "���@ ��������%� ��������� (��� ���������� ���������� "������ �������� "� ���> ��� ���H����� ���"���� ����������� ��������� �������%� ����������� �� ��������� ���H�������/ �"������/���� �� ���"���� 5FFF �( 2B/ 34/ 33 ����9�

K���� �)������ ���� ��������� ��� �)�� "������� �H ����� ���������= ���>� $���> "��%���� �����> � ��������� �"������ FFF �( 8 ���������J�������� ������ "������� &�����H��� �� ���� ���� �>�� ����� ���%������ ����� "������ ���� �������@ �������� �� ��"�������� �@ �"������������ (��� ���������� ���<���� "������� ��������� �������/ ����@�������� ������ ����� �)�� ������� ���" �7 � <�� ��� D ����� "������� ����@ ���� ��<���@ ���� �������@/ �� �����% ���� "����@ �@ ���������� (��� ��������� ���" "�� �"�������/ ��� ���� �����@ +��� "������%�� "�� ���������/ ���� ���� ����� "����� ��� ��� ���� "�������� ������ ���� "������ ���/ � � �)�� "����������

FFF �( ��� �%���� �������� ���� �������@ ����� �� ,��������@ �H�����@ � �������� ����������� �������� ��������� �������% ��� "��������� ,�+�H��� ����@ ���� �������@ ����>/ ����<�� ���� = �@ ��<�@/ ���=/��� > �� ,�+��� ������� �� "��,������ �� �%������ FH ���� �������@"�����������@ ����� ��������� ������ ��� "��<�)���>�= ����>� (���������� ��� �)�� ������� ������/ ������ �� ��� "��N��� ������� ������

Page 157: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

7� �����"����/ � ��������� �������/ =�� ��� �� ��� "��<�)��� ����@/�H���������� ������/ ������ ��� �)�� ������� ������ ������� ���� ���������� 5<�%� )���/ ��� ������ ������ �� "�����%� H����/ "������/���@ )��� �� ���9� ����%<����/ ��� ���� ���������� �������� ������ ������ �)�� ����� ��� �����I �� ���� ��������� J ��/ �% ����� ��������� ��� �)�� ���������� �������/ ����@ ��� ,�+�H��� � ��� ������/ �������� ��� �������� �� "������ ��� ������� 5���@ ���� "���N�@ =����@H��������9/ ���� ��� ���� ������@ ���� ����� �� ����� �� �� ������ ����,����� ��� �� ��������� ���������/ ���� ��<�������/ "���H�% ���> "���%�� �H������ ���@ ������ ���� -����� ����� �����/ ������/ �"�� �� ������/ H� ������ ���� ����������

(��� ���������� ���� �)�� ��������� �������� ����� �>�� ��? ���"�)"����� �)���/ ������/ �"��� � �� =��������� ;��� �>�� �� ������)�� ��� ��%� �< ���������� ��������� �������%� "�����@/ ��������@"���H@ ����>/ ����� �>�� ��� (��� ��������� �< ���� ����> ���� ��������� > ���� ����>� �� ����� � ��� �)�� ��<���� �� ���� ���������;��������� ,����� �< ���> ����� ���>� J������@ ����� �����% ������)�� �� ��% �� ���= "�� ����> ��������@ ������@ ���������@ ����� �������� ����� �)�� � ����� �������� ����� �>�� @ ������� ������������������� D���������� ���� �������@ �����/ ���� �������� �������%"������ �<��������/ ��� ����� ����� �)�@ ��������� �����������@ ������ ��� �� =������@ �� �"�� ����� �� ��&���� ��� �� ��������@� (�������������/ �����%������ ���� ��� ������� @ ���������@/ ���������� ���� ������� "� ���� �� �H������� ��������% "�<���/ ������������� �� ��%� "������ �H���= ��������/ ��� ������ �� "���������/ �� "�������� = ��� ����> ���"������>� �� ����� ���� ������������ �>� ������� ��/ ��� ���<���� ���"��� = ��������� ��������"������>/ ����� ��� ���������� ������� �= ��� ������

(��� ���������� ��������� "��� �� ���<���� ������� ������%� �>��������/ ����@ ����� ��� �)�� ���������� D������ "������ ��/ ������� ���@�@ "��� @ ����� ���� �)�� �><������ �������� ��������� �������% ����� ��� �%��= ���%�� ������ ���� ���������� ���� ����� �����>/ ���������� ;��������� ,�������? <����� � � ��<���� ���"���� ������� : 8T��<������ �� ������ "�������������� : 4�T ���H����� �� ����������� ��������� : 7�T ��������/ "�����������:����������/ "����������� : A�T ������� : 67 ,������� 0< H���� ��������� "��� �� ��������� ��� "����

Page 158: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

�� ��������/ � ��� ������� ������� �� �< ��������� ���@/ ������ "���������� ���������� ��������� ������� 5 FFF `( F� �������9�

(��� ���������� ���<���� "�������� ��H��� �� �� �H������ "�������? ��@����� ���� ���H��� �� ���������/ "�"������ ���>�� ������ 1%� ��� ����@ �"��������@ 5"���+�<���/ �%� �����"���� "������@ �� ��+)������ ������@"���� ������ ����� ��)���9 ������H��%����� ���������/ ���<���� �H���@��� "� �%��= � ��� ��� ���" �� ���H��� �� ������ ���������� (�������������/ �� �� � ��������� <���@ �H ���� �����@�@/ ���" "�� �������� ����� ���� ��� ���� ���@/ ���� �)�� ����� ��@��� �� ������ ���������������� ��������� ������% ������������ �� ���������/ ���" ����H��� ��"���@��� ������ �������� ��������� ���" = ��������� �� ���������� C��+)����� ����� ��� ��������> �� �����> ����"�������> �� ��� ���� �)���������� ���" ����� �������

J��������� ���]���� ���� �����������> �� ���������a "� ���>/ ����>"�"������ ������ ������ "��������/ �����]���/ ����������/ ����� ��������/ ��� ��/ ��+���� �����������/ �"���� ���������� �� ��� (��� ��������@ ������� �������/ ������ ������� �)�� "��������� ����%�/ ������)�� ������<�� ���������� ��������� �������%� ��� "��� �� �<��������������> ���� �������@ �H������>� �� ����� �"����� ��� �)�� ���������� ��� �������%� ���%��� �� $*(( ��)���� "���@ �������@ ����� �����)"������� �%� �@ �����@/ ��� �����"���� �� ��H�@ "������@ "���� ������� ����� ��)���� (��������I "� ���> "���������� "������ ����������������@ ���������

(��� �������@ ����"��������/ ���" "�� �@ ������� ����� "� ������������ ��"�����������/ ������ ��� �)�� ����������/ �"�������� ���������� ��������/ �"�� ������ "���������� $�������� ����������� ���������/ ����� ����� "� �����/ ��������� ���� �)�� �������� =������ ��%����J� ���� ���,����� H���@ ��������� �� "���������� ��������� =����� ����"���������� ��������� ���� �)�� �������� �� ������ ��� =������ ����"����

(��� ��������� ���� ���I "������ ������ ��������/ ������ ������ �����/ �� ������ ������� �� "��H���� �%� ������%� �>�� @� -������ �� "���H���� ��� �)�� <������� ���� ��H��H��/ ��������� ��������� ���H������� �� �����H�������� ���H��������� ������H��� ��@��� �,�������� "���H���� ���������@ ���%�@ ��������� �� "���H�� �"� "��%�= ��������� �� ���� ��������@ "������� ��� �� �������@ ��������� D� �� � ������� �� "��H���� "���"�<=����� �> � "� �����/ �< ��� � ����� ������ ����@ �������@�

Page 159: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

D������� ������% ������ �������� ���%��� �H �������@ ��������@/ ������ ���%�@/ ���" ������� �������@ ���%�/ ���%� ����� ��������� ������������> ���I �� �������� �� "��H����� ���"��� �� = ��������@ ���%�@��������/ ������� �����"�� �%��= = �� ����� ������%� ��"����� 1���/ ����@ ��������@ ���%�@ �%�� ��� ��� / ���%� ����������� ,�������� ��� ������� $*((� (��,����� ���@ =������ ��� 54BB�:4BB4 ��9 $*(("�+������ "���H�% "�����> �%� F���� ���������� =����� �� �������� =���������� ���������@ �������@ ����������

����� ��������� �� �@ �������� ��� HH� �%����� ��������� ��� �������� ������ ���"�� ��������� ��� "����� "������%� �� "�"����@ �������@ ���������� FH������� �������@ �������� ��� "���%�� ��� ���� "��� �� ��� �����/ ��� �������� ��������� �������% ��� "���������� (�������@ ���� ��H������������� �������@ ������� �������� ���������� "� �� ��<�@ �� �����������H������> �����= ���"��= �����������

J������@ �������� "������ ���������� �������%�� ���%����/ $*(( ���� ������ ����� ���� ���������� "� ���> �� "������������ "�� ,�+��%�/������%� �� ��������%� ���� �������@ ���%� �� ���+������� J������@�������� �"���<�� =������� ���������������� ���������/ = ������� =���?������@ �H H��@ �<���������/ �,������@ �������@ ����H���� �� �@ "���������/ �������@/ �����@ �� "��H��@ "��������/ ����������@ ������@ ���������/ ����������� ��� �����/ ���� �������@ �������@ �>�����@�������%/ ���� �������@ "��%���� ����� ����������� ����� "��<����/"���H��@ �"� ���� �������@ ����� "����> ������/ �� ����@ �����������@ "���������� ��H��@ �������� �������@ �"<�)��� �� ���

J������@ ��������� ���<���� �������� "����"��/ ������ ����������� ���������� (������� ���� �������� ���� ���I ������� �������������� ���� �������@ �������� FH �������@ ������@ � ����� ���������/ ����� �����@ ���> ����>/ �� ��� �������@ ���� ������� ����� ��� "��� ������� �� �@ "��������� "��%�%���� ���� �)�� ������� ��� ����� ���%���������%/ ������ ����� �@ "��� ��� ������� 5����� �)����� ��������/ ��������� "������ �� ����9�

D ����� "����N��/ ��� ���� ��������� ��� "��H�H��� �������%�/ � �����@ ���� ������@ ������@/ "�%����@ ���� = ������I/ ������/ ���%� �<� �= �� ���� ������ �������� ��������� �������%/ �"������ ������ �������%� ���������%�� -��� ���<��/ ����������� (��������� ���������� �����������/ ���� ��������� ���� "������� ���� ���������� ������%� �����

Page 160: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

���%� ������������ "��% �� ���������� ������� �� �������� �� "� ������������ ������%� �������%� =��������/ �������� �� =������� ���� ��������@ ������� ��� ��������/ � ���� "���� �������/ =������� ������������������� �������%� ��������%� �����/ ���������/ �< ������ ����������� ���������� ��������� ��� ��������%� ����������

(��� ���������� ��� �)�� ��������� ������ ��������%� ���������?49 "��� ��% �����/ � �����% ���" 7� "���� ���� ����� ������ �� ����

�� �<�������/ � �� ��� ���" 2� ���@T�9 (��������� ��������@ "����� ��@ ��%�����T29 "�"������� ������ � ��%�/ ������ � �� ��� ���" ��� �������� "�

���> 5����������� ����������9T39 =����������D�� ��������%� ��������� "�������� ��� ��� =������� � ��� "����

�� ��� ��� ���" �%���� 1�������� ��������� ��� ������ ��� ����������: ��������� ���H�������/ ���� �� = ������� ������� �� ����������� (���������� ��������� ��� "����� "����"�� �� "�������������� ���� ����������(��� ������%� ������ ��������� �������� ��� ���� �������@ ���@ �� "���<�)����� ����@�

0< "�������� ������������ ���� ��������� ��� ����� ��� ���� ��������� ���� �)�� �"���������� �� �H���H�� �� �<�������� ���������� ����������? ���I ���%�� ���� "��������> �������>T ���I ��������� �H������ =����> ���������� ��/ �� �)����/ ���"����� > ���%�>� $���� "��%�<����� ��� ��������� �� ������� "� ���> ������������ ���� ��������� ��������%� ���%��� ���������

���������� ��������� �������%� �����% �������% �� ���� ������ � ��������� ���� ���������� ����@ ���@ ����@/ �H������ ���/ ������ ����������< ������ "����� ����� ��� �������%� �������@�@ "��% @ �������� -�������� �����I/ ������ ���� ���������� ��������� �������%� ����<�� ���� �����<�� �� = ���/ ��� ������������ �%�� ���������� ��������� �������%� "�������� �� �� ������I� �������� �������/ ���%� ���� ������I ��H������� �����I�< "������> "�<����> �� �"������ �������� �����%� �������� ������������ D ����� �H ����� �������� ������ �� ������� ���"���� �� �]���������� �N���� ������������� ]������

(��� ��������� �� �������%� ���%��� ���" ����� ������ ��,���������� �"� ������������/ �< ������� "� �� ���������� ��������� �������%� =����

Page 161: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

����� ����<���� ������ ������ M����� �����% ������� � �����������" "� A �%���@ ��� �������%� ���%��� ���� �������� �"������/"������������� ������ ����"���=�

(������� ���� ��������/ ���" �� ���������� ��������� �������%� ��������@�@ "��% @ ������/ ���� ���I "������ �"������= �� �������= �����>�%� ��� "������� ����"���<�� �� "��H��� "�<�)�%�� ���>� S�����%��� ������ ����"���<���/ ���� �������� �����I ������ ��� "����� =���� �� ���������� "������� �>�� ���� ���" �� ���������� ��������� �������%� ��������@�@ "��% @ ������� ;��� �>�� �� ������ ���� �������� �������� �� &������H���� ������������ -� ���� ����������/ ����������� ������/ ������ ��� �� ��� ���" "�� ���" �� �� ������ ���� �����������

�%&��".! ��"�(��*��G���� ���� ���������? *+�:������&��&�������$����'�#�����:�����(������������&��&�����*���������$�������:����-�7�*+���� �������� "��������/ ��� ���� ��������?

49 "������� �� "�� ���� �������%� �� �������%� �>��� �����%� ��������@�@ "��% @T

�9 "����� ��������>/ �������������> ���������� ��������� �������%� ����� �>��� �����%�T

29 "����� = ����>/ "��������= �� ��� �������%�/ ������ ��� "��������/���� �� ��� �>��� �����%� �%����� �� ����= ���������� ��������� �������%������������� �������/ �� �"�����@ ��� ���������

(��� ���������/ ������ "����� "��% ��/ �%� "���I = ������I � ����)�� �< ��� ����<����� 0< ��%���� > "��% ��> ���� ���������� ����������� ��� ��������� ���������/ �� �� ��� ��� � "���> ����> "������������<� ����� $���� ����� ���� ��� �)�� �������� �"�� ��<�� "��<�)��� �������@ ���������/ �� �� ����� ������"�� �@ �������� �)��� �� �������� (��������� ������@ �������@� J������ ��������� �% ������ �� �%� �������� "��% �� ���� ��������� ����� ������� ����>/ ��� ������ "��H��� =�"%���� �� ���� �% ��= ���� ������=/ �"� ��� "���H��� ��������/�� � ��� ���� "���H�� �"� �� "��% ��>��������&�����$�����#������ : ��� ������� �� ����@ �� ������� ���

<���@ ���� �������@/ �����<�� ���� = �@ ������@ �� ���"�����/ ����� �����H��������� = �%���I ���� ����������� ��������� �������%��

$���� ��� = �%���I �"�����������? �"� ����� ��<������ �� �� �����T����@ ������/ ��� � �� "������������ "� ���� ��<������ �� �� ��

Page 162: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

����/ ������ ����� "��<�)���T "� ��I ��<������ �� �� �����/ ����@ "���&���% �� ,�+��% ���� ����� �� ����� ������ ����<%����� $��� �� ����� � ����)�� �"��������� "��H �@ ����>/ �� � ������ ���� ��������

�������� ���� �������� ���,����� H���� "� �� ���������> �� ������������ �������%��� ��� =�������� ���? ��<��������� �� �� �����/ ���� ���%�@ ���� �� ������ "�������T ���� ���������/ ����@ "���&��� �� ,�+����������� ������� ������%� ���� ����= "����@ �� ����@ =���������� ���������� H���� ��%�@ H�> �%��I "�H�������

-� ������ �� ��<����� ���� ��������� �"<�)�� �� ����������� �"��������%� �@ �"���������� "�����/ ���� �������� "�����%���/ "�������� ��H���� ��������� ���������� $����� �� ���� ���������/ ����/ ���������� ��������� ��������%� �������� �������%� ������/ ������+�<��� ������� ��<���� �� ��������� �/ ��� �)�� �"��������� � ��H���� �������� ��������� �"<�)����

J ��/ ������������� �������%� ��� �������� ����������� �%� ����@ ����� �������@/ �H������@ ������%� �� > ����>/ ����� ��%� �"���������� = �%����I �� ���������� ��������� H�����

(��� �������@ �"���������� ���� �@ "��<��� = �������> H��= �H������� ��� ���������� ��������� �������%� ����� �"���� �������%/ ������H� ��������� "��������� D% ����� �"���������� ����� � ��� �)�� "������� = ����>�> ���� ������>����*���������$�������!�����*����$�����������������B���� ��� ��'

���&��&��7 D"���������� �������@ �"���������� ���������� 5���������� ���� �������� �"���������� "����/ ,�+�H��� �"����<���� �������@/�����<���� ���� �"���������9 ��� ������ ���"������%� &����������%� ���%�"�<������� �� � ���,���� �������������� H���� ��������� �%� ���� ������@ ���������� ������% �"���������� �������/ �������� ��������� ��������% "��� ������ �� �������� ����� �"���������� "���>/ ������ ��� ���������� "���������/ ������ ��������� "������I ��<�������� �� �� ������/�������/ �� �� �������� ������%�/ "����� ���������� ��<���� ��������������� FH �������@ "����� ������� �� "��� �� �"����������� ���� �)������ �>]����� �� ���" "�� ��� "������� ���� ��������� �������/ ���������> ����"�������> �� ����������� J� ������ ����� �������� ���������� ���]���� "������� � ��]��� ���" �7 ���� ����� �������

��N����� �� "��������� �] "�������� ������������ ���� ��������� ��� �)�� ������� ��� "����� "���� �� ���� ���/ ��� �� ������ �����I��"� ��� ���� �)�� "���H�� ����� ���,����� H������

Page 163: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

(��� �������@ "�������� �� �"��������� "������ �� ���� ��������������� "�����H��� ��� = ��������� ������ ��� ����@ ������@� ����+��<���/ "������ �� (��%��� ����� 54B72 ��9/ ���<�� ���@ (��%��� �������%� ������@ �������@ �������% �=<�� = ;����%� (��%�>� ;= "��H��������> �$ �H�"���% �H��H�������/ ��� � ����� �������@ ����� �=<��= �%���I/ �� � �� �� ������

D������ �"��������� ���� ��������� �������% �"������ ������ ���� ������@ "���� ��� (��� �������� ��� �)�� "������� �H ������%� ���%� <��<���� "������%���� "� �����/ ������ ��� ��� �����/ �� � ��� ��������� ��������������� ����� �������� "��N �������I/ "�%����> �= = ������I/ �� �� ���� ���<�� �� H���� =��������� $���� �H�������% �"��������� ���� ��� ����@"����H��@/ �� ����� ����� �� ���� �"���<����� "����@ = ������I���� �������@ �������������� �� �� ������� "�������� 1�� ��� ���������@ =�������� �����<�� �@ ������� ������� �� "���H����� �>�� ���� ��������� ����� "������ ��� ��� �H��������� �������/ ���%� ���� "�������� �H������%� �������� ��� �����

(��� ��������� ����� �)�� � ��� ���������� ����� ���� ���@ FFF �( �� F�� ���� ������@ ����@� J� ���� ���%�@ ����@ �����������/ ��������� ��������%� ��������� �������/ ���� ���������� � ��� ������� ��� ����@"����� ��@� -������/ ��������� ������� ������ "��H������ ����@ ��������/ �=<�� = �%���I/ ��� ��� �)�� ��������� J ��/ ���� ��������� � ������������� ���� ������� �� ��"�� ��������� �������������

������������� ������� *�"������� ���� "��%��� =�������/ ����������% ���4 �� ������� �8 �� �������� D�� �2� "��������� ����@/ �������@���I = ���� �������@ ������>/ �� ���� �������@ �"���������� �H �������*�"������� �����>/ ����/ �������� FFF �( �� F ��/ � ��������� �����������@ �"���������� ������ �� ��� "����)�> 5639�.���*����$���������/��������� ��������% �)�� �"<�)�� ������� ����

�������� �� ����� ����H���/ ���" "�� ������� ���������� M����� ������������ ���� �"�������� �>��H��� �������� ������I "�������������������� 5"� �� ����� "�<��%���>9/ ������ ���� �� ����/ ������ "���<�����/ ��������� ���� �� ���� �� ���� �������/ �)���� ��"��� ��"�<������ M����� ���������� ���� ���@ ������@ ���� �������@ �>��H�� ��� =������� ������ "�������� CF�/ � ��������� : �������� ���%����

�"� ������@�@ ���� �������@/ ���" �� ���@ ���������@ ��������� �� ����� �������� �����> ���� ����%�� 4��4� ��������� �� � ���� ������

Page 164: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

��� ������ ����������� ��� ��� ������/ ����� �������� �� �� ����� ����� ������/ �������� ��������� �������% ���� ������� �,�����@ �����> ��/ ������������������>/ "�������� �= ����<������� ���������%��

J��3��-�����=��������,=�����

(��@ �������� ������+�<��� =����/ ��� ��� ������ ��� ���� �����@ ���@ "�������@ ����� �������� ��������� F� �� ��<��� ���� �������/ �������� =������� = ���> � ��� �������� �� ���������/ �� �� ������/ �%� ���������� �������� "������� �� ��%���@ ����<���� D� ��%����� ��<������� <������� ���� ���% ������ ����������� ������/ "�%H% �� �� "�����"�<����%���� �@ ����� ���� �� �������@ ���@ ��% ������H��� ��������� ������H�� "������ : #�� ������b' 5#��� �� �� ��%������b'9� $���������� �� �%���� �� �������� ��������� ���� � ������ ���" "�� ���" �� ���������������������

D�����%/ ��� ����� ����� �)�� =������� = ���� �������/ "���%��,�������� ��� G�F ��/ ������ =���������� ��� G�FFF �� -� ��������� ���������� <������� ���� � ������ ��� G�FFF ��/ ��� �������� ������@ ��"��,���������@ ���������@/ ������ "�"������ ��������� ������� ��� �����@�@ ���@/ ���%� �������� �������� ���"���� ���� #����������'����%��� �%� "���%�� ������ 1��<������ �����)+���� ����������� �������5468B:46B3 ��9/ ��� ���� "���%�� ��������% ������+����� �� �%���%� ������� ��"� "�����@ "��� ��

��<���� �����%���� ��������� "�����%�� ���� ���@ ��� ��� %��� �������� ������@ ������@ ��������@ �"������ �� ��� �������� "�������GG �� ����+�<���/ 486�:4864 ��/ ���������/ ��� �H ���� ���� "����)+@ ��"�)�@ ���� ���@/ "���H�%��/ ��� �����%�I �������� �������� �����% �"�� "����/ ������ ��� ������� "��������� ���� ��� ���� ���������� �H�� ���� 38 "����/ ���� �@ ���� ��� �"� �7 ���� : 7� ����@ ��� ��� �� �������"��������� ���� ������ 4B8� �� F+����� � ������ ����� ��� ������@ �������@ ����� �����% �� B7 "���� 1���� ����� ������ ��� ����%� �����������? �������/ ������� �� �H������ � ������/ ���%� �������� �)������% �������� ������@ ������@ �����%� �"��� �� �<��������� �����>�

$��"������%� ���%� ������@ ������@ �"��� �� "�����"�� ���" ���������% ����� "���> ����> =���������� 48A8 �� ������ � ����������� �� �%�������� ������������ 48BB �� 4B�6 �� L� �� ���������� �%� ��������

Page 165: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

���� =������@ �� "�"����@� 4B�6 �� F� L� �� ��������� ��� ��� �� 3���@ ���� ��������� ���"������%� ���%� �����/ ����� ��������� �������@���,����@ ��� ���� �������� �������� ����������� ��� ������@ ������@/������% "�����@�@ �"��� �� ��� ���� �����@ ������ "������/ �"���%�<% �����%� ���"������ �<��� �>���>� $����� ��������� (��������� ��������@ H����H�)� "�<������ ������� "��������� ���� ��� "����%/ �� �)����� "��� �� �� "������ ������/ �������� ������/ ������ �)�@ ������� �������@ ������@ �"��� �� �������@ ���,����@ ��� �<���������

1��<�����> ���%�= =�������� ������ �"��� �� "������ =�H% 4B37 ��$��"�������� ���� ��������� ��������/ �"���%<I� ����������@ ��������� ���������� �>���> �� ������I� ������I ���������I �< H���� �������������� D������ � �� $����� ��������@ ����"���<��� ���" "�� ���%�� �����I =���> ���������� ������ ������@ ������@ �"��� �� ��� �������@���,����@ �� �@ "�������@ ���"������� ������ "�������

$����� "��� ������������ H�� ���"���� <� ��� <�� ���� ���� F� �(�%� ������@ �"��� �� ���� ���� �� �� F� �( 3 �����"��= H� (����������� � ������/ ���� ��� ����� ������ �� ����� ���� �)�� ���,������ �� ���"������ ��� "����� = ���,����� H���� �� ���"����������������%�/ ������ "������� �� �%��/ ������� (�������� ��������? �9��������@/ ��������@ H��� (��������� �������@/ "��������T �9 ��������@ ��������@ "��������/ ������� ����� �H �����������@ ��������@����������/ ��� �������%/ ������ "������� �� ���/ ���� �������> ��"��������I ��������I ��� �������%�/ ������ ������ �� ���T �9 ������������@ ��������@ "��������/ ��� �������%/ ������ "������� �� ���/ ���� ��������> ��"�������I ��������I ��� �������%�/ ������ ������ �� ���T �9�������/ ������� ��� ����� ���� �(? ��<��������/ �� ������/ ��������/ "��������� ����� ����<��>/ �������@�@ "��% @ �������/ ���""�� ���� ����������� $�� � F� �( �������� �,�� ���� ������/ ��,����H��� ��� ��������� ��%�� �)�� �������� ��� ���� ���������/ ����@�"��� � ��������� N��� (��������� 3 �����"���� F ������

F� �( ��� ��@ ����@ ��� ����� ���� �H"�%��� "��%��� F ��/ ����� 74�����"���� �������/ ��� �������� �������� �� "������� �������� ���� �)�� ��� ���� ��� "����@/ �������@ �%� ���� �����@� F �� 57� ����9 "���> ����> "�������� ������@ �� ������@ ������@ �"���%<����/ "� �� ���=� ��$�������� �� ����������/ �"������������ ������������� "��% ��� �� ������ ����@/ �������� ���I ��������� ���� ��������/ ��� ������� �� � ������� ���%�� ����

Page 166: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

�������� ������� 5]�� FFF `( 3 ���� �� F �� 329� �� ��������/ �� ����� ����������/ ��� �������� ��������"�$��������$����&�� "���������� ���� �������� ������� ������@ ����

�@/ �������@ ���������/ ������� ���" ������@ ������@ ������� "�����@��@ ������� ��������� ���������� C������� �������� "������� ���� ������> �����I �)�� ��� ��� ��� �����/ �� � ���" �@ ��� �H���� �������� �������� ����� ������ �� �� F �� 74 ���� 2 "����> �������� ��� ��� ���/ #�H������ ������� �� ����>/ ��� �� ����� ��� ��������� ���� ��������'�

J F �� �������@ ������� �� ������@ ������@ �"���%<���/ 4B8� �� (���������� ���������� 5FFF9 �%� "�� ��@�@ ����@ ��������� �"���������� �<�������� = ���"������I ���I =��� �>���> ��$���#�����������&/ ������N��� �� ���= ��������= �� ������> ������@ ���������>� $����� ������@ �������������� ����� ��� ����@ �������� �������/ �������� �� ������/"��% %��@ �� ������@�@ ��������� �� ������� ���� ��������@ ��"%��

;� �"���%<���� ���� ������> ���H�I ��������� ����@/ ������ H����������% ���"������% ���% �������� ���,����� ��� ����� �����������- ��� ��$������� ������@ ������@ �� ���@ ������@ �"��� ��������/ ��� ������� F� �( ������� ���� �� �������� ���,����� ���� 5�� �� ���� �H H���@ ���� �� �"��"�<=���9/ ��� ��� �������� ��������� ��� ��� ����@ ���� "�������@/ ��� ��������� (��������� ��� ���@ ����@ "��%�= �� � ��� �� ���� ���������

;���� ��������� "���%��� �� ���%�� ��� "�����"��I ���H�I �������@������@ ������@ �� ������@ ������@ �����%� �"��� �� ��� ������@ �����@"�������@ "������@ ���"����� �"� H��� (��������� ��� ��@ �����@ "��%�= �� � �= �� ���� ��� ������� �%�����

���7% 8�#)����"��*� �������� ������ ���,����� H���@ ��������@ �� ����"���@ ��������@ ��������� ��������� �� "�������� �������/ ������<�� ���� = �@ ������ ���> �� ����� �>�� ��� $����@ ������@ ����������"��� �� ��� ������@ �"�����@ "����@ = ��������� ��������?

4� �������� ��������/ "������� ������/ ���" "�� ���������� ������������ �)�� "������T

�� �����]���� ������� ���������� ��������� "������ �� ������� ���� �� ��������T

2� �����������@ H���@ "��� � ����� �)���@ �� "�����H��� ����@ ������ ��� "������@T

3� �����<���� ������� �"���������

Page 167: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

4��/������������ ��$��������$����&��� ��� ��$���������*&�����7F �� 7� �����"���� ��������/ ��� ��$��������*&���� ��� ���� �������/

���� �%�� �������� �������� $����� ���������� ������� �%� �������@ �����"�������@ �� �>�� @ ��� ��"�� ��������� ��������/ �� � ���� �����������H���� ���������� ��������� "�������� ���������� �� "������ ���������$��� �������/ ��� ��������/ �� �������/ "�"������ ������� ����������� ���������/ "���+�<���/ ��<�����/ ��������� �����/ �������/ #����������,������� "��%�� ���� ��������/ ������/ ��� ���� ������� ����������� ����������� ��������'�.��������*&�����/ ���� ��� �)�� "������/ ������� �� �������/ ����

�%� ���� "��)�<��/ �����/ "�������� �� "���������� ,������� "����������� ���� ������� �� ����@ ����H��� �� ������� �� ��������/ �<%������� �������+������ �������%��� �"������%��� ������� ��H�@ �����= "�����H��> 57� ���� � "�9� (�������� �������� �������� �� ������������ "��%� ��/ �H������ ���� �������� �������� �� �����=:��� ��= "������> �� �@����>/ =���� ��/ ��������� �� "�+������/ ������ ������������ �������� ��������� �� �@ ������ 5�������%�/ ����%���� �� ���9�

-������ �<�������� ������@ ������@ �"��� >/ ���"������% ���% ="���� ��� �����������>���� H���� ������ �������� �������� ��� ���������@/���" "�� ���������� ������� ��� ������@� ������� ���� ������� �������� "��H "������������

(������ ������� �������� �� ��� �����/ ��� ��� �� ����H��� ���� ����� ������@� $��%�/ ������ �"��� ��� ��� "������ �������� ������� ����"���� �� ���� �������/ "��%�� ���� �� ��������/ � ����� �������� ���/��� = ���� "����%�% �� ���� ��� ������@ ������@ ���� "�����@ ������@�D���� ��"�� "������ ������ "������ �� =���%� �� =�� ���� �� � ����/��� H� ������� ��� ���������

�� /����������������������������$����������������������� �"���� ����@ �)H�@ ������ �� ��������� ������/ ���� �%� ���� ��������@��@ ������@ �� ������ �"��,���� ��� ������������ �������� ��� ���%���5����������� �� �������� �������9/ ��� ����%��� 5�������� �������� ������������ �������9 ����������

F �� "���> ����> ���"������%� ���%� ��������� =���������� ������/ ������<������� ������� ����������� "��)�<�� "�����>/ ����� ��� ����� �H��� �� ������@ ������@ ���@� �� �� 74 �����"���� 3 "����> ��������*������� �������?

Page 168: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

U "�������/ ������"�� = ��������� �������� �������TU "�������/ ��� ��������� ������ �� ��������� "�����%�/ ����@

� ����� ������� ��������� ��������� ��������TU "�������/ ��� ������� ������ �� ��������� "�����%� �������

����� ��� � �������� ������� ��) = ��������� �������� �� ������������� ����������� ���������

FH������� "������� ��� ���" "���+���/ ���%� "�����@ � �������� ���� ������ ��� �)�� "�������� �� ���� ������� J ��/ F �� 74 �����"���� �"������� 7 "������ �����<�� H�@ �)H�@ ����������� "��)�<�� "�������/ ���������� �"���� > "����@ ��������� ���������?

�9 "�����> ������������� �� ������� �)���� �� "�����%���/ ��� ����������� ������ ������� ��� ��H���� �������� �� ����� ��� ���� "� �������> ������ �������� ������� ����/ ���� �� ����� �����%�/ ��� �������� �������� �� ���������� �������T

�9 "�����>/ ����� ��� ����� ������ �����������@ ������@ ������@���@/ ������@ ��<����@ �� ���%���/ ��� ��� "������� <���� ����������� ���������/ �� ��� �)�@ "���� ����% ����� �< ������@ �� ����� ��=�����= "����H��>�

(��" �����/ F �� 74 �����"���� ��������� ��,��������� ���������������� ���� �����@ ������� �)����/ � � ������� ���� ���������� ����@ �)H���� ;� �������� ���� "�����"��I ���H�I/ �� "�����H��� �������� �)H�� ������ ��� �)�� �������� ���"/ ��� �� "����������� �)�@����������� "��)�<�� �� ��%�@ ���� �%��I ��������� ����������

2��C�����&������������$�&�����������������������#!���� �������%�@ �������� �������� �� ��)�@ ���������� ���������� �������/ ������������� ��� $���@ ->��� �� ����������/ � �+���������/ $*((���������/ 4B73 �� (���)��� ������@ �"��� �� ����������� P"����� �%���� ����� ��� "�����%�� �������� F ��� !�� ��� � ���������� �"������ F� ��������/ ����������� �H ����@ �����"���@ : #����� ���� "�����%� �������� "�������' 576 ����9 �� #����� ��� "�����%� "��H"�����@ "���������' 578 ����9�

76 �����"���� 4 "���� =���������� ��� ���H��� �� "�����"��/ "� �����=/ #�������� ���� �������/ �)���� ������ �)"�����/ ��� �)�@ ���������� �������� ��������/ "������� �������� �� ���������� �������'� J)�@�����/ �� ������ ������� ����������� �� ���� �����/ ��� �)�@ �H�� ��

Page 169: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

�� ������ <���� ��������� ��������� �� ����������� ��������� ;��������� ���������� ������/ ���� "������� "�����> ���� "����� �"������> "����/ ="��� ���?

U =���������/ �� "������ ������� ��� ���������/ �� ������� 5"���+�<���/�������� ��� ��������� ��� H���������9T �� ��� �%�� �"�� ��� ���� �������� 5"���+�<���/ ����������<�� "�+����� �<������� "�"%�%�9T �� �����"������ ��� ��%�@ �)�� ������@ ������@ �����������@ ���@ �� ������������� "������� <��� ����������� ��������/ ������������� H���� ���%�@ ���H����� ���� ���������� "�����>T

U �������� "������ "������ �� ������/ ����� ���@ "�����H��� �����@ ��� ��� "������@/ ��� <��� �)�@ �������� 5"���+�<���/ �����"���%��= = ����������� �������/ ������@ ������I "�����%"��/ ������@���%���>/ �������� ���������� �������/ =����@ "������� ������� � "���� ������ ���"��= �� "���9T

U ��� ���<�� �"������%�/ �H ������ �� �"�������� "��"%�� �������� �������� �"� "�����>/ ����� ��� ���� "������ 5"���+�<���/ "������=�"%���>�> "%�������@ � �=/ ��� ��� "��������@ �������� �������� = ��%"�����T �H ��������@�@ �"����@ �H�������� �"� "����@ =�"%������� ��"����� �� "���9�

F �� 76 �����"���� �"���� �� ��� �� ���/ ��� ��� ����� �������@ ����� ���� "������@ ="��� ����� � ��� ����������� H����/ �� ���@ "���� �������)� ������/ ���� ����� ��� "������� "�����> ���� "����� �"�������� �%� �� �������� $�� "������� �������@�@ "��% @ ���@ ������I���������I �<���������/ ��� H�@ ���"������%� &����������%� ���%� ����������@ �)�@ ����������

M��%�� �����"���� ��������� ����<��� ���������� �� F �� 78 �����"�����/ ="��� ������� ���,����� H���� �<�������� ������@ ������@ �� ��������@�����@ ���������> �� ������� > �"��� >� ;��� ������ �����% �������%/���������������� �� �������%��� ��������������/ ���� �H������� �������� �������� �H ������@/ �����@ ����� ������@ �����@ 5"� �������� =���� <������ �����9/ �� �� �H�%����� �������� ������� ������� �������� �����%� ���� ���� �@/ "���������/ �� �"�� ��� ��� ������� "�<��%��� �������������� <������/ �� ����� ���@ �)���@ ����� ��� "������@/ ����������� �������� �� ���������� ������� �)�@ �"��� ��� ��� ������@ �"������@ ������ "��������

Page 170: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

3� �������&#/ ���" �������@�@ "�������� "������@/ ����# �����$��'��*+ ������� ��������� ����� H���� ����%��� �������/ ���������� $��"�������% &����������% ���% �����<�� �"�������� �����"�� � ��� "��H ��������� �������� �� ���������� �������/ �� �� "��H ����� ���� �����/ ����)���� ������/ "������ �� =���� �� =�� ����/ ����� ����� ���> �� �"����>�� ��� $�� "�<��%�� ����� �( �� F �� �� 4B73 �� L� �� �����������

������%2��&�#"�#"���"��*#"����%'# !" ��������� ��������� ������@ ���� �������/ ������ ���������� ����<�� ���� = �@ "�<��<�����> �����������,����� ��� 5��� ��� "�<��<����� ��� ������/ ������/ ��<������/�� �����/ ���������9 ���� = "��,����@ ,������@/ ������ ������ ���,��������/ �"��,��> 5�������� ������@ �� �������%� ������ �� ���+����@ "��������/ <��������@ �� ��� ����� �"�����9��������&����� ��H��� "�"������� "������ �� ���������/ �<����

��������� �������@ ������@ ��� ��> ���� ������� � �������������������� �"��� �� �>�� ���

F� �( ������/ ��� #��<������ �� �� �����/ ���" "�� ��������� �� �%H����� ������ ��� �"�� ��� ��� �� ������' 54A ����9� $����� �"���� ���"��� �� �<�������� ���,����� H���� ���� �������� �������� ����������� �%���<���@�@/ �� ���@/ �������@ �� ��@ <����@/ ����@ �� ������@ ����������� �H �" ���@ �� �"��"�@ �����@ �� �%� ���@ ��� ��@ ���������@/ ��������� ���������@ �� �������� =��� �� =������ = ������ ��������

F �� ="��� ��� �����������>���� H���� �<�������� ����@ �"��� > �� �����"� ���>/ ���� ������� > �%� ��<���� �� �%� ������ ���� ����� "��<������� ��� "������ ��� ���/ ��� ������/ ��������� 47 ��@/ �%� ���� ��"I��H�������� �� �������� ��� ���� H��@/ ��)�@ "������ ������ ������ �� ���������� �"������%��� ������� �������@ ���� �H�������� (������������ H����� ���� ����� ���@ =�����@ "������@/ ��� ������/ ��������� 47 ��@/����� ��� ���������@ ���� �������� �� ��)�@ ��������� = ���� ��������>���� "��% ��/ � �� � ���" ��������� �� �� ��������� "��H�H��� H����������/ �� ���� �)�� �"�� ��� ���/ �������/ �� �� ��� ���� ���������/ ��� 5F �� 66 ����9�

F� �( 43 �����"���� ������ ������I ��� ������ ���/ ��� "�����%���� ���� �������� ����������@ H���@ ���"���� ���������� =����� ��������������/ � "������� �� ���"����� ����������/� ���������� ��� ����'��� ���� �� ����� 5�� "������ ���� ����� �@ �>��H��9/ ��� ��� �)�@ ����� �"��� ��� ��� ���� "�������@ ��<���������/ �� ����� �� ���� <���

Page 171: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

��/ ������ ��� 47 ��@/ �%H���� ������ �� ������� �� ������� ��� 6 ��@���� H�@ +��@ �� ���@ ��� ��� �� "��"�<����� ��������� ������H���"�����%�� �������%� ���%��� �� $*((� -���������@ �� ��� ��� +��@ �����@ �������� �"������%��� � ����� ��������� ��� ������ ���� ������ �� ���� ���,����� N�����

-��������%� �� ��� ��� +���� ���� �������� ��� ������ �>�� ��? �9 ��� ��� �<���� ��� �����I ��� =�)������ �������%� �������� ���������� ���=T�9 ������ +���� ���� ����� ��<�� <����@/ "��� ���� �� ��� ���������/��� �@ ������ +���� �)�@ ����� �" ��������T �9 ��� ���%�@ =����� ������� ���@ ������@ �����@ �� �����@ "�����%� =����@ ���� ���������������@ =���� @/ � ��/ ����@ �����@ �@ ���������� ����� �)��T �9 ���������%��� ��� ��� +���� � ��� �)�� �������� ��������/ ����/ ���%����/ ��"������)� ����� �I����

-��������%�� �� ��� ��� +����� ������ ���� �����������? �9 H���+���� ������ ���������� ����� �� �����"���� "�����%� � ��� �)����������� ��������� �� �����%�� ��<�� ��� �<�� 5�� ����+���9T �9�������� �"������%��� ��� � ������ �����%��� "�����%���� S H�> +��>�<������� "����� �������/ ���������� ���%� ��� ����� �� �)���

-��������%� �� ��� ��� +���� <������ =����<���� ���������� ���������� ������ ,�� ��� "�����@ �� +���� �H�����@ ���@� X����/ ������� �����<�������� �� �� ������/ ��� �)�� "�<��%��� *�������� (��<���� 5*��������� ����%�����/ *�������� ��)�� �� -���%�9 ������ ,�� ������

(�� ��� ����<���� H����������@ �������@ ���,����@ "������ "���������� ������@ ������@ �������� �� �����/ ���� "�������� ��� ��� ��������� ������@/ ����������@ ������> "� ���> ��<��������/ �� ������ �������� ���� ������/ ��� ��� �������%� ������ �� ���+����@/ ���������@ ��%���� ������/ ���������@ �� �������/ =�� �����@ �����%������ ���������� ��������� ��%"����/ ����������@ ���� "���� I �� "���/ �����,��������A��������� �����$����+������*��������������"������%� ���%� ���������

�"��� � ��������� � ��� ����/ ��� ����� "� ���> ��������� ���������/�� �� ��� ������ ����� ,��������/ ����������� �� ���������� ��� "������������� ������ ���� ���I �H����� ������= ����> �� ���������� ��� ������������������ �= "��������/ �"��������� H��� ����@ ��� ������ ���������"��� �� �� ��������

J ��������� ����������� �������� ��������� �"��� ��/ ���"������

Page 172: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

�%� ���%� ������ �������� "�%2��&�#)����"��*�/� ������� ��� �����������@ �����@ ��"%��/ ����@ "� ������%�?

U �"�� ��� ���� �����%� �� +����TU �������/ �)���� ��������� ��������� �H�����TU �������� �������� �� ���������%� �����"���� "�����%�TU �������/ ��������� �������%� ������ ����%��TU "������ �� =���%� �� =�� �����9��!���������������#��� ���� ������> "������I ���H�I �<������

���� ������@ ������@ �"��� > ��� �����/ ��� ������������� H���� ����������"���������� ������������ �"������� �"����@ ���������@�

J �������� ���%�@ ����������@ �� ��� ��� +��@/ F� �( 47 �����"���������� ������I =����� �"���������������������� �@ "�������� : �"��� ���� ��� ���� "�������@ � ��� ��<����� ����������� �� ������������/ ���� ��������/ ���� ���������� ���� ��������� $����� +���� �"���� �� ���/��� ��������/ ���" ������ F� �(/ �)H�@ ��������� J ��/ ���������+���� ��� �)�� �������� ��� ��� �����/ �� ��� ������������� H���� "��"�<=���� �@ ������>/ ���%� ������ = �������� ������ ��������� ��� ������ GG ��<����� ��� ��� ������/ ��� �������@ ���,����@ ��� "�����H��� ���� ��������� ������ +����/ : "�������� ���� F�"������ 54B26 �� : M�������9/��"��@ � ������ (������ 54B26 �� : ;���&����9/ � "������ ��������"������@ H���@ �� F+����� ���,����� 54B38 �� : ���+��%9 ����

P"�� ��� ����� �����%�� �� +����� ���" "�� "����������� ��"���� ���� �����%� �� ���������+����� +�������������$����$� 5��� �������� �� ��"����+���>�� +���9 �������

�� ���� �������� �����%/ ����� �������@�@ "��% @ ����������� +����� ���� ��� �@/ ���� ��� ������ "��H�H��� H���� ���"�������/��������������������! ���" �� ��"��� ���� �����%�/ ���� �������� ���

���� �>�� ��?�9 �H �@ ���� �)�� ������� ���� �����������/ �������� �����%� "�����%�T�9 ������������ �����%� =���%� �� =�� ���� ����� �)�� ��������� ���

������� ��������T�9 ��� ����� �)�� �������� ���� ���� ���� �������T�9 ��� � ����� ����� ����@ ������ �"������� "���������@ �����@�$��" �@ ���� �����@ �������@? "����/ =�������� ��"��� ��> �����

�I ���,����� H���� ��� "������� ����H���H���/ "���H���� �"� ��� �����

Page 173: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

H����� �� ���������� �������� ��� �����/ � ���������+���� +��� =�����������@ H���@ ����������T �����/ ��"��� ���� �����%� �������� ��� ��������� �� ��� ��� �)�� ����������/ ��� �����I ���"���� "��H�������/ � ������������ �%� ���������+���@ +��@ ������ ���/ ��� H���� �"�<��<�� ��������� �������@ �>�� @�

$�� ��"��� ���� �����%�/ ��� ���������+����� +���� "����������� �)�� "�<��%��� ����������/ ��H���� �������� �H ��� �� �������� �������� ���<�� �������������� <������ 5"���+�<���/ "������%� ������/ �<�������� ���<� ���� ��H�� "����H��� ����/ "� �������� �����/ �"%9� FH �@ �)����� ������� ����� �����������/ ���" "�� ������> �����I =��� >/ ���%� ������������� "��% ��� ���� �)�� ����� �����)� ���������/ ���� ��� ����"������ �����I � �����/ "�������� ������������ �@ �������� (����% ��������% ���� �������� �� �������%��� �������������� ����������� �������/���" �������� ������������ �>�� �� �� �"�I��� "��������� ��������� 5"����+�<���/ �����%� "������ "�<��%�����T ��������� ������� �� =�� �����T =%���� �������%T �"�)"������T ����������T ��H��� ������T ���%��� ������������@ ,��������T ������@ ��,���������9�

(��,����� N����� �����]���� ��������� �� ������ "������ "������"��� ���� ������ �� ������� ������ �"������� ���������+����� +����� 5F �� 7B �� A� ����9�

-"������ ���"������%� �����%� �"��� �� �<���� �������� �*&�����!������*6����!������$����� ��$����&�� ��+�#� � �-�����7 ;�@ �����@ �>���� ������� ��� "���> ����> �"���%<�� F �� 73 �����"����� �� =���������� ������� ����� ��/ <�%� )��� �����%�/ ������ ������� ������ "��������/"��%����/ �������/ ������� ������ =�� ���� �� �� ����� ��/ ��� ����%��������� (��" ����� ��"����� �H ���������/ H�� �H���������� ��� "���+������/ �� ������� �������� ��� �)�� ������� �� ���� ��� ��������� ��������� $�� "�������� ��� �������@ ���� �����@ �����@ �>�� @ �� H�@ �����@������@ ������@ ������ �)���

V���� ������� �����]���� "����/ ��������/ �N�]�� �� "������ ����������� �������/ ������ �����> ������ ���� "�������� ���" +�������� "��������� "�����a/ ���� ���� ������� �������� ��������/ "������� �����N������ ����� �� "��� $����� H��� �����"���� ��������� ��� �H�����/ ������������ ��������� ���������? �� ���� ������� ��������� ��� "���H�H��� H���� �������@�@ "��% @ ������� �������� ���� �� �� ��� ����������� ��� ���� �������� ����� D� �� H���� ������� ������������� H����

Page 174: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

"������ ������ ������@ "������@ "����=/ ���" "�� �������/ �%� ����@�������� �������� ��%�@ ����� � ���� �)���� �H ����� ������ �� ������� �� �%� �� ����@ ����� �� �� �)�@ "������� ����� ������

��%������� ������/ =���������� 48BB �� 4B�6 �� L� �� ����������/F� �(/ F �� ������ ��������� �"����@ ���"������= �����= �"��� �� �<���> �� �������� ���������/ ������������ �����"�����/ ���� ��� �������� ��� ��� �� � ��� ��"�� "������ �������A��������������� : ��� �������� �� ���������� �������� �� ����� =���� ��/

#������� �������� ��������/ �)��� : �H����/ ��������/ �����"�������/ ��� ���+���� �� �����/ =�������� �� "�������� "� ����� �����>/ ��<���������/�� ����� �� ������/ "��������� ����� ����<��>/ ���� �� ��� �H�� ��'� M�������� ������@ �>���� �"��� �� �� �����/ ������ "�"����� ������/ ��������� "��,��������� ������/ �������� ��� �����/ ,��������� ����%���� ������� "���H��� ��������� M������� �������� ��� �)�� ���������)� ���������������/ ����������� ���� ��������� 5F �� 8 ����9����������� �������� 5��� �������/ ��� ���������9 "��������/ ���" ���

���� ���%��/ : ����� ��<���������/ �� ����� �� ������/ "��������� ������ ����<��>/ ���" "�� "��<�� �������� �� ��� ��= "������>/ ��������� =��� > �� ����� ���

$��"������%� ���%� ������/ ������� ������@ ������@ �� ��������@ ������@ �"��� �� �<��������/ ��� F �� �F �������� ��������� �%� �������%� ������� �"��� ��/ � ��� �������� ����� � ������������

*������� � � �� : ��� ��� ����@ &�����������@ �<�����@/ �����@ ���������� ��������� �" ���� ��� "����@ �� "��%�� ���� "�H������ ����� ������ ���� �����@ �� ��������,@ "���������/ ���" "�� ������� ���� �H������)����� �>�� ��/ ��������� -����������� �������%� ������ �<������? �������@ ������@ "��"%����� �� �@ ���������/ ��%"����@ �� ����/ H�������������� "������@ ����������/ ���� �� �������/ ��%���� �"�����@��������/ "������ @ ������@ ���������� �� <��%�����/ ����� "� ���� ������I "��������� �����%� ��������� �� "�������� �����>/ ������ �)���@����������@ ������@ ���)�����/ "� ���� ������� �H��� ��� �)����� �������� �� ���

-� �������%� ������ ������� � �������� ����� ��� �����I ����� F ��A4 �����"���� ��,��������@ �"���%<��@/ "�������@ ��������� H��� ��������� �������� �� ��������� �@ ������ �����=�

$�� "��������� ��$����+�� ����*�����������&#��"���%<����� �� �� F ��

Page 175: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

A4 �����"��= ��$����+������*�����������&�� : ��� #=���� �� �� ��������/ ����� ���� ���� ���+����/ ���� ��� ��I ���"����� @ ���,����� H���� �����<��� ����������@ = ��������� ������� ����> ���� �H ���%�@ �<�����@ �� ����� ������ �� ��������� ��� ���� �<������� �������'�

$� "�� �"���%<��� �� ����� �>�����7�C������%� ������ �� ���+����@������� : ������/ ������� ���,����� N���� "������� ��� �������%� ������� �<������� ������� �� H���� �� ���+������� ���������� C������%� ������� �� ���+����@ ��$�������� : =�� ����/ ��<�� �� �� �����"���� "������%�/ ������ H��� �� ���+������ ������� �������%� ������ �<������� ���������

C������%� ������ �� ���+������ �� �@ "�������� ��� ������/ ��� ����� ���� ���I ������� "����%��� �������%� ������ �<������� -����� "�<��%���/ ��� �������� ������ ��������� ������� � ��� �)�� ����������� ������������� � "� �� "������=� D������ ���� �����" ��� ��� N����/ ������ ��"�������� 5F �� A� ����9�

�� �� ����������� �������%� ������ ��������� �������%� ������ �� ����+������� ���<���� �������������� �� �������������� "��% ����/ �����@ ������ �� �������� �������� ��� ������ �� ��� ���/ �� � �� �������H������� �������%� ������ �<������/ ������� ����@ ���@ ������@ "��� @�� ����� ��� ���������� ���� ���������

F �� A2 �����"���� �"��)���� �������%� ������ �����@ ���"��������������� �����I "��%�=� O��"����� ���������� �������%� ������ ��� ���+������� ���� �)�� ������� ����<��� ����������@ "�����/ �)���� �@�<������� �������� �������� �"������%��� ���"����� �������% H�@ �� ����+����@ "������� � ��� ����� ����� ������/ ����������� �������� ��������@ ,�������� 5"���+�<���/ ����<���� ����� �������%� ������ �� ���+�����@ ������)��� �� "�������T ����� "�������� ���"������� �������%� "��������� �� ��������9� O��"����� �������% ����� ���%� "�����@ �� �����""��������/ �� �@ ����+����/ �� ��� "�����@ ��������� ���������/ ������ ����� ��%"����@/ �����@ ��������� ��������� �������� �� ���� �)����@/ "�������� �� ��� ����+�����

C������%� ������ �� ���+����@ ,�������� ���,����� H���� ����������/��� "��������� �� ��������������/ ��� ������� �� �������@ �� ���@ ���,�����������������@ ��������@ ����� �H��� �� ���+������� �"� H�> "� ���>"���H��� "��H�H��� H����� �� ��� �������� ��H����� = ���,����>� O���"����� ���������� ���"����� �������% ��� �<������� ���� �"������ �����

Page 176: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

���%� ������ �� ���+����@/ "�����������@ ���������� �� ������ ���,����� ���������������� �������%��/ �� ���"�������@ ��������������@ �� ����+����@ ����> ��� ��� �����/ �� � �� "��� ��� "����)"����/ ��� �������%� ������ �<������ �)�@ �������� ���������

$�� ���"����� ����������/ ��� ��������/ ��� ������ �� ��� ������)H���/ �������%� ������ ������� �� �������%� ��%"���%�/ ��� �)�@ ��"�<=�������/ ���� �)�� "�<��%��� ���"�������� �������%� ������ �����������<���� 5<�� F "���>9/ � "�������� : ���%�� ����� "�<��%���>/ "������������= �� ������>� (��,����� H���� ��� ��������� �������%� ������ ����������"�<���� ������� �� ��� �������>�= <���>/ �� �� ������������� �� ������$��"�������� �������%� ������ ����������� <���� ���" "�� ���� �)�� ��H����� "�<��%�� ������@ ������@/ �����@ �������%�� �� ���+�������/ �����)�=�� ���� �� �����"������

�"��� �/ = ����> ���� ���I �������%� ������ �� ���+������/ �@ "��������� �� ���� �������� "��������/ ��%"���%�� �� ����������/ �������������� ����/ �� � ��/ � ���� "����� �<�����@/ ������ �������/ ���������]��> "��N�������/ ���� ��������� ������ �������� �������� �������/�������� ���������� ]��> "��N�������/ �N������� F �� A7 �����"�����

�����+������ ���"������%� &����������%� ���%� ����@ = ���������� ������� ����������%� ���%� �������%� ������ ���������/ �� �����"���� �� F� ���������� ���� �H���>/ ��� �� ���+����% �� � �������� �������/ �������� #�� ��������@ �� ���+����@ &�����������@ �<�����@/ �����@ F�� A4 �����"����/ �������/ ������� ��� ������� �� ����H��� ��������'5BA/ "�6B9� $�� ���@ "���� "��������� ������� *�"������� "������ D������������ ��� ��� "� ����@ =��������/ C������%� ��� �� =�������� 5A29�� ���� ���%� ������

��������% �����@/ ������ ���"������% &����������% ���% ��������"���������� �"��� �� �<��> �������� ���,����� ���/ ��"% : $�'&������ 2���+�� ��� 2�������7 F �� 7A �����"���� �H������ �H�%������ �@ �"���� �� �>�� ��/ ��������/ ���� ������� "���������� H��� ��� ������� $�� :�<�������/ "������ �� ������%� ������%�/ ���� ����� ��"�� "������������/ �� "��H�� � ����� ��� ��� ������ �����I ������@ ������@<)�=/ �)�@ "������ ���<���H�@ ��������@ �� ���� ���@ ��������@ �%� "������� @ : ��� ���)����@ 5�����@ ��������@ �<���������9/ ��� ��������@5�����������@�@ ��<�� @ "������� = �����,�> �� �@ �H"������� ��������� "������9 : �% @ "�����H����� �������/ �� ���� ������ �"�����

Page 177: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

�� ��� ��@ "������ @ =����@ �� =�� ��@ �>��H�� ��� ����� ��/ �� ������� H�� "���� "������ ��� ��������/ "���+�<���/ ������������������������/ ����������= ���> ����������� =���%��/ H��� ������ �� ������/ ���� �� ��� "������� ��������� ��������� ���<��I <��>�

1����� ����� ���� ������� ������� "�����%� ������������� �� ������ ���" �����@ K���"� ��� ����� "������ �/ �� ��H�� ����� ���� ������ ����> ��������,>� ������ ����� ����@ "������ @ �����@������������ ����@� ����+�<���/ F+����� ���������� ������I �������I F���/ � "��������� : F���� ����%/ ���� ������� H��� ������%������������@ ��<�� @ ������ $��%� ������ =���%� �� =�� ���� � ����)�� "������ �� � ����/ ��� �� ��� �������� ������� ���� =���)�I ���������@ �����@� -�"�������/ ��� ������� �������� ���" ������@ ������@ �� "������ @ =����@ �� =�� ��@/ ��� ��<��% �������%/ ��� �� ����)�� ����������/ ���� F �� 7A �����"���� ��������� �>����� # ���Z/ �������� ����� ���� ����������� $�� �����/ ��� �<������� �� "������ � ��������� ��������� ����� ��%�� �����%�� �"�������� ���� ���� ������%�������%� ����� ������ �� ��> ��������� ��������/ ����@ �����@ �"����� ��� �"��� � ��� �)�� ���������/ �� "������� ��� ��������� =�������� �)��� ������ ������� "��)�<�� ������ ����������� $����� ���,�����H����� ���<���� ������� �������� ������� ��� "������ @ =����@ �� =��� ��@ ��� ���� ����� : ��� ���" ������� ��� �"��� ��� ��� �<"�������

$��/ ��� "������ ��� =���%�� �� =�� ����� �)�@ �<�������� "�"������� �"��� �/ ������������� H���� �� ������ �������� ���"������ ������������� $��� ������� ��� �)�� <����� �"������ <���� : ������ ��H��������<������ �"����������/ �H�%������� ��� ��� "����� �H�� 5<�� F "���>9������� ���� �)�� "��������� ������ �� ��H���� �H�������������

-��� ���<�� �����% �������% "������ �������������� �� ������� �����<��/ ������ <����� ��� �<�������/ "������ �� ������%� ������%�/ �������� ����<���� ��������� ��������� ������ �%��%� �������I/ "���+��<���/ "��� �� ������@ ����@ "��%���� = ���> �����I "������/ ��,�������� �"� ����> "����@/ ����<���� �<�����@ ������ �� = �� "���

������� ���" "�� ��� ����@ �����@/ ���%� 4BBA �� ���� "�������������� *�"������� "���������� "������ @ =�� ��@ "��<�)��� =��������� 5A�9/ ����� ������� "����������@/ ������@ �� ��"���������@ "����������� "������ @ =�� ��@ "��<�)��� ���������� "�����"�� �� "���<�)��� ������@ �� �� ���+�����@ �����@ "� ����>� S ���������� H�� =����

Page 178: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

���� ���������/ ���������% "��%�% �������>/ "�����������= ������� @ �������� )��� �����@ � ����� ��������� 56�9� * ����> ������������� C�������%� ��� �� �"��������� "�� (��H�� �"��� �� ������������

J ������@ ����@ ��������� �"��� �� ��� ���� "�������@/ F� �(FFF ����� � ����������� (��������� ��� ��@ ����@ "��%��� �� �� ��� �� ���� ���,����� H���@ �� ���"����� �����������

�6 �����"���� ������� ����>���� � ��� �� (��������� ��� ������������� ��������/ ������ ������/ ��� ������� �"������%��� ���� �)��# ������� �@ �����/ ���%/ H���� ���%�/ ��� ����� =����������� �� �"�� ��'/ � ������ &�����H���T �� ����� ��� �� ����@ ��������@ �����@�� �������@� M����� �"������� ��� ���� ��� �%�����@�� = �@ �����I5�� ����� ,����9/ �"�� ��� <� ����� �� "��������%� "������������� #-������� (��������� ��� ����� �������� � ������ �������/ � ���������������������/ �"�� �%� ������@/ ��� ���@ �� "�������@ =���������@'/ ������� ��� �)�� �������� �%� ���� ���������� �)�������� �������%� �� ���� ��� "�����%��

D ����� "��H ��� ���� ������ ������� ,�+��%� �� �������%� "��������� ������� ���� �H �@ ��,���������� 2� �����"���� "���%<��/ ��� H����������<���� ����� �� ����@ "������@/ ������@ ������ �@ ������ ������@ ����@ ,�+��� ������� �� ���� ����������� ;�� ��������� �"�%"�� ���� ��<������/ ����������/ �)�� ������/ ���H����> �� �������� ������������ ��������/ �� �� �������� �������%� �� �����%� ����<��� ������@�������� ��������� "�������

-�� ���� ����� ��� �)�� ����<����� ��� �< �� "������> ���%� "�<�����>T �����<����� ���������%� �����%�/ ��� ����� �� ����� "������%�/ �"��������T �����<���� "�%H��/ ���� =������� -�� ����� ���������������� ����� ������%� ���"��� = �������� ���%���/ $*((/ �����������I *�������� (��<���� ���� ��> �� ����� �������� "��%�� �� ���+�������/ ����@ ��������/ ������� ������I �� ���������I "� ���>/ ���� �������I ���� ��������

27 : 3A �����"������ � ����������� ����������<�������������&�&� ���',�# �$����-��# "��%���� (��� ���" ��������@ ��� ����� �H �@ "������� �%�=�����@ "��<����@ ��� �)�� ����� H���� ���������� � ��"�������%� �� ���������%� �"��� ��� $��� (��������� ��� ��� ������ ���� ���I "������H�> ��������>/ �� �@ �H������� �"��H������� �������������� �������%� ���

Page 179: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

������� -� ���� ���� "������������� ���� � �������� ������ �H����������H������ ����� � ��� "� �� ������ ��� =�������� �%� �<������@ ������%� "��%���� ���� ���� �)�� ����������� �������� �"��� �/ ������� ������% ����� �����> ���� "�� ����� ���<����= ����>/ �������� ��������� "� ����/ ���<���� ������� ��� ��� �"� ��/ ���� "�H��"�� �H �����%���%�/ �������%� ���%��� �� ���@ ���"�������@ ���� ��@ �� ���� ������ ���47 ��@/ �%H���� ������ �� ������� �� ������� ��� 6 ��@ ��������� ������ "������� "����� ������ ���" �� ��� H���� "�������� $��" "�� ��� ��� ��"��% %����/ ���" �@ �� "��H�H��� �������%� "�������/ �� � �@ � ��� �%���� ���������%�

��<��%����/ ��� �)������ �������%� ��� ��� ��������� 5"���+�<���/�%� ���������� ������/ H��"��%����/ ������<� �� "���9 �����H����� ����)�� ��������� �� "���������� �" �������� ����� ��������� ��������� ��� "�����@ "����������� "��H������ �������� � ��� �)�� "� ���������� ���������� J� ����� ���������� ����� ���� ���I ���������/ ����������%� "�������� ����������� ������ �� ���� �������������% =���� � "���� ����"��= ����> "���������@ �"�����> ����������

F�������@ �����H���@ ������� �>�� �� "�"������ ����� �H��� ��������@ ������� �>�� ���/ ������ ��� ������� ������� ��� ��� "�������%�� �����+�<���/ ����� �)�� ����������� H����� F���������� � ��� �)�� �" ��������� ������� "�<�)��� "������ �� �����%��

(��� ���@ =������ 54BB�:4BB4 ��9 ���/ "� (����� ���"������/F���� ���������% �����@ ��������@ "������� ����% "������ �� ����� ���"#������'/ ���%������/ ��� ��� �%� �� ���� ������������ $����� �)H��# ����� �����' ������� ������ ������� ��� ����%���

(��������� ��� ��� �����H����� �� ������ ��� ��� �)�� �H��@��� =�%���I ���� "������ �������� (��������� ������/ �� � =����������/�� "����������� �������% ������� �������� (��������� ���������@ �� ��"������ "�����@�@ �< �@ "��������� �� ��� ����� =������������ �������� �� ���� ��������/ ��� ������� ��H�������� ����� ����������� "������%�/ ���" "�� �� ���/ ������ ���� �������� ����@ ���������������������������&�����$����&� ��������� ������� F� �( �����������

�� �@ ���� ����H��� ��� ���"������% ���%� S��������/ �����I �� ����� ����"�����/ ���� ��� �������� �������/ ��������� ���"����� ���������� �H���� ��� �������� ������> �����>� �����%� ����<��� ������������/ =��������� ���%���/ ���� �)�� ������� ������% �I��� ���� ����>/ ������ ��� �

Page 180: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

������ ��� = ���������/ �"�� ���� �� ������ ���"������� ����+�<���/�������� ������� "��������� ���� ����� ����� � �H����� ���"��������������� ���� =����� ���� =���������

O��"������� �������% ����� �)�� � ��� � ������� "� �������@ ���� ��@ ����@ ����@� D������/ ���� �)�@ �������/ �����<���� �������������� �� ����H��� "���������� "����� �� �"������� �������� ��������� = ���"��������� �������%� �� = �� ������ ����� ���"����� �� �����"����� �������%� ��������>� $�� �%� ������@ �� ������@ ��� ��� ���������@ "��<����@ ���"������� �������% ��� ��� ������ ����� ������� �������> ��������I �� �����I �@ ��������>/ �"������� ����@ �< ���"������ ���������� ���@� ������� "��������� ���� ��� �������� ����% "����H��� ������� �� �H������ ������ "���������� ���� ���� ��H���� ���"������� O��"������� �������% ���" "�� � ��� "����� ���� ������@ = ����"���> ��������>� ;��� �������� ������� �<������ ���> �������� �� �������+�������

(��,����� H���� "������ ���� �)"����� ����@ �"��� � �� "� ����� ����������� ������� ��H�������� �� ������������� ��� ���� H��@ ����� "���%�� ������� ����������� ������/ ��������� 47 ��@/ � ��� �)�� ���������� = �������>���� "��% �� �� ��������� ���� ��������� �� � �� ����%��� ��������� ���� �������� �� "����� = ������I/ �� ���� ���� �)��� ������ �"�� �%���� ��� �������/ ������������ 48 ��@/ �����������% �< "�������� ������������/ ���������� �� �������� ���,�����/ ���������� ������ ������� ���<���� ��� �H "������ @ �����@ �� �%� �@�������� �)��%�/ ��� ����� ���� ������ J� ����> ����@ ��������> ���������������� �������%� ���%���/ ��� �)�@ ����� �<������ ���> �% �������� ���� ����%��� �H�<�� �� ����%��� =���������

-"������� �"��� �� "�����%� ��������� ��<����@ ����@ ��������/�%H����� ������� �� �������/ ����@ ������� �"� �@ ������I �� �����I ��� � ����������� $��� ����� ��������/ ������ ������ ���>�� ������ �� �H"�<=����� "��������� ��� ���� -�� ��� ������ � ��� �)�� �������� �������� ���"��������� �������%� ������������ "��% �� �� "� ���������� ��� ���������� O��"����� ���������� ��H���� ������� "������������ �)�� "�������� �����% "�������/ �H ������ � ����� ���������/ ��� ��"��%�@ ������� =������� �%� ������@ "���������� ��������� ���������� �@ ���������� ���� ���������

�������% ���"���% � ��� ������@ ������@ ����� ������/ �� �� �< �����

Page 181: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

����>/ �H������ ����>/ �)���> ���"����%� ������� "�������� ����������� �������= �� ����������@ "����� @ ������ �� "���@ ������@ ����������/ �)���/ �"���� ���/ �����"�������� �� ������� 5F� `( 3� ����9�

1����<���� �������� ������= �� ����>/ ���������= �� ���������=���������>�= �� ��������>�= ����>/ �H������ ������/ ��� ��� �)���� �%�������@ �"�����@� O��"������� �������% ="��� ����� �<�������� �������@ �"�)"����> ������ �� ������������ �� � ��� ����+���� ������"������@/ �������� �����@ �� ���@ �����@/ �H������ ������/ ��� �@����� ���"����� ���������/ �� ����<�� ���� = ������@ ������@ "�������� �� �< ��� ����� �� ���� ������ C������%� �� ����%� ��� �)�� ������������+������� ������� "������� ����%��� O��"������� �������% ����<�� ����� ������������ ����� ������I "� ���> �������������

�������% ���"���%/ ������� �<�������� ���%���> �� �����>/ ��� ������� ����@ "������@� D��� ���"����� ���������� ���� ������ ����<������� =�������� �� ,����������� ����� ����� �� ����/ ��� ����������=������@/ �<����������@ ��������%� �� ��������������� �������/ ����"������� �������% ��� ��� �� ���� ���� ������� F� �( ������� ����������<�������� "����)��� �����>/ =������� ����? ����������� ���I = �����>/ ��������� ���I "������ �"������>/ �������%� ���%��� ������� ���I��������� ����� "�����

0< H��"��%���>/ "������ �� ���������� ������� "��H ���"����������������%� �������� �������/ �����= ��<����> �������� ������ �����%5��������� �������/ ������ ����������� "������� ��� ����� ������I 48 ��@9/ �� � ���"�������� ���������� =��������/ �����I ��� ����"������/ �< ������ ������������ ���" "�� ������ ������ �����I�

*��H��� � F� �( "������� ������� ��� =��������� ��������/ ������� ��������/ ������ �� ����� "� ����� ������ �����%/ ���� �������� �����"�� ������� ���" �� ���� ����������

$�� �����H�����/ ������ ���,����� H���� ����������/ ��� �� ���"����@ ��������@ �������� �%� ��� ����@ �"�������@ ��� �)�� ����������

����<�� ���� = ���/ ��� ������� "��������� ���� ��� ���"���@ ���������@ ��������� ������ ��"� ������� @ "�������<�����@ ����<�� �������� �� *��@ K���"�� �� $����@�@ *��@ �����������@ ��������� �������/���� ����"H���� "��� ��� �� �H�%������ F� �( FFF ����� F� ������������'������ ��������������� ������+�7

;�@ ��������@ ��������� ������� � ��������� ��������@�@ �������=

Page 182: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

������>/ �@ �H������� ���������� �� &� ���� �>�� ��/ ������I �)�� �" ����������� ����� �� ��� "����� H���� "�������� �� H���� �������/ "��������> �����>/ ������> �"��� >/ ��� ��%�/ ��������%� �� ,�+��%� ���������������� F���������� ��� "�������� ���� �������� ��������� ��������/ "��� ��� �%H��/ ���� "������ �������� ���� ���<���� ������H��%���� ��������� �� �������� ������������ F�������@�@ "��%����� ���������&�����H���/ ����<�� ���� = �@ ,�+��I �)��I/ ������ ��� ��� "�������/����� �����"���� "�������

F�������@�@ ����= ������ ����������� ��������/ ����� ����H� ������� ��������>� M������� ��������� ����� �� ��������� ��"���/ �H������� ������/ ��� ��H�� ����� �"������%� ����� ������� ������� ���"���/ �� "� �� ������� �� �@ ��� ���� �"� ����� ()��� ��� �)�� ����������/ � "���� "�������� ���������� �@ "��H���� 0<����������� �������� �������@ ��� ������ �� ����� ��������� "������������������� ��������� ��������

F��������� ������ ��������� � ������@�@ �������@�@ "��% @ ����������� �� ���������� ������%� �������%� �������%� ��������������� "���� )���� ���� =������� �� ��������� �����H��� ������� ���������������"������� ������ 1�����% ���������� ����� ������� �� &�����H����� "�����"���� 1����<���� ,�+�H��� �� ������H��� �H �@ ��������/ ��������������� ����������/ ��� ����� �)�@ ���� �����,������/ �� ���� �� ����� �&�����H�� ������ F���������� ���� ���I "������ ����<��� ������������� "������� �� ������� "� �H������� ��������@�@ �������� ���� ���������"��� = �������%� ���%��� ���������

(�������� ="��� ��� ���,����� H���� ��� "�� ���,����� "���<����� ������ ���"������ ������� =��� �� �,�����@ ��,��������� ����>/ �������= ������ <����� �"� ����� "������/ �������� ��� ����� �������/���� ������� ��H����� �� ��� �� ��� �������/ "���������� �" ����������� �� �����������/ ���" "�� <����� �"� ��� ��@ ����@ "���%���>/ "������>/ �"���������>/ "��% ��>/ &��"�����+����>/ ����>�� ����=� (������� ������������ ��,��������� ������ ��,�������> �"������ �������������� ���� "������ CF�/ =������ ��������� H����/��� ��������� <����� �)�@ "������� ��������@ ����@ �������� ����� ��� ������� ���������� �� �>�� �/ ��� ����� ��,�������� �"������ ������������� ��������

F���������� ������������ "������ �� ���� ��������� F�������� ���

Page 183: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

����/ ������ ���� ������/ ���� ������/ �������� ������� �����%���%���� �����/ ��������� ��� ����� "����� "���� �� ���� ��� ������%� �������� "���� ��� ;���� ���� ��� ���/ ��� �)�@ �<��������� ���@ ���������@�@ �� �=<���� = �@ ��������I �����>�> ���>/ ���� �������� �>��� �� ���� �"���������� ������@ ��������@�@ �=<��� �H������ ��� �@ "��������%� ���������� ����� �"���� �������� ������%� �������%�

�"���������� ����� "�������/ ��� F� �( ��� ����� ������@ ������@�� ����@ ������������ 5���� �� �"������9/ ������� ��� ���"�������� "��)��<�� ���,�������/ ���� =�� ������/ ��� ����� �������%� ��������% �< ������� ���"���� �����> ��������>� ;� (�������� ����� �� F �� ���� �<������������"��I <�� ��� ����@ �"��� > ��� ���"��������� �������%� ����%�@�����@ ������������ ���� �� �������� ���,����� �>�� �����

J�6�������������=���������=����>����=���=�����

�������� ���� <����@ ������@ �����/ ���" ������/ ��� ���� ��������@ <����@ ���� ,���@� ���������� ����� �%� ���� �)��� @ ��"�������� �� <������� "�����H���@ ������ ��� ��� �����@ �� ���" ���������@ ��������� ������ ���,����@ ��� "��H������� "�<=��� ���� ����� ������ �������@ "��<����@ ���� ���@ ��I���� $�� ���"� �������� ���"�������������� ������ �������� ���� "��H�������� ������� ����� "������

J ���"�������@ ���@/ ��������� ���� �������@ "��H ������&�� �� +����������> �����> : ��<��� ���%��� �������� "��H �������> ,���@� $���� ��������� ���� �������� �������������/ ���H���� �� "��� 1���� "��"������ ���� ������� ������� ����%&�$����� -��"����� ������ ������������ ������������� ������� =���������/ ���%� �)���� ���H����� ����<�������/ ��"������� � ������ "���������

$�� G�FFF ��/ "������<��� K� ��� ������� ��� �� #$���@ ���%'/ ����"����%�� : ����������� ������� ��� ��� ����������� H���� "���%������������ "�"����� ���� $����� H� ������ ����� �H��%�� : �������� = ���� �"�����������I ���� ���� <������� �����"���� ��������/ �������/�����@ ��������

��������� N���������= "�<�)�= ��������� "����� ��/ ��"����� "���+�<���� ���� �������� ���"��������� �������/ ���� ������� "�+����� ���������� "����%�� ���%�)��� ���������� E� ����� 48A2 �� "��� �� #F��

Page 184: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

��������� ��� ����@ �������@ �������� ������� ������ ���� ����' 5����������� #����� ������'9/ ���� ���� ������ ������ ���,������� � �������� 588/ "� 2:�29� $����� �� �%���� ������@ ���,����@ ��� �%� ��������<�������� �� <�%��H������

�� ����<���� ������� 4864 �� <�� ��� ������� ���� �������� �"��7 �)���� <����@� $�� � ��%�� ����� $*(( �����)"�����/ ���" &������+���� ������ ���,����@ �������� ;� �<������ ����� �� ��/ �� ��������% ����� �������@ "��H@ �< ����/ ���� ����� �% � ������� +����������= �<��>/ ���%� ���������%� ��� =������ �� "��H������

486�:486A �� "�������� ���� F�"������ ���/ � ��� �%���� �� L��� ������ $*(( %�%�� ��<��� @ "������@/ ���%����� "��%�� H�@ ���������,����@ ������/ ������ �����)�% �� ����������@/ ������ ������/ �� ������ ��H������ = �������%� ������ ������� �� ��� ���" ������ �������� ��"�%H����/ "���"��H������ F� ��� ����������%�� *�������� (��<���� ����� ����� �H"�%����� ������> ����>/ �%� ����%���@/ =������@ K���"�� �������� "��������� ���� "���� ��/ 4B�4 �� G *�������� (��<���� ���,������� "��%�% ���> �"�����@/ "������������@ $*(( �����������@ ����� ��@ ���I �� "��� > ����� "� ���> "�������@ ���@ ������� 4B�8 �� "��<�)�%��� $*(( S������/ �� ���� "�"������ ����� "��� ��,�/ ����������/��� H��� ��������� �� ���+������ ����� �H �����@ ��� ����� "� ���> "��������� ���� �� ������ ������@ ������� $����� ���� ��� �="��� ��� �����������@ ����� ���� ���������� ������� ����> ����> �� ������ �����������,����� ����� ������� ���� =�������� �� �����������

-���%�����/ ���I ��������@ ����� ���"������ 5���" ����@ "��������@���@9/ �"�� "�������� ����� F�"������/ "�����%�I� 4B2A ��/ "����% ����������� &������������ "�<�)���/ ����� ����H��� "�������� ��� �����%� ����������%�/ ���"���>�

�� ������� "��������� ���� ���� ������ "������� � ������ ������� �������� ���,������ 5�@ ��������/ =�����@ H������@ ���������/ ��������� ��� ��� ��� �7�9 "�����H��� ������ � "��������� F�� B� "���� ���@/����� ��� �����%����@ ��� ����� �����@ ������ �������@ ���,����@���/ "��������� ����@ �)H�@ ������� ��������� ������ �� ������/ ����� ����� ������������/ ��� � �����������/ ���" �)���� ��������/ ��������� ��������� ��� ��� !�%�����/ *������ �"����� ��������� 54BB6��9/ �����@ ������@ ����� �����% B7 "���� ����� �@ ����������

V�> �"�> GG �� "�����> ���� ������� �"�I��� "������� 4B3B �� �(�

Page 185: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

���@ �����@ ��������@ ������ 2 �����"���� #D���"��������� ����,������'/ ������� ��������� #���� ���������'/ ��� �H�������� �������%�/������ �H���H�� "� ��������� &�����H���� "�����"��� ;��� �����"������������/ ���/ ����� ����"��������� ��������� ���,������ ����� �H(�������> "�����H����@ ��������@ ����������/ ������� ���,����� H����"������ �������� ��� H�@ �������@?

�9 �� ��������/ �������� ���������������� ���� ��������/ =��������� �� �������@�@ "��% @ ������/ ���%������ ������/ ���" "�� �H%������ �H�������%� �%� �� ��/ ��<�����/ ��������� �� ���@ "��<����@/ ������ �����)�� � ������ &�����H���/ �"������ �@ ���%�/ �"�����/ ��� ���� �� ���%�����/ �����/ ����%�/ ����� �� ���@ "���H�@ ��������@�

;��� ������ ������ �� ����� �����<����? �%������ = ����I �� ������� �����>"��H ����=/ �"�� =�������� �)���� <�����/ ���H����/ <������� � ��� �� ���������T ���� =������T <���� ����� ����> �"�� ���������� �� <��������� ���T "������ ����"���<��� �� ������� ������/ �� ����"���<�� ��"��%�% "��H ��� =���I� ������/ ��������� ����� ������ ���������/ ����������� ������+����� ������ "��"�<=��� �� ���� ���� �)�����T

�9 �)���� �������� ����� ��<��������� �� �� ����� �� ���� "����)"�����DH���H�� &����������% �� ���+�����/ "���+�<���/ $*((/ ��� "���)�������,����� H����� ���� "����� ��� -��� ���<�� ���,����� H����/ "���������� �"������� �����������/ "������ ��� ��� = �������� ����� �� ��� ���=���@ ����� ��������@ �������@�

D��� "��%��� �( ���"������%� ���%� ������ ��"� ���������� �� �����"���������� 5������9 ���,�������/ ��� �%��� "�����H���/ "���� ���"�������%� ���%� "��,������� �� ��� -���� 5����9/ "���H�%�� ��� ���� 2�����"���� ��)������ D���"�������� ���,����� �"���%<���� "����������� ��� ,����? ��������� ���,������/ ������ � ������� � ����� �������H�� �����"���� �� ��������� ���,����� �����,������� ������������ ��"��������� ���������� 1%� �� ���� =�����@ �������@? ������ ���������� �>��� �� 5�)����� �� "���������9 ���<�� �����������/ ��� #����"�������� ��������� ���,������' +�������/ �� ����� �)�� H���� ���,������ ����������� ���@/ �������� �"���%<�@/ "�������� ,���@ �� ��� ������ ����%���@/��H����� ������� "�<����@/ �"���� ������@ ��������� ���,������5$*(( ���� ������ #������ ��������� �� �������'9/ ���" "�� ��� ���"��������@ �������@ ���,����@ 5B3/ "� �BB/ 2��9�

Page 186: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

1�� ��� ����"�������@ �������@ ���,����@/ ������ �������� 2�����"����/ "�"������ ������ � "� �� ���������� ����/ ��� � ����������� ������������� "��% �� ��H���� �������� ��� ������@ ������@ ���� ���,���� ������� ���/ ��������� O ������ 5"����+������9 ���� ��� �%� �� �"��,������������� ������������ ��������� ������/ "� �=��� ��������/ �����%���� �������� �� ������������ 1%� �� ������ ���,����� ����� ���� �������@ ������@ ������ ��������� ������� 2 �����"��=� ;��� �����"���� �H��������� �������%� ��,���������� "���� ���������� ,����/ ���%� ���%���� ��� ������� ���"������I �@ ��������� �������I� -�"�������/ �������% "�������� ���I ������� �% > ���/ ��� ���� ���������� ��%�@ ������� �����>�

����<�� ���� = ���"������%� &����������%� ���%� ������� �>�� �� ������ "����%��/ ��� "��� ����� ��H����@ ����������/ �"��������/ ������������ � ��������� �����@ �������@� ���@ �����@ �( ���� 7�� �����"����@ ������ ���"���������� ���������� ���,������� �� ��� �������� 2 �����"����� �������� ����"�������@ ���,����@ �������� J ��/ 2 �����"���� �%������� ���� �� ����/ =����������� �������� �������� ���" �������� �"���� �� �����>/ �� �������� "���� ������ ��������/ ���" "�� �� ������� �"���������/ ����� �� ����@/ ��������@ �� ��������@ �����@ �"��� ��

;��� �"�� �� �H ����� �<"���� 4B66 �� "������� FF ��/ ����� 4 �����"����� "���%<����/ ��� ��� �H"���� �� "�"���� 2 �����"��=/ �"��������� ��������� �>�� @/ �� �"��� ����� ��������� ���,������/ �"���������� = F�� ������� ����= �� ����������� ������ ���� �������������� H���� ����������� ���" ��� �������@�@ "��% @ �� �������@ �������@�@ "��% @ ���� ���@�� ���+���@ ��"�@/ ������/ "���������� ������� �� ��������/ ���������> ��� ���������� ����� �������I/ ���� ���<�� ���� = �������� ������)������� �� ��������� ���� ������� �� ������� FF ��� ���������� ���������� ������@ ������@ �� =���"�� �����������/ ���" �����? ����H%��/"�������� �� ����&�H���� "�������� �� ������ "���H��� ��������/���� �������� ���������� ���,������� �� ���� �)�� � ��������� �"��������� �������������� =���������� ;= FF �� 4 �����"��= �H ��%� ����� �����������"�������� �������� ���,����� ����"�����

FF �� "���%<�� �)�����> ���� <�� ��� ���� �� ����"�������@ ��������@ ���,����@ ���� FF �����/ "�������� #L�����H��� � ���'/ "�������� �H�%����� "�����">/ "� �� ���= #���� ������/ ���� ����� ��� ����������� �� ����������� ���� ��������/ �"������ ��/ �"������ �� ��@ �����%/ ���� ���I = "� ���> ���� �������/ ������/ =������������ ��

Page 187: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

��� ����� J� �������� �"������%��� �� ���� � ������ &�����H���/ � ������ �"�������� �H�������� 1����<���� ����� =�����> �"������ �% ����� ���' 53 ����4 "�9� ;�� �������� "�����"�� �����+������� 3 �����"����� "����� !�� "��������� �� �� �>��H�� �����<���@ �����@/ ����@ ���� ��� "�������� ���@ ��������@ ������ 2 �����"����/ "�"������ �= �������� �����<������ �������� ���" #�� ������ �)�� �����%�'/ #������������� �����'/ #�� ��% �� "����� �� ���'/ #"�%H����'�

3 �����"���� 2 "���� �� ���%���� �"��,��% "������ : ����@ �"��� ��;�� "������ ���" "�� "�������� ����> "�����"> "������������� �� ����?#������� "������ �)�� ������� ������� ���� �� "� ����'� $����� "��������� ���<�� �"���� @ �������@/ ������ ��� H�� ��� ��"�"��������� F ��66 �� 68 �����"������ =��������@ ����@ ���������� P"���� � ���� ���������� �������/ ���������� 47 ��@/ ����@ � ����� ������� = �������>����� "��% �� �� ��������� ��"� �� ����� ���� ��������� ���� ���������(��" <�����/ !�%����� H��� ��������� ����� ���������� �� � ���� "���� ��� ��� �%��� �������� ���� �������� �� ���� "������ = ������I/ ������������� �)����� ���������/ =�������� ������I �I��� �����>�

FF �� 42 �����"���� #C�����@ ������@ �"��� �' "�����H��� "�<��<��� "��������� F �� 74 �����"���� "��������� ���� "������ �%� ������@ ������@ �"���� ��/ ���������� �@ "�����"�� ������ �������� ���,����� �>�� ���� $�� ��� ����"�������@ �������@ ���,����@ ��� �������� �������� �� "��������������� ��������� ����>�� �"��� � ��� "����@/ ������� ���� �����%� �"��������/ ���%� �� ����� ��"�� "������ ������� �@ ��<��� �� �����<���� ����������� ������� �� ��������� ������ ������� =��� ����� �� �� 46 �����"��=�����<���� "���������� "����� �������� ��������/ �� �� ������ �@ ��� ����� �<�������� �� �%� �����%������@ ������� "��)�<�� "��<����@�

D"�<��<���� 4B73 �� L� �� ���������� �%� ����)��� ������@ �"���� �� �������� ���,����� ���/ �����<���� �� ���� �������� �����"��H ��������� "��������/ ��� �)������ �� ��<������/ ���� ������ �����)���= �� ������= ����@ "����>/ ���" "�� �����<���� ���� ������� ���������� �������� 54A ����9� (��" ���� "�������/ ���� ������� �������� ���������,������� ��]�������� ����N��� ����������

(��,����� H���� ���� ����� ���@ "������@/ ��� �)�@ ������� �� ����������<������ �� �� �����/ �<�������� �@ ������� "��<�)�� �� ������� ��������� "� ����� $��" "�� ��� ������� �� ������ �������� �� ��� ����"��������� M������� �������� �� ����������� �����"����� � ��� ��"�� "���

Page 188: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

���� ������/ �H������ ������/ ��� �� ��������� ���� �������� ��������$����� �@ �"��� � ��� �)�� ���������/ ��� =�"%��� �"� ��� �� ��� "� ��/ ���= ���= =�"%���> ����� ����<�� ��� M������� �� ��� ���� "��������/ ���""�� �������� �������� �� �����"����� <����� ���" "�� ���" �� ���"��������� �������� ���,����� ����

�������� ������ ���,�������/ ���]������� "������ ���� ������� ����������/ ���%� FF ��/ ���" �� ���"�������@ ���,����@ ����� �H����� �>��� ����/ ������ "���������� ����� �����@ ������� "������ �� �������� ��� �������� �)���@ ��������� ��������� �H����� �����@/ ���""�� "���������� "������ @ =����@ �� =�� ���@ �"��� ��

D���"�������@ �������@ ���,����@ ���@ �"��� � �"��� �� ������/���������������� ����@/ ����@ �����% ���� �"������/ "��%�=� !�� �������� � ��� �"� ������/ ���������� �����%� ��%���� �����I/ "������>��� ����"�������� �������� ���,����� "���<���/ �� ��� �)�@ ������������/ �� �"� FF �� 7 �����"���� ��������� ��������� ������/ ��������� �����%� �%� "��<����@/ ��������@ �� �������� ���,�����/ ���� ����������� �� ���������� ���,�����������@ "���@ ����� �����@ ��������� $���%� ������� �"� ����"��������� ��������� ���,������ ������� ����������� ������� #���� ���������' �%�� ������� �� �����/ �� "������ "�����/ �� �������������� ��������� ���� �������� ��������� $���/ �� ������������ ���� ��� ����@ ����@�

S�������� ���@ �>�� �� ���� �)�� ����� �H��� ����/ ������ ������������"�������@ �������@ ���,����@ ���� �������@ �� ��������@�@ �����������? ��� ����� �)�� ���� ����� �����@ ���@T ����������� ���� ���I ��������� �������� "����� ����/ ���� ���<���� ������� ���� ��� ���� �"�� �� �� "��� �� ��� ���" �� ����� ��������/ ����������� �"�)"����� ������� �� �������� �������� 1����/ ����� ��� �)�� "����������/ �>�� �� �H"�����"� ���� �������� ���/ �������� ����� �������� ��������� ���<����������H��%��/ ���� H�> ���I ��� ������ ���"����� � ����<��� ������������������� �� ��������� ��������"���/ ������� ���@ "������@ �H����@�@ ���� ���� �<���������

FF �� A �����"���� ������� �"���� �� ����]������ "��������� ���������/ �������� "������� �� ������ �< ������������/ ���������� �� �����������,������ J����% �������/ "��"�<����� �����/ "��������� ����������>/ ��� �)�� ������ ��� �����/ ����������� "� ������� �"������������ ���H���H���� ���������/ ����"���<��� -������� ����"���=/ ��������

Page 189: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

��� ���� �)�� "���H�� �"� �� ���I �"��@��� ����"���= ���� �� ����������/ �������� ����>/ "� ���= ��� ��� "���������� H�� ���� M����������% ����� �)�� �������� �������/ ���� ����������� "���������� ����%�� 48 ��@/ �� � ��� �)�� ������� �%H����� ������� ����<����@ ����@ ���������

������� �� ���� ��������/ ����<��� ������������ "������ ��� ��� ��� ����� "������ ������� �������> �������/ ������������ ������������,����/ ���� ����/ ������ ���� ������ �����% �%� "��<����@/ ��������@�� �������� ���,�����/ �"������ ��/ ���� �� ��������� �� ����������

L����������%� "� ����� "����� �� ���,����� ������ ��� "���)��������������%� *�������� (��<���� ���� ���� 5 FF �� 48 ����9/ ������ ���"�������%� &����������%� �� ���+������/ ������ ���" $*((/ ����> "� ���> ��� ������� ��� ������������ H���� ��������/ �� "��H�� � �����/ "����� FF �� 2 �����"����/ ����� "� ���� ��� �)�� ������� ��H����� = ������������%� ������ ��������

(��" ���� ���%��/ "� ��������� ���"������%� &����������%� ���%�/� �������������� ����"��������� ��������� ���,������/ H�������� ������@ �����@ �( ������ 2 �����"���� �� ��� ��� H���@ ����,������� FF ��/����� ��� "������ � ������� ������@ ������@ �� ��������@ �����@ �"���� > ������ �������� ���,����� �>�� ����� (���� ������ "�<��%��/ ��� �������@ ������@ �� ��������@ �����@ �"��� �� "�����"@ �������� ��������"����� ��� ��� �������% �� F ��� J)��� ��� �������/ ��� FF �� �%������@/ ="��� ������@ ������������� H���� ������� "������� ����� ������ ��� "������@/ �����<�����@ ������� ��������� "������ �� �������/ ����/ ������� ������������/ ��� "������ ������������ �� ���������� ���������/ ��������� �� ����������� ��������� FF �� ���������������%� �������%� "�����@/ �������@ �%� ��������@ ���%�@/ �����@/ ���������@ ���@ ���������I �< �@ "��������@ &����������%� ���%�"�<������/ ��<������� �"� ��������� ���������/ �������� �������������� �� �������������/ �� "��� M����/ ������� ������� ����� ����������� ������������� ��������/ ���������� ���"���������� ����������� ���,������� � ����������

D"������ "����H�@ "�����@/ ����� ��>���� �����������/ ��� �������������/ ���������� �� ����"�������� �������� ���,����� ���@ �"���� �/ �� "�������� �� "�"���� ���<�� "�����"���@ �� ���@ �%� ����/ ������� ��������� ���,������������� �������%�/ ���@ �"��� ��/ ���@ �����@

Page 190: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

�( ����> 2 �����"��= �� FF �� ����� ������� ���" ����= <�� ��= �������/��� ���"������% &����������% ���% ��"�@ ����������%/ �� �"������������%��� ����������@ �������/ �� ��� "������� H���� �������� ���������� ��� ������ �������%�/ �� ����� ������ ���,����� ,���>/�H�� ����� ���������%��

Page 191: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

������K���������7�=������������������>���������

$��" ���@ ���"������%� ���%� �������� ���,����� ��� ��� ��@ ���������@ �����@ �"���� > ���> �<��� ����)��� �����%�� ��� ��� <�����������)��� �� ��������� "������ �� ������� �����@ ������= �������%� ���������� ������ (��" ��� �%� H�@ �"�������@ "��������� �� �)���� ���"��������� �� �� �<�������� "������> ����)��� �����@ �"��� >�

F�%�� �)"����� ����)��� ������@ �"��� � ���� ����� �%�� ����� ���������� ������� ���� ��� ��H�� ����� �)���� ��������/ ��������� ��"�%H����� 1���� �����@ ���� ��� ������ �H ��� ��� �%� �@ ��������%� "���������/ ������ �������<���� ����H������� ��� ������ �)"%��/ �� ����� ����� "��<�����/ �� ��<�� �%���� ���� �������� ��������� ��������

��<�)��� = ���> ��� �H ��%� "������% �� "�<�� � "������� ��� *������� "��&��/ ��� ���� "��"�<����/ ��� ��� �)������ ��� ����� ��� �<���������@ "�������� �������� $��%� ������� �)�%���/ ������� ���"�������%� ���%� ���������/ ��� %�� =��������� �������>/ ��� = ��� �)������ 5� ������ �����9 �� ���� ����������� H���� ���� <�)�%�� ���" = ��� ������ �������/�� =�H% ����/ ��� �� �����=/ ���%�= ������� ��������� H�� ��������� ���%�������� �����"����� "���%�� =����������� "�<�)���/ ��� ���� ����� �� ��������������� H���� "������ ��� ��� ���������/ ���� ��� <������� "������<��������� $�� "��������� G�FFF �� ��<��� ���I �����/ ���� ���� ����)����/ "���� ���� �� ���������������/ ���" ������������� K���">�

��� ��<���� ������/ "������� ���,������ �����/ �������� ��������� ����������/ ������ �"������� �><����� = �����/ �H ����@ ���� ��� "������������� "����� ���&����/ � �%���� �� "� ����� ��� �)������/ ����������

-����������� "�<�)��� = ��� ������ "���������� =���� GFG ��<����� #����"����)+�H������' ���������� �������%� 4847 �� "���������/ ����)�@ �><���� D�"����� �H =�����@ H���@ = �����)+��> �H�<�� ��� �)�������/ ��/ "���� �� �������� ����������@/ ��� �)����@ "� ������� "��H�������� ����� ��� "�����"��� �� ���� "�"��������

D��������/ ��� GFG �� ������ "��%� ���� ������� ����,���������� =��������/ ��<���H���� ��� �)����@/ ��������� "������@ �� ���@����)���I ���I �������@ �����@ ������� 4B�6 �� L� �� ����������/������ �"���� �� �%���� ��������� ������� "��)�<�� ����������/ �����)��� ������@ �"��� �� ������ =���������� ��� ����������� ����������

Page 192: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

�� ����+�<���/ F� L� �� ���������� �6 �����"���� ��������/ ��� �"� ���� �� ������������ ��� ���� �)�� ������� ���@ �)���@ "������@/��� �)�@ �H��� ���/ ��� =������/ ������/ ��� �� ��������%� ����%�������� "�������/ ��<������/ �� ����%� �� �������/ ������� ��� �� ���@ ����<���@�@/ �� �>�� �/ �� � ���� "������� �� ���� ������� �������������� ��������� J� ���� ������� "���H�@ =���� @/ ��������� "������@/ ����� ������ �)����@ �������/ ���������� �� �������� �����<����� �� �����)�� "���������� 5F� L� �� ���������� 7A ����9�

(�� ������� �)�@ (��������� ��� ����/ ��� ���� �������� �������������������? ���� ������� ��� ��� �%� �@ �"��,���@ ������@/ ���� : �%� "������������%� ��� ������ ��� ������ �� ���+������/ ���� : �%� �@ "���������� �� �� ����� H���� ��������� �������� �"��� �� ������ ������ ������<�> �����I ��+I/ ������ ��� ������� �"���� ��� ������� �������@�@ �����@ �������� ��� �)�� ��������� 5����� ����<%� �� �@ ������� ����9(��������� �������@ �H�� @ : "��H������ � ��� 5��� ������� ����������� ���� ��������9 �� �����%� �)�����%�� (�������� ������� ��� ����/�� � ���,����� H���� ��� ��� �����%� �� ��� ���� ������

(�� ���� ������� "��������� ���� =������ "����%/ ��� L� �� ���������@ ��,��������@ ��������@/ � ������������@ ����)��� ������@�"��� >/ �"������� -������ �H�"�I��� H�> "�����> ���� ��)���� "���� �� �"�����> ��������>� 4B27 �� ���� "������� ��H�� ���� "������� $�� ���� "������� ���"�������� ���%� �����/ �"������� ������� �����)��� ������@ �"��� ��� ;�� ��������� <����� ���@ �������� ������������� ���� ��� ��������� *���&� "����/ �� ��� = ���������� ��������� ��%��� ���� ����� #�������+����' ����)��� �� ������� =���� ��/ ���" "�� ��������� "���������

M��<���H�� <���/ ����> "������� ����)��� "����% ������@ ��������%������� "��������� ���� ���/ "�������� ������ ����� ���"������%� ���%�������/ � �������������� ����)��� �����%�� "���������@ �����@ �"���� >� ���� ��������� ������/ "���%��� F������� ���������%� ����������/���� ��� ��"� ������ ���"�����������%� �� ���+������ 0DK-CO �)"�����/ ��� % 4B73 �� L� �� "������ ����)��� ������@ �"��� �� �����������,����� ��� ���������� (���� ���� "�����H��� ��� �� ���������/���� ���%�� ��"�� ��� ����� ����)��� ������@ �"��� �� ���� ����� �����@ ������� $�� : (���)��� ������@ �"��� �� �������� ���,����� ������ ���������� ������� �������%� �� H��� ���������� ����������� ;����

Page 193: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

���������/ ���� ��� H��� ��� "� �������� ���%�@�@ �����@ ������� �� �������� H�������/ 4BB8 �� ����,����� ������� *�"������� -���� 5��9�

4B73 �� L� �� ���������� �������� ���� ���H��� � ��� �� �%� ��/��� ���� =���� ����� �>���� #����)��� �����%�'/ �"������ ����� ��������/ ���� ���� �)�� ��� ��� �� ���� ��� ��� ���� �������� ������� ���(��������� � �����"���� ������� #����)��� �����%�' �"���/ �"�������@ ����%� �� ��������%�?

�9 �����&�%��������������&�%����$����*��G������� ��� �"���� �� ��������� �������� ������ ����)��� "������/ ������ ���" ��� ����� �� "������������� ���&����)���/ ����%� �� ��������� "��������T ���&��� ��%� ������%�T �������%� ���� ����%� ���%� "�����@ ����������T ��� �)������T �����%� �������%� �� ���&��� ��%� ���H�%� ������H����/ ��� �� �� ���� �������� �� �������%� ���� ���H��� �� ��� @/ ���&�����@ �������@ ������������ �H������@ ������@ �"��������@ ���������T

�9 �����/ �H ��%� ������� �������� ��� ��� �� ��"������ ���H�����"���%<��� ��������>���� ������/ ������ ���" ��+����/ ����%� �����������/ ���&��@ ��� ����� �� ��%"���%�/ ������� ���%���� ����������� ������%�� ��� ��� �������� ���,����� �����T

�9 ��������@�@ �� ���������@�@ ����)��� ������@ �� "�����@ ������� ��� ������ �������/ ��������� #"������@ ������"�� �������'�

��� (��������� ��� ��@ �����@ "���������� �� �� ����� ������"���� "�����%/ ������� ������ ����)��� ������ H���� �����/ ���""�� "��<���� ��� = ���> ��������>/ �� ����)��� ������@ �"��� �� �<��������� ������� "��������/ ����� ��� �)�� ��������� ���������� H������������� ��������

J� ���� ������� �� �� ���� �����/ �������� ���I = �"��� >/ ���%��@ �)�� "�<��%�� �"������ ����������� ��������/ ��� ���� �� �����)�@ ����� ��"�<����� (��������� ����������� <����� ��� ���� ����<��� �����"�� ������ �%���� ����� ,����� 5<�� F "���>9� ��������� �������� <�����? "��������/ ��� ����� ����)��� ������/ �����)��� �����%�/ ������� �%�� �������� �"�������� �"��� �� $����� ����������� ����� <��%�� ��� �"������� ��� ���� ���������>���� ����)���� ������/ �� �"�����>�� �"��� � ���� ������ ������� �����������)��� ������� �������� ���,����� ��� �������>�= ������= �������� ������ �������� �����<�����

Page 194: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

4B73 �� L� �� ��������� ����)��� �����%�� ������ ����@ �)H�@ �"���� > : ����>�> �� �"�����>�>�

������ ��������/ ������� (�������� ����� ����)��� �����%���/ �������� ���"������%� ���%� ����@ � ����������� ��������������� (����)��� ������@ �"��� � �"��� �� ��"�����@ ���% �� �����,����%�

�"��� � (��������� ��H��� ��� ������ ��� �� ���@ "������@/������ �������� ���,����� ����� ��%�@ �<�������� ��������� ������ �"���� > ��� ����@ �������� ���,����� "�������@/ �����>� $����� "�������/ ��"�������/ ��� "��� �� ��� �� �������%/ ������ ���������� ��� ��������� �� ��� ������� ��%"����/ �������� ����)��� ������@ "��<��� = ��� �������� "�����/ "�<��%�� ��� ��H���� ������ ����������� <����� $���� "����+��� � "����� ��� ������ ��� �H�������� O�������� �����"����� �%����� = ���> =����> ����I? ���" "�����@/ "�<��%�@ ����)��� ������@ ��������������� <������/ ��� �� ������ ����������� �)��� L� ��/ ���� "� ������ "������= ���� ��� �"���������� ��� ��@ �����@ ��� �������

���� � ��������� ��� ��@ ����)��� ������@ ���������> ������(��������� ���" ����@ H���@ �������/ ���%� ���������% �< �= ��� �)��"�������� ���� �H H���@ ����� ��� ��� ������ ������� ��������� ���������/ �� �%� �� ����)��� �����%� ��%�@ �)�� ����������� ���� �" ��������(��� H���� ����� ���� "��H ��� ������ ����@ "��������H�@ �����@� ���H���� ���" "�� =��"��� ��� �<�������/ �<������ ���> ���� "������� ����������� ������ ,����� ����@ ������@ �� ����/ ���������/ "����������> ����"��H ��� �����"��� �������+�� ������

���$������������� ������ �������� ������� ����)��� �����@/ ��������@ ����� ����I ���H�I � ��� ����� H�����/ �� �� ����� <�������/ ���������� (��������� �"��������� �"��� �� ������� ������� ������ ��� ������������������ �����/ ��%"���%�/ ������ �������� ���,����� ����� ��� ����� ������������� ����)��� �����%�/ "������@ ������"�� ������ �� ���������� �������� ����)��� �����%� ���� �)�� "��������� ���� ��� �����@ "������%� ����@ ���� ������@ ������@ �����@ 5��� �� �)�@ ����@/ ��������@ �<������ �����@/ �������%� ��� ��� ����������@/ ������������� �����@/ ���H�@ �����@ �� ���9/ ���� ��� �)�� ��<��� �� �������� ����������/ ��/ �����/ ���� ��� �)�� ���������� ��������� ��������� �������> = �������>/ ����� �)��� ����)��� ������ ����� ������� ��������� ��������/ ������ (���������� 8 �����"���� 2 "����� �������/ ��� "������@ ������"�� ������ ����������� ��������� ��������/ �� � "� �� ��������> ��� �<��� �������� ����

Page 195: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

�����%� ��<�� ��/ �� �� � �� ������ ����+���/ ���" "�� �� � ������� ������� �� �����%��� �"��������� ����� ��� �������� �����/ ������������� �������� �������� ���� �������� �����%� ��<�� ��� D�������/ �������)��� �����%� ���������� ��������� ��������/ �� � ��� ��� � �"�������"������� �������� �"��� � ���� ����� ����)��� ������@ "���������� "��������� "��� )���/ ��� ����� ��H>�> �����>�

(������ N����/ ������� ��������� ���� ����)��� ������@ ����������>/ ��� ������ ��� "������ ��� =��H��� = $��"������= �"������� ��� ��@����)��� ������@ � ����>/ ���= ������ �$ 0DK-CO �������� ������������ �� �� (��������� B �����"��= �"���������� �"��� �� ��% ��� ��/ ����������%� (��������� �����%� ��� ����)��� ������@ =��H��� = ���%�> �� ����> ������ =��"��� ��� ����������� ��� "��������H�@ "��H ��� �����"��@ �����@ �� �@ ������@ �� �@ �"������ �������� ��������� ���������

4B73 �� L� �� ���������� ����� =<�� �� ��� �������� �>�� ��/ ��<��������� �� ����@ �"��� �� "������@ ������� ��>� �� � ���� �H H����@ "�<��<�� ����������� =��"��� ������/ "���������� ����)��� ������> ��������� ��������/ ���� H���� �����<���� ��� =��"��� ����� ����H�� ������ ���������>� D��� ���� ������� ���������� (�����������������@ ���������@ ��� ��������/ ���� ������ ��� ������������ "�<�������/ ��� �%��� ��� "�������� ���������� ����)��� ������@ �"��� �� ��������� "����� ����� $��= �"�������> (�������� ������ ��� �"������� ���� ��@ �����@ �"��� ��� $�� ��"�������/ �� ��� ���� �����@ ��������������� �"��� �/ � ��/ ����� =�����+�����/ ��� �% ����� �H �@ �� �����,���� ��)�@ "��������� ��������� ��������� -"������� ��� ��@ �����@/=��H��@ = $��"������= � ����>/ ��� � ��� ��� ��� / ���%� �� ��� ��� ����<������ �������%/ �<� ��������� ��� ���������� ����= ���= �����>0DK-CO/ =��"��� ��� ����H��� �� �������� ��������� ��������/ ���%�/ "��<����� H= "���<��%���>/ �� "��� ��� �����/ �� �"�������� �"��� � ��� ����������� $��� �����������/ ��� N��� ����� ������� �"� ������N��� �"���������/ ���� (��������� N�� ������� �� ������������

-��� ����� �������� =� ������� ���> �����> 5��%"���I/ ������ ��������� ���,����� ����� ����� "���%"�� ����� ������� ��� �)������9/���������/ ��� ��� "��� ��� ����� �����@ �>��H��� D��� F������� ����������% �������� ���" "�� ���� "���H����/ ��� �������� �� ����� �)����������� �������� "�������� ���> = �������> ������> ���I 5$� ����'��9/ ��� �%��� �%���� ���� �������� ��������� ���� �<� �������� ���" ��������� ����)��� ������@ ��������

Page 196: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

������� �>�� �/ ��<������ ����)��� ������@ �"��� �� "������@ �������� ��>/ ��� �������%� $�� �H�� �/ ������ ���������� ������� "���������=��"��� ������/ #��� ��� ��� ��H�� ���� �%� ������������� �����%� "���%���' 53 ���� � "�9 �� #�����%� ����������' 544 ���� � ��9�� -"�����> �%������%� "��%��� ��� "������� ��� ����+���� ����� �� ���H����� ���H�������� �� ��� �H��������� ��H�� ���� �)������ �������� �"� �"�����>"��������� �"������� ��� ��@ ����)��� ������@ ���������� ������>"���H��� "��H�H��� H����� �� ����)��� ������@ ��������� ����������FH��������� =�"%����� ��� ��� �������� H����� ����� ��� ��� "������@ ��"������ H�@ ������@ <��%���> ���� ����������� <����� ��<��%��� �����)��� �����%�/ ����@ ���������� �������� "����������/ ����<�� ���� =������I ��������> ��� ��� ���� �)�� ������� 5"���+�<���/ �� ���� ������"����/ �������� �� "���9�

M����/ ����<�� �� = ����> ����)��� ������@ �"��� �� �������� ����,����� ��� �)��I/ "��%��� 37 �����/ ��� ���� "������ 4B73 �� L� �����������/ 4BBB �� "�����H���� H��� ���������� �������� "���������/ ���=���� �� ����,����� �� ������� *�"������� -����� ;�> (�������> "��"��������� �������� �������� ������� �����"����> �"������� "�<��%�@����)��� ������@ �"��� �� �������� ���,����� ��� �����>/ "� �����"������ ��� �������� �"��� �� ��� ������@ �����@ "�������@ "������� �� ����)��� ������@/ �����@ ���"����� ����������/ �"��� >�!�� ������������ H����H�)� ��������� "�<������/ �< ������� �������������<������� ���������%�/ �"���%<�� ����@ "�<����@ ������������/ ���������� �����%� "�����%�/ ���������� ������ "�<���������������������� ��� �)�� ������� ����)��� ������/ �� ��? ��� �"��

��� �� ������ <�������T ��� ��� "��"�<=����� ��� �H�������I ����)���I ���������I ���H�I �� �<��������� ���H������> �"��� �� �� =T �%�� ���������� ��������� ��������� -����"����> �"��� > ������� (���)��� ������@�"��� �� �������� ���,����� ��� �������� "� �� H���� "�����> "���H��> =������� ������ ������ = �"����@ �>��H> �� ���" �<�������� �@ ����������>� -����"����� ����)��� ������@ �"��� � "���������/ �� �� ������

�9���'� � �'��� � ���� �� ������������ �� � ������� �� ��2�������� ��������4� � ���� 6��� �0������7#3����( ������� �0������� �������( �������� �� ����' ������������������������ ������#:������������ ��65�� ��������� � �� ����4��� ��7 !;<� *=>-*==�������'���"#

Page 197: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

��� ����������� ���� "���������� ���" ������������ �������� ��������@ ��� �������� �������@ ���� �� �����% ���"� ������� �������

�������%� (��������� �����%� ���� ����� ���@ "������@/ ��� =��"���� ������ �)�@ �������� (��� ��� ���,����� H���� ��������� ��������@ ����%�@ "� ����� (�� ������ ���"������%� ���H�%� �����@/ =������@ =0DK-CO �������� ����������� � ����>/ �������%� ,�������� ��������� ���,����� H���� ���������� ��� ������� ����)��� ������@ �����������������/ ����� �H������� "���@ H���@ ����������/ ���� ����������/ �=�H���� �$O $$$ "�����������

4B73 �� (��������� ���������� ����� ��� "�<������/ � �"����������� ���� ����� "��)�<�� �����"����/ ="��� ������� ������������>���� H����� ����� ���@ ������@ "� �� �@ ="����> ����<���>�> �����������> ������@"������@ #�������� �� "������� ����<���>���� ���� ��������� ����������� ������ ������%� �������/ ���� ���������� �� ���@ ����@ ��������"�<������� H�> (�������>' 5�8 ����9� ;�>/ ��������/ �"�� > �<"���� �������� "�������� 47 �����"����/ ���������� �������/ ���� ������� H����N�����(��������� �� ��������� "�<�������/ ���" �����? "����������� ������ ������� ����)��� ������@/ ������� ������� ���@ �)H�@ �"��� �T ����)��� �������@ ���� ��� ��"������ �"������ ���������� ���" "����� ���� ��������/��� ��@ ����)��� ������@ ������������/ "� ������� �� "������������ ����� �������+�� �����/ ��� ����� ��� �����%� ��������

(������ H���� ��������� �����% "������ ����� ������@ "������@/ ����������� "�<������ "� �� ��������@ ������ =�������� �)�@ ������� �����<���������� �������������/ �< ������� ������� �)�@ ����<���� ���������������%���/ ��������� ���� �����������> �������� ���������� "�<�������/���? �� "������� ��� �������%� ����������T "�<��%��� ��� ��� �������%� ������������� ��������T =���������� "�<��%��� ��� ��� �����������

J)���� "�<��%��/ ��� ������� *�"������� J( 22B �����"���� 5�������� J( 4�A ����9 ������ ����<���>�> ���������I �< ��� ��@ ���������� "������@/ ����)��� �� ��� ���� �����@ ��������> �� ������������@ ������@ �H �������>�

����� ������� ��� ����)��� ������@/ ���,����� ��� �H�<�@ = ����� ���������/ �><����� ���������� ��� ��� =���������� � "����� (���������/ ���� F ��������/ ������ ��������/ ��� �������������� H���� =��"��� ��� �������� ���,����� ��� �H ����� ���"����� H���� ������ �H�<�� (���������� �"���%<�@ ����)��� ������@/ �H ���"���@ ��������@ = �@ ��������

Page 198: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

�> =�<��� ����)��� ������ ��� ���/ � "������ �� ���� �������� : �>�<���� ���%��� ����������� FH�<�>���� ����)��� ������ �����<���� "��������� ���" ���� �"��������� ����H�� ="��� ������ �������� �� ����������H������ �������/ �><���� �� =�� ������� ����)��� ������/ ������ ����� �><����/ �H������� ���"���������

$���@ �� ����� <������� ����)��� "����� ������� �� �"��� �� "������� ������ ���� �"���<���� F �� 72 �����"���� #(���)��� ������@ �� ��<�����@ �"��� �'/ ������/ �"�<��<���� 4B73 �� L� �� ���������� ��������@/ ���" "�� ���@ ���������@ ���"�������@ �������@/ �����<����?

�9 ������� ������ ���� ���� �������/ �����"��� = ��������� "���������/ ��� �)������ �� ��<������/ ���� ��� ����)����� �� �������� ����@"��������T

�9 ������� ������ ������� ��������� ������� "��������T�9 "������ ������ ������� �"������@ ���������$��� "���%<��/ ��� F �� 72 �����"���� �"�������� ���������@ �����

���@ �������� ����)��� ������/ =��������@ ��� 4B�6 �� F� �� 4B73 ��L� �� ��������@ ������������ �����"������/ ������/ ���" ���%�/ �������� �"���%<��� ��� ������ ��������/ ���� �%� ���������� "��"�<������������ ������ <������� ����)��� "����� ���=/ �"�����>�> �"��� >�

����<�� ���� = ���/ ��� F �� � �����"���� 3 "���� �������� ���������������� ������ �"��� ���" "�� �� ���� ��������� ���,������/ ��� ������������ �� ��������� ����<��/ �����H���@ ���"����� �� ������������ �<������/ ��� ��%�@ �������� �$ C&������� �� ���@ ���"�������@ �������@�<��������� �"���"������ ���/ ����� "������� �H���>/ ��� ����)���������@ �"��� �� ��������� ������ �� �������� ������ ����"���������� ���������� ���,�������� $�� ���������� �� FF �� 4A �����"����/ �������� ������ ������ �H������� 4B73 �� L� �� ���������� �������� "����������/ ����� �� �����"���� ��������/ ��� H�� ���������� �������� �� �����"�������� �������� ���,�����/ ������� ����� �H H���@ : �� ������@ :����������/ ��<��� ���

(���)��� ������@ �"��� �� ������ ���� "�<� % ������� ����������%���%� 1�� "��H ����,�������� 4B73 �� L� �� ��������> ���� "������ ��������� ������� *�"������� =��������? 4BB3 �� D��������@�@ ����)���������@ �"��� �� =�������� 5789 �� 4BBA �� (�������@�@ ����)��� �������@ �"��� �� =�������� 57B9� ���� � ����������� =�����@ �)H�@ ����)�

Page 199: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

��� ������@ �"��� � �� �"��� �� ����������� ��������/ �������� �����@/�������@ ����)���I ���I/ � ���������� ������/ H�@ ����������@ �<��������/,��������/ ���%� �� "��� ��/ ���������@�@ ����)��� ������@ �� �@ ����������� <�������� ������ 0< ����)��� ������@ �"��� > ������� �������� � ���������% "���������� �� �������� �� (���)��� ������@ �"��� ���"����������

4BB8 �� �<%� 4B �� ���������%� �������� D�� A4� "����������� ����������@�@ ����)��� ������@/ "������@ ����)��� "���������/ �>��H��/ =���= =������� B�2 "�����������/ "�������%�/ ����%� ������%�/ ��"�������/ "����"����/ ��<����@ �� ��������@ ����������/ �������� ��<������/��� ���� "������� 5629�

(���� ���%�@ "��"�<����/ ��� 4B73 �� L� �� ���������� �� ��� �������� ��������@ �� "�������@ ���������� �������/ ��� ��� ���<�� ����)���� �����%�� "���������@ �����@ �� �@ �"��� �� ���������� "������ ������ ������@ �������@ ���@/ ��� �%��� �"��������� �������� �%����/ ���"�� �������@ �������@ "��"� ������ ���" H���� ������@/ �� ����H��@������ �� ���+������� P"�� ��� ��� ���%�@ �H���������� �������@�@ "���% @ �����/ ������ ���� ��� ����� �� �������%� ����<��� ������������������ "������ "��������� �"������� ������� ���� �"��� ��� ����)��������� ��� �������� "������� =�������� ����@ ��������@ ��������

Page 200: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

+�������������-�,��������

(��� 5 �������� ���,�����9 ��� ���� �H �����������@ H���@ ��� ������������� ����� H���� ���= �� ���> ��������>/ ���� �> ���"�����

������� ���$����5���� ������� : �<%�����9 �������� �������� ������������%� �������@�@ "��% @ =�������� ����� �������%� ����� ���������� ����� ����� �<%����� �� �����%� ��������������� ����<��� ���"����� ����������� =�������

$�������� �%�� ���"���� 5�������/ ��� = �> ��� =����<��9/ �� � "��H������� ��������% ��� ��� ���� ����� ����� �������/ �� "��H����������<�� ��� �=����� O��"����� �������� ���"������� �������� �������@ ����@� �� ����� ���%� �������� ���� "������ H��� ���������� �������������� O��"������ ,����� ����� �)�� ��H�"���<�� H��� ���������� ��������� ������� $�� ����� "������� ��� ������� ��� �������� �)���

�� �� ���������� ���"������%� ���%� "�����"�� /��� !�#/���2�)� : ����)���/ ���?

4� ����� �������%� ��������% �������� �<��� �� �H����� "��H�H��� ��������%� ��������>T

�� ���"����� ����� �����%� �������%� �� ��������� ������� ,��������"��������� ������ ���%� ������T

2� ���" ���"��������� �� ���"����� �������%� +������� ���� �)���T3� ���"���� �������% ����H��� �"������� ��������� �� ���"�����

����� ���%� ���������� �������%� �����%� �������T7� ���"����� ���������� ������������ ��������� � ������� ���"�

������%� &����������%� ���%� ������TA� "������ �� �����/ ���"������� ��������� ���� �)�� ���������� ��������

� ��������� �� �$ C&�����> �<���������� �%�� ���%��� ���������� = ����� �)���

�� �����,��������� ���" � ������ �� (����� ���"������/ 4BB�:4BB4 ������ ���/ F����� ����% �������� �� ��������>/ "���������� �> ����4B�>�� "���������/ ������ H��� �������� �"��"�<��� �% ���� �������%�

(����%� ���"������ ������� "�����"�� �H�%����� 4B�6 �� F� L� ������������ ����/ � "� ������� "��������� ���� ���� "�"������� 4B3B�� �( �� 4B73 �� L� �� ���������� �� �������� ���"������ ��������� :������ ����<��� =������/ ���� ��������� ������� ���"����/ �� �H ����@�@

Page 201: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

��� "������ "��H������ ��������� 54B�6 �� F� L� �� ���������� �����3� ����9� �� �� ����> ���@ �����@ �( � �����"��= ���"������ �<���� ��������� �� ��� �����/ �� � ���"������ ���"��H����� ������

K���� =�����@ ���"������ �)H�@� J �����%� ���"������/ =�������� ��������� ���,����� ���/ ��� ��� �)�� �� �������� ���,����� �������� "�������% ���"�����/ ���" �������%� ���������%� �< � ����@ ���> ,������������%� ���"������ �<���� "�"������ ���������� ����������@ H���@�"�������� ���"���������� ������������� ����+�<���/ �������� ���,�������� 54B37 ��9 ����&������%� ���������� �������@�@ "��% @ ���������� ���"���� ���"����� ��������� �� ��� �>��� ������@ ���������� �� ���������"������%� ���"������ "�����"�� �� �������

(���� ���"������ �)H�� : �>��� ������ ���������� �H��������� �H "��H������� ���"������ �� ��������� �������%� ���������� �<%����� "����������� ������������� H���� �������>���� "��% ��� ����� H��� ���"������ �)�H�� � ������� ���"������% &����������% ���%�

O��"������ "���<�� �������� �������/ ��� ���"����% ��������������� ,����H��� "����� ������������ ��������>� O��"���> ��������> ��� ������� ��� �������%/ ��� �����% ��������������� $�������> �<%����� �� ����"�� ������/ "�������� �������� ��� ����@ ���"������ ���������@� $��%��� ���������%� ����<��� "�%��� = ���"��������� �������%� �������/ "�������� "��������� "������ ����� ���@ ��� ��� "�����������@ "�������@/ ��� ������@ �� �<�������@/ ��� =������/ ��H>�> �����> �� ���� ��> �� ������@ �����>�

���������� "������ �<��������/ ���"��������� �������%� ������������� "��% �� ����H��� ������ �< ���/ ��� �)�@ ��������� ���� ���%� ��������@� (��� ���% ���������/ ��� ���" ���"��������� �������%� �� ����"���@ ��������@ ������@ ����@ �)����� ����������������� D��%���������%� ���"������ ��� �������� ���"������%� ���%� ������� �"��� �/���"���@ ��������@ �������� "������ ����������� ��� �� ����@ "��H�H��@ �����@/ ���� �%��@ ���"��������� �������%� ��� �����

O��"����� ��� �������� ���������� �<%�����/ ���%� "� �� 4B�6 �� F�L� �� ��������> ����<���� ���������� ��� ���"������ ��������@ =�������@� ������� "��������� ���� ����� H�> �������> ��<��� "�<������ ���������/ ���"����� ���������� =������ ���� =��������� O��"��������������� �������% ���"���% � ��� ����� �������%� ���������@ �� ���%�@������� ���� ������� ���� �������@/ ���� ����� �� ������ ������/ ��"�������/

Page 202: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

�� � �� ������� ��� �������� "��� ��� $���� ��������� ������ ����@"�����@� M��%�@ "��� )�@ ����� ���������� �������� ������@ ��������/ ���� �����/ �� ��� �)�� �"�������� ��������������� �� ���"����� ����<��� $����� ��� ������ ���"����� ���%� H������ �������%� ������������ �H "��� @/ ���" �� ���"����� ���������� ��� �� ���� �"���������� ���� �������

F� �( ��� ������� � ��������� ���"���@ ��������@ ����<������� "��)�<�� ���%� ��������� �� �������/ ��� ���"����� ��������������<������ =�������� ���� ������/ �H������ ������/ ��� ���"��������������% ���� "�������� �� ���"������/ ���" ��������� �%��I ������ ���� �� ����������� ������� H�> �(� �� �����/ �������� "������� ���"��������� ��������/ =����� ����������>/ ����� ����%�% "�������� ���"����%� ��������%� ���� ��������������� ����@ ����� ���������� �� �"����% ����%� <���� ���"���@ ������/ ��� ��� �)�� ������������� �� =��������� ���%���� M����� �����% ��� �)�� �������� ��� �������/ ��������� �< H��"��%���>/ "������ �� �����������������/ =�������� "��H ���"���� �������� �������/ �� �< �����= �����������>/ ���%���= ���� �� ��� ��� ����@ ����=� J ��/ ������ ������% ��� �)�� ������� ��� ����/ �� ���"�������� ���������� =������������ �����I "���N���� ������� ������� ������ �����I 5A8 ����9�

O��"���������� �������% �< ��� ��� ���"������ "����H�> ������I ���������� ������� � ��� ������ ����@/ ���" "�� ���� �������%� "�����@/���� ��� ��� ���� �����@ "���<��� �H���� "�� ������� ���"����� ��������%� ����������/ �� � ��� ����� "�<���� =�������� �� ���� "�"���������� �)�� ����<���� ������ ��� �< "��H�H��� �������/ =�������� "������%��� ���� ��������/ �� ������������� ������������/ �� �� ���� =���������� ���,����� "���<���/ �< ������� "� �� ���"�������� �������%� =��������� ��������%��� ���� �)�� �H�������� �� ������ ��� 56� ����9�

J���<������ "����)��/ ������� ���"����� ���������� ����������/ �������/ �� �� ��� �����%�/ �� ���������/ ����� �H�� "����)����/ ���� ������� ���� ����������/ ���" "�� �����H������/ ������������ ����"����� ����������� ������� ����� ��>/ ����������������� �)�� "��"�<=����� ���% = �����/ ����"����� ��������� �H�� ����%��� ���> ��������� "������ ������/ ���% "������ �"������>/ ���"���� = �������I ���%�> �� "� ����� ���% ���%�� "�������� �����%� ��������� �>�� ��� *���� "������� ����� ������� F� �( =���������� �������

Page 203: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

���/ ��� ���� ��������/ ������ ������ �����%/ �������/ ����� "� �����/ ��� �������� ���� �������� ��������

O��"����% ����<�� ���� �������� ��� ������� ������������ "�������/������ ��������%� ���%�/ ���" �� = ���> ���������>�= �� ��������>�= ����>/= H���� ������� �= ���� 1����<���� ���,������� "�����@ ����>/ �H�������= ����+���� ���"����%� ����<��� ����%��/ �� ��������� ���������� "�����)���� ������ ������� ��� �><�����/ ��� ����������� "����<���� ���"������������ 0<������� �������� ��������I/ �H������ ������/ ��� ��������� �%� �����%� �)�����%��

�� �� ������� ���� �)�� ������� ���"����� ���������� "� ������%�<�� ��� ���%�/ �������� �"�)"����� ������ �� �����������/ ���������� ������@ ������@ ��������%� ����%�� $��� �������/ ��� �)���� ������������� "� ���� ���"��������� �������%� �������@�@ "��% @ ��<��������� �� �� ������ ���� ���� ����������/ �������� ��� �)�� ����+��������������� =���� ��/ �����"����� �� =��� �/ ������ ����<�� ���� = ������@ �������@ ����� �� ����%� ������ O��"��������� �������%� �� �������%� ���%��� ���������� ���<���� ��������� ��������/ $*(( �� ������ &�����������%�� �� ���+������� ����� ��������� ��������� "����> : ������"��������/ �������� ������� �� ����������/ �����<�@ ��������

$��"������%� &����������%� ���%� ������ ��� ����� "���� ���������"��������� �������%� ����<��� ��� ������� �������/ �"�� ����>/ ���������> �� �����%��� ����%���� ����+�<���/ �����<���� ������ �"�����> ���������/ ��� �� ������@ <���@ �"� ���� H���� ��������I �� ������� "������/ �� ����� "������� �H�������I "��H������ �������� �� ��������� ��� ������������ "��% ��/ ������ ��������� ���<���� ���������H��� ����� = ���"���@ ��������I� D��� "� �� ���� �������%� =������������ #����������' ������� ������������� �� �H��������/ ������ ����@ "����+�<�@ ������� "��������� ���� ����� �)�� ��� ��� �

O��"������� �������% ��� "������� ������ ��� 48 ��@ ����������� ������� �� ��� ����>/ #�)���> ���"����%� ������� "�������� ������� �����������= �� ����������@ "����� @ ������ �� ���"����� H���� ������@���������/ �)���/ �"���� ���/ �����"�������� �� �������' 5F� �( 74����9� ����������� ���������� ������� ������� ����� �� ���� ������/� ��/ ������ ���� �)�� ��������� ��� �@ ��������� ���"����� ����������� �� �������� �@ ,�+����� �� ����������� �� �%������ L��������������"���@ ��������@ �������� 5���" �@ ���<�� ���� �H�<�@ �� �H �����

Page 204: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

���9 �"��������� = �������> �������/ ���� ���� �����I �� ��� �����%���� ����%���� $��= "��������= �@ "��%���> $($ "��"�<��� ����%�� ������"����� �����% ���������I �< �� �H�� ����� "���������>� ����������� ���/ "��%��� A� ��@/ �"���<����� ���"������� �< "������������ ������ ���@ ��������@ ���������� ����������

D��� F� �( 3B �����"���� �����<�� ������������� �� �������� "������������ ���������� ��� ��@ ����@ "��%����� �� �"��������� �H ����"����� ���������� = ���"��������� �������%� ��������> ���� = �� ����������� �������%� ��������>/ ������ ���"������� �������% ��� ��� ����������� ������� ��������I �� �����I ��������>/ �� ��� �)���� ������@ ���� ���� �<�������� ���� ������ �"�� �������� ��������� ���������� $���@ ���������@ ��� ���������� ��� ��� ������ �"������� �< ���"��������������� ���@/ �H������ ������/ ��� �� �=������ �H�� ��� $��" �������� ������ ��� �=<�� = ���� �����/ ��� ��� ��� ����� ������������ �������� �������% ���"���%/ ��������� ������ "��%����� �� �����������/ ���� "��������� ������� ������� �������� "����"��/ �<���������/ ��� "������� �)�@ ��������� "���������� &� ����/ ��������/��� ��� �� ��������� �>�� ��/ "����)"����/ ��� ��)�@ �������� �����H���� ������� J�� �� "��%�����/ �"� ��� "���H��� �������� ���%����O��"������� �������% ���� ������@ ������@ ��"������� �� �"����� =���"�����> ��������>�

-������ ��������� ���"������ �<��� �������%� "������/ ��� ����"��������� �������%� ��������������/ ��� ���"����� ���������� ����<����� ������� ���������� ���� �����+���� ���"������ ������ ����������� (������%� "�����%� "�������� ��� �������@ �"�������@ �� ��� ������"� �� ��������>� (������ H���� ���� ��������� ���"����I "������>/ ��������@ �������� ���@ ����������@ �� ��@ �� ����@ ������� �� � �=�

O��"������� �������% ���� ����H��� �������� ���� =��"��� ����@/ ���""�� �<�������� ���"����� ���������� ����<��� �� ������@ ����� ���������� "�������� ��� �)�� ������ ��� �"���� ��� �������/ "���+�<���/ �������� ��������� ���� ��� ��> �� "������� �"�I��� ���"����� ����������������� ����������

O��"����� ���������� ����<�� ���� �<�������� ��������I �� ��<�> ������@ � ��� �� �����@ �������I/ ���� ��� ������� ���"���������� �������%� �"���� �� �,���/ "���+�<���/ ���������������� �����"���� ����<�� ������� ������ �� ������/ ���������� �� ���������

Page 205: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

�%��� ����������/ ������� ���"����%� ����<��� ���������/ ���� �������� � "���@ ������@ ��� ���� �<���������

�������� ����/ ��� ��<��� ��� �� ���� ���"���� �<����� �������I�� �> �� > ����> ������������� D"������ �����%� ���"������ �<���/ ���==��% �������% � ����%/ ������ ���"����� ���������� �������� �������I �I��� �������> ���> "��H ���"������ �� �� FFF �( 3 �����"��= ����� ���� �� ��������@ �)��@/ =�������� �� ���+���� "���"��H����� ���%������/ ���������� ���"����� ����������/ ������ 5��<��� �������� "�����+�����9/ "���I = "��H� ������/ ���� ���I �������� ���� �������� �������������+������ ���� ���%���> "��"�<��� ��� 4B�6 �� F� L� �� ����������$��/ ��� "����+���� �)�@ "��"�<���� ������������/ "� �� F �� 32 �����"���= �� ���� "���������� �� ���+������ ��"%�� �� ���������/ ������ ���������� �����/ ������� �� H���� ���������� �< ���� "��������@ ����>/�<����������� ������ ������I �� "��<�)������/ ��� �)�@ ��������� ���"�������%� &����������%� ���%� ����@� �����+���� "������ ������� �H����� �����> "��H �������@ "���<�> �� �@ ����

O� ���+���� "���"��H����� "��% @/ ��������@ ���������� ��H�� �� �������������� "��% ����/ "���+�<���/ ������@ ��"�@/ ������/ �"�������H��� ��������� �������� �����%�/ ��� �)�� ��������� ����<����������������%�� O��"��������� �������� ���<���� "������� ���"����� ����������� �������� "������� =��������/ ���� �)����/ ��� �� ��%�@ �������� ����������� =��"��� ������/ "�������� �������> ���������� �������� �����> �� �<�������� ���� ��������%� �� ��������������� �����/ ���""�� ��������@ �����@ �� �����������@ ��� ��> 5F� �( A3 ����9�

O��"������ �<���� �H ����� ����)����/ ��� ��� ���"����� �������% "�������� ,�����I �<����� ���������� �������I� �� � ���"������ �<���� �H����� �� ��������� ���� �������/ ��� "� �� 4B�6 �� F� L� �� ��������>����������� &����������%� ���%� ������ ���� �)�� �������� ��� �������� ���� "� ��/ ��� ����������� ���@ ���� ������@ �������� ;�> ��������> "� �=���� "����% F ��/ ������I�/ ��� ���"������%� ���%� ������ ����������� ���"����� ����������/ #��� ����������� ���"�����/ �H�������������/ ����@ �������� �H�����������/ �"��������� �� ����@ ���)�����=���� �%����' 52 ����9� M�����/ ��� H�� "�������� "�������� ����<�� ����= �� ���%� F+����� ������� �"%� ������� ������ ���"������ "������>�

D�������� ���"����>/ ��H������ �� �� �����I �������� "���������� P"����<��� �H���� "�������� <���� ���� ����� �� ����<�������� ���������%�

Page 206: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

���������� D�������� F���� ���"����> 4BB4 ��/ (������ "����% ������������ ���� ���� "������> <��>� -������ �<�������� H���� �����������/-$ ���� �"������ F���� ��,��� ��"���>/ ��� ������ ���%���� "��������� ������������� "���+����� FH������� (����� ��������>/ "� ������%"������ ��"� <�� ��� ����@ �"��� �/ �� ���� ������� ��������� �������������� �� "���������@ �������� �������/ ���� ���� ��������� ������������I "��H���

O��"����> � ����������@ ���"������%� ���%� ����@ "�<������/ ���==����% ���"����%� ����<��� ���� ���"����� ��������� "������������������/ �<������� ���"��������� �������� "������I/ ���������I �����������I/ � ������� ,�+������ ������� : ����<���>�> ���������I�

Page 207: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

3�������7������,����������������������������

$��"������% ���% � ��������� ��� ���� "���� �� ,����� : ����$����'�# ����*���% �� ��������% �� ����*6$����������%�

1�<�������� ������ �������" �����������@ ��������@ ��� �)�� ����������� ���*����/ � ����������� : ����� �H �@ ������$���

4B�6 �� F� L� �� ���������� : D������@ �%� �������� ���� =������@ ��"�"����@ 2A �����"���� "�������� �"���%<����� ���" ���� �����@ ������������ �����������@ H���@ ����������� ��������� ��� �)�� �����%� �� �������)�����+�����*�� ��� �������� ���� �����@ ����������� ���������

���� �����@ ����� ���<��� 5�)H�� ����/ �"�������� �������%�/ ������/ �������� ����� �� "�+������9� ��� ������ �����������@ H���@ ������@����� "� �� ���� ���"�����> "�"������ ����"�� ������ 5����� �� ������� ��������� �� ������9� �����%� "�������� ��������� ������� ������@/ �����%� ���H�%�/ �����@? "�������� ����������T �������� �� ������� ���<��������� �� �� �����/ �H���� ������/ ������ �� ������ �H �" ����� ��������%�T ���� ������ �� "������������T "�������� ������������ �� "��� ������%� "�������� ��� ���H���/ ��� ����� ������������/ �� ���� ���������� ����������/ ���" ���� ���%��/ ���" ������@ ������@ ����@ ��� ������� ���<� S����<��� "���������� ��������� ��������� �<�������� �� "������� �� �@ ������� �������/ ���� ������� ��� �)�� �����������

(��� ������� ��� �)�� ���������� �� ����� H���� �"������ ��� ������� ��������"��� 5"���+�<���/ H�� (��%�@ �� D���@�@ ��@ ���� ���@ ���� ���@ �� �����������@ H����@ "�� �9 �� ������� ��������� ������/ �"���� �H ������ "���H�� ����� ������������� ��������� ����+�<���/ 4B86 ��F������ ������ "�������� "��% �� ;�� ������ "�����% 38 ��������� ��������������� � �= ���/ ��� ������@ ������I �����@ �"���������� ���%��� ������� -������ ��� "�������� ���� ��������� �����%� "�������� ������H���H��� ��������� ���� ������� ������/ �, �������/ �� ����������/ ������������ *�����/ !�%�����/ ���%����� �� �+�����<��� ����(���@ (������& ��� �� ������ � �������>�������������*�� : ��� ����H��� �����������@ H���@ ���� �����@ ���

���������� ��� ������ �����������@ ��������@ �������@�@ "��% @ ���H���������� �������% ���� ����������@ "������� $����� "�������� ��� ���� �������/ �� �� "�������� "��)�<�� : "�"������ ��� ��H��� ������ ����@

Page 208: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

�������� �� ���,����� ������� ��� �������� "���>�= ��">� ����+�<���/������� "��������� ���� ��� 54B32:4B37 ��9 ����&������%� ���������� ����<�@�@ ��������@ �������� �� F������/ *�������/ -������/ J�� ����� �� �� ����� "�����H% ����������� �%� ����@ "������@/ ���� �"%�% � ��� ����������������� 5�����%������> ���� �����@ ���������>/ ���� �������@ "�������>/ ������@ ��"����@ �� ��������> �� ����@ ��������>/ ������I �>���� �����%�� �������� ��������� ����������/ �����%��� ��+%��� �� �������� �� "���9/ �� �� �)���@�@ ������ �������@ �������� �� H����� H������ ��"�������@ �������@ "������ ��������"�� ��� �������� ��"�����

F� "� ������� "��������� ���� ��� ����@ ���� ��������/ ��� ������������ ���� ������� �� ��������� ������ "��������/ "���+�<���?����������� �%� ���� �����@ ���������� (��%��� 54B72 ��9/������54B73 ��9/ ��<�� 54BA� ��9/ F������ �� ��������� 54BAA ��9/ F���� �� (������ 54BB4 ��9 ����������� �%� � ��� ���������� �� ���

*���� "�<��%��/ ��� ���% �������� ������ "�������� H���������%����>�� ���� �%�� ��� �����������@ ��������@ "��� ������ $���@ "������@������= �������� ������������� H���� ��� ="��� ��� �� -$/ ���� ��� ������� ��< ������ �H��� ����>/ ���"�������� ��� ��� ���"�����>/ ���� � �������<������>� F+�����/ ���������� -$ �"�����>/ 4B3B �� �����% ���H���������������� �%� "������@ �� K �"��/ ���������/ ������ �� -�����T -$ 4B86�� "��%�% �+�������>/ ="��� ������> F���> �� F���> ��������� ���� �������� �� �%��� "�� ����@ ������

J�������� "�������� ����<�� ����� ������������� H����� "� ��� ���������� �%� "���%�� ���� �����@/ ����@ ������������ ��� "������@ "�<�������� ���� �)�� �����,��������� ���" � ������ ����� ���� ���� �������������

����� �H ���� �����@ ���������� �)�@ ��� /�����&��2�)�� -������ ����� ����@�@ "������@/ ��"����������� ����� �� ��%���� H���� �� ,��������� ��%�� �� � �� ��%������ 5�H����� : ����� �� ��"����������� ������9��� �� ���� �����@ ���������� �>�� �� ��"���������� ��� �)�� ����� ���/"�"�������/ ������� �� ��>�� ��%�0�*����&����������& : ��� ���� �����@ ���" �����������@ H���@ ���

���������/ �������� ���������>/ "� �� ���= ��"������������ "��% ���� ���I"������ ���� "�+������ ���� �"��"�> ����> 5�������I/ ��� ����> +��>9 ���%��������/ ��&���� �� ������� �� "� �� "������� �� "�� ���� H���� "�� �������@ �������@�@ "��% @/ ��� ������ ��%�@ �I��� ����� ��������$���� ��"���������� ��� ���H�� ��� ���/ ��� ���������� ������� �����%

Page 209: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

�� "����<���� "�+�����/ �� � "���@ ���������@/ �����@ H��� ���������@ ����/ "��������>� (�"������������� ����������� �%�� �� ����������� �� ����"� ���� ����������� $��" 4B82 �� "����������� ������ �� ��"�������� J���� �� "��������% �H F+����� ��������%� �"��"������� �� ���� �%��������/ ��&���� �� �������������&����������& : ���� �����@ ����������� �������� ,�����

���< 5�"��"��� �������%�/ �����/ �����%� �)�@ ��+%�/ "�+������ �����������9/ ��� �� ���������� �� "������ = ������I ��"��������������� $������"���������� �%�� ������� ���� "���� �/ ���� �� ���� =����� �����������@��������@ ������ �� "������� ����������� ����+�<���/ �������� ����� ������<��� �� ���� ���)�� ����� �� �����%� �)�@ ��+%� ��"����������/ ���%��������I ���H�I 4B�3:4B�7 �� *������ �� ��"������ ���� � ��/ ���������"�"��������� ��"����������� ������>�����&����������& : ���������� ����@ ����� �����@ �����������

��"�������������� �������� "��"�<=����� ���� "������%���>� J����������"����������� �+������� : �� ����������� ����� �� ��%������ �������%������%� "��% ��/ "�������� "��H�� ����� ��� ������/ ���� ������/ ����������/ =���������� ������� �� ���/ � ������������ ���"��� ���� ������������ D� ��%������ �������%� ��������� ��� �)�� ���"����/ "������%������H����� ��������� "������% �� ���������% ���������%� J�������� ��"������������ "���+�<�� ����� ������� F���� ���������%� ��>�� �H�> �������>4BB4 �� ������� ����� -$ �+����������

J ��/ ���" "����% ������� "��������� ���� "�������/ ���������%���"���������� ��� ���H���/ ��� �����/ "�%���� = ������ ����>/ �����"��H��� ���"������� ����+�<���/ ���� 4B3� �� �����)+���� ����������% �� ��"��������/ "����)+@ ����� �"��"�<��� H�� ,���� �� ������������%�� �� ,�H������/ ������� "����+������ ����� ���� �� ���������/ ���������� �� ����� �������%�/ ����@ ��������> ����H��� �� �H ����� ���� ����"����� ,�H�����% ��������%�>��%�����+� ��������& : �"���� � ��������� ��"����������� ,����/

��� ����N��� ����������� ���� ������� �������� ������H����� "��H� ��������>���� "��% ��/ ������ "�������� �� ��� �� �����������/ � ������������ "������ = ������I/ � ����@ �>�� @ "�����H��� ��"����������� ���>�

J�>�� ��%� ��"����������� ����� �� ��%����� �������� ���� ����> "�������%��������� � ������� "������� ���������= ��������>/ �� ������������ ���"������/ ���H������>�> ����<�> ����� �� ��%����@ ��������@ �"�

Page 210: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

������� "������� ������� D� ��%����� ������� �)������ "�������� ��� ��������� �>�� ��/ �< � ����> ������ ��������� ���������/ "������%� �� ����������%� ���������%� �)H�� �� ,�����/ �"���<�� ����������@�@ ���� ���������%��@ "��������� ����<������� ���������%� �������>/ "��� �� �)������ ������ �������� "� ������� � ������� ����� ���%� ������ �� ��������� ��>�� ��%� ��"����������� �>�� @ �� "����� ��"����������� �������/ �� "� ���� *�H�������� "���+��� ��� �)�� 4B37 ����� =����������>�� ��%� ��������� �� ��"������ ��"�����������/ ��H������ ������� "���������� ���� "���� >� ;��� ��"������������ H���� ������ �� �������� ������������ 54B37 ��9 �>�� ����/ "� �� ������ ���� �������� ����H��� �H,�������� �������>���� "��% ��/ �H��������� �< ������ ����������/ ������������������+�>/ =����� ���%��� H���� ������������ ���������� �� ���

(���� ��� �)�� ��� ����� �� �����/�� ��/��#�(E.B� $�� "��������/ �����"���������� ��� ���H���/ ��� ���" �����������@ ��������@ ���������������� �)���� (��� �)��� "�"������ ������������ �H�"����� "�������/ ���������/ ��������� �� �������� "�������/ ���������� �� ���� ��� ���� ������ �����@ ����������� 1�<���� ��� "�������� �������� ������ ������=/"������� ����H��I ���������> ���� "�����H��� ���H��I ���������>�

1�<�������� ���� �)��� ������������ "�����H��� ������ �����2/ ���� ��� �)�� "������������ ���� ������%/ ������� ���� �"������%� �� �����"������I ���I ������ �������� ���� �)�� ����,�������� $����� �������������� � ������� H���� ���������? ���� �)��� ���������> �� H���@ �����@�������@ "�����"@ ��������>T ���"������ ��� ������������ ��������������������T �"����������/ �����������/ "�������� "�������� <���� ���� ������ �����>T ���� ��������%��@ "��������� ���������%� "����)�>T �����������@/ "��% %��@/ "����@ ����@ �� ��������@�@ �"��������>T �����������/ "���������/ ����)������ ���������T �������� ����@ ������� ��������%� ��&���+�>T �������� ����@ �������� ������� �� �����/ ��������%� ���@ ����������� �� ���������� �����>T ���������+������ �<������������ �� ������� ��������������� ����������

J)��� ���� �� ���� ��������� ���� =������� = ����&������%� ����������H���@ 4B36 �� ������ ��������/ ��������� �� J�� �����/ �� ����/ F������/*������� �� -������� (������ "�<�)��� �H�������� �������@�@ "��% @ ���������� �� �������%� �"���������/ �������� �� F������ ��������� ������ ���������/ ����> �%� ��� ������� �� ������)��� ����� ������� "���+���� ����������� "�� ����@ ��������@ ���@ ���������� �������� =�� ����/ �����

Page 211: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

�<���� ��� �� ������ ������ �)�@ ��+�/ ������ ������= ����>/ ������������� ���������/ �����H���<��� "��)����/ �)�@ �����/ ���%�� �%������H�@/ "���������@ ����@/ ���"����@ �����@ �� ��� 5479�

(��� �)��� ������������ ����H�� ����������/ ��� ���" ��������@ �������� ������/ � �����@ �������@ ���)����� ��� ����� H���� ���� ��������@���������� ����������� �+�������� 4B74 �� ����H���H��� ���� �)�= �� ��������� �������% �� ����/ �����)+��� �� ���/ � 4B7A �� : �� --*-� 1��H������������ ������������ ���� �)��� "� ������� $��= ���> "�������� --*-�� ��"�����/ 4B7A �� "�����H������ ����> 1��������> �%� ���� �)��� ����������� 5��� H��� *����� �� ��"����� ��� �"�����H% ������ ��������9�

(������ ������� ��� �������� "�����%� =,��������� ������ "����������� ������� --*- �� �, �������� ����� ��� %�� "�����H��� ����� ������������ �%� "��%��� �, ������� ��� ��������� �� �������� �� ������� �� ������ ���,����� �%� E������� ���@ ����)� ��������� ���� �������4B8B �� "�����H��� ����> ���������>�

(��� 5���� �)���9 "���� � ���� =����� ��� �������������� H�����/ ����� ���������� �� ������ ��������������� �������%���.���&�,����� -���� ������� ������ ���� =�������� �� "�"������ ��

��������� ������)� ����)� ��������� 5���" �@ �� ��"����������9T ������������� �� �%� =�� ������ �������� ��������� ���"������%� ��������T ���������� ������ ��������/ �><����� ���� ���� ���������/ �"����������� �������� ��������/ �����)�I ������@ "��H�����@ ����������T �H����� ���"�����% ��������%T "���������� ���@ �<����@ �������� �� �)��� ����������%�/ �H��������� ���@ ������/ ���������� �)�@ ����� ������@ "��H������@ ��������%� �)��� �� ������� �)���/ �"� ��� "���H�� ������ ��������%��T �"���<���� ���� "������%�/ ���������%� �� ����<�������� ����������%� ���������T ��������� "������%� �� ���������%� ���������/ �<���������� ���> �%��%�� ����� ����� �������

������� �� �����/ ���� ����������� ����+��� ���������/ �H F������� �������� ��� ���������/ ��"����� ���� ������������� �������% ���� ���" ����,����@ �"������ "�����%� �� ����� ��������I/ ���� ���������� ����������+����� +���� (��%���/ ���" F���� �� F����/ ���" F���� �� (������4BB4 �� "������%������ F����� �������� ������� "��)�<�� �"���������5���������� ������/ �&���= �� ��������� ��= "�������> �� ���9������������$����*+�� ���� "���� � ��N���/ ��� ������������ ���

����� ���������� �)���/ $������������&�,�����$����*+���������

Page 212: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

: ��%�� �)�����%� �������� ���� +����� ������� �<���T �><�������������� ������/ ������@ �����������@ H���@ �������@ ��������@ ����������� �����)���� ���� ��&����T �<���������� ���"�������� �)�@ ����� ���� ������ ��� ���� �� ���

������� �� ����� 5 ��������� ���,������9/ ��H�� ����� �������������� ���"�������� �� �� ������� �� �"���<����� ���������%� �< "�����������"������%� &����������%� ���%� "�<������ ����������

Page 213: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

6�������������������,�������������������,�����������,���,������,�������

���>��������������-�,���

����� �H �"��,���@ ���"������%� &����������%� ���%� ����<@ ��� ���/��� �> "�%������ �� = ��������� ������� ������� ���� ���������%���� ���+�������/ "���������� $*(*� ���%������

;� �� ���+����� =����� 48A2 �� "������� "���@ ;��������� "�����@/�����)����@ = $��"������= ��������= "� ����� ��<������ ������� �������>/ ����������/ ������ ����I =���> ���%�� ��� �� #������������ �"� -���,���>' �������� ���� 1������� $@ "���@ ��@ "���� �� H�� ������������� ����� ��H���% ���,�����>/ ������ �������� 4A ��������@ ���������� ;��� ���,������� ��� ���� =����� *�������� (��<���� �� ����+�����/ "����������� ��� ����������� <����� : �������� ���<��� ������,��/ ��� ��� �)�@ ����� "�<��%�� �� ���" �������� ������/ ����������"� ���> ��<������ �������� �%���� (������� ���� "��������� $��"��������� *�������� (��<���� �������� D�� ���� �� ����� �� ��"��������%� ���,�������/ ������ �������%� "����� $*(( "��� ��� =�������� ���"��������� ���������� ���� ����������@�@ ��"�������%� ����,������� "�����@ ���"������%� &����������%� ���%� �������@ ����������� 4B3B �� ����� ���������� �%� ���� ���@ �"��� �� �� �@ 4B66�� "�"������ "���������/ "��� �� "� �� "�������/ ������� ����������@��"����� "����% $*((�

��� �%��� "� �������� $*(( ����� ���� �� ���� : "��%�� <���%��/ ��"������ �������@ ���,����@ ������/ � �� ����� = ��� ���"������= "��)�=�$*(( �������� ���<�� ��� "� ���� �� ���� "�������� ���,����� H���@����� > =�������� &�������������� ����������� 1�� ��� ���" �� 7� ��������@"�����H���� �������� �%� $*(( �� ����@ H��� �������%� ������� �� ������"��"�<=��� $*(( ���"������%� ���%� ������� �� ������� ��� �� ����� ��"����� ����/ �������� "�"������ ��������� ���"�����������%� �� ���+�������;��� �������� ��������� ������������� ���������/ ����<������ $*(( "�������� ������������� �� ������ ������/ ������������� �� "����"@/ ���&���@ �� ���@ �������@ ���������>� D����������� �� ����� �� "����� �������� $*(( ��������> �� �"�����������>/ �� �� ��� ������������ �� ������� �>�� ��/ ����������� �=/ ���" ������������I �� ���+����>/ ��� ��� �$ �������� =���� @/ ��� �� ��� ���@ �����������@ &�����������@ �� ���+����@�

Page 214: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

$*(*� ���%���> ������ H��� ���� ����� �"�����<��� �� ���� ������>��������� ���������H��� ������)���? $*((/ $*(*� ���� ��@ ,�������5=����� 4B4B ��/ ����@ �� ���+����@ �)����%� ��� �����9 �� 467 �����������%� *(*� ���� ����/ ����������� �H����� �������@ ����@ �� ����������� =������� "������� H����� ���%���� ����� : ��� �H ��%� ��� ��%��� ���+����@ �� �@ ����@ "�������� ������/ �������� ���/ ��� ��������� ��,������� �)�@ = �������� ��� �������/ "��� ��� "� ������%� ����� ���"����� "������ ��%���% �����%� $������ ������������� ���������� ��"� GG ���"�������%� *�������� (��<���� ���,������� 5����/ 4BA7 ��9 "�������� �"���� "� ��������� $*(*� ���%���� "�����"��5

4� (�����) ���� $*(*� ���%�����/ �������I� ������� ������� "�� ���> ������ � �H����� ��<�������� �)H�� ����/ ��� ���� ���"��������� �� ������������ ����� �<������ ���> <�� ��� �������� �� ��� "���� �����/ ��� �� ��� ����@ �������� ���%���� ������� : ��� ��� ����I ��������> �� ��������� "� ���> <�� ��� ��� "��"� ���� ���"������ ��"������>/ ���� ���I/ ��������������> �� �����> ����> ���" ���@ ����@�

�� ��)���) ���� $*(�* ���%����� �������� <����@ "� �� ������I/���I/ ��� ����� =�����������/ ��������� ��������� �� "������� "�<�)���� ������ ���� "��� ����� ������� <���%��/ ������ �� �����/ �� "�������������� "� ���> ����/ ������ �� ����������� ������� ��

2� .���������� F� ������ ���%����� �"������� "������%����/ $*(�*���%����� ����� "�������� ����� ������ ���� ������������� "��%� �� ������ = "���������/ ��������/ ��� ����� �� ����� ����� �����������

3� .���� ��������� ���%����� ��� �"������������ D���������%����� ����/ "��%����� ���� ���������%�� ������� &����������%� "� ������ "�� ���> �� "���������� ���� H���� =���������/ ���� �H����� ���������H���/ ��� �� ���� ��%�@ ����� "� �� ���%���� "�����"���

7� ��������) ���� $�� ��������H��� "� ���> ��������� ���%�����/ �������� �)���� ���������� "����

A� 7������� ����� N���� ��� ����� ��� ���� *�������� (��<�������� *�������� ����%����� ���� ���� �� ���� �)�� ������ ������ �� ������&����������= ����> ����� ���� �����������

6� :����������� $*(*� ���%����� ��� "��������� ���%������ ������� ���� ���� ��� �� ���� ���%����� ���� �����/ ��� �������� ������ ���������� �� "��� �����

Page 215: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

;�@ ����@ $*(*� ���%���� ������)�@ �������� ���� �� 4B3B �� ������ ���������� "�����H����@ ��������@ ��������� ��� ����� ���� ������ =$*(*� ���,�����>/ ������ ��� ������� �� ���+������ =������/ "��������� �+���������/ "���������� ��������/ �"���������� ������ "��������(��,������� ��� "������� ���"������ ���%���� ����� ��>/ "���� ��������� ���"������%� &����������%� ���%� �������@ �� ������ ��� "�%�����

$*(( "����� �"�����> �%� �����������@ ���� ��@/ ������ "� �� �,��������� ���"� $*(*� ���� ��@ ,�������� ���%��� �� $*(*� ���%���� �������/ "��"�<������ ���%���� S������ ������� ��������� ���" �� ������@ : �� ����+����@� J ��/ ��� �"���%<�� $*((/ $*(*� ���� ��@ ,�������� �� ������������@ ���� ��@/ ����@ ������> �"<�� ��� ��� "������/ ������ �,���

$*((/ ���" $*(*� ���%���� ��� %���/ ��� �������� ���"����������" �� ������ ��������� ���,���� ������������@ H���@/ ����� "�� �������� ������� : ���� ���������� ���� �������� 4B3B �� ����� ������������� �� �@ "�"�������� "���������� �<��������/ ��� �������� ��������� �� �����������/ ��"I ���� �������/ �)�@ �"��� ��� �� ���@ "� ���>�.����� ���������� ��������������������! $*(( ����� ����>/ ����

�"���%<�� F/ FF �� FFF �( B �����"���� �� F� �( 4� �����"����� ;�@ ���������@ ��������� ������� &����������� ������/ ������ ����� $*(( ������ �H���H�� &����������% �� ���+�����/ �� ��� ������ ��� "�������������,����� H����/ ������� ��� ����� ��� �������/ ��� �"��� ��@ ��<����������/ �� �����/ ������/ "��������� ����� ����<��>/ �������� "������>�� ��"������ 5F �( �� FF �(9/ ���� ��������� 5FFF �(9/ �������� ��������5F� �(9 �� ���� ����@ "� ���>�

1�� ������ =�������� H�> $*(( ����������� ���I F �� 84 �����"����/ ������� ���,����� H���� ="��� ������ "� �� ������� �������� ����� �>��� ��/ ������ "��%�@ ��� ������� �( �� F �� ��������� &����������� ,���������/ ��� �)�@ �<�������� ���,����� ���@ �"��� � �� "� ����� $*(( H�@���@ ����� ���" "�� ��� ������� �� ����> ����>/ �� �� ��� ������� ������������� ���,����� H����� J ��/ FFF �( 4�A �� F� �( 432 �����"����� $*((/���" �� ��������@ ���%�@ ��������� �� �� �����/ ������� ���I �������������/ ��� ��� �)�� ���� �������@ �� ��������@ ��� ��@ ����@/ �"�� �@����������/ =�������� �� ����� ������ �������%� � ��� �<������� ����%���� ��������� ����� ������������ H�@ <����@ ���������

���@ �����@ �( ������ 2 �����"���� ��������/ ���/ ����������'�������� ���������� ����������! $*(( ���,����� H����� ��� "���)����

Page 216: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

���� "����� ��� �������@�@ #���H�� ���������� ����"�������@ ��������@ ���,����@' ���/ � 2 �����"����/ ��� �)�� �������� �� FF �� 48�����"����/ ����������/ ��� *�������� (��<���� �� ���+������ ���� ���I��)���� ���� "����� �� �������� ������� ��������� ,��������/ "��%�� ��������� ���,����� ������/ ������� ���������� �������

������ ������@ ��� �� ������ "���������� �������/ �� �� �����"� ���������� ���,������� �� �%� �� �@ �� ��������� ���"������%&����������% ���%/ $*(( ����� ������������� ���%���� S����@ 7�����"���� 2 "��� ��,�� �� ��������� ������� &����������%� ��������������I �� ������I ��)���� ���� "����� ��/ ��� ������� �� �"�� �������� ���"����������� ���"�������/ ����� ��� �� ���%�� ����� �� ���"�������"��������� ���������� -��� ���<�� �������%� ��� ���������� $*(( "������ @/ ������ �����/ ��� ���,����� H���� ������� "������ �� ��)���> "� ���>��������� ����������� ���"� $*(( ������ ������� "� ������

���� ������@�@ �� ����������@�@ $*(( ����@ : "������+� ��-�#����6� 5C��9� �� ���� ����> "���%�� 486� ��/ �����)+���� �� ��)��������� ���/ �� �%���� �� �> �I��� ��� H����

C�� ,��������? ������ ���> �,��������� �������� =�����> ���� ��,��������> �"� ���� ���������/ �������� 5�"�� ��������������9 �� ������/��� ����� � <�����/ �� ���" ����� ������ �> "������ ��������/ ������"������� �� ���� FFF �( 4�2/ F� �( 43� �� F �� 22 �����"����� ="��� ������,����� H���� �������� � ��)��� ����� �>�� �� "������ H�> ��,�������>�J ��/ C�� "���� ��������� =����@ �H���H������ H�����/ "������ "�H��� �������/ ��� � ����� ���� ��H�@ �)���/ ������ ������� ������� �"������%�/ "��% %����� �� ������ �������/ ���������� ����� ��������@/ "����� = "�� �����= ��������> H��= ���� �=<�� = �%���I/ �H����������� �� ��%���� "�<���� �� ����� ����� "����� ���

$*(( ��"�������� ��� ��� �H������� &���������� �����/ �� �)������� ������� ������� ������� �� ���������I �� �������� "� ���>/ ����� ������ ��� ,������� ���" "�� ��� �� <���@ �"� ���"������I &�����������I ���I �� "� ��������� ���%���� "�����"�� "��"� ������� ���� ��� "����� = �������� H��� ���%� H���� ������/ ������� �������� �������� ����������@ =��"��� ����@/ ������� H��� <�����/ �"�� ������������ "��% ���/ "�������� �����������@ ���� ��@/ ��������@ H��� ������/ ����>�

J ���������� �������@ ����@/ $*(( ��� ����� �����@ �� �������<�)��� ���%���� =������ �= ="��� ���/ ���� ���"������%� &����������

Page 217: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

�%� ���%� "�<����@/ �"� ��� ���,����������/ <��<�� �� ��H�� �� "����H����� �� �������������� ���"��� = ���,����� H���@ ���"����� �� �������� �� � = ��� ��� ������/ $*((/ ���" �"���������� �� ���+������/ ��� ��H�� "������� ������ "�<������/ ������ ��� ��� �����/ ��"���H�� "� ��������� �"����� �����%����@�@ �� �����@ "������ �����@ ��������� 1%� �� ��� �H���������� ������� ����+�<���/ $*(( "����H����� F���� �������� "�������� ������ >���� ��<�� �� ������% H�> H���= ��� "������ � <�� �������.��������&#��������& ����������� ����> ������� ���"������I "��

���> ����&���@ ������@ �� ��&���� ���@ ��������,@ �������/ "���� "�%����� �����������@ ���� ��@ ����>/ �������> "�<��<���@ ������@ ���"�@ ��������/ ������� ����<���� �@ ��������

D���������% ���� ��� "���� ���� H���� ���������� ����<��� &�����������%� ������� ��� ������������ �<������� : �������� ���,����� ��������� �������� ��������� ����� "� ���> 5H��� ������ ���H������ ��������� ���9� J ��/ ������� ����������% ���� ���/ ����������� "� ��������@ ���%���� "�����"@/ ��� ������� ���@ �)H�@ ����>? �� ���+���� ���������I/ �� �� "������>/ ����� ����@ "���>�> "� ���>/ �������� ������/ �� ���+���� �� �����@ �� ���"�����@ ����>/ "��%�� ����������/ �������� �� ������ �= ����� ������� �� ����

������� *�������� (��<���� ���� ���/ =��� �� 4B4B ��/ 4B�2 �� ����� "������ = $*(*� ���� ��@ ,������>/ ��������% ���� ������ �� ����"������ ������ ���)��� ������� �"�����������I/ �������� �������� *( ���� ���� ����<����� 4BB� �� ���� �6 �� ���� ������� ������������� --*- *(*� �>��� �� �� ������� ������� *( ���� ��>� 4BB4 �� ������ �� �><���� = $��"������I ���� ��@ ,������> �� ��"� ������� $*(*����%���� ���� ������� *�������� (��<���� �������� H��� ��� ���=����� ����� �"������� �� ������ �����@ �������� ���� �� �"���� 4� ������ "������� ������� *�"������� *�������� (��<���� ���� ����/ *��������� (��<���� �� *�������� ����%����� ������ �� "��������� =��������� 56�9/ ����������� H��� ���� ���� ������>/ ,�������� �� ,���������>/���" "�� *(*� ������ �� "��������� ��������� �����> �� �@ �����I�"��� >� �� �������� *�������� (��<���� ���� ���� ������� �� ��� ,��������� ��� ����� �H��� $*(*� ���%���� "�����"���/ �� ��� ����� �����<���� � ��� ������� =���������/ �� �� $*(*� S��������

Page 218: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

<�������7����������������4������������������������

J�����/ ���@ ������� �"���%<�����/ ���������%� �>����� �%���E�����,�� ��<������� ���������I �"��)���� ���" ����� "��� > ������ ������� �� ��������� $����% ���������%/ ������� �H ����������%� �>����� �"�������/ ������ �� ����%�@ �����@ "�������/ ������� �� ���%� ����@ "�<������

$��"������% ���%/ � ���������� "�����H��� ����� ���"����������@ ��������@ ������/ ������ ��� ������@ : "�<��%�@ "��� > ��������� ����%�>���>/ ���"������ ������ ��������� "������> <��>/ ���" "�� �����%������� H���� ���I ���������/ ��� �)�@ "�������� ��� "�<���� �������� $��/��� �)�@ �<�������� ���"������%� ���%� ����@ ��������� "��<�)��/ �������� � �"����� �������% "�����% : ���"������% �����% ���������%/ ����������� ��� �< ����������/ ��� �� �< ������������� ����%��� ���������������+� ������+� ������*+ ��"������� ���" ���������� "������

����/ ������������� ���"������%� ���%� ��������� "�<���� ���� ���"���������� =��"��� ������/ "��������� "� �� �������� ���� "�"������� ��� ������ ������� ���"������I �����I ���������I ��������� "������� ���"�������%� ���%� "�<����>��������+������+��(������ : ���"������%� ���%� �������/ "�<����

��� ���"������%� ���%� ������/ ������� ���� ��������/ "����I� ������������� �� ����� ���"������� �������� ����������� �� ������������"��)�<�� 5"���+�<���/ � ������ �����/ �%��������� = ���������� ���������> �� "������I �"�����������I/ ���������@ =��"��� ����@ ��������� �����9 <��>� ������H��� ���� ���"������%� ���%� "�<������ �<������� ���"�������I ���������I� ���� �%������� �������������� =���������/ ���" �� ������������ ���"������%� ���%� ����@ �<�������/ ��� ����������

$��"������%� ���%� "�<������/ ����<�� ���� = �@ "��)�=/ "������ ���� �������� ���"��=/ ��������� = ���"��������� ������� 5����<� ����9�� ���"��������� ������������������������������ : ����%�� �������/ ������� "������� <��� ���

������ �������� �� ������� ���"������%� ���%� ������@ ��"�� ����+�<���/������ ���"���������� "�<������� "���������� �������%� ����������@ ��������<������� 5��������9/ ��<�������� ���� ����%��� ������/ ��������� "��H �<����� ��������@ ��"�������� ���������/ "�������@ =��"��

Page 219: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

�� ����@ "�<������ �� ��� J� ���� ���"������%� ���%� "�<������/ ������ �%�� �������� ���"�������� �����������/ ��� ���"�������� ���������������������������� : �"�� "������ �� ���"������%� ���%� "�<��

�����/ ������ �%�������� = �����H��� �������� ��������@ �� ����@ ��������/ ���������� �@ +��������� "� ������/ H����H���� ���<����� ���"�������%� ���%� ���������������� "�����"��/ �������� ������ �� ��� ����� -������������ ���"���������� ������������� ��� �������? � �����/ ���������% "����"����/ �� ���/ �������/ �"���&����/ ������� �����,��� �� �����������)��� ��H���� �� ���

K���� ���<�� ���"������%� ���%� ���@ : �������@/ ��������@ �� ���@�������@/ ������� ����,������ ���"��������� ������������? 4B�6 �� L�� �� ����������/ 4B3B �� ����� ����������/ $($ �� $J$ ��������/4B38 �� (�������� �%� ���� �<������� ������ ������������ �� �������� �< �=/ 4BB8 �� $��"�������� ����<������ ����� *���� �������� �� ���

M)�@ �� ���%����� ������� ��� ���"������% ���%/ ���%� ������ ���������� �"� ���"������I ���������I/ ���" �"���� > ���"������= ������= ��������>/ ��������= ��������@ ���������I �� ,�+���@ ����@ ���"�������I ����<���>�> ���������I� �� ��������� ���"�������@ �������@�� ���"������%� ���%� �������� ��� �������%�/ ���%� �@ ���"������%� ����������%� ��������� �������� "����������

<�� �����������������7�=������7�

)����*+��������*+ : ��� ���"������%� ���������%� �)H�� : �� ����"���������/ ������� �������% "������ �%� ��� =������� ���"������%� ���%� "��<����� 5������ �� �����������9� $��%�/ � ������������ ��������@ ����������%� ���������/ ������� : ���������/ �� ��� =�������� ����%��� �����/ �<���= �������% "�<��%�� ���� �)�� ������� �/ �� ������ "����%� �%� �� ������ ������� �)���� ����� ���"������% ���������% ��� �)�� = ���������

�������% ������ �< ����%��� ������� ���� ������>/ �<���������������"������I �����I ���������I/ ������� ��� ������� �������%� ������������/"��� )��� �� ���� ������/ ����H��� �����I �� �������/ ���" "�� �< ��������@�@ "��% @ �� ������@ ������@ ���� �� �������@ ���,����@ ��� "�����������"������%� ���%� ����@ "�<������� -����@ ���"�������@ ����������@"�������� �������%� "��� )���� �<������� ���"������I ����<���>�> ����������I/ � "����� �������� : ���"������I �����I ���������I�

Page 220: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

$��"����������@ �������@ ������ "� �� "�������� <���� "��)�= ��������� ����@ �)H�@ ��������@ ���������% : "������% �� ���������%� ���/ ���""�<��� �� ()���/ ���" ���I� ��� ����<��� ����������/ �� ������� "� �� "�������> ���������I <��> ��������� �� "������% ���������%/ �� ������H����/������ �@ ���������� = �������� �)H�� ��� "�����H��� "� �=����/ �� ���<���������� ��������� ��� ���������%� ���=/ ��� ��� ,���> 5 8�/ "� 4B79�

�#&��� !�.�&"�$(!"���"�/#'$(!�: ��� ���"������%� ���%� "�<��%��� "���� � "������ ���"������� ��������� �� �����,������� �%� ��� "������%� ������� �����%�������� H����� ����������@ ������@ "�������@�

�� /2�)#" ��� "�������� "�����%�/ ������ ����� ��� ���"������%� �� ����+������/ ��� ��������� �������%� �� �@ ��"%�/ �������� : ���%� "�<���%���/ ������ ������� �� "������� "�"������ "�����H��� � ������ ���� ������ �%��I ���"������� ������ �� ��� �����

-������@ ������� : ��������� ���%� "�<����> ���� �<������ ���> �% �������� �= "������� ������/ ���� "������ "���������� ���"������%� ���%�"�<��%���/ ��� �� ������@�� ���������� "��"�<���@ ���� =������@ �� "��"����@� �$ C&������ ������ ������� �� �������� "��)�<�� ��������� :"�������� "������/ ������ �������� -$ �"�������

���H��������� "������%� ���������%� ,���� ��� ����������� ���������� ��%�����/ ����H�� �� �����% ���������� ���"�����/ ���������� ������ "���������� ����������� (������ "��)�<�� "��������%� "�����%�?����H��� �� ������� � �������� �������@�@ "��% @ �� ����������/ �������� "�������� ������������/ ����� ���������� �� ��� ������@/ ������ ���� "�<�)��� ����������@�@/ �����@ ���������+������ �� �������+�������/ ��������@ �$ ����@ ������� ������� �� ����� ��������/ ������@��� �� �)�@ "��% @ �"��������

J)��� �� "���+��� ��� �)�� "� �� 4B37 �� �������� ���,��������"������� ���"�������@ �������@/ ������@ ,�H������ ���������/ "���������"���������/ ������� �����%? ����� ��������� ���������� ���"�����/ ���H������������ ����<��� "�%����� = �>��� �����@ ������/ ����H���� ��������+��� �� ����+�� ������������/ ��������� ��������� : ������@ ������@/��������@ �� ���@ ����"��������@ �����������@/ � ����@ �������� "� ������ �� ����������� �� � �����/ �� ���� ����)� ���� ������������ ��)�@���I =�������/ ������������� S������� ����� ����� �H�@ "������@ ���������� �� ��������� �� ��"������ ������@ ��<��� ���

$��"������%� ��������� ���� �������� 5����/ �"��������� ��������

Page 221: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

��9 �� ���@ �,����� *�"�������/ "���������� ����� ���"��������� ������������� : ����<������ �"���&���/ ������/ ���������+�� "������>�

���������%��� �������� "��)�<�� "�����%��� "� �� �$ C&������> ������� ����H��� �� ������� ��������@ �������@ �����������/ "��H�������� �H �$/ H��� �� ���+������ ������%� ����@ �� "����� ��@ ������� ����������� �� ���

����������� ���" "�� �������� ����������/ ���� ���%�� �������%� ��������/ ���" ������� = ����� �������%� =�������� ���"������%� ���%� "�<�������/ ���� ���� �)�� �������� ���"���������� �������� 5�������� ����������/ �������%� �� ���������%� <���� "�������� �� "���9� *"������@ �������@�"������� �������I "�<��%�> ��������� ����%��� �������/ ���� ���� <���> �� ������ "���������� "���H��� ������ ������� ��� ���"������%� ����%� ���<���@ �"������@ ����� "��������? ��"��������@/ "�������@ �� ����@ �������@ ���������>/ ����@ ����,@ "��������>/ ���@ �<�����> ������������%� "�������� ��/ �"���� ��� �������/ ���� � ������> : ����� ��������%� ����@/ ��������@ �������%�/ ���������� �"��������/ �������/ ���������>� (���� ����� "���%<��/ ��� �������% � ��� ������� �"������@ "����������� �������> �% >/ �� ���"������% ���% ������ ������� ������,������ ���" � ����>�

;�������� @������������ �� �������@�@ "��% @ "���������� �������%����%��� "���������� "��)�<�� "�����%�/ ��<�������� ������� �������%� "��<��%��� ����������� �������� "������/ �������� ���" ������� = ����������%� ����� �H��� �������/ ������� ���� "������� �������% �� ����������% <���� $�� ���"������%� ���%� ����@ �"�<��<������ �����/ ������������ : ��������� ����� �������%� ����� �H��� �������� ����+�<���/ ����)�� ��H������ ��������%� �������%� <������ �� "�������� ������� ��������� ���%� �������� ��� ����� �� �<������� ="������ = �=�

D�����<���� ���� ��� "�������� ��� ������/ ��� �� ����������"������� "���������� "��)�<�� "������� $����� ��������� ���� ��������� 4BB4 �� � ����> "��H (����> =����<������ F������ ;��� �����/�H���������� (����� ��������>/ ���� "�������� �����% �% �/ ���" "�� � �������� �������� ����H��� ���� �� �� ���������

���� �H ��<��� ������@ "������%� ���������%� ,���@ ��� "���":�/2�9)�� $�� : �������%� <���� ���� ������ �< ����� �������%� ���%� �� �����"�<����> 5�< ����� �������%� ������ =<����>/ "����%�����> = ��"��������/ ����� �������%� ��� ���%� "�<����>/ =������> ���� ��������/ �� "���9�

Page 222: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

-����,������ ��� �)�� = �������� "���H����� �,�����@ ����"��H��>/ "����������� �"������� �� ������ �" ����������� "����H��/ �����������/�� ��� ������ ��� ����@ "������@/ ��� "���H)� ������� �"���������@�$��� �������/ ��� "�<����> ���� ����%�� ���� =����% "��� )��� �� ����������/ �� ���� �)�� ����������� ��������/ � "������� : �H����� ������%������ ��������� 4B38 �� ��������� ���������� ���� ��<������ "� ���$ ������> ���I� ��,�� J��������� �$ "����������/ F+����� ������%����������/ ����"��H% H��� �� ���+������ �� ���� ��� <��>�

J "�������@/ ���"������%� ���%� ��� ��������� �� �������%� ����������/ ����@ ������� : ���� ���� ���������I <��>/ "������> ����%���� ���������� �������� �� �����" "�<���� ���"������%� ���%� �������

��&"�$(�1�'��%���&� !���"�/#'$(!�@��������%�/ "�<������� ���"�������%� ���%� ������/ "��� � �"������@ �� ���������@ ,���� ���� ���� ������%������ �������� "������> ���������I <��>�

;� ��������@ ���������%� �)H�� �,�������� ���� =������� ��� = 4B�6 �� F�L� �� ��������> �%� �������� ���� =������@ �� "�"����@/ ������ 2 �����"����� ��������? #(���������� H����/ ���� "�<�� ���������/ ���������/ "������� ���� ���� ����������/ �� � ��� ��� "� ������� �� ��� ������� � �< ������������/ ������� "������ ������/ =������� = ��� �������@�@ "��% @ ����%�='� ;� �������� �%�� "��������� ��H��/ ��/ ���" ����� ��"�����/ �H ���%� � ��������� ���������I ������������� H���� ���������I�

����� �H�� �)�� FFF �( 4� �� F� �( �B �����"����� "����� ��������@���������I �< � �= �� H�@ ��������@ ���������� ��������/ �"������� ������ ����@ ����H��@ ������%� ���������%�� $����� ���%���������"������ ��������� ����� ��������@ ,���������� =��"��� ������� F���� F �� B4 �����"���� ��H���� �"���%<�� ��������@ ���������% ����������%? #(��,����� H����/ "�<����� ��������@ �� H�� "�������� ���������/���/ �� � �����/ ="��� ����� ���%�� ���"������>� �� ��� ������� � �<����� ����@/ =������@ = ��� �������>���� "��% ��/ "�������� �������'�

���� "� �������@ ��������@ ���������%� ���������%� �)H�@ ��� �"�������� : <����/ ��������@/ ����������@ �%� ���"�������� ������/ ���� ������� "��� ���/ "��%���/ ��&����/ "����� ���� �� ������� ,����� *"��������� �)H�� �� �"����� ��������� �������� ���"������%��� ���������� ��������������� ��"������ �"������@ ���� ��� <����� ��<��%/ �"�� �< �����>�> <��>/ "������> ���� ���/ �� "�����H��� ��������� ������ ���"�����������������@ H���@ ����%���� �������� "�������� ���������� �%�� ���"

Page 223: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

�� ��� ����+�<���/ 4B37 �� (���� ���,������� �"����� �"������@����/ ����> ���%�� ���� ���� �������� ����&������%� ���������� �������%��/�����% ��� �� ��������@ �����@/ ��� ��� ��� �������� --*- ���� ���"������ ���������� ���� =������� ��<��� 4/2 ��������� �����@ 5#D+���������� �+��' ��������� 54BB7 �2 �79 : ����9�

FH����� H�������� ���"������%� ���%� ���� "��"�<=����� #�� ���%���� ���%' : �������$���/ ���� "������%������ H����/ � ������ ������/ "��� � � ����@ �"������@ �����%�� �� ��%����� ����� ������< ��� "�������� ����������� $�� "� ������� "��������� ���� �������� #������������' ���� "������� �>���� #�"��������'/ ���� �@ �"����%<���� ��� �H "���� <��� ���� ������ "���H)�/ �� ���� "������ ������� "�� ������ �H ��%� ��������� L������� ��������� ���� ����������� ����%� �"�������� �%� ��/ ��� �� "��H ��� �= K���"�� ���������@ ����% � ����>/ ������ ��� ������� ������������� ��������� ������� �� "������ �� "����% H���� H����� ���<���H�> ���������I <��>�

(�����@ �"������@ ���= ������� ����� ��� ��������� ������ ���������/ "� �� ����> "������%���� H���� "������� "�������� � ��� �� ��%�������������%� "���+����/ �� �� ���� ���� ���� "�������� ���� ��� "������������������ ����H�� "������ ���� =�������� = ��� �� ��"������ ������ �������=� ������� �� �����/ �� ��������� ��"������ ������ "���H�%/ ������ �������@ ����@ "����������� "��H L������> �� D� ����= ���� ������ ����%���/ ������ �%� H�@ �����������@ "�����> <��> ���� "��������� ���� ���� ���� ��"������/ ���" H���� � ����%�/ ���������%�

-��������/ ��� ���� ���������% ���������% "���� �� ��� "������%������� H���� "����/ "������% "� ��/ ��� ����� ���� ����� 4B3B �� ������ ���������� =��H��� ��������/ ��� �% ���� ��������@ H���@ �������<���� ��� ���������%� �< ���� "����� �� ����� ��������@ H���� "��������� ������� ���"������%� &����������%� ���%� "�<�������

(���>�> ���,����� H��= ���������%� ��� "�������� � ��� "������� <��>�������%/ �� �� ����� ����� ��������@ �� F �� �����%�/ ������������������ �� �$ �� ������������� �$ C&������� $��� "�<��%��/ ��� ��� �/��� -$ ���� "��%������ � ���> �+�������>/ �� ������> ���,���� ��������������� �������� �������� ���� =��"��� ����@/ �������@ ������������� ���"������%� ���%� ����������� $���� ���������% ��� ���%�� �����I �� ���> =���> ��������� ��������H��� �������� "�����@ ��������@�

-"���<���� ��������� ���������/ "��������� �����%���� �������% ���

Page 224: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

"����H�� "�����> �� "����������/ ��� ���� "��% ����������@ ��� �������@ "�<����@� $�� ��� ���"��������� �������% ���%��� $����� ������%���� �������% �� ������ ����� ��� ���������/ ��� �)�@ ���������������/ �� ����� ������������ H���� �������� ������H��� ���� ���=�������> � ������ "��������

F �� B� �����"���� ������ =����� $��"������I ,���@ ��������� ��������>/ �������> �H 47 ���H��� �����%� �� "��"�<���@ �H���H���� ����@� (�������� ���� �)�� ���"����� � ����� ����� �����@ "�<����@/ �������@ ������ ���������� �� F ��/ ,����� �� ������� "����� �� "��%�� ������� ��������@ �������@ ��������� �����>� $����� ����� �������� ��� �)�� ��������� �� ,����������� ��� ������� ������������� H�����/ ��� �"�������� ������� ��� ���� �������%��/ ������ "��"�<=��� ��� = ���������� J����������� �� ������ �������

(�������� "����������/ ��I� "��H��> ������� �����>/ ������ 6 ����@��� ��>/ ���� "������� ���,����� H���� ��� "��%�� �� "������ =��������(�� ��� ���" "�� ��� "��� ������ ����� =������� �� �H����� "��%�= ������(�� ���� ��������@ ,���@ ��������> �� ������������� ��������������$��"������% ,���@ ��������� �������� "������ ������������� H�����/������ ���� ���I ������ ��������� =�������� (������� �= ������ "���������� ������ �H����� �%� ��������@ �����@ ���%����/ ������ ��� �����/���" ������/ ��� �H ��%� "��%�� ����� �� ���������� �H�"�I��� �������� ����� �� ��H������� �%� �@ ���" ���,����� H���@ ����������> =���">�

(��� ��������@ ���������%� ���������%� ,���� ���������$�����$�� : ��������� ��� ����%�� ���� 5"���+�<���/ � ������9 =������� �������� "��%������)�����/ �� �><����� ���)�� ���� ��� "������ �H ����� �������%� ����������� ������/ ��������� �� ������� "������� �� ���� *��������� ���� �"�� ������"�����% �><����� ������� "��������� ���� ����� ������@ �� �@ �>��� ������@ ����%��� �H�<�> ����>� 4B32 �� ����&������%� ���������� �����%� "������H% �"�����> ���������>/ ������ ���� �������� ����� ���@ "������@/ ����)�@ �<������� ����� ���"������ "���������� ��������@ �� ����@/ ��"���@ � �������� �<"������ �������/ �� ���= ����� > ����>� 1�����%� ������������ �>�� �� ���� ��������� 4B36 �� �� F������/ -������/ *�������/ �� ����/J�� ����� ��������� ������ ���������

$���� ��������� F������ ���� ="��� ��� �><���� ���> "� ����> �� �H�<��> ����> 5��������9 ���� "������ ������������ �������%�� ��� "�����"����� �� �� @ �H�<��� "� �� ����= ����� ���=� �� �%�� ������%� �>�

Page 225: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

<���� �����,������� �������/ ��������� ����I/ �������I �� ���&��� ��I���I/ "� �� ���������> ���<���� "������ ������ "�� ���%� ���� �"��������� �� �������� �H�<������ ������� 5���� ������� ��*�������&%9�

*��������� �������� "�<��%��� ���� �)�� ���������� =������ �� �� ��� ��"�� ��H��/ ����H��� �"��"����� � ��� ������/ ����> �����%��������������% ���@ "��������� ���������>�

�� � ���������� ���)�� � ����� �� ��� ��<��% �< "�<����� "�������> <��>/ ���� �)�� �H���%�� ��������&� �� �"��� �� ����> ������H���� =�������> <��>/ ����> "����% �����%���� �������%/ �� "��)�����/ ���� ������� ������� �� � ����� "������� (��"������������ ������������ � ����� ����"������ �� ���"������%� ���%� ������� ������� "�"������� ���"������� �< "������> <��> : ��������� �� ()��� ������/ "��"������ ������/ ���" "��H������������ �������%� ��������� "�����"��/��������� 58�/ "� B�9�

$�� � ��������@ "������%� �� ���������%� ���������%� �< ���"������%����%� ����@ "�<������/ �"�� �< � ����>/ ���������� ��� ���� �H ���"�������%� ���%������� ���"������ �������@/ ������ "�����%/ "��������<������ ���> ������

<�+��>�L���=����=�7�����,�������7�

��<�� )� <������� "����� ������ ���%/ ��� ������ ��%�@ �H�� �� ���������@�@ ���@� $����� ���"�������@ �������@ ��������� ��� "�� �������"��������� ���� ����H��� ����� ����<���� �< � ����>� D����<�� ����= ���������� "�<���� ���"������I ���I/ �������% �� ��%���� ��%�� ��������� �� ��%����� ���� �>�� ��/ ��%�� �� ����H��� �> ����������/ "������� ��"�� ���� ���������� �� "��������� �� �>��� ��������� D���� ���������%��< ���� ������������/ ���� "����I ������ ������� ���������� ��"������� ������ ��������� "������ �� ����� �������� ��������/ ���%� �������/"�<��I ���"������%� ���%� ������/ �)���� ����H��� �����<���� ��� ����������%��

F�%�� =����� ���"��������� ����� �� ���� ���� GFG:GG �� ����)����D��<�� ���"������%� ���%� �"�������@ ��� ����@ ��� ����@ ���"��������� "��)�<�� ���%� "�<������ "��"�<��� �������������� �� �� %/ ����������%� "������ =��"��� ��� ������ ���� "���������� ������� 1�� ��� �������� "��������� ���� "������� ���"������%� ���������� �� ������

Page 226: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

���������� ���� �� �����<���� ������� ��� ������ ��������� "������� �� ������ �� �� ��������/ ������ ��������� ,�+���@ ����@ ����������% �< "�������� ���� ���%� ����@ "�<������� (�� �� 4B�6 �� F�L� �� ���������� �%� �������� ���� =������@ �� "�"����@ 2 �����"����/����� �������� ��������@ ���� �����/ � � ���� ����������@ ����� ���@��������@ ����<�������� ���������%� ����������

D�������� �%� ,�+���@ ����@ ���������%� �< ���� ���%� ����@ "�<�����> "���> ����> ���� �"�������� 4B4B �� ������� ������ ��������/ ������� ������%� �������%� �����% =����� �"����@ ����> �������� ���������� ��"�������� ���&���� FF �� ��������� ���+���� ��������� ������������� ����H����� ������ $����� ��"�������� "��% � = O������>/ ���� ��������% �= �H�����/ �� ���" �H�� % �����%�/ � ���@ ��������� ���� ��������%��@����� "������ = �������> =%�� ���" #��"�� � �������Z/ �� ������������� ���� �H�������/ ���� ������� ������ �� H�������� �����%����

��� �%��� ������� �������� "���%<��/ ��� �< ���� =������@ �� "��"����@ "�<������ ���� �)�� ����<����/ � ��� ��H�% ����@ "�<����@���������+����>/ ���� �%���� $���@ ->��� �� �"�������/ ���" "��4B�8 �� J����� �� (�� � "�����/ ������� ���������� ����/ � � ������� ����� "��"�<=������ �����������/ ����@ ����@ ����<�������� ����������%� �������> "����� �����>�

����@ ����<�������� ���������%� �< ���� =������@ �� "�"����@ "��<����> ��������� ��������� ��������� �"�� ��H�� ����@ "��������@ ���@���"������� 4B�B �� ����� ��������� �%� � ��� �� ���� ����������="��� ��� ��������/ ����@ ����<������ =�������� ��������� ��� ��������@/ ����� ������@ "������@/ ��� ���� ��� �)�@ �<������� ����� �������� H��� (��������� "��H������������ ���������

���������%� �< ���� =������@ �� "�"����@ "�<����> �� ���� ������������� �>���� �������� ���� ��,��������� "� ������� "��������� ����� E��H�����= �<��> "�������� "������� ����")� ������������ ���%�% ���@ ����@�)����I� $�� "�������� 1��<�>�> J�������>/ ���/ �����)+��> �� --*- 4B37 �������� "�����H��� ���������> 5"�� �� �%���� "������� % ��� 4B ��������@9�%� #K���"�� �H��' ��������@ ����������@�@ ���� ��������%��@ �������� "���������� �� ���������� -�������� �������� ������� $($ ������ ���������%����� �����/ �����<�� ���� = ���/ �� �� ��� ��������� �������������/ �����" �� ���+����@ �� ��"�@ ������� D�������� H�� ���������� ����� ����$($ ��������/ ���������� $�������� �� ���+����>/ �����������> �� ,���������

Page 227: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

$($ �������/ "� �� ���= ���� ������� ������@ ���� ��������%����/ A�����"���� �"���%<��� ������ ����������@ �)H�� �� ��������� ���������%?

�9 �"�/�&��'������/��? � ������� ���� ���� ����/ "�<��<������ ���"�������� ��������/ ����������� �� �<����������/ "���������/ �� ����/ ����%����� ���� ��� �����������/ �� ����������� ������ "��� ���� �>������ ������� �� ���= �H �������� �������@ �����@T

�9 /��#� �"�/�&��'�� : ��� ���� =������@ �� "�"����@ "�<������/ ������� "����������? ���"����� ���������� ������@ ������@ <������/ ����������� �� "��� ����T ���� �������@ �� ����@/ �����@ �)���/ <������� �� ����������T =����@ <������T ���������%� �� "�������� ���������%� "�%H����T �"������ ����@ �� ����@ ����������/ �����������/ �"����������� ����� �)�����/ �� ���� ������������T

�9 �"�/�&��'���;'# �M/�'��? ������@ ������@ <������/ ����������/"��� ����/ ��%����� �� ���� <�������� ��� ���� �� ���� ��� ���� �@"���������� �%� "�������@/ ������@ �� ��� ���@ �����@ ������� =��������� ���= ����������>/ "�������= = $�������� �����������>/ �����<�� ����= ���/ �� �� ������� ��� H����/ ������ ���� =�������/ ���%� ���� ������������� ���%� "�<�������/ �� ��

�������/ �� ���+�������/ ������������ �� �����������/ �������I �� �������� = ��������� ������@ "���> ���� �>�����>/ ������� �� ���= �H�H������@ ����������@/ ������ �< ����� ���� �������/ ������� "����% ������� �����/ ��������� ���= "���>�

$($ ������ "������ ����������@ <������� �����,������� "� ��@ ����� "�������� $($ $��������� *����� ������� $��"�������@ ���� ���������@ �������� �� D������ � �� $����� "����@ ����"���<��� ��� ���H���� "��������� ������������� ����<�������� ���������%� �< � ������ =�������>/ �< �������� ���,����� ���%� ����@ "�<����> "�����"> �� ���%������I =���> ������ ���"������%� ���%� ������� �� ������%� ������@ �� H�@��������@ ����"���<�@ ���������/ ������ � "��������� 4B3A �� �+����������/ ��"� ���������� "��"�<������ ���"������%� ���%� "�����"����

$��"��������� ���� ���������� D������ 54B3A ��9 �� $������ 54B38��9 �����% ���<������� ������@ �� ��"��@ ���� ��������%����/ �H ����@4B ���� "������� ������ �����% �� �7 : �����%� ��%����� =��������=������� ���������

����@ ���������%� �< ���"������%� &����������%� ���%� ����@ "��<����> ��������� ���" "�� =���������� 4B3B �� ����� ����������/ F

Page 228: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

��/ 4B73 �� L� �� ���������� �� ������ ������/ ���� ="��� ��� ��������� "������ �������� =��������/ �<������������ ������� �� ����<����>���� ��������� �������/ "���������� ���� =��������� "������� �������� ������� ��������@ "�<������� ;��� ��������� �������� �� ���������������/ �� ��������������� �������%��� J����% ���� �)�� ������������ �������%�/ �����������@ H���@ "�������� �� �<���������/ �����<��� ���� = ����������� "������� "��)�=/ ���> �� ����>�

$��"���������� ���%� ������/ ������� ��� ����@/ � �������������@ ������@ ����@ ����<���>�> ���������I/ ��,��������� �>���� ������ ������� ;��� ������ =���������� �����/ "����I� ����������>������/ <�������/ H����H���� "�<��I� ��������� =�������� �� "�"�������;���� ������ �H�������� ����@ ����������@ �)H�� �� ���%����

(��� ��������%��@ ����<������ ���������% = ��������� ���� �)������ �����/ �������%� "� �� ���� ������������� =�������� ���� ���I "���������� ���� ��������%���� ���� �H����� ���� ����� �������%��/ ����@ ����������� ���� "�������� ������������� �����/ ��������� ������� �������%� ���������� ���"��������� �������

*������� ����<���@�@ =������@ ���������� ������� "�����"�/ �������%���� ���I "������� ������/ "���������� ������������ ��� ����������� $������� "� ������ "������� �� ������ ���� ��������%���� ���������� 4B3B �� ������ ���������� �� F ��/ ������� �H������� ����)� "�<������� ->����#����)� "�<������' =�������� ����� F �( 7�/ FF �( 74/ FFF �( 42�/ F� �(436/ F �� 87 �����"������� ;� ����)� "�<������ F �� 87 �����"���� ���������� ���� ������������� �� ��� ����,������ $J$ ������/ ���%� �"� ������� ������� ������ ������ �"������� ����� ���� �������������

-����@ "�<����@ �>��H��/ ��������� ����� ���������� �� F ��/�%�� ��������/ �� �� ����� "�<������ "����I ������ ���" "�� ���� �)�� ��<��� "�������/ ������ �< ������� "�<������/ =�������� ���"����������� ���%� ������/ ������ ������ ���� �������� ����<���>�� �������(������ �������% ���� �������������� =��������� ��� ��������� �����<���>�> ���������I �� �< ����� ������� ���"������%� &����������%� ����%� "�<������/ �����" ���� ,������������

������� *�"������� J( G�FFF �������� #(��� ������������' ��������� ����<������ ���������% �< 4� ���� ����������@? ���"������%� &�����������%� ���%� ��� ��@ ����@ <����> 5222 ����9T ���"����� ��������%� ������@ ��%���> 5223 ����9T ���"������%� &����������%� ���%� ��� ��

Page 229: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

�@ ����@ <������>/ ��������> �� �����= �<����H�> � �= �� ���� 5 227����9T ���"������%� &����������%� ���%� ����@ �%� ������@ �� �@ ����@ �"���� �� ���� ��� "�<����> 522A ����9T �����<���> ���� ����> 5226 ����9T������@ �� ���� �������@ "��������= "���������> "��H� ������������"��% �� 5228 ����9T ��� ��@ �����@ ��������> �� �����������@ ������@ �������> 522B ����9T �<������@ ���� "������@ ��������> 523� ����9T������������> 5234 ����9T ��������> �"��������� ���� ��������� 523� ����9T��������> "������ ���������� �������� ���� ������> �"��������� ��������������� 5232 ����9 �� ����%�> *�������� (��<����/ *�������� �����%����� <����/ �$ ������ "���������> 5233 ����9�

���� �� �� �%�� �A �� ������� *�"������� -���� =������� "���������� ����>�= J���<���>�= �����> 5AB9/ ����� ��� ��������� �� =�� ���������� �� ������� J���<������� "����� ������/ J�����@ ������� ������� �� ��������������@ ���%� "�<����@ ������� S ������� J( G������@ #D����������� <����H����� �� ���� ������������'/ � ���� �����������@/ ���� �������� ��� ����������� J���<������� �����/ "��"������� =������� �����"�����? #�������'/ #� �����' �� #$��"������%����%� �����<����� � ��� �� <���%���' 5<�� FF "���>9�

�$/ "��%������ ������ ���H��� �� ���"��������� ��������� ���" 4B3B�� ����� ���������� �� �� �@ "�"������ "���������/ �� ������ "�%����������I ��+I/ �)���> �������� �� ������������� <������� �� ������� ������ ��������@�@ ���� �$ $��"������%� ���%� ��������� 4BB3 �� "�������D���������@ ������ �� <������� ��� ���� ������ "������� 5������ :(����� "�������9/ "���%��� �� �� ��� 4B36 �� ��� �"�%"�� �H ��%� ���@��� ��� "�����@ ���"�������@ �������@/ ������� ��� ������ ����� �"���)������ ���" ���"��������� ������������/ ���������� (����� "�������"���� ��� ����� �"��� ���������%� ������ �< H���� ������������? 49 � �����>T �9 �����>T 29 ������������ <�������T 39 ������������ �$ "��������� �� �� ��� ���������� "��������T 79 ���� ������������� (�� ������������/ H���� ������������ ������� �� ���%��� �"������� �%���� "�������� ���"��������� ���������� �"��������� ��� ��� ,����/ ��� ,�+���@����@ ���"������%� ���������%� "�����"��/ ��,���������� (����� "������/ ������/ �� �� ���� �����/ "����I� ����������> ������ �� <�������� ��� ����/ �< ��� ������ �� ���� �)�� ����<������

1�� ��% <����@ ���@/ H����H������ ���"������%� &����������%� ����%� "�<������ �������� �� ��������� ���������� �� *������ ������@ ����

Page 230: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

,����@ ��� "�������� -$ ����� ��<��� @ "������@ ������� �<������ ���>������ ��������/ � ������ ������ ��������� $�� ������ ���� =����� �����"��������� �����������

-����� �� ���������/ ������ �����)����@ ��������@ ���������� ���������������� � �����@ �� ��� ���@ "��H�������@ <�������/ �"�� J������� ��L�� ������/ ��� ���� �����%� ������@ <����%�/ ������� �������/��� <���%� ���� ���������/ ������ <� ������/ ����� =������� ;���� ������� �<����H��� �������/ �%� ����@ � ��� ����H��� <)���� � �����������)� ��������/ �� �� �������� H����� �)�������@ "��% %��@/ � "��"��<��� ���� # ������ ,����'�

-������ �"��� ��� �������� ��������/ �������+���� "������I "��%�=�������� �� ��������� ���������� �� �������� ������������ "����������������/ -$ 4BB2 �� =�)�% $��"������= ����<���>�= ��������> ���������"���������� ����@/ ������� @ �< ������� ���"������%� &����������%����%� "�<������/ "�������� �������� �� ��������� ���������� ��� 4BB4�� 5������ : $��������� �� ���������9/ ������� �� "��������� �� -�����> 5369�

$��������� �� ��������� = ������� "������� ������/ ���� ���� �� =���������� 4B3B �� ����� ��������@ ������� "�<������/ �� ������ ������/"�<������� ���� =�������� �� "�"������/ ���" "�� ����/ ���� ����% ������> �� ���% ����� ������������ <������� ��� ���"��������/ ��� ������ ��������� ���,����� ���/ ��� �����%���� �������� ��������? <��%/ �������/"��� %/ �"������/ =������/ �������/ <� ���/ "������� �%� "�������@/������@ �� ��� ���@ �����@/ ����� �<����H��� ������ $�������� �� ���������� �)����% ��� L� ��� !�� ���� =������� ������������/ �������������� ��������� �� ��������� "�+������ -� M���H������/ ������ H��� H���� ��������� �� ���� ������ 5������ ��� ��� ���" �� ����@9�

(�� �%����/ 4BB3 ��/ ���� =��� ��� $��"�������� ����<������� ����������� *������ 53B9 ��������� "���������� ����@/ ������� @ �< ������> �� ����� ������� ���"������%� &����������%� ���%� "�<������/"�������� *������ ����������/ �� *������ "�����@/ ������� @ �< ������> �� ����� "���H��� "�<������/ "�������� ����@ ��������@ ����������� ��� 4BB3 �� ������ ��� ����<�� 24 ��/ ��������

3/8 ���� ������@ ��������� C�����%� �,����� �������%� *������ ����������� ���" ����@ ����������@ �����@ �� &��@ ���@ ��<��� =����"�������� ������� �����/ ����@ ��� ������� ���"��%� �����%� ������@ <�����%� �� ���� �<����H�� �������/ ������� ����� ������ ������ ���

Page 231: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

"��%� "������ �"� � ���� <����@� P"�� ����)� ���"������%� &�����������%� ���%� "�<������ ���� ������� 4BB3 ������$�� "�����% ���"�������I ������> ����� ������� @ "������@ ������� ��������� ���"����=���,����> �� �������� �����������

$��"�������� ����<������ ��������� *������ ������ �������� ������������� <������� ��� ���� �����H�� $�������� �� ��������� ������������� "��������������� $��������� *������ =��� ��� �������������/ "��������� �����"�������� �������� ���,����� ���/ �����/ ���%� ������� &����������%���% ��� ����� �"����� � � $�������� �� ��������� ��������� !�� "���������� ������������ �������/ "� �� ��������� ������������ <�������/ ���""�� ���������� "�����@ ����@ �%� ���� ���@ �"��� �� "� �� ����> ���@4B3B �� ����� ��������@ 2 �����"��= �� FF ��/ ������ ��������� �����"�������� �������� ���,����� ����� ���������� ������/ "�<�������

�������� =����� ���������� �H ��%� ���� ����� �������%� ������ ���@��������@ �������� �� "�������� ������ ����<�� ���� = ���/ ��� =��������"������� � ������ �� ������ ������ ������������ <�������/ "�����% =����������� �������= ���"������= ����<���>�= ����>/ ���"����� > �����������/ "���������� ���� ������������ �� ������������ ������ �� <��������/ �����<�� ���� = ����������� "������� ���>�

1�������/ ����������� ���������%� �< "���@ ���������@ ���"�������%� ���%� "�<����@ ��H�� �����>/ ����� > �� �������@ ���������@ ���������� ��&���+�>/ ��"� $��"�������� ����<������ ����� *���� ���������/ ���= 4BB8 �� ��"�� 46 �� "��%�% �$ �"������� ��"�������%� ����,�������� ��� �������� 4A� ��������@ �� ������/ = ������ ��������� $@"���@ ��@ ����<�� 4� �� *���� ������> "�����H% �� ������� *�"�������

$J$ �������� ����<����� 4B37 �� $($/ 4B3A �� $����� ���������/4BB2 �� $�������� �� ���������/ 4BB3 �� $�������� *������ ������@/ ���������@ �%� ��������� �< �����>/ �"���&��>/ �����I �������������>/���������� �� �����= <����@/ �<����H�> ���� <������= ����> � �=/4B�6 �� L� �� ��������@ �%� ���� =������@ �� "�"����@/ 4B3B �� ������ ��������@ �%� ���� ���@ �"��� �� �� �@ 4B66 �� "�"�����@ "��������@ �� ���@ �������@ "� ������%��� ������������

$J$ ������� "������%� "���%<��/ ��� GG �� ��������� ����@/ �����@ �� ���@ ��"� �=�����+������@ "����������@/ ����� ����%����@ <����@�>���I/ �������/ ��� H� ����������� ������������ ��� �%��% ���������������/ ��� ���� �� ����/ ���%� ����� �������%� "�����<����� "�������

Page 232: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

��> ����@/ ����<����@ ������ ������������/ �����<������� �� �����"��%�� �<������ ���> "���H��� ��������������

$J$ ���� ,�������� �� = ��������� ����� �� ������ �������%� ������%� ���������� �� "� �� �"����@ ���������> �� ������ ����� �������%������������ �� �� -�����> $J$ ������������ �"��� ������������? ������>T ������������ <��������T ���� ������������T � ������� �������%���>� -����� "��������� ����� ������� ����������@ �>��H��/ ������ �������� ����� ���"���������� ������������/ ��������� �H�"�%����%� ����������@ ���%���/ �@ "������� �)����

�% #2�8# �"���%<����/ "������� $J$ ������� A �����"����/ �����"� ���"���%<���/ �������� 4B38 �� (��������� �%� ���� �<������� ������������������ �� ������� �< �=� (�������� ��������/ ��� �������/ ������<�� ���� = ���/ �� ��� �������� ������/ �� ���� ���/ ��� "�<��<������ ���"�������I ���I ������������� (��������� � �����"���� # ������ �����������/ ����� ������� ����H��� �� �H ����� ���������� ����> ���� ����������I/����I/ �����I �� ��� ��I ��"I/ �)���? �9 ��� ��"%� ����@ <������T �9����@ ,�+���@ �� "���&���� ��<������@ ������� ��� ��"%� �������T �9 �������� ��������� ��� ��"� ����@ ������ �>�� @/ �������� �" ������� �������� ,�+�H��� ���������� �> ���> �� ��� ���=T �9 "������@/ �������� �������� ������ ��� ��"� "�����������@ <����@ ��������>/ "�����������T 9"���������� ����� ������ ��"%� ����@ "�������� �����'�

J�������� � ��� ������ ��������/ �� �� �����������/ ����� ���� ����H�� ��������� �� �%��������� �= �������/ ���" "�� ��������������� �������� �����>� ������/ ��������� �����> �� ���������� ����> �������> �������> �������> ���>/ ����<����/ �"������ ��/ �� �� ��� "� �������������> ������� � �������%� �������/ "��� )���/ �� "�����)� �������

*������� D������ � ��������� "�����"���/ 4B38 �� (�������� ="���� ��� ��� ������ ������������� ���� ��������������� ����� ������� ��=�������� �� �������� ������� �� ������ �������/ ������� �%� ���

�?������ �� ������������ �� ������� '������ � ������� ������ '������� �� '�� ����4�������������������������0���������� ���-����6������������2� �����7��6����4��������2� ��'�����7#@����� ���������%�������������������(#�3�����������4 �����������������(� ���6������������2� �����7�� �����������������3/���� 4�������������6������������2� ��'�����7#��� ��������� � �������(� � ����'4��� �( ��%�(� � ����%�(� ������������ ����������� �0'� �� ���� �0�� �������� � ������� �����#

Page 233: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

����� (���� � ������� *�"������ 4BB� �� "������� % "�� (����������%� ������ �� ����� "��%�% =������> #1%� ���������%� �< ������� ������@ �����>'/ ������ ���������/ ��� ��� ���� �=<���>�> ���>/ ��������/ "���������� H��� =������ ��������� ������� ��� �� =�� ���������/ "��������� ����<������� ���������%� ������ ��������� ����������% �< �����> ������� *�"������� J( 64 �����"���� ���� ���������� ��� "� A ��@/ ���� 4BB8���������

��"�/�&��'��� ;'# �)�� : ��� ���� �H ������ �H������@ ���@/ ������@���" ����� ������ ����� �� ������� � �� ����@ ������@ ������@ �<"������%����/ �� � ��� ���� "������� �����?

U <�� <�����%T ����������T "��� ����T �"�������� �� ������ "����������� ������@ "��%�����T =��������� �� ������ ��<��� ,�+��%� �����%���%�����/ =�������� "�<��<���� "� ������� ���"������%� ���%� ������T����������T "���������� <����@ ��� ����T �"���&��� ������������T <�� ������/ ��������% �� ���%/ ������� �<������ "�����������/ "�����������%H�����/ "��������% ������+����� ���� �� ������ ����� "���H��� �������� ��������%� "�������� ,�����T

U �� ������ �����,��������� ��"%� �� �������� "���������� �%�"�������@/ ������@/ �������@/ �����@/ ����)����@/ ��� ���@/ ����� �� ���@�����@/ ���� "� �� ���"������I ���I ����� "��"�<���� ���������� �� ������I �� �� ������� �������������/ "����������� = $���� �����������>T �����<����H�� "���H��� "��)�<�� �������/ ��� ����� ��������� ����%�������� �� "������� ����)� �)�� ��<�������� �� <������� "���&��% ��,�+��% ������� 56 ����9�

$J$ 6 �����"����/ �H���������� ��������� ����������@ <������� ������/ ����� "������ ��� ��� �@ �>�����?

#������@ �<"�����%�����' : ��� � ���/ �����I� �� ��� �������� ������������@ �����@/ "���������@ ����������@ <������� ��� ������/ �������� "��H �������� ��������/ �������� �������%� �� �� ���+������ "��������� ��� ��������� ������ �<"�����%�����T

#����������' : ��� ������� "��<)��� @ ������ �>�� @ ���������/ ���/� ���� ��/ ������� ������% ���� ������ �� �����@/ �� ���" ����������������� ���= ������@T

#"��� ����' : ��� �� ����@ ���@ "����������� ������� = ��� ���������%� ���I = ����=/ =�������� "����> <���%���/ �"�� �������� �� �������T

Page 234: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

#�"�������� ���� "���������� ������@ "��%�����' : ��� "��������������@ "��%�����/ ��� ��/ ���������� ���"������%� ���%� ����@/ �H������� �� ������ "������������ �������� �H��������� �H ����������/ ���������%��� ����T

#����������' : ��� ������� ���"���� ,�+���� ������� ���� ������� ���������� ����������� ���� ���������������� ����������� ��������$����� ��������� �������� �������� ���� ������/ �������� �%� ���%���������@ �������@ 5"���+�<���/ ��������� ����=9�

#"���������� �%H�����' : ��� ����%��� ����� �����%� �"���������"���������� �%H����/ ������� "������ ����I ������ ���� ������@ ��"%� ���%�= �� ���" ���� �����" H����H���� "�<��<���� ���"������I���I� ;�� �"���%<���� � ��� �)�� �������� �������������� =���������/���������� �� �%H����T

#"����������' : �������/ "��H����������� ���"������� ���� "�� �������@ ����@ ��%����� "� �� "���������� ������ ���� ��"� ���������� "�<��=T

#�"���&��� ������������' : ��� �<����H�� �������/ ���� ������� ����=�������� ������� �� "���"����� �<����/ ��� ���� ���% ��H"������ �� �� �� ����> ���> ���I �� ����@ ��"I ������� �H��� ��� ���> �<��>T

#"���������� ����@ ��� ����' : ��� ����@ ��H���/ ���������� �� �@"� ������� �������� �� "������� �� ���+������ "����� ��� "������� �� ���������/ �� ��� "���������/ ��� ���������� "��"�<���� ���= �����%� ��%����> �� "���H�� �"� �@ ����@ �����> �� ������ ���> ������� �� �������������"��� ������ ���� "�����������> �����I �"��� >�

$��� "�<��%��/ ��� $J$ ������ "���> ����> ���"������%� ���%�� =��������� �������� �������� ����� �������/ ���� ��� H��� �������������� �% ����� ����������/ � �������������� <�� ��� ����� �� ������ �������� ���,����� ���/ �H������ ��<��� ���������� �>������ #����������' �� #�"���&��� ������������'�

D��� ������������ <������� "� �� $J$ ������� �����������> ��� �����������������@ ��� �����/ �������<����� ��� ����@ ��������@ "������>/ ��������/ ���" ���� �"�����@�@ ��������@ "�������/ "�"������ "������� ��������@ ���,����@ ��� �� ��� �H��������� ������� ������ �>�� �����

���#� �"�/�&��'��� : ������� �� �� ������ ����� �������� ����,����� ��� ������ ����)� ���"������%� &����������%� ���%� "�<��

Page 235: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

������ 0< ���������� &����������%� ���%� "�<������ ������� ������� ������ "� �� ��������@ ������ ���I�

M� ��� ���%��� ,�+���@ ����@ ����<�������� ���������%� �< "��������� ���� ������������ ��������> "���������� ,�� �����/ H���� ������������� �������,������/ "���%�I 4B37 �� $($ ������� �� ��� ����$J$ ������� �� �%������� ���"���������� �������

�����"����� �%���� = ���/ ��� $J$ �������� ����� ���"������%��������� ����,����� ����� ���� ������������� -������ 8 �����"���� � �����������/ �� #���� ������������ ��H���?

�9 ������� 4B3B �� ����� ��������@ "�<������/ ���� �� ����> �H������ �������@ ���@ "��H ����= ���� ����>/ ��� ��> "� �� ������������ ����� ���������� ���������?

�9 �����= ��<����>T��9 ���������� ���� �<����H�> � �=/ ���" "�� : ����� ����� ��"���

�����T���9 �����= ���"��@ �����@ ���%���> ���� ������� �)�� ��<�������� ��

<��> ��������T��9 ����%�>/ �"�����H�> �� "������ ����� ����� ����������> �� "����

�������> ����� �����%� �)�����%�T�9 ���� �������� �� ���� ��� ��� ����� "�������> �������� "��H�

�������%� ������������ "��% ��T��9 �����= ���%� = ����� > �� �H���H�> ����� "����> ��%���> �H ����

�������� �� ���� ��� ��� �����T���9 ����%�> �"�������> ���� "��%���>/ ���� ����%�> �����%� ���

%���>T����9 =����@ "�%���>T�9 ���� ����)� =������@ �� "�"����@/ ������@ ���"���������� �������

���� ���,������� "� �� ���"������I ���I/ "�<������/ �� ��������� ������ �H H�@ ���@?

�9 ������� ������@ ������@ ���" ����@ ���� "�����@ <����@/ ��������� ��� ���������� ��������� ��������/ �<"�������T

��9 ������� ��������@ �����@/ ���� �����@/ ������@ ��������� ����������/�<"�������T

���9 �����% "�������/ �����@/ ��<�� @/ "�������@ �� �����"���� "�������@/ ������ "� �� ��� ����@ $���@ S������ ��� ����������� ������ &�����������I "� ���> ���� ������� ������ "�������� �����>/ �����/ ��� "�����

Page 236: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

���� ���� ���I = ����>/ ����� "� �� ���"������I �������@�@ ���,����@���I ��������� �������� ������ �� ���������� �������T

��9 ������� �<"�������/ ��� ��� <�����/ �� ���� �<"������� ��"� �����������%� ������@ ����@ <)��� �� ��<������@ "��<������ �� "������ <��>����������� ��������/ �� "������ �� �����I �� ����I <��> ����� �"�������/ ���� ��� ������+�<��� ����� ����� �� �������� �� ����� ��� ��������� ������� "����H���T

�9 ��"��� ��@ �� ������@ ��������� ���������� ����@/ ����@/ �)��@�� "�����@/ �<"������� ���� �@ �"H�������/ ��� ������� ������� �� ������� "������T

��9 ����������/ �����/ ���%�I� ������ ���� � ��%����� ��� ��� �����/��>�� �H��� "��������/ ��<������ ���� ��<������T

���9 ��������� "����������/ ����������%� �%������ �� ������@ ��������@�@ <���@ �� "��H� ���,����� �� ��� ����@ $���@ �����������/ ���" "���������@�@ ����@/ ������ ��� ������������ ����� ����������/ "������������/ ���%�I� <����@ <)�= ���� ������� ��<��������T

����9 ����� ���� �� ������ ���� ���"������� �������%� ������@ �������@ ����� "��%����� = ��� ���"���> ��������> ���� ���"����� ���������� ������@ ����� �"�������� ���� "��%����� ��� ���������� ���� �< ������������� ���@T

��9 �����%� ������ "��H "�������/ ������������� ��� ����/ H������/ �����%����/ ���/ ������ �� �������� ��������/ "��H ���������� "��������/�� ����� �� �� ���@ �� ��<���@�@ �������"��� ����� �� �>�� �/ ��� ����������� �%�� �������� ���������T

�9 �������/ ������� "��H������ ����<���/ ,�+���@ ��<������@ "��������� ���� �� ������ �)H�� ���������@ �� ��������@ ��"�����@ ����������� ����/ ���� �%�� "��������� ���������� ����� ����������/ ��������� ����� �� ���������� ����� "��<������� �� �%�� �������� �� ��������/ �� ���������� ����� ����� �� ����@ ����= �� ����> "����@ ��������T

��9 ������� �� ����@/ "�����������@ "��H������ ������ ���� �������/��<������ �� ��<������T

���9 "���H����� �"� ���/ ��� "��� ���%���� ����T����9 "��H� ����� ������������ ���� �<��������/ �H������ ������/ �� �

���= ����������> ���� �<������> "���� ����� �������� �����% �)�����%T���9 "���H����� �"� ���/ ��� "��H������ "��%� "�����@ ���%� �� �H�

������ ��� ������/ ���������� ���� ����<����T

Page 237: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

��9 "��H������ "��%� "�����@ ������� ��������� ��������� ��������"��H ���� H��=/ �� � �� �� ��� ���� "���<��� ���� ���������������� "��%���������T

���9 ����� �� ������%� "�%H����/ �� �� ��� ���� �<����� H�����T����9 ����@ ���� ������ @ ����@ ����������T�����9 �����= ���������@/ ������ @ �� ������@ ���@ �� �� ����@ ����

�� �H�@ ���"��@/ ��<�� @ �� "������@ "�����������T���9 �� ��� �"�� ������@ �� ����"�������@ <�� ��� �)� ����@ ����

�������/ "�+�/ ����@ �� �"�������/ ����@ ����� �"�������� ����H��� �"���� �� ����� H���� ���� ���� ="�����T

��9 ����@/ H�����@ �� ��&�����/ ���" "�� ����� "��)�<�� ������@����@ ����������/ ���� ������ �"���� �� ������� ��<������ ���� ��������� �� �������/ ���� ����/ "��H�� �� ���"������%� �������@�@ ����,����@ ���%� �������/ �H ��%� ����� �"������������/ �� �>�� �/ ��� ����� ������/ ���� H�������/ ����� ��&���� �� ���� ���� ������� ������� ��� ����H��� �<������� �� =������� = H�� -������ "���>T

���9 "����%������� = <�� �H�>�= ����>/ ���" "�� =<��<������ �� <��������� � ������T

����9 �H<� ������/ =��������� = ��������I �� ��I/ "��������� �<������� "�����������/ "���������� �%H�����/ "��������% ������+����� �� �� �������� ��������%� "�������� �)���/ H����H���� "�<��<������ ����� �����������T

�����9 ������� ����� �� ���� ��� ��� ����� "����������� ��������@ "����@/ �����@ �� ������@ "��% @ ������ ��� ������@ �����@T

����9 ������� "�����@/ ��<�� @/ �������� =���� @ �� �����"���� "�������@/ � ���" "�� "�������/ "� �� ���"������I ���I �������@ �������������@ �"���%<��� �������>���� ������/ ������T

���9 �������� �������/ ��� �������� �������� ������� �������/ ���"��������� �)�> ��������� �@ ����� "�������� �)���@ �����@ ��%����>/ ���" "�� ����� �������� ���)��� ��������� "� �����/ ��������� ���������������T

����9 ����@ ��� "��������� ��@ ��<���� %����� ���� ��������� =����������� �������>���� "��% �� ���� �@ "����������� �������� ���������� ���� ���������

�9 �������� ����"�������� ���,����� ����� ����)� 2 �����"����/ ������ ��� ������ �������� 4B3B �� ����� �����������/ "�<������/ ��

Page 238: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

�)���? �� ���� �H H�@ ���@/ "������� ����@/ �������� �������������@��������� ��������/ ��<��� ��/ =�������� ���%������ ������ ������ ��������/ �H%������ �H �������%� �%� �� ��/ ��<�����/ ��%���� �� �%� �������� ����� "��<�����?

�9 "����%������� = ����I �� ������I/ �� ���������/ �� ������ ,�������<������/ ��<������@ "��������/ <������ � ��� �� ����������T

��9 "����%������� = <�� ��� ����>/ �� ���������/ =<��<������ �� <��������� � ���T

���9 =����@ "�%�����T��9 ����"���<�@ "��������� �� �@ =�������� � "��� ����� ������

��� �� ���%����/ �������� "� �� ��������> �����> =������ ����/ �<������������� ���@ �������@ �������@/ ������ ���������� "��"�<=�������)�������/ ������>���

�9 (��� ����)� =������@ �� "�"����@/ ������@ ���������� ���"��������� "��)�<�� ���,������� "� �� �"���%<��� ���"������%� ���%� ������/"�<������/ �� ���������/ �� ����� �H <���� �H�������@ ���@?

�9 �����% ������@ ������@ ���" ����@ �����/ � ���" "�� �����% "������@ ������@ ����@/ �������������@ ����� ������ ��������� ���������/ �����T

��9 �����% "�����@/ ��<�� @/ �������� =���� @ �� �����"���� "�������@/ � ���" "�� "�������/ "� �� ���"������I ���I �������@ ����� ���������@ �"���%<��� �������>���� ������/ �����T

���9 �����% "�������/ �����@/ ��<�� @/ "�������@ �� �����"���� "�������@/ ������ "� �� ��� ����@ $���@ �� �����"���� "������@/ ������"� �� ��� ����@ $���@ S������ ��� ����������� ������ &����������I "� ����> ���� ������� ������ "�������� �����>/ �����/ ��� "�������� ���� ���I = ����>/ ����� "� �� ���"������I �������@�@ ���,����@ ���I ����������������� ������ �� ���������� �������T

��9 �����% ����� "��H "�������/ ������������� ��� ����/ H������/ �����%����/ ���/ ������ �� �������� ��������/ "��H ���������� "��������/�� ����� �� �� ���@ �� ��<���@�@ �������"��� ����� �� �>�� �/ ��� ����������� �%�� �������� ���������T

�9 ����� �� ������%� "�%H����/ �� �� ��� ���� �<����� H�����T��9 �H<� ������/ =��������� = ��������I �� ��I/ "��������� �<������ "����

��������/ "���������� �%H�����/ "��������% ������+����� �� �� ���� ���� ���������%� "�������� �)���/ H����H���� "�<��<������ ����� ����������T

Page 239: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

���9 ����@ ��� "��������� ��@ ��<���� %����� ���� ��������� = ������������ �������>���� "��% �� ���� �@ "����������� �������� ������������� ��������T

����9 �������@ ������� �%� "�����@ �H�������� �%� �� ���,����� ���������@ "��<����@/ �� ��� �� ���������� ���������@ ������@ ������@ ���"�@ ��� ��� �������� �� "���� ���% ������� "��)�<�� �)�����%T

��9 ������� �� "��H������ ���������� ��<������ �� ��<������T�9 "���H����� �"� ���/ �� "��� ���%���� ����T��9 �������/ ������� "��H������ ����<���/ ,�+���@ ��<������@

"�������� ���� �� ������ �)H�� ���������@ �� ��������@ ��"������@ ��������� �� ����/ ���� �%�� "��������� ���������� ���������������/ ��������� ���� �� ���������� ����� "��<������� �� �%��� �������� �� ��������/ �� ���� ������ ����� ����� �� ����@����= �� ����> "����@ ��������T

���9 "��H� ����� ������������ ���� �<��������/ �H������ ������/ ��� ���=����������> ���� �<������> "���� ����� �������� ���,����� �"������%��'

(��" �����/ $J$ �������� "��������� ���� ����������@ �>����� ����� ������������ �����/ ������������/ (����� "����� "��������� "�������� ��� ������/ ������ �� 4B3B �� ����� ���������� �H����������������� "�<�������� �����/ <����� �H"�%�% �� �"���%<% ���@ =������@ ��"�"����@/ ������@ ���"�������� �������� ���,����� �����/ �����@ "��<����@ �>���> ���"������%� ���%� ��������� "����� $����/ ������%/ ���-������ ������ �%� ���������%� �< "�������� ���� ������������ �������� ����"�������� �������� ���,����� ������

��������� ���� ����������@ �)H�� 5 �������/ ������������ <������� ������ ������������9 �"���%<��� ����� �������� �� ��H����/ �� �*�%"�)#"� �"�9/�&��'# �"���%<���� -������ 7 �����"���� � ����� ���,����������� D���"�I���/ ��� $����� ��%� ������� �����������> �%� � ������ ��� "� ��/ ����������%� �����%� �������� �%� H�� ����������� �"���%<��� �� ��������� ������"����� ��� ������ -������ "�������/ "�������� ����<�� ���� = ������������$ C&������� ���������� (�� ����@ *���� ��"�������%� ���,�������������@ ������/ "� �� 4B36 �� � �+�������> "������ � ������ �"����%<��� ��������� �%�� �������� ������������� ����<�������� ����������%� �< � ������ ����� "������/ �� �< � ������� ����� ������ ��������%�/ � � ������� �������

$�� � $J$ ������������ �"�������� ��� ���� �������������/ ���� "�������

Page 240: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

=�� ������� H��� -�������� ��������/ ���� ��"� -������ �����/ $����� ���%� ������� ���� �����������> ������ �������������/ "��������� "� H�� -������� =�� ���������

M�����/ ��� ������� *�"������ H= -�����> ��%� ����,������ ��� ������/ ��� ������� ������������� =�������� : J���<���>�=/ J���<������"�����/ J�����@ ������� ������� : �� �� �����������/ ���" �@ �� ���������� ���� ��������������

�� �� -������ 42 �����"��= $����� "����� ������� �����������> �� ������� ������������/ ��������� 7 �����"����/ ��� �"� ����������> $J$"��������� "���H� �������% �����% �� -$/ ���" "��/ �� "��������� "���%��� �����> ���� ����������� ��������� ���> "���������/ ��������� �����"������@ ����������@ �"������%� �� "�������� ���������� ������������� �� "��H��� ������� �����>�

-������ �"������� ������� �������� ������� ����<�������� ���%�"�����"��/ ������� ���� ���������� $�����?

U � ����� ����� ����> ����> �< �> "���> ���>/ ���� �� � $����� ������% �< "������> ����������> ���� �H������/ ����� ����� ���� ����� ������� � ��� ����� N�� �����T

U ����� ������� �< ���>/ �� � �� "������� ������ ����� �������������/ "��������� = $���� �����������>� D���������� �����,������� �����)�� ��H������ ��������/ �������� ����� ����� 1��"����%� ��������� ��H�������� ���������� ������T

U ����� � ��� �)�� "��"�<����� ����� �� ���������/ �� �%�� =�������/���� $����� ��� ������� ����= ��� �������������� -������ �����������T

U ����� � ��� �������� "� �� -�����> �< � �=/ "������> ��� ��� =��� ��������/ ���� -������� ����� �� ������ ������ �����T

U ����<������ ���������% "� �� -�����> �������� ��������� ��48 ��@ ����������� "������� ������ ���%������ �������/ �� H�������������� ����"���������� ���������� ���,������� ��������� ����<�� �� �������� ��<���� "��� ��@/ ���%� H�� ��������� ��� ���� ���������

$J$ �������� ������� ������������� ����� ���������� "������%� ������� ��������� �� ����? ����<���� "������ �< ���@T ��������� ���� ���I<����� ���� "������� ���������� �� ������� =�������T �� ���� ���I ���%�� ��%�>/ "������� ���� ��� �)�� "�������� ���������T �� ��� ��������� ���������� �� ��������� ����������� �� �<����� "���������� ���������T ��� "�����

Page 241: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

�� ���� ����������T ���� ���I ���������/ ��� ����� "������ �)�@ ������� ������������ �H���H���� ���%����T ���� ���I �"��@��� ����"���=�

P"�� ���%�@ "���%<�� ������������� ����<�������� ���������%� "������">/ "� �� ���= #�����/ "����I� ����������>/ ����� "����� = $���������������>/ ������ �����H��� �� "������ �)�� ��������� "� �� H�� -������� ���������' 5�7 ���� ���9/ �� � ���? ���= ����������> "����� �����/ ������ �� ���� ������ ���� "� ���> ����=/ �����<�� ���� = ���/ �� ��� ������ ���������� ����<������� ���������%�T =����/ ������/ "���� �������" ������� "������� ���= ����������>/ �� � ������������ "������������ �%�������� �= "��������

P"���� > ���H�I ���� ��������/ "� �� ����> "��� )�@ ���������/ ��������� ����������%� �� ���"������%� ���%�/ ��������% ����� "��%���/ ������ ��� �������%� ���� ���������%� �������/ "����������� �� ���������%� ������/ ��� ����� �������� �������%� "��� )�� "��� ��/ �� ������<�� �������<�������� ���������%�/ � ��� �)�� $���� ������� �� �������� �"������� ����������/ ���" "�� � ��� �)�� "� ������ ��H������� �����I�

V�� �������� �������/ ��� �������%� ���H�������� "��� )���/ �� I�����������> "���> �� "������>/ �������@ �< ���� �������/ ���� ��<������ ������������ ������� "������� ����������>� ������% ���������% �<���������> �� ���� ���"�������� ����������� "���> �������� ���@ ���"��������@ ����<���@�@ ����@ ���������/ ������/ ���" ���� "�������/ ������� �������%� ������� �H�� �� ������ ���������%��

����+�<���/ �< � ����> "��H (����>/ ����> 4BB4 �� =����% F�����/���� �������� ��<��� ��������� �������� � �����/ ������ ��� ������������@ �� �������%� �������� ���%�� ����)� ��������/ �� � � ������� �� ���+������� -������ L�������

$J$ �������� ������� ����$�#� ���$��-�����#�*��(��%&%�������'*8� �� �� H= ������> ���� ����� �� �= "������������ ����� ������ �< �������������/ "�������� �� "�����<�@ �� �������������@ ����@ �� ���@ �����@/ ����/ ����<�� ���� = �"�������/ �< ������������/ "�������� ������������� �������%�/ ���� ���%�� �<��������/ ��� �)�@ ������� ���@ =�������� �� �����%� �<������� (�������������� ����� =��������/ �� �� "����������� "� �� ���� ���"�����> ������� ���� ���%� �������@�

-������ �8 �����"���� "���%<����/ ��� ���� ����� 5���H�������9 ����������� ����<������� ���������%� �< �%� �������%� ��� ���� �� ��������������@ "��������@ "�������� ������������/ "������������� $���

Page 242: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

�� �������������/ �� ��� ��� ��������H��� ������� �� �< ���� "���������@ �������/ �� �?

�9 ��� <����� ���� �>����� �� � ������ ��,�������>/ ���� ��H���� ���%/��� "���������� "����% ���� ����� "������� ���� ����������>T

�9 ������������ ���� �����I� �� �����/ �< ������ �������I ���� �������� �� ���H�������T

�9 ��� "� �� ���� = ��������� ���%�% ���@ ������@ �� "����� @ "�������@ �������� �<������ ���> ������������� ���� �"���H% �"� ������"����� ��� �� �����/ ����������� �����> �� ���������� �����<���>�= "��������>�

-"���<���� �H ��� ����@ ����� �H�@ �������@/ -������ �8 �����"����#���@ �� ���@ ���H�����@ ���������%' �������� �H ����� "��� �� �H F ��8A �� 86 �����"���@/ ������� ������� �"� ���� ���@ "��� �� �� �@ ��������>� $����� �8 �����"���� "�"������� ��������/ ��� "��������@ "�������� ���"������%� &����������%� ���%� ����@ "�<������ ������<���@ �����@ ��� ����<�������� ���� ��������%� ���������%�/ �� �� <������ �� ���%�� ��,���������/ ����� �������� ��%�� "������� �H���>/ ���"��������� ���� �� ����� "������� "�<����>/ �� �� ���%�% ���@ =������@ "������@/ ��� �<�����@ ���> ��� "�<�������

$��������� ���� ���@ "��� �� �� ��������� �@ ���������I �� ���������� H�� ����� �"�������/ �� �@ ���� ���%� ���%��� M� 0��+��� ��� �� #$����� � �� ������ � �����' ��H�/ ���/ ��������H��� "�������� ���������I �<�������� ���� =������@ �� "�"����@ "�<������ �����������/ "�������� ����������/ �� �� ���@�� ���@ =�����@ "������@/ ��� �H�� �@ ����@ "�<�����@/ ������ �������� ��"���%<��/ �> � �� "������ ������� 1%� �� ���� ��� "��������� ���@ "���� ������/ ��� ����� �����@ ����>/ �����" ���� ����� �����������%� �� ���������� ���������� �"�I���� ������ �� ������ "��H ��<��> ����<���>�> ���������I : ������ #����>' ��� ���H��� ��� ������ �%����� ��� M� ������ ���%� ���������/ ��� ������ �)�@ ������� �"�����H��� ��/�� ���� �>�� ���� � ������ "������/ �� ��� ����� "�����������

�� �� ���"������I ����<���>�> ���I ������ � ��� ����� ���� �����������/ �� �� ���/ ����� ����� =�����> ������ ����������>� $����� "��� =������� ������� ��� ��������� ����������� ������ �� <�������� J)����/ ���

��A�����:� B���#�������C�����A���#@#D#E3��� 3 ���+)..��#*>+

Page 243: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

������������ �)�@ "�������� ���� �)�@ ������� �= "�������� ;� ���������%�� ���)��� "�������� "��� )�> ����<������� ���������%� �< "��= =�������/ ���= =����<��� �)�@ "�<����� ���"������%� ���%� ������/ ������,���> "� �� ������ ���I�

E�����/ ��� ������������ ���� "�������� ���������%� �� ���H������ =�������/ ���" �������� -������ 22 �����"����/ �����<�� ���� = ���/ �� ������H������� �����/ �� �������/ H�� ����� ������<�� ��� ����<�����������������%�/ �H������ ������/ �� �?

�9 ����� ����H��� ���� ="��� ���� ������� ���������%� �� ���H������� =�������T

�9 H�� ����� �<�����/ ��� =������� ���� ����%���T�9 =������� ����� ������+�<��� ����%����-����� � ����@ �H�� @ �������������/ ��� =������� ������� �����>

�� ������������ <������� ��� ������+�<��� ����%���������H��� ������� ����� =������/ ��� "��������� �� �������� �������

����� ��� ���% =������� ������ ���%� "�<������� �$ ���� �����������@ �������� �� ��������� �������� �H�� ���%�� �������> �%� ���@���������%� ���� ������� ����������� �� ��� ������� ���������� ������%/ ���" � ��� "���H���� ��������

(������� ����/ ��� ������� ���������/ �� <����� ����� �"� ���� "���������@ �������/ �)���� �H����H����� ���> ������@/ ���" �@? ����%�@�����@ ������@/ �)H=/ ����>/ ����> �� �@ �����IT ����������@ ��������%�����@ ������@ �� �)H=T ������ �<�� ���� ������)��� ��������/ �� ��� �����T ����%�@ �����@ "������� � ��,��I ���>/ �@ "�"�����> �� "�������� �)�>T �������@ �"�����@ ��">T ����������@ ��������@ �� ������@������@T ���� ��� ��� ������ ���> �� �� ��� H����� �"������%��� ���%�� ������I �������� ��������� ����������

(������ �"� ���������@ ����<���>�> ���������I �� ���"������%�&����������%� ���%� ����@ ��������� �<��������>/ ����I ���H�I ����� ��� "��������@ ��������H��� "������� ���� ������������/ �� �� ����������%� �< =������� ����%�� =������ "��������� ���������� $��/ �� ��/ ���������%� "���� ���%��� ������� ���"������%� ����<�����

�� �������� � ����� � ������� �� ���������� ����( �� ����������� ������ ����+))<�#����������������������F=;#

Page 244: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���� ���%� ����������/ ����� �%�� "��������� �H�� ���%��� ���������"���/ �� ����� ������� "�������� "�<�)����

D���%��� =�������/ "�<��<������ ��������� ��������/ ���%� �������������� ������� ��������� ������������� $���� =������ ������� ���������� ���"������%� ���%� ��������� �� �������������� =��������� ��H�������� ��������H��H���� �������� ��,��������� �"���%<��� #�������������� =�������' ���������� ������ �%��� ��H�� ��� ���� : ����%��=������ �� ������������ =������ ����H��� ����"������ � ������ M�� ��������� ������������� =������� ��� ���������� ����%���/ � ����%���=������� ��� �� ����%�� ����<�������� ����� "�<���@� ����%<����/ ���������� J( 22 �����"���� ���������� ������� #������������� =�������'/���� �� �"�������� �� �,�������/ =����������� =�����>/ ���= =����<������������ ����<������� ���������%�� $��%� ������)��� ����������������� 2������� ��������!� 2�����&������������ $�������!���$��'�(��� (���(��,���� *��(��%&2� ��� ����� 2�������� ��� ���,���� ����%(�%�����#!�$�������+�����$����*+������������

$�� ������� "��������� ���� ��� �������� ���,����� ���%� H���������� �������� ��,��������� ��������/ ��� �����/ =����I� �����������>=�����>/ � ��� ���%��� ����� ����H��� ����������� �������%�/ ����������"��H ,�H�+�>/ ��� 4B3� �� "�����H% ���������> #1%� ��������� �< �������������/ "�������� ���� ���'/ ������ "�����%/ ��� ����� �H ���������@ ��� �������� ����/ ���� ����� �� ������� � �< ������������/ ������<�� ���� = ���/ �� �� ���� "������� "� �� ������@�@ =�������/ �� �����H����/ �� ���� ��������������� �� ����� ,�����

�� ������� "��������� ���� �%� ���������%� �< ������������ =������� =������> ���� "������/ �� �)����� ���%�� ����� �����@ �� "� �=��>�������> = �������> : �����<����� �� ������<����� ��� ���������%������/ "����I� ���"������%� ���%� "�<�)��� �����������> ���>/ ����������� ���H������ =�����>�

$��� �������� ��������� ������ 4B37 �� $($�������� 8 �����"����/������ ��������/ �� #��� ,�����/ ��� ���������� ���% �������%� ��������� �� "� �� ���H������ =�����>/ ������<�� �� ��� ���������%�/ ������� ��� �)�� �������� �� ����� ������ ��H�������'� $�������� ����"������ �������������/ �� ���/ ��� ������� "� �� =�����> <��% �� ��������/ "�<������� ���"��������� ��������� =��������/ ������ ������������ ������ �� ����� "��H ���������� �%� <�����@ �����@�

Page 245: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

E�H�����%� ��������� ����������@ ���� ��������%��@/ ������@ D������� � "����/ ���������/ ������� ��H������� �@ ���������I/ ����� ���� �������/ ��� �@ ������� ��� ��������� ����@ "��� �� �� "���������� ������ ������� �"�����H��� �� ��������� #,������' =�������/ ���"���> ����I ��������� ����� L�������� E�����H��� �� (����� ���������"����� =��H���/ ��� ���H�@ ��� @ ���H�����@ =������� �� � ��������� � ��� �)�� ������� ����I �� �������� �"������ ��/ ��� �>������ �� � �������/ � ����� �)������ ���� ������ ������ ����� ���� ������� ���� ������� � �������������

$��" ���� ��,��������� ���"������% ���%� �����/ ���� ����%/ ���������� "� �� �,�������� ��������� ���� =�����> ������<�� ��� ����������%� �� �����%� �� ����� ���� ����������$($ ������� 8 �����"��������@/ ����������@ ���������I �< ������������ =������ ������>/ "������"�� "�%�% ��� ������� �������� ���� �������%� 54B7A ��9/ ����@ 7�B"��� ��, ��,���������? #$�� ,�����/ ��� ���� ���% ���� "�<���� �%����H������� ���H������/ ������� �� ���������/ =������/ ������ ������������������ "��)�<�� �� � ��� �)�� ���������� �����/ �� � ����������� ��%�� �� "�����%�� �������� ����� =������ ����%���>� ������ ��������/ ��� �%������� =������ ������� �������� ���" "����������� �� �������/ ��� �)�� �������� "� ����� ������ ��H�������' 568/ "� 4889�$����� $�������@ 7�B "��� ��,� ������ ����� �����"����� ��� $($ 8�����"���� �������@ �� ��������� ������/ ������������ "�������� ��H������� ������I �� H����������� �����I �������/ =����<������ ������������> =�����>� ��� ������/ �� �� ���%����� �������>/ �� ���H�������� ���H������ =������� ��� "��������� "� ������ ������� ��� ����������%�/ ������ ���� ����<�� �� = ���/ ��� ���%�@ ������@ =�����@ ��������: ������� �������@�@ "��% @ ����� "��� �/ ��� �����%� ������%� �>��� ���� ��� � ��� �������� =������� ���@ =������@ ���%���� �� ��� ��������� ��������� �������%� ��� �)�� "��H����� ��/ � �����/ ������ ="��������� �"������%��� ��� ���� ������������/ ��� �)�� "�������� �������=�������/ ����������� �"����� "������� (���� ����� ����<�� �� =���/ ��� ������ "������ "������� ���%���� =���������

����<�� ���� = ������� "��������� ���� "������> ���������%� �< =������� ������ ������� "�<������ 5��"�H��� ������������ =������ ���������� : ����9 ����� ���� =��������� F �( 3B/ FF �( 7�/ FFF �( 4�B �����"�������/ ���" "�� 4B73 �� L� �� ���������� �8 �����"����/ ������� �����

Page 246: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

���%� ="��� ������ "������ �������� =��������/ �<������������ �������� �� ����<���>���� ��������� �������/ "���������� ���� =��������� "�������� �� ������ ������� ��������@ "�<�������

F �� �H"�%���� �� "��������� H��� ���������� 8A �����"���� � "���� �%���"������� ��������/ ���������� ���������I �< ������������ =������=������>/ ������/ ���" ��� ���� ���%��/ ������� ���@ ����<���>�> ����������I ���������I �< ���� "��������@ �������� ;��� �����"���������������/ �� "���������� ���% ���� =������/ �� ���� �����������

-�������� ��������� ����/ ��� ������@ �"�����@ �������� ���H��/ ����� =������ �������� ������� ��� ���� ������������ �� �� ��� "������ ������������ ������ ��H��/ ��� ����� "��� � : "������� =�������/ ���� �����/��� ����� "�<���� ��������� =������@ �� "�"����@� ����+�<���/ ���" "����� �� ������/ �� � ����� =���� "������ � �= = ��"I <����@/ �������������� "��H������/ � ����� ����/ ��� ��� � �������� �������� ���� "����� =������I �� �"������ � ���������_ ���� : �> ���� ������ �����/ �� � �����=���� �H ���������<�@ �"H������ �"��"�> ����> �� ����>/ ������ ��� �������@ ������@_ �������� �������H��H��� = H���� "�������/ ���" �� =��� �= ���@ "���N�@/ ������ ������@ ����� �������@/ ���� ����� ���������@ ��"�> �%�� �� ��� ������ "�������� ��� ��������� ���������� �� ������������@ =������@/ � ������������@ � ��� ���� ������������� ���������> ���I/ �� �� � ����������@ ���� �������� �������� �����>/ "� ������� ��� ���@ "��� ��� �� �@ �����,�������� �� ���

�������%�/ ����@ ��������%� ��������� ��������� ��<�� ��������H����� ������/ "��������� "������ ��>�� �H��� "������� ���H������ =�������/ �����<���� �� ��������� ���� ���"��� = ���H���=�= ���H�����>/ ��� H�� "���������@ ���� =������ ���%���>� 1����� �� �H�� �H����/ ��� ������� "����������������� ���� =������ ���%���� ��%�@ ���������� =�����> =������� ����� ����� �"������� �= =�������/ � ��� �)H�� �>�� ���� ��� �)�� "��<)��� ��

(��� ������ ������� �"�������@ ������/ � ����� � ������� ��� �"�������%�/ ��� "��������� ��� �� ���������� =������� =������ ���%�����%� ����@ "��<����@� �����/ ��� ����� ��,���������/ ����� ��������� ������ ����� =�����>� �����/ ��� ������� ������@ ������@ <���@/ ��� ��%�@=������� ���� =������ ���%���� ���"��=� -������/ "��������� ���> =������> "�����% ������+�<��� ������������ �� �� �=����%� $����� �H ����@�@=������� ���� ���%���/ � �� �=����<��� ���� "������� ����% <���� ;�������� "��������� ���������� ���%�@ �)�� ���������� ���������%� �< =���

Page 247: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

���� �������>� $�/ ��� �������� =�������� �� �������� ��� ���H��� ������<�� ��������� =�����>/ =������/ ��� ����� ������� �= =����������/ ����H���� ������ ���������� ��%�@ ��������� ������@�@ ���� �� ����/ �� =������@�������> =�����>/ �� ��� �����/ ��� �� ����� �������@�

����� ������+������ H��� ���%��� �� �����%� �� "������%� "��������/ �"��������� ������� *�"������� ������������ =��������� ��������� ��� ������� � ���������� �� � ;��� ����������� �����������<�������� ���%� �"��������� �� ��/ ��� ���������� ���� ������> "���������� ����� ���%� ��������� ���� =������/ �� =������ ����������<������� ����<���>�> ���������I� ���������� "������ ������� �� ���= =������>/ ����� ���%���� ��� ������ �� �� =�����/ ��� ��� �������������� 0<����� =������� =������ "����� ������ ��� =�����> ���I� "��� )�������������� ���� ���I �������� ��� ��H���� ����%�� =������� J( �74 �����"����� � ����� ��������/ ��� #�����/ �=����I� ���H������ =������/ ���������� �����<��� "������> �� ��H���� ����%��/ "� �� ����<���������=�������� �������'� �� "��������� ���= =�����> =����� �� ��� ����������@ �)�� ��<������> ���� ����� ������� "���������/ "����� ����I���������I <��>/ ��� ����<������� ���������%� ���������� �� =�����>���I� "��� )���/ �� �= ����I� "����������

� ;����/ ������������ ������� J( ���������/ � ��������������� =������ ������� ����>/ �� ��/ ��� #����� ������� �< ���>/ �����> ��� "����% ���������� ���%�> =�����>/ "������= �� �������>� ����������� "� �� ����<���>�= =������>/ �� � ��� =����% <������ �����������>=�����>/ "������= �� �������>'� J ��/ ����� �������� �� �< ����������> =������� �����������> =�����>/ "������= �� �������>/ �H������ ����=/��� "�������� ����� ��� ����� ������������� ����� ���%���/ � #�����/�=����I� ��H���� ����%�� ���� =������/ ����<���>�� ������ �������'56A/ "��28/ �2B9�

$��"������%� ����<������� ���%� ���H������ =������ ������� ������ "��������� ������� � ��������� $J$ ������� 22 �����"�����

������� ��������%� ������%� ������ "������ �"���%<��� ����%��=������/ ���" "�� ��H���� ����%�� =������ �>������ D���%��� =�������: ���� 5���H������9 =�������/ ��������� ���= �����<��� ����� "������>/"�<���� =��������/ "��"�<����� ���"������%� ���%� "����"��� $����� "���� � �������� ���"������%� &����������%� ���%� ����@/ ���" �� ��������%���������% �< �@ "�<����>/ ������ ���������� ��H���� ����%��� =���

Page 248: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

����� : ���� 5���H������9 =�������/ ��������� ���= ������� ���>/ �< ����>�������� ����<������ ���������% 5A3/ �� �9�

*+��������� ���� ���/ ��� ���� "������� �� ���%���� ����������������������%� �������>/ �������= �� ����%�� =������ �������/ ����� "�������� �H���>/ �� ���������� "��"�<����� ���"������%� &����������%� ����%� "�����"�� �������/ ��� "��������� � ��� �)�� �������� ��� ������%����������%� �< ������� =�����> "�������� ������� �� ������>/ �������� ������+�<��� ���� "�������� ������ ���������� ��������� "�<�������� ���������%� ��������� �� ���H�������/ ���I ����%�> =�����>� $��"�������% ���%� �����/ � ������������ ���H������ =������� �� =������@���������/ �H������ ��,��������� $J$ ������� 22 �����"�����

1%� "������@ ����������@/ "��������@ = $J$ �����������>/ ������� "���"�<���� ������ ��� �)�� ������� �����%� ��%���� ��� 2� ��@ ���� ������%� ��%���� ��� ���� ������ J �����%� ��%����/ $����� ��� "�������"��� ��I ����>/ ���,������� "������/ ����> �� ����� ������/ = ���� "�������� ����������> 566 ����9� �������� �����% ��� �������� ��� �������%�/����> "�������� $����� �H �>��H� ��������@/ "���)�����@/ ��� ������ ������%� �)�@ ��������� H�@ ��������@ "����������%� =���� �� 54�2 ����9�

$J$ ������ �������� �� �������� ��� ����<�������� ���������%� "�� ������ 524 ����9� ����� ����������� ����<������� ���������%�/ �� ������ "������� ������ ��� ��� � "���&���� �� � ���� ���%�� "���&������������@/ ���� ���� �"��������I� �� �%� �� � ��%�� ������� ���� � �������%���� �� "��)�<�� �� ������� ���� �����@ "� �� =������� ������������ 5�H������ ������/ ��� �"��������� ���� ��������H���9T ��� ���% "������ ��/ ������� ��� ���� ���> ����= �� ����> ��� ��H�� ���� �� ����%��� �% �� "��H �= �� ���> ����= "������ � "����������T ��� �� ������������ ������� ����������� "�<�����/ ������ ���� "��������% ���������� �������� = ��H�� ����� �%����� ������ �� �����@ �)�� ��<������@ ��� �������� ������� "����@/ �� ����� %�%�� �)���@/ "����� @ �� �������@"������@ H��� �%��� "�H������� $����� ��� �H�� ���%�� �� ����� ����������� ����<�������� ���������%� "� ������� ����� �H ����@ ��� �)�� �������/ "������� ��������� ,���>/ ��� �� � "���H�%�/ ��� ����� �������� $������% ������/ ��� ��� ������ � ��� ��� ������������/ "��������� = $���������������>/ �%�� "� ������ ������� ��� ����<�������� ���������%��

1%� �����@ ���"�������@ &����������%� ���%� "�<����@ 5���� �����������@9 "��������� � ��� ������/ ������� ������%�/ �� �� �����������/

Page 249: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

������ ����� �������%� ����<���� $�� ���������� ������������ ������������/������ "�����"�� : �������%� "������ ������ ���� ��������%����/ �"������ ��/��� ���� "�������� ������������� $�� ������ ����� ������� ����� ����������� 5F �( 3B/ FF �( 7�/ FFF �( 4�B/ F� �( 43A �����"�����9/ ="��� ��������� �������� ������� ����@/ "��������@ ������� "�<������/ "��H�>��/ �"������ �@ "������%� �� "�<����@ "������� �����/ �������� �@ H����������� �� �H����� �� "��H������ ��������/ ������ �� �>�� �/ ��� "������������ =�����@/ ���� ��� H�@ ����@ �"��������� "� ������� D�������%����,������� "�������� ��� ��������/ ������ ��� "����% ����������>/ ���"�������%� ���%� ��������� ������������ $J$ �������� ���" "�� ������ �������I/ ��� �������%� ���� "�������/ ���������� ���� ������������� �� �������������� <�������/ "�����@ ����� H��� $������

F �� 88 �����"���� �"���<�� ���"��%� "� ����� ����<�������� ��������������� ������� ����@ ����@/ "��������@ ������� ���"������%� &�����������%� ���%� "�<������/ ����<���>�= "��������>/ H���� "������ ��������� ����������� "��%��� FH������� ������ H���� ��������������/ ��������� ����<�� ����� = "��H��> ��� �������%�/ ������ ����������/ ���" �����������/ ���� "�������� ��� ������ ���%� "�<������� ������"��% ����������� ��� ��/ ��� ������ ������� ������� =�������� ��� �������%�/ ���� ���"��H��> �H����� ��������%����� J ���������� ��������� ������������/=��"��� ������ ������� ���"��I "� ���> ������� ����<���>�= "���������> ��� �)�� �������� ���H��%� �� ��� ��H��%� ���"������%� ���������

������� =�������� ������� �������������� ������������� "�����"�/���� ������%� ����� ������/ "���������� ������������ ����� �������%�/�� "� �� J( A �����"��= ����<������� ���������%� ��� �)�� ���������������/ "����I ������������ �<�����/ ��� ��� �����/ �� �@ "����������� "��"�<=����� ����������� �� ��� ����<���� "� �� ����������� "�������� ����� �� ������� *�"������� ����<��������� =��������� K������������ �������� ������� �����%� "� ����� ��������? ���H��%� : �� K������ �� ������� �� ���H��%� : �� J����������/ (�+��&�����/ ������/ M�������/ *�����/ 0������/ 0+�������� �� ���� -���� 4BB7 �� ����,�����4B76 �� K���"�� ��������> �%� ������������ 5�49�

$��"������% ������� ��� ���� ������������/ ��� �� ������������ <�������� ����� �"�� "������ ���� $��"���������� ���%� ������ ������������ "���������� ������� �������� ������ ������� $�� ��������4BA8 �� (��������� �%� ������ ������ �������� �< ���� ����������

Page 250: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

��� �� ������������ <�������/ �����<�� ���� = �@ =������� ����> �� ���>�(��������� ��������� �������� ���������%� ����<��� ��������� �� "��������� �������/ ���� ���" ���������� ���������� �� ����������� ���������� ���� ������������� ���� ����� ��� ������ ����� ������ =������������� ������������/ �����<�� ���� = �@ ��� ���>� (�������� ���"�������%� ���%� =�������� "�����">/ ��� �%�� ������ ������ ����������������������� �� "��� ��� �<��������/ ��� H�� "�����"�� �)�@ ����������= ���������� -����� ������ �������� �������� �� ������ $J$ �������������� "������������� ��������������

��� ���%������ (��������� 4BB� �� "������� ��� ������ ��"� ��������� J( 3B �����"����/ � �������������� "��������� ����<�������� ���������%� ������ ���������/ ��������/ ��� �%�� ������ ������ ������������ �� ���� ��������������

(��� ��������%����� ��������� ������/ � ������������ "�� �������� ���I� 4BA6 �� � ����������� �%� ���������� "�� ������� � �����"����� � "���� =��������� ��������/ ��� ��� �H���� "�� ������� �� ����������� � ��� ����� ���� �����/ ��� ��� ������ "� ������ ������/ �� ��� "����% ����������> ������/ ���� ����������> �� ����������> <�������5�69� $�� � ���"������%� ���%� =��������� ����� �%� ,�+���@ ����@ �����<�������� ���������%� ��� ������� ������/ "�������� �<������ ���>���� �������������/ �"��� ��� <�� ��� ���� �� "� ������� ������/ ���"������ "������%���> �� "�%���� ��������������> ���" ����@/ �<�������� ���"�������I ����> �� ��� ��>�

Page 251: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

�����%8�"�������,��������

����

/������� ����������� �� �������������������� ������������� ����� �����!��������� ��������"

G������������� /���0� ��������� �������!����� �� �������"�

����0� � ������ ������ � ���� �����

/���0� ��������� �������!��� ���� �� �������"

?� ��� �� ������������������� ��� ���� � ��� �

!���������2����� ���� ���������������"

3�����������!���� ���������� ����������� ������"

?����������2��������������������2���� � �� ����� ��� �� 2�����

Page 252: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

��,�,����������������7������7�����,���������N����������O����������������������

�������������P�����-�,

D������� ������� *�"������� ����<������� �������/ "����������� �������� *�"������� -��� ���� �� �� �%�� �A �� =������� D�� �FFF:4B8A/=�� ������ ����� �� ��� �������� �� ������� ������� *�"������� ����<������� "����� ������/ ������� *�"������� ������@ ������� �������� ������� *�"������� ��������������@ ���%� "�<����@ �������

N���������

������������������������������������

II�"�����" �"���% #2�8�"$��/ ��� �������� ,�+�H��� ���������� ����� �� ���= <����@/ "�������

�����@ �� ������ �����������/ �����/ ������/ ��� ���/ ��������� ��"������� ��"�/ �� ���+���/ �������� �� �������� ���� <�����/ ����������/ <�������/ �������� �@ "�����= ������>��/ �"���������/ �����" ��������� ������ ������ �>�� ��/ ��� ��� �%�% ���@ �@ �� ����� <)�=/ ���������� ��"%�� "�����������@ <����@ ��������> �� "������� "����%�@ ������ ������ ��"%��/

����<����� �����%� ��%���� ��� "����@ ��� ����H����� ��@ ���������%� ��%���� ��� ���� ������

JJ�"�����" �"����������� !"��%�"!"�8���8;��'�"�%&*%"$"�"��;'# !'�"$��/ ��� �����/ ���������� �� ������� �������%� �� �� ���+������ "��

�����>/ ������ ����� ���� ������� �� �<"�����%���� �������� �� ���� <��%���� ������� �������% �@ ������>T �����% ������ ������ �>�� ��/ ��� ����%�% <����@ <)�=T "������ <���%���T �"������ ��������T �������/<� ���/ =�����% = ��������I �� ��I/ ���% �<������ "�����������/ "����������� �"������� �� ������+���T "������� ����> ���� <����@ ��"I �� �������> �%� "�������@/ ������@/ �����������@/ �����@/ ����)����@/ ��� ���@/

������%8�"

Page 253: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

����� �� ���@ �����@/ ������� �����<�� ���"������% ���%T <���� �������%/ ��H���� �� �����" ��%�% �@ �����I/ ��� ���� �����%� ��%����� �"��"��<=������/ �� �"���H% �"� <����@ �����> ���� ������ ���>T ����% �"����&��� "������>/

����<����� �����%� ��%���� ��� "����@ ��� ����H����� ��@ ���������%� ��%���� ��� ���� ������

J �"�����" �"����������� !"�Q�'� ����� !"� �%�"!"� "��*#'1��"'%9 1�;�8$'�"

$��/ ��� ����/ ���"�������� �������� ���,�����/ ���"������ �� ��������� ��� "�<������� ���"������%� &����������%� ���%� ������ =���%<����� �� <��%? ������/ ���� ��"�������� ���%���� ������ ���� �����%���� ��� "��H�����T ��<����� ������/ �� ����� �� <)������ ���� ������)������T ���� ���������T ���"�����/ ���������/ �< ������ �� ���������@ ���������� �������� �������� �� ����� ������/ ������ ���� ������������ ���"������% �"��� �/

����<����� �����%� ��%���� ��� �H����� ��� ����H����� ��@ ���������%� ��%���� ��� ���� ������

J+�"�����" �"���/���#�#"�.�&"�$(!"�2�.�&�1���!'�'�"$��/ ��� ����/ ���"�������� �������� ���,����� ��� �� �������� �>�

�� ���� =���% ����� �� ��%�% �������� �������� �H ���"����� �� ���������� ���������� = ���"������� �� ����������� ���� ��������� H���� ���������>T =���% "����� �� "��%�% ���"����� �������%� �������� ��������= ���"������� H���� ��������>/

����<����� �����%� ��%���� ��� "����@ ��� "��������� ��@�

J3�"�����" �"����������� !"�Q�'� ����� !"��%�"!"�"��*#'1��"'% 1;�&#)�'�"G�/� /� �'�"����/��#/"� %;'# �M/�"�%&*%"$"�"��)��"

$��/ ��� ���� �� ���"�������� �������� ���,����� ��� ���� ���"������� �� �������� �>�� ���� "�<������� ���"������%� &����������%� ����%� ������ ������� ��<����� �� ����� ���� ���� ������� ��<����� �������/ �� �����/ <)������ ���� ����� �)������/ ���� ���������/ �������� ������� ���"������%� &����������%� ���%� ��� ���� ������/ ������ �� ��������� ��= �� ��������= ��"�����>/ ����%��� "�%�% "�������� �@ ���

Page 254: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

��> �� �����=/ ����%��� %�% �@ �����> ���� �����" �<����H��� �� ����� %��/ ����% ����������%��� �����%��� � �"���������� �� �H���H������� �"������ �� � ������ �������@ ���� ���� �H������ �������@�@ "�������/

����<����� �����%� ��%���� ��� ���@ ��� �������� ��@�

J6�"�����" �"����������� !"�Q�'� ����� !"��%�"!"� #�'1�8!&�2�.�&�1���)1�����#���"��*#"�/��#�'%�����;%�8�'�"

$��/ ��� ����/ ���"�������� �������� ���,����� ��� ���� ���"�������� �������� �>�� ���� "�<������� ���"������%� &����������%� ���%� ������� "������� �H���% �H ���������� ����� �� "������� �������� ���������/ �� "�����% ���� "���� = ���> ���%���>T <� ��� ������/ =�����% ��� =��������I �� ��I �� ���% ��� �<������ "�����������T "���������� ������+���� ���� �"�������T ������� ��� ����� �� ����� "������T %�% =������T����% ���������� ������T �<���% = ������������� �������>T ������% ������� ��� �%�@ �� ���%�@T ���%�% ���� ������ ��� ���� �%��IT ����%����������%��� �����%��� � �"���������� �� �H���H�� ����� �"������� ���� � ������ �������@ ����T ���,������ �@ ����> �� ����% ������� ����� �� ���������>/ �"��������> ������� �)������T ������%�"� �=���� ����� ������������� �� ����+������/

����<����� �����%� ��%���� ��� ���@ ��� "��������� ��@�

J<� "�����" �"��-�.�&�1����/��#�(%&��".�1����%.���� �"��� ��8#)�'�"���%M#�*� /&�#�#"�#"%���)!*#"%

$��/ ��� ����/ �������� ���"�������� ���,�����/ ���"������ �� ��������� ��� "�<������� ���"������I &����������I ���I ���% �������� ������ ��������� �������� �@ "��H� ������������ "��% ��/ ������� �������" ��>�= ����> ���� �"�������/ %�% �� ������ ������ ��� "�����������@ = �������>���� "��% �� ���� "�������� ���� ���� �"�������/

����<����� �����%� ��%���� ��� ���@ ��� �H����� ��@�

J?�"�����" �"�����*#'1�#()%/�1� ��/� �'�"���� �2�# �&� �1�.%��$9(�1� *�#("�$'�"

$��/ ��� ���% ���� �)������ �"��������> =�����> �������� ���� �������� ���"�������@ �������@ �� �������%� ������ ���%� ���@ ��� ���� �����

Page 255: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

������ "��������/ ����)���/ ���/ H������/ ����%����/ ������ �� ��� ����� �������/ �����% ����������� ������ ���"����� �� ������������������� �� "����% ����%� <����/

����<����� �����%� ��%���� ��� ���@ ��� �������� ��@�

JA�"�����" �"����&/� �'�"��%�����)�#���/��#�(%&��".��"$��/ ��� "� ������ �������� �������� �� ���� �����@ ����������/

�"���������� ������� "������ �� �"��������� ���� ���������/����<����� �����%� ��%���� ��� ���@ ��@ ���� ������

JF�"�����" �"����&/� �'�"���&%�"���� �%� �#��"�2�.�&��"�������/8$'�"�%�����)�#���/���%'"�2�.�&��'"

$��/ ��� "� ���� �����@ ���������� �"���������� ������� "���������������� �������� �� ����� ������ �� "� ����������� ��������� ��"��������� = $%���I �H �������� ���,����� ����������/

����<����� �����%� ��%���� ��� ���@ ��@ ���� ������

JI�"�����" �"���%�%�"!��"����8# #)#���$;���"G����8# #)#���"'! �9&�#����,� *�� �1�����1���*� �R�2�)#"�%'(&%'#"�S;% /&#T��� ��8#)�'�"

4� $��/ ��� ������ ��� ����%��� "�������� *�������� (��<����/*�������� ����%����� �� ��� ����@ $���@ O� ���+������ ����> �����> ���������� "��"�<���> ����> 5<���>9/

����<����� �����%� ��%���� ��� �����@ ��@ ���� �������� $��/ ��� ���� �� ���"�������� �������� ���,����� ��� ����%���

"�������� *�������� (��<����/ *�������� ����%����� �� ��� ����@$���@ O� ���+������ ����> �� ���> ���������� "��"�<���> ���� �����������> ����> 5<���>9/

����<����� �����%� ��%���� ��� ���@ ��@ ���� ������

J�"�����" �"��*�%"�)�$��/ ��� ���%�% � ����> "��H ���> �������I �� ��� ��������/����<����� �����%� ��%���� ��� �H����� ��� ����H����� ��@ ����

�����%� ��%���� ��� ���� ������

Page 256: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

�"�����" �"������8;��'��/��#����/�4� $��/ ��� =���% ������� �� ����% ���"������%� &����������%� ���%�

�����<���> ���� ����> "��H ��������/ �������� �� �������%� ������ "�������>/ ���� �� �������I �� ����I/ �������� "����>/ ��<����� ������ ���� ����� �<����> �����"���� "�����I/ $��"�������� *�������� (���<���� ������� �� ����������%� *�������� (��<���� �� *�������� �����%����� ���� ���� "������>/ ���� ����> "��H � ����> ������I �����������+���> +��>/ ���� ����>/ �"�������I� ��������� �������� �� <���������/ ��� �%� ��� ��� <)�� �������� �� �)�� ����������� ��������� ��������/ ���� ���� ����> "��H ��H���� �H �)H�� "������������� �� ���"��H��������� �����������/

����<����� �����%� ��%���� ��� "����@ ��� "��������� ��@��� $��/ ��� =���% ������� �� ����% "��H����������> ���"������� &����

�������� ���� ���� ����> "��H ����= "����@ �"������ �� <���%�� �������= �����> : ������I ������I/ �<�����>/ ������ @�@ ��<�� @ ���� ���> �� ���> "���H@ �����>/ <��������/ ��� �%� ��� ��� ��������� ����������@ "�������@/ ���� ���� ����> ��������� ������� ��������� ����>/

����<����� �����%� ��%���� ��� �H����� ��� ����H����� ��@ ���������%� ��%���� ��� ���� ������

+�"�����" �"���;8���"�1�/��#����%'# �1� ��8#)�'�"$��/ ��� "�<������� ������� *�"������� ���"�������@ �������@ ��

���������� "��"�<���@ ���"�������@ "�"����@ �%� ���� "������@ �� ���������� �)�@ ��������� =���% ���� �������� "�������� ���� "���������<�������� ���� "������ �� ��������� �)���/

����<����� �����%� ��%���� ��� ���@ ��� �H����� ��@�

3�"�����" �"����#8�%���.�'�"$��/ ��� =���% ����� �� ���% �������@ ���� ����> �H ������@ �� ���

<���@ ����@/����<����� �����%� ��%���� ��� "����@ ��@�

Page 257: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

���������������������=������������=������=

���������

�8�Q#2 5���� H��� �����9 : ��<��� ���%� ������)���/ ���" "�� �� F ��5"���+�<���/ B� �����"����9 ��������� ������H�� ,��+%/ ���������/ ���=�������� �� ���� ���� ���<����� �������� ����� ������ ��� ��� ��������������� ���������� �"�I���/ ����> ��� ������� �@ = ��������� "������ ���

�/.��#��)� 5���� D� : ������/ 5�����4������ : ���������9 : =����������<�� �� "�������� ��������@ ���@ ������ ������ "����H���� "����� 5<����/ =�����/ ������/ &�������������9�

� %/"�)� 5���� ��E�� : "����� ����9 : ������� �������%� �� ����� ������������� "���������� "����� ���� "�� ��������� �������� ���" H����H���� ���"������%� ���%� "�<�������

��(�&%��"�5"����� �*���� : ���"����9 : ���"���� ������/ �������� ���%��@����������� ������/ ��<��� �������� "� "��������� ���<���� <� ��� =�������> 5GF ��9� ������� "���%��� ������� GFFF ��<����

��.��#)�� )E�� : �< �������%� ��������%� �)��� ���@ ������ �)�@ "�����/������� �� ����� ���%��� ��� �������� ����� �������%� ������� ��������/ <�������/ ���I ���H ��� : �����<���� �� ������ ���������

(#�/#��" 5�� �� *�������5���������9 : ��������� �� "�������� "��)��<�� �������� ������� "�������� "�����%/ ��������� �� ��������� �% ��"����������/ ����> ������ �$ C&������ ���"������� ������ "���������

-% ��� !� ���%M/1� �*% �E��� S-�T : $*(( ���������� ���������H���� =������� �� ���+����� ������� ��,��������� �"� ���� ���������� �� � <����� ��� ����� �������� 5�"�� ����������9 ������ �� "������� ��������/ ������ "������� ��� H� ������� 1�� �������� C��������� �������@ ��,��������� � ��)���

2Q����)� 5 �� � ����9 : ���"�������� "�������� ���������/ ������ ��������� "� ��������� ������ ���� "������%� �� ���+������ �� ��"���%� ������������� (������ ���" �������� ���"��������� ������������

8%/&���2�)� 5���� �������� : "���N�������/ "��������9 : ���"������%��������� ���> �������� ���������/ ������ �H�%������ H���@ �������"�����%� �� "��� ��� 1�<���� ��������� ����H������ ���"�������@ �� ����+����@ �� ��������@ ���%� ������ "���������

Page 258: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

8%&�'���2�)� 5���� ���������� : ���@ ����������9 : �������%� ����� "���%��� �� ���"��� ���"������%��� ���������� ���������� �� ��� "�<��%������ �������� ������� <�%��"�����

8%'��/�2�)� 5"����� ��������� : �����������9 : �������%� ����� �������� ���������� �������� ������������ ���������� �� ��� <��%����� ������%� "������ <�������

8%'�&�����R�2�)� 5���� ��'� !��������� : �������9 : ����� �������� �� ������������� ������ ���������� ���"�������� �<����/ �����<������ �� ��������� ���� ��������/ ���%�� ���� "�����I/ �������� =�� ���� �� =�����������/ �������>���� "��% ��/ �@ �� ���������� "� �� ������ ������=�

8% # "�.�'�" 5"����� �������� : "�������/ ���������9 : ����H����/�������� =,�������� ��� ��������� ���"������%� �������� �����������/ "�������� �%� �� "���H���> ����� H����� �� ������ H������ 4B3B �� ��������������� �� �@ "�"�������� "���������� �"�����/ ��� � � ��������� ���/ ��� ������������ �������% ��������� ��������� ���,�����

8%�#���2�)� 5���� �������� : �H��%�����9 : "���������� ������@ �������@ �H��%����� �H ��������%� ���������� ����� �������� ���,������� ���"������ ���� 1����<���� ������@ � �H ���"����� �������%� =���"��������� ���� �� ������ ����� �������%� ��������> 5F� �( 3B ����9�

8�"�8% ��" 5���� ��������� : ������������/ "��N�����������9 : �����/�"��"�<=������� �,�������� �������%� "�������� �� ����� ����/ ��� �)�� �%��� ��<��� ����������������/ ���<���� ��/ ���" <�� ���/ ���%��

%/#2�8�" 5 �� ����� : �����/ �)���� �� ���� ���� : <����9 : ������� ��������� �� ������ �� ��)����� ����������/ �����,��� �� ������ �H�����@ ����������/ ���" "�� ���� �������/ ������� ������ ���� ��I ���������,>� � ��� ���"�������� �������������

%/"�� "�)� 5���7� �E���� : "�%�����9 : ��������� �����@ ��������@�<%�����/ ���� �����%� ����� ��%� "��%��� =����������� ������� "������N��� �� ������N��� ��� "��� ���

�&*%"�#�/#8%/"�"�8!&��#&��� �1�/��� �1�"��*�'#��"�%/�1 : 4BB3 ��K-JO ���,������� ����� "�����H��� �������� �%� ��� ��> �� "�������%���> ����������@ "������@ �������@ ������ �������������� ���"��������@ ���@ "� ��������� "�����"��/ ��� ������������ �������%� =��"��� ���"�%���� ��������������> ��� ��� ������/ ������ ������� "������/ �<���������� ���> �������������� �� ��������������� ���� ��������/ �� ��������� ���"������%� &����������%� ���%� ����@ �����������/ ��� ���

Page 259: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

�����@�@ "��% @ "�������� <����@ ���� ���������I �< �@ "�<������ ��������"������ ������@�� (����� �������@ �� "� �������@ "�����"@�

%'(��*�" 5��"� ��*��� : �<���������9 : ���"������%� ���%� ���������� =�<�� = H��= ���� �H�<�� �H ��� "���/ ������>/ ������ �� ��� $�������� �������� ���" ��������� �� "�������� �"������ "�����%/ ������� ���"� �������%� �������� ,����� �$ C&������ ������� � ���������" ���������I �"����I "�����I ��������/ ������ ������� ���� �%���I ���"��������� ��� �����

O���#�#"��M�%"P�.�&"�$(!" : ,�H������@ ��������@ : ��������� �� F�������: � ����� �����% �� "������% �>��� �/ 4B2A �� =,������� J����� �����������/ ���������� �"� ������ �@ "����� ��� �������� "���������� �����"���<�>/ ��� ������� #J����� : *���� �H���'� $��� "������ ����� "���@ "������� % �� ��"������

%.�/��2�)�� 5���� �$����� : �H��H�������9 : ��<���@�@/ �� ���@/ �����������@/ ����@ �� ������@ ������@ ��"�@ �H�<���� �H ����� �����@+���� 5"���+�<���/ = �<�� ��=/ �������> �������I9� (��� �������@ � ������� ���� �)�� �������� &�����H��� 5FFF �( �� ����9� D% ���� ���,�����H���� ����� ����� ������� = �<����� �������I ����@/ ���� �%�� ��� "�������� 5F �� 68 ����9�

*%�#"�#"���"&��*#" : ���"������% �����% "����)��/ ���������� ���������� �� ����@ "���<�> ���" ���,����� H���@/ ������� "�H������ ������������������ �%� ���"������%� &����������%� ���%� �������@ ������� ���"��� ��� ��� ���� �����@ "�������@ �������� ��������/ ��<����������� �� ����� �� ���� ���������� � ���,����� H����� ��� ��)���� �������%� ���%��� �� $*((�

*� /&�#�#�/# :&�/�#�%"/�&�2�)� : "����"���� ���,����� "�%�����/ =���������� = �= ��� ��� H���@ �� �������@�@ "��% @/ ������� ����� �����@������> �� "������� � ��� �"���� ���> �� ����� ��������� ��"����/��� "���� ��� ��� �������%�� ���� ��<%�� �� =���"��

*&#(� : ���"������%� &����������%� ���%� �������� ������@ ������@/���� ���"� �������� ���,����� �������/ ������ ��� "��H� "��%� �����<���/ �"��� ��/ �������� ���������� ������� � ������ ����������������/ ,�����

Q#�"�8%�2#'(�� 5"����� ���*��5����������9 : 4B3B �� ����� ����������� �� F �� ���������� "������/ �������� = ������@ ����> #�H%�I� �H�������%� "��H������ H���� �����'�

Page 260: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

� � 2�'%�� 5���� ��������9 : ���%� �������/ ���������� F� �( 63�����"����/ �������� ���" #�<����� ����� "��%���'�

� �%���&�� : "�"������� ������H��� �������/ ����� F �� ��H��� #� ������'/ ���� � ���@ �����@ �� �����@�

� �%� �.�'�" 5"����� �������� : =��������9 : ���"������%� ���%� ���������� ������������� �������%� ��� ���� "���� �� �������� �"���� �� ��<����? ��� ���������� �������@ "��H������ �������%� "�����@ 5� ����H���@9 �����%� �"���������/ ���" "�� ��������� �������%� ����<��� ���������������������� H���� ������@ ������@ �� ��&�����/ "�������� = ��� ���������>/ ���������� �� �� �����������

� �%�.% 2�)� 5���� �����$������: =����H����9 : ����� �� ���@ ��������@ =�����H���� = ���@ ��������@ ������ ������� ���� = �@ ��������� �� �����������H������� � ��� �)�� �����% 5� �����9/ �������%/ "������%/ ��"�������%/"� �� ������������@ ��������@ ������@ : ����������� �� ���������%� ����� ��)H�� �����<�� ���"������% ���% ���" "��H������������ �$ C&��������

� .�R�)�� 5���� ��$��� : �<"�������/ =����<����9 : ��� � ��������/��� �������%�/ ����������� � ����>/ ������� =����<���� = �����> H��=�

��"#�:�2�# : ������H��� ���%� �������/ ���������� �� F �� B� �����"�����/ ��H������� #�%� "���� ,���� 5=�����9'�

)���"8�/2�)� 5���� &���������� : �����/ ����� "������9 : =������� ������ �������� ���� ��������� ��� ����@ ����������@ ����������@ = �������@�"�I��� �������� ����� �� �� ���%�� ���%� "�<����@ �����/ ���� ����������%� "�<��%���� ������ ���������/ ������� S������@ �"���%<�> � ����������/ =������� ���"������ �� ���������

/�����&��2�)� 5���� �������� : ��������� ��� ������� "�������9 : ���������@ ����������� �� �� ��%������ H���� �������@�@ "��% @ ���� �@����� "���������� �� ��%����� �� "������������ �� ���������� �>�� ������ (�������� � �>�� �� ��� �)�� ��������� "� �����������@ H���@ ���������@ ������� ��"������ � ����� "��H������ ������� ������ ��������� ��%�����/ �� ��%������ H���� ������������ "��% �� �� ������������� �@ ������ "�������� = ������I�

/��� !�(E�� $(! : ���"������%� &����������%� ���%� ��������� �>�����/ "���������� ���� ���%� ������<�����/ ���" "�� �)����� "��H����������������� �������� � �� ������ ����� ��� ����<�� ���� = ���� ���%����������� �"��������� �� ��� �H���������/ ����������/ �������� 1%� �H��������%�/ "���� ���%� �� ��H�� ����� �? FFF �( 22 ���� ���<���� � "� ��

Page 261: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

"������= ������� ���������@ �������� =���� @ "������� �� ����� ��T F� �(72 ���� ��������� ������% �������� �� ��� "����������= ����>T F �� 73 �������<���� �������� ��������� ��������� �H����� �)����� �������T F �� A����� �������%� ������ �� ���+������� �����<���� ������� �@ �<������T 4B73�� L� �� ���������� 44 ���� ������ ������I "��������� �"������� ���� ��@ ����)��� ������@ ������>� � "������� ��� ��� "������/ ������ ����������% ������% =������� "����> �<����=� � �>���� � ��� �)�� ��H������� "������/ ��� ��)�@ "�<��<���� ���"������% ���%�

/��� !�8#/��� � 5���� ������� : �������/ �������9 : �������%� �,�������� "�<�)��� ��� ����� ��������"�� = ���%���� ���� ��I/ ������� �� "��)�=/= �������%� �� ��� �������@�@ "��% @ "����� ��> ����� �� ��������� �)����� ������� � "�����"�� �� �� ����� =��������� D����������� ��� ���"� ����@ =������/ ��������%� ���������/ ������ ���%� �������

/��#�(E.�" : ��������@ ��������� ��� ���� "�������� ���� ��� ,�������@ ���� �����@ "���<��� ������ ��� �@ "���� ��� K���� � ��� �)������������� ��"����������/ "���������/ ,���������� ��H���/ ���,����������� "��H������ �������%� 5�H������ ��"��������@ ���������@9 ������/ �����+������/ ����������� "������� ������ �� ��� �"� ��"���H��� ����������� �������%��� � ��<������� ������������ "�����H��� ������ ������=/����H��I �� ���H��I ���������>� � ��� H���� ����� ��� �)�� =���� ������� =��������/ �"��������� "�����@ ���%�/ ���� "������� "�"�������� "��� ���

/��#�B"���$'����������#0��� : ���"������%� ���%� ��������@ �� ���%� �����@/ � ����������@ �����������@ H���@ �������"�� ��������� �� ����������@ ��������@ ��������@ "��%�= ���� ���/ ������� � "�������� : �<������� ��������������@ <����������� ,�����/ "� ����� ��<���@�@ �� �� ���@ "��%�=/ ���������&�����H�� � ��� �� ���� ���������� ��������/ ��� ��� ������� ����������"�<������ ��� �������� ���� �N ���������@ ����������@ ������ �� <��������

/��#�&��.�" : ���"������%� �)�@ ���%� ������/ "������������ �� �������������%� ������������� "��% ���/ �������� �H������� ������������� ���"�<����� <�����/ ������������ ��� �������%� ���"����� @ �����������@ �,�������� "������� ���������/ ����� "�����% =��H��� = ���������> ����H���@ �>��H> ���� ����������= ��� �������>/ � = ��� ������� � �������������%� ������%� ��������@�

/#&�(#��.�'�" 5���� ����*��� : ��������������9 : "������ "��%������ "��H�H��� �������� ������� ����>/ �����"�> "��H ���� H��= ����/

Page 262: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

���"������ �� �������� ���/ ���"���� ������@ "���"��H����> �� ������" �������� ����%��� ����<���� �������/ ���" �� ���@ ��������@/ =���������< � ������ ����<���>�> ���������I�

/#&%/�$.� !"�(��"'!" : �� ������ ���%� ������ ��������� ����<���������/ �������������%�/ "������%� �� ����� "�������� "�����%�/ ���������� �� �������� ��� ������ <����@ ��"� �< ���� ���� ���@ ��� ����@"�������� ���%� "�<������� � �����<�� ���"������% &����������% ���%�

/#&%/�$.� �"�"��*�'�" : ��������@/ ������� @ �< ���� ������ "�<�������� ���� � ������ ������ �<������>/ ����@ �����@ ������� � ������H��� ���"������%� �����%� ,�����? ��������� � ������/ �������� �$ C&��������/ �� � �����%� �������/ ����������� ��� ����� � ��,����� ������ 5� ���9 �� ���� ����� � �������� "��H������� �$ C&��������

/#&# �R�2�)� 5���� ������ : �" ��������9 : ������� �������%� �< �������� �� ��� "�������� �������� �" ��������� ���"����� �������������"������� H���� ��������� � �����<�� ���"������% ���%�

/#'� �/���" 5���� ����������� : "���H���/ "�������� ������9 :�,������� ���������%� "���H���� �"� ���"���������� ������/ ���"���������� ����������� �� "���

/# 2%�2�)� 5���� �������� : ���������9 : � ������������ ���������)���T ����������� "�����"��/ ������/ ��H�����/ "����� ���"����� +� �������� : ��� ����@ ������@ ��H����@ �����������/ �������@�@ "��% @ ��� ���+�����/ "�<�)��� = �)���� ���� "��)�= �� ��� ������� ������)��� �������� �������� �>����� #��������'/ #����� ���'/ #������'�

/# :&�/�#�U�&�" : �������%/ ���� ,�������� ���� ,����H��� ��� ���� ������@ "��H ���> �� ����� �������� �����%� ;� �������% �� ��� ������������"��% �� �������� #������������ H�����'�

/# ���(�2�)� 5���� ������*���� : =��H��/ �������9 : ���� ��� "��H�"���������� �H ���"����� ���������� ������@ ������@ ������ ����������"��� ��� ���� ���)��� �� ���� � : "��� ��%� �����/ ������ "� �� ������������= �� ��%���� H���� "������ �����%�� �� ��%������ ��������� (��� ���� "�������� <���� ���� ����� ,���� ��� �"���������

/# .% 2�)� 5���� ���$����� � ��������/ �����������9 : ��<������� ��� ���H��% ���"������% ��������/ � ���������� ���"������������ ��������� ��� ������� ������� (����% � : ����� �H ���"�������@ ���%� ���@/ �������@ �����������"����������/ �������������������/ ������������&������� �� ������ ������������ � ��� �<����� �� ������� ������ �������%�� "������� ��/ ��������

Page 263: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

��� �� ������������ ������ ��� ��� ���"������%� &����������%� ���%������� ��� ��� ��� ���" �H����� � �����%/ ��������� ���@ ���"�������@�������@ 5"�������@/ ���������@/ "���@ �� "���9�

'�&�����R�2�)� 5���� �������� : �������9 : �������%� ����������� �� "��������� ������/ ���������/ ����� ���� "����������/ ��������� ��� ������ � ������� �����/ ���� ��� =������@/ �����%� ������%� ���������������%�� )��� H�����/ ��������%� �� �������%� ���������� ;���� ��<���� =������ ������������� �<�����

O�# �(�"� � � �8%'P 5�������%� ���%� "�����"��? #D ����� �� ������������ �< �> "��= ����������>'9 : FFF �( 8A �����"���� "����������/ �����������/ ��� �% ���� ���� �������� � ����� ������ �� ������ �< �> "���>���> ���� �������� ��� "���� ����������

��(!*!&�" : ���"������%� &����������%� ���%� �����/ ��������H������� �%� ��������� ���"������ �� ���� �����@ "�������� "������ ���������I �����>�> ���> ���� �H������� �H ��� ����� �H ���,����� H���@� ����" ���� ����� �������� &����������%� ���%� �������

��/��" 5���� ���� : ��������/ �����������9 : ������ ���"������% ��������/� ���������� ��� ���/ �������"�� "� �����/ �"������ �� ��� ���������������� 4BB� �� "������� % "�� ���������@ �������@ �%� <�� ��� ����@�"��� �� ������ �� ���� ��� : $��"�������� ��������@/ ���������@ �� �����)����@ ����@ "����/ $��"�������� "�������@ �� "�������@ ����@ "�����

����:�.�'�" 5"����� � � : ������"����� "���H��/ ��,��9 : "����������� ���"������%� �������� 5�� ��� ����@9 ����� ������H���� "������������� �������%� �� ���"������%� �� ���+������ = �����@ ����@ �����������/ "���N����� �������� �������� ����� "����"��/ ���" �N��N�����/�� �� ���������

�����R� �" 5"����� �����9 : �����/ ��������H��� ���������� �< �����%���%� �����I �� �"�����������I �� ���+���@ �������@ ������@ ���%���"��H� �<����� �� �������@ �<��@ ��������������� ����������� � �������� �����������/ �� � �� �������� "���������� �������� "� ��������>�� ��� �����+������ ���� �������%� =���������� 4B�6 �� F� L� �� �����������/ 4B3B �� ����� ���������� �� �@ "�"������������ "�����������

��%2%8% ��" 5���� ��������: ������� "��H����9 : ���"������%� ���%�� ����� ���� ���"�������@ �������@ �������� �"������ �)��� �� ��%� � ��� �)�� "����������� "���+�<�� �� ���%���� ����� ����� �H��� ������/�� � �� �������� ���"������%� ���%� "�����"�� �� �������

Page 264: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

���'��:�2�% : ������H��� ���%� �������/ "�<��<��� ��H������� #�H "����� �����'� ���������� F �( 3B �� FF �( 7� �����"������/ ="��� ���������� ������/ "���������� ������� ��������@ "�<������/ "������ ����������������� N���� ������/ ������ ���� ��2��# ��������� =�����@�

���"�)� *�'�" : �����/ ������ �������% "���H��� ���� �������> "��"��<���� "�������� ��� ���������> ���"������I ��� ��H��I ������=� ��������� ������� H���� ��� �)�� �������%�/ ������ ��������� �������� �> ������=���� �> "�����H������/ ������ �"���H������ ������������ "��"�<���� �> "���������� � ��� �)�� ��������� ������= ����,��������/ "�����������/ "�������� ���� "�����H��� "������� ��� "�������>�

��#�#/#&�" 5 �� ���������� : "������� ��"��9 : ���"�������@ "���������@ ���� ���,�����@ �������@ �����/ �������� ���"������%� �������� ����>� 1�<���� H�� ������� ���������� "������ "�� �������@/ ���" "�� �������/ ������� �������� �H ����� "�������� ���� "�"������/ "���������

����:�/�.�'�" 5���� ��������� : ���%���9 : ���H������@�@ ���������%�����<��� ����������@ �����/ ������ "����������� �������%� = �����@ ������@"�����H��� ���"������% ��������� ��"������ ����,��������� ��� ����� ���������/ �� �����%� ��������� � ���I ������� ���� ��� *�"������� -�����J ���@/ ���� �)�� ����,������� ������� *�"������� ���"������%� ��������� �%� �������%� ���@ ��������� �� "�������/ �%� ���������� ��������% > �� ������� �% �/ �%� �<����� ��������@ �������@�@ "��% @ �������)�@ H���� ����������/ �������� "��)�<�� �� ������� ���������������� �������� �� "���

�%/.�R�2�)� 5���� ��D������� : �����������9 : "����������/ ���� �����������@ �� �� ���+����@ ����� �� �� ����� "�%����� ���� �������� ������������� ���"��������� ����<��� ������ ������ �������� ����������� �>��� ����/ ����<�� ���� = �� ��%������ �������%� "������� ���������%� <�������= �� ��� "��"����� ��� D���%�> �� �"�"������ ����I � �����<�����"������% ���%�

�%R#&��2�)� 5���� ��������� : �"�������9 : ���"������%� ���,��������� ���"������%� ���"�����������%� �� ���+������ "������@ �"�����@/ ����� "�"������ ��� ������������ "��)�<��/ �)H��� �� �� �$ C&�����> ������ H��� �� ���+������ ���%� "������ "������� -$ � �� ��� ��������

"�.��'� !�8%�/�$.�2�)� : ���������� N������ 5�����9 ��"���� ������������ �%� ����� ���� �� ���"�����/ ����� ��� �)�����/ ��� H������� �)�@ ������� ��/ �������/ "���+�<���/ �������� �N���� ���������

Page 265: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

"�"� ��/� � ��"�'%2Q� �R'�" : ��������H��� ��������� ��&���+���/����� �<������� H������/ ������ H�� ��&���+��� =��������� ���� "������� ��� "������������/ ����������>�

"�"�����'�" : ��������@ ��������� ��������� ������ � ��������������������/ ������ "�"������ �������� ����,������� "����)��� $��"�������%� &����������%� ���%� ����� � ���" �����������@ H���@/ �� ������������ �������%���/ �������� �%� ����������@ +��@ ���� ������@/ �%� ����������+���@ +��@/ �%� ���� �����@ ���������� �� ����������/ �%����� �������@ �"���������� �� ������ �����������

"�.%�% ��%��" 5"����� ���$������� : ���H��������� ����<��9 : �������%��"�����������%/ ���� ���% ���������H��� �������� ������ �� �<����� ��������� � ������ : H���������%� ���"������%� ���%� �� ���"�������@ ��������@ "� �������� "�����"��/ =���������� �$ C&������� �� ������ ���"����������� �������

U�&��"�"�/���" : ����� ��%� �����/ ������������� ��� ����� ���� �����/���" "��H�� @ "�������@ �����@ : ����������@ �����@ ��������@/ �����������@ ���/ �� ������@ ������������@ ��������@/ ����������@ --*- :,����� �/ "�����%�I� "� ������� "��������� ���� �� "������ I� <�� �� ��������+�� ������� �� --*-/ ���" ����@ "���@ ���� "��������/ ���������/����� ����/ �������/ ��,��������� �� ����� �������

��������� �"� �%�"� �"� "�()%/��U/�'�"�: �%����� ���%�� ���"����������� �� "��� �� �� �%����� ���� H��� ���� "���H����� ���"����������H�������

�%���#�� !�)E�� : �)��� ������/ ����� "�� ������ �� �< "������%� ��������%� ������ �����@/ ���� ��� H��� �������%� ���������� ����� �� "� �� ���"�������%� ���%� ����������� "�������� ��� ����������� (������ ��������% ���� ���I ��������� � "���=/ � �����= ���" 4� �)�����@� ������� ���� 4� �)�����@ "����� ������� ��� �������

�%���#�� �"� .�% ��"�'�" : ���"�������� "�����"��/ �������������/ ����������%� �% � ���� �������� "�������� �% > �"�<���@ ���@ ��������@����������/ "������%� �"�����������%� ���� ����� ���� � / ���" �� ��������%� ��������>/ "�������� �����

���&�.�'�" 5��� �� �� ���� : ������9 : ���@ �H������� ������� ���@ ������������ ������� �<�������� ��� �> ������������I� � ������ �"�����)� ������/ ���� ���"������/ ���������� �� ����� ��&���%� "�����%�� D��������� ���������= � �)�>/ ���� �H������ ������ ���� "�������� �)�@

Page 266: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

����� ������ ������ S "����H�@ �H������ ���� ���"�� ������� D������������������= � �)�>/ ���� ���"�� ������ &������������� ���� �������� ������ "�����"��

��#:!)�" 5 �� ������ W "� ��%� "��������9 : ����� ���� ���� "���H������� ��"��������� "������ �%������/ ���� ��&���� �� ����� ����������%� �����%�/ =,������� ��� ������������ ���"���������� ����������� � ����� "�������� ���� ��������� �������� ��� ���H�������� �������� ������ �� ��� "� ��/ ��� �= �"<�)�� �"���������� D"��������� � ���������� =�<�� ��=�

�&��'���'�" 5���� �������� : "���������9 : ���"������%� ���%� ��������� �� <��<�� ����� �������%� ����� H����� "����H��� ��� ���H��������������/ ����� �=����<��� ����� �������� "�������� ��� ������"������ "������/ "���+�<���/ ���� >/ �"�������� �� ��� ���������� "��H �������I "�������� �������> �% > "��H������� �$ C&������� �����"������%� ���%� "�����"��� �� �������� (��� ��� � ��� �)�� "�����H��� "��H������ ������ ��������/ ����������� ���%�� ������/ ����)�@ �H�� �� �������� � ������ "���������

.�&"�$(!�*&#(!)� : ������� �������%/ ����/ ������� ���,����� H�����/ ������ "� ���> �� ����� &�����������@ ����@ ��������� �������I ������������� ����� H���� ��������� � "�"������ ����� �� ������� ���� �������@�� ��������@ ������@ ����@ ���������/ �@ �"�)"����� �>�� �� ���"������ ����������/ ����� ����)��� ������@ �����@ �"��� �� "�<������/ "�������� ����� ������H��� "����� ��� � ����> ����� �@ ��"���������/ ����������� �� ����� "��������/ �� �� ����� ����� �������% ��� ��@��� �������� �H���H��� ���"������%� �� ���+������ ��������� ��� ��<��� H���,�������� ������ $*((�

.�8��"�.� 8% $" : �������� �������%�/ ��������� �)��� "�������/ ����������� ��������� ������ �� ������ �������/ ������ ������ "��%� �����������%� �)��� �H����%� �������� �� �� ������� =�������� � : ��� ��������/ ������ = �������� "��I ��� ��������%� �)��� ��+��%� �������/ ��� �������� ���������� = �)�> ���������� �)�@ ����@ ���@ ��H���/ �� "������ ���<������ (��H�@ ����@ �������/ �"%�/ <��� �� ���� ������ ���������

Page 267: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

������K�

������������ ����8#/�'% ���S2Q�# #&#*� %��.��/�T

4� 487A �� ����<���� ���������� �%� �)�@ ���� ^^ ������� ������� �,F����������� ��c 5������ : ��F�9� 4�54B�69 "������ : �� 8B:B��

�� 48A3 �� ����� ��������� �%� ��<���@�@ �� �� ���@ "��%��� ����������� ������� "� ������ ^^ 4�B C���������� $���� -��� 2A4�

�� 48A8 �� ������ � ���������� �%� �"�� ����@�@ �� "�� ��@�@����@ ��������� �<�������� ^^���������������� ��������������������������������������������������������� ���� � !"##$ �% "&&�"&'()*+,-.�%�*/�����������0

3� 48BB �� L� �� ���������� �%� �� ��� ����������@ �� ����"�������@����@ ���������� ^^ %�*/��� �������� � ����� ��������

7� 48BB �� L� �� ���������� �%� �������@/ �������@ �������I "�������= ������� �������>���� ��<�� �� �� ������ �� �����/ ����������� ^^ �������*�����-�*��1����������2����� ����������������������

A� 4B�6 �� L� �� ����������? 49 #1%� ���"�������@ �����%���@ �������� �"������'T �9 #1%� �% �� ��������� �H�H���� "� �� �������������������� =��"��� ������ ����@ ��������'T 29 #1%� ���� �����@ "����<���'T 39 #1%� �������� ���� =������@ �� "�"����@'T 79 #1%� �������@��������@ �� ����@ ����@ �� "��� @ �������� ���'T A9 #1%� "��H������"������ ����@ "���%��� ���� ������� "��%���'T 69 #1%� "������ ����@"������� ���������'T 89 #1%� ����������@ ����������@ "���������@ ����@ �%����'T B9 #1%� �)�@ "��% @ ������������ ���� ���'T 4�9 #1%�48A3 �� ����� ���������� "���@ �)��� ��� �������T 449 #1%� �������@ �"�������@ "������������ �< ������ ��� �)�@ ��� �"��������'T4�9 #1%� ���"�������� "��+@ ����� =��� ���'T 429 #1%� �������@ ���������@ ����@ �� "��� @ �)��� ���'� 439 1��������� �%� �������@ �� �"�� �����@�@ ��<�� @ �H ��� ������@ �%���� �<�������� ^^ ����������� ���� �� �������� ����������: M�/ 4B76� :$� 2� : C� 2B:474�

Page 268: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

6� 4B�B �� ������� ���������� �%� �)�@ ���� ���%� ^^���������*�����-�*��1����������2����� � !"#$& �3 4 �% "$"�"5"

8� 4B�2 �� O�� ���� ����� �������%� 5"�������9 ���%�*/����������� � ����� ��������

���������������� "��������� �%� �������@�@/ ������ @ �� ������@���@�� �� !�!�� ��������� ���� ���� ����� ����@ �<��������� ��%�6*/��� �������� � % "'5�"'&

4�� 4B�8 �� J������ �������� �%� ���������� ��� ���� ���" �����������%� "�������� "�����%� ^^ B3 �D$- 5$���@ ->��� �� �������@ ������976 54B�B9�

44� 4B�B �� ����� ��������� �%� ��<���@�@ �� �� ���@ "��%���"� ������ ���������� ������� �� (�������� �%� � ��� �� ���� ����������� ^^ 448 �D$- 2�2�

4�� 4B2A �� ������� "��������� �%� "���������� ���� ����� ���������@ 5"����� "�� 4B2� �� ������� �������� �%� "���������� ��������� ��������@9 ^^ 462 �D$- 272�

42� ��� ����@ $���@ C&������ 54B37��9 ^^ �������%� <����� 5������ :����9� : ����� : D�� 47:776�

43� 4B37 �� $��"�������� ���� ��������� �������"� ^^ ��������*�����-�*����2����� � !7888 �% '8"�'85

47� 4B36 �� $����� �������� �� F������ ^^���������*��� ��-�* ����2����� � !7888 �% &'4�&'#

4A� 4B38 �� ����� ��������� �%� ���� �<������� ������ ������������� �� ������� �< �= ^^ ���� : ����� : D�� �2:877�

46� 4B38 �� ��������% <�� ��� ����@ ���������� ^^ ��� ��� ���%�?$��"�������@ �������@ �������� 5������ : ��� ��� ���%�9� : ��/ 4BB4�: �� 4�:4B�

48� 4B3B �� ����� ���������� �%� ���� ���@ �"��� ��? (��������� 5F9 �%� ��<���@�@ �� �� ���@ "��%��� ���������� ������� "� �������T (�������� 5FF9 �%� ��<���@�@/ �� ����@�@ �� ��I������@�@ ��������@�@ "��% @ ����@ �)��� "��%��� "� ������T (�������� 5FFF9 �%� � ���� �� ���� ����������T (�������� 5F�9 �%� ������@ �"��� �� ���� ��� ��H�@ ��������@ "�"������ "���������? ���������� 5F9 �%� ���"�������@ ��������@ ���,����@ �� ���������� 5FF9 �%� ����"�������@ �������@ ���@�"��� �� ^^ ���� : ����� : D�� A2:4B�3�

Page 269: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

4B� 4B7� �� K���"�� <�� ��� ����@ �� "� �������@ ������@ �"��� ����������� ^^ ���� : 4BB7� : D�� 3�:B86�

��� 4B73 �� L� �� ����)��� ������@ �"��� �� �������� ���,�������� ��������� �� ��� F ���������� ^^ ���� : 4BB8� : D�� 4�� : �8�3T FF���������� ^^ ���� : ����� : D�� 42:368�

�4� 4B76 �� K���"�� ��������� �%� ������������ ^^ ���� : 4B77� : D��23:84B�

��� 4B78 �� ����� ��������� �%� ���������� �)��� ̂ ^ ��K� 7� 54B789�: �� 823�

�2� 4BA2 �� -������� �%� ������������ ����� ������@ �<�������������,���/ ������%� ���%� �� "� ������� ^^ ��������*�����-�*����2����� � �� ����������!�!��!���

�3� 4BAA �� $��"�������� ��������@/ ���������@ �� ����)����@ ����@"����� ^^ ��� ��� ���%�� : ��/ 4BB4� : �� 4B:24�

�7� 4BAA �� $��"�������� "�������@ �� "�������@ ����@ "����� ^^ ���� ��� ���%�� : ��/ 4BB4� : �� 24:78�

�A� 4BA6 �� -������� �%� ��������@ ������ "�����"@ ������� �� ���������������I ���I/ =�������� M%���= �� ����� ��� ��� �)��� ̂ ^ �������*�����-�*����2����� � !7888 �% $95�$9#

�6� 4BA6 �� �$ � ���������� �%� ���������� "�� ������� ^^ ���� ��� ���%�� : ��/ 4BB4� : �� �33:�3A�

�8� 4BA8 �� -������� �%� ������������ ����� �"�������� ̂ ^��������*�����-�*����2����� �7888 �% 5$'�55"

�B� 4BA8 �� (�������� �%� ������ ������ �������� �< ���� ������������� �� ������������ <����H����� ^^ ���� : ����� D�� �2:87A�

2�� 4BAB �� ����� ��������� �%� ���"�������@ �������@ ���%� ^^ ����: ����� : D��42:38��

24� 4BAB �� ������� <�� ��� ����@ ��������� ^^ ��� ��� ���%��* ������@ ���"�������@ �������@ ��������� : ��/ 4BB2� : �� 476:488�

2�� 4B6� �� �$ � ���������� �%� ���"������%� ���%� "�����"@/ ���������@ ���� �H��� ��������� �� ��������������> ���" ��������@ "� ����� ����@ $���@ C&�����> ^^ ��������*�����-�*����2����� � !7888 �% "&�74

22� 4B6� �� (�������� �%� ����� �� ����%�� �������@ �< ������ ^^��������*�����-�*����2����� � !7888 �% 4$5�4$#

Page 270: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

23� 4B64 �� -������� �%� �������� ���������� ����������= ����>�� ���@ �)H�@ ������� ��������� ������ �)�@ �� �������@ �� � ���@ ��%� ^^ �������*�����-�*����2����� � !7888 �% 557�559

27� 4B6� �� (�������� �%� ��������� ���@ �� �������@ ����@ �)����/ ������ �� ��� ����� �<�������� �� �@ ����������� ^^ ���� : 4BB6� :D�� 7B:426��

2A� 4B6� �� --*- �� ��� �������� �%� "��H������%� ������ ������@ �"�������@ ^^� �������*�����-�*����2����� � 7888 �% 5$7�5$$

26� 4B62 �� (�������� �%� �"���&��� ����������� �<�������� ��������� �< �= ^^ ��� ��� ���%�� : ��/ 4BB4� : �� 62:8��

28� 4B63 �� �$ � �+�������� D�� 2243 5GGFG9# � ������ �"���%<�����' ^^ ��F� AB 54B679�

2B� 4B67 �� L������� "��������� �%� ��� ��� �� ���������������K���"�� J�� ������� ����� ^^ ��������*�����-�*����2����� � !7888 �% 79�4"

3�� 4B6A �� (�������� �%� �"������ ������ �)�@ ��������� ����� �� �� ������ "��H�H���� �������� �<�������� ^^ ���� : ����� :D�� 3� : 43A8�

34� 4B8� �� ��� ����@ $���@ ��������� �%� ��� ����@ ="�������@ �����@/ ���� ��� �)�� "���� <����������� ���� ����� ������������/ ���������� �<�������� ���� �"�������� �� H��� (��������� "�"������ "����������? ���������� 5F9 �%� ��"������@ �����@T ���������� 5FF9 �%� ����@/ ���@:�">��@ �� ���@ =����@ ��������� �<�������� ���� �"��������T���������� 5FFF9 �%� "�� ��@�@ ����@ ��������� �"�������� �� �<���������T ���������� 5F�9 �%� �"��������@ ��+����@ ����@ ^^ ���� : 4BB8� :D�� 82:�24��

3�� 4B84 �� �,����� <�� ��� �� ����@ ����@ �&������ ^^ ��� ������%�? * ������@ ���"�������@ �������@ ��������� : ��/ 4BB2� : ���44:�2��

32� 4B8� �� �)�@ ���%� ��������� ^^ F����������� � �� M�������5������ : F�M9 �4 54B8�9� : �� 4�A4�

33� 4B83 �� �$ � ��������� "��H ��������> �� �����= <����@/ ��<����H�> �� <������= � �= �� ������> ^^ ��� ��� ���%�� : ��/ 4BB4� :�� 4AB:483�

Page 271: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

37� 4B8B �� �$ � ��������� �%� ����� �� �������@ ��������/ "�����������/ ,���������� �� �"������ ^^�:������;<��2�������*�����-�* � !"##& �% '"7�'"'

3A� 4BB2 �� (�������� �%� �&����� ����� �)����/ ������/ ���"���� �� "���������� �<�������� �� �� ����������� ^^ ���� : 4BB8� : D��27:B27�

36� 4BB2 ��$��"�������� ��������� �� ��������� �������� ̂ ^ F�M 2� 54BB29�: �� 44B��

38� 4BB2 �� *������ E�������� �� ��� ����@ ������� �������@ ��������� �%� ������� ����� ���@ "�����@�@ ����@ ����<����� �� �"�������� ^^���������*�����-�*����2����� � !7888 �% 5&8�5&"

3B� 4BB3 �� $��"�������� ����<������� ���������� *������ ^^ F�M 2254BB39� : �� 4A���

7�� $��"������% ���%/ ������� ���������� ���,������� �)��� 54BB3�� -�� *�� �������9 ^^ �������������� � !"##$ �% '4�"74

74� K� ��� ������� �%� "�������@ ������@ ��� ��� ��"��@� K-JO����� 4BB3 �� ����������

7�� 4BBA �� ���������� �����������@ ������@ �<�������� ��������^^ ���� : 4BBB� : D�� 4��:�8B3�

72� 4BB6 �� (�������� �%� "��H"%�����@ ���@ ���������/ ���"���/ ������ �� "������� �<�������� �� �%� �@ ����������� �����������*�����-�*����2����� � !7888 �% 5##�&85

73� 4BB8 �� $��"�������� ����<������ ����� *���� �������� ^^ 0D���� �^C�� E 482^B 46 ���� �BB8�

77� ��� ����@ $���@ �� ������� *�"������� ���������%� ���"����������������� �%� ���������� ��� ����@ $���@ ��������%� "��� ���������� ^^ ���� : ���4� : D�� 4�4:2A���

Page 272: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

������%��.#"��%"��(&�/#"� #�'� �����/���

7A� (����������� ^^ ���� : 4BB�� : D�� 22:4�43 5�� 4BBA �� "���������9�76� J���<������� ������� 5�� �%������� "��������� �� "�"�����

����9� : ��/ 4BB3�78� D��������@�@ ����)��� ������@ �"��� �� =�������� ^^ ���� :

4BB7� : D�� 2:26�7B� (�������@�@ ����)��� ������@ �"��� �� =�������� ̂ ^ ���� : 4BBA�

: D�� 43:27��A�� ����������� "������ @ �����@ "��<�)��� =�������� ^^ ���� : 4BBA�

: D�� 3A:444A�A4� D����������� ��� ��� "� ����@ =�������� ^^ ���� : 4BB6� : D�� �:4A�A�� C&����� ����� �<�������� =�������� ^^ ���� : 4BB8� : D�� B�:�38��A2� C������%� ��� �� =�������� ^^ ���� : 4BB8� : D�� 447:2�2��A3� (�������%� ������%� �������� ^^ ���� : 4BBB� : D�� 74:4A27�A7� $��"�������@ �������@ =�������� ^^ ���� : 4BBB� : D�� A�:4B38�AA� �������%� �� �������� "����"��@ =�������� ^^ ���� : 4BBB� : D��

4�7:2�4B�A6� (��� "��%��� =�������� ^^ ���� : ����� : D�� 7�:438��A8� ��������� ������ �� "���"��H����� � ������ =�������� ^^ ���� :

����� : D�� A3:4B�6�AB� J���<������� ������� ^^ ���� : ���� : D�� 8B:�634�6�� ������� *�������� (��<���� ���� ����/ *�������� (��<���� ��

*�������� ����%����� ������ �� "��������� =�������� ^^ ���� : �����: D�� 8B:�663�

64� $��"�������@ �"�����@/ ������@ "�����@ �� ���@ ������� ���������������� �� ���@ =�������� ^^ ���� : ����� : D�� 42:3A7�

6�� ������� @ ������� )��� �����@ � ����� ���������/ "�������������������%� 4BBA �6 2� �������� D�� B42 ^^ ���� : 4BBA� : D�� 67:484��

62� D������������� ����)��� �����%�/ ��������� ����)��� "���������� 5"����� "�� ���������%� 4BB8 �7 4B �������� D�� A4�9 ^^ ���� :4BB8� : D�� 3B:423��

63� ����@/ �������@ ���I = ���� �������@ ������>/ �� ���� �������@�"���������� �H ������� *�"������� ������/ "���������� ���������%� ���4�� �8 �������� D�� �2� ^^ ���� : ���4� : D�� ��:A72�

Page 273: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

�������%2��&�#)��&��%���E��

67� ��&���� M�/ M�����+�� �� ;���������%� ���"������%� ���%� =������� : ��/ �����

6A� J���<������ ���%� J������ ������ : ��/ ���4�66� J��� E� $��"������%� &����������%� ���%� ����% �� �����������

$*((� : 4BB2�68� E��� M����� D� �6:4� ����� �� �& 0-? 1"������� �, �&

����� : Q��&�/ 4B7A�6B� ���� L� �� F����������� L����������� ��c� �� "���������� :

L����/ 4BB2�8�� ������ L� 1 ��� J��� �� ���� 54A�79/ ���� FFF/ �&�"� F�/ d 48�84� ��+������� �� FH����� �� �������� ������� *�������� (��<����

���� ���� ��������� ����<��� : ��/ 4BB8�8�� ()��� �� ���������%� ���"������%� ���%� "�������� : ��/ 4B6��82� ()��� ��/ ��<������ M� $��"������%� ���%� �"�����<��� : ��/ 4B87�83� M����� E� L������� �� $& ��c �, Q�� ,�� ���� ,����� :

���/ 4B86�87� *��� C� $������� �� ����� ��� ��� ����@ �� &����������%� ���%�

������ "�������� �� ��� ��� "��% ���� : ��/ ���4�8A� *������ �� �� 1� C������ ������/ ���� F/ �&�"� F�/ ���� K����

���"���� : �����/ ��������/ 4BA3/ ���� FFF�86� -�&����� 1� 1� ��c���� �� �,� *�����+ �������

��� 4B3B ^^ -�&�+�����&� ��&����& ,�� ������������� *�&�� : 4BBA�88� -�&����� 1�/ $���� �� $& ��c� �, ���� C��,�����/ � �� :

���/ 4B84�8B� V���� � (��� ����������@ ���%��� ^^ $��%� M����� ������� : D��

27� : �����B�� $��"������% &����������% ���%� ��������� = ���������� $*((� :

�����B4� ����"���� �� $��"������% ���%? ������� ������ : ��/4BB8�B�� ����"���� ��/ ���������� F� $��"������%� &����������%� ���%� = ��

��������� ������� *�"�������� : ��/ �����B2� �������%� "� ������� $��"��������� ���������� $������ ������ :

(�/ 4BB6�

Page 274: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

��

#9 =��6����> �����������?�������2�������������������@@�������������2��������

���� �� !"##4 #$ :;��� = ���2������ ����� �����?���� AAA �

"##$ �#��B����C ����������� ���� D������E F���G � !

7888 �$��H����> I�1��������������2������������2��������

����� � !"##9

Page 275: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

���

Page 276: TARPTAUTINĖ HUMANITARINĖ TEISĖ

������������� ���������������������� ���

9�����$�������H� %��

������������������������� ����� ��� �����

������������������������������������������� �����!"���!������#���!

$%%$ %& '(� )���*�� $%%�+*���� �� $',��#����������������� �����

�������� ���� ����� ���- .�� �� &�-�)/$%&&������

�����������0������������1���������0���2��-)�����3 �� $4-�)/$%%'������