PETER'İN İLKELERİ

5/11/2018 PETER' N LKELER - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/peterin-ilkeleri 1/25

Hiyerarşiyoloji Bilimine Giriş

PETER’İN İLKELER İPETER’İN İLKELER İ

Hiyerarşiyoloji Bilimine GirişHiyerarşiyoloji Bilimine Giriş

Dr. Laurence J. PeterDr. Laurence J. Peter

Raymond HullRaymond Hull

Hazırlayan: M. Aydın ErceişHazırlayan: M. Aydın Erceiş





Peter İlkesi:HİYERAR ŞİK BİR ÖRGÜTTE HER GÖREVLİ, KENDİ

YETENEKSİZLİK DÜZEYİ NE DOĞRU YÜKSELMEEĞİLİMİ NDEDİR.

Peter’in Tamamlayıcı İlkesi:

ZAMAN İÇİ NDE HER GÖREV, ONU YAPMAKTAYETENEKSİZ GÖREVLİLERCE DOLDURULMA

EĞİLİMİ NDEDİR.





İlkenin Uygulamadaki Görünüşü:Bir kurumdaki çalışanlar ı yetenekli, orta yetenekli ve

yeteneksiz diye üç gruba ayı

r ı

rsak, çan eğrisi dağı

lı

mı

na göreçoğunluk orta yetenek grubuna, daha az sayıdaki çalışan dayetenekliler ve yeteneksizler gruplar ına girerler.

Her hiyerar şik örgütte, zeytinyağının üste çık ı p oradadonduğu görülür.

Bu durum, hepimiz içim kaçı

nı

lmaz bir yazgı

mı

dı

r?





Görünüşteki Ayr ıcalıklar (1):Işınlama

Yararlar ı:

•Kendi yükseltme kararlar ının başar ısızlığı örtbas edilmiş olur.

•Çalışanlar ın moralini yükseltir.

•Kendi hiyerar şik örgütünü korumuş olur.





Görünüşteki Ayr ıcalıklar (2):Süslü Kaydırma

Süslü kaydırma, başka bir yalancı yükseltme yöntemidir.Yeteneksiz bir görevliye, kadrosu yükseltilmeden, hatta bazan ücreti de artır ılmadan daha süslü bir unvan verilir ve

odası binanın uzak bir köşesine taşınır.

Hiyerar şik örgüt ne kadar büyükse, süslü kaydırma yöntemio denli kolay uygulanabilir. En uç uygulamasına “yüzen kilittaşı” denir.





Görünüşteki Ayr ıcalıklar (3):Görevi Tersyüz Edenler

Bağımsız karar verme yetkisi bulunmayan küçük memurlarda, formlar ın doğru doldurulması, yöntemlerekesinlikle uyulması gibi konularda büyük bir tutku görülür:

Amaçlara bak ılmaz, ama alışılagelen yöntemlerden en küçük bir sapmaya bile izin verilmez. Bu davranış örneğine“görevsel otomasyon” (otomatik çalışma) denir.

Otomatikleşmiş görevlilere “Görevi tersyüz edenler” dediyebiliriz. Bunlar araç-amaç ilişkisini tersyüz etmişlerdir.





Görünüşteki Ayr ıcalıklar (4):Hiyerar şik Yaprak Dökümü

Hiyerar şik örgütlerin çoğunda üstün yeteneklilik,yeteneksizlikten daha kötü olarak görülür. Olağanyeteneksizlik işten çıkar ılmaya engel olmaz, yalnızca

yükselmeyi engeller. Oysa üstün yeteneklilik, çoğu durumdaişten çıkar ılmayı gerektirir; çünkü üstün yeteneklilik hiyerar şik örgütün dengesini bozar ve hiyerar şik örgütlerin

ortak anayasalar ının birinci maddesine ayk ır ı düşer: Hiyerar şi her şeye kar şın korunmal ıd ır.





Hiyerar şik Yaprak Dökümü

Görünüşteki Ayr ıcalıklar (4): (Devam)

yeteneksizler yetenekliler

medyan

ortayetenekliler

üstün

yeteneksizler üstünyetenekliler





Görünüşteki Ayr ıcalıklar (5):Baba Desteği

Baba desteği iki yöntemle uygulanır:

1. Bu yöntemde, örgütteki görevlilerden birisinin yeri süslükaydırma ya da ışınlama yollar ından biri ile değiştirilir.

2. Baba desteği görecek olan için, adı etkileyici olan yeni bir makam yaratılır.





Çekilerek Yükselme-1:Çekiş gücü, bir görevlinin hiyerar şide kendisinin üstünde

olan bir kişiye yak ı

nlı

ğı

dı

r; bu yak ı

nlı

k kan ya da dostluğaveya evlilik hısımlığına ya da dostluğa, tanışlığa dayanır denebilir.

Çekiş Gücü ile yükselmeyi –kendimizde değil de başkalar ında olursa- hiçbirimiz sevmeyiz. Aynı hiyerar şik örgütte çalışanlar, çekiş gücü ile yükseleni tutmazlar; bu

tutumlar ı

nı

da onun yeteneksizliğinden söz ederek belirtirler.





Çekilerek Yükselme-2:Peter Paradoksu:

Bir hiyerar şik örgütteki görevliler yeteneksizliğe kar şı çıkmazlar.

Onlar ın yeteneksizlik hakk ında söylenmeleri, çekilerek

yükselenlere kar şı duyduklar ı k ıskançlığı örtmek içindir.





Çekilerek Yükselme-3:Çekimin Sağlanması:

• Bir patron bulun.• Patronu canlandır ın.

• Engellenmeyi önleyin.

• Yeni durum ve koşullara uyunuz.• Birden çok patronunuz olsun.

Çekiş gücü sizin hiyerar şide yukar ı doğru çık ışınızı

hızlandır ır. Böylece, kendi yeteneksizlik düzeyine dahaçabuk var ırsınız.





İtilerek Yükselme:Biraz eski bir geçmişi olan örgütlerde K ıdemin aşağı doğru

itişi, yukar ı

itiş gücünü yok eder. Çekiş, itişten daha etkindir.Çoğu zaman k ıdem etkenini yener; itiş gücü ise bunu pek az başarabilir.

İtiş gücü sağlamanın yollar ı arasında işe ve çalışmaya aşır ı düşkünlük gösterme, kurslara ve seminerlere gitmeye başlama vardır.





Önderler ve İzleyiciler:Eskiden kalma yanılgı balonu: Başar ı başar ıya yol açar.

Eskiden kalma başka bir yanılgı balonu: “İyi bir önder olabilmek için önce iyi bir izleyici olmak gerekir.”

Eskiden kalma yanılgı balonu: Başar ı başar ıya yol açar.Hiyerar şik örgütlerin çoğunda önderlik özelliği ağır basangörevliler önderliğe yükselemezler. Ancak zaman zaman ve

olağanüstü koşullarda önderlik yeteneğine değer verilir.





Hiyerar şiyoloji ve Politika:Dünya gerçekten ak ıllı olup da bize kar şı işi aptallığa

vuranlarca mı

, yoksa gerçekten aptal olanlarca mı

yönetilmektedir?

Adaylar, parlamenter olabilmekteki yeteneklerine göre değil,

seçilebilme şanslar ına göre saptanırlar.

İster demokratik, ister diktatörlük, ister komünist, ister liberaloldun, herhangi bir hükümetin hiyerar şisi, olgunluğun üstsınır ına ulaştığında, o hükümet batmaya mahkumdur.





Öncü Öncüleri-1:Hiyerar şileşme İçgüdüsü: Kişiler, kendilerini rütbelerle,

kademelerle sı

ralandı

rma eğilimine kar şı

konulmaz bir tutkunluk gösterirler.

Marx, hiyerar şilerin olmayacağı bir toplumu savunurken

insanlı

ğı

n yaradı

lı

şı

gereği hiyerar şik olduğunu, bu yüzdentoplumlar ın feodal, kapitalist veya sosyalist özelliklihiyerar şilere sahip olacaklar ını ve olmalar ı gerektiğinigörememiştir. Marksist kuram, insanlar ı kandıran hoş, ama boş bir türküden başka bir şey değildir.





Öncü Öncüleri-2:Freud, “Genel Yaşam Yeteneksizliği Sendromu”

diyebileceğimiz üzücü durumun, ne denli yaygı

n olduğunusaptamıştır.

Kişioğlunun, toplumdaki işlevini araştırmada başar ısızlığa

uğrayan Freudcu ruhbilimciler, bilgisayara bak ı

p da onun içyapısı hakk ında fikir yürütenlere benzerler. Oysa, önce bilgisayar ın ne işe yaradığı üzerinde durulmalıdır.





Hiyerar şiyolojinin Psikolojisi:Kişiler kendi yeteneksizliklerinin bilincine varmakta

mı

dı

rlar? Hastalar, durumlar ı

nı

kurtarmak için kendigüçlüklerinden dolayı başkalar ını suçlarlar. Hiyerar şik düzeni anlayan, görev yeteneksizliklerinin nedeni olarak yükselmeyi gören tek kişiye rastlanmamıştır.

Kişinin kendi yeteneksizlik düzeyinin altında kalması, çok daha göz kamaştır ıcı bir çaba gerektirir.





Peter Sarmalı:Yeteneksizlik durumlar ının çoğunda, verimli olmayı

amaçlayan kesin bir istek bulunur. Görevli, eğer becerebilirseyetenekli olabilmeyi ister.

Peter Sarmalının her dönüşünde yeteneksizliklerin sayısı

artar; etkinlik ve verimlilik gelişmez.Yeteneksizliğin Matematik Denklemi:

Yeteneksizlik + Yeteneksizlik = Yeteneksizlik





Başar ının Patolojisi:Peter Yaylasına yükselmenin, eskiden çalışan görevliyi

birdenbire tembel yapmaz. Bu doğru değildir. Görevliçalışmayı ister; görünüşte çabalayı p durur; bazan kendi deçalışıyorum sanır. Ne var ki, gerçekte pek az yarar sağlar.

Son Durak Sendromu (SDS) için yararlı tek şey, “dikkatçelici” tedavidir: Briç oyna, pul biriktir, bahçe ile uğraş,resim yap.





Anormal Tabuloloji:

Fonofili, Papirofobi, Papiromani, Düzenofili, Gigantizm,Tabulafobia privata

“Son Durak”ın Tı p Dışı Göstergeleri:

Ruhbilimsel Göstergeler:

Kendine acımak, Rigor Cartis, Bilinçli Terslik, TaytayDurma Sendromu, Başını Kuma Gömmek, Strüktürofili,

Konuşma Alışkanlıklar ı:

Dinleyiciyi Şaşırtma, Çok Söz Az Fikir,





Sıf ır Y.K.’daki Sağlık ve Mutluluk:Bir görevli, kendi yeteneksizlik düzeyine erişince, artık Yükselme Katsayısı (YK) sıf ırlanmış demektir.

Yerine Koyma Yöntemi: Peter Yaylasına erişen görevliler,görevlerinin gereklerini getirecek yerde, kusursuz olarak

yapabildikleri, bir dizi başka işlere girişirler:“Yerine Koymacılık”, çalışanlar açısından SDS’nun en iyidevasıdır. İyi uygulanırsa SDS’nun ortaya çıkmasını önler;

görevlinin kendi yeteneksizlik düzeyinde çalı

şma yaşamı

nı

nsonuna dek sağlıklı ve mutlu uğraşı p durmasını sağlar.





Yaratıcı Yeteneksizlik:Peter Savunması: Önerilen yükselmeyi kesinkes geriçevirmek. Çoğunlukla iyi sonuç vermez.

Yaratıcı Yeteneksizlik: Yeteneksizlik düzeyine erişmiş olduğunuz izlenimini yaratınız. Ancak öyle bir yeteneksizlik

alanı

seçiniz ki, bu alan, görevinizin temel koşullar ı

nı

yürütmekte size engel olmasın.

Yaratıcı Yeteneksizlik her zaman Peter Savunmasından daha

üstündür. Anacak asla yükseltilmeyi istemediğinizi bellietmeyin.





Darwin Kuramı ve Peter İlkesi-1:Tarihin Peter’ci Yorumu: İnsanlık er geç yaşamyeteneksizliğine erişecektir. Yeteneklilik kendi içinde her zaman bin yeteneksizlik tohumu taşır.

Peter İlkesi, insan yapısıyla ilgili gerçek bilgilere dayanır:

Hiyerar şiyoloji, insanlığın gerçek yapısını, sürekli olarak hiyerar şiler yaratmasını, bunlar ı sürdürme isteğini ve aynı zamanda bunlar ı yıkma yolundaki paradoksal eğilimini

ortaya koyar.

İ İ İ





Darwin Kuramı ve Peter İlkesi-2:

Peter’in reçetesi, hiçliğe yükselmenindüşüncesizliği yerine, yaşam boyu

nitelik geliştirmenin yolunugöstermektedir.

PETER'İN İLKELERİ

Documents

Transcript of PETER'İN İLKELERİ