8/13/2019 runa_dizalica_kristjian_tezacki_5_grupa

1/14

una Dizalica List: 11. PRORAUN VRETENA

1.1. Openito o pokretnim vijcima (vijani pogoni)

Vijci pomou kojih se okretno gibanje pretvara u uzduno nazivaju se vretena.

Takvi su primjerice vretena tokarskih

strojeva, tlana vretena prea, ventilskavretena na zapornim organima, vretena

runih dizalica I slino. a vetena se

najee upotrebljavaju trapezni navoji

!Tr" !#I$ %&' ili ()$ *.+&.&& do &'"

!slika %.%".

P- korak navoja, mm

H- teorijska dubina navoja, mm

H %,/P

H1- dubina navoja na vretenu, mm

H1 &,0P1aT- dubina navoja na matici, mm

T &,0P1 2 a3 b

H2- nosiva dubina navoja, mm

H2 &,0P1 a- b

a,b- zranost, mm

R - zaobljenje, mm

!zaP 24%2mm 5R &,20mm"

6lika %.% 7ro8il trapeznog navoja

7ostoji normalni trapezni navoj !koji se najee upotrebljava", 8ini trapezni navoj

!koji uz isti promjer ima isti korak" I grubi trapezni navoj !koji uz isti promjer imavei korak". +re uzduno gibanje matice moe se postii vienavojnim vretenima

!slika %.2" kod kojih se oko jezgre ovija vie navoja !n navoja" jedan uz drugi. 9orak

navoja !uspon" 7hvienavojnih trapeznih navoja vei je n puta od koraka jednovojnog

navoja, a sve druge izmjere ostaju nepromijenjene.

6lika %.2 !a" :ednovojni !b" vievojni navoj

;spon

8/13/2019 runa_dizalica_kristjian_tezacki_5_grupa

2/14

una Dizalica List: 2%.% imen!ioniranje vretena

#imenzioniranje vretena svodi se na proraun potrebnog promjera jezgre vretenad3

prema =uleru za elastino podruje izvijanja !slika %.".

p- granica proporcionalnosti

p- granina vitkost

- vitkost tapa !vretena"

6lika %.' >visnost kritinog naprezanja 6lika %.? 6hematski prikaz naina

o vitkosti tapa uvravanja vretena

2

&

min2

krl

IEF

=

!%.2"

7rema slici %.? slobodna duljina izvijanja je ll = 0,&& , pa se uvrtavanjem u8ormulu za izraunavanje kritine sile izvijanja krF dobiva