MALZEME MALİYETLERİ
-
Upload
jasper-daniel -
Category
Documents
-
view
151 -
download
1
description
Transcript of MALZEME MALİYETLERİ
FİKRET SÖYÜNMEZ
MALZEME MALİYETLERİMALZEME MALİYETLERİ
• Malzeme Maliyetlerinin Ayrımlanması
• Malzeme Hareketleri
• Malzeme Belgeleri
• Stok Değerleme Yöntemleri
FİKRET SÖYÜNMEZ
Malzeme MaliyetleriMalzeme Maliyetleri
• Malzemeden ne anlaşılmalıdır ?
• Malzeme maliyetleri nasıl ayrımlanmalıdır?
• Malzeme hareketleri nasıl gerçekleşir ?
• Hareket hangi belgelerle izlenir ?
• Malzemeler nasıl değerlenir ?
• Malzeme maliyeti mamule nasıl yüklenir ?
FİKRET SÖYÜNMEZ
Malzeme ?•İlk Maddeler
•Hammaddeler
•Malzemeler
•Parçalar
Bunların tümü için kullandığımız ortak ifade...
FİKRET SÖYÜNMEZ
GİRDİGİRDİGİRDİGİRDİ ÇIKTIÇIKTIÇIKTIÇIKTI
FİKRET SÖYÜNMEZ
TOHUMTOHUM BUĞDAYBUĞDAYÇİFTÇİÇİFTÇİ
GİRDİGİRDİGİRDİGİRDİ ÇIKTIÇIKTIÇIKTIÇIKTI
FİKRET SÖYÜNMEZ
BUĞDAYBUĞDAY UNUNDEĞİRMENDEĞİRMEN
TOHUMTOHUM BUĞDAYBUĞDAYÇİFTÇİÇİFTÇİ
GİRDİGİRDİGİRDİGİRDİ ÇIKTIÇIKTIÇIKTIÇIKTI
FİKRET SÖYÜNMEZ
BUĞDAYBUĞDAY UNUN
EKMEKEKMEKUNUN
DEĞİRMENDEĞİRMEN
FIRINFIRIN
TOHUMTOHUM BUĞDAYBUĞDAYÇİFTÇİÇİFTÇİ
GİRDİGİRDİGİRDİGİRDİ ÇIKTIÇIKTIÇIKTIÇIKTI
FİKRET SÖYÜNMEZ
Malzeme ?•İlk Maddeler
•Hammaddeler
•Malzemeler
•Parçalar
Bunların tümü için kullandığımız ortak ifade...
Malzeme Maliyeti ?•İlk Maddeler
•Hammaddeler
•Malzemeler
•Parçalar
Bunların tümünün üretimde kullanılan (tüketilen) kısımlarının parasal değerleri...
FİKRET SÖYÜNMEZ
MALZEME MALZEME MALİYETLERİMALİYETLERİ
Direkt Malzeme Maliyetleri
Endirekt Malzeme Maliyetleri
Direkt malzeme ayrım kriterleri:Direkt malzeme ayrım kriterleri:
1. Mamul esas bünyesini oluşturma
2. Ölçülebilir olma
3. Ekonomik bakımdan anlamlı olma
Direkt malzeme ayrım kriterleri:Direkt malzeme ayrım kriterleri:
1. Mamul esas bünyesini oluşturma
2. Ölçülebilir olma
3. Ekonomik bakımdan anlamlı olma
Bu 3 kriteri birden sağlayan malzeme DİREKT kabul edilir.
Sağlayamayanlar ENDİREKT kabul edilir :
Direkt malzeme ayrım kriterleri:Direkt malzeme ayrım kriterleri:
1. Mamul esas bünyesini oluşturma
2. Ölçülebilir olma
3. Ekonomik bakımdan anlamlı olma
Bu 3 kriteri birden sağlayan malzeme DİREKT kabul edilir.
Sağlayamayanlar ENDİREKT kabul edilir:
Bunlardan 1. Koşulu sağlayanlar YARDIMCI,
sağlayamayanlar İŞLETME MALZEMESİ olarak anılır...
FİKRET SÖYÜNMEZ
MALZEME MALZEME MALİYETLERİMALİYETLERİ
Direkt Malzeme Maliyetleri
Endirekt Malzeme Maliyetleri
Yardımcı MalzemeMaliyetleri
İşletme MalzemesiMaliyetleri
FİKRET SÖYÜNMEZ
MALZEME HAREKETLERİ
• Dışarıdan İçeriye: – Pazardan (piyasadan) işletmeye– Kontrol edildikten sonra depoya (ambara)
• İçerden İçeriye : – Depodan üretime verme– Üretim tamamlanınca tekrar depoya
• İçerden Dışarıya : – Depodan satışa verme (vitrin - şovrum) – Müşterinin fabrikasına, dükkanına, evine...
FİKRET SÖYÜNMEZ
KULLANILAN BELGELER
• Hammadde ve Malzeme Satınalma İstek Fişi
• Satınalma Fişi
• Teslim Alma ve Muayene Raporu
• Ambar Stok Kartı
• Hammadde ve Malzeme İstek Fişi
• Borç Dekontu
• Ambar İade Fişi
HAMMADDE VE SATINALMA İSTEK FİŞİ
İsteği Yapan Bölüm/Ambar :......................................
Ne Zaman İstendiği :...................................... Fiş Numarası :..................
Siparişin Verildiği Satıcı :...................................... Fiş Tarihi :..................
Hammadde ve Malzemenin Cinsi Miktarı Birim Fiyatı Tutarı
İstekte Bulunan : Onaylayan :
Sipariş Edildiği Tarih :
Tahmini Teslimat Tarihi :
Siparişin Verildiği Satıcı :
Siparişi Verenin Adı-Soyadı :
SATINALMA FİŞİ
Fiş Numarası :......................................
Satınalma İstek Fiş No :......................................
Satıcının Adı veya Unvanı :......................................
İsteği Yapan Bölüm/Ambar :......................................
Nakliye Şekli :......................................
Olası Geliş Tarihi :...................................... Fiş Tarihi :..................
Hammadde ve Malzemenin Cinsi Miktarı Açıklama Birim Fiyatı Tutarı
Fişi Düzenleyen : Satınalma Yetkilisi :
TESLİM ALMA RAPORU
Satıcının Adı veya Unvanı :......................................
Satıcının Adresi :...................................... Hammadde Tutarının Ödenip Ödenmediği :..................
Taşıma Aracı :...................................... Fiş No. :..................
Teslim Eden :...................................... Satınalma Fiş No. :..................
Teslim Alınan Yer :...................................... Fatura No. :..................
Teslim Tarihi :......................................
Teslim Edilen Miktar
Teslim Edilen
Hammaddenin Cinsi Açıklama
Hammaddenin
Özellikleri
Teslim Alan :
MUAYENE RAPORU
Kabul Edilen Hammadde Miktarı Satıcıya Geri Gönderilen
Hammadde Miktarı
Hammaddenin Geri Gönderilme
Nedeni
Ölçümlemeyi Yapan :................................................... Onaylayan:..................................
Kontrol Eden :...................................................
AMBAR STOK KARTI
Hammadde ve Malzemenin Adı :...................................... Maksimum Miktar :..........................
Birim Ölçüsü :...................................... Minimum Miktar :..........................
Stok Kodu veya Parça Numarası :...................................... Kart No :..........................
Ambarda Bulunduğu Yer :......................................
GİREN ÇIKAN KALAN
Ambara Giriş Tarihi
Teslim Alma Raporu
Miktar Tarih İstek Fişi No. Miktar Miktar
HAMMADDE VE MALZEME İSTEK FİŞİ
İş Emri veya Sipariş No. :...................................... İstek Fişi No. :..................
Hammadde ve Malzeme Tarihi :..................
İsteğini Yapan Bölüm :......................................
Açıklama Hammadde ve Malzeme No. Miktar Fiyat Tutar
Onayan :..................................... Teslim Eden :............................. Teslim Alan :...............................
BORÇ DEKONTU
Satıcının Adı veya Unvanı :...................................... Borç Dekont No. :......................
Satıcının Adresi :...................................... Tarih :......................
Fatura No. :......................
Faturanın Tarihi :......................
Satınalma Fiş No. :......................
Stok No. :......................
Sizin hesabınızı aşağıda görüldüğü şekilde borçlandırdık :
Miktar Açıklama Birim Fiyat Tutar
İade Edilme Şekli :...................................... Satınalma Bölümü : :..............................
AMBAR İADE FİŞİ
İadenin Nedeni :...................................... Tarihi :..................
İade Eden Bölüm :...................................... Fiş No. :..................
Alacaklandırılan Siparişin
veya Safhanın No. :......................................
Hammadde ve Malzeme Stok No.
İade Edilen Miktar
Hammadde ve Malzemenin Türü Birim Maliyeti Tutarı
Fişi Düzenleyen : :............................................... Fişi Alan :...............................
Onaylayan :............................................... Fişin Alınış Tarihi :...............................
Hammadde ve Malzemelere
İlişkin
Fişler
Hangi Birimlere Verilecek? H
amm
add
e V
e S
atın
alm
a İs
tek
Fiş
i
Sat
ınal
ma
Fiş
i
Tes
lim
Alm
a R
apo
ru
Mu
ayen
e R
apo
ru
Am
bar
Sto
k K
artı
Ham
mad
de
Ve
Mal
zem
e İs
tek
Fiş
i
Çık
ış F
işi
Alı
ş İa
de
Fiş
i (S
atıc
ıya
İad
e)
Bo
rç D
eko
ntu
Am
bar
İad
e F
işi
Satınalma Bölümü
Ambar Bölümü
Ambar Muhasebesi
İsteği Yapan Bölüm
Satıcı
Teslim
Muhasebe
Muayene Servisi
Maliyet Muhasebesi
İadeyi Yapan Bölüm
Kaç Kopya Düzenlenecek ? 3 5 4 3 2 2 4 4 4 4
FİKRET SÖYÜNMEZ
STOK DEĞERLEMESTOK DEĞERLEME
• Malzeme (ve Hammadde) Stokları
• Yarı Mamul Stokları
• Mamul Stokları
TARİH AÇIKLAMA Miktar Fiyat Maliyet
05.07.2005 Satınalma 100 kg 1.00 YTL/kg 100.00 YTL
07.07.2005 Satınalma 100 kg 1.50 YTL/kg 150.00 YTL
09.07.2005 Satınalma 100 kg 2.00 YTL/kg 200.00 YTL
TOPLAM 300 kg 450.00 YTL
10.12.2005 Satışlar 250 kg ? ?
31.12.2005 Stok (Kalan) 50 kg ? ?
PROBLEM: Aşağıdaki tablodan gördüğünüz gibi farklı tarihlerde farklı fiyatlardan toplam 300 kg’lık malzeme almış olalım. Dönem içinde 250 kg’lık kısmı kullanılmış olsun !
Bu durumda tüketmiş olduğumuz 250 kg’lık malzemenin maliyetini ve henüz kullanmadığımız dolayısıyla elimizde kalan 50 kg’lık malzemenin maliyetini nasıl hesaplarız ?
Kullanım
Stok Değerleme Yöntemleri:Stok Değerleme Yöntemleri:
• İlk Giren İlk Çıkar (FIFO) Yöntemi
• Son Giren İlk Çıkar (LIFO) Yöntemi
• Hareketli Ortalama Yöntemi
Bu yöntemler, farklı fiyatlardan alınan stokların (malzemelerin) değerlemesine çözüm getirmektedir.
Özetle; üretime verilen ve elde kalan İLK MADDE/HAMMADDE ve MALZEME değerini belirlemeye/hesaplamaya yarar.
FİKRET SÖYÜNMEZ
3
1
2
3
21
05.07.200505.07.2005
07.07.200507.07.2005
09.07.200509.07.2005
21 3
Malzeme Satınalma ve Depolama
Üretime Verme
FIFOFIFO21 3
LIFOLIFO
Üretime Verme
SatınalmaSatınalma
TarihleriTarihleri
PİYASA
Üretimde kullandığımız 250 kg’lık malzemenin maliyeti ile elimizde kalan (yani STOK) 50 kg’lık malzemenin maliyetini hesaplamak için işte bu STOK DEĞERLEME YÖNTEMLERİ’nden yararlanırız.
TARİH AÇIKLAMA Miktar Fiyat Maliyet
05.07.2005 Satınalma 100 kg 1.00 YTL/kg 100.00 YTL
07.07.2005 Satınalma 100 kg 1.50 YTL/kg 150.00 YTL
09.07.2005 Satınalma 100 kg 2.00 YTL/kg 200.00 YTL
TOPLAM 300 kg 450.00 YTL
10.12.2005 Satışlar 250 kg ? ?
31.12.2005 Stok (Kalan) 50 kg ? ?
Kullanım
FIFO’ya göre çözüm (İlk Giren İlk Çıkar Yöntemi):
GİREN ÇIKAN KALAN Miktar Fiyat Tutar Miktar Fiyat Tutar Miktar Fiyat Tutar TARİH
kg YTL/kg YTL kg YTL/kg YTL kg YTL/kg YTL 05.07.2005 100 1.00 100.00 100 1.00 100.00
07.07.2005 100 1.50 150.00 100 100
1.00 1.50
100.00 150.00
09.07.2005 100 2.00 200.00
100 100 100
1.00 1.50 2.00
100.00 150.00 200.00
10.12.2005
100 100
50 250
1.00 1.50 2.00
100.00 150.00 100.00 350.00
50
2.00
100.00 31.12.2005 50 2.00 100.00
LIFO’ya göre çözüm (İlk Giren İlk Çıkar Yöntemi):
GİREN ÇIKAN KALAN Miktar Fiyat Tutar Miktar Fiyat Tutar Miktar Fiyat Tutar TARİH
kg YTL/kg YTL kg YTL/kg YTL kg YTL/kg YTL 05.07.2005 100 1.00 100.00 100 1.00 100.00
07.07.2005 100 1.50 150.00 100 100
1.00 1.50
100.00 150.00
09.07.2005 100 2.00 200.00
100 100 100
1.00 1.50 2.00
100.00 150.00 200.00
10.12.2005
100 100
50 250
2.00 1.50 1.00
200.00 150.00
50.00 400.00
50
1.00
50.00 31.12.2005 50 1.00 50.00
Ortalama ve Hareketli Ortalama Fiyat Yöntemi’ne göre çözüm:
GİREN ÇIKAN KALAN Miktar Fiyat Tutar Miktar Fiyat Tutar Miktar Fiyat Tutar TARİH
kg YTL/kg YTL kg YTL/kg YTL kg YTL/kg YTL 05.07.2005 100 1.00 100.00 100 1.00 100.00
07.07.2005 100 1.50 150.00 100 100
1.00 1.50
100.00 150.00
09.07.2005 100 2.00 200.00
100 100 100 300
1.00 1.50 2.00 1.50
100.00 150.00 200.00 450.00
10.12.2005
250
1.50
375.00
50
1.50
75.00 31.12.2005 50 1.50 75.00
DMMDönem Sonu Stok
FİKRET SÖYÜNMEZ
STOK DEĞERLEME
YÖNTEMİALIŞ DMM
DÖNEM SONU STOK
FIFO 450 YTL 350 YTL 100 YTL
LIFO 450 YTL 400 YTL 50 YTL
ORTALAMA 450 YTL 375 YTL 75 YTL
HAREKETLİ ORTALAMA 450 YTL 375 YTL 75 YTL
FİKRET SÖYÜNMEZ
11
150 İLK MADDE VE MALZEMELER 375,-
710 DİREKT İLK MADDE VE MALZEME GİDERLERİ
375,-
10.12.2005
ÖRNEK : Stoklarını “Hareketli Ortalama Fiyat Yöntemi”ne göre değerleyen işletmenin 10.12.2005 tarihindeki DMM kaydı aşağıdaki gibi olacaktır.
150 İLK MADDE VE MALZEMELER(05.07.2005) 100,-
(07.07.2005) 150,-
(09.07.2005) 200,-
(10.12.2005) 375,-
450,- 375,-
Dönem sonu mal (mevcudu) stok : 75,- (= 450 - 375)
0
100 KASA 450,-
150 İLK MADDE VE MALZEMELER 450,-10.12.2005
FİKRET SÖYÜNMEZ
Ödeviniz:
Problem 1.1
Problem 1.3
0. Test Soruları:
• 45, 49
• 57 – 63, 65, 67, 69
• 71, 74, 77
Haftaya:Haftaya:
İŞÇİLİK MALİYETLERİİŞÇİLİK MALİYETLERİ