Cenk Tuncay

Yaşam Boyu Öğrenme Nedir?Yeni bilgi kazanma ve asla

kaybedilmeyen bilgi anlamına gelir.Yaşam Boyu Öğrenme birşeyler

yaratma ve dünyadaki güzelliklerin farkına varma demektir.

Yaşam Boyu Öğrenme örgün eğitimi (okullar ve üniversitelerde) ve yaygın eğitim (iş basında) kapsamındadır. Bireyim tüm yaşam boyunca kişilik sosyal ve mesleki alandaki gelişimini amaçlayan bir kavramdır.

Yaşam Boyu Öğrenme evde okulda işyerlerinde iletişim araçları ile bireyin her alanda gelişimini sağlar.

Yaşam Boyu Öğrenme ilkesi, öğrenme yanlızca okulda gerçekleşmez evde, müzede, kütüphanede vb yerlede devam eder. Öğretmenlerin yanında anne baba arkadaslar vb. Kişiler yeterli becerileri kazandıramaz okullar ve eğitim kurumları bireyi yaşamboyu öğrenen olarak yetiştirmelidir.

Yaşam Boyu Öğrenme Becerileri:Yaşam boyu öğrenen ne öğrenmesine karar

vermelidir.Örgün ve yaygın tüm öğrenme olanaklarından

yararlanarak yaşam boyu öğrenmeyi sürdürebilmek için becerilerinin geliştirmesi gerekir.

Bu beceriler:

Okuma yazma matematik ve dinleme becerileri:

Kavrayarak okuma: Bireyler mesleki gelişimleri takip etmeli ve kitap, dergi gb materyallerden yararlanmalıdır. ilgili ve ilgisiz bilgileri ayırt etmeli ve önemli noktaları saptamalıdır.

1.Temel beceriler:

Temel sayı becerileri: sayıları anlama ve yorumlama yeteneğidir.

İletişim: Sözlü ve yazılı iletişim kurma yeteneği ile grafik yorumlama yeteneğidir. Yazdığı yada soylemek istediği mesajı organize etmeyen ve karşısındakine soylediğini aktaramayan bireyler iş ve kişisel yaşamlarında fazla başarılı olamazlar.

Bilgi teknolojileri: bilgisayar ve diğer bilgi teknoloji kaynakları kullanma yetenegidir. Çağımız bilgi çağı olduğu için hangi meslekte olursa olsun her bireyin bilgi teknolojileri becerilerine sahip olması gerekmektedir.

Kendi performansını geliştirme: Bilgiyi seçme, kullanma ve depolama yeteneğidir.

Etkili öğrenmek için geniş repertuara sahip olmak: Birey farklı bilgileri öğrenmek ve farklı stratejiler geliştirip uygulaya bilmelidir.

Değişen dünyaya nasıl uyum sağlayacağını bilme:

2.Düşünme becerileri:Problem çözme ve eleştirel düşünme

yeteneği:Bireyler yaşamında karşılaştıkları

problemleri çözemek için gerekli bilgiyi kullanabilmeli, karmaşık bilgileri daha küçük ve yönetilebilir biçime getirmelidir.

Yeni fikirler yaratarakbilmelidir. Bu fikir ve yöntemleri değerlendirebilmelidir.

Sorumluluk alabilme ve başka kişilerle iletişim kurabilme,

Diğer bireylerle işbirliği yapabilme ve birlikte çalışabilme yeteneği:Bireyler iş yaşamında diğer bireylerle birlikte yaşamayı, saygılı olmayı, etkili iletişim kurmayı, dinlemeyi ve sorumlulukarını yerine getirmeyi öğrenmelidir.

3. Kişisel özellikler

Yaşam Boyu öğrenmenin ve geleneksel öğrenme ile karşılaştırılması:

Geleneksel Eğitim Modeli Yaşam Boyu Öğrenme Modeli

İlköğretimden yükseköğretime kadar tüm eğitim basamaklarını kapsamaktadır

Yaşam süresince okuldaki, iş ortamındaki ve emeklilikteki öğrenmeleri kapsar

Bilginin kazanımı ve tekrar edilmesi

Bilginin kazanımı ve gerçek yaşamda uygulanması

Çoğunlukla eğitim programı temelli

Eğitim programlarının dışındaki bir çok kaynağı da içermekteÖğrenme sorumluluğunu öğrenene yükler

Formal eğitim kurumlarında Teknoloji destekli esnek öğrenme ortamları

Gereksinimleri karşılamaya yönelik

Öğrenene yönelik

Sınırlı öğrenme olanakları Zengin öğrenme olanakları

Geleneksel Eğitim Modeli Yaşam Boyu Öğrenme Modeli

Yaşamboyu öğrenmenin öğeleri

Yaşam Boyu öğrenme 3 öğeye dayalıdır.

1.Süreklilik: Bireylerin eğitimsel ve kişiliklerindeki değişimler gençliğinde aldığı eğitim tarafından gerçekleşmektedir.

Yaşamboyu öğrenmenin öğeleri

2.Yaratıcılık: Bireyin değişikliklere uyum sağlaması için kendi potansiyellerini fark etmeleri ve yaratıcılıklarını geliştirmesi gerekmektedir.

Öğrenciler beceriler geliştirmek, bilgileri uygulamak ve yeni bilgiler yaratmakla yaratıcılık sağlanabilir.

Yaşamboyu öğrenmenin öğeleri

3.Kendi Kendine Öğrenme:Yaşam boyu öğrenmenin en önemli öğesi

kendi kendine öğrenme becerisini geliştirmiş bireylerdir.

Okullar yaşam boyu öğrenme becerileri(problem saptama karar verme vb.) ve tutumları kazandırma sorumluluğunu üstlenmiştir. Öğrenciler kendi seçdikleri becerilerle daha anlamlı öğrenebilirler.

Yaşamboyu öğrenmenin temel özellikleri:

Bir toplumun yaşam boyu felsefesini uygulamaya koyabilmesi için geleneksel eğitim sisteminde değişiklikler yapması, yaşamboyu öğrenme için gerekli becerileri kazandırması ve kurumlar arası iş birliğini desteklemesi gerekmektedir.

Yaşam boyu öğrenmeyi gerçekleştirmek için temel özellikleri uygulamak gerekir.

Yaşamboyu öğrenmenin temel özellikleri:1.Bütünlük:Eğitim evde,işyerinde, boş zaman ve sosyal etkinlikler sırasında da gerçekleşir

2Entegrasyon: Birey eğitimine herhangi bir noktadan başlayabilmesi ve sürdüre bilmesidir.

3.Uygunluk:Program ve öğretmen eğitime uygun olmalıdır.

4.Demokratiklik:Toplumun bütün öğeleri eğitim olanağına sahiptir.

5.Çeşitlilik: Örgün ve yaygın eğitimi kapsar.6.Öğrenme ve yaşam kalitesi: insan

potansiyelini en üst seviyeye kadar geliştirmek.

Yaşamboyu öğrenmenin etkileri:Teknolojiye etkisi:Kaplolu yayınlar, uydu iletişimi,

telekonferanslar ve bilgisayar destekli eğitim daha fazla bireyin eğitimden yararlanmasına yardımcı olmaktadır. Yaşam boyu eğitimde önemli rol oynayan bu öğretim araçları bireylerin evinden iş yerinden ayrılmadan yeni bilgiler öğrenmesine olanak sağlamaktadır.

Özellikle bilgisayar destekli eğitimde bireyler kendi ilerlemelerini görmelerine ve hatalarını düzeltmesine olanak sunar

Yaşamboyu öğrenmenin etkileri:Okullara etkisi:Yaşamboyu öğrenmeyi geliştirmede en

önemli rol okullardadır. Okullar öğrencileri örgün ve yaygın eğitim yoluyla eğitimlerini sürdürebilmeleri için hazırlamaktır.

Öğrencilere farklı yollardan öğrenme fırsatlarını vermek için okul programlarının güncelleştirilmesi ve esnek bir yapıya kavuşturulması gerekmektedir.

Yaşamboyu öğrenmenin etkileri:Örgün eğitime etkisi: Zorunlu eğitim yaşam boyu eğitimin

temelidir. Bu dönem iki temel özelliğe sahiptir.

Daha ileri öğrenmeler için temel oluşturma ve öğrenmeye güdülenmenin devamını sağlamaktır .

Okulların yaşam boyu öğrenmeye temel olabilmesi için öğrencilerin kendi eğitimlerine ve planlamaya etkin biçimde katılmaları gerekmektedir.

Zorunlu eğitim dönemi, yaşam boyu öğrenmeyi sağlaycak öğrenme becerilerini kazandırmayı içermektedir.

Geleneksel okulların öğrenme süreçleri yetişkin öğrenenlerin ihtiyaçlarını karşılamada yetersizdir.

Yaşam boyu öğrenimin uygulanması için okullarda değişimi kaçınılmaz kılmaktadır. Pek çok kurum çalışan yetişkinlere yarı zamanlı, akşamları yada yaz kursları düzenlemektedir.

Yükseköğretim kurumları gibi ilk ve orta öğretim kurumları da programlarında esnek zmanlamaya gidebilir. Örneğin Brezilyada orta son sınıf öğrencilerin %60’ı akşam derslerine katılarak eğitimlerine devam etmektedir.

Bazı ülkelerde eğitim kurumları daha geniş bir yaş gurubuna hitap ederek yaşam boyu öğrenme fırsatı sunmaktadır. Örneğin öğrentmen yetiştiren bir fakülteye 14 yaşından 60 yasına kadar başvuru yapılabilmektedir.

Kültür Sanata etkişi:Okullar ve diğer eğitim kurumları sanat ve

kültür etkinlikleri ile öğrencilerin öğrenme sürecine daha aktif sağlamaktadır. Ayrıca bu etkinlikler din ve ırk ayrımı yapmaksızın toplumdaki uyumu en iyi şekilde sağlamaktadır.

Bireyin toplum ile olan ilişkilerini olumlu yönde etkiler ve yaşam boyu öğrenme becerilerinin kazanılmasında katkıda bulunur.

Aile’yi etkisi:Aileler öğretme-öğrenme yaklaşımları ve

program hakkında bilgi sahibi oldukarında öğrenme süreci daha iyi desteklenebilir.

Yaşam boyu öğrenmeyi destekleyen aile özellikler:

1.Öğretmenlerle sık sık iletişim kurma,2.Aile üyelerinin birbirini desteklemesi,3.Başarının anahtarı sıkı çalışma olduğunu

kavrama,

Yaşamboyu öğrenme uygulamaları:

Teknoloji pek çok sektörü yenilemektedir böylece tüm meslek alanlarında değişiklikler yaratmıştır. Eğitim yeni talepleri karşılayabilmektedir. Bu nedenle temel eğitim anlayışı çalişan bireyler için yeniden eğitim söz konusudur.

Avrupadaki pek çok kuruluş elemanlarını eğitmekte hatta eğitim bölümleri kurmaktadır.

Yöneticiler kendilerini yetiştirmek için yüksek lisans çalışmaları yaptıkları görülmektedir.

Yaşamboyu öğrenme uygulamaları:

Yaşam boyu çalışmalarına ağırlık veren ülkelerden olan japonya bu uygulamalara son derece önem vermektedir. 1990 yılında Yaşam boyu öğreniminin gelişimini amaçlayan bir kanun hazırlamışıtr.

Bu kanuna göre ilk ve ortaokulların programları yaşam boyu öğrenme ilkelerine uygun olacak biçimde değiştirilmiştir.

Eğitim sürecinde şu noktalar vurgulanmıştır.

1.Öğrenci merkezli yöntemler kullnılmalı,2.Her düzeydeki programlar birbirleri ile

tutarlı ve güncellendirilmelidir.3.Ezbervi öğrenme yerine problem çözme ve

düşünme becerisi kazandırılmalıdır.4.Çocukların öğrenme istekleri ve

yetenekleri ile yaratıcılıkları geliştirilmeli.

Fransa’da ise öğretmen eğitimi konusunda Yaşam Boyu Öğrenme Projesi adında bir çalışma yapılmıştır. Bu projeye göre yaşam boyu öğrenme için geleceğin öğretmeni nasıl olması gerektiği ortaya konulmuştur.

1.Uyumlu bir kişiliğe sahip olmalı,2.Yaratıcı ve yenilikçi olmalı,3.Kendi kendini değerlendirme ve analiz

etme,4.İlşiki kurma,

5. Her çevrede insanlarla uyum içinde çalışmalı

6. Öğrencilerin değişime ayak uydurabilmeleri için hayal güçlerini , yaratıcılıklarını geliştirmeleri ve yenilikçi olmaları gerekir.

7. Temel yeteneklere sahip olmalı(gözlem bilgisi, etkili okuma, kendini ifade etme)

8. Bireysel yeteneklere sahip olmalı(araştırma anlizi, eleştirel karar verme)

Yaşamboyu öğrenme ve Avrupa Birliği:

AB tarafından eğitim alanında yürütülen çalışmalar arasında en yüksek önceliğe sahiptir. 1995 yılında AB komisyonu”öğrenen topluma doğru” bir çalılma yayınlamıştır.

Bu raporun amacı ab içinde hareketliliği sağlamak bilgi iletişim teknolojilerinin kullanımını yaygınlaştırmak okul ve sanayi arasında iş bitliğini geliştirmektir.

“Avrupada yaşam boyu öğrenme yılı” olarak kabul edilen 1996 yılının amaçları ise; yaşam boyu öğrenme kavramını teşvik etmek, anlam ve özelliklerini açıklamaktır.

Ayni yıl yapılan etkinliklerde yaşam boyu öğrenme etkinliklari tartışılmış böylece ilkeler ve stratejiler belirlenmiştir.

1.Yaşam boyu öğrenmeyi geçekleştirmek için birey, toplum, sosyal sınıflar, ekonomi ve istihtam kurumları arasında güçlü bağlar kurmalıdır.

2. Eğitim ve öğretim her aşamasında yaşam boyu öğrenim kurumlarına ve sürdürülebilmesine katkıda bulunmalıdır.

3. Yaşam boyu öğrenme geniş bir öğrenme fırsatlar anlamı içermektedir. Herkesin sosyal, kültürel ihtiyaç ve ilgilerine uygun eğitim süreci olmalıdır.

4. Yaşam boyu öğrenmenin sürekliliği için fırsat eşitliği her aşamada sağlanmalıdır.

5. Yaşam boyu öğrenme eğitim ve öğretime aileyide içerecek şekilde yeni ve esnek bir yaklaşım getirmelidir.

6.Hizmet öncesi eğitim, yaşam boyu öğrenme için temeldir. İlave olarak okuma yazma ve hesaplama gibi temel becerileri kazandırarak kişileri yaşamları boyunca yeni deneyimlere cesaretlendirmektir.

2000 yılında AB üye ülkelerde yaşam boyu öğrenme etkinlikleri raporlaştırulmış ve yine ayni yıl yaşam boyu öğrenme bildirisi yayınlanmıştır

AB’nin 1990’lı yıllardan bu yana yaşam boyu öğrenmeyle ilgili düzenli olarak kararlar aldığı ve uygulamaya geçirdiği görülmektedir.Son olarak 2007-2013 yıllarını yaşam boyu öğrenme programı olarak ilan etmiştir.

Hayat boyu öğrenme programı ilk ve orta öğrenimdeki öğrencilerden yetişkinlere , meslek eğitim stajyerlerinden üniversite öğrencilerine, temel beceri ihdiyacı duyan insanlardan profesyonellerine kadar herkes için eğitim ve öğretimde gelişme imkanları ve karşılıksız mali katkı sağlamaktadır.

COMENIUSPROGRAMI

(okul eğitimi)

ERASMUS PROGRAMI

(yüksek öğrenim)

LEONARDO DAVİNCİ PROGRAMI(mesleki eğitim)

GRUNDTVICPROGRAMI

(yetişkin eğitimi)

Avrupa birliğinin yaşam boyu öğrenme programının özel hedefleri:

1. Kaliteli yaşam boyu öğrenmenin gelişimine katkıda bulunmak,

2. Üye devletlerin yaşam boyu öğrenme fırsatlarının kalitesinin, çekiciliğinin ve erişebilirliliğine yardımcı olmak,

3.Yaratıcılıgın, rekabetciliğin ve girişimci ruhun büyümesine yardımcı olmak

4. Dil öğrenimi ve dilsel çeşitliliği desteklemek,

5.Her yaştan insanın yaşam boyu öğrenme programına katılımının artmasını sağşamak,

Yaşamboyu öğrenme ve eğitime yansımaları:

Teknolojinin hızlı gelişmesi nedeniyle değişikliklere uyum sağlamak için yeni berceriler kazandırıcı sürekli eğitime ihtiyaç vardır.

Üniversiteye devam etmeyen öğrencileri meslek sahibi yapacak programlar ve projeler geliştirilmeli ve yanlızca gençlere değil yetişkinlere de eğitim olanağı tanınmalıdır.

Yaşamboyu öğrenme ve eğitime yansımaları:

1. Eğitim öğretmen merkezli değil öğrenen merkezli olmalıdır.

Yaşam boyu öğrenme ortamlarında öğretmenin anlattığı öğrencinin dinlediği yöntemleri kullanmak mümkün değildir. Bunun yerine çalışma ve tartışma grupları, işbaşında öğrenme ve uzaktan eğitim yöntemleri tercih edilmelidir.

2.Öğrenenler hedefleri saptama, eğitim programını tasarlama, öğrenme yöntemlerini seçme, öğrenmeyi değerlendirme gibi eğitim sürecinin tüm aşamalarına katılmalıdır.

3.Öğrenme içeriği ve yöntemler bireyin yaşamına ve iş deneyimine göre belirlenmelidir.

4. Öğrentmenler yönetici rolü üstlenmeli, öğrenme kaynaklarından yanlızca birisi olmalıdır.

5. Öğrenciler kendi kendine öğrenme becerilerini geliştirmeli, öğrenme sürecinde sorumluluk üstlenmeli ve kararlara katılmalıdır.

6. Öğretmen ve öğrenciler arasında karşılıklı saygı ve güven olmalıdır.

7. Yaşam boyu öğrenmenin sürdürebilmesi için öğretmen eğitimininde yeniden düzenlenmesi gerekmektedir. Çünkü öğretmen bilgiyi aktarmak yerine, yönlendirici ve kolaylaştırıcı olması gerekmektedir.

8. Değerlendirme: proje tabanlı öğrenme ve uygulamalı çalışma kullanılmalıdır.