MENOPOZ MENOPOZ NEDİR ?NEDİR ?

Menapoz kelime anlamı olarak adet Menapoz kelime anlamı olarak adet kanamalarının kesin olarak bitmesidir.kanamalarının kesin olarak bitmesidir.

Yunanca “ Yunanca “ MenMen” : Ay , “” : Ay , “PausePause” : ” : Sonlanmak kelimelerinden Sonlanmak kelimelerinden oluşmaktadır.oluşmaktadır.

Menopoz kadın hayatında overlerin Menopoz kadın hayatında overlerin seks hormonu ( östrojen, progesteron, seks hormonu ( östrojen, progesteron, testesteron ) üretme fonksiyonlarının testesteron ) üretme fonksiyonlarının bitmesi ile oluşan doğal bir olaydır.bitmesi ile oluşan doğal bir olaydır.

Bu hormonlar bir kadının gebe Bu hormonlar bir kadının gebe olmasını, adet görmesini sağlar; ve olmasını, adet görmesini sağlar; ve dolaşım sistemi, cilt ve mukozalar, dolaşım sistemi, cilt ve mukozalar, ürogenital sistem ve kemik gibi bir ürogenital sistem ve kemik gibi bir çok vücut fonksiyonlarını etkiler.çok vücut fonksiyonlarını etkiler.

Adet düzenleri bozulduğunda bir çok Adet düzenleri bozulduğunda bir çok kadın menopoza girdiğini söylesede, kadın menopoza girdiğini söylesede, MENOPOZ MENOPOZ bir kadının birbirini bir kadının birbirini izleyen 12 ay süre ile adet izleyen 12 ay süre ile adet görmemesidir.görmemesidir.

Menopozun başlangıcı ve ne kadar Menopozun başlangıcı ve ne kadar sürdüğü, kadından kadına değişir.sürdüğü, kadından kadına değişir.

Üretkenlik çağı ile yaşlılık dönemi arasında Üretkenlik çağı ile yaşlılık dönemi arasında geçirilen menopoz, kadın hayatının geçirilen menopoz, kadın hayatının ortalama olarak yaklaşık üçte birini kapsar.ortalama olarak yaklaşık üçte birini kapsar.

Menopoza girme yaşı tüm dünyada ve antik Menopoza girme yaşı tüm dünyada ve antik çağlardan beri fazla değişme çağlardan beri fazla değişme göstermemiştir ve ortalama 45-55 göstermemiştir ve ortalama 45-55 civarındadır.civarındadır.

Ülkemizde ise bu yaş 47 olarak Ülkemizde ise bu yaş 47 olarak bulunmuştur.bulunmuştur.

Genetik ve çevresel faktörler Genetik ve çevresel faktörler ( sigara içme, stres, alkol, kafein, ( sigara içme, stres, alkol, kafein, hareketsiz yaşam, gibi ) hareketsiz yaşam, gibi ) menopoza giriş yaşını menopoza giriş yaşını etkilemektedir.etkilemektedir.

Dolayısıyla annenizin menopoza Dolayısıyla annenizin menopoza girdiği yaş, sizin menopoza girme girdiği yaş, sizin menopoza girme yaşınız hakkında fikir verecektir. yaşınız hakkında fikir verecektir.

1998 TNSA sonuçlarına göre 44 1998 TNSA sonuçlarına göre 44 yaşın üzerindeki kadın sayısı 11 yaşın üzerindeki kadın sayısı 11 milyonun üzerinde olup, ortalama milyonun üzerinde olup, ortalama kadın ömrü 71 yıldır.kadın ömrü 71 yıldır.

MENOPOZUN MENOPOZUN KAÇ ŞEKLİ KAÇ ŞEKLİ VARDIR ?VARDIR ?

DOĞAL MENOPOZDOĞAL MENOPOZ

CERRAHİ MENOPOZCERRAHİ MENOPOZ

ERKEN MENOPOZERKEN MENOPOZ

DOĞAL MENOPOZ :DOĞAL MENOPOZ : Dışarıdan Dışarıdan hiçbir müdahale yapılmaksızın 40 yaş hiçbir müdahale yapılmaksızın 40 yaş ve üzerinde ortaya çıkan menopozdur.ve üzerinde ortaya çıkan menopozdur.

CERRAHİ MENOPOZ :CERRAHİ MENOPOZ : Yaşı kaç Yaşı kaç olursa olsun adet görmekte olan bir olursa olsun adet görmekte olan bir kadının yumurtalıklarının kadının yumurtalıklarının operasyonla alınması sonucu gelişen operasyonla alınması sonucu gelişen menopozdur.menopozdur.

ERKEN MENOPOZ :ERKEN MENOPOZ : Tüm Tüm menopozdaki kadınların yaklaşık % 4 menopozdaki kadınların yaklaşık % 4 kadarını oluşturur ve genetik kadarını oluşturur ve genetik nedenlere bağlı olarak 40 yaşına nedenlere bağlı olarak 40 yaşına ulaşmadan girilen menopozdur.ulaşmadan girilen menopozdur.

Gerçektende menopoz, kadın hayatının Gerçektende menopoz, kadın hayatının yumurtlama fonksiyonlarının yumurtlama fonksiyonlarının sonlandıktan sonraki doğal bir sonlandıktan sonraki doğal bir aşamasıdır.aşamasıdır.

Ancak menopozda oluşan bazı Ancak menopozda oluşan bazı değişiklikler kadının hayatını derinden değişiklikler kadının hayatını derinden ve öylesine olumsuz etkiler ki bu durum ve öylesine olumsuz etkiler ki bu durum pek çok hastalıkların ortaya çıkmasına pek çok hastalıkların ortaya çıkmasına ve kadının yaşam kalitesinin azalmasına ve kadının yaşam kalitesinin azalmasına neden olur.neden olur.

Bütün bu yakınmalardan temel olarak Bütün bu yakınmalardan temel olarak yumurtalıkta yapılan östrojen yumurtalıkta yapılan östrojen hormonunun artık yapılmaması hormonunun artık yapılmaması sorumludur.sorumludur.

Kadın vücudunda östrojen hormonu Kadın vücudunda östrojen hormonu azalınca ;azalınca ;

** Kalp damar sistemi Kalp damar sistemi

** İskelet sistemi ve kemikler İskelet sistemi ve kemikler

** Beyin Beyin

** Kadınlık organları üzerindeki Kadınlık organları üzerindeki uyarıcı ve uyarıcı ve koruyucu etki ortadan koruyucu etki ortadan kalkmakta ve çok kalkmakta ve çok çeşitli belirtilere çeşitli belirtilere yol açmaktadır.yol açmaktadır.

ATEŞ BASMASI :ATEŞ BASMASI : Menopozdaki Menopozdaki kadınların % 75 inde görülür, ani kadınların % 75 inde görülür, ani olarak vücut ısısında artma, özellikle olarak vücut ısısında artma, özellikle yüz ve boyunda ani sıcaklık yayılımı yüz ve boyunda ani sıcaklık yayılımı hissedilmesi,sıkıntı ve çarpıntı hissedilmesi,sıkıntı ve çarpıntı hissiyle birlikte yüzde kızarma ve hissiyle birlikte yüzde kızarma ve terleme gözlenir, bunları ise titreme terleme gözlenir, bunları ise titreme takip edebilir. takip edebilir.

DAMARLARIN YAPISAL DAMARLARIN YAPISAL DEĞİŞİMLERİNE BAĞLI DEĞİŞİMLERİNE BAĞLI GELİŞEN BELİRTİLERGELİŞEN BELİRTİLER

Ortalama gün içerisinde 5 – 20 kez Ortalama gün içerisinde 5 – 20 kez gerçekleşir, yaklaşık 1 dakika gerçekleşir, yaklaşık 1 dakika sürer ve günlük yaşamı olumsuz sürer ve günlük yaşamı olumsuz etkiler.etkiler.

Ateş basmaları eğer gece olursa, Ateş basmaları eğer gece olursa, gece terlemeleri uykuyu bozabilir.gece terlemeleri uykuyu bozabilir.

50 yılı aşkın süredir ateş basmaları 50 yılı aşkın süredir ateş basmaları ve terlemelerin östrojen ve terlemelerin östrojen eksikliğinden kaynaklandığı eksikliğinden kaynaklandığı bilinmektedir.bilinmektedir.

METABOLİK METABOLİK DEĞİŞİMLERDEĞİŞİMLER

ÜRİNER YAKINMALAR : ÜRİNER YAKINMALAR : Sık idrara çıkmaSık idrara çıkma İdrar yaparken yanmaİdrar yaparken yanma Gülerken veya öksürürken idrar Gülerken veya öksürürken idrar

kaçırmakaçırma İstemsiz idrar kaçırmaİstemsiz idrar kaçırma İdrar yolu enfeksiyonları görülebilir.İdrar yolu enfeksiyonları görülebilir.

GENİTAL YAKINMALAR :GENİTAL YAKINMALAR : Vajinal atrofi ( incelme ve Vajinal atrofi ( incelme ve

elastikiyet kaybı ) oluşur, bu elastikiyet kaybı ) oluşur, bu genellikle vajinal kuruluğa yol genellikle vajinal kuruluğa yol açar ve cinsel birleşme rahatsız açar ve cinsel birleşme rahatsız edici, ağrılı hale dönüşür.edici, ağrılı hale dönüşür.

Vajinal yanma, kaşıntı, akıntı ve Vajinal yanma, kaşıntı, akıntı ve bazende kanama olabilir.bazende kanama olabilir.

Rahim ağzı daralmaları ve rahim Rahim ağzı daralmaları ve rahim sarkması görülebilir.sarkması görülebilir.

PSİKOLOJİK PSİKOLOJİK YAKINMALAR :YAKINMALAR :

Özellikle ilk yıllarda kadınlarda Özellikle ilk yıllarda kadınlarda adetten kesilme, ateş adetten kesilme, ateş basması,terleme, çocuk doğurma basması,terleme, çocuk doğurma yeteneğini kaybetme gibi duygularla yeteneğini kaybetme gibi duygularla birlikte yaşlanma korkusu ;birlikte yaşlanma korkusu ;

Sinirlilik haliSinirlilik haliDepresyonDepresyonİçe kapanmaİçe kapanmaHayattan zevk almama Hayattan zevk almama Duygu dalgalanmaları görülebilirDuygu dalgalanmaları görülebilir

CİNSEL YAKINMALAR :CİNSEL YAKINMALAR :Cinsel istek menopozdan etkilenmez. Cinsel istek menopozdan etkilenmez.

Genel olarak gebelik korkusunun Genel olarak gebelik korkusunun ortadan kalkması, çalışma ortadan kalkması, çalışma hayatından (kariyer, para kazanma hayatından (kariyer, para kazanma v.b.) kaynaklanan kaygıların v.b.) kaynaklanan kaygıların azalması, çocuklarının büyümüş azalması, çocuklarının büyümüş olmasıyla azalan fiziksel bağımlılık olmasıyla azalan fiziksel bağımlılık eşlerin birbirini, daha iyi tanımaları eşlerin birbirini, daha iyi tanımaları sonucu kadının menopozdaki cinsel sonucu kadının menopozdaki cinsel hayatı son derece doğaldır.hayatı son derece doğaldır.

Buraya kadar olan değişimler Buraya kadar olan değişimler kadınların genellikle yaşam kalitesini kadınların genellikle yaşam kalitesini ilgilendirdiği halde, menopozdan ilgilendirdiği halde, menopozdan yaklaşık 5-6 yıl sonra kemik doku, 8 yaklaşık 5-6 yıl sonra kemik doku, 8 yıl sonra ise kalp damar sistemine aityıl sonra ise kalp damar sistemine ait olan olan yaşam süresiniyaşam süresini etkileyen olaylar etkileyen olaylar başbaş gösterir bunlar ;gösterir bunlar ;

Kemik erimesi ( Osteoporoz ) ve Kemik erimesi ( Osteoporoz ) ve artan kırık riskiartan kırık riski

Damar sertliği ( Ateroskleroz ) ve Damar sertliği ( Ateroskleroz ) ve kalp damar hastalıklarında artmakalp damar hastalıklarında artma

OSTEOPOROZOSTEOPOROZKabaca kemik dokusunun temel Kabaca kemik dokusunun temel

minerali olan kalsiyumun yaşlanma ve minerali olan kalsiyumun yaşlanma ve menopozdaki östrojen eksikliği sonucu menopozdaki östrojen eksikliği sonucu kalıcı olarak kaybedilmesidir.kalıcı olarak kaybedilmesidir.

Kadınlar 75 yaşına geldiğinde ortalama Kadınlar 75 yaşına geldiğinde ortalama olarak 35 yaşındaki kemik dokusunun olarak 35 yaşındaki kemik dokusunun % 30 unu kaybetmiş olurlar.% 30 unu kaybetmiş olurlar.

Menopozla birlikte hızla artan kemik Menopozla birlikte hızla artan kemik erimesi sonucu ; sessiz omurga erimesi sonucu ; sessiz omurga kırıklarıyla bel ağrıları, boyda kısalma kırıklarıyla bel ağrıları, boyda kısalma ve kamburluk ortaya çıkarve kamburluk ortaya çıkar

Menopozdan sonra bir kadında boy Menopozdan sonra bir kadında boy 65 yaşına kadar ortalama 4 cm kısalır.65 yaşına kadar ortalama 4 cm kısalır.

Menopozda kadınlar çarpma düşme Menopozda kadınlar çarpma düşme sonucu kalça, el bileği ve diğer kemik sonucu kalça, el bileği ve diğer kemik kırıklarına da daha kolay maruz kırıklarına da daha kolay maruz kalırlar.kalırlar.

Bu kırıklardan en ciddi olanı kalça Bu kırıklardan en ciddi olanı kalça kırığıdır ve kalça kırından sonra kırığıdır ve kalça kırından sonra hastalardan % 12-20 si iki yıl içinde hastalardan % 12-20 si iki yıl içinde kaybedilmektedir. Geriye kalan bir kaybedilmektedir. Geriye kalan bir kısmı da sürekli bakıma ihtiyaç kısmı da sürekli bakıma ihtiyaç duymaktadırlar.duymaktadırlar.

KALP VE DAMAR KALP VE DAMAR SİSTYEMİ SORUNLARISİSTYEMİ SORUNLARIMenopozdan sonra gelişebilecek Menopozdan sonra gelişebilecek

hayatı tehdit eden en önemli risk hayatı tehdit eden en önemli risk ise kalp-damar hastalıklarıdır.ise kalp-damar hastalıklarıdır.

Menopozdan sonra % 60 a varan Menopozdan sonra % 60 a varan artışlar görülmektedir, genellikle artışlar görülmektedir, genellikle hiçbir belirti vermeden ortaya çıkar.hiçbir belirti vermeden ortaya çıkar.

Menopozdan sonraki dönemde Menopozdan sonraki dönemde kadınların ölüm nedenleri arasında kadınların ölüm nedenleri arasında ilk sırada yer alır.ilk sırada yer alır.

Kalp krizi riski, kan yağlarında Kalp krizi riski, kan yağlarında artış, hipertansiyonartış, hipertansiyon

AYIRICI TANIAYIRICI TANIMenopoza geçiş döneminde Menopoza geçiş döneminde GebelikGebelik

ve Düzensiz kanamaya neden olan ve Düzensiz kanamaya neden olan kötü huylu hastalıklar ayırt kötü huylu hastalıklar ayırt edilmelidir.edilmelidir.

Serum FSH düzeyine bakılmasıSerum FSH düzeyine bakılmasıDüzensiz kanamalarda rahim Düzensiz kanamalarda rahim

dokusundan örneklemedokusundan örneklemeRahim ağzından smear alınmasıRahim ağzından smear alınmasıDüzenli olarak yıllık doktor kontrolüDüzenli olarak yıllık doktor kontrolüDüzenli olarak yıllık Mamografi, Düzenli olarak yıllık Mamografi,

Ultrasonografi yapılmalıdır.Ultrasonografi yapılmalıdır.

TEDAVİTEDAVİDüzenli kontroller yapılmalıdır.Düzenli kontroller yapılmalıdır.HHormon ormon RReplasman eplasman TTedavisi ; edavisi ;

( Tedavi kişiselleştirilmelidir, ( Tedavi kişiselleştirilmelidir, her kadına ihtiyacı olan şekilde her kadına ihtiyacı olan şekilde yaklaşılmalıdır )yaklaşılmalıdır )

Hormonsuz tedavi ; genellikle direk Hormonsuz tedavi ; genellikle direk olarak menopoza karşı değil, olarak menopoza karşı değil, oluşturduğu hastalıklara oluşturduğu hastalıklara ( Osteoporoz v.b.) karşı kullanılan ilaç ( Osteoporoz v.b.) karşı kullanılan ilaç ve yöntemleri içerir. Kalsiyum desteği, ve yöntemleri içerir. Kalsiyum desteği, bifosfonatlar, D vitamini.bifosfonatlar, D vitamini.

Diyet ;Diyet ; Kalsiyumdan zengin diyet Kalsiyumdan zengin diyet esastır. Süt, yoğurt,peynir v.b. esastır. Süt, yoğurt,peynir v.b. Diyetle kemik doku kaybı Diyetle kemik doku kaybı önlenmeye çalışılır. önlenmeye çalışılır.

Egzersiz ;Egzersiz ; Her gün 30 dk. Yürüme Her gün 30 dk. Yürüme ve basit ağırlık kaldırma kas ve basit ağırlık kaldırma kas güçlendiren hareketler ilaçlar güçlendiren hareketler ilaçlar kadar önemlidir, yaz aylarında kadar önemlidir, yaz aylarında güneş ışığından (ultraviole) güneş ışığından (ultraviole) faydalanmak için düzenli faydalanmak için düzenli güneşlenme yararlıdır.güneşlenme yararlıdır.

ÖNERİLERÖNERİLERMenopozda sağlığın ve canlılığın Menopozda sağlığın ve canlılığın

sürdürülmesi için sürdürülmesi için Sigara kullanılmamalıSigara kullanılmamalırutin düzenli egzersiz yapılmalırutin düzenli egzersiz yapılmalıKafein, şeker, tuz kısıtlanmalıKafein, şeker, tuz kısıtlanmalıAlkol tüketimi azaltılmalıAlkol tüketimi azaltılmalıBazı vitamin ve kalsiyum gibi Bazı vitamin ve kalsiyum gibi

mineraller kullanılmalımineraller kullanılmalıGerekli seçilen vakalarda Gerekli seçilen vakalarda HRTHRT

uygulanmalıuygulanmalı

•MENOPOZ VE AİLE :MENOPOZ VE AİLE :

Menopoz kadının tek başına Menopoz kadının tek başına üstesinden gelmesi zor bir üstesinden gelmesi zor bir problemdir eş ve çocuklar bu problemdir eş ve çocuklar bu dönemde kadına yardımcı ve dönemde kadına yardımcı ve anlayışlı olmalıdır.anlayışlı olmalıdır.