SEMINARSKI RAD

Predmet: Poresko knjigovodstvo i evidencija

Tema: Porez na dobit preduzeća

Mentor: dr. Zdravka Petković Bogdanović Ivana

1D1/0027/11

S A D R Ž A J :

1. Porez na dobit preduzeca.................................................................32. Poreski obveznik..............................................................................33. Rezidenti i nerezidenti......................................................................54. Poreska osnovica..............................................................................75. Poreski krediti..................................................................................96. Podsticaji kod ulaganja...................................................................117. Podnošenje poreske prijave............................................................128. Obračunavanje i plaćanje poreza....................................................139. Porez po odbitku.............................................................................14

10. Literatura.......................................................................................15

2

1. POREZ NA DOBIT PREDUZEĆA

Od najranijih početaka svoga razvoja ljudi obavljaju proces privređivanja u različitim zajednicama, koje se formiraju kao njihove svojevrsne organizacije. Od jednog pojedinca ili grupe ljudi danas su to ogromne multikompanije, ogroman broj ljudi koji su zapiosleni u njima, veliki broj poslova koji obavljaju.

Pojam preduzeće označava pravno lice koje obavlja delatnost radi sticaja dobiti.

Preduzeća se osnivaju osnivačkim aktom koji ima formu ugovora o osnivanju ako ga osniva vise osnivača ili odkuke o osnivanju ako ga osniva jedan osnivač.

Delatnosti koji su zakonom propisane moze da obavlja samo na osnovu saglasnosti, dobijene dozvole ili drugog akta drzavnog organa. Kada su ispunjeni svi zakonski uslovi, preduzece se registruje unošenjem podataka o tom drustvu u Registar koji se vodi na način propisani zakonom kojim se uredjuje registracija privrednih subjekata.

Dobit koju ostvari svojim poslovanjem podleze oporezivanju.

Porez na dobit preduzeca danas zauzima značajno mesto u poreskoj strukturi zemalja sa razvijenom tržišnom ekonomijom.

2. PORESKI OBVEZNIK

Poreski obveznik porez na dobit preduzeća je preduzeće organizovano u jednom od sledećih oblika:

3

AKCIONARSKO DRUŠTVO – privredno društvo koje osniva jedno ili više pravnih ili fizičkih lica u svojstvu akcionara radi obavljanja odredjene delatnosti, pod zajedničkim poslovnim imenom, ciji je osnovni kapital utvrdjen i podeljen na akcije. Akcionarsko drustvo ogovara za svoje obaveze celokupnom imovinom.

DRUŠTVO SA OGRANIČENOM ODGOVORNOŠĆU – je privredno društvo koje osniva jedno ili više pravnih ili fizičkih lica u svojstvu članova društva, radi obavljanja odredjene delatnosti, pod zajedničkim poslovnim imenom. Društvo sa ograničenom odgovornošću odgovara za svoje obaveze celokupnom imovinom, dok član društva sa ograničenom odgovornošću ne odgovara za obaveze društva, osim do iznosa unetog uloga u imovinu društva. Društvo može imati najvise 50 članova.

ORTAČKO DRUŠTVO – je privredno društvo koje osnivaju dva ili više pravnih i fizičkih lica u svojstvu ortaka radi obavljanja odredjene delatnosti pod zajedničkim poslovnim imenom. Ortačko društvo odgovara za svoje obaveze celokupnom imovinom. Ortaci ortačkog društva odgovorni su solidarno za sve obaveze drustva celokupnom svojom imovinom, ako sa poveriocem nije drugacije ugovoreno.

JAVNO PREDUZECE

Državna preduzeća svoje poslovanje zasnivaju na kapitalu čiji je vlasnik država. Upravljanje ovom vrstom preduzeća je u nadleznosti drzavnih organa. Državna preduzeća imaju javni karakter, otuda i njihov naziv javna preduzeća.

4

DRUŠTVENO PREDUZEĆE

Specifičan oblik privrednih subjekata u našoj zemlji predtavljaju preduzece u društvenoj svojini. Njihov vlasnik je društvena zajednica, a pravo raspolaganja sredstvima i rezultatima ovih preduzeća povereno je njihovim radnim kolektivima.

KOMANDITNO DRUŠTVO – je privredno društvo koje osnivaju dva ili više fizickih ili pravnih lica u svojstvu ortaka, radi obavljanja zajedničke delatnosti, pod zajedničkim imenom od kojih najmanje jedno lice odgovara neograničeno za njegove obaveze (komplementar), a najmanje jedno lice odgovara ograničeno do visine svoje obaveze celokupnom imovinom.

Obveznici poreza na dobit preduzeca su takodje i:

-zadruga koja ostvaruje prihode prodajom proizvoda na tržištu ili vršenjem usluga uz nadoknadu.

-drugo pravno lice koje nije organizovano kao preduzeća ili zadruge (neprofitne organizacije, ustanove, insituti, sindikati, sportska udruzenja...) ukoliko otvaruju prihode prodajom proizvoda na tržštu iil vršenjem usluga uz nadoknadu.

3. REZIDENTI I NEREZIDENTI

Obveznici poreza na dobit preduzeća su pravna lica – rezidenti Republike Srbije za dobit koju ostvare na teritoriji Republike Srbije i izvan nje.

5

Rezidentni obveznik je pravno lice koje je osnovano ili ima sedište stvarne uprave i kontrole na teritoriji Republike Srbije.

Porez rezidenta Republike, status obveznika poreza na dobit preduzeca imaju i pravna lice nerezidenti Republike.

Nerezidenti su pravna lica osnovana izvan Republike Srbije, cije je sedište uprave i kontrole takodje izvan teritorije Republike Srbije na osnovu dobiti koju ostvare poslovanjem stalne poslovne jedinice na teritoriji.

Stalnom poslovnom jedinicom smatra se svako stalno mesto poslovanja preko kojeg nerezidentni obveznik obavlja delatnost, pa tako moze biti organizovano kao:

- Ogranak- Predstavništvo- Pogon- Rudnik, kamenolom ili drugo mesto eksploatacije prirodnog

bogatstva- Mesto proizvonje, fabrika ili radionica

Stalnu poslovnu jedinicu čine i stalno ili pokretno gradilište, gradjevinski ili montažni radovi, ako traju duže od šest meseci.

Ako nerezidentni obveznik obavlja delatnost preko komisionara, brokere ili bilo kog drugog lica koje, u okviru vlastite delatnosti, posluje u svoje ime, a za racun obveznika, tada ne postoji stalna poslovna jedinica.

Nerezidentni obveznik poreza na dobit preduzeća je dužan da u stalnoj poslovnoj jedinici vodi evidenciju o svim prihodima i rashodima, kao i

6

ostalim podacima koji su od značaja za utvrdjivanje dobiti koju jedinica ostvaruje na teritoriji Republike.

Način vodjenja evidencije propisuje ministar finansija.

4. PORESKA OSNOVICA

Poresku osnovicu za obračun poreza na dobit preduzeća čini oporeziva dobit, koja se utvrdjuje u poreskom bilansu i to uskladjivanjem dobiti koju je obveznik iskazao u bilansu uspeha, koji je sačinjen u skladu sa medjunarodnim računovodstvenim standardima (MRS) i propisima kojima se utvrdjuje računovodstvo, na način utvrdjen zakonom.

Poreski bilans se sastavlja korekcijom finansijskih izvestaja pravnih lica, u kladu sa Zakonom, u cilju da se utvrdi visina poreske obaveze.

Pravna lica i preduzetnici su dužni da vodjenje poslovnih knjiga, sastavljanje, prezentaciju, dostavljanje i obelodanjivanje finansijskih izvestaja vrše u skladu sa zakonskom, profesionalnom i internom regulativom.

Pod ZAKONSKOM regulativom smatraju se Zakon o računovodstvu i reviziji i podzakonski propisi koji se odnose na izvrsenje ovog zakona.

Pod PROFESIONALNOM regulativom podrazumevaju se Kodeks etike za profesionalne računovodje, Medjunarodni računovodstveni standardi, Medjunarodni standardi revizije, nacionalni standard koji uredjuje uslove za osposobljavanje računovodja i revizora i sticanje stručnih zvanja, nacionalni standard za računovodstveni softver i drugi nacionalni standardi doneseni u skladu sa saopstenjima autoritativnih tela Medjunarodne federacije računovodja.

7

Pod INTERNOM regulativom podrazumevaju se interni opsti akti koji sadrže posebna načela, uputstva i smernice za vodjenje poslovnih knjiga, sastavljanje, prezentaciju, usvajanje, dostavljanje i obelodanjivanje finansijskih izvestaja, koje donosi pravno lice ili preduzetnik u skladu sa zakonskom i profesionalnom regulativom.

Poslovne knjige su jednoobrazne evidencije i druge evidencije o stanju i promenama na imovini, obavezama i kapitalu, prihodima, rashodima i rezultatu poslovanja pravnih lica i preduzetnika, koje čine dnevnik, glavna knjiga i pomoćne knjige. Poslovne knjige se vode po sistemu dvojnog knjigovodstva i imaju karakter javnih isprava.

Knjiženje poslovnih promena na imovini, obavezama, kapitalu, prihodima i rashodima vrši se na osnovu računovodstvene isprave. Računovodstvena isprava je javna isprava koja predstavlja pisani dokaz o nastaloj poslovnoj promeni i drugom dogadjaju.

Pravna lica i preduzetnici dužni su da uredno i ažurno vode poslovne knjige i da uredno čuvaju računovodstvene isprave i poslovne knjige kao i da odrede lice odgovorno za njihovo čuvanje.

Računovodstvene isprave i poslovnje knjige čuvaju se u polovnih prostojama pravnog i poslovnog lica ili preduzetnika, odnosno preduzeća ili preduzetnika kojima je povereno vodjenje poslovnih knjiga i koji ima licencu.

Finansijski izveštaji čuvaju se 50 godina, dnevnih i glavna knjiga čuvaju se 10 godina a pomoćne knjige 5 godina.

8

5. PORESKI KREDITI

Pod pojmom poreskog kredita podrazumevaju se olakšice koje poreski obveznici stiču po Zakonom propisanim osnovama, a koje kao svoju posledicu imaju umanjenje obračunatog poreza u odredjenom iznosu.

Poreski kredit, kao vrstu olakšice, poreski obveznici mogu ostvariti po osnovu:

- Ostvarene dobiti u novoosnovanoj poslovnoj jedinici u nedovoljno razvijenim područjima

- Ulaganja u sopstvena sredstva- Zaposljavanja novih radnika

Obvezniku koji je ostvario dobit u novoosnovanoj poslovnoj jedinici u nedovoljno razvijenim podrucjima, umanjuje se porez na dobit preduzeca u trajanju od dve godine, srazmerno ucescu tako ostvarene dobiti u ukupnoj dobiti preduzeca, uz obavezu da se poslovanje takve jedinice posebno evidentira.

Obvezniku koji izvrši ulaganja u osnovna sredstva u sopstevoj registrovanoj delatnosti priznaje se pravo na poreski kredit u visini od 20% izvrsenog ulaganje, s tim sto ne moze biti veci od 50% obračunatog poreza u godini u kojoj je izvršeno ulaganje.

Obvezniku koji prema zakonu kojim se uredjuje računovodstveno razvrstan u malo preduzeće proznaje se pravo na poreski kredit u visini od 40% izvršenog ulaganja u osnovna sredstva u sopstvenoj registrovanoj delatnosti, s tim što ne može biti veći od 70% obračunatog poreza u godini u kojoj je izvršeno ulaganje.

9

Neiskorišćeni deo poreskog kredita može se preneti na račun poreza na dobit iz budućih obračunskih perioda, do dozvoljenog limita ne duze od 10 godina. U svakoj od sledecih dodina poreski obveznik primenjuje prvo kredit po osnovu ulaganja iz te godine, a zatim se primenjuje preneti poreski kredit po redosledu ulaganja do odredjenog limita.

Obvezniku se priznaje pravo na poreski kredit u visini od 80% ulaganja izvršenog u toj godini, pod uslovom da je u skladu sa zakonom kojim se uredjuje klasifikacija delatnosti i registar jedinica razvrstavanja, razvrstan u jednu od sledecih delatnosti:

- Poljoprivreda- Ribarstvo- Proizvodnja tekstilnih prediva i tkanina- Proizvodnja odevnih predmeta, dorada i bojenja krzna- Prerada koze i proizvodnja predmeta od koze- Proizvodnja osnovnih metala- Proizvodnja standardnih metalnih proizvoda- Proizvodnja masina i uredjaja- Proizvodnja kancelarijskih i racunarskih masina- Proizvodnja elektricnih masina i aparata- Proizvodnja radio, TV i komunikacione opreme- Proizvodnja medicinskih, preciznih i optickih instrumenata- Proizvodnja motornih vozila, prikolica i poluprikolica- Proizvodnja ostalih saobracajnih sredstava- Reciklaža- Kinematografska i video proizvodnja

10

Obvezniku se priznaje pravo na poreski kredit za sve delatnosti iz tog sastava za cije obavljanje je registrovan. I ovi obveznici imaju pravo na neiskorišćeni deo ovako stečenog posreskog kredita prenesu na racun dobiti u narednih 10 godina.

6. PODSTICAJI KOD ULAGANJA

Pravo na poresko oslobodjenje od poreza na dobit preduzeca u trajanju od 10 godina srazmerno ulaganju u osnovna sredstva poreski obveznik moze ostvariti pod sledecim uslovima: ako ulozi u svoja osnovna sredstva, odnosno u cija osnovna sredstva drugo pravno lice ulozi vise od 600 miliona dinara, koji ta sredstva koristi u registrovanoj delatnosti u Republici u periodu ulaganja dodatno zaposli na neodredjeno vreme najmanje 100 lica, oslobadja se placanja poreza na dobit preduzeca u periodu od 10 godina srazmerno tom ulaganju.

Poresko oslobodjenje primenjuje se po ispunjenju navedenih uslova, od prve godine u kojoj je ostvarena oporeziva dobit. Dok ne ispuni sve uslove gore navedene, obveznik moze koristiti pojedinačne olakšice – poreski kredit na osnovu ulaganja u osnovna sredstva i zaposljavanje novih radnika.

Nezaposlenim licima se smatraju lica koja su bila zaposlena posredno ili neposredno u zavisnom preduzecu ulagaca.

Poresko oslobodjenje ostvaruje se srazmerno ulaganju u odnosu na ukupna sredstva obveznika i primenjuje se po ispunjenju uslova od prve godine u kojoj je ostvarena oporeziva dobit. Zaposlenima na neodredjeno vreme na podrucju posebnog interesa za Republiku smatra se zaopsleni koji od tog obveznika proveo u radnom odnosu i imao prebivaliste i boraviste na podrucju od posebnog interesa za Republiku, najmanje 9 meseci u kalendarskoj godini.

11

7. PODNOŠENJE PORESKE PRIJAVE

1. Pravna lica organizovana kao preduzeca podnose poresku prijavu za porez na dobit:- u roku od 10 dana od isteka roka propisanog za podnošenje finansijskog izveštaja, odnosno do 10.03. tekuce godine.- obveznik poreza koji u toku godine otpočne sa obavljanjem delatnosti duzan je da poresku prijavu podnese u roku od 15 dana od upisa u registar nadleznog organa.- obveznici kojima je istekao rok za ostvarivanje prava na poresko oslobodjenje podnose poresku prijavu u roku od 15 dana od dana isteka tog roka.

2. Obveznici poreza na dobit preduzeca, podnose poresku prijavu na Obrazcu PDP – poreska prijava za utvrdjivanje poreza na dobit preduzeca zajedno sa poreskim bilansom na Obrazcu PB-1.

Obveznici centra za velike poreske obveznike prijavu podnose Centru za velike poreske obveznike.

12

8. OBRAČUNAVANJE I PLAĆANJE POREZA

Poreski obveznik je duzan da u poreskoj prijavi obračuna porez na dobit za poreski period za koji se prijava podnosi. Ako je obveznik poreza u vidu akontacije platio manje poreza nego sto je bio duzan da plati po obavezni, duzan je da razliku uplati najkasnije do podnosenja poreske prijave a dokaz o uplati podnese uz poresku prijavu. Porez na dobit preduzeca poreski obveznik placa tokom godine u vidu mesecnih akontacija, ciju visinu utvrdjuje na osnovu poreske prijave za prethodnu godinu u kojoj iskazuje i podatke od znacaja za utvrdjivanje visine akontacije u tekucoj godini.

Mesecna akontacija placa se svakog 15-og u mesecu za pretkohni mesec, u kladu sa poreskom prijavom vrsi se od prvog dana narednog meseca u odnosu na mesec u kome je prijava podneta. Ukoliko obveznik u propisanom roku nije placao iznos mesechih akontacija, duzan je da obracuna i plati kamatu u kladu sa zakonom kojim se uredjuje poreski postupak i poreska administracija.

Likvidacioni odnosno stečajni upravnik duzan je da u slucaju pokretanja postupka likvidacije i stecaja najkasnije u roku od 15 dana od dana pokretanja postupka obezvedi obracun dospelih poreskih obveznika radi naplate iz likvidacione odnosno stecajne mase i da o tome obavesti nadlezni poreski organ.

13

9. POREZ PO ODBITKU

Porez po odbitku obracunava se i placa po propisima koji vaze u momentu isplate prihoda.

Poresku prijavu na Obrascu PP OPO (poreska prijava o obracunatom i placenom porezu po odbitku i pripadajucim dobrinosima na zaradu ili drugu vrstu prihoda od strane fizičkog lica kao poreskog obveznika) poreski obvenik dostavlja Poreskoj upravi- Organizacionoj jedinici nadleznoj prema mestu svog prebivalista, posebno za ostvarenu zaradu i svaku drugu vrstu prihoda navedenu na obrascu te poreske prijave, najkasnije u roku od 15 dana od dana kada je primio zaradu ili drugu vrstu prihoda.

U Obrazac PP OPO novčani iznosi se unose u dinarima bez para.

U Obrazcu PP OPO iskazuju se podaci o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje koje poreski obveznik obracunava i placa iz ostvarenog prihoda istovremeno sa obracunom i placanjem poreza po odbitku iskazanog u toj prijavi.

14

L I T E R A T U R A :

- Poresko knjigovodstvo i evidencija – dr Zdravka Petkovic- www.wikipedija.org

15