Raporti i Stratfor per Shqiperi-Serbi
2
Analiza e “Stratfor” për Shqipërinë dhe Serbinë Tensionet politike në Ballkanin Perëndimor janë rindezur. Më 6 prill, kryeministri shqiptar, Edi Rama, deklaroi se Shqipëria do të bashkohet me Kosovën nëse BE-ja dështon së integruari dy vendet në bllokun kontinental. I menjëhershëm qe reagimi i kryeministrit serb, Aleksandër Vuçiç, i cili akuzoi Ramën se po mbjell destabilitet në rajon. Shqipëria dhe Serbia kanë një marrëdhënie komplekse mes tyre, për shkak të tensioneve të vazhdueshme etnike dhe aspiratave territoriale. Shqipëria e ka mbështetur gjithmonë pavarësinë e Kosovës, fituar në vitin 2008, ndërkohë që Serbia vazhdon që t’i rezistojë presionit ndërkombëtar për ta njohur atë. Edhe pse tensionet mes dy vendeve janë në rritje, ka gjasa që ato të mbeten vetëm në vazhdën e retorikave politike dhe ka pak të ngjarë që gjërat të përshkallëzohen. Analiza Gjatë një interviste të përbashkët me zv/kryeministrin kosovar, Hashim Thaçin, Rama solli në vëmendje dy mundësi për bashkimin e Kosovës dhe Shqipërisë. E para, kishte të bënte me integrimin e të dyja vendeve në BE. Rama tha se kjo është rruga më e mirë dhe që ai e mbështet plotësisht. Mirëpo, ai përmendi edhe një mundësi tjetër: bashkimin e Kosovës me Shqipërinë në një shtet të vetëm. Serbia, e cila e konsideron Kosovës ende si provincë të sajën, i ka kundërshtuar deklaratat e Ramës. Sipas zyrtarëve serbë, Beogradi nuk ka ndërmend që ta rimarrë Kosovën, por gjithashtu, është i vendosur që të bëjë oponencë çdo lëvizjeje për bashkimin e “komuniteteve shqiptare”. Më 8 prill, një zëdhënës i Komisionit Europian, i kategorizoi deklaratat e Ramës si provokuese. Tensionet mes Shqipërisë dhe Serbisë nuk janë të reja. Në një rajon kaq kompleks gjeografikisht dhe etnikisht, ku kufijtë shtetërore nuk përputhen aspak me ndarjet etnike, kulturore dhe linguistike të popullsive, çdo vend ka pretendimet e tij territoriale ndaj fqinjit. Këto situata, shpeshherë janë bërë burim dhune, dhe luftërat e viteve ’90 janë shembulli më i fundit. Një marrëdhënie e vështirë Teksa Perandoria Osmane zgjerohej nga Anatolia drejt Ballkanit në shekullin XIV, shqiptarët dhe serbët ranë shumë shpejt nën zgjedhën turke. Lëvizjen e myslimanëve, nga Azia e Vogël drejt Ballkanit dhe konvertimet me dhunë e të krishterëve të Ballkanit në myslimanë krijuan një përzierje jo fort të këndshme në këtë territor të popullsisë. Serbët, psh. ndoqën krishterimin ortodoks. Kur Perandoria Osmane nisi të krisej për të shkuar drejt shembjes totale, në fillim të shekullit XX, disa shtete ballkanike nisën që ta shihnin këtë ngjarje si një mundësi të mirë për të shkëputur territore nga fqinjët. Lufta e Parë Ballkanike (1912-1913), e cila solli edhe largimin e Perandorisë Osmane nga Ballkani, solli konflikte të mëdha mes shteteve të rajonit. Gjatë luftës, Shqipëria shpalli pavarësinë prej Perandorisë Osmane, por shpejt u gjend nën agresionin e Serbisë. Beogradi e shihte luftën si një mundësi për të përfituar dalje në Adriatik Edhe pse Konferenca e Londrës e njohu pavarësinë e Shqipërisë më 1913-n, çka rezultoi me tërheqjen e trupave serbe nga Shqipëria, ajo u bë burim konfliktesh të mëtejshme, pasi përcaktimi i kufijve për shtetin shqiptar la jashtë këtij territori gati gjysmën e popullsisë shqiptare. Irredentizmi shqiptar ekzistonte që prej zgjedhës otomane, por Konferenca e Londrës e ushqeu më shumë atë. Momentalisht, shqiptarët pretendojnë, jo vetëm Kosovën, por edhe një pjesë të mirë të Maqedonisë së sotme, Greqisë, Malit të zi dhe Serbisë Jugore. Mirëpo, këto dëshira bien ndesh me axhendën nacionaliste të Serbisë dhe projektin e “Serbisë së Madhe”, që përfshin territoret e sotme të Kroacisë, Bosnje-Hercegovinës, Malit të Zi, Maqedonisë dhe disa territoreve të Shqipërisë. Situata e minoritetit shqiptar në ish-Jugosllave, është bërë shumë herë burim konfliktesh mes Tiranës zyrtare dhe Beogradit. Shqiptarët përbëjnë 90 % të popullsisë së Kosovës, e cila tradicionalisht ka qenë nën kontrollin e Serbisë. Në vitet ’90, Tirana zyrtare i kërkoi komunitetit ndërkombëtar të ndërhynte në Serbi dhe Kosovë për të ndalur pastrimin etnik të shqiptareve. Po në atë kohë, Beogradi akuzonte Tiranën se po mbështeste grupet separatiste në Kosovë. Marrëdhëniet bilaterale u tendosën sërish në vitin 2008, kur Kosova u shpall e pavarur. Shqipëria e njohu menjëherë pavarësinë e saj dhe kjo e ka irrituar së tepërmi Serbinë. Rrezik potencial për trazira sociale Vitet e fundit, Shqipëria dhe Serbia kanë patur marrëdhënie diplomatike të alternuara, vazhdimisht duke provokuar me retorika nacionaliste. Në nëntor të vitit të shkuar, Rama vizitoi Beogradin, e cila ishte e para vizitë zyrtare e një kryeministri shqiptar që prej viteve ’40. Gjithsesi, një incident në një ndeshje futbolli një muaj par a vizitës, i bëri disi të vështira bisedimet. Ndeshja u ndërpre, pasi një dron hyri në fushë dhe reklamonte kufijtë etnikë të popullsisë shqiptare. Por me gjithë tensionet e mundshme, kufijtë në Ballkan kanë shumë pak të ngjarë të ndryshojnë tani për tani. Për shumicën e shqiptarëve, ideja e Shqipërisë së Madhe ka më shumë kuptim simbolik dhe shpirtëror. Ajo hartë e territoreve me shumicë shqiptare më shumë lidhet me solidaritetin dhe identifikimin me grupet e tjera etnike shqiptare jashtë territorit shtetëror të Shqipërisë sesa me pretendimet territoriale. Disa liderë politikë shqiptarë e kanë përdorur Shqipërinë e Madhe si mjet politik për të marrë ca mbështetje, por nuk ka patur asnjë aksion politik që të rrezikojë destabilitet në rajon prej tyre. Shqipëria është vend anëtar i NATO-s dhe aspiron që të integrohet në BE. Ndaj ka shumë pak të ngjarë që të ketë pretendime territoriale. Sondazhet tregojnë se Shqipëria është e fokusuar drejt BE-së. Nga ana tjetër, Kosova po përballet me një krizë të thellë ekonomike dhe Tirana nuk mund ta përballojë bashkimin me një vend të tillë, ku papunësia po arrin shifra të frikshme. Edhe çështja e Serbisë është e ngjashme. Për arsye politike, Beogradi nuk
-
Upload
erald-a-deliu -
Category
Documents
-
view
874 -
download
8
description
Analize
Transcript of Raporti i Stratfor per Shqiperi-Serbi
-
Analiza e Stratfor pr Shqiprin dhe Serbin Tensionet politike n Ballkanin Perndimor jan rindezur. M 6 prill, kryeministri shqiptar, Edi Rama, deklaroi
se Shqipria do t bashkohet me Kosovn nse BE-ja dshton s integruari dy vendet n bllokun kontinental. I
menjhershm qe reagimi i kryeministrit serb, Aleksandr Vui, i cili akuzoi Ramn se po mbjell destabilitet
n rajon.
Shqipria dhe Serbia kan nj marrdhnie komplekse mes tyre, pr shkak t tensioneve t vazhdueshme etnike
dhe aspiratave territoriale. Shqipria e ka mbshtetur gjithmon pavarsin e Kosovs, fituar n vitin 2008,
ndrkoh q Serbia vazhdon q ti rezistoj presionit ndrkombtar pr ta njohur at. Edhe pse tensionet mes dy vendeve jan n rritje, ka gjasa q ato t mbeten vetm n vazhdn e retorikave politike dhe ka pak t ngjar q
gjrat t prshkallzohen.
Analiza
Gjat nj interviste t prbashkt me zv/kryeministrin kosovar, Hashim Thain, Rama solli n vmendje dy
mundsi pr bashkimin e Kosovs dhe Shqipris. E para, kishte t bnte me integrimin e t dyja vendeve n
BE. Rama tha se kjo sht rruga m e mir dhe q ai e mbshtet plotsisht. Mirpo, ai prmendi edhe nj
mundsi tjetr: bashkimin e Kosovs me Shqiprin n nj shtet t vetm.
Serbia, e cila e konsideron Kosovs ende si provinc t sajn, i ka kundrshtuar deklaratat e Rams. Sipas
zyrtarve serb, Beogradi nuk ka ndrmend q ta rimarr Kosovn, por gjithashtu, sht i vendosur q t bj
oponenc do lvizjeje pr bashkimin e komuniteteve shqiptare. M 8 prill, nj zdhns i Komisionit Europian, i kategorizoi deklaratat e Rams si provokuese. Tensionet mes Shqipris dhe Serbis nuk jan t reja.
N nj rajon kaq kompleks gjeografikisht dhe etnikisht, ku kufijt shtetrore nuk prputhen aspak me ndarjet
etnike, kulturore dhe linguistike t popullsive, do vend ka pretendimet e tij territoriale ndaj fqinjit. Kto situata,
shpeshher jan br burim dhune, dhe luftrat e viteve 90 jan shembulli m i fundit.
Nj marrdhnie e vshtir
Teksa Perandoria Osmane zgjerohej nga Anatolia drejt Ballkanit n shekullin XIV, shqiptart dhe serbt ran
shum shpejt nn zgjedhn turke. Lvizjen e myslimanve, nga Azia e Vogl drejt Ballkanit dhe konvertimet me
dhun e t krishterve t Ballkanit n mysliman krijuan nj przierje jo fort t kndshme n kt territor t
popullsis. Serbt, psh. ndoqn krishterimin ortodoks.
Kur Perandoria Osmane nisi t krisej pr t shkuar drejt shembjes totale, n fillim t shekullit XX, disa shtete
ballkanike nisn q ta shihnin kt ngjarje si nj mundsi t mir pr t shkputur territore nga fqinjt. Lufta e
Par Ballkanike (1912-1913), e cila solli edhe largimin e Perandoris Osmane nga Ballkani, solli konflikte t
mdha mes shteteve t rajonit. Gjat lufts, Shqipria shpalli pavarsin prej Perandoris Osmane, por shpejt u
gjend nn agresionin e Serbis. Beogradi e shihte luftn si nj mundsi pr t prfituar dalje n Adriatik Edhe
pse Konferenca e Londrs e njohu pavarsin e Shqipris m 1913-n, ka rezultoi me trheqjen e trupave serbe
nga Shqipria, ajo u b burim konfliktesh t mtejshme, pasi prcaktimi i kufijve pr shtetin shqiptar la jasht
ktij territori gati gjysmn e popullsis shqiptare. Irredentizmi shqiptar ekzistonte q prej zgjedhs otomane, por
Konferenca e Londrs e ushqeu m shum at. Momentalisht, shqiptart pretendojn, jo vetm Kosovn, por
edhe nj pjes t mir t Maqedonis s sotme, Greqis, Malit t zi dhe Serbis Jugore. Mirpo, kto dshira
bien ndesh me axhendn nacionaliste t Serbis dhe projektin e Serbis s Madhe, q prfshin territoret e sotme t Kroacis, Bosnje-Hercegovins, Malit t Zi, Maqedonis dhe disa territoreve t Shqipris.
Situata e minoritetit shqiptar n ish-Jugosllave, sht br shum her burim konfliktesh mes Tirans zyrtare
dhe Beogradit. Shqiptart prbjn 90 % t popullsis s Kosovs, e cila tradicionalisht ka qen nn kontrollin e
Serbis. N vitet 90, Tirana zyrtare i krkoi komunitetit ndrkombtar t ndrhynte n Serbi dhe Kosov pr t ndalur pastrimin etnik t shqiptareve. Po n at koh, Beogradi akuzonte Tirann se po mbshteste grupet
separatiste n Kosov. Marrdhniet bilaterale u tendosn srish n vitin 2008, kur Kosova u shpall e pavarur.
Shqipria e njohu menjher pavarsin e saj dhe kjo e ka irrituar s teprmi Serbin.
Rrezik potencial pr trazira sociale
Vitet e fundit, Shqipria dhe Serbia kan patur marrdhnie diplomatike t alternuara, vazhdimisht duke
provokuar me retorika nacionaliste. N nntor t vitit t shkuar, Rama vizitoi Beogradin, e cila ishte e para vizit
zyrtare e nj kryeministri shqiptar q prej viteve 40. Gjithsesi, nj incident n nj ndeshje futbolli nj muaj para vizits, i bri disi t vshtira bisedimet. Ndeshja u ndrpre, pasi nj dron hyri n fush dhe reklamonte kufijt
etnik t popullsis shqiptare. Por me gjith tensionet e mundshme, kufijt n Ballkan kan shum pak t ngjar
t ndryshojn tani pr tani. Pr shumicn e shqiptarve, ideja e Shqipris s Madhe ka m shum kuptim
simbolik dhe shpirtror. Ajo hart e territoreve me shumic shqiptare m shum lidhet me solidaritetin dhe
identifikimin me grupet e tjera etnike shqiptare jasht territorit shtetror t Shqipris sesa me pretendimet
territoriale. Disa lider politik shqiptar e kan prdorur Shqiprin e Madhe si mjet politik pr t marr ca
mbshtetje, por nuk ka patur asnj aksion politik q t rrezikoj destabilitet n rajon prej tyre. Shqipria sht
vend antar i NATO-s dhe aspiron q t integrohet n BE. Ndaj ka shum pak t ngjar q t ket pretendime
territoriale. Sondazhet tregojn se Shqipria sht e fokusuar drejt BE-s. Nga ana tjetr, Kosova po prballet
me nj kriz t thell ekonomike dhe Tirana nuk mund ta prballoj bashkimin me nj vend t till, ku
papunsia po arrin shifra t frikshme. Edhe shtja e Serbis sht e ngjashme. Pr arsye politike, Beogradi nuk
-
mund ta njoh ende Kosovn. Qeveria e Serbis e di mir se e ka humbur Kosovn dhe ajo smund t jet m pjes e Serbis. Nga ana tjetr, BE-ja i ka dhn prparsi normalizimit t marrdhnieve Serbi Kosov, duke e vendosur edhe si kusht t domosdoshm pr integrimin e Serbis n BE.
Gjithsesi, marrdhniet e Shqipris me Kosovn mund t gjenerojn probleme n t ardhmen. Shqipria sht
etnikisht homogjene, krahasuar me Maqedonin dhe Bosnje-Hercegovinn. Edhe pse Shqipria sht e
familjarizuar me destabilitetin politik brenda saj, tensionet etnike jan t pazakonta atje. Ndaj, Kosova paraqet
edhe nj lloj rreziku pr Shqiprin. S pari, prplasjet e grupeve etnike serbe dhe shqiptare n Kosov jan
shoqruar gjithnj me ngrirje t marrdhnieve Tiran-Beograd. S dyti, Tirana nuk sht gati q t mbaj
barrn e rnd t Kosovs, ku papunsia sht e lart dhe ekonomia e rrnuar. Nse Shqipria do t bashkohej
me Kosovn sot, do t kishte trazira sociale, q m shum do ta dmtonin Shqiprin se do vend tjetr.
