Schaliegasdebat juni2013
-
Upload
janrotmans -
Category
Documents
-
view
899 -
download
0
Transcript of Schaliegasdebat juni2013
Schaliegas in Nederland multi-perspectivisch bekeken
Utrecht03 Juni 2013
Jan Rotmanswww.twitter.com/janrotmans
In Perspectief van Energietransitie
25 jaar
DoorontwikkelingsfaseVoorontwikkelingsfase
25 jaar
Transitie naar duurzaam energiesysteem
Wijdverspreide toepassing van het nieuwe paradigma
Decentraal
Bottom-up
Horizontaal
Cyclisch
Kant
elpu
nt
Strijd tussen het oude en nieuwe paradigma
Centraal
Top-down
Verticaal
Lineair
Tijd
Opb
ouw
van
duur
zam
e en
ergi
ehui
shou
ding
We zitten hier
Consolidatie
Mondiale Energie Transitie
bevindt zich op een kantelpunt
enorme dynamiek, onrust en turbulentie
strijd tussen gevestigde en opkomende macht
slagveld
Mondiale Energie Dynamiek overvloed aan fossiele energie
– schaliegas en onconventionele olie in de Verenigde Staten – overschot aan goedkope kolen naar Europa
grote CO2-uitstoot en milieuvervuiling
opkomst van schone energie
– China de grote motor achter ‘clean tech’– China speelt dubbelrol, veel investeringen in fossiele energie
nu nog klein, maar groeit heel snel
Mondiale Energie Transitie
niet gedreven door schaarste, klimaat, milieu
wel gedreven door geo-politieke krachten machtsoverwegingen
prijsontwikkelingen
geen visie en geen strategie
andere wereldmachtsblokken zijn pro-actief
Europa is niet op weg naar energie-autonomie
Europa is verdeeld, ieder voor zich
Europa heeft geen duidelijke strategie
Nederland zit in fossiele lock-in
kolencentrales, gascentrales, CO2-hub, gasrotonde, CCS
elektriciteitsoverschot: 120% in 2020: 80%
dominantie fossiele energie-intensieve industrie
enorme hoeveelheid warmteverlies, weinig duurzame warmte
opkomst decentrale duurzame energie, nog weinig capaciteit
transitie naar duurzame energie verloopt
in Nederland trager dan in rest van Europa
en groeit al 5 jaar lang met ca. 0.1% per jaar.
Nederland is daarmee absolute achterblijver
Strategie Nederland
Nederland heeft geen plan B als het gas op is, rond 2025-2030
16% duurzame energie doelstelling voor 2020 is formidabele opgave
na 2020 begint het pas echt: vergelijkbaar met wederopbouw
centrale energieopwekking: 70% vooral via biobased economy
decentrale energieopwekking: 30% via gebouwde omgeving
Nederland moet alles op alles zetten om de
16% duurzame energie doelstelling te halen
in 2020 en daarna begint het pas echt, het
vergt een compleet nieuw infrastructuur
Schaliegas
Verenigde Staten
schaliegas heeft grote vlucht genomen in Verenigde Staten
duizenden boringen zijn verricht via de ‘fracking-methode’
levert miljoenen banen op en forse stijging van het BBP
mogelijkheden voor export van vloeibaar gas
gasprijs in VS is drie keer lager dan in Europa
Verenigde StatenSchaduwzijde
grootschalige milieu- en natuurschade, onderzocht door EPA
huidige lage gasprijs is niet lang houdbaar, ligt onder de kostprijs
grote schaliegasproducenten als Shell / Exxon lijden er nu verlies op
makkelijkst winbare bronnen zijn aangeboord (‘sweet spots’)
productievermindering verwacht van 60-90% na 2020
Amerikaanse schaliegasmodel kan NIET
getransponeerd worden naar Europa, waar
alles anders is, ondergronds en bovengronds
Europageologisch anders, schaliegas zit veel dieper in Europa
maakt inschattingen over wat technisch winbaar is veel lastiger
grootste schaliegasgebieden liggen in Frankrijk, Polen en Oekraïne
Polen en Frankrijk: ca. 3500 miljard m3, < 30% van Amerika [25.000]
staat is eigenaar van de ondergrond, niet de landeigenaar
milieuwetgeving / toezicht is veel strenger dan in Amerika
In Europa zal schaliegas duurder zijn dan in VS
en ook in trager tempo worden gewonnen en
geëxploiteerd en dus minder lucratief
Nederland
Regulier Gas
resterend volume: ca. 1000 miljard m3 huidig gebruik: ca. 40-50 miljard m3toekomstig gebruik: > 40-50 miljard m3
er is dus nog voor ca. 15-20 jaar gas
Nederland
Schaliegas
geschat volume in 2008: ca. 5000 miljard m3 geschat volume in 2013: ca. 200-500 miljard m3 toekomstig gebruik: ca. 40-50 miljard m3
er is naar schatting voor ca. 5-10 jaar schaliegas
Schaliegas in Nederland
Economisch Perspectief+ levert paar miljard per jaar op [2-6 miljard]
+ levert paar duizend banen op
- schaliegas winning is duur en kost veel energie
- levert weinig tot geen innovatie op
- levert geen economische structuurversterking op
- draagt niet bij aan de nieuwe, schone economie
economisch levert het tientallen
miljarden op, maar geen structurele
economische versterking
Ecologisch Perspectief- kans op grondwaterverontreiniging
- landschaps-, natuur- en horizonvervuiling
- lokale luchtverontreiniging en geluidsoverlast
- veel CO2-uitstoot en methaanlekken
- kans op aardbevingen neemt toe
ecologisch gezien levert de winning van
schaliegas onvermijdbare milieuschade
en maatschappelijke risico’s op
Sociaal-Ruimtelijk Perspectief- schaliegas is moeilijker winbaar dan regulier gas
- hoge bevolkingsdichtheid en bebouwingsdichtheid
- hoog ontwikkelde infrastructuur
- schaliegas in buurt van natuurgebieden en dorpen
- intensieve fossiele industrie: boortorens, vrachtauto’s
sociaal-ruimtelijk levert het een
forse ruimtelijke ingreep op, waarbij
intensieve fossiele industrie dicht
bij mensen en natuurgebieden komt
Strategisch Perspectief+ schaliegas is minder schadelijk dan kolen
+ met schaliegas kopen we iets meer tijd
- schaliegas komt bovenop de productie van regulier gas
- schaliegas winning verhoogt uitstoot van broeikasgassen
- schaliegas vertraagt de transitie naar schone energie
strategisch gezien winnen we iets aan tijd
maar raken we nog meer achterop bij de
transitie naar schone energie en verliezen
we dus kostbare tijd
Proefboringen?+ proefboringen leveren inzicht in volume schaliegas
- proefboringen zijn duur [ca. 10-20 miljoen per boring]
- zijn veel proefboringen nodig om te kunnen schatten
- proefboringen elders leveren teleurstellingen op
- salami-tactiek: veel proefboringen verlagen drempel
Ethisch Perspectief
het is een kwestie van beschaving om de
menselijke driften te beteugelen en de
verleiding te weerstaan om schaliegas uit
de bodem te halen, ook al is dat technisch
goed mogelijk. Durven we nee te zeggen?
Integrale Schatting
Nederland moet veel moeite doen en
neemt behoorlijke ecologische risico’s om
een relatief kleine hoeveelheid schaliegas
te winnen en te exploiteren
Conclusie
op rationele gronden zou Nederland
niet op schaliegas moeten inzetten