นกแอนกนรง(swiftlet) ทองคำ ข วแหงเอเชย white gold of Asia                            เรองราวทจะกลาวถงตอไปน ถอไดวาเปนเรองหนงทเปนปมปรศนาคาใจของหลายผ        คนทมความอยากรเรองเกยวกบ "รงนกแอน” (Edible-nest Swiftlet) หรอทชาวตะวนตก เรยกกนวา “White Gold” หรอแปลเปนไทยวา “ทองคำาขาว” ทงนอาจเปนวาฝรงเรยกเพอประชดประชนชาวเอเชยทตงราคาผลตภณฑทไดจากนำาลายของนกจนแพงลบลว ของแพงยอมเปนจดสนใจของใครหลายคน และทจะหลกเลยงไมไดกคอคำาถามทวา แลวนกแอนพวกนมชวตอยทไหน หรออยกนอยางไร? อกคำาถามหนงทนาจะหาคำาตอบกคอเมอรงมนมราคาแพงนก จรงๆ แลวมนมลคาเทาใดกนแน และเมอมนแพง ทำาไมประเทศไทยไมเพาะเลยงและขายรงมนเสยเลย และคำาถามอนๆ ทดจะหาคำาตอบไดยากยง มารวมกนหาคำาตอบเหลานดวยกนเถอะ

                  สงแรกคอตองทำาความเขาใจกอนวา นกน งแอน (Swallows) และนกแอน (Swiftlets) ในแงทางวชาการนน มคว มแตกต งกนโดยสนเชงทงอปนสยและลกษณะภ ยนอก จนนกอนกรมวธ นไดจดแยกเอ ไวคนละอนดบ (Order) โดยมขอสงเกตบ งประก รถงคว มแตกต งของนกสองกลมนคอ นกน งแอน(Swallows) เปนนกมปกแตละข งย วและกว งแผออกเปนรปส มเหลยม ไมเรยวแหลม มนสยชอบเก ะต มส ยไฟฟ เปนฝงขน ดใหญ และทพวกเร พบคนเคยกนกคอ นกน งแอนบ น (Barn Swallow) ทม ชมนมรวมตวทถนนสลมในกรงเทพชวงฤดหน วของทกป โดยทวไปนกน งแอนส ม รถพบเหนไดบอยทงในเมองใหญ ต มทองไรทองน นกกลมนสร งรงบรเวณหน ผ หรอต มบ นเรอนดวยดนโคลนผสมกบเศษพช ดงนน จนถงบดนยงไมมร ยง นว   มนษยคนใดนำ รงของนกน งแอนม ปรงเปนอ ห ร…!

                   สวน นกแอน (Swiftlets) ทจะกลาวถงเปน พระเอก“ ” ของเรองนน เปนนกทมขนาดลำาตวเลกกวาปกแตละขางยาวเรยวแหลมไมแผกวางเปนสามเหลยม บนไดรวดเรวกวา หากสงเกตดๆ กจะพบวานกกลมนกระพอปกทงสองขางไมพรอมกน เปนวงศาคณาญาตใกลๆ กนกบนกฮมมงเบรดในทวปอเมรกาใต โดยธรรมชาตไดออกแบบใหนกพวกนมขาขนาดเลก และนำาหนกเบามากเพอจะไดปราดเปรยวเวลาบน และสวนนวตนของนกกลมนกมแค 3 นวทชไปขางหนาทงหมด ไมมนวทชไปขางหลง ดงนน ทเราไมพบเหนนกกลมนเกาะตามสายไฟฟาหรอตนไมจงเปนเพราะมนไมมน วตนหลงสำาหรบเกาะยดนนเอง นกในกลมนทงหมดสรางรงแปะตดตามผนงถำาและสงกอสรางตางๆ โดยทกชนดใชนำาลายของตวเองเปนตวเชอมรงยดตดกบวสดอน และมบางชนดทใชนำาลายของตวเองเพยงอยางเดยว รงของนกกลมนเองทมนษยนำามาบรโภคมาเปนเวลาชานาน

             หากจะยอนอดตดประวตความเปนมาของการนยมบรโภครงนก แมไมบอกทกคนกคงเดาถกวาคอเรมจากชนชาตจน ซงนยมกนมาเปนเวลานานมากและการบรโภคไดเฟ องฟมากในสมยราชวงศหมง ชาวจนนนม คว มเชอกนว รงของนกแอนมสรรพคณในแง

ต งๆ ในก รรกษ โรค หรอเปนย อ ยวฒนะ ดวยคว มเชอในสรรพคณเหล นเอง จงกอใหเกดก รค ข ยรงนกแอนบนโลกนขน เท ทมก รจดบนทกเปนล ยลกษณอกษรของพอค ช วยโรปพบว มม น นกว 400 ปแลว จงไมน สงสยว เหตใด นกแอนกนรง จงไดสญห ยหรอไมสร งรงตอในหล ยประเทศอนไดแก อนเดย ศรลงก และฟลปปนส รวมทงตอนใตของประเทศจน

อยางไรกตาม โชคดทวาประเทศไทยนนถงแมมหลกฐานชดเจนวามกจการคาขายรงนกแอนตงแตสมยแผนดนกรงศรอยธยาตอนกลางเรอยมาจนถงปจจบน นกแอนกนรงกยงคงอาศยอยในแผนดนไทย ดงจะเหนไดจากสถตตวเลขการสงออกรงนกแอนจากประเทศไทยไปยงเกาะฮองกงในชวง 10 ปทผานมามปรมาณถง 7,000 กโลกรมตอป!

จ กร ยง นจำ นวนสม ชกของนกแอนกนรงในสกล Collocalia จำ นวน 14 ชนด พบว ทกชนดมถนก รกระจ ยสวนใหญอยในภมภ คเอเซยตะวนออกเฉยงใต สำ หรบในประเทศไทยจะขอกล วเฉพ ะนกแอนกนรง 3 ชนดคอ

นกแอนกนรง (Collocalia fuciphaga, Gmelin)

นกแอนกนรงตะโพกข ว (C. germanni, Oustalet)

นกแอนห งสเหลยม (C. maxima, Hume)

ปจจบนยงเปนทสบสนกนวานกแอนกนรงทพบในประเทศไทยเปนชนดไหนกนแน ระหวางนกแอนกนรง และแอนกนรงตะโพกขาว หรอพบทงสองชนดเลย ทงนขนอยกบวาจะยดถอตำาราจากปรมาจารยสำานกไหน อยางไรกตามรงของนกทงสองชนดนทำาจากนำาลายลวนๆ ไมมสงอนมาเจอปน สของรงจงมสขาวถงสแดง เปนทนยมคาขายกนและมราคาสงมาก ในทนจะขอเรยกนกสองชนดนวา นกแอนรงข ว“ ” สวนนกแอนหางสเหลยมนน มขนาดลำาตวใหญกวาสองชนดนนเลกนอย แลวสรางรงดวยนำาลายผสมกบขนของตวเอง รงจงออกมาเปนสดำาสนท ขอเรยกนกชนดนวา นกแอนรงดำ “ ” นาประหลาดใจทวาในหลายๆ ทองทมกพบนกทงสองชนดนอาศยหากน และสรางรงบรเวณพนทเดยวกน  รเข รเร ..รบรอยครงชนะรอยครง”

 

ส ม รถพบทงรงของ "นกแอนรงดำ " และ "นกแอนรงข ว" ได

 

 

                                                     

 

 

 

แตกอนทจะเดนหนาเลาถงเรองราวรายละเอยดการศกษาวจยตางๆ ของนกแอนกนรงในประเทศไทย ตองเขาใจกอนวา การศกษาวจยพฒนา “ทองคำาขาว” ของเราทไดจากนกแอนกนรง ตองเรมจากการทบทวนเอกสารทบนทกไวทงหมดทงในประเทศ และตางประเทศ เพอจะไดทราบวาชาตอนๆ เขาคดและทำาเรองนกนถงไหนอยางไรบาง หรอดงท คมภรซนว“ ” กลาวไววา รเขารเรา รบรอยครงชนะรอยครง“ … !”

จากเอกสารพบวาในพ.ศ. 2539 นกวทยาศาสตรจากประเทศองกฤษและอนโดนเซยไดรวบรวมเอกสารทางวทยาศาสตรทเขยนเกยวของกบนกแอนกนรงตงแตอดตจนปจจบนไว

แลว แตเหนแลวกตองถอนใจเฮอกใหญ เพราะมจำานวนทงสนมากกวา 1,500 เรอง โดยเรมมรายงานตงแตป พ.ศ. 2174 หรอประมาณ 370 ปลวงมาแลว จากเอกสารทงหมดน มเรองทกลาวถงประเทศไทยไมถง 10 เรองดวยซำา ซงพอจะคาดการณไดวานกกลมนมความสำาคญตอประเทศในแถบภมภาคนเปนอยางมาก จงไดมงานวจยกนมากมาย ขอเรยบเรยงมาเลาสกนฟงพอเปนสงเขปดงน

โดยธรรมชาตของนกกลมนมลกษณะพเศษกวานกชนดอนคอสามารถสงคลนเสยงความถสง (Echolocation) เพอใชคนหาทศทางในทมดสนทไดเชนเดยวกบคางคาวกนแมลง (Insectivore bat) เปนนกทมนสยการหาอาหารโดยการบนแลวใชปากโฉบจบแมลงกลางอากาศ มการศกษาถงชนดและจำานวนของแมลงทเปนอาหารของนกแอนกนรงบรเวณถำาทอยบนเกาะบอรเนยวของประเทศมาเลเซยโดยการผากระเพาะอาหารของนก พบวามแมลงอยในกระเพาะอาหาร มนำาหนก 1-2 กรม และนบจำานวนตวไดอยระหวาง 27-232 ตว เมอคำานวณกลบไปสจำานวนประชากรนกทงหมดทมอยพบวา นกในถำานแหงเดยวชวยกำาจดแมลงประมาณปละ 5,000 กโลกรม (5 ตน) หรอนกในถำานกนแมลงวนละประมาณ 100,000,000 ตว (รอยลานตว) โดยพบวาแมลงทเปนอาหารอยในกลมมดทมปก 60 % กลมปลวกมปก 27 % และแมลงอนๆ เชนดวงปกแขง มวน เพลยและแมลงวนอก 13 %

นกกลมนสวนใหญมฤดสรางรงในชวงฤดรอนระหวางเดอนกมภาพนธถงเดอนเมษายน แตกมรายงานหลายชนทระบวานกกลมนสามารถสรางรงวางไขไดตลอดทงป พสจนไดโดยมการศกษาถงอวยวะทผลตวสดสรางรง พบวาเปน เจาตอมนำ ล ย (saliva glands) ทอยบรเวณคางของนกนเอง การศกษาตอมาพบวาตอมนจะพฒนาจนโตในระหวางเดอนธนวาคมถงเดอนมถนายน แลวจะไมพบตอมนำาลายนเลยในชวงเดอนกรกฎาคมและสงหาคม นก 2 ชนดนใชเวลาสรางรงประมาณ 30-55 วน วางไขครงละ 2 ฟอง รายงานทกฉบบกลาวตรงกนหมดวา นกชนดนมความสามารถในการสรางรงทดแทน (Re-nest) ไดทกครงเมอรงถกทำาลายหรอเกบไปกอนโดยมเงอนไขวาตองเกบกอนทจะมการวางไขของนก โดยทวไปหลายประเทศจงกำาหนดใหเกบรงนกไดปละ 2-6 ครงตอหนงฤดกาล โดยนกจะใชเวลาฟกไขอยระหวาง 20-30 วน และใชเวลาเลยงดลกออนอยระหวาง 40-60 วน

ทงหมดนเปนขอมลคราวๆ แตเมอไปดเอกสารอกหนงกองกตองตกใจเปนครงทสอง เพราะเปนเอกสารเรองการทำาฟารมนกแอนกนรงในประเทศอนโดนเซย (The Farming of Edible Sweftlets in Indonesia) การทำาฟารมนกในประเทศนหมายถงการปลกบานทงไวใหนกมาทำารงในบานแลวคนกเขาไปเกบรงมาขาย ในเอกสารนนระบวาเรมมแนวความคดทจะพฒนาการทำาฟารมในลกษณะนมาตงแต ปค.ศ.1950 แตมาประสบความสำาเรจจรงจงหลงค.ศ. 1990 จนมตวเลขจำานวนนกทอยในฟารมมากกวา 40 ลานตว จงไมนาแปลกใจวาจากตวเลขการนำาเขารงนกแอนของเกาะฮองกงเพยงเกาะเดยวประมาณปละ 160,000 กโลกรม เปนรงนกจากประเทศอนโดนเซยถงประมาณ 70,000 กโลกรมและจากประเทศไทยเพยง 7,000 กโลกรม สำาหรบราคาทซอขายกนทเกาะฮองกงในเมอ 5 ปทแลว พบวามราคาอยระหวางกโลกรมละ 2,620 – 4,060 ดอลลารสหรฐ หรอประมาณ 100,000–180,000 บาทตอกโลกรม! ถาหากใหลองเดาราคารงนกแอนในทองตลาด

ของประเทศไทยกคงจะพอเดาๆไดวาราคาตำาสด กนาไมควรจะตำากวา 50,000 บาทตอกโลกรม (จรงๆแลวไมมตวเลขทแนนอนเพราะขนอยกบคณภาพของรงดวย) แลวอยางนจะไมใหเรยกนำาลายนกวาทองคำาขาวไดอยางไร ปจจบนประเทศอนโดนเซยไดขยายการผลตและตงเปนสมาคมการเพาะเลยงทใหญ อกทงยงมการจดฝกอบรมใหแกผทสนใจเปนประจำาทกป ซงคงเดาไดวาคาลงทะเบยนนนถกหรอแพงเพยงไร…

ทกลาวมาเปนเพยงตวอยางโดยยอของขอมลทพอจะรวบรวมและนำาเสนอมาใหเหนเพอ ร “เขา” ตอไปจะเปนการสำารวจเพอคำาวา รเรา“ ”

จากการรวบรวมเอกสารภาษาไทยทกลาวถงนกแอนกนรงในบานเราจนถงปจจบนพบวามเพยง 3 เรอง ซงจะขอสรปใหฟงคราวๆ วา นกแอนกนรงในประเทศไทยสวนใหญทำารงตามเกาะทอยในทะเลนบไดถง 142 เกาะของในทองทจงหวดตราด ประจวบครขนธ ชมพร สราษฎรธาน พทลง กระบ พงงา ตรงและสตล มการศกษารายละเอยดของชววทยาของนกแอนรงขาวบรเวณอำาเภอปากพนง จงหวดนครศรธรรมราชของวนสาในพ.ศ.2528 พบวานกชนดนสรางรงวางไขตลอดป แตมการทำารงวางไขมากทสดในระหวางเดอนมกราคม ถงเดอนมนาคม รงมขนาด 5 X 13 เซนตเมตร รงหนกประมาณ 10 กรมตอรง ใชเวลาสรางรงประมาณ 30-35 วน วางไข 2 ฟองตอรง ไขมสขาวขนาดประมาณ 12 X 20 มลลเมตร ใชเวลาฟกไขประมาณ 22-25 วน ลกนกออกจากไขไมมขนปกคลมลำาตวและยงไมลมตา พอแมตองเลยงดลกอยประมาณ 35-40 วนจงจะบนได เมอนำารงไปวเคราะหหาสารอาหารพบวามโปรตน 60 % ฟอสฟอรส 0.03 % แคลเซยม 0.85% และโปรแตสเซยม 0.03%

ตามรายงานของ อ.โอภาส ขอบเขตต ซงไดศกษาการเกบรงนกในประเทศไทย พบวา มการเกบครงแรกเมอนกเรมสรางรงชวงตนฤดกอนวางไข นกจะใชเวลาการสรางรงประมาณ 35-40 วน และเกบครงทสองเมอนกสรางรงครงทสอง ซงจะใชเวลาประมาณ 20-25 วน และรงทสามจะใชเวลาประมาณ 15-17 วน และเมอเกบไปเรอยๆ นกกจะสรางรงขนมาทดแทนได แตตองเกบรงกอนทนกจะวางไข

ในอดตเคยเชอวายงเกบรงนกออกมากเทาไหรสของรงจะแดงขนเพราะวานกตองกระอกเลอดมาสรางรงใหม แตจากการศกษากพบวาหาไดเปนเชนนนไม เพราะสของรงนกนนขนอยกบสภาพแวดลอมของถำาทนกสรางรง ถำาไหนมความชนสงหรอมนำาซมจากผนงถำามาทรงนก รงนกกจะออกมาเปนสแดงไมวาจะเปนรงทหนงหรอรงทสองหรอรงทสามกตาม ดวยความสามารถผลตรงทมราคาแพงมากจน นายแพทยสด แสงวเชยร สนใจศกษานกแอนกนรงเพอหาวาแทจรงแลวรงนกนสรางมาจากอวยวะสวนใดของนกกนแน จากผลการศกษาของทานไดใหขอสงเกตไวเปนทนาสนใจทเดยววา นกนาจะผลตสารเพอสรางรงจากบรเวณกระเพาะพก (crop) ของนก นบวาเปนเรองทจะตองมการศกษาเพอพสจนหาขอเทจจรงกนตอไป

เมอทราบขอมลเชงชววทยาของนกแอนกนบางแลว ตอไปจะเลาถงการเดนทางไปดแหลงเพาะเลยงในประเทศไทยทประสบความสำาเรจในการทำาฟารมนกแอนแบบเดยวกบประเทศอนโดนเซย คอทอำาเภอปากพนง จงหวดนครศรธรรมราชทตวอำาเภอทงชวงเชาตรและหวคำา ผเขยนไดเขาไปอยทามกลางฝงนกแอนนบลานๆ ตว บนเตมทองฟาเพอเขาออกในตวตกคลายคอนโดมเนยมทคนสรางไวให และถอวาเปนโชคดทสดทไดรบความกรณาจากเจาของตกบางทานใหเขาไปศกษาภายในตวตก พบวามรงนกแอนเกาะตดตามเพดาน เหมอนกบภาพการทำาฟารมในประเทศอนโดนเซยไมผดเพยน ทำาใหเกดความภาคภมใจแทนคนไทยทมความสามารถทไดสรางตก 5-7 ชน เพอใหนกมาสรางรงและเกบมาเปนสนคาสงออกได ผเขยนไดสอบถามอยางคราวๆ ถงราคาตกทสรางรวมคาทดนในตอนนตกหลงละไมตำากวา 10 ลานบาท มผลผลตเฉลยประมาณ 2 กโลกรมตอเดอน อยางไรกตาม เทาทสงเกตโดยรอบๆตวอำาเภอปากพนงกำาลงมการกอสรางตกเพอดงดดใหนกแอนอยไมนอยกวา 50 หลง ทนาเปนหวงคอไมรวาในอนาคตอนใกลน นกแอนหรอตกจะมจำานวนมากกวากน

หากมองตวเลขทางผลผลตการนำาเขาสงออกรงนกแอนของประเทศไทยลาสดในระหวางป พ.ศ. 2541-2543

  

  2541 2542 2543

การนำาเขา

4,254 Kg.

171,744,269 บาท

4,912 Kg.

161,094,869 บาท

17,775 Kg.

577,768,069 บาท

การสงออก

4,674 Kg.

4,879,364 บาท

13,323 Kg.

12,161,737 บาท

22,597 Kg.

31,148,847 บาท

 พบวาตวเลขปรมาณการนำาเขาและสงออกมแนวโนมเพมขน แตทนาสนใจคอมลคาตวเงนดคอนขางแตกตางกนเหลอเกน   จะทำ ฟ รมเลยงนกแอนกนรงในประเทศไทยไดจรงหรอ?

           หลงจากทไดสำารวจขอมลของทงสองฝายแลว เปาหมายหรอชยชนะของเราจรงๆ กคอ ก รทำ ฟ รมเลยงนกแอนกนรงใหดกว หรอดเท กบประเทศอนโดนเซยใหได“ ” โดยเปนคำากลาวของ รศ.โอภาส ขอบเขตต แหงภาควชาชววทยาปาไม คณะวนศาสตร ทานเลงเหนวาหากเรายงปลอยใหมการเกบรงนกกนในธรรมชาตมาขายอย จะกอใหเกดปญหาตามมาอกมากมายในอนาคต ทงนเพราะภายใตกฎหมายการเกบรงนกพ.ศ. 2542 ทไดปรบปรงจากกฎหมายพ.ศ. 2482 กำาหนดใหแตละจงหวดทมรงนกแอนเปดประมลสมปทานรงนกในธรรมชาตกนเองโดยมระยะเวลาสมปทานคราวละ 5 ป โดยยอดเงนทใช

การประมลในแตละจงหวดแตกตางกนไป เทาททราบพบวามตงแตไมกลานบาทจนเปนหลกรอยลานบาทขนไป เมอเปนเชนนใครทไดสมปทานกยอมตองเกบเกยวผลประโยชนจากรงนกใหไดมากทสดเทาทระยะเวลาจะเอออำานวย ถงแมวากฎหมายจะระบไวอยางชดเจนวาใหเกบรงนกไดปละสามครงเทานน แตความเปนจรงใครเลาจะเปนผตรวจสอบตามหมเกาะแกงตางๆ กลางทะเลอนไกลโพน และการปลกตกเพอดงดดนกใหมาทำารงโดยไมมการจดการดแลนนกหาไดใชการเพาะเลยงไม

                     เรองทสำาคญทสดอกเรองในปจจบนกคอ การกดกนทางการคา“ ” เนองจากรงนกทเกบไดเกอบทงหมดของประเทศไทยใชเปนสนคาสงออก ซงในปจจบนมแนวโนมสงกวาในหลายๆ ประเทศ ทำาใหเรมมการผลกดนใหนกแอนกนรงถกขนชออยในบญชหมายเลข 2 ตามอนสญญาไซเตส (CITES) ซงหมายความวาประเทศทจะสงรงนกออกไดตองเปนรงนกทไดมาโดยไมไปรบกวนประชากรในธรรมชาตหรอตองไดจากการเพาะเลยงเทานน หามสงออกและนำาเขารงนกแอนจากธรรมชาตโดยเดดขาด ดงนนจงเปนเรองทนาเปนหวงมากหากประเทศไทยยงไมเตรยมตวรบสถานการณน

อยางไรกตามเพอพฒนาแนวทางการเพาะเลยงนกแอนกนรงใหไดในประเทศไทย (ซงในปจจบนแทบจะเรยกไดวาเราไมมขอมลเพยงพอทจะดำาเนนการเพาะเลยงจรงๆ ไดเลย) จงอยากจะขอแบงการศกษาออกเปนสองสวนคอ ศกษาในสภาพธรรมชาตและในสภาพกรงเลยง ดงตอไปน

ในสภาพธรรมชาต เนองจากยงตอบคำาถามทถกเถยงกนไมรจบสนไมไดวาในบานเราจรงๆ มนกแอนกนรงกชนดกนแนและในแตละชนดมการกระจายอยทใดบาง ดงนนจงจำาเปนตองมการศกษาดานพนธกรรม (genetics) ของนกแอนกนรงทงประเทศ โดยทำาการตระเวนเกบตวอยางเลอดนกมาเพอตรวจสอบหาความสมพนธของความเปนวงศาคณาญาตของนกแอนกนรงทพบในประเทศไทย จากนนมการศกษาชววทยาของนกแอนรงขาวและนกแอนรงดำาโดยการไปเฝาสงเกตตามธรรมชาตทนกสรางรงอยตามเกาะวามสภาพการดำารงชวต สรางรง ออกไข ฟกไข เลยงดลกออนรวมทงชนดและปรมาณอาหารทใชทงกนเองและเลยงดลกออนเพอนำามาประยกตใชประกอบในการเพาะเลยง จากนนเพอตองการทราบวานกไปหากนทไหน หากนไกลจากรงเทาใด จงไดมการตดวทยตดตามตวนกแลวปลอยไป จากนนมการศกษาเรองขบวนการเกบเกยวรงจากเอกสารและรายงาน โดยพบวานกสามารถสรางรงขนมาทดแทน (re-nest)ได และมนกหลายชนดสามารถออกไขขนมาทดแทนไขทหายไป (re-egg)ได จงไดทดลองเกบไขออกมาเพอดวานกจะไขเพมอกหรอไม และไดนำาไขทไดนำามาฟกเอง และทดลองเลยงดลกออนอกตอไป

ในสภาพกรงเลยง มการศกษาโดยมเงอนไขของการเพาะเลยงสตวปา (Propagation) ซงหมายถงการนำาสตวปามาเลยงแลวใหผลตผลไดดกวาธรรมชาต แตหากนำาสตวปามาเลยงแลวใหผลผลตนอยกวาหรอเทากบการปลอยไวในสภาพธรรมชาต จะไมถอวาเปนการเพาะเลยงและไมควรกระทำาอยางยง ไขของนกแอนททดลองเกบมาจะนำาเขาสขบวนการฟก เมอฟกไดเปนตวจะนำาเขาสการเลยงดใหเจรญเตบโตเปนตวเตมวยตอไป นอกจากน อ.โอภาสยง

ไดรบความอนเคราะหจากผเปนเจาของสมปทานใหนำาลกนกแอนกนรงทพลดตกมาจากรงมาพยาบาลและเลยงดในกรงโดยจะเลยงจนแขงแรงและนำากลบไปปลอยคนสธรรมชาตตอไป ปจจบนทกหวขอของการศกษาวจยของนกแอนกนรงกำาลงดำาเนนไปไดดวยด โดยกำาลงรวบรวมสรปผลออกมาทงในแงบวกทมความเปนไปไดในการทำาฟารม และในแงลบทเปนอปสรรคหรอขอจำากดในการทำาฟารม

จากภาพรวมผลของการศกษาในปจจบน ทำาใหพอจะหลบตาจนตนาการวาดภาพฟารมเลยงนกแอนกนรง นกแอนกนรงบางตวโผบน บางตวบนโฉบอาหารททางฟารมพนออกมาจากทอ ในขณะทนกบางตวกำาลงใชนำาลายทำารงทฝาผนงหอง มพอแมนกบางตวกำาลงเลยงดลกออน โดยมคนถอตะกราเดนเกบรงจากฟารม ซงหากม "รายการฝนทเปนจรง" เกดขนในประเทศไทย รงนกจะเปนสนคาออกททำาเงนตราตางประเทศไดมาก หรอหากมเกษตรกรสนใจการเพาะเลยงกนกวางขวางมากขนกเทากบเพมสาขาอาชพเกษตรอกหนงสาขา หรอหากมผลผลตมากขนจนรงนกราคาถกลง คนไทยธรรมดาสามญทไมจำาเปนตองเปนเศรษฐกจะมโอกาสไดลองลมชมรสรงนกไดเชนกน…  

 อ งองจ กวารสาร @ll BIOTECH ปท 1 ฉบบท 2 เดอนกมภาพนธ 2546