PROJEKT KIMI-BIOLOGJI

*Tema- Roli i elementeve kimike ne trupin e njeriut.

*Nentema- Mikroelementet ne trupin e njeriut.

BAKRI Eshte nje element qe

gjendet ne perioden e 4 gr.1B ne tabelen e sistemit periodik.Ka simbolin Cu dhe nr. Atomik 29.Ne natyre ndodhet i paster si mineral,Oksid dhe sulfur. Ne perberjet kimike bakri mund te jete ne gjendjen e oksidimit +1 dhe +2. Gjendja +1 oksidohet lehte.

Bakri gjendet ne natyre i lidhur me squfurin ngjyre te kuqerremte. Bakri e percjell shume mire rrymen elektrike dhe eshte pak aktiv.Vepron me O:

Ne nxehje vepron me halogjenet:

Vepron me acidet:O

ROLI I BAKRIT NE ORGANIZEM

Bakri luan rol thelbësor në funksionin e trurit. Reduktimi i tij mund të jetë i dëmshëm për kujtesën, të menduarit dhe personalitetin tonë. Bakrin si lëndë ushqyese e gjejmë në sasi të mëdha te midhjet, çokollatat dhe kërpudhat.

BORI Eshte element kimik qe

ndodhet ne gr.3A ne perioden e 2. Ai shenohet me B dhe ka nr. Atomik 5.Bori eshte metal 3-valent. Bori është një pluhur ngjyrë kafe, Bori kristalor është i zi , tejet të vështirë dhe një përcues i dobët në temperaturën e dhomës.

Bori vepron me oksigjenin:

Vepron me jometale(klorin):

Vepron me acidet:

Vepron me bazat:

ROLI I BORIT TEK BIMET

Bori është një nga mikroelementët e shumtë që i nevojiten bimëve për të pasur një rritje normale. Bori është i domosdoshëm për rritjen normale të bimëve pasi ai nxit ndarjen e rregullt të qelizave, zgjatjen dhe forcimin e tyre, pjalmimin e luleve, formimin e farave dhe lëvizjet e sheqerit. Bori është gjithashtu i domosdoshëm për sistemin hormonal të bimës. Bimët që vuajnë nga mungesa e borit mund të pësojnë defekte të shumëllojshme në rritje.

JODI Eshte nje element kimik qe ne

tabelen periodike gjendet me simbolin I me numer atomik 53 dhe gjendet ne grupin e 7A ne perioden e 5. Ai tretet mire ne alkool etilik dhe akoma me mire ne eter dietilik, ne sulfur karboni, benzen, kloroform e ne tretes te tjere organike. Jodi vepron me niseshtene duke dhene nje ngjyre blu te erret, ky quhet dhe testi i jodit (ose i niseshtese) pasi perdoret per te provuar pranine e njeres prej ketyre substancave kur dihet prania e tjetres.

Vepron me nje metal per te formuar kripen:

Kripa e Jodurit te natriumit vepron me klorin dhe klori e zhvendos nga kripa sepse ka nr.atomik me te vogel:

Eshte i vetmi halogjen qe kalon me nxehje nga gjendja e ngurte ne gaz, pa kaluar ne gjendje te lenget.

Vepron me acidet:

ROLI I JODIT NE ORGANIZEMNë trupin e njeriut ka më pak se një majë (0.00004%) luge jod, megjithatë pa të do të vdiste njeriu. Nëse ushqehet larva me jod, ajo do të kthehej në bretkose . Jodi tretet pak ne uje (0.081% ne temperaturen 10oC).

FLUORI

Eshtë një element kimik, i perfaqësuar nga simboli kimik F , dhe numer atomik, 9 .Ai gjendet ne grupin e 7A ne perioden e 2. Format e Fluorit , janë formë elementare ku lidhet me vetveten , duke rezultuar në molekulë dyatomik F 2 . F 2 është një reagues i madh, helm , i zbehtë, verdhosh i gazit ngjyrë kafe. Fluori elementar është më reaktiv kimikisht dhe elektronegativi më i madh i të gjithë elemeneve.

Fluori zhvendos bromin sepse ka nr.atomik me te vogel:

Vepron me metalet:

Vepron me hidrogjenin:

Mund te perftohet nga floruri i natriumit me acidin sulfurik ne laborator:

FLUORI TEK NJERIUFluori depërton në rrjetën e kristalore apatite të smaltit tek dhembi dhe zëvendëson grupin hidroksil të apatitit duke u krijuar kështu fluorapatiti i cili është më rezistues në veprim e acideve dhe dëmtimit mekanik.

MAGNEZI

Eshtë element kimik me numer atomik 12 dhe gjendet ne grupin e 2A ne perdioden e 3. Nga djegia e këtij elementi tek fishekzjarrët krijohet një dritë e bardhë ndriçuese. Ka veti të përgjithshme të metaleve. Në formë pluhuri ose shiriti. Digjet me flakë të ndryshme intenzive.

Komponimet e Magnezit jane:

oksidi i magnezit MgO karbonanti i magnezit

MgCO3 dhe sulfati i magnezit MgSO4 Hidroksidi I magnezit Kloruri i magneziumit Kripa bazike

MAGNEZI TEK NJERIUËshtë shumë i nevojshëm për skeletin e gjymtyrët.eshte shume I rendesishem ne trupin e njeriut dhe kryesisht ndodhet ne kocka dhe ne veshka. Është i domosdoshëm për veprimtarinë normale të sistemit nervor e qendror dhe atij muskulor. Magnezi të ndihmon të përballosh stresin.

Ai gjendet në mish, vezë, qumësht, patate, fasule, çokollata, cerealet, leguminozet. Ai gjendet te avokadotë, arrat, lajthitë, bajamet, kungulli, kivi dhe sallata jeshile, bananet, hurmat.

ZINKU

Zinku eshte nje element kimik qe ne tabelen periodike gjendet me simbolin Zn me numer atomik 30 dhe gjendet ne grupin e 2B ne perioden e 4. Zinku gjendet ne natyre ne trajte sulfuresh ZnS, nga dhe përgatitet industrialisht. Është një nga metalet me aktive. vepron me acidet duke çliruar hidrogjen. Ne ajër mbulohet nga një shtrese okside, prandaj edhe përdoret për te mbuluar hekurin (procesi quhet zinkim). Ne përbërjet e tij ka vetëm gjendjen e oksidimit +2. Sulfuri i zinkut, ZnS, kur goditet me një rryme elektronesh emeton një sinjal te ndritshëm. Kjo veti e tij shfrytëzohet për përdorimin e tij ne fabrikimin e fletëve fluoreshente për tubat katodike, aparatet televizive.

ZINKU NE ORGANIZMIN E NJERIUT Zinku është një element i rëndësishëm që ndihmon në funksionimin e trupit në disa aspekte dhe në mirëmbajtjen e shëndetshme të trupit. Ushqimet që përmbajnë zink në sasi të mëdha janë bifteku, mishi i qengjit, farat susam, mishi i qurrës, arrat indiane, guacat e detit, gruri, farat e kungullit, mishi i gicit, çokollada, këpurdhat e bardha, karalecat. Zinku ka efekt ne :Pjellori, Sistemin imunitar,Lekure te shendetshme,sherues I plagave,dobesim ne te pamur.