ÒÀНЫ ҮÃ ÀÃÓÓ ÕҮЧÒÝЙ - amnesty.mn · 24 Хүний эрхийн төлөөх...

1 2017 îíû 3 дугаар уëèраë

ØÓÄÀÐÃÀ ÁÓÑ ЯВÄЛЫН ÝÑÐÝÃ ÕÀÌÒÄÀÀ

2017 îíû 4 дүгээр уëèраë

ÈÍÒÅÐÍÝØÍËÝÌÍÅÑÒÈ

Бизнес ба Хүний эрхНикарагуа: Анхаарлын төвд

ДүрвэгсэдДүрвэгчдийг хүлээн авах Канадын хөтөлбөр

Иргэний хямралИрак, баруун Мосулаас нүүгсэд

ÒÀНЫ ҮÃÀÃÓÓ ÕҮЧÒÝЙ


ÝÍÝ ÓÄÀÀÃÈÉÍ ÄÓÃÀÀÐÒ

ÎÍÖËÎÕ ÍÈÉÒËÝË6 Сувгаар хуваасан нь Никарагуа: Дэлхийн хамгийн

том суваг барих төсөл хүмүүсийн амьдрал ахуйд заналхийлж байна

10 Таны үг агуу хүчтэй Эрхийнхээ төлөө захидал бичих

аяны тухай таны мэдэх ёстой бүхэн

16 Дүрвэгчдийг хүлээн авах Канад улсын тэргүүн туршлага

Хүмүүсийг суурьшуулах орон нутгийн тэтгэлэгт хөтөлбөр

20 Лю Сяобогийн гэгээн дурсгалд Хятадад хоригдсон Нобелийн

Энх тайвны шагналтан

24 Хүний эрхийн төлөөх урлаг Зураач Рики Гордоны хүний

эрхийн хамгаалагч Сакриз Купилад зориулсан бүтээл

ÒÎÃÒÌÎË БУЛАН

2. Эмíестè Иíтерíэшíë дэëхèй дахèíаа 4. Хөшèгíèй цааíа5. Хуаíëè ба Эрхëэгчèйí зурвас26. 60 секуíд


© P

riva

te

ÝÌÍÅÑÒÈ ÈÍÒÅÐÍÝØÍË ÄÝËÕÈÉ ÄÀÕÈÍÀÀ

ОМАР КАДАРЫН ХОХИРЛЫГ БАРАГДУУЛЖЭЭ.

3

УЛС ТӨРЧ СУЛЛАГДЛАА 4

ХЭРГИЙГ ХЭРЭГСЭХГҮЙ БОЛГОЖЭЭ

2

© G

etty

Im

ages

ХУЛГАЙЛАГДСАН ПРОФЕССОР СУЛЛАГДЖЭЭ

1Энэ оны 6 сарын 1-нд Зүүн Тиморийн нийслэл Дили хотын шүүхээс сэтгүүлч Рэймундос Оки, Лоурэнзо Висент Мартинс нарын нэр төрд халдсан гэх хэргийг хэрэгсэхгүй болгожээ. 2016 оны 1 сарын 22-ны өдөр Ерөнхий сайд Руй Мариа де Араужогоор толгойлуулсан хүмүүс сэтгүүлчдийн эсрэг гомдол гарсан юм. Тэд 2015 онд Засгийн газрын мэдээлэл технологийн төслийн тендэрийн ажиллагаанд гарсан зөрчлийн талаар нийтлэл гаргасан байна.http://bit.ly/2j6zNTi

13 жилийн өмнө хүчирхийлэл үйлдсэндээ Канадын Засгийн газар өнгөрөгч 7-р сард Омар Кадараас уучлал хүсч, нөхөн төлбөр олгожээ. АНУ-ын цэргийн хүчнийхэн түүнийг 2002 онд Афганистанд 15 настай хүүхэд-цэрэг байхад нь баривчилж, Афганистан болон Гуантанамо Бэй-д хорин, шударга бусаар шүүгдсэн төдийгүй эрүүдэн шүүжээ. 2010 оны хэрэг хүлээх тохиролцооны дараа 2012 онд Омарыг Канадын засгийн газрын мэдэлд шилжүүлэн, улмаар 2015 онд Гуантанамо Бэйд ногдуулсан ял шийтгэлийн давж заалдах хуралдааныг хүлээж байгаа гэх үндэслэлээр батлан даалтаар сулласан байна. Өнөөг хүртэл Канадын Засгийн газар эрхийг нь хангахаас татгалзсаар ирсэн юм. Гэвч Эмнести Интернэшнл бууж өгөлгүй Омар Кадарын төлөө мянга мянган гишүүдээ үйл ажиллагаанд оролцуулжээ. http://bit.ly/2f5fJvZ

Ливи улс. Их сургуулийн профессор доктор Салем Мохамед Бейтэлмал 6 сарын 6-нд суллагдаж, гэр бүлдээ эргэн ирлээ. Орон нутгийн зэвсэгт бүлэглэлийнхэн түүнийг ажилдаа явах замаас нь хулгайлж, 4 сарын 20-ноос хойш Ливийн нийслэл Триполи хотын баруун захад хорьж байсан юм. Доктор Салем Бейтэлмалын гэр бүлийн гишүүн “ Та бүхэнд гүн талархал илэрхийлье. Та бүхний хичээл зүтгэл түүнийг амьд үлдэхэд тусласан” гэжээ. http://bit.ly/2xQmHwE

6-р сарын 14-нд Мальдивийн нийслэл Малед сөрөг хүчний улс төрч Адам Азим 7 хоног гаруй хоригдсоны эцэст суллагдлаа. Тэрээр 6 сарын 8-ны өдөр телевизийн өгсөн ярилцлагын үеэр Засгийн газрыг шүүмжлэснийхээ дараа баривчлагдаж, хилс хэрэгт татагджээ. Адам Азим нь Мальдив улсад нэр хүндтэй, ардчилалыг дэмжигч бөгөөд Мальдивын Нэгдсэн Эсрэг Хүчний Эвсэлийн Сүүдрийн Засгийн газрын сайд юм.http://bit.ly/2vO88wv

© R

udy

Chi

diac

/Am

nest

y In

tern

atio

nal

© G

etty

Im

ages

http://bit.ly/2j6zNTi

http://bit.ly/2vO88wv


ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ДАРАА СУЛЛАГДЖЭЭ 6

СҮМИЙН НОМЛОГЧ, ИДЭВХТНҮҮДИЙГ СУЛЛАЖЭЭ 7

ХӨДӨЛМӨРЛӨХ ЭРХИЙН ИДЭВХТНҮҮД БАТЛАН ДААЛТААР СУЛЛАГДЛАА.

8

ТББ-ЫН ТЭРГҮҮНИЙ ХЭРЭГ ХААГДЛАА 5

ОХУ-ын хүний эрхийн хамгаалагч Валентина Череватенкогийн эсрэг үүсгэсэн эрүүгийн хэргийг 6 сарын 19-нд хаасан ч энэ тухай түүнд огт мэдэгдээгүй аж. Тэрээр хэрэг хаагдсан тухай санамсаргүй олж мэджээ. Хэрвээ шүүх хуралдаан явагдсан аваас “Гадаадын тагнуулын тухай хуулийн дагуу шүүгдэх анхны хүн нь Валентина болох байв. Хэргийг дахин сөхөж болзошгүй учраас бид анхаарлаасаа холдуулахгүй. Түүний төлөө захидал уриалга бичсэн хүмүүст хандан Валентина “Баярлалаа! Энэ бол бидний хамтын ялалт” гэжээ. http://bit.ly/2xRucnl

Канадын иргэдийн хөдөлгөөн IYINA (Бид ядарч байна)-ын төлөөлөгч, илтгэгч болох Канадын иргэн Наджо Кайна, Бертранд Солло нарын ял 6 сар хойшлогдсоноор 4 сарын 27-ны өдөр суллагджээ. Эмнести Интернэшнлийн Яаралтай үйл ажиллагааны хүрээнд Канадын Аюулгүй байдлын Сайдад хандан тэднийг суллахыг шаардсан зуу зуун захидал явуулж, дуудлага хийсэн билээ. Жагсаал цуглаан зохион байгуулахаар бэлдсэнийх нь төлөө тэднийг ямарваа ял

Судан улсад Чехийн христийн номлогч сэтгүүлч Петр Жезекийг өнгөрөгч 2-р сард суллан эх оронд нь буцаажээ. Пастор, Суданы Христийн сүмийн Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Хассан А. Коди, хүний эрхийн идэвхтэн Абдулмонем Абдумавла нар 5-р сарын 11-нд Ерөнхийлөгч өршөөл үзүүлсэний дараа суллагджээ. Петр Жезект бүх насаар нь хорих ял, харин бусад хоёрт нь 12 жил

Хуа Хайфен, Ли Зао болон Шү Хэнг нар Хятадын Жиангши мужийн Ганжоу-д 6-рын сарын 28-ны өдөр батлан даалтаар суллагджээ. Иванка Трамп зэрэг алдарт брэндүүдийг үйлдвэрлэдэг Хуажиан гутлын үйлдвэрийн хөдөлмөрийн нөхцлийг шалгаж байхад нь тэднийг баривчилсан юм. 12 сарын хугацаанд цагдаагийн байгууллага байнга хянах бөгөөд бид ч ажиглалтаа зогсоохгүй.http://bit.ly/2vOAuGE

© A

mne

sty

Inte

rnat

iona

l

© G

etty

Im

ages

шийтгэлгүйгээр 4 сард 18, 9 хоногийн хугацаагаар тус тус баривчлан хорьжээ. http://bit.ly/2vNACX0

хоригдох ял ногдуулсан юм. Тэд 2015 оны 12 сард баривчлагдсан ажээ. Тухайн үед тэд Суданы нийслэл Хартум хотод 2013 оны 12 сард оюутны хүчтэй мөргөлдөөний үеэр бензин бөмбөгөнд өртсөн Дарфурын оюутны эмчилгээг дэмжсэн байна. http://bit.ly/2wJjzEn

© G

etty

Im

ages

“Та бүхний дэмжлэг гэр бүлийнхэнд минь урам хайрлаж, илүү шийдэмгий тэмцэх зориг өгсөн. Баярлалаа”Хуа Хайфен

http://bit.ly/2xRucnl

http://bit.ly/2wJjzEn


ХӨШИГНИЙ ЦААНА

ЭРҮҮДЭН ШҮҮСНИЙГ ИЛРҮҮЛСЭН НЬ

ДҮРВЭГЧИД – ТООГООР

ИЛЭРХИЙЛБЭЛ

2017 оны 9 сарын 16-ны өдөр, Камерун улс Яоундэ хотод дээрхи илтгэлийг олон нийтэд танилцуулах үеэр Төв Африкийн

Судлаач Аллариа Аллегроззи

22.5 сая

Дэлхий даяар нийт

дүрвэгч байна.

Нийт дүрвэгчдийн талаас дээш хувь нь

нас хүрээгүй.18Дүрвэгчдийн

хөгжиж буй орнууд хүлээн авчээ84%Дэлхий даяар залуучуудын

нь дүрвэгчдийг хүлээн авахыг дэмжиж байна

73%

1.7 сая

2017 онд

дүрвэгчдийг нүүлгэн шилжүүлэх шаардлагатай.

2.8 сая

гаруй дүрвэгч Турк улсад амьдардаг. Турк дэлхийн хамгийн олон дүрвэгч хүлээн авсан улс юм.

Эмнести Интернэшнлийн Төв Африкийн баг олон баримт цуглуулснаар Камеруны хууль бус хорих байруудад эрүү шүүлт өргөн хэрэглэгддэгийг Камеруны эрх баригчид, мөн АНУ-ын цэргийнхэн мэддэг болохыг батлалаа.

Бид Камерунд 5 удаагийн томилолтоор 200 гаруй хүнээс ярилцлага авч, 20 шүүх хуралдаанд оролцон, баримтуудыг шалган нягтлалаа.

Аюулгүйн хүчнийхэн бараг нотлох баримтгүйгээр Боко Харамыг дэмжсэн хэмээн 101 хүний буруутгасан хэргийг бид баримтжуулсан юм. Цэрэг болон тагнуулын байгууллагын мэдлийн 20 гаруй байранд эдгээр хохирогчид нууцаар хоригдож, эрүү шүүлтэнд өртсөн байна.

Хохирогчдын дүрслэл, эрүү шүүлтээс үлдсэн сорви, гэрэл зураг ашиглан бид эрүү шүүлтийн 24 арга бүртгэсэн. Мэдээлэл технологийн болон шүүх эмнэлгийн мэргэжилтнүүд, дижитал нотлох баримтыг үнэлэх чадвартай оюутны сүлжээтэй хамтран бид

дүрс бичлэг, сансрын зураг, хохирогчдын зурсан хорих газрын газрын зурагт анализ хийсэн. Улмаар бид хорих байгууламж, эрүү шүүлт тулгадаг газруудыг тогтоосон юм. Түүнчлэн Форесоник Архитектур байгууллагатай хамтран хоёр хорих байгууламж –Салак дахь цэргийн бааз, Фотокол хот дахь цэргийн баазын зориулалтаар ашиглаж буй сургуулийн байрны 3D загварыг гарган Салак баазад АНУ-ын цэргийнхэн байгааг баталгаажуулж чадсан.

ДЭЛГЭРЭНГҮЙГ:http://bit.ly/2CamrTor

© A

mne

sty

Inte

rnat

iona

l

-ийг


ЭРХЛЭГЧИЙН ҮГ:

ШАНТРАХГҮЙТогтворгүй, тодорхойгүй байдал, хүний үүсгэсэн болон байгалийн гамшиг улам нэмэгдэж буй энэ үед дарагдаж, юу ч хийж чадахгүй мэт санагдах нь олонтой.

Гэхдээ ийм үед л бид нэгдэж, илүү шударга дэлхий ертөнц цогцлоох боломжтойгоо харуулах ёстой. Өнгөрсөн 15 жилийн хугацаанд жил бүрийн 12 сард дэлхий даяар эгэл жирийн хүмүүс хүчээ нэгтгэн, Эмнести Интернэшнлийн даян дэлхийн захидал бичих кампанит ажлын хүрээнд захидал, уриалга бичиж, өргөдөлд гарын үсэг зурж, цахим шуудан илгээх эсвэл нийгмийн сүлжээнд зурвас бичдэг билээ.

Хүн төрөлхтөний мянга мянган жил хэрэглэж ирсэн хамгийн хүчтэй хэрэгсэл бичгээр хүний эрхийн хамгаалагчидтай нартай үзэл санааны нэгдмэл байдлаа илэрхийлдэг. Үе үеийн харгис дарангуйлагчдын мэддэг “Үг асар их хүчтэй. Үгэнд эрх мэдэл байдаг. Хүн бүрийн эрхийг хүндэтгэдэг дэлхий ертөнцийг цогцолоохын тулд бид ч шантрах ёсгүй.

Бид хамтдаа өөрсдийн үгээ дэлхий ертөнцөд хүргэж, шударга ёс, өөрчлөлтийг тасралтгүй шаардах ёстой.

“WIRE” СЭТГҮҮЛИЙН БАГИЙНХАН:Редактор: Дэбора Одумуяава-БэйкэрДугаар ажилласан: Астрид Читоу, Кэйти Палмер, Илариа Аллегроззи, Хосе Саломон, Кристин Хулаас Сүндэ, Николетти Валдман, Рейчел Кэмпбэлл, Рухат Сена Аксенер, Разав Салиху, Сафиа Флейри, Широми Пинто, Том Маккэй Эх бэлтгэгч: Дина СилантеваЗургийн редактор: Ричард БуртонДугаар хариуцсан редактор: Каролин Стомберг

10-ð ñàðûí

24Дэëхèйí хөгжèë, мэдээëëèйí өдөр

11-ð ñàðûí

16 Хүí хүíээ хүíдэтгэх,

хүëээцтэй хаíдах îëîí уëсûí өдөр

12-ð ñàðûí

1ДОХ-тîй тэмцэх îëîí уëсûí өдөр

12-ð ñàðûí

2Бîîëчëîëûг тасëаí зîгсîîх îëîí уëсûí

өдөр

12-ð ñàðûí

3Хөгжëèйí

бэрхшээëтэй èргэдèйí төëөөх îëîí уëсûí өдөр

12-ð ñàðûí

10 Хүíèй эрхèйí өдөр

12-ð ñàðûí

18Цагаачдûí îëîí

уëсûí өдөр

12-ð ñàðûí

20Эв саíааíû íэгдëèйí

îëîí уëсûí өдөр

11-ð ñàðûí

29ЭИ-èйí Эрхèйíхээ төëөө Бèчèцгээе

îëîí уëсûí захèдаë урèаëгûí кампаíèт

ажèë эхэëíэ.

11-ð ñàðûí

25Эмэгтэйчүүдèйí

эсрэг хүчèрхèйëëèйг тасëаí зîгсîîх îëîí

уëсûí өдөр

11-ð ñàðûí

2Сэтгүүëчдèйí эсрэг

гэмт хэрэгт яë шèйтгэëгүй үëдэж

буйг тасëаí зîгсîîх îëîí уëсûí өдөр

11-ð ñàðûí

10Кеí Сарî-Вèва

бîëîí бусад íаймаí байгаëь îрчíû

èдэвхèтíүүд Нèгер уëсад цаазаар

авахууëсаíû îй – 1995 îí

ТЭМДЭГЛЭЛТ ӨДРҮҮД 2017:


СУВГААР ХУВААЖ БАЙНА

АНХААРЛЫН ТӨВД: НИКАРАГУА

Никарагуагийн Засгийн газар магадгүй дэлхийн хамгийн том барилгын төсөл суваг барих нууц хэлэлцээ хийжээ. Уг Тэнгис Дундын Суваг нь байгаль орчныг сүйтгэж, олон хүний амьжиргааг эрсдэлд оруулах нь гарцаагүй. Сувгийн төлөвлөгөөг хэрэгжүүлж байгаа байдал нь бүхэлдээ сувгийн ойр орчмын хүн амын хүний эрхийг зөрчиж байна. Өөрсдийн газар, орон байраа хамгаалан олон хүн эсэргүүцэн тэмцэж байна. Гэвч хэлэлцээрийн эсрэг үг хэлсэн бүхнийг эрх баригчид яллаж байгаа тул иргэдэд аюул учирч болзошгүй.

Никарагуа нуурийн эрэг, цаана нь Ометепе арлын 2 оргил харагдаж байна. Никарагуа улс, 2016 оны 6 сарын 5-ны өдөр


Тэнгис дундын их суваг нь 275 км урт үргэлжлэх дэлхийн хамгийн том инженерингийн төсөл бөгөөд Никарагуаг дундуур нь хуваах юм. Уг суваг нь Төв Америкийн ундны усны хамгийн том нөөц болох Никарагуагийн Их Мөрний нилээдгүй хэсгийг хамарч Атлантын далайг Номхон далайтай холбоно.

Төслийн нөлөөллийн хүрээнд хамрах нийгэмлэгүүдтэй бодитоор зөвлөлдөхгүйгээр төслийн төлөвлөгөөг гаргахад хүргэсэн хуулийн тодорхой бус тогтолцоо нь үндэсний болон олон улсын хүний эрхийн хэм хэмжээнүүдийг бүхэлд нь зөрчиж, хэдэн зуун айл өрхийг хүчээр нүүлгэн шилжүүлэхэд хүргэж болзошгүй.

2013 оны 6 сарын 13-нд Никарагуагийн конгресс сувгийн барилгын ажил, дагалдах нисэх онгоцны буудал, 2 усан боомт, шугам хоолой, төмөр зам, чөлөөт худалдааны орчин зэрэг дэд төслүүдэд ногоон гэрлээр нэгэн шинэ хууль баталсан юм. Уг хууль цаашдын барилгын ажлуудад хаалга нээж өгч байна.

Энэ нүсэр үйл ажиллагаа нь ойр орчмын хүм ам, газар нутагт томоохон нөлөө үзүүлэх нь дамжиггүй. Суваг холбогдох барилгын төсөл ойролцоогоор 120,000 гаруй хүнд шууд нөлөөлнө гэж орон нутгийн иргэний нийгмийн байгууллагууд тооцож байна. Уг төсөл иргэдийн орон гэр, амьжиргаа, хоол, нийгмийн үйлчилгээнд хүрэх боломж цаашдын амьдралыг эрсдэлд оруулж байна.

“Энд амьдардаг ихэнх хүмүүс газрын өгөөж хүртэн, газар тариалан эрхэлж, мал маллаж амьдралаа залгуулдаг. Бид газар тариалан эрхлэхээс өөр юу ч мэдэхгүй. Тиймээс бид эндээ үхэхийг илүүд үздэг. Хот руу явж юу хийх юм бэ?” Нэрээ нууцлахыг хүссэн иргэний хэлсэн үг.

© T

om L

affa

y


Нөлөөллийн бүсэд амьдарч буй иргэд “засгийн газар тэдэнтэй бодитоор зөвлөлдөөгүй, корпорацийн тухай сайтар танилцуулаагүй, боломжит хувилбарыг санал болгоогүй” хэмээн Эмнести Интернэшнлд хэлсэн юм. Хэд хэдэн хүн, хэсэг гадаадын хүмүүс баахан цагдаа, цэргийнхэнтэй ирж, газар хэмжих үеэр л сувгийн төслийн тухай мэдсэнээ хэлэв. Нутгийн иргэд өөр газар шилжин суурьших эсвэл нөхөн төлбөрийн сонголтын талаар ямар ч мэдээлэлгүйгээ өгүүлж байлаа.

Олон хүн иймэрхүү үл тоомсорлосон хандлага, Засгийн газрын том төлөвлөгөөг хүлээн зөвшөөрөхгүй гэдгээ мэдэгдсэн юм. Сүүлийн жилүүдэд сувгийн ажлыг эсэргүүцсэн 90 гаруй эсэргүүцэл орон даяар өрнөжээ. Гэвч үг хэлсэн бүхнийг бай болгож байна. Сувгийн болзошгүй сөрөг нөлөөг олонд таниулахаар ажиллаж буй хүний эрхийн идэвхтнүүд эрх баригчдын дарамт, сүрдүүлгийн тухай ярьсаар байна.

Төслийн нөлөөллийн бүсэд амьдардаг нэгэн иргэн “Эсэргүүцлийн хөдөлгөөнд оролцохоор явахдаа хүүхдүүдээ заавал баяртай гэж хэлдэг, эргэж ирэх эсэхээ мэдэхгүй шүү дээ” гэж хэлсэн юм.

Эмнести Интернэшнл Никарагуагийн Засгийн газраас улсынхаа, ард түмнээсээ илүү бизнесийг урьтал болгохоо зогсоохыг уриалж байна.

Орон нутгийн нийгэмлэгүүдийг сүйтгэх, хүчээр нүүлгэн шилжүүлэхийг зогсоох цорын ганц арга нь өнөөх хуулийг хүчингүй болгож, төслийг дахин эхнээс нь төлөвлөх явдал юм. Төслийн үр дүнд сөргөөр хөндөгдөж болзошгүй хүмүүсийн эрхийг зайлшгүй хамгаалж, өөрсдийнх нь ирээдүйтэй холбоотой аливаа шийдвэрт санал нь тусгагдах ёстой.

ДЭЛГЭРЭНГҮЙГ: http://bit.ly/2gMPONe

Ометепе арлын тариачид гүнжид тариалж буй нь

Тариачдын тэргүүн, хүний эрхийн хамгаалагч Франциска Рамирез орон нутгийн тариачдыг цуглуулан сувгийн хор уршгийг тайлбарлаж буй нь

© T

om L

affa

y

НИКÀÐÀÃÓÀÃИЙН ÒÝНÃИÑ ÄÓНÄЫН ИÕ ÑÓВÃИЙН ÀЖЛЫÃ ÒООÃООÐ ИЛÝÐÕИЙЛÁÝЛ

Сувгийн урт ойролцоогоор

275 кмШууд нөлөөнд өртөх өрхийн тоо ойролцоогоор

24,100Никарагуагийн Их Мөрөнгөөр

суваг татна105 км

Ойролцоогоор

хүнд нөлөөлнө 119,200“Атланта нуур” гэгчийг байгуулахын тулд

орчим талбайг усанд автуулна 400 км2

Төслийн дагалдах барилгуудыг барихын тулд

орчим газрыг хүчээр хураан авахыг төрөөс зөвшөөрчээ

2,900 км2

Сувгийн барилгад ойролцоогоор хөрөнгө оруулалт хийгдэнэ

90 гаруй эсэргүүцлийн жагсаал орон даяар өрнөөд байна

50 тэрбум ам.долларын


КАМПАНИТ АЖИЛ: ЭРХИЙНХЭЭ ТӨЛӨӨ БИЧИЦГЭЭЕ

ТАНЫ ҮГ АГУУ ХҮЧТЭЙ Заримдаа ганцхан захидал хэн нэгний амьдралыг бүхэлд нь өөрчилж чаддаг. Энэ бол өдгөө 15 дахь жилдээ явагдаж буй “Эрхийнхээ Төлөө Бичицгээе”– даян дэлхийн захидал бичих- кампанит ажлын эх үндэс билээ. Жил бүрийн 12 сард үндсэн эрх нь зөрчигдсөн хүмүүст зориулан Эмнести Интернэшнлийн дэлхийн өнцөг булан бүрт буй гишүүд дэмжигчид сая сая захидал уриалга бичдэг. Тэд бол хүний эрхийн төлөө дэлхийн хамгийн том үйл ажиллагаанд оролцон бурууг зөв болгохоор захидал бичих манай уламжлалыг үргэлжлүүлж буй эгэл жирийн иргэд. “Эрхийнхээ төлөө бичицгээе” кампанит ажил удахгүй эхлэнэ. Та бэлэн байгаарай!

Энэ жил бид 10 хувь хүн, хүний эрхийн хамгаалагчдын бүлгийг дэмжин захидал уриалга явуулах болно. Тэд Бангладеш, Чад, Хятад, Египет, Финлянд, Гондурас, Израйль-Палестиний эзлэгдсэн бүс нутаг, Ямайка, Мадагаскар, Турк улсуудын идэвхтнүүд юм. Хэдийгээр тэд өөр өөр оронд, өөр өөр шалтгааны улмаас тэмцэж байгаа боловч тэд бүгд илүү шударга, эрх чөлөөтэй дэлхий ертөнцийг мөрөөдөж, түүнийг бий болгохын төлөө тэмцэж байна.

Тэд эрх баригчдын эсрэг дуу хоолойгоо хүргэж, орон байртай байх, байгаль орчныг хамгаалах, алга болсон хүмүүсийн төлөө кампанит ажил явуулах, ЛГБТИК иргэдийн эрхийг хангах зэргээр тэмцэж байна.

Та бүхэн захидал эсвэл уриалга бичих, цахим шуудан илгээх, Твиттер, Фэйсбүүк-д зурвас тавих, зураг, ил захидал илгээх зэргээр хүний эрхийн хамгаалагч нартай эв санааны нэгдэлтэйгээ илэрхийлж болно. Та бидэнтэй нэгдээрэй.


ÕҮНИЙ ÝÐÕИЙÃ ÕÀÌÃÀÀЛÑНЫÕÀÀ ÒӨЛӨӨ ÕОÐИÃÄЖÝÝ. ÒÓÐК ÓЛÑ: ÕҮНИЙ ÝÐÕИЙН ÕÀÌÃÀÀЛÀÃЧИÄ ÁÓЮÓ ÑÒÀНÁÓЛЫН ÀÐÀÁ

Яг одоо Турк улсад сэтгүүлч, нийгмийн идэвхтнүүд өөр үзэл бодол илэрхийлсэн хүмүүсийн эрхийг хамгаалахын төлөө бүхнээ зориулан ажиллаж, аюулд ороод байна. Тэдний дунд Эмнести Интернэшнлийн Туркийн захирал Идил Есер, Авааз болон Иргэдийн Ассамблейн Озлем Далкиран нар юм. Станбулын 10 гэж олонд танигдах болсон тэднийг терроризмтэй холбоотой хэргээр мөрдөн шалгаж байгаа нь хүний эрхийн идэвхтнүүдийг хавчих гэсэн утгагүй оролдлого мөн.


ТУРКЭЭС ИРСЭН ЗАХИДАЛ

ÁИÄНИЙÃ ÁÀÐИВЧЛÀН ÕОÐЬЖ ÁÀЙÃÀÀ НЬ ÓЛÀÌ ÒÓÓØÒÀЙ ØИЙÄÌÝÃ ÀЖИЛЛÀÕ ÑÝÄÝЛ ÒӨÐҮҮЛЖ ÁÀЙНÀ.

“Турк улсад хүний эрхийг хамгаална гэдэг хэзээ ч амархан байгаагүй. Идэвхтнүүдийн хувьд бүх талын дарамт, хавчлагад ажиллах нь хэдийнээ энгийн үзэгдэл болжээ. Гэхдээ ийм бэрхшээлийг өмнө нь Эмнести Интернэшнлийн ажилтан амсаж байгаагүй. Эмнести Интернэшнлийн гүйцэтгэх захирал болон Удирдах зөвлөлийн дарга хоёулаа нэг улсад зэрэг хоригдож буй анхны тохиолдол нь энэ юм. 6 сард Танер Килик баривчлагдсан. Түүнээс хойш сар гаруйн дараа Туркийн Эмнести Интернэшнлийн захирал Идил Есерийг бусад ТББ-ын 9 хүний эрхийн хамгаалагчийн хамтаар баривчилсан нь биднийг цочирдолд оруулсан. Өнөөг хүртэл хоёр ажилтан маань торны цаана сууж байна. Идил бүхий л амьдралаа хүний эрхийг хамгаалах үйлсэд зориулсан. Бидний хувьд тэр зөвхөн захирал биш харин бидний болон Турк дэх салбарын дотны анд, хайрлаж хүндэлж явдаг хамтран зүтгэгч минь билээ. Хувь хүнийхээ хувьд гайхалтай, итгэлтэй, аргаа барсан үедээ ханддаг найдвартай тулхтай найз минь.Хууль ёсны ажилтай нь холбогдуулан Идилд ямар ч үндэслэлгүй ял тулгаж байгаа нь үнэхээр цочирдмоор. Харамсалтай ч түүнийг ийнхүү хорьсон нь бидний ажил ямар чухал, хүний эрхийн хамгаалагчид хичнээн хэрэгтэйг гэрчиллээ. Бид бүгд Идилийг маш их үгүйлэн санаж байна. Хүний эрхийн төлөө чин сэтгэлтэй эмэгтэйд ямар ч үндэслэлгүй ял тулгаж, эрхийг нь зөрчиж байгаад үнэхээр харамсмаар. Энэ нь биднийг улам эрчилж, хүний эрхийн төлөө тэмцэх хүсэл эрмэлзэл, итгэл үнэмшил улам нэмэгдэж байна. Хүн бүр эрх, эрх чөлөөгөө эдэлж чаддаг дэлхий ертөнцийн төлөө хоригдоод байгаа нөхөдтэйгээ хамт тун удахгүй мөр зэрэгцэн дахин ажиллана гэж найдаж байна. Тэд суллагдах хүртэл бид уриалгаа зогсоохгүй. Тэдний суллахыг шаардан үйл ажиллагаанд оролцсон та бүхэнд талархал илэрхийлье. Та бүхний дэмжлэг, хоригдсон хүний эрхийн хамгаалагчдад болон бидэнд хэмжээлшгүй үнэтэй.”

Хүндэтгэсэн, Рухат Сена Аксенер Туркийн Эмнести Интернэшнл, Кампанит ажил хариуцсан захирал


ЦÀÃÄÀÀÃИЙН ÕҮЧИÐÕИЙЛЛИЙÃ ÝÑÝÐÃҮҮЦÑНÝÝÐÝÝ ÀЙЛÃÀН ÑҮÐÄҮҮЛÝЛÒÝНÄ ӨÐÒӨВ

ФÝЙÑÁҮҮКÒ ÒÀВЬÑÀН ÁИЧЛÝÃÝÝÑ ÁОЛЖ НÀÑÀÀÐÀÀ ÕОÐИÃÄОÕ ЯЛ ÑОНÑОЖ ÌÀÃÀÄÃҮЙ ÁÀЙНÀ

ЯÌÀЙКÀ ÓЛÑЫН ÕҮНИЙ ÝÐÕИЙН ÕÀÌÃÀÀЛÀÃЧ ØÀКЕЛÀ ЖЕКÑОН

ЧÀÄ ÓЛÑЫН ÕҮНИЙ ÝÐÕИЙН ÕÀÌÃÀÀЛÀÃЧ ÌÀÕÀÄИН

Цагдаад буудуулсан ах Накиэгийнхаа хэрэгт шударга үнэнийг тогтоолгохоор тэмцлээ эхлүүлсэн Шакела Жексон хэзээ ч бууж өгөхгүй гэж шийдсэн. Ямайкад цагдаа нар ихэвчлэн нас залуу, ядуу эрчүүдийг хороох нь элбэг ба сүүлийн 10 жилд 2000 хүн хороожээ. Түүний тэмцэлд хайртай хүмүүсээ адил байдлаар алуулсан гэр бүлүүд нэгдсэн аж. Цагдаа нар тэдний эсрэг дайрч, Шакела болон түүний гэр бүлийг айлган сүрдүүлсэн байна. Цагдаа нарын дайралт түүний итгэл үнэмшлийг улам баталгаажуулж өгсөн хэмээн тэр өгүүлсэн юм. “Надад өөр сонголт байхгүй учраас би тэмцэж байна. Тэмцлээ зогсоовол би өөр нэг цагдаад дахин нэг ахыгаа хөнөөх зөвшөөрөл өгч байна гэсэн үг юм” хэмээн тэрээр хэлжээ.

Тэр бол цахим идэвхтэн бөгөөд 7 хүүхдийн аав юм. 2016 оны 9-р сард Махадин нэрээр танигдсан Тажадин Махамат Бабури Чадын Засгийн газрыг шүүмжилсэн бичлэг Фэйсбүүкт байрлуулжээ. Түүнээс хойш хэдэн өдрийн дараа Махадиныг гэгээн цагаан өдрөөр тагнуулын газрынх байж болзошгүй хүмүүс гудамжнаас хулгайлан, хэдэн долоо хоногийн турш шоронгоос шорон дамжуулан гавлаж, бороохойдсон байна. Махадинд үндэсний аюулгүй байдалд заналхийлсэн хэргээр бүх насаар нь хорих ял тулгаад байна. Шоронд байхдаа сүрьеэтэй болж хүндээр өвдсөн тул яаралтай эмнэлгийн тусламж авах хэрэгтэй байгаа юм. Өөрийнхөө үзэл бодлыг зоригтойгоор илэрхийлснийхээ төлөө тэр үлдсэн амьдралаа өргөст торны цаана өнгөрүүлэх ёсгүй.


ÌОÄНЫ ÕÓЛÃÀЙН ÌÀФИÒÀЙ ÒÝÌЦÑÝНИЙÕÝÝ ÒӨЛӨӨ ÕИЛÑÝÝÐ ЯЛЛÀÃÄÀВ

ÑÓÐÀÃÃҮЙ ÀЛÃÀ ÁОЛÑОН НӨÕÐӨӨ ÕÀЙÑНЫ ÒӨЛӨӨ ЯЛЛÀÃÄÀÕ ÝÐÑÄÝЛÒÝЙ ÁÀЙНÀ

ÌÀÄÀÃÀÑКÀÐ ÓЛÑЫН ÕҮНИЙ ÝÐÕИЙН ÕÀÌÃÀÀЛÀÃЧ КЛОВИÑ ÐÀЗÀФИÌÀЛÀЛÀ

ЕÃИПЕÒ ÓЛÑЫН ÕҮНИЙ ÝÐÕИЙН ÕÀÌÃÀÀЛÀÃЧ ÕÀНÀН ÁÀÄÐ ÝЛ-ÄИН

Мадагаскарын устаж буй ойг хамгаалахын төлөө Кловис Разафималала чадах бүхнээ хийж байна. Тэрбум доллараар хэмжигдэх зандан модны хууль бус зах зээлийн бусармаг хулгайн сүлжээнүүдийн улмаас ой устах аюул тулгарчээ. Кловисын нэн ховор тод улаан өнгийн модыг аврах гэсэн хичээл зүтгэл нь буруу хүмүүсийн анхаарлын төвд оржээ. Түүнд хилс хэргээр ял ногдуулсан бөгөөд хэзээ ч хоригдож магадгүй эрсдэлтэй байна.

2013 оны 7 сард сураггүй алга болсны дараа Ханан Бадр ихэд өөрчлөгджээ. Нөхрөө цөхрөлтгүй эрж хайх явцдаа ойр дотны хүмүүсийг нь Египетийн зэвсэгт хүчин хулгайлсан цөөнгүй хүнтэй уулзсан байна. Тэрээр өдгөө сураггүй алга болсон олон зуун явдлыг илчилсэн нөлөө бүхий дуу хоолой болжээ. Нөхрийнхөө сургийг гаргах гэсэн сүүлийн оролдлогынх нь дараа түүнийг хилс хэрэгт холбон баривчилж, 5 жил хорих ял оноож магадгүй байна.


ЭРХИЙНХЭЭ ТӨЛӨӨ БИЧИЦГЭЭЕ

ТАНЫ ҮГ АМЬДРАЛЫГ ӨӨРЧЛӨХ ХҮЧТЭЙ

200 гаруй улс орон, газар нутгаас хүмүүс захидал бичих төрөл бүрийн арга хэмжээнд нэгдэж,

сая сая захидал, цахим шуудан бичиж, твиттерээр жиргэж, өргөх бичигт гарын үсгээ зурж,

эрүүдэн шүүгдсэн, үзэл бодлоо илэрхийлснийхээ төлөө хоригдсон, орогнол эрэх эрх нь зөрчигдсөн

хүмүүст эв санааны нэгдлээ илэрхийлж, шийдвэр гаргагчид, эрх баригчид, засгийн газарт шахалт үзүүлж,

эрх нь зөрчигдсөн хүмүүст, тэдний гэр бүлд дэмжиж байгаагаа илэрхийлж, идэвхтнийг суллаж,

эрүүдэн шүүгчдэд хариуцлага хүлээлгэж, хуулийг өөрчилж, өөрчлөлт хийхэд тусалдаг.

ÓЗÁЕКИÑÒÀН – ÝÐÕ ЧӨЛӨӨÒÝЙ ÁОЛОВМухаммад Бекжанов удаан хугацаагаар хоригдсон сэтгүүлчдийн нэг бөгөөд өргөст торны цаана 17 жил суусны эцэст 2017 оны 2 дугаар сард суллагджээ. Дэлхий даяарх олон мянган хүн түүнд эрх чөлөө олгохыг шаардсан юм.

“Хоригдож байхдаа та бүхний захидлыг хүлээн авч үнэхээр их тайвширдаг байлаа. Баярлалаа!”

ПЕÐÓ – ÕÝÐÃИЙÃ ÕÝÐÝÃÑÝÕÃҮЙ ÁОЛÃОВ Дэлхийн томоохон алтны уурхайн компаний эсрэг тэмцсэнийхээ төлөө эрүүгийн хэрэгт холбогдсон тариаланч Максима Акунагийн хэргийг 2017 оны 5 дугаар сард хэрэгсэхгүй болгожээ. 150,000 гаруй хүн түүнд дэмжиж буйгаа илэрхийлсэн захидал илгээсэн.

“Надаас гадна олон хүнд дэмжлэг туслалцаа үзүүлээрэй”

ÀНÓ - ÑÓЛЛÀÃÄÑÀН НЬ 35 жилийн хорих ялаар шийтгэгдсэн шүгэл үлээгч Челси Мэнниний ялыг АНУ-ын Ерөнхийлөгч Барак Обама өөрчилснөөр 2017 оны 5 дугаар сард суллагджээ. 250 000 гаруй хүн түүнийг суллахыг шаардаж захидал бичсэн юм.

“Надад баяр хөөр авчирсан захиа, ил захидал бүрд хариу талархал илэрхийлэх цаг хугацаа, боломж байдаг ч болоосой”

Зураг: © Ребекка Хендин

БИДЭНТЭЙ НЭГДЭЭРЭЙ

Захидал уриалга бичиж, твиттерээр жиргээрэй “Эрхийнхээ төлөө бичицгээе” кампанит ажилд та ямар ч хэлбэрээр оролцсон таны үг хүмүүсийг хүчирхийллээ чөлөөлөх хүчтэй.

ОРОЛЦКампанит ажил 11 сарын 29-нд эхлэнэ http://bit.ly/2xnmmE8 хаягаар орно уу.

http://bit.ly/2xnmmE8


ФОКУС: ИРАК

“ЭНЭ ХҮНИЙ ХИЙХ ЗҮЙЛ МӨН ҮҮ”


АНУ-ын тэргүүлсэн эвслийн дэмжлэгтэй Иракийн зэвсэгт хүчин Исламын Улс (ИУ) гэх зэвсэгт бүлэглэлээс баруун Мосулыг булаан авах үеэр 600,000 энгийн иргэд дотооддоо шилжин нүүхээс өөр аргагүйд хүрч, мянга мянган хүн амь үрэгдээд байна. Мөргөлдөөнд оролцогч бүх талууд олон улсын хууль тогтоомжийг зөрчсөнөөр энгийн иргэдэд асар их гарз хохирол учруулсан юм.

Иракийн баруун Мосул, 2017 оны 5 сар


Алиа бол Баруун Мосулын мөргөлдөөнөөс зугтан дүрвэсэн хүмүүсийн нэг бөгөөд эгэл жирийн ээж юм. Тэрээр дотооддоо шилжин нүүсэн иргэдийн хуаранд амьдрах үедээ байгаа бөгөөд тэнд Эмнести Интернэшнлийн кампанит ажлын зохицуулагчтай ярилцсан юм.

Алиа ялаа үргээж гараа эрүүл хөл дээрээ тавин суулаа. Түүний зүүн хөлнөөс нарийн төмөр торойн гарч, ясыг нь байранд нь барих ажээ. 3 охин, ач зээ нарынхаа хамтаар Мосулаас зугатахаас хэд хоногийн өмнө зүүн хөлөөс нь том хэмжээний бөмбөгний хэлтэрхий салгаж авчээ. Гэсэн ч хөлөө боолттой байхад нь зугтсан байна.

Тэрээр хэрхэн бөмбөгөнд өртсөн тухайгаа хуваалцсан юм. 3 сарын сүүлээр нэг өдөр агаарын цохилт эхлэх үеэр өнчин ач нартайгаа өглөөний цай бэлдэж байжээ. “Бүх зүйл хоромхон зуур л болоод өнгөрсөн. Үүдний хаалга бөмбөгөнд өртөж тоос шороо дэгдсэн. Би хашгираад гэрийнхнээ хайх гэтэл зүүн хөл маань доор санжигнаж байсан. Доошоо хартал нил цус”.

Алиаг яаралтай эмнэлэгт хүргэснээр анхны тусламж үзүүлсэн байна. Гэтэл эмнэлэг дээр бөмбөг унаж, хонгилд 5 цаг хоригджээ. Агаарын цохилт зогсмогц гэрт нь аваачжээ. “Би эмнэлгийн гадаа байлдагч, энгийн иргэн, залуучуудын цогцос хаа сайгүй тарсан байхыг харсан. Гэр хүртэл зам дагуу цогцос л таарсан”.

Исламын улс Мосулыг эзэлсэн 2 жилийн хугацаанд нөхөртөө хаягдсан өрх толгойлсон эмэгтэйн хувьд Алиа хүүхэд, ач нараа тэжээх гэж зүдэрсэн төдийгүй түүний хувьд олон зүйл өөрчлөгдөж алдагджээ.

Гар дээр нь эрэгтэй хүний нэр бүхий шивээс байдаг. “Манай нөхрийн нэр. Би үүнийг лазераар арилгуулъя гэж бодож байсан юм. Гэтэл Исламын улс гараад ирсэн. Тэгээд л жирийн зүйл байхаа больсон. Бид энгийн л амьдарч байсан. Хэцүү байсаан, бидэнд их юм байгаагүй ч одоогийнх шиг ийм эмгэнэлд ороогүй байсан” хэмээн ярьсан юм.

Хуарангийн майхнууд руу бодлогоширон харж сууснаа “Одоо юу тохиолдохыг Бурхан л мэдэх байх. Бид хаашаа явах болж байна? гэв. Мосулаас өмнө зүг 22 км зайд байрлах Ал-Алилын хуаран хязгааргүй мэт үргэлжлэнэ. Энд Мосул болон ойролцоох суурингаас дүрвэн ирсэн 800,000 энгийн иргэн байрлаж байна.

Алиа бол АНУ-ын тэргүүлсэн эвслийн дэмжлэгтэй Иракийн зэвсэгт хүчин Исламын Улс гэх зэвсэгт бүлэглэлээс баруун Мосулыг булаан авах байлдааны ажиллагааны үеэр өмч хөрөнгө, амьжиргаагаа алдсан мянга мянган иргэдийн ердөө нэг нь юм.

Иракийн Эмнести Интернэшнлийн баг өнгөрсөн 3, 5 дугаар саруудад Иракийн хойд хэсгээр зорчиж, баруун Мосулаас дүрвэж буй 151 иргэн, эмч, эрүүл мэндийн ажилтнууд, олон улсын байгууллагын ажилтнуудтай ярилцсан юм. 7 дугаар сард гаргасан “Ямар ч үнээр хамаагүй: Баруун Мосул дах иргэний


гамшиг” тайландаа баруун Мосулын мөргөлдөөнд оролцсон талууд олон улсын хүмүүнлэгийн хуулийг дайны гэмт хэрэгт тооцогдохуйц ноцтой зөрчсөн тухай Эмнести Интернэшнл дэлгэсэн.

Энэ мөргөлдөөнд хамгийн хүнд гарз хохирлыг иргэд амссан ба тэдний эрхийг орчин үеийн түүхэнд хэзээ ч гараагүй ноцтой зөрчжээ.

2016 оны 10 сараас ИУ-ын байлдагч нар энгийн иргэдийг зохион байгуулалттайгаар баруун Мосул дахь байлдааны бүс рүү нүүлгэж, Исламын улсын газар нутаг хумигдахын хэрээр хамт ухарч улмаар ИУ-ын хяналтан дахь нутаг дэвсгэрт шаваарах болов. Үүний дараа ИУ энгийн иргэдийг амьд бамбай болгон ашиглаж, гэрт нь хорих эсвэл хэн нэгнийг алж бусдад нь сануулга өгч сүрдүүлэх зэргээр зугтахаас сэргийлжээ.

Ирак болон эвслийн хүчнийхэн байдалд тохируулан үйл ажиллагаа явуулалгүй харин ч хавтгай бөмбөгдсөн нь энгийн иргэдэд их хохирол учруулаад байна. Иракийн Засгийн газар “Сайжруулсан пуужинт бөмбөг” зэрэг том талбай хамардаг дэлбэрэх зэвсгийг тасралтгүй хэрэглэсээр иржээ. Эдгээр зэвсэг нь энгийн иргэдээр дүүрэн баруун Мосулд огт тохиромжгүй байв.

Алиа шиг шархадсан хүмүүс Мосулд алагдсан мянга мянган хүмүүстэй харьцуулбал азтай.

Алиа шиг хохирогчдод ирээдүй тун бага. Хэд чихэлдсэн уг хуарангийн амьдрах нөхцөл үнэхээр аймшигтай. Олон улсын нийгэмлэг, ялангуяа АНУ-ын тэргүүлдэг эвслийн гишүүн орнууд эдгээр иргэдэд үзүүлэх хүмүүнлэгийн тусламжийн санхүүжилтийг яаралтай нэмэгдүүлэх шаардлагатай байна.

Эмнести Интернэшнл баруун Мосулын тулалдаанд асар олон иргэд амь үрэгдсэн болохыг хүлээн зөвшөөрөхийг Иракийн засгийн газар болон АНУ-ынтэргүүтэй эвслийн орнуудаас шаардаж байгаа бөгөөд хохиролыг барагдуулах шаардлагатайг цохон тэмдэглэлээ.

ДЭЛГЭРЭНГҮЙГ: http://bit.ly/2xR92pg

Camp for internallydispalced people inthe outskirts of Mosul,Iraq, May 2017

Civilians fleeing fromMosul, Iraq, March2017


ФОКУС: ДҮРВЭГСЭД

ДҮРВЭГЧДИЙГ ХҮЛЭЭН АВАХ ХАРИЛЦАН АШИГТАЙ БОДЛОГО ЯВУУЛЖ БОЛОХЫГ КАНАД УЛС БАТЛАН ХАРУУЛЛАА.

© S

teph

anie

Fod

en/A

mne

sty

Inte

rnat

iona

l


Гадны хүмүүсийг угтан авч туслах шийдвэр гаргахад хүмүүст юу нөлөөлдөг вэ?Туркийн эрэгт амьгүй хэвтэх гурван настай Сирийн дүрвэгч Алан Курдийн эмгэнэлтэй дүр төрхийг хараад Дебби Рик арга хэмжээ авах цаг болсныг ойлгожээ. Дэлгүүрийн лангуун дах үндэсний сонины тэргүүн нүүрэнд нийтлэгдсэн Алан хүүгийн зургийг харах хүсэлтэй хүн таарсангүй. Харин Деббигийн хувьд энэ зурагнаас нүүр буруулах эрх хэнд ч байхгүйг хэлжээ.

Маргааш нь Дебби Аланы эмгэнэлт хувь тавилан, дүрвэгсдийн зовлон зүдгүүрийг үл тоомсорлох өнөөгийн нийгмийг өөрчлөхийн төлөө фэйсбүүк хуудсандаа уриалга бичжээ. Деббигийн найз нөхөд уриалгыг санал нэгтэйгээр зөвшөөрч, тусламжийн бүлэг байгуулсан байна.

Сарын дараа гэхэд дүрвэгчдэд туслах хүсэлтэй хүмүүсийн тоо 50-д хүрсэн байв. 2016 оны 8 дугаар сард тусламжийн бүлгийнхэн олон мянган канад доллар босгож, Сирийн дүрвэгч Ахмед, эхнэр Разан, 7 настай охин Аяа, 5 настай хүү Раед, Ахмедын эгч Хода, түүний 17 настай хүү Лувай, 13 настай хүү Ваила, эмээ Хажида нарыг Канадад авчирчээ.

Канад даяар туслалцааны гайхалтай давалгаа эхэлж дүрвэгсдийг дэмжих хүсэлтэй хүмүүсийн тоо өдрөөс өдөрт нэмэгдсээр байлаа. Деббигийнх шиг бүлгүүдийн хүчинд 2015 оны 11 дүгээр сараас 2017 оны 1 дүгээр сарын хооронд 14,000 гаруй сиричүүд Канад улсад хүрэлцэн ирэв.

"Дүрвэгсдийн асуудал Канадад сонгуулийн хэмжээнд хэлэлцэгдэх чухал асуудлуудын тоонд орсон гэхэд итгэмээргүй" хэмээн дүрвэгсдийг зохицуулах ажилтан Глориа Назфигер Канадын Эмнести Интернэшнлд мэдүүлжээ.

Канадын Петрборо хотын Эдмисон Хайтс бага сургуулийн сурагчид дөрвөн настай Шам Алтефихийн хамт (цагаан хувцастай). Сирийг орхин зугтсаны дараа Шам, гэр бүлтэйгээ ивээн тэтгэгчдийн тусламжтайгаар 2016 онд Канадад иржээ. Шамын гэр бүл, авга эгчийг нь авчрахын төлөө хөрөнгө босгоход томоохон хувь нэмэр оруулсан Эдмисон Хайтсын сурагчдад талархал илэрхийлэхээр 2017 оны 6-р сард сургуульд зочилж ирсэн Шамынхан.


"Дүрвэгсдийн хямралын талаар арга хэмжээ авахыг шаардсан Канадын иргэд олон байсан. Ерөнхий сайд Жастин Трудау иргэдийн шаардлагад хариу өгнө гэсэн амлалтынхаа хүчинд Засгийн эрхэнд гарч чадсан.”

Дөрвөн ам бүлтэй айл авчрахын тулд ивээн тэтгэгчид ойролцоогоор 27,000 канад доллар (20,000 ам.доллар) хандивлах хэрэгтэй бөгөөд энэ нь Канадын нийгмийн халамжийн хэмжээтэй дүйцэхүйц мөнгө юм. Үүнээс гадна тэд эхний жилдээ шинэ амьдралаа төвхнүүлэхэд нь дүрвэгсдийн гэр бүлд туслах үүрэг хүлээдэг.

Үйл ажиллагааныхаа хүрээнд үүн шиг том өөрчлөлт авчирсан өөр тусламжийн бүлгүүдийг урьд өмнө харж байсангүй. Бусад улс орон ч үүнээс үлгэр аван тусламжийн ажиллагаа эхлүүлж болно.

1970-аад оны сүүлчээр Вьетнамын дайн дэгдэхээс өмнө цагаачлалын хатуу бодлого баримталж байсан Канад улс дайны улмаас эх орноосоо дүрвэн гарсан хүмүүст дэмжлэг үзүүлж, мянга мянган канад иргэдийн тусламжтай 288,000 гаруй "шинэ канадчууд" Канадад суурьшжээ.

Дүрвэгсдийг хүлээн авах тогтолцоо нь дөнгөж ирсэн хүмүүсийг нутгийн иргэдтэй танилцуулж, хүрээлэл үүсгэдэг. “Хувийн тэтгэлгээр ирсэн хүмүүст шинэ амьдралдаа дасан зохицох хурдан. Учир нь ирсэн даруйдаа бид олон найз нөхөдтэй болдог” хэмээн Ахмед өгүүлжээ.

Зарим бүлгүүд Сириэс өөр орны дүрвэгсдийг дэмжиж ажилладаг. Торонто хотын захиргааны ажилтан Катерин ЛеБланк-Миллер хэлэхдээ “Хэвлэлийнхний анхаарлыг татаад байдаггүй Африкийн дүрвэгсдэд ч бас 3-5 жил хүртэлх хугацаанд тэтгэлэг олгох боломжтой” гэжээ.

Катрений баг хоёр Судан, нэг Сомали 20-иод насны гурван африк залууд тэтгэлэг өгчээ. Тэдний нэг болох Мухаммед Фара саяхан ивээн тэтгэгчдээрээ дамжуулан эмнэлэгт ажилд орсон байна. Тэрбээр "Намайг дэмждэг бүлгийнхэн маань байгаагүй бол дөнгөж хоёрхон сарын өмнө шинээр ирсэн надад ажилд орно гэдэг боломжгүй зүйл” хэмээжээ.

Бусад улс орон Канадаас үлгэр аван, өөрсдийн орондоо хэрэгжүүлэх ёстой гэж Мухаммед үздэг. "Энэ бол амжилттай төсөл. Үнэхээр гайхалтай зүйл. Манай нутагт нэг зүйр үг бий. Нээлттэй хаалгаар биш нээлттэй зүрхээр ор гэж. Айлын хаалга онгорхой байж болно. Гэлээ гээд гэрийн эзний зүрх хаалттай, харамч бол онгорхой хаалгаар ч битгий ор гэсэн утгатай. Миний хувьд өгөөмөр нинжин сэтгэлтэй байна гэдэг хүмүүсийг урамшуулан зоригжуулж туслах явдал юм."

Дэбби Рик 7 настай Аяа, таван настай дүү Раудтай хамт "Загасанд явъя" тоглоомыг тоглож буй нь. Канад улсын Торонто хотод, Аяагийн шинэхэн байшингийн цэцэрлэгт.

© S

teph

anie

Fod

en/A

mne

sty

Inte

rnat

iona

l

“Хувийн тэтгэлгээр ирсэн хүмүүс шинэ амьдралдаа дасан зохицох нь хурдан байдаг. Учир нь ирсэн даруйдаа олон найз нөхөдтэй болдог” Тэтгэлгээр ирсэн Сирийн дүрвэгч Ахмед


Сомалиас ирсэн Мохаммед Фара, Суданаас ирсэн Яаяха Адам нар ивээн тэтгэгчдийн нэг Кэтрин ЛеБланс Миллерийн хамт, 2017 оны 6-р сар Канад улс, Торонто хот

Ивээн тэтгэгчид авчирсан гэр бүлдээ нэг удаагийн яаралтай тусламж үзүүлэхийг зорилгүй тэднээр дамжуулан хүчирхэг нийгэмлэгүүд бий болгосноороо Канад улсыг олон янзын өвөрмөц соёлоор баяжуулж чадсан юм.Төслийг хэрэгжүүлэх нь тийм ч хялбар зүйл бас биш. Зарим дүрвэгсэд англи хэл мэддэггүй, бүр уншиж, бичиж ч чаддаггүй. Шинэ улс орон, шинэ орчинд дасан зохицоход олон бэрхшээлтэй тулгардаг.“Энэ нь амархан зүйл ч биш, боломжгүй зүйл ч бас биш. Зовлон зүдгүүрийг туулж буй хүмүүстэй зүрх сэтгэлээрээ хамт байж чадвал ямар ч зүйлийг бүтээж чадна. Төслийн хэрэгжилтэнд канадчууд сэтгэл хангалуун байгаа. Шинээр ирсэн хүмүүс ирээдүйд чухал өөрчлөлт авчирч, улс орныг хөгжүүлэхэд томоохон хувь нэмэр оруулдаг гэдгийг Канадчууд мэднэ” хэмээн Этопи гаралтай Кензу Абделла өгүүлжээ.Кензу саяхан Сири гэр бүлийнхэн Ранда, Мухаммед Алфте нартай хамтарсан бизнес эхлүүлжээ. "Энэ бол хоёр талын харилцан ашигтай төсөл. Та надад тусалж намайг энд авчирна, би ч сайн иргэн болсныхоо хувьд нийгэмд хувь нэмрээ оруулна. Эхлүүлсэн бизнес маань ч мөн адил. Мухаммедийн гэр бүлд орлого оруулна, надад ч бас ашиг авчирна."Торонтод ирснээс хойш нэг жилийн дараа: нам гүм дүүрэгт, урдаа жижигхэн цэцэрлэгтэй тохилог байшинтай, гэр бүлийн машинтай угтах Ахмед.Энэ айлын томчууд нь англи хэл сурч, хүүхдүүд нь сургуульд хамрагдсан бөгөөд Ахмед, Лувай нар Риц-Карлтон зочид буудалд зочлох сургалтанд

бүртгэгдсэн аж. Ахмедийн хувьд дайны өмнөх энгийн тайван амьдрал руугаа буцахаар хичээж яваа нь энэ. Дайн дэгдэхээс өмнө тэрээр жуулчдын хөл хөдөлгөөн тасардаггүй 300 хүний суудалтай ресторан ажиллуулдаг байжээ.“Ирээдүйн зорилго маань Сири ресторан нээх. Торонтод сири араб олон зоогийн газар байдаг ч манай ресторан хамгийн шилдэг нь болно” гэж Ахмед хэллээ. Канадын тэтгэлгийн төсөл 12 сар ба түүнээс удаан хугацаанд үргэлжилдэг. “Шинэ суурьшигчид нэг жилийн дараа ивээн тэтгэгчдээсээ харилцаагаа таслах вий гэж айдаг. Мэдээжийн хэрэг тийм зүйл тохиохгүй. Төслийн турш бид их ойртож дотносдог. Миний хувьд шинэ гэр бүлтэй болсон мэт санагддаг. Тэтгэлгийн хугацаагаа 6 сараар сунгах санхүүгийн боломжтой маань үнэхээр азтай хэрэг. Тэгэхээр төсөл маань ч дуусах болоогүй гэсэн үг. Дээр нь ирээдүйд Аяаг гэрлэх үед хуриманд нь заавал оролцоно гэсэн төлөвлөгөө хүртэл гаргачихсан. Төслөөр дамжуулан бид итгэл даах насан туршийн сайн нөхөдтэй болсон. “Зуун төгрөгтэй явахаар зуун найзтай яв гэдэг дээ” хэмээн Дебби өгүүлжээ.

ДЭЛГЭРЭНГҮЙГ:https://youtu.be/_LhlIacKFRk

© S

teph

anie

Fod

en/A

mne

sty

Inte

rnat

iona

l

https://youtu.be/_LhlIacKFRk


TRIBUTE

ЛЮ СЯОБОГИЙНГЭГЭЭН ДУРСГАЛД

Амь насанд нь аюул заналхийлж буйг мэдсэн хэдий ч Лю Сяобо үнэнийг хэлэх хатуу шийдвэрээсээ няцсангүй.

1989 онд Лю Сяобо улс төрийн идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулж эхлэн ардчиллын хөдөлгөөнд чухал үүрэг гүйцэтгэхээр АНУ-аас Бээжин рүү буцаж ирснийхээ төлөө хоёр жилийн турш шоронд хоригджээ. Тэрээр хэлэхдээ: "Зөвхөн улс төрийн өөр үзлийг хэвлэн нийтэлж, ардчиллын тайван хөдөлгөөнд оролцсоныхоо төлөө би багш хүний хувьд сурагчдаа, зохиолчийн хувьд хэвлэн нийтлэх эрхээ, сэхээтнийхээ хувьд олон нийтэд илтгэл тавих эрхээ алдлаа" гэжээ. 1996 оноос 1999 оны хооронд дахин хүмүүжүүлэх хөдөлмөрийн хуаранд дахин хоригдсоныхоо дараа Сяобо Бээжин дэх гэртээ цагдаагийн байнгын хяналтанд амьдарч байв.

Хятадын эрх баригчид эх орондоо буцах эрхийг нь хасахаас болгоомжлон гадаадад гарах боломж бүрээс татгалзаж, Хятадын улс төрийн тогтолцоо, хүний эрхийн холбогдолтой тоо баримт , олон нийтад хандсан өгүүлэл бичихээ зогсоосонгүй.

2008 оны сүүлээр Лю Сяобогийн найз нөхөд нь Хятадад улс төрийн өөрчлөлт хийхийг уриалсан "Charter 08" хэмээх тунхаглалд хувь нэмрээ оруулахыг түүнээс хүсчээ. Засгийн газрыг үл тоомсорлон анхлан гарын үсгээ зурагчдын дотор нэр хүндтэй сэхээтнүүд, тэтгэвэртээ гарсан албан тушаалтнууд багтаж байв. Хүний эрхийн талаар дорвитой арга хэмжээ авахаар амласныхаа дүнд 2008 оны олимпийг амжилттай зохион байгуулж чадсан эрх баригчид Лю Сяобогийн хэргийг олон улсын хараанаас далдаар шийдвэрлэхээр зэхээд байв.

Тэрээр 2008 оны 12-р сард баривчлагдан бүтэн нэг жил хүлээсний эцэст шүүхээс 11 жилийн хорих ял сонсжээ. Төрийн эрх мэдлийг урвуулан ашигласан хэргээр хамгийн хүнд ял түүнд оногдов.

2010 онд Лю Сяобо Нобелийн Энхтайвны шагнал хүртлээ. Хятадын эрх баригчид үйлдсэн гэмт хэргээ засч залруулахын оронд Лю Сяобогийн талаарх мэдээллийг далдлах боломжтой бүх зүйлсийг хийв.

Сяобогийн гэргий яруу найрагч Лю Сяг гэрийн хорионд оруулж, өмгөөлөгчийнх нь хүсэлт бүрээс татгалзаж, дипломатчид, олон улсын ажиглагчдыг хүлээн авахыг хориглоод зогсохгүй Хятадын интернэт сүлжээнээс Лю Сяоботой холбоотой бүх мэдээлэлд цензур тавьж байлаа.

Энэ оны 6 дугаар сард Лю Сяобо элэгний хорт хавдар гэсэн оноштойгоор эмнэлэгт шилжүүлэгдсэн хэдий боловч түүний эсрэг засгийн газрын харгислал, өшөө авалт дээд цэгтээ тулжээ. 7 дугаар сарын эхээр Лю Сяобод үзлэг хийсэн эмч нарын дүгнэлтийг үл харгалзан түүний гадаадад эмчлүүлэх хүсэлтэд татгалзсан хариу өгч хил давахыг нь хориглов.

Нас барсных нь дараа ч эрх баригчид хүчирхийллээ зогсоосонгүй. Лю Сяобогийн ах гэр бүлийнх нь төлөө хийсэн бүхэнд Засгийн газарт "талархаж" явдгаа олон улсын хэвлэлийнхэнд өчив.

Лю Сяобо "Тайван шантрашгүй оюун ухаан ган болд хаалганы цаанаас ч эрх чөлөөнд хүрэх замыг хардаг" гэж бичсэн байдаг. Лю Сяобо өөрөө эрх чөлөөнд хүрч чадаагүй ч дэлхийн өнцөг булан бүр дэхь сая сая хүнийг хүний эрхийн төлөө эвлэлдэн нэгдэхийг уриалж чадсан. Үйлдсэн хэргийнх нь төлөө эрх баригчдад хариуцлага хүлээлгэх үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлэх нь хүн төрөлхтөний нийтлэг эрх мөн.

Үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлэхийг гэмт хэрэгт тооцдог Хятадад дахин хүний эрхийн хохирогч төрүүлэхгүй байхын төлөөх Лю Сяобогийн үйл хэргийг үргэлжлүүлэх шинэ хүч нь Хүний эрхийн төлөө тэмцэгч идэвхтнүүд билээ.

Нобелийн Энх тайвны шагналт, хүний эрхийн өмгөөлөгч, уран зохиолын шүүмжлэгч, Хятадын Засгийн газрын хохирогч Лю Сяобо нь 7-р сард хоригдож байх үедээ нас барлаа.


© P

riva

te


© G

etty Images

КАМПАНИТ АЖИЛ: ЦААЗААР АВАХ ЯЛ

ЦААЗЫН ТАВЦАНГААС ЭРХ ЧӨЛӨӨД ХҮРСЭН ЗАМ: ИТГЭЛ НАЙДВАРЫН ТҮҮХ

Та яагаад баривчлагдсан бэ?Ферм рүүгээ алхаж явахад ачааны машин хажууд ирж зогссон. Машинд гурван цагдаа байсан. “Хүн алсан хэргээр чамайг баривчилж байна” гэж цагдаа нар надад хэлсэн. Би зүгээр л газар хагалахаар алхаж явсан шүү дээ. Тэр үед би фермерийн аж ахуйтай байсан. Намайг барьсан даруйдаа Волта мужийн цагдаагийн хэлтэст авчирч хорьж тэнд би таван жил шүүх хурал хүлээж суусан. Шүүхээс надад 13 жил хорих ял оноосон. Нийт 18 жилийн турш шоронд хоригдсон. Хийгээгүй хэргийнхээ тухай мэдэх юм юу ч алга.

Шүүх хурлын үеэр юу болсон бэ?Шүүх хурлын үеэр надад өмгөөлөгч өгөөгүй. Гэмт хэрэг хийсэн гээд шууд ял тулгасан. Тэр үед би юу ч хийж чадаагүй. Намайг буруутгаж, цаазаар авах ял оноох үед өмгөөлөгч хөлслөх мөнгө байгаагүй. Мөнгөгүй хүнд

давж заалдах боломж ч олддоггүй.

Цаазын ял сонсох үед танд юу бодогдсон бэ?Би үнэхээр цочролд орсон. Гэхдээ гэм зэмгүй хүнийг Бурхан шийтгэхгүй гэдэгт би итгэдэг.

Та шоронд байх хугацаагаа хэрхэн өнгөрөөв?Хэрхэн зөв амьдрах тухай хүмүүстэй ярилцдаг байлаа. Шорон хүмүүст зориулагдсан газар биш. Тэнд би амьдралын тухай эргэцүүлж, өөрт тохиолдсон явдлын талаар бичиж тэмдэглэдэг байсан. Тэмдэглэлүүд одоо гэрт маань бий. Шоронд жижиг сажиг гар урлал хийхэд ч суралцаад амжсан... Шоронд орсон хүн барагтай л бол эргэж гардаггүй. Ихэнхи тохиолдолд тэндээ амиа алддаг. Тийм болохоор шорон хүний байх газар биш.

1995 онд Ганы нийслэл Аккрад нигер иргэний амь насыг хөнөөсөн хэрэгт буруутгагдан баривчлагдсан Кефас Комла Дза 2000 онд шүүхээс цаазаар авах ял сонсон Ерөнхийлөгчийн өршөөлөөр 2015 онд суллагдахдаа Кефас 77 настай байв. Тэрбээр баривчлагдсан өдрөөсөө гэм зэмгүйгээ батлан хэлж байжээ. Эмнести Интернэшнлийн цаазын ял хариуцсан багийн Сабрина Такки цаазын ял авах ямар байдаг тухай Кефастай хийсэн ярилцлагыг дор сийрүүлье.

Суллагдсан эхний долоо хоногт ямар мэдрэмж төрж байв? Яаж нийгэмдээ дасан зохицсон бэ?Би их баярласан. Гэртээ байх шиг жаргал гэж үгүй. Ойр дотныхон маань намайг шоронд нас барах вий гэсэн айдастай олон ч жил өнгөрөөсөн. Суллагдсан өдрийн баяр баясгаланг үгээр илэрхийлшгүй. Эхний долоо хоногийн Ням гарагт Бурханд талархал өргөхөөр цуглаандаа явсан. Гэр бүл, найз нөхөд намайг таньдаг бүх хүн тэнд цугласан байсан. Баяраа тэмдэглээд бүжиглэсэн гээч. Тосгондоо буцаж ирэхэд миний таньдаг ахмадуудын ихэнх нь бурханы оронд очсон байсан. Тиймээс ахмадуудын үүрэг хариуцлага надад ноогдсон. Тосгоны залуус намайг их хүндэлж, зөвлөгөө авахаар ирцгээдэг. Эмнести Интернэшнлтэй ярилцлага хийнэ гэхэд тосгоныхон маань их дургүйцэж, дахин таагүй зүйл тохиолдох вий гэхээс айж байсан. Гэхдээ надад юу л тохиолдов гэж (инээв).

Санал хураалтын дүнг хүлээж буй иргэд, Гана улсын нийслэл Аккра хот, 2016 он 12-р сaр


Кефас Комла Дза, Гана улс Аккра хот, 2017 оны 7 дугаар сар

ÃÀНÀ ÓЛÑ: ЦÀÀЗЫН ЯЛ6 дугаар сарын байдлаар Гана улсад хүн амины хэргээр цаазын ял сонссон хүний тоо 148. Цаазаар авах ялын гүйцэтгэл хамгийн сүүлд 1993 онд хэрэгжсэн ч шүүхээс цаазын ялыг оноосон хэвээр. Хүмүүс хэдэн сар жилийн турш үхлээ хүлээн шоронд хоригдсоор. Ганын хорих газрын шаардлага хангахгүй орчин, шударга бус шүүхээс ноогдсон хүнд ял зэрэгт Эмнести Интернэшнл ач холбогдол өгдөг. Эмнести Интернэшнлийнхэн 2017 оны "Хориход мартагдагсад" тайландаа цаазын ялаа хүлээж буй бүх хүний ялыг хөнгөрүүлэхээс гадна цаазаар авах ялыг бүрэн халахыг Ганын эрх баригчдад уриалжээ.

Цаазаар авах ялын талаарх таны бодол?Цаазын ялыг халах нь зүйтэй. Бурхан хүртэл хүний нүглийг уучилдаг байхад хүн хүнээ уучлахад болохгүй нь юу байна? Бурхан үргэлж хамт байдаг гэдгийг би мэднэ. Засгийн газар цаазаар авах ялыг халж, ялын өөр төрөл сонгох хэрэгтэй. Эмнести Интернэшнлээс хүсэх зүйл маань гэвэл тэмцлээ битгий зогсоогоорой. Хүмүүсийн төлөө үргэлж дуу хоолойгоо өргөөрэй. Бурхан та бүгдийг ивээх болтугай.

ЦÀÀЗÀÀÐ ÀВÀÕ ЯЛЫÃ ÕÀЛÀÕЫН ÒӨЛӨӨÕ ÝÌНЕÑÒИ ИНÒЕÐНÝØНЛИЙН 40 ЖИЛИЙН КÀÌПÀНИÒ ÀЖИЛ

Кефасын түүх бол тэсвэр тэвчээр, итгэл найдварын түүх юм. Шударга бус шүүхээр золиослогдсон түүний залуу нас, туулж гарсан зовлон зүдгүүр, үхлээ хүлээж суусан өдөр хоногууд цаазын ялыг халах цаг болсныг тод томруун харуулж байна.

Энэ онд Эмнести Интернэшнлийн цаазаар авах ялыг халъя кампанит ажлын 40 жилийн ой тохиож байгаагаараа онцлог юм. Цаазаар авах ялаас татгалзсан улс орны тоо 1997 онд 16 байсан бол өнөөдөр Африкийн 19 орныг оруулаад нийт 105 болтлоо өссөн нь кампанит ажлын үр дүнтэй өрнөснийг харуулж байна. Цаазаар авах ял түүх домог болох өдөр ойртлоо.

Гэсэн ч цаазаар авах ял олон орны хуулийн заалтанд хэвээр байна. 2016 оны Эмнести Интернэшнлийн тоо баримтаар дор хаяж 1032 цаазаар авах ялыг гүйцэтгэж, 3,117 хүнд цаазын ял оноожээ. Үүнээс гадна бүртгэгдээгүй гүйцэтгэл хэд хүрэх бол.

Цаазаар авах ял нь хорих ялаас илүү үр дүнтэйг нотолсон баталгаа байхгүй. Үүний зэрэгцээ цагаатгагдсан тохиолдолд цаазын ялыг буцаах боломжгүй. Шүүн таслах тогтолцоо алдаа гаргасан бол яах вэ? Шүүхийн тогтолцоо төгс төгөлдөр болоогүй нөхцөлд гэмгүй хүмүүсийг егүүтгэх эрсдэл хэзээд байдаг.

Цаазаар авах ял нь ихэвчлэн ялгаварлан гадуурхал, эрх тэгш бус байдлын хохирогч ядуус, нийгмийн цөөнхийн эсрэг үйлчилдэг. Цаазаар авах ял авсан хүмүүс хүнд гэмт хэрэг үйлдсэн гэхээсээ илүү чадварлаг өмгөөлөгч хөлсөлж чадаагүй ядуучууд байх нь олонтаа.

Эцэст нь хэлэхэд цаазаар авах ял хүний амьдрах эрхийг зөрчиж буй хамгийн хэрцгий, болхи бүдүүлэг, хүнлэг бус шийтгэл юм.

Сабрина Тукки, Эмнести Интернэшнлийн цаазаар авах ялын эсрэг кампанит ажлын баг

ДЭЛГЭРЭНГҮЙГ:http://bit.ly/2f6kbuthttp://bit.ly/2pctDe

© A

mne

sty

Inte

rnat

iona

l

http://bit.ly/2f6kbut

http://bit.ly/2pctDe


© G

etty

Im

ages

Гэрлэлтийн тэгш байдлын төлөө тэмцэх болсон шалтгаан юу вэ? Надад ЛГБТИ олон найзууд бий. Бие биедээ хайртай хоёр хүн хууль ёсны дагуу гэрлэж, олны өмнө нүүр бардам алхаж чадахгүй гэхэд надад харамсалтай санагддаг. Тайваний хэвлэл мэдээллээр залуу ЛГБТИ хүмүүс бусдад гадуурхагдан, дарамтлагдаж амиа егүүтгэсэн талаарх мэдээ байнга гардаг. Хэн бэ гэдгийнхээ төлөө эсвэл бусдыг хайрласныхаа төлөө хэн ч ялгаварлан гадуурхалтанд өртөх ёсгүй гэж би боддог. Тиймээс өөрчлөлтийг авчирна гэсэн итгэл найдвар өвөртөлсөн би кампанит ажилд нэгдсэн.

Дэлхийн өнцөг булан бүрээс дэмжлэг авахад ямар сэтгэгдэл төрж байв?Энэ явдал бидэнд их урам зориг өгсөн. Тайвань улс том гүрэн биш. Дэлхий дахины анхаарлын төвд орно гэж зүүдлээ ч үгүй явсан манайхан олон мянга мянган захидал хүлээн аваад алмайрцгаасан байж чадаагүй. Кампанит ажилд дэлхийн өнцөг булан бүрээс хүмүүс нэгдэж, биднийг дэмжихийг хараад энэ асуудлыг давж чадна гэдэгтээ бат итгэсэн.

Таны бодлоор Тайваний дараагийн алхам юу байх вэ?Олон нийт ЛГБТИ хүмүүст илүү найрсаг, нөхөрсөг хандаасай гэж хүсдэг. Азийн бусад орны адил Тайваний ахмад үеийнхэн ЛГБТИ хүмүүсийг хүлээн зөвшөөрөхгүй байх хандлагатай байдаг. Гэрлэлтийг зөвшөөрсөн шинэ хууль хамгийн ойрын хугацаанд батлагдана гэж найдаж байна.

Ази дахь бусад ЛГБТИ хүмүүст хандаж юу хэлэх вэ?Тайваньд тохиолдсон зүйл үнэхээр гайхалтай. Найз нөхөд маань харилцаагаа хууль ёсоор батлуулж чадна гэхээс хөл газар хүрэхгүй нь. ЛГБТИ хүмүүсийг нийгмийн шившиг гэх үзэл Ази тивд аль ч тивээс илүү давамгайлдаг. Бусдын бодол санааг өөрчлөхөд нилээд цаг хугацаа шаардагддаг. Гэхдээ энэ хугацаанд ганцаараа биш гэдгээ санаж, өөрчлөлтийн төлөө дуу хоолойгоо өргөсөөр байх хэрэгтэй.

5 дугаар сард Дээд шүүхийн шийдвэрийн дагуу Тайвань улс ижил хүйстний гэрлэлтийг хуулиар зөвшөөрсөн Азийн анхны улс боллоо. Эмнести Интернэшнлийн "Та хүлээн зөвшөөрч байна уу?" кампанит ажилд 40 гаруй орны гишүүд, дэмжигчид нэгдэж Тайвань руу захиа илгээжээ. Тайваний Эмнести Интернэшнлийн сайн дурын ажилтан Маргарита Чао сэтгэгдлээ бидэнтэй хуваалцлаа.

ДЭЛГЭРЭНГҮЙГ:http://bit.ly/2yTwnC

Тайваний нийслэл Тайпей хотод болсон бахархалын жагсаалын үеэр солонгын далбааг мандуулж буй жагсагчид, 2016 оны 10-р сарын 29

60 СЕКУНД

ӨӨРЧЛӨЛТИЙН ТӨЛӨӨ БУСДЫГ УРИАЛАН ДУУДАХ НЬ

http://bit.ly/2yTwnC


© A

mne

sty

Inte

rnat

iona

l

© B

rian

Tal

lman

Норвеги улсын Ставангер хотод 9-р сард зохиогдсон Нуарт наадам дээр Зураач Рики Ли Гордон (баруун талд) хүний эрхийн хамгаалагч Сакриз Купилагийн (зүүн) хамт. "Эрхийнхээ төлөө бичицгээе" кампанит ажлын энэ жилийн нүүр царай трансжендэр идэвхтэн Сакризын үзэсгэлэнтэй хөргийг зураач Рики Ли Гордон бүтээжээ. Сакриз өөрийн эх орон Финландад хууль ёсоор эрэгтэй хүн гэж тооцогдохын төлөө тууштай тэмцэж явсан нэгэн. Финландад трансжендэр хүмүүсийн эрхийг зөрчиж, албадан хөнгөлөх мэс ажилбар хийлгэхийг шаарддаг.

ДЭЛГЭРЭНГҮЙГ:http://bit.ly/2xmjbfP

http://bit.ly/2xmjbfP


[email protected]

äýëõèéí ºíöºã áóëàí á¿ðò àìüäàðäàã õ¿ì¿¿ñèéã øóäàðãà áóñ ÿâäëûí ýñðýã çîãñîõûã óðèàëæ, èäýâõæ¿¿ëýõèéí òóëä æèëä 4 óäàà õýâëýãääýã îëîí óëñûí ñýòã¿¿ë þì.

ÕÎËÁÎÎ ÁÀÐÈÕ

ÇÀÕÈÀËÀÕÛÃ Õ¯ÑÂÝË

ÑÀÍÀËÀÀ ÕÓÂÀÀËÖÀÕÛÃ Õ¯ÑÂÝË

mailto:[email protected]


ÝÐÕÈÉÍÕÝÝ ÒªËªª ÍÝÃÄÝÖÃÝÝÅ

285 äóãààð ñàð

10 12 äóãààð ñàð


ÁÈÄÝÍÒÝÉ ÍÝÃÄ

ÈË¯¯ ÑÀÉÕÀÍ ÅÐÒªÍÖ ÖÎÃÖËÎÎÕÛÍ ÒÓËÄ ÝÌÍÅÑÒÈ ÈÍÒÅÐÍÝØÍË ÄÀÀÌÆÈÐÑÀÍ ÌªÐÃªËÄªªÍÄ ×, ÄÀßÍ ÄÝËÕÈÉÍ ÌÀÐÒÀÃÄÑÀÍ ªÍÖªÃ ÁÓËÀÍÄ × ØÓÄÀÐÃÀ ¨Ñ, ÝÐÕ ×ªËªª, ÍÝÐ ÒªÐÈÉÃ Õ¯Í Á¯ÐÒ ÎËÃÎÕÛÍ ÒªËªª Á¯Õ ÍÈÉÒÈÉÃ ÕÀÌÀÐÑÀÍ ÀÆÈË ÇÎÕÈÎÍ ÁÀÉÃÓÓËÆ, ÎËÍÛ ÄÝÌÆËÝÃ ÎËÎÕÛÃ ÝÐÌÝËÇÝÆ ÁÀÉÍÀ.

ÒÀ ÞÓ ×ÀÄÀÕ ÂÝ?

Õ¿íèé ýðõèéã íóõ÷èí äàðäàã àþóëòàé õ¿÷í¿¿äèéã õÿçãààðëàõ áîëîìæòîéã äýëõèé äàÿàðõ õ¿íèé ýðõèéã õàìãààëàã÷, äýìæèã÷èä õàðóóëñàí áèëýý. Ìàíàé õºäºëãººíä íýãäýæ àéäàñ, õ¿éäýñ àâ÷èð÷ áóé õ¿ì¿¿ñòýé òýìöýíý ¿¿. • Ýìíåñòè Èíòåðíýøíëä íýãäýæ õ¿íèé ýðõèéí

çºð÷ëèéã çîãñîîõûí òºëºº á¿õ íèéòèéã õàìàðñàí àæèë çîõèîí áàéãóóëíà óó. Áèäýíä ººð÷ëºëò õèéõýä òóñàëíà óó.

• Ýìíåñòè Èíòåðíýøíëèéí àæëûã äýìæèæ õàíäèâ ºðãºíº ¿¿.

ÁÈÄ ÕÀÌÒÄÀÀ ÄÓÓ ÕÎÎËÎÉÃÎÎ Õ¯ÐÃÝÆ ×ÀÄÍÀ.

Áè Ýìíåñòè Èíòåðíýøíëèéí ãèø¿¿í áîëîõ òàëààð ìýäýýëýë ñîíèðõîæ áàéíà.

Íýð:

Õàÿã:

Óëñ îðîí:

Öàõèì øóóäàí:

Áè Ýìíåñòè Èíòåðíýøíëä õàíäèâ ºðãºõèéã õ¿ñ÷ áàéíà.

Òîî õýìæýý:

Ìèíèé Âèçà êàðò Ìàñòåð êàðò -ààñ òîîöîæ àâíà óó.

Äóãààð:

Õóãàöàà äóóñàõ îãíîî:

Ãàðûí ¿ñýã:

Ýíýõ¿¿ ìàÿãòûã Ìîíãîëûí Ýìíåñòè Èíòåðíýøíëèéí ñàëáàðò áóöààæ èëãýýíý ¿¿. Äýëõèéí óëñ îðíóóä äàõü Ýìíåñòè Èíòåðíýøíëèéí ñàëáàðóóäûí òàëààðõ ìýäýýëëèéã äàðààõ öàõèì õóóäàñíààñ àâíà óó. ¯¿íä:www.amnesty.org/en/worldwide-siteswww.amnesty.mn

http://www.amnesty.mn

˝ҮÃÝÝÐ ÕҮНИЙÃ ÀЛЖ Ч ÁОЛНО, ÀÌЬÄÐÓÓЛЖ Ч ÁОЛНО. ÕÀÌÃИЙН ÃОЛ НЬ ҮÃИЙÃ ЯÀЖ ÀØИÃЛÀÕÀÀ ÌÝÄÄÝÃ ÁÀЙÕ ÕÝÐÝÃÒÝЙ˝.Зохиолч Алдо Хаксли (1894-1963)

Õàÿã: Ñ¿õáààòàð ä¿¿ðýã, 6-ð õîðîî, Èõ ñóðãóóëèéí ãóäàìæ, #AB öåíòðèéí5 äàâõàðò 503 òîîòÓòàñ/Ôàêñ: 976 7000-4705Öàõèì øóóäàí: [email protected]Öàõèì õóóäàñ: www.amnesty.mn

#PC mall AB öåíòð

Õ¿íñíèé 4-ð äýëã¿¿ð

Õ

Ó

ÇÁ

ÒÀНЫ ҮÃ ÀÃÓÓ ÕҮЧÒÝЙ - amnesty.mn · 24 Хүний эрхийн төлөөх...

Documents

Transcript of ÒÀНЫ ҮÃ ÀÃÓÓ ÕҮЧÒÝЙ - amnesty.mn · 24 Хүний эрхийн төлөөх...