Kropotkin: La Pariza Komunumo

8/9/2019 Kropotkin: La Pariza Komunumo

1/16

PPiioottrrKKrrooppoottkkiinn

LLaa PPaarriizzaaKKoommuunnuummoo

Kultura Societo Interhelpo


2/16

SuplementoSuplementoal

KROPOTKIN, Piotr: La Commune de Paris,Le Rvolt (1880).Esperantigita de Jurgo Alkasaro elLa Brochure Mensuelle 180(1937)14-32.

2010

Kultura Societo InterhelpoCarretera d'Esplugues, 46ES-08940 Cornell de Llobregat

ElElliberecanaliberecana

vidpunktovidpunkto

12010a julioGazeto el neantavidebla eldonoftecoEldonas: Kultura Societo InterhelpoRetpoto: [email protected] deponnumero: B-32995-2010


3/16

La Pariza KomunumoLa Pariza Komunumo

Piotr KropotkinPiotr KropotkinI

La 18an de marto de la 1871a la parizapopolo ribelis kontra povo malamata

kaj malinda la iuj kaj proklamis la urbon Parizo sendependa, libera, mem-mastra.

Tiu i renverso de la centra povo oka-zis e sen la scenigo kutima al revolucio:i-tage estis neniu fusilpafado, neniuflako el sango verita post la barikadoj.La registoj malaperis anta la surstra-tiinta armita popolo: la trupo forlasis la

urbon, la funkciuloj rapidis fui al Ver-

sajlo kunportante ion, kion ili tagiskunporti. La registaro vaporiis, kiel ba-seno de putra akvo sub la blovo de prin-tempa vento, kaj la 19an Parizo, sen el-

veri apena unu solan guton el la sangode siaj gefiloj, sin trovis libera el la polu-ado, plagante la grandan urbon.

Tamen la revolucio, kiu tiele okazis,malfermis novan eraon je la serio de re-

volucioj, per kiuj la popoloj iras de la sk-laveco al la libero. Sub la nomo de Pari-

za Komunumo naskiis nova ideo, al-vokita farii la elirpunkto de la estontajrevolucioj.

Kiel okazas iam al la grandaj ideoj, ine estis frukto de la cerbumado de filo-sofo, de individuo: i naskiis e la ko-lektiva spirito, i eliris el la koro de latuta popolo; sed i dekomence estis mal-preciza kaj multaj homoj e inter tiuj,kiuj realigis in kaj donis sian vivon pori, ne komprenis in dekomence tiel, kielni komprenas in hodia; ili ne kompre-nis la revolucion, kiun ili komencis, lafruktodonecon de la nova principo, kiunili klopodis realigi. Nur e la praktikaapliko oni komencis duonvidi ian es-tontan gravecon; nur e la pensa laboro,kiu okazis poste, tiu nova principo preci-ziis pli kaj pli, determiniis kaj aperisper sia tuta klarmenso, sia tuta beleco,sia justo kaj la graveco de siaj rezultoj.

Ekde kiam la socialismo prenis novan

impulson dum la kvin a ses jaroj an-

El liberecana vidpunkto / SuplementoEl liberecana vidpunkto / Suplemento 1


4/16

taantaj la Komunumon, iu demandozorgigis la pretigantojn de la proksimasocia revolucio. Tiu estis la demando prikiu estus la kielo de la politika grupigode la socioj, kiu estas la plej favora al tiui granda ekonomia revolucio, kiun lanuna disvolvo de la industrio trudas alnia generacio, kaj kiu estas nepre la abo-licio de la individua proprieto kaj la ko-munigo de la tuta kapitalo, amasigita dela antaantaj generacioj.

La Internacia Asocio de la Laboristojdonis la respondon. La grupigo, diris i,ne povas limii al unu sola nacio: i de-

vas etendii preter la artefaritaj nacili-

moj. Kaj tuj kiam tiu i ideo eniris la ko-rojn de la popoloj, i regis la spiritojn.Persekutita poste de la ligo de iuj reak-ciuloj, i tamen pluvivas kaj, kiam la ba-riloj kontra ia disvolvo estos detruitajde la voo de la ribelantaj popoloj, i re-naskios pli fortika ol iam ajn.

Sed, mankas scii, kiuj estos la partoj,konsistigantaj tiun i ampleksan Asoci-on.

Tiam du grandaj ideokurentoj stariispor respondi tiun i demandon: la popo-la tato unuflanke, aliflanke la anarkio.

La la germanaj socialistoj la tato de-vas alproprigi iujn amasigitajn riaojnkaj disdoni ilin al la laboristaj societoj,organizi la produktadon kaj lainteranon, prizorgi la vivon, la funkci-adon de la socio.

Al tio la plejmulto el la latinrasaj soci-alistoj, sinbazante sur sia sperto, respon-das, ke tia tato, e akceptante ian nee-

blan ekziston, estus la plej malbona el latiranioj, kaj ili kontrametis al tiu ideo,imitanta la estintecon, novan ideon, laanarkion, t.e. la plenan abolicion de latatoj kaj la organizon el la simpla al lamalsimpla pere de la libera federacio dela popolaj fortoj, de la produktantoj kaj

de la komsumantoj.

Balda estis agnoskate, e de iuj ta-tistoj, tiuj malpli regataj de la registare-maj antajuoj, ke certe la anarkio estasorganizado multe pli supera ol tiu celatade la popola tato; sed, oni diras, laanarkiista idealo estas tiom for de ni, keni ne bezonas zorgi pri i nuntempe. Ali-flanke, la anarkiista teorio estas mankatade samtempe konkreta kaj simpla for-mulo por precizigi sian elirpunkton, pordoni korpon al siaj pensoj, por montri,ke tiuj surbazas sur tendenco, kiu realeekzistas e la popolo. La federacio de laofickorporacioj kaj de la komsumgrupojpreter la nacilimoj kaj for de la nunajtatoj ajnis ankora tro malkonkreta;kaj oni facile duonvidas, ke i ne tagasenhavi iun diversecon de la homaj ma-

nifestaoj. Nepris trovi formulon pli ne-tan, pli kompreneblan, formulon kunties praeroj e la realo de la aoj.

Se temus nur pri ellaborado de teorio,

2 KROPOTKIN: La Pariza KomunumoKROPOTKIN: La Pariza Komunumo


5/16

ni estus dirinta: Por kio gravas la teorioj!Tamen, lamezure ke nova ideo ne tro-

vas sian esprimon netan, precizan kajdevenantan el eestantaj aoj, i ne regas

la spiritojn, ne inspiras ilin is la punktolani ilin al findecida batalo. La popolone sin etas al la nekonato, sen apogi sinsur certa kaj klare formulita ideo, kiuservas al i kiel saltotabulo, por tiel diri,e sia elirpunkto.

Tiun i elirpunkton la vivo mem zorgismontri.

Dum kvin monatoj Parizo, izolita de lasieo, vivis sian propran vivon kaj lernisekkoni la egajn ekonomiajn, intelektajnkaj moralajn rimedojn, kiujn i enhavis;i duonvidis kaj komprenis sian porinici-atan kapablon. Samtempe i vidis, ke la

bandao el friponuloj, alproprigantaj lapovon, tagis organizi nenion, nek la de-fendon de Francio nek la enan disvolvon.i vidis, kiel tiu centra registaro baris i-on, kion la inteligento de granda urbopovus naski. i komprenis ankora pli:la senpovecon de kiu ajn registaro poreviti la gravajn fiaskojn, por faciligi laevoluon preta plenumii. i suferis dumla sieo teruran mizeron, la mizeron dela laboristoj kaj de la defendantoj de laurbo apud la impertinenta lukso de laneniofarantaj, kaj i vidis fiaski, kazede la centra povo, iuj ties klopodoj porfinigi tiun i skandalan reimon. iufoje,

kiam la popolo klopodis preni liberanimpulson, la registaro alvenis plipezigi laenojn, religi la bulon, kaj plennaturenaskiis la ideo pri tio, ke Parizo bezonisstarii kiel sendependa komunumo, rea-ligante tiel post ties muroj tion, kion or-donis al i la popola penso!

Tiu i vorto: LA KOMUNUMO, eliristiam el iuj buoj.

La 1871a Komunumo povis esti neniopli ol unua provo. Naskita e fino de mi-lito, irkaita de du armeoj, pretaj kun-labori por fiaskigi la popolon, i ne ku-rais eniri plene la vojon al la ekonomiarevolucio; i ne agnoskis sin senkae so-

cialista, i ekis nek la senproprigon de lakapitaloj nek la organizadon de la labo-ro, e nek la eneralan censadon de iujurbaj rimedoj. i ne rompis la tradicionpri la tato, pri la reprezenta registaro,kaj i ne klopodis efektivigi e la Komu-no tiun i organizadon el tio simpla al tiokompleksa, kiun i komencigis, kiam iproklamis la sendependon kaj liberan fe-deracion de la komunumoj. Sed certas,

ke, se la Pariza Komunumo estus pluvi-vinta iujn pliajn monatojn, i estus nee-vitinde puita de la aferoj mem al tiuj durevolucioj. Ni ne forgesu, ke la buraroelspezis kvar jarojn de revolucia periodopor pasi el la modera monarkio al la

bura respubliko, kaj ni ne estos okitajde tio, ke la pariza popolo ne pasis per



6/16

unu sola salto la spacon inter la anarki-ista komunumo kaj la rego de la friponu-loj. Kaj ni scios anka, ke la proksima re-

volucio, kiu estos komunumista, u enFrancio kaj certe anka en Hispanio, re-prenos la laboron tie, kie in haltigis lamurdoj de la versajlanoj.

La Komunumo pereis kaj la burarovenis, ni scias kiel, de la timo, kiun lapopolo suferigis al i, skuante la jugonde siaj regantoj. i pruvis, ke estas realedu klasoj e la socio: unuflanke la labo-ranta homo, kiu donas al la buro pli olla duono de sia laborprodukto kaj kiu ta-men indulgas tro facilanime la krimojn

de siaj mastroj; aliflanke la neniofaranto,la glutemulo, agante kun instinktoj desovaa besto, malamante sian sklavon,preta dispecigi lin kiel asaon.

Post siei la parizan popolon kaj fermiiujn elirojn, ili etis la soldatojn, brutigi-taj de la kaserno kaj la vino, dirinte al ilie asembleo: Mortigu tiujn lupojn,tiujn lupinojn kaj tiujn lupidojn! Kaj alla popolo ili dirisi:

Kion ajn vi faros, vi pereos! Se oni prenasvin kun armiloj emane, la morton! Se videmetas la armilojn, la morton!Se vi fra-pas, la morton!Se vi plorpetas, la morton!Kien ajn vi turnus la vidon: dektren, mal-dekstren, antaen, malantaen, supren,malsupren, la morton! Vi estas ne nur forde la leo, sed anka for de la homeco.Nek la ao, nek la sekso tagos savi vin,nek vin nek la viajn. Vi mortos, sed antavi spertos la agonion de via edzino, de viafratino, de via matrino, de viaj filinoj, deviaj filoj e e la lulilo! Oni iros, sub viavido, preni la bunditon el la ambulancopor haki lin per bajoneto, por frakasi lin

per fusilkolbo. Oni tiros lin de lia rompitakruro a de lia sangadanta brako kaj e-tos lin al la rivero kiel kriegantan kaj su-ferantan rubaon.

La morton! La morton! La morton!

Kaj plue, post la senbrida orgio sur laamasoj de kadavroj, post la amasa perei-go, la mizerkora kaj tamen terura veno,kiu daras ankora, la navosta kato, lamankateno, la skrapilo, la vipfrapoj kajla bastonoj de la prizongardistoj, la in-sultoj, la malsato iuj rafinaoj de lakrueleco.

u la popolo forgesos tiujn i noblajnverkojn?

Renversita sed ne venkita la Komu-nuno renaskias hodida. Tio ne estas

nur revo de venkitoj, kiu karesas e laimago belan esperigan miraon, ne! La

Komunumo fariis nun la precisa kaj vi-debla celo de la revolucio, kiu kreskas

jam e ni. La ideo eniras la amasojn, idonas al ili flagon kaj ni kalkulas firmepri la nuna generacio por plenumi la so-cian revolucion e la komunumo, por fi-nigi la malnoblan buran ekspluatadon,liberigi la popolojn de la povon de la ta-

to, komenci e la evoluo de la homa spe-cio novan eraon de libero, de egaleco, desolidareco.

II

Dek jaroj apartigas nin el la tago, kiamla pariza popolo post faligi la regista-ron el perfiduloj, kiuj alprenis la povon

post la falo de la imperio stariis kiel

Komunumo kaj proklamis sian plenansendependonii. Kaj tamen estas ankoraal tiu dato de la 18a de marto de la 1871a,

kien celas niaj rigardoj, estas en i, kie



7/16

estas ligitaj niaj plej bonaj memoraoj;estas la datreveno de tiu memorindatago, kion la proletaro el du mondojcelas solene festi kaj morga vesperecentoj da miloj da laboristaj koroj batos

unuvoe, interfratiante tra landlimojkaj maroj, en Eropo, en Usono, en Su-dameriko, per la memoro pri la ribelo dela pariza proletaro.

ar la ideo, por kiu la franca proletaroelveris sian sangon en Parizo kaj porkiu suferis la plagojn de Nov-Kaledonio,estas iu el tiuj ideoj, kiuj je si mem enha-

vas plenan revolucion, ampleksa ideo,kiu povas ricevi sub la plisoj de sia flagoiujn revoluciajn tendencojn de la popo-loj, alirantaj sian liberigon.

Certe, se ni limigas nin rigardi nur larealajn kaj tueblajn atingojn de la Pari-za Komunumo, ni devus aserti, ke tiu iideo estis ne sufie ampleksa, ke i enha-

vis nur minimuman parton de la revolu-cia programo. Sed, se kontrae ni rigar-

das la spiriton, kiu inspiris la popolajnamasojn en la movado de la 18a de mar-to, la tendencojn, kiuj klopodis eliri al lalumo kaj kiuj ne havis sufian temponpor atingi la kampon de la realo, ar, an-ta ol flori, ili estis sufokataj sub amasojel kadavroj, tiam ni komprenos la plenangravecon de la movado kaj la simpatiojn,kiujn i inspiras ene de la laboristaj kla-soj el la du mondoj. La Komunumo entu-

ziasmigas la korojn ne pro tio, kion i fa-

ris, sed pro tio, kion i promesas fari iuntagon.

El kie devenas tiu i nerezistebla forto,altiranta al la 1871a movado la simpati-ojn de iuj subpremitaj amasoj? Kiun

ideon prezentas la Pariza Komunumo?Kaj kial tiu i ideo estas tiom altirantapor iuj proletoj el iuj landoj, el iuj na-cioj?

La respondo facilas. La revolucio de la1871a estis movado esence popola. Faritade la popolo mem, naskiinta spontaneeel la amaskerno, estas en la granda po-pola amaso, kie i trovis siajn defendan-tojn, siajn heroojn, siajn martirojn kaj

efe tiun i kanajlan karakteron, kiunla buraro neniam pardonos al i. Kajsamtempe la ideo, generanta tiun i re-

volucion, ja nepreciza, eble senpripensa,tamen tage esprimita per iuj ties agoj,estas la ideo pri la socia revolucio, klopo-danta starigi finfine post tiom da luktjar-centoj la atentikan liberon kaj la aten-



8/16

tikan egalecon por iuj.

i estis la revolucio de la kanajlarocele al la konkero de ties rajtoj.

Oni klopodis, certe, oni klopodasankora misprezenti tiun i revolucionkiel nuran provon reakiri la parizan sen-dependon kaj starigi etan taton ene deFrancio. Nenio el tio pravas. Parizo necelis sin izoli el Francio, same kiel i necelis konkeri tiun per armiloj; i ne klo-podis fermii ene de siaj muroj kiel

benediktano ene de ties klostro; i neimitis sakristian mallaran spiriton. Se

i postulis sian sendependon, se i dezi-ris malebligi la altrudion en siaj aferojde iu centra povo, estis ar i rigardistiun sendependon kiel ilon por prilaboritrankvile la bazojn de la estonteca orga-nizado kaj realigi per tiu la socian revo-lucion, revolucion, kiu estus plene trans-forminta la produktadan kaj interananreimon, bazigante tiun sur la justo, kiuestus plene transforminta la interho-

majn rilatojn, bazigante tiujn sur la ega-leco, kaj kiu estus refarinta la moralonde nia socio, bazigante tiun sur la princi-poj de la justo kaj la solidaro.

La komunuma sendependo estis do alla pariza popolo nenio pli ol perilo kaj lasocia revolucio estis la celo.

Tiun i celon oni estus ja atinginta, sela revolucio de la 18a de marto povintus

sekvi libere sian vojon, se la pariza popo-

lo ne estus dispecigita, sabrotranita,mitralita, sentripigita de la murdistoj el

Versajlo. Trovi ideon klaran, precizan,por iuj kompreneblan, kaj kiu skizusmalmultvorte tion, kion nepris por reali-gi la revolucion, tiu i ja estis la zorgo dela pariza popolo ekde la unuaj tagoj deties sendependo. Sed granda ideo ne er-mas je unu tago, malgra la rapido de laprilaboro kaj disvastio de la ideoj je re-

voluciaj tempoj. i bezonas iun temponpor disvolvii, por eniri la amasojn kajpor sin esprimi per agoj, kaj tiu i tempomankis al la Pariza Komunumo.

Tiom pli mankis tio al i, ar anta

dek jaroj la ideoj mem de la moderna so-cialismo travivis transiran periodon. LaKomununo naskiis, por tiel diri, interdu etapoj de la disvolvo de la modernasocialismo. Je la 1871a la atoritema, re-gistarema kaj pli-malpli religia socialis-mo de la 1848a jam ne allogis la prak-tikajn kaj liberecanan spiritojn de niatempo. Kie trovi nun parizanon, kiu kon-sentus sin fermi en falanstero? Aliflanke

la kolektivismo, kiu deziras ligi al lasama aro la salajratan laboron kaj la ko-lektivan proprieton, estis nekomprene-

bla, malmulte alloga, plenplena el malfa-cilaoj je sia praktika starigo. Kaj la libe-ra komunismo, la anarkiista komunis-mo, estis apena naskianta, i apenakurais alfronti la atakojn de la adoran-toj al la registaremo.



9/16

La nedecidemo regis la spiritojn kaj ela socialistojn sentis sin nekapablaj de-trui la privatan proprieton, ar ili havisneniun klaran celon anta ili. Tiam onilasis sin trompi de tiu argumento, kiunla mensogistoj rediras jarcento post jar-cento: Ni sekurigu unue la venkon,poste ni vidos, kion oni povas fari.

Sekurigi unue la venkon! Kvaza estuskielo starii kiel libera komunumo sentui la proprieton! Kvaza estus kielo

venki la malamikojn, sen la rekta intere-so de la granda popola amaso por la

venko de la revolucio, rigardante alvenila materia, intelekta kaj morala bonfarto

por iuj! Oni seris firmigi unue la Ko-munumon, lasante is pli poste la socianrevolucion, kiam la sola anco estis fir-migi la Komunumon pere de la socia re-volucio!

Okazis same kun la registarema prin-cipo. Per la proklamado de la Komunu-mo la pariza popolo proklamis principonesence anarkiistan; tamen, ar je tiu

tempo la anarkiista ideo eniris nur su-prae la spiritojn, i haltis duonvoje kajene de la Komunumo emis ankora lamalnovan atoriteman principon, kiami provizis al si Komunuman Konsilion,kiu reproduktis la municipajn konsiliojn.

Se ni reale kredas, ke centra registaro

estas absolute senutila por regi la rila-

tojn de la komunumoj inter ili, kial nidevus akcepti ian bezonon por regi lareciprokajn rilatojn de la grupoj, konsis-tigantaj la Komunumon? Kaj, se ni fidas

je la libera iniciato de la komunumoj lataskon interkomprenii e la entrepre-

noj, kiuj koncernas plurajn urbojn sam-tempe, kial nei tiun saman iniciaton al lagrupoj, konsistigantaj komunumon? Re-gistaro de la Komunumo havas neniunkialon pli ol registaro super la Komunu-mo.

Sed je la 1871a la pariza popolo, kiu fa-ligis tiom da registarojn, estis nur je siaunua provo de ribelo kontra la registarasistemo mem: i sin lasis konduti de la

registarema fetiismo kaj donis al si re-gistaron. La sekvoj estas konataj. i sen-dis siajn plej dotitajn filojn al Htel-de-Ville [pariza urbodomo]. Tie paralizitajmeze de la paperamasoj, devigitaj regikontra siaj instintoj, kiuj ordonis al iliesti kaj mari kun la popolo; devigitajdiskuti, kiam oni bezonis agi kaj perdin-te la inspiron, kiu devenas el la senesakontakto kun la amasoj, ili estis senka-

pabligataj. Paralizitaj kaze de sia fores-to de la revolucikerno, la popolo, ili pa-ralizis siavice la popolan iniciaton.

Naskiinta dum transira periodo, jekiu la ideoj pri socialismo kaj atoritatosuferis isfundan transformion,naskiinta je militfino, e izolita punkto,sub la prusaj kanonoj, la Pariza Komu-numo nepre pereis.

Sed, kaze de sia esence popola karak-



10/16

tero, i ekis novan eraon je la revolucise-rio kaj, kaze de siaj ideoj, i estis la an-tairanto de la granda socia revolucio.La nekredeblaj, malnoblaj kaj kruelajamasmurdoj, per kiuj la buraro festisian fiaskon, la fieca veno, kiun la ek-zekutistoj prenis sur la malliberuloj dumna jaroj, tiuj hommanulaj orgioj, mal-fermis abismon inter la buraro kaj laproletaro, kiu neniam estos replenigata.Dum la sekva revolucio la popolo sciostion, kion i devas fari, scios tion, kioatendas al i, se i ne atingos plenan

venkon kaj i agos konsekvence.

Efektive nun ni scias, ke je la tago,

kiam Francio plenios per ribelaj komu-munoj, la popolo nepre ne redonu al siregistaron kaj ne esperu de tiu i regista-ro la iniciaton de revoluciaj rimedoj.Post forbalai la parazitojn, kiuj ronasin, i alproprigos iun riaojn por ko-munigi ilin la la principoj de la anarki-ista komunismo. Kaj, kiam i estos plene

nuliginta la proprieton, la registaron kajla taton, i starios libere la la bezo-noj, montrataj de la vivo mem. Disrom-

pante siajn enojn kaj faligante siajn ido-lojn la homaro antaeniros tiam al pli

bona estonto, malagnoskante mastrojnkaj sklavojn, sen plia respektego ol tiu alla noblaj martiroj, kiuj pagis per sia san-go kaj suferoj tiujn i unuajn liberigajnprovojn, kiuj lumigas nin en nia maro alla konkero de la libero.

IIILa publikaj festadoj kaj kunvenoj oka-

zintaj la 18an de marto en iuj urboj, kieestas stariintaj socialistaj grupoj, meri-tas nian plenan atenton, ne nur kiel ma-nifestacio de la proletarmeo, sed pliankora kiel esprimo de la sentoj, kiuj

inspiras la socialistojn de la du mondoj.Tiel oni sciias pli bone ol per iuj ima-geblaj gazetoj kaj oni formulas siajn as-pirojn je plena libero, sen esti influata de

konsideroj pri balota taktiko.

Fakte la proletoj, kunvenintaj tiun itagon e la mitingoj, jam ne limiis ladila heroismon de la pariza proletaro aelvoki venon kontra la majaj masak-roj. Ili, firmigante la memoron pri la he-roa lukto de Parizo, antaeniras pluen.Ili debatas la sciigaojn, kiujn oni nepreeltiru el la 1871a Komunumo, por la es-

tonta revolucio; ili demandas pri la era-roj de la Komunumo kaj tio i, ne porkritiki la homojn, sed por reliefigi tion,kiel la antajuoj pri la proprieto kaj laatoritato, regantaj je tiu momento,malebligis al la revolucia ideo ekflori,disvolvii kaj lumigi la tutan mondonper siaj vivigaj lumoj.

La instruao de la 1871a profitis la pro-letaron el la tuta mondo kaj, dispecigan-

te la malnovajn antajuojn, la proletoj



11/16

asertis klare kaj simple, kiel ili konpre-nas sian revolucion.

Ekde nun certas, ke la proksima ribelode la komunumoj jam ne estos simplekomunumista movado. Tiuj, kredantaj

ke oni starigu la sendependan komunu-mon kaj poste provi ekonomiajn refor-mojn e tiu i komunumo, estas preter-pasitaj de la disvolvo de la popola spiri-to. Estas per socialistaj revoluciaj agoj,nuligante la individuan proprieton, kiella komunumoj de la proksima revoluciostarigos kaj firmigos sian sendependon.

Je la tago, kiam, kiel sekvo de la dis-volvo de la revolucia situacio, la regista-

roj estos forbalaitaj de la popolo kaj lasenorganizado etita al la kampo de la

buraro, kiu tenas sin nur danke al laprotekto de la tato, je tiu tago kaj ine estas for la ribela popolo ne atendostion, ke kiu ajn registaro dekretu per tiesnekredebla sao ekonomiajn reformojn.i mem neniigos la individuan proprie-ton pere de la perforta senproprigo kajekposedos je la nomo de la tuta popolo

iun socian riecon, kiu estis amasigitade la laboro de la antaantaj generacioj.i ne limios senproprigi la posedantojnde la socia kapitalo per dekreto, kiu es-tus mortinta litero, i ekposedos in sur-momente kaj starigos siajn rajtojn peria senprokrasta uzado. i organizos sinmem e la laborejo por funkciigi in; ianos sian ambraon per saniga loejoe buro; i organizos sin por utiligi tuje

iujn riaojn amasigitajn e la urboj; iekposedos tiujn riaojn, kvaza i neni-am estus telitaj al i de la buraro. Tujpost senproprigi la industrian baronon,la produktado darios senbarigante sinde la bariloj, kiuj malhelpas in, nuligan-te la spekulaciojn, kiuj mortigas in, kajla implikaojn, kiuj malorganizas in, kajsin modifante, la la bezonoj de la mo-mento, sub la impulso, kiun donos al i

la libera laboro. Neniam oni kultivos

denove kiel je la 1783a, post kiam la teroestis forprenita el la manoj de la sinjo-roj, skribis Michelet. Neniam oni labo-ris kiel laboros je la tago, kiam la laboroestos libera, kiam iu progreso de la la-

boristo estos fonto de bonfarto por latuta Komunumo.

Rilate al la socia rieco oni klopodisstarigi diferencon kaj e la socialista par-tio ekdispartiis kaze de tiu diferenco.La skolo, hodia nomianta kolektivis-ma, anstataigante la kolektivismon dela malnova Internacio (kiu estas nenio

pli ol kontraatoritatema komunismo),per ia doktrinema kolektivismo, klopodisdiferencigi la kapitalon, kiu servas laproduktadon, el la rieco, kiu servas la

vivbezonojn. La maino, la fabriko, lakrudao, la komunikiloj kaj la grundounuflanke, la loejoj, la produktaoj, la

vestoj, la varoj aliflanke. Iuj ias kolekti-va proprieto, la aliaj celas la la doktajreprezentantoj de tiu i skolo resti in-

dividua proprieto.Oni klopodis starigi tiun i diferencon.Sed la popola bona senco nuligis in ra-pide. Erara lateorie, i fiaskis anta la

vivpraktiko. La laboristoj komprenis, kela domo, kiu irmas nin, la karbo kaj lagaso, kiujn ni bruligas, la nutraoj, kiujn

bruligas la homa maino por elteni la vi-von, la vestoj, per kiu la homo sin kovraspor protekti sian eston, la libro, kiun li

legas por instruii, e la ornamo, kiun li



12/16

akiras, estas integriga parto de ilia ekzis-tado, tiel bezonaj al la sukceso de la pro-duktado kaj al la progresema disvolvo dela homaro kiel la mainoj, la manufaktu-raoj, la krudaoj kaj la ceteraj agentoj dela produktado. Ili komprenis, ke elteni laindividuan proprieton sur tiuj i riaojestus elteni la malegalecon, la subpre-madon, la ekspluatadon, paralizi deko-mence la resultojn de la parta senpropri-go. Surpasante la pikdratojn, kiujn stari-gis sur ilia vojo la kolektivismo de la teo-riuloj, ili maras rekte al la plej simplakaj praktika formo de la kontraatori-tatema komunismo.

Efektive e siaj kunvenoj la revoluciajproletoj firmigas klare sian rajton sur iasocia riao kaj la bezonon neniigi la in-dividuan proprieton tiel sur la konsum-rimedoj kiel sur tiuj porproduktaj. Je latago de la revolucio ni alpropigos la tu-tan riecon, iujn valoraojn, kiuj estasamasigitaj e la urboj, kaj faros ilin ko-munaj asertas la proparolantoj de la la-

borista amaso kaj la askultantoj subte-

nas tion per unuvoa konsento.Kiu ajn prenu el la amaso tion, kion libezonas, kaj ni certas, ke en la grenejojde niaj urboj estas sufiaj nutraoj pornutri iujn is tiam, kiam la libera pro-duktado ekos sian novan maron. En lamagazenoj de niaj urboj estas sufiaj

vestoj por vesti iujn, tie amasigitaj sen

trovi merkateliron apud la enerala mi-zero. Estas e sufiaj luksaoj por ke iupovas elekti laplezure.

Jen kiel la tio, kion oni diras en lakunvenoj la proleta amaso alfrontas la

revolucion: tuja enkonduko de la anarki-

ista komunismo kaj libera organizo de lalaboro. Tiuj i estas du fiksitaj punktojkaj tiurilate la komunumoj de la revolu-cio, kiu blekas apud niaj pordoj, ne ripe-tos la erarojn de siaj antaantoj, kiuj persindonema elverado de sia sango sen-

bariligis la vojon al la estonto.

Similan konsenton ankora ne stariiskvankam estas proksima ia stariopri alia ne malpli grava punkto: pri laafero de la registaro.

Sciate, rilate al tiu i afero alfrontasreciproke du skoloj. Nepras dirasiuj starigi je la tago de la revoluciomem registaron, kiu akiru la povon. Tiui registaro fortika, povoplena, senhe-

zita faros la revolucion dekretante tiekaj tie i kaj devigante obei siajn dekre-tojn.

Kompatinda iluzio diras aliajiu centra registaro, kiu okupias reginacion, kiun integrigas nepre malsimilajeroj kaj kiu estas konservema kaze desia registara esenco, estos nenio pli ol

barilo al la revolucio. i faros nenion pliol bremsi la revolucion e la komunumoj

pretaj antaeniri, sen tagi alporti revo-



13/16

lucian inspiron al la prokrastitaj komu-numoj. Same okazos ene de ribelema ko-munumo. u la registaro faros nenionpli ol aprobi la plenumitajn agojn, kajtiam i estos senutila kaj danera ero, ai deziros efi in: i reguligos tion, kio,

por sukcesi, devas esti libere prilaborotade la popolo mem, i aplikos teoriojn,kie nepras, ke la plena socio kreos no-

vajn formojn de komunema vivo per tiui kreanta forto, kiu aperas e la socia or-ganismo, kiam i tranas la enojn kaj

vidas tion, kiel malfermias por si novajkaj ampleksaj horizontoj. La homoj e lapovo generos tiun i impulson, sen pro-dukti nenion ili mem, se ili restas ene de

la popolo por prilabori kune kun tiu i lanovan organizadon anstata sin fermi ela ministrejo kaj elerpii per senutilajdebatoj. i estos barilo kaj danero, sen-pova por la bono, mirinda por la malbo-no, sekve i havas nenian kialon esti.

Kvankam tiu i rezonado estas plej na-tura kaj usta, i alfrontas ankora laamasigitajn jarcentaajn antajuojn,kiujn rajtigas tiuj, dezirantaj elteni la re-

ligion pri la registaro apud la religio pri

la proprieto kaj la religio pri dio.

Tiu i antajuo la lasta el la serio:Dio, Proprieto, Registaro ekzistasankora kaj estas danera al la proksimarevolucio. Sed oni povas vidi, ke jam es-

tas subfosita. Ni mem faros niajn afe-rojn sen atendi ordonojn de iu ajn regis-taro kaj renversos tiujn, kiuj klopodistrudii al ni, u sub formo de pastro, deproprietulo a de registarulo, diras jamla proletoj. Oni rajtas esperi do, ke, se laanarkiista partio dare kaj fortike kon-trabatalas la religion pri la registaremokaj se i mem ne devojias lasante sinimpliki je la luktoj por la povo, oni rajtas

esperi, ni diras, ke je la venontaj jaroj,mankantaj ankora is la revolucio, laregistarema antajuo estos sufie sub-fosita, por ke i ne kapablu vojerarigi laproletajn amasojn.

Estas tamen bedarinda mankao e lapopolaj kunvenoj, kiun ni devas rimarki.Tiu i estas, ke nenion a preska neni-on oni faris por la kamparo. io rondirasla urbojn. La kamparo ajne ne ekzistas

por la urbaj laboristoj. E la prelegantoj,kiuj parolas pri la karaktero de la proksi-ma revolucio, evitas nomi la kampon kajla grundon. Ili konas nek la kamparanonnek ties dezirojn kaj ili ne kuraas paroli

je ties nomo. u nepras insisti pri ladanero, kiu sekvas el tio? La proleta li-

berigo ne eblos, se la revolucia movadone enhavas la vilaojn. La ribelaj komu-numoj atingos sin elteni e ne dum unu



14/16

jaro, se la ribelo ne disvastias samtem-pe e la kamparo. Kiam la impostoj, lahipoteko, la rento estos nuligitaj, kiam lainstitucioj, rikoltantaj ilin, estos nuligi-taj, certe la kamparo komprenos la avan-taojn de tiu i revolucio. Sed iaokazeestus malprudente kalkuli pri la disvas-tio de la revoluciaj ideoj tra la kamparosen la antapretigo de la ideoj. Neprasscii jam ekde nun, kion deziras la kam-parano, kiel oni komprenas la revolucione la vilaoj, kiel oni kalkulas solvi latiom malfacilan demandon pri la agraproprieto. Nepras diri anticipe al la kam-parano, kion la proleto pensas fari kun lakamparo kaj kun sia aliancano, ke tiu ine bezonas timi el tiu rimedojn, kiuj da-maos la kultiviston. Nepras, ke la urbalaboristo kutimiu respekti la kampara-

non kaj mari konsente kun li.

Sed por tio la laboristoj devigiu dis-vastigi la propagandon en la vilaoj.Gravas, ke en iu urbo estu eta aparta or-ganizo, brano de la Agra Ligo, por pro-

pagandi inter la kamparanoj. Nepras, ketiu i speco de propagando estu pritaksi-ta kiel devigo, samgrade kiel la propa-gando e la industriaj centroj.

La komencoj estos malfacilaj, sed nimemoru, ke el tio dependas la sukcesonde la revolucio. Tiu i ne estos sukcesa,is kiam la fabrika laboristo kaj la kampakultivisto maros manenmane al lakonkero de la egaleco por iuj, alportan-te la felion tiel al la kabano kiel al lakonstruaoj de la grandaj industriaj ama-sigoj.

i Ni prenis tiujn i liniojn el la Historio Popola kaj Parlamenta de la Pariza Komunumo, verkita deARTHUR ARNOULD, verko, pri kiu ni kun plezuro altiras la atenton de la legantoj.

ii Verkita je marto de la 1881a



15/16


16/16

PPiioottrr AA.. KKrrooppoottkkiinn

Kropotkin: La Pariza Komunumo

Documents

Transcript of Kropotkin: La Pariza Komunumo