kidev 49 wigni, romelic unda waikiTxo, sanam cocxali xar from qarcagebulni.pdf · `gamomcemloba...

28
kidev 49 wigni, romelic unda waikiTxo, sanam cocxali xar wigni 30 gamomcemloba palitra L Tbilisi, 2014

Transcript of kidev 49 wigni, romelic unda waikiTxo, sanam cocxali xar from qarcagebulni.pdf · `gamomcemloba...

kidev 49 wigni, romelic unda

waikiTxo, sanam cocxali xar

wigni 30

gamomcemloba palitra LTbilisi, 2014

UDC (uak) 821.111(73)-31+821.111(73)=353.1 m-729

`kidev 49 wigni, romelic unda waikiTxo, sanam cocxali xar~`gamomcemloba palitra L~-ma mkiTxvels ukve SesTavaza msoflios

araerT qveyanaSi popularuli proeqti _ ̀ 50 wigni, romelic unda waikiTxo, sanam cocxali xar~. proeqtSi Sevida mkiTxvelis arCeu-li 50 saukeTeso wigni msoflio da qarTuli literaturis sagan-Zuridan. proeqti warmoudgenlad warmatebuli aRmoCnda, yoveli axali wignis gamosvlas mouTmenlad moelodnen...

`50 wignis~ Semdeg `gamomcemloba palitra L~-ma yvela drois wignTa wigni _ `biblia~ gamosca, magram amiT proeqti ar dasru-lebula. mravalaTasiani mkiTxvelis TxovniT msoflio da qarTuli literaturis saganZuridan kidev 49 wigni SeirCa. sabolood, am bi-blioTekis sruli kompleqti 100 wignisgan Sedgeba da moicavs se-riebs: `50 wigni, romelic unda waikiTxo, sanam cocxali xar~; `bi-blia _ mTavari wigni, romelic unda waikiTxo, sanam cocxali xar~ da `kidev 49 wigni, romelic unda waikiTxo, sanam cocxali xar~.

es wignic msoflio literaturis am unikalur biblioTekas ekuTvnis.

Originally published as GONE WITH THE WIND by Margaret MitchellCopyrigth © 1963 by The Masmillan CompanyCopyrigth renewed © 1964 by Stephens Mitchell and Trust Company ofGeorgia as Executors of Margaret Mitchell March. Copyrigth newered © 1964 by Stephens MitchellCover image © File licensed by iStockphoto.com/KeeTron© gamomcemloba palitra L, 2014yvela saavtoro ufleba daculia.

ISSN 2298-0849ISBN 978-9941-21-584-1

margaret miCeli

qarwaRebulni

inglisuridan Targmna naTia CubiniZem

tomi I

`dediserTa~ Sedevri

mkiTxvelo, Tqven axla mTel msoflioSi zepopularuli wigni gi-WiravT xelSi, romlis mixedviTac aseve zepopularuli filmia gada-Rebuli.

Tuki cneba „yvela drois bestseleris“ asaxsnelad magaliTis moS-velieba dagvWirdeba, Tamamad SeiZleba margaret miCelis „qarwaRe-bulni“ vaxsenoT.

popularoba gamosvlisTanave ergo am romans da dRemde asea, magram unda davazustoT: TviTon sityvebi „bestseleri“ da „popularuli“, klasikaze pretenziis mqone literaturasTan mimarTebaSi, cota ar iyos, „araseriozulad “ aRiqmeba _ „bulvaruli romani“, „samzareu-loSi wasakiTxi wigni“... ra ar uwodebiaT misTvis. amas isic daumateT, rom zogisTvis (maT Soris _ literaturis bevri kritikosisTvisac) is faqtic ki, rom avtori qalia, kidev erTi „argumentia“ wignis „qar-TfSutulobis“ dasamtkiceblad.

cxadia, yovelive zemoTqmuli haeridan motanili ar aris da li-teraturaSi xSiria magaliTebi, romlebic zemoTqmuls adasturebs, magram „qarwaRebulns“ uamravi kontrargumenti aqvs: garda imisa, rom romanma gamosvlisTanave puliceris premia miiRo (bevri kritikosi amas nobelis premiaze met aRiarebad Tvlis mwerlisaTvis), xolo or weliwadSi mis safuZvelze gadaRebulma filmma ki _ cxra(!) „oskari“ moipova, yvelaze mTavari „sabuTi“ TviTon es wignia! da kidev erTi: wignis daweris ambavi _ winaistoria da is aTwliani periodi, ro-desac yvelam icoda, rom margaret miCeli raRacas akeTebda, magram mxolod erTeulebs axedebda „samzareuloSi“. arc erTi gverdi, arc erTi striqoni ar dauweria ise, rom romanSi aRweril araTu epoqas, aramed konkretuli epizodis SesaZlo garemos, im dros momxdar did Tu mcire movlenebs ar gascnoboda Zveli presisa Tu sxva wyaroe-bis saSualebiT. amitomac iqmneba „qarwaRebulnis“ kiTxvisas mZafri STabeWdileba, rom im epoqis Tanamedrove avtoris, im saqmeTa Tana-monawilis mogonebas kiTxulob, TiTqmis piradi dRiuris sizustiT Cawerils...

margaret miCelis mwerlobaSi, ufro zustad, mis biografiaSi, ame-rikel mweralTa ori „standartuli niuansi“ unda aRvniSnoT: is, rom bavSvobidan werda, da is, rom mwerlobaSi Jurnalistikidan movida.

mark tvenidan moyolebuli, Jurnalistikam uamravi brwyinvale mwe-rali „miavlina“ literaturaSi, magram am SemTxvevaSi gansxvaveba mainc aris: pegim (ase eZaxdnen megobrebi da ojaxis wevrebi) Jurnalistobas imitom ki ar daaneba Tavi, rom wlebis win daSavebuli fexi mudmivad stkioda, aramed gaTxovebis Semdeg im droisa da im sazogadoebisaTvis Cveulebrivi gadawyvetileba miiRo _ gaTxovili qali ojaxs unda uvlides da, maqsimum, saqvelmoqmedo saRamoebSi monawileobdes. ho, Tu dro darCeba, SeuZlia, weros kidec, Tuki Zalian unda.

ra Tqma unda, axla garkveul utrirebas vaxden, magram, rodesac 25 wlis asakSi meored gaTxovda da Jurnalistobasac Tavi daaneba, mar-garet miCeli TiTqos marTlac aseTi cxovrebisTvis iyo ganwiruli, magram mas sxva ram hqonda Cafiqrebuli...

tradiciul samxreTul ojaxSi dabadebuli (jorjiaSi, qalaq at-lantaSi) gogona mudmivad ismenda samoqalaqo omis droindel ambebs, miT umetes, rom misi orive papa im omis monawile iyo. da ara mxolod ismenda, aramed werda kidec dRiurebsa da patar-patara moTxrobebs; piesebsac, romlebsac saojaxo da „samezoblo“ dasebi dgamdnen kidec.

swored es Canawerebi da mogonebebi gaxda „qarwaRebulnis“ safuZ-veli. magram ara mxolod es. margaret miCeli marTla „makulaturis“ avtorobas ki ar apirebda?! redaqciidan wamosvlisTanave, axal „sam-saxurSi“ daiwyo yoveldRe siaruli _ arasodes hyolia atlantis sakmaod mdidar municipalur biblioTekas iseTi erTguli mkiTxveli, rogoric axalgazrda misis marSi iyo (es gvari miiRo jon marSTan qorwinebis Semdeg, Tumca, romani mainc qaliSvilobis gvariT gamoaq-veyna) _ megobrebi xumrobdnen: Tuki dainaxavT, rom wignebis mTa modis biblioTekidan tramvais gaCerebisken da mxolod qalis koxta fexebi moCans, SegiZliaT Tamamad miesalmoT: `pegi, gamarjoba~, radgan Sec-doma gamoricxuliao.

ara mxolod wignebs kiTxulobda _ romanSi raime epizodis aRwe-risas, zustad im dReebis, naxevari saukunis winandel presas ecnobo-da biblioTekaSi da amitomac aris, rom wignSi aRwerili samoqalaqo omis ambebi istoriul simarTled SeiZleba miviCnioT.

rac Seexeba weras, aqac „ucnaurad“ iqceoda: erTi qarTuli zRa-pris personaJisa ar iyos, „werda da sxvenSi alagebda“. „sxveni“ am SemTxvevaSi didi skivri iyo; mere skivrSic ar daetia da ubralod iatakze alagebda Sevsebul rveulebs; bolos iqac rom aRar darCa adgili, yvelgan misi nawerebi iyo mimofantuli, xolo am nawerebSi,

mindvrebze, arSiebze Tu rveulis ydebze, saojaxo angariSebs, kerZebis receptebs an sxva „saojaxo“ Canawersac SexvdebodiT.

amis miuxedavad, yvelaferi wesrigSi iyo da es wesrigi mxolod avtorisTvis iyo cnobili _ nebismier dros SeeZlo, sruliad war-moudgeneli „samalavidan“ gamoeZro aTasgverdiani xelnaweris is furceli, romelic im dRes sWirdeboda. aq bunebrivad Cndeba kiTxva: adre dawerili wlebis Semdeg ratom unda dasWirvebodao? saqme is aris, rom es miCelis kidev erTi „axireba“ iyo, _ Jurnalistobisas sagazeTo statiazec ase muSaobda: efeqturi finalebi uyvarda da jer im finals werda da mere dasawyiss.

aqac ase iyo: romanis bolo Tavi mis dasrulebamde 10 wliT adre daiwera, xolo mere imas qmnida, rac im momentSi gaaxsendeboda, an ra-sac wignebidan Tu Zveli gazeTebidan amokiTxuli ambebi ukarnaxebda.

saintereso epizods ixsenebdnen misi megobrebi: rodesac fexis tkivils ramdenime kviriT Seuwuxebia, misi qmari qceula „kurierad“ biblioTekasa da margarets Soris. erT dResac biblioTekidan dabru-nebulma jon marSma meuRles sawolTan wignebis dasta daudo da Ri-miliT uTxra:

_ morCa, pegi, im biblioTekaSi wasakiTxi araferi dagrCa. dReidan Sen TviTon unda wero (am dros qmarma jer kidev ar icoda, rom miCeli momaval Sedevrs qmnida, Torem patara oTaxSi Caketili rom saaTobiT akakunebda sabeWd manqanaze, amaze yvela laparakobda, magram zogi am-bobda, samzareulos wigns werso, zogi ras da zogi ras).

pegimac daiwyo da 10 wlis Semdeg ubralo yumbarasaviT ki ara, mZlavri bombiviT daaskda inglisurenovan mkiTxvels „qarwaRebulni“!

magram mainc, iseve rogorc skarlet o’hara, misi Semqmnelic ufro biznesmeni aRmoCnda, vidre mwerali _ aRaraferi dauweria da mTe-li cxovreba am wignis „movlas“ miuZRvna: TviTon agvarebda Targmanis sakiTxebs, xelmeore gamocemebs, scenaristebTan urTierTobas, Semo-savlebis kontrols da a.S.

„qarwaRebulni“ didtaniani romania da or wignad gamovcemT. ami-tom meore wignSic gveqneba saSualeba, masze da misi avtoris Tavga-dasavalze mogiTxroT. axla ki moemzadeT _ brwyinvale mTxrobelis mier aRweril XIX saukunis amerikul samxreTSi gadasaxldebiT da sakuTar Tavsa da mTel qveyanasTan Zlieri qalis brZolas gaecnobiT.

zviad doliZe

7

nawili I

Tavi pirveli

skarlet o’haraze ver ityodiT, lamaziao, magram mamakacebi, tyup tarletonebis msgavsad, iSviaTad Tu xvdebodnen, rogor ebmebodnen misi momxibvlelobis badeSi. gogonas saxeze naTlad ikveTeboda dedis, wminda franguli warmomavlobis aristokra-tis, nazi da irlandieli mamis mkacri nakvTebi. farToyvrima-lebiani da gamokveTilnikapiani skarletis saxe atyvevebda mnax-vels. Ria mwvane, Taflisfergaureveli Tvalebi saocrad ucim-cimebda xSiri, aprexili, boloebSi odnav moxrili Savi wamwa-mebis CrdilSi; maRla aziduli warbebi simkveTres matebda mis magnoliis yvaviliviT TeTr kans, romelic ase Zvirad fasobda samxreTel qalebSi da romelsac jorjiis mwveli mzisgan kar-gad icavda farTofarfliani qudi, pirbade da TaTmani.

mokled, patara qalbatoni, romelic 1861 wlis aprilis erT naTel dRes stiuart da brent tarletonebis sazogadoe-baSi mokalaTebuliyo mamamisis didi mamulis _ taras farTo parmaRis kolonebis CrdilqveS, momxiblavi sanaxavi iyo. tanT emosa muslinis axali, mwvaneyvavilebiani, Tormet iardze1 ga-daSlili kaba, fexebze ki axali, atlantidan mamis Camotani-li tarsikonis2 uquslo fexsacmeli ecva. kabis korsaJi lama-zad gamokveTda mis wvril, Cvidmeti inCis3 garSemowerilobis wels, romlis msgavss maxlobel sam sagrafoSi versad naxav-diT, da Teqvsmeti wlis gogonas kvalobaze gvarianad wamoCi-tul mkerds.

1 iardi _ inglisuri sigrZis sazomi erTeuli. udris 0,91 metrs.2 tarsikoni _ maRalxarisxiani Txis tyavi.3 inCi _ inglisuri sigrZis sazomi erTeuli. udris 2,54 santimetrs.

8

verc sada kaba, verc darbaislurad ukan akecili da badeSi Semaluli Tma, verc kalTaze mSvidad dalagebuli xelebi ver SegacdendaT da ver damalavda skarletis bunebas. gogona mwva-ne TvalebiT ise Rrma, ise uZiro, surviliTa da sicocxliT savse mzeriT icqireboda, rom srulad amJRavnebda namdvil xasiaTs. manerebi skarlets nawilobriv dedisgan ergo memkvi-dreobiT, nawilobriv ki maT CamoyalibebaSi aRmzrdeli dedi-los mkacrma xelma Seasrula didi roli.

skarlets orive mxars tarletonebis tyupi umSvenebda. ori-ve Tavisuflad mokalaTebuliyo skamze, Tvals aridebdnen or-namentebiani minebidan areklil kaSkaSa mzes da mxiarulad lay-bobdnen. cxrameti wlis, eqvsi futisa1 da ori inCis simaRlis, dakunTul, mzeze garujul wiTur Wabukebs tanT emosaT erT-nairi lurji qurTukebi, mdogvisferi Sarvlebi da muxlamde Ceqmebi. Zmebi ise hgavdnen erTmaneTs, rogorc bambis ori fTila.

gareT gviani SuadRis mze nel-nela esveneboda horizontze da Camaval sxivebs hfenda mijriT Carigebul Sindis xeebs, ro-melTac foTlebis Ria mwvane fonze TeTrad afeTqebuli kvir-tebi uCandaT.

winkarTan tyups maTive Tmisferi, didroni wiTuri cxene-bi miebaT, romelTa fexebTan mousvenrad wrialebdnen biWebis mudmivad Tanmxlebi mwevrebi, odnav moSorebiT ki Savlaqebiani didi ZaRli ise gawoliliyo, rogorc aristokrats Seefereba _ drunCi miwaSi waeyo da morCilad eloda, rodis inebebdnen patronebi savaxSmod Sin dabrunebas.

tyupi, cxenebi da mwevrebi ara mxolod ganuyrel megobrebs warmoadgendnen, maT Soris ufro mtkice kavSiri iyo. cxove-lebi patronebiviT jansaRebi, axalgazrdebi, moqnilebi, gra-ciozulebi, bzinvarebewvianebi, ficxebi da saSiSebi iyvnen, ma-gram Tu icodi, rogor gagewvrTna, uceb iqceodnen mSvid da saimedo TanaSemweebad.

es samni, im saRamos parmaRze rom isxdnen, marTalia, bavSvo-bidan plantatoruli cxovrebis wiaRSi Tavisuflad gaizard-

1 futi _ inglisuri sigrZis sazomi erTeuli. udris 30,48 santimetrs.

9

nen, pataraobidanve ar akldaT fufuneba Tu keTildReoba, mainc ar Candnen uqnarebi da ganazebulebi. maTSi Zala, energia, simkvircxle da is simarde gamosWvioda, rac ase axasiaTebs sofelSi gazrdils, mTeli cxovreba rom bunebis wiaRSi gaa-tara da wignebSi TavCarguli ar imZimebs gonebas.

CrdiloeT jorjiis Statis kleitonis sagrafo jerac axa-li dasaxleba iyo da ogastis, savanisa da Carlstonis mcxo-vrebTa azriT, jerac ver moeSorebina erTgvari umwifaroba. samxreTis dinj da ufro Zvel dasaxlebaTa mcxovrebni cxvir-aweulebi, qedmaRlurad uyurebdnen jorjiis Statis mkvidrT, Tumca, CrdiloeT jorjiaSi daxvewilobisa da ganaTlebis nakleboba sulac ar iwvevda sircxvilis grZnobas, radgan aq mamakacebs swored is ar akldaT, rac garemoebis Sesaferi-sad, aucileblad sWirdebodaT da gamoadgebodaT. sarfianad vaWrobdnen bambiT, SesaniSnavad aWenebdnen cxenebs, CubinebiviT marjved isrodnen, cekvaSi Tavs ar ircxvendnen da galanturad earSiyebodnen saTayvanebel qalebs. yvela zemoT CamoTvlili Rirseba uxvad moemadlebina RmerTs tyupi ZmisTvis da isinic arafrad agdebdnen im ambavs, rom wignebTan mwyralad iyvnen. araferi anaRvlebdaT, garda didZali fulisa, uricxvi cxeni-sa, sagrafoSi yvelaze meti monis yolisa da sulac ar adar-debdaT, rom mezoblad mcxovrebi krekerebis1 Svilebze naklebi ganaTleba hqondaT.

swored es iyo mizezi imisa, rom im saRamos taras mamulSi stiuart da brent tarletonebi ase uzrunvelad miscemodnen gancxromas.

biWebi, is-is iyo, jorjiis universitetidan gamoericxaT. es universiteti maTTvis ukve meoTxe iyo da iq mxolod ori wlis gatareba moaswres. umcrosma Zmebma, tomma da boidmac, uari Tqves im saswavlebelSi swavlaze, romelmac maTi ufrosi Zmebi ver igua da Sin dabrundnen tyupTan erTad.

stiuartsa da brents siciladac ar hyofnidaT universite-tidan gamogdebis ambavi, skarlets ki, romelsac foietvilis

1 krekeri (ingl.) _ 1. xraSuna namcxvari; 2. aq: slengi, romliTac ameri-kelebi aRniSnavdnen Rarib TeTrkanians.

10

qalTa pansionis dasrulebis Semdeg wignis gadaSlac ki ezare-boda, maTsaviT axalisebda garicxvis es ambavi.

_ vici, Tqven orsa da toms didad ar ganaRvlebT univer-sitetidan wamosvla, magram boidi ras ambobs? eg erTader-Tia ojaxSi, visac swavla swyuria. arada, Tqvens xelSi versad gaixara, jer virjiniis universitetis datoveba mouxda, mere alabamisa da samxreT karolinis, axla ki jorjiis. ase vera-sodes gava boloSi.

_ ara uSavs, boids SeuZlia samarTali foietvilSi, mo-samarTle parmalis ofisSi Seiswavlos, _ udardelad miugo brentma, _ romc ar gamovericxeT, mainc droze adre mogviwe-vda Sin dabruneba.

_ viTom ratom?_ omis gamo, sayvarelo! sul male omi daiwyeba da koleji-

sa Tu universitetisTvis aRaravis ecleba._ kargi, ra, xom iciT, rom omi ar iqneba? _ mowyeniT miu-

go skarletma, _ ilaparakeben amaze da morCa! eSli uilksis mama mamaCems eubneboda wina kviras, vaSingtonSi Cvenebi male SeTanxmdebian mister linkolnTan1 ai, im... konfederaciis Tao-baze, samSvidobo xelSekrulebaze. Tanac, iankebi ver gabedaven CvenTan brZolas. omi ar iqneba da saerTod, Zalian damRala am Temaze laparakma!

_ omi ar iqneba?! _ erTdroulad ise aRSfoTebiT wamoiZa-xa tyupma, TiTqos gogonam sazarel tyuilSi amxilao.

_ omi aucileblad daiwyeba, Zvirfaso, _ daamata stiuart-ma, _ miT umetes, mas Semdeg, rac guSinwin generalma boregard-ma fort-samters Wurvebi dauSina. iankebi SeiZleba marTlac mxdalebi arian, magram amas Tu upasuxod datoveben, saqveynod moeWrebaT Tavi. ai, konfederacia ki...

1 abraam linkolni (1809-1865) _ amerikis SeerTebuli Statebis me-16 prezi-denti (1861-1865), mas xalxi eibi linkolnadac moixseniebda. igi qveyanas uZRve-boda yvelaze rTul Sida krizisis periodSi _ amerikis samoqalaqo omis dros. SeZlo erTianobis SenarCuneba da monaTmflobelobis dasruleba. abraam linkol-ni 1865 wlis 15 aprils mokles.

11

skarletma uceremoniod Seawyvetina stiuarts sityva da mowyenisgan saxe moeRuSa.

_ kidev erTxel gixsenebiaT sityva omi da meti ar minda, umal Sevvardebi Sin da kars mivijaxuneb! amqveynad araferi mRlis ise, rogorc am omze laparaki. isic myofnis, mamac rom amaze laparakobs yovel wuTs, diliT, SuadResa Tu saRamos! fort-samteri, Statebis uflebebi, eibi linkolni... misgan meti araferi mesmis. guSin kinaRam yvirili movrTe mowyeni-lobisgan! biWebsac saqme gamoleviaT, maTac mxolod omi da Ta-vianTi Zvirfasi sajariso nawili adardebT. wels gazafxulis wveulebaze mTqnarebiT movkvdi. iqac ki kavalrebs omis meti araferi axsovdaT. kidev kargi, jorjiaSi wminda dResaswau-lebis aRniSvnac ar gadaido, Torem mTeli saSobao mejlisebi CamSxamdeboda. kidev erTxel axsenebT oms da Sin Seval!..

eWvic ar Segeparos, mkiTxvelo, rom skarleti am muqaras aucileblad aasrulebda, radgan ver itanda iseT saubars, romlis mTavar Temas Tavad ar warmoadgenda. Tumca, miuxedavad gabrazebisa, es muqara momxiblavi RimiliT warmoTqva, loyebi sayvarlad CaeCvrita da grZeli wamwamebi peplis frTebiviT aafaxula. tyupsac meti ra undoda, gogonam sasurvel mizans miaRwia da moxibluli Zmebi imwamsve Seudgnen sabodiSo si-tyvebis Zebnas, magram omis Temaze saubris survili ki ar gau-qraT, ufro aukiafdaT TvalebSi. eg aris, mixvdnen, omi sulac ar aris qalebis saqmeo da skarletis es mZafri reaqciac mis qalur bunebas miaweres.

skarletma dro ixelTa da Tema sxva kalapotisken mimarTa, pirad cxovrebaze gadavida.

_ dedaTqveni ras ambobs Tqvens gamogdebaze?biWebs uceb gaaxsendaT, ra dReSi Cayara dedam sami Tvis win,

virjiniis universitetidan Sin rom dabrundnen da uxerxulad awrialdnen.

_ hoo... _ dasZina stiuartma, _ dedas jer ar miscemia CvenTvis ramis Tqmis saSualeba. tomi da Cven orni uTenia ga-movediT Sinidan, sanam gaiRviZebda, umcrosi Zma fauntainebTan gvelodeba.

12

_ da wuxel, Sin rom mixvediT, araferi giTxraT?_ wuxel bedma gagviRima, is kvici moiyvanes, gasul Tves

dedam kentukis bazrobaze rom iyida da saxlSi didi aurzau-ri idga. mamaSens uTxari, aucileblad gamogviaros da kvici naxos, saswauli ramea! gzaSi auwyvetia da Cveni ori zangi mona jonsboros sadgurze daxvedrisas kinaRam floqvebiT gadau-Telavs, sajiniboSi Seyvanisas ki lamis gadauyiravebia cxenebis sadgomi. dedas sayvareli kvici, marwyvac, Zlivs gadaurCa. de-dac idga da mis dawynarebas cdilobda. gareT SiSisgan gada-fiTrebuli msaxurebi idgnen, is ki ise elaparakeboda cxens, TiTqos adamianiao da Saqris natexebs aWmevda. dedasaviT ara-vis SeuZlia cxenebisTvis dayvaveba. Cven rom dagvinaxa, erTi amis Tqma moaswro, aq saidan gaCndiT oTxive! ra gWirT, bavSvebi ki ara, egvipturi Savi Wiri xarTo. am sityvebze kvicma isev frutuni morTo, manac sajinibodan gamogvyara da mogvaZaxa, _ wadiT aqedan, sulelebo! ver xedavT, Tqvens danaxvaze uare-sad gaxelda kvici, mibrZandiT da xval diliT mogxedavTo!.. mokled, wavediT, daviZineT. am diliT ki sawyali boidi Sevato-veT dedas xelSi.

_ rogor fiqrobT, scems boids? _ ikiTxa skarletma. go-gona, soflis sxva mcxovrebTa msgavsad, verasdros egueboda `namceca“ misis tarletonis dasjis meTodebs. qali wamozr-dil biWebs jerac maTraxiT scemda, Tu gaabrazebdnen, da rki-nis marwuxebSi hyavda oTxive moqceuli.

_ ara, ras ambob, ar scems! boids arasodes xvdeba xol-me dedasgan. jer erTi, ufrosia, mere kidev Zalian patara da ususuria, _ Tqva stiuartma, romelic didad amayobda, simaR-liT eqvsi futi da ori inCi rom iyo, _ amitomac SevatoveT dedas, yvelaferi rom aexsna. RmerTmani, eyo dedas CvenTvis kudSi devna. bolos da bolos, Cven cxrameti wlisani varT, tomi _ ocdaerTis, mas ki isev eqvsi wlisa vgonivarT.

_ uilksis barbekiuze1 dedaTqveni axali cxeniT mova?

1 barbekiu _ pikniki an stumrebis miReba Ria cis qveS, rodesac mowveulT umaspinZldebian Samfurze an sarze Semwvari xorcis didi naWrebiT, xbos, cxvars an burvaks ki wvaven mTlianad.

13

_ dedas unda, magram mama ambobs, saxifaToao. arc gogone-bi gauSveben, Zalian undaT, deda etliT miiyvanon wveulebaze, ise, rogorc qalbatons Seefereba.

_ imedia, xval ar gawvimdeba, _ Tqva skarletma, _ erTi kvira isedac gadauReblad iwvima da eyofa. saSinelebaa, bar-bekiu rom daxurul wveulebad gadaiqceva xolme.

_ ras ambob, xval ca moiwmindeba da ivlisiviT dacxeba, _ Tqva stiuartma, _ Sexede, mze rogor Cadis. aseTi wiTeli horizonti arasodes minaxavs. mzis Casvlas Tu daakvirdebi, amindis gamocnoba sakmaod advilia.

am sityvebze samivem jerald o’haras axalmoxnuli bambis yanebis miRma gadaWimul horizonts gaxeda. mze mdinare flin-tis iqiT aRmarTuli mTis miRma gadRabnil sisxlisfrad Ca-dioda. aprilis dRe ileoda da mkrTali, magram malamosaviT saamo sigrile Sehparoda.

im weliwads gazafxuli adrianad dadga. gaxSirda Tbili, xanmokle wvima. vardisfrad ifeTqa atmis yvavilebma, Camuqe-buli mdinaris daWaobebuli adgilebidan da moSorebiT mdga-ri gorakebidan Sindis varskvlava, TeTri yvavilebi anaTebdnen. mosaxleobas xvna TiTqmis daemTavrebina, daisis sisxlisfe-ri naTeba jorjiis axaldamuSavebul ayalo miwas kidev ufro muq wiTlad Rebavda. notio, mSieri miwa pirdafCenili eloda bambis Teslis Cayras. kvlebis qviSiani zedapiri vardisfrad anaTebda. singurisferi, mewamuli da yavisferi Crdilebi efi-neboda Txrilebs... am fonze TeTrad SefeTqili aguris saxli wiTel zRvaSi molivlive kunZuls hgavda. zRvis spiralisebri, xveuli, naxevarmTvariseburi zvirTebi im momentSi gaqvavebu-liyo, roca vardisfrad Seferili talRebi aqafebuliyvnen. aq ver naxavdiT iseT mogrZo, swor kvlebs, rogoric Suaguli jorjiis yviTelmiwa niadagze Sefenil plantaciebSi Segxvde-boda. CrdiloeT jorjiis gorakborcviani mTiswineTi milion xveulad ixvneboda, raTa mdidari niadagi mdinaris fskerze ar Cacurebuliyo.

es veluri, wvimisgan sul mTlad sisxlisfrad SeRebili miwa, gvalvaSi aguris mtveriviT rom ifSvneboda, mTel mso-

14

flioSi saukeTeso niadagi iyo bambis mosayvanad. am niadags TeTri saxlebic uxdeboda, koxtad gayvanili xnulebic da mdore yviTeli mdinarec... kontrastul xmeleTs xan kaSka-Sa mze anaTebda, xanac xSiri Crdili mosavda. plantaciis koromebi da bambis yanebi Tbil mzes mSvidad da Tavmomwo-ned uRimodnen. maT kideebze xeluxlebeli, uRrani tyee-bi iwonebdnen Tavs, romlebic cxeli SuadRisas sigriles mohfendnen garemos. idumali, cota ar iyos, saSiSad moS-riale fiWvebi TiTqosda saukunovani simSvidiT idgnen da Cumi oxvriT emuqrebodnen yanebs, _ frTxilad, frTxilad, erTxel ukve xom abibindiT, hoda, isev SegviZlia ukan da-gibrunoTo.

parmaRze mjdari sameulis yurs floqvebis TqaraTquri, mZime jaWvebis Cxaruni da zangebis udardeli sicilis xma miswvda. yanebidan brundebodnen muSebi da jorebi. saxlidan moismoda skarletis dedis, elen o’haras nazi xma. igi patara zang gogonas eZaxda, romelsac kalaTiT gasaRebebis asxmula mohqonda. gogona wvrili, maRali xmiT exmianeboda: _ diax, mem!

eleni, Cans, saSaSxedan modioda, sadac, rogorc wesi, yani-dan dabrunebul muSaxels saWmels urigebda. mere ki saxlSi gaismoda faifurisa da vercxlis dana-Canglis wkriali; por-ki, erTdroulad pirisfareSic da msaxurTufrosic, savaxS-mod sufras Slida.

swored am xmebma moagona tyups, rom Sin wasvlis dro iyo, magram deda rom axsendebodaT, taras ver Sordebodnen da didi ambiT elodnen, rodis dapatiJebda skarleti savaxSmod.

_ moixede, skarlet! _ wamoiwyo brentma, _ xvalindel dReze unda dagelaparakoT, _ Cven aq ar viyaviT da arc vico-diT barbekiusa da mejlisis ambavi, magram imedia, es ar da-gabrkolebs, xval rom CvenTan icekvo. albaT, bevrs Sehpirdi, partniorobas gagiwevo, ara?

_ diax, Sevpirdi! aba, ra vicodi, Tqven modiodiT Tu ara? rom ar wamosuliyaviT, SpaleriviT xom ar avekvrodi kedels?

_ SpaleriviT? _ sicili autydaT Zmebs.

15

_ ici, ra, Zvirfaso, pirvel valss CemTan icekveb, bolos _ stiuartTan, vaxSamze ki Cven gverdiT dajdebi, mere jinsis davuZaxoT da vTxovoT, isev gvimkiTxaos.

_ ar momwons jinsis mkiTxaoba, adre miTxra, Savgvreman, ulva-Sian mamakacs gahyvebi colado, me ki wablisferTmianebi momwons...

_ wablisferTmianebi ki ara, wiTurebi mogwons! ara, Zvir-faso? _ gaiRima brentma, _ mokled, Segvpirdi, rom valssac CvenTan icekveb da erTadac vivaxSmebT.

_ Tu Segvpirdebi, erT saidumlosac gagimxelT, _ daamata stiuartma.

_ rao? _ cnobismoyvare bavSviviT wamoiyvira skarletma._ stiu, vuTxraT, guSin atlantaSi ras movkariT yuri? xom

ici, naTqvami gvaqvs, aravis gavumxelTo._ ho, mis pitim gviTxra._ vin?_ mis pitipet hamiltonma, eSli uilksis biZaSvilma, rome-

lic atlantaSi cxovrobs, melani hamiltonis mamidam._ ho, vici eg qali! moxucia, Tan Zalian suleli._ mokled, atlantaSi rom viyaviT guSin da Sin wamosasvle-

lad matarebels velodiT, misma etlma Cagviara. qali SeCer-da, dagvelaparaka da gviTxra, rom xval, uilksebis mejlisze niSnoba gamocxaddeba.

_ oh, es xom vici, _ imedgacruebiT wamoiZaxa skarletma, _ misi suleli ZmisSvili, Carli hamiltoni, hani uilksze iniSneba. yvelam icis, rom uaxloes xanSi unda daqorwindnen, Tumca, Carli didad ar Cqarobs.

_ moica, suleli ratom aris Carli? _ CaekiTxa brenti, _ maxsovs, Sobas rom neba mieci, SenTvis kudSi edevna.

_ rogor unda dameSala? _ mxrebi aiCeCa skarletma, _ Cemi azriT, didi nebiera da dondlo vinmea.

_ rogoric unda iyos, swored misi niSnobis ambavi gamo-cxaddeba xval! _ gamarjvebulis toniT warmoTqva stiuartma.

_ eSli ki mis melanis xvdeba, Carlis das!skarlets saxe ar Sescvlia, magram tuCebi gauTeTrda, im

adamianiviT, moulodnelad rom daatydeba ubedureba Tavs da

16

im wuTSi ver aRiqvams, ra moxda. stiuarts rom Sexeda, gogo-nas ise gauqvavda saxe, biWma ifiqra, Cemma ambavma daainteresa da gaakvirvao.

_ mis pitim gviTxra, momaval wlamde niSnobis gamocxa-debas ar apirebdnen, radgan mis meli SeuZlod ariso, magram axla, raki omi SeiZleba daiwyos, orive ojaxs gadauwyvetia, kargi iqneba, Tu male davaqorwinebT Cvens Svilebso. ase rom, xval saRamos maTi niSnobac gamocxaddeba. ai, skarlet, xom xedav, namdvilad saidumlo gagandeT, amitom danapirebi unda aasrulo da CvenTan erTad ivaxSmo.

_ ra Tqma unda, vivaxSmeb, _ avtomaturad upasuxa skar-letma.

_ valssac gvecekvebi?_ aucileblad._ ra sayvareli xar! imedia, danarCeni biWebi ar gadairevian._ mere ra, gadairion, _ miugo brentma, _ Cven ors mainc

ver gvajobeben. moixede, skarlet, ese igi, xval diliT, barbe-kiuze Cven gverdiT dajdebi.

_ rao?stiuartma Txovna gaumeora. _ ra Tqma unda!gaocebulma da gaxarebulma tyupma erTmaneTs Sexeda, mar-

Talia, es ori miiCnevda, skarlets Cveni kompania sxvisas ur-Cevniao, magram ase swraf Tanxmobas ar moeloda. rogorc wesi, gogona biWebs bevrs axvewninebda xolme, arc hos eubneboda, arc aras, dascinoda. Tu gabrazdeboda, civad eqceoda, axla ki lamis yvelafers dahpirda tarletonebs: barbekiuze maT gverdiT jdomas, valsis maTTan erTad cekvas (arada, biWebma icodnen, im saRamos mxolod valsi unda ecekvaT), maTTan er-Tad vaxSmobas... ara, es yvelaferi universitetidan gamoricx-vadac ki Rirda.

sixaruliT frTaSesxmuli tyupi wasvlas aRar apirebda. saubrobdnen barbekiuze, mejlisze, eSli uilksze, melani ha-miltonze, erTmaneTs sityvas awyvetinebdnen, xumrobdnen. xSi-rad wamoiZaxebdnen, vaxSmobis droao, magram cota xanSi SeniS-

17

nes, rom skarleti saeWvod dumda. moulodnelad brwyinvale SuadRe gaxunda da gaicrica, biWebi ki mizezs verafriT mixvd-nen. erTi SexedviT gegoneboda, skarleti aRarc usmens maT la-parakso, magram kiTxvas Tu dausvamdnen, saTanado pasuxs scem-da... mixvdnen brenti da stiuarti, raRac iseTi xdeba gogonas Tavs, rasac Cven ver vxvdebiTo. cota xani kidev Seyovndnen, bo-los ki saaTebze daiwyes cqera da Sin dabruneba gadawyvites.

mzes ukve axalmoxnuli yanebis kidisken mieRwia. maRal xeebSi, mdinaris miRma, siluetebi Camuqda. mercxlebi swrafad frendnen ezos Tavze. wiwilebi, ixvebi da indaurebi mindvri-dan brundebodnen.

stiuartma daustvina da jimss uxmo. cota xanSi maTive kbi-la zangi biWuna gulamovardnili movarda saxlTan da cxenebi miuyvana biWebs. jimsi tyupi Zmis piradi mona iyo da ZaRliviT yvelgan Tan dahyveboda maT, bavSvobidanve erTad izrdeboda sa-mive, mere ki erT-erT dabadebis dReze mSoblebma tyups usax-sovres.

niSanze tarletonis mwevrebic wamoizlaznen wiTeli mtvri-dan da patronebs daelodnen. biWebma Tavi daukres skarlets, xeli CamoarTves da uilksebTan gnaxavTo, daubares. mere gai-qcnen, cxenebs moaxtnen, jimsi aidevnes da kedrebis xeivnisken gaqusles. gzadagza qudebs iqnevdnen da raRacas eZaxdnen go-gonas.

mtvriani gzis kuTxeSi, tara rom gzas miefara, brentma cxe-ni Sindis xeebTan miagdo, stiuartic miuaxlovda, zangis biWu-na maTgan cota moSorebiT dadga, cxenebma kisrebi daigrZeles da gazafxulis qorfa balaxis Zova daiwyes, Tvinieri mwevrebi isev wiTel mtverSi gagordnen, bindbundSi Tavs zemoT moria-le mercxlebs dauwyes cqera.

brents farTo, gulubryvilo saxeze dabneuli gamometyve-leba gamoesaxa.

_ moixede, stiu! rogor fiqrob, vaxSamze ar unda davepa-tiJeT?

_ unda davepatiJeT, aba ra! velodi, rodis gvetyoda, dar-CiTo, magram ar gviTxra. netav raSia saqme?

18

_ ar vici, ra daemarTa, wels pirvelad vestumreT da Tan ramdeni ram gvqonda mosayoli.

_ arada, TiTqos gauxarda Cveni naxva._ mec ase mgonia._ mere ki, ai, sadRac naxevari saaTis win, ise miCumda, gego-

neboda, Tavi astkivdao._ mec SevniSne eg, magram yuradReba aRar mivaqcie. netav ra

daemarTa?_ azrze ara var! netav rame xom ar vuTxariT iseTi, rom

SevaSfoTeT?orive Caafiqra am naTqvamma._ verafers mivxvdi! Tanac, xom ici, skarlets Tu rame ar

moewona, es ambavi ase wynarad ar Caivlis xolme. sxva gogone-biviT ki ar damalavs gancdebs.

_ ho, asea da swored es momwons masSi. Tu gaabraze, gulSi ar Caixvevs, ar SegiZulebs, ar gacivdeba. pirdapir mogaxlis, Tu rame ewyina. ara, marTalia, ver vxvdebi, magram, mgoni, Cven vuTxariT raRac iseTi, ramac daaduma. SemiZlia davifico, rom Cveni misvla namdvilad gauxarda.

_ netav universitetidan rom gamogvricxes, imaze xom ar gabrazda?

_ ara, ras ambob, suleli xom ara xar! eg ambavi rom movuye-viT, siciliT mokvda. Tanac, arc TviTon iklavs swavliT Tavs.

brenti unagirze Semotrialda da zang msaxurs gasZaxa:_ jims!_ rao?_ gaigone, ras vambobdiT mis skarletze?_ ara, mister brent! RmerTma damifaros, TeTrkaniani ba-

tonebis saubars mivayurado!_ miayurado? RmerTmani, Tqven, zangebma yvelaferi iciT,

irgvliv rac xdeba! matyuarav, Cemi TvaliT vnaxe, rogor ideqi Cven ukan da Jasminis buCqs efarebodi, rom ar dagvenaxe! iqneb gviTxra, mis skarleti ram gadaria an guli riTi vatkineT?

biWebma iseTi ndoba gamoucxades jimss, veRar moiTmina, saubarSi ahyva Zmebs da Savi warbi aswia.

19

_ ara, batonebo, verc me SevniSne, ram gaanawyena skarleti. Tavidan marTlac Zalian gauxarda Tqveni danaxva. etyoba, moe-natreT kidec, CitiviT WikWikebda, ase iqceoda, sanam mister eSlisa da mis melanis qorwinebaze ar CamoagdeT sityva. amis mere ise miCumda, rogorc mxiarulad moWikWike Cituna, ro-melmac qori dainaxa.

tyupma erTmaneTs Sexeda da Tavi daaqnia, magram jer isev Secbuneba da gaoceba exata orives saxeze.

_ jimsi marTalia, magram mainc verafers mivxvdi, _ Tqva stiuartma, _ RmerTo, eSli mas megobrad miiCnevs, arc skar-leti giJdeba eSlize. mgoni, mxolod Cven movwonvarT.

brentma Tanxmobis niSnad Tavi dauqnia Zmas._ iqneb imaze gabrazda, eSlim Tavad rom ar uambo niSnobis

Sesaxeb, rogorc Zvel megobars? gogonebs ar uyvarT, axal am-bebs yvelaze bolos rom igeben xolme.

_ ho, albaT, asea, magram iqneb xval undodaT, yvelas gaego? wyvili am ambis saidumlod Senaxvas apirebda, undoda, siur-prizi moewyo. ra, ar hqondaT amis ufleba? rom ara mis me-lis mamida, Cvenc verafers gavigebdiT. Tanac, skarlets unda scodnoda, rom adre Tu gvian eSli melis SeirTavda. uilksebi da hamiltonebi cxovrebas sakuTar biZaSvilebs ukavSireben, es sayovelTaod cnobilia, Tavad hani uilksic xom mis melis Zmas, Carlzs mihyveba colad!

_kargi, kargi, SeveSvaT amaze saubars! ubralod, guli mwy-deba, skarletma vaxSmad rom ar migvipatiJa. geficebi, Sin dabruneba mesikvdileba. ra moismens axla dedis sayvedurebs. gegoneba, pirvelad gamogvricxes saswavleblidan.

_ iqneb boidma moaxerxos da daawynaros? xom ici, rogor SeuZlia dedasTvis tkbili saubriT Tavis moqonva. aqamde jer ar umtyunia am unars Cveni ZmisTvis.

_ boidis imedi namdvilad SeiZleba gvqondes, magram dro dasWirdeba, imdeni unda elaqlaqos dedas, rom Tavgza aub-nios da aTqmevinos, geyo, Seni enamWevroba mosamarTlis praq-tikisTvis Semoinaxeo... isic ar aris gamoricxuli, rom aqam-de sasaubro droc ar hqonodaT. xom ici, dedas axali cxenis

20

dardic aqvs da iqneb vaxSmamde verc ki moicalos. Cvenc rom mag dros davbrundeT Sin, saxifaToa. rogorc wesi, sajinibo-dan gacecxlebuli brundeba xolme... mokled, mxolod vaxS-misas Tu naxa boidma, SuaRamemde Tavgzas ver aubnevs da ver daarwmunebs, rom Rirseul batonebs iseT universitetSi ara-feri esaqmebaT, sadac reqtori xmaaweuli bedavs Cvennair stu-dentebTan saubars... ara, SuaRamemde Sin ar migvesvleba! ai, mag dros ki deda ukve im daskvnamde miva, rom sjobda, boids im reqtorisTvis Subli gaexvrita.

warbSekrulma Zmebma erTmaneTs Sexedes. maT arc veluri cxenebis eSinodaT, arc srolisa da ayalmayalis, arc mezo-blebTan uTanxmoebis, mxolod dedis, wiTuri qalbatonis, mwa-re ena afrTxobdaT, romelic arc imas Takilobda, erTi-or-jer biWebisTvis mwared moertya ukanalze.

_ ici, ra? _ Tqva brentma, _ wamo, uilksebTan gadavideT, eSlisa da gogonebs Cveni naxva gauxardebaT.

stiuarti am winadadebam didad ar moxibla._ ara, ar Rirs, xval xom barbekiu maTTan imarTeba, iqau-

roba kvamlSi iqneba gaxveuli, Tanac..._ ai, eg ki sul damaviwyda, _ miugo brentma, _ iq wasvla

marTlac ar Rirs.Zmebma qusli Semoscxes cxenebs da mdumared gaaWenes. sti-

u arts garujul loyebze sircxvilisgan almuri auvida. gaaxsenda, rogor cdilobda SarSan zafxulamde india uil-ksis moxibvlas. garSemomyofebs es ambavi uxarodaT. egonaT, saTno da mSvidi india keTilismyofel gavlenas moaxdenda giJm a J stiuze da maTi qorwinebis saqmec gaiCarxeboda. erTa-derTi, brenti ar iyo aRfrTovanebuli am wyviliT...

brentze ver ityodi, indias ver itanso, Tumca, ver egueboda am gogonas morCil, Tvinier xasiaTs da ar SeeZlo misi Seyva-reba, ZmisTvis kompanionoba rom gaewia. wlebis ganmavlobaSi maSin pirvelad gaiyo tyupi Zmis Sexedulebebi da brenti cofs yrida, rogor SeuZlia Cems Zmas, es gamocriatebuli india moswondeso. SarSan ki tyupma jonsboros muxnarSi gamarTul politikur Sekrebaze skarleti SeniSna. biWebi skarlet o’ha-

21

ras kargad icnobdnen, metic, bavSvobaSi megobrobdnen kidec, magram maSin gogona maTsaviT daZvreboda xeebze an cxens daaWe-nebda, axla ki qaliSvilobaSi Sesuliyo da orives gasaocrad ise damSvenebuliyo, samyaros yvela lamaz gogonas daCrdila-vda momxibvlelobiT...

im dRes pirvelad SeamCnies biWebma, rom gogonas mwvane Tva-lebi ubrwyinavda, loyaze sicilisgan pawawina ormoebi uCnde-boda, cicqna xelebi, koxta fexebi da uwvrilesi weli ki Za-lian amSvenebda...

skarlets Zmebis Wkvianur SeniSvnebze ise ecineboda, Ti-Tqos pirze margalitebi eyrebao. tyupsac meti ra undoda, CaTva les, dRes CvenTvis bednieri dRea, skarlets movewoneTo da uceb gaumijnurdnen. erTi ram aocebdaT mxolod, rogor moxda da aqamde ver SevniSneT Cveni bavSvobis megobari ra sau-cxoo vinmeao da verafriT gaecaT pasuxi am kiTxvaze. arada, saqme is iyo, rom im dRes skarletma Tavad gadawyvita, Zmebi moexibla.

gogona ver itanda, roca mamakacebi yuradRebas ar aqce-vdnen. sulac ar epitnaveboda, stiuarti india uilkss rom etrfoda. amitom patara mtacebelma im dRes stiuartic ar ikmara, brentis maxeSi gabmac gadawyvita da am amocanas Tavi sakmaod iolad gaarTva.

axla orives skarleti uyvarda, india uilksi da leti man-ro lavjois mamulidan, romelsac xandaxan brenti earSiyebo-da xolme, warsuls Cahbarda. Zmebi erTmaneTze ar eWvianobdnen da arc imaze fiqrobdnen, Tavad skarlet o’hara romel maTgans airCevda, magram maT saqciels arc mezoblebi amarTlebdnen da arc deda iyo aRfrTovanebuli. misis tarletons skarleti TvalSi ar mosdioda.

_ dadgeba is dRec, roca es patara, eSmaki gogona erT-erT Tqvengans airCevs da maSin cudi dRe dagadgebaT, _ eubneboda qali Svilebs, _ Tumca, isic ar gamikvirdeba, orive rom agar-CioT da mere vai Tqveni brali, isRa dagrCebaT, iutaSi,1 mormo-

1 iuta _ Stati amerikis SeerTebul StatebSi, mdebareobs mTian regionSi. saxeli daerqva indielTa tomis, utesis mixedviT.

22

nebTan1 gadabargdeT, Tumca, meeWveba, TavianT rigebSi migiRon... anda sulac Zmebs gadagkidebT es orpiri, patara mwvaneTvale-ba metiCara da erTmaneTs duelSi gaiwvevT. ise, ra vici, iqneb ase ukeTesic iyos.

skarleti rac Seuyvarda, mas Semdeg indias danaxvisas sti-u a rti uxerxulad grZnobda xolme Tavs. gogona ise kargad iyo aRzrdili, arc sityviT, arc garegnulad, ar agrZnobi-nebda stius, maTi urTierToba rom daiZaba, magram biWi Tavad xvdeboda, Tavgza rom aubnia am mSvenier qaliSvils. Tanac, isev pativs scemda indias Tvinieri xasiaTis, kargi manerebi-sa da ganaTlebis gamo. magram ra eqna, Tavqariani da giJmaJi skarletis fonze mis uilksi metismetad uferuli da uinte-reso eCveneboda. indias gverdiT kacma yovelTvis icoda Tavi-si adgili, skarletTan ki Tavgza ebneoda. swored es izidavda mamakacebs, es iyo gogonas xibli.

_ modi, keid kalvertTan vivaxSmoT. skarletma Tqva, keT-lini Camovida Carlstonidano. iqneb axali ambebic Camoitana fort-samteridan.

_ ras ambob, keTlinma isic ki ar icis, mgoni, forti yu-resTan axlos romaa da iankebiT iyo savse, sanam Cven Wurvebi ar davuSineT. mas mxolod mejlisebi da kavalerTa Segroveba ainteresebs.

_ mere ra, mainc gaverTobiT. Tanac, sadme xom unda davima-loT, sanam deda dasaZineblad ar wava.

_ kargi, jandabas, wavideT! me momwons keTlini, kargad marTobs xolme, Tanac karo retsa da danarCen Carlstonele-bze mogviyveba rames. erTia mxolod, maT ianki dedinacvalTan vaxSmoba didad ar mepitnaveba.

_ ras erCi im qals, stiu? ar aris cudi adamiani._ gana vambob cudia-meTqi. ubralod, mecodeba! Tanac, ar

miyvars sabralo adamianebis gverdiT jdoma. mere kidev, Za-

1 mormonebi _ mormonizmis mimdevrebi. mormonizmi _ religiur-seqtantu-ri mimdinareoba, romelic Seiqmna amerikis SeerTebul StatebSi 1830 wels. warmoadgens mravalRmerTobisa da qristianobis narevs miTuri winaswarmety-velis, mormonis saxelis mixedviT. mormonebi awesebdnen mravalcolianobas.

23

lian fusfusaa, nemsis yunwSi Zvreba, maTTan Tavi ise rom igrZ-no, rogorc sakuTar saxlSi. amasobaSi ki ufro uxerxul md-gomareobaSi gagdebs. mas rom hkiTxo, samxreTelebi velurebi, barbarosebi varT. erTxel es dedasac ki uTxra. eSinia Cvene-burebis, Cveni misvlisasac ucnaurad awrialdeba xolme... ici, ras magonebs? skamze mibmul dasaklav dedals, SiSisgan Tvale-bi rom dauWyetia da nebismier Cqamze krTeba an farTxalebs.

_ ki magram, ra gikvirs, Sen ar iyavi, kedi fexSi rom daWeri?_ ho, magram maSin nasvami viyavi da arc ki vicodi, ras vake-

Tebdi. Tanac, arc keds, arc keTlins, reinfordsa da mister kalverts gulSi cudad ar CaudviaT es ambavi. mxolod eg ian-ki dedinacvali gadairia, velurebi, barbarosebi gviwoda da samxreTelebi aracivilizebul xalxad mogvnaTla.

_ ra qnas, iankia da karg manerebs ver mosTxov! Tanac, mis gers esrole.

_ eSmakma waiRos! gana amis gamo Seuracxyofa unda moeye-nebina? toni fauntainmac dagWra Sen adre, magram miuxedavad imisa, rom geri ki ara, namdvili Svili xar, dedas ayalmayali ar autexia. eqim fauntains dauZaxa, SenTvis Wriloba Seaxvevi-na da tonim rom mizans aacila, mis simTvrales daabrala. ise, Tu gaxsovs, am namusis mowmendam toni uaresad gadaria.

am ambis gaxsenebaze biWebs sicili autydaT._ deda magari vinmea, yovelTvis SeiZleba misi imedi gqon-

des, _ gaamarTla brentma mSobeli, _ xalxSi arasodes Se-garcxvens.

_ namdvilad, magram samagierod, amaRam Sin rom davbrun-debiT, mamasa da gogonebTan Tavlafis dasxmas ar moerideba, _ warbSekvriT miugo Zmas stiuartma, _ moica, brent, mgoni, wleuls evropaSic veRar gavemgzavrebiT, ara? gaxsovs, rogor gviTxra, kidev Tu gamogagdes saswavleblidan, did turnes ver eRirsebiTo?

_ jandaba, eg aRarc maxsovda! ise, evropaSi raa sanaxavi? iseTs ras gviCveneben eg ucxoelebi, jorjiaSi rom ar Segvxve-dria? naZlevs Camoval, Cveni cxenebi maT cxenebze ufro mardi,

24

gogonebi ki ufro lamazebi arian, arc mamaCvenis Wvavis viskize ukeTesi sasmeli eqnebaT.

_ eSli uilksi ambobs, SesaniSnavi xedebi da musika aqvTo. mas moswons evropa, xSirad ixsenebs xolme iq mogzaurobis ambebs.

_ uilksebi egeTebi arian, musikaze, wignebsa da xedebze giJ-debian. deda ambobs, es imis bralia, maTi papa warmoSobiT vir-jiniidan rom iyoo. iqaurebis seni yofila eg.

_ giJdebian da RmerTma SeargoT, me Cemi saukeTeso cxenebi mirCevnia saWeneblad, Cveneburi sasmeli da aqauri gogonebi, maTTan ise verTobi, evropelebs arc ki daesizmrebaT... sulac ar manaRvlebs mag turis CaSla. Tanac, ra dros evropaa, aq xom omi iwyeba. iq wasvlas omSi wasvla mirCevnia.

_ mec!.. moixede, brent! movifiqre, sad vivaxSmoT! modi, Waobebs iqiT gadavideT da abel uinders vewvioT. Sevatyobi-noT, rom davbrundiT da nebismier wuTs mzad varT, jars davex-maroT.

_ SesaniSnavi ideaa! _ xalisiT ahyva brenti Zmas, _ Tanac, axal ambebs SevityobT Cveni jaris Sesaxeb. imasac gvetyvian, ra feris formebSi gamoawyoben mebrZolebs.

_ zuavebiviT1 rom gamoawyon, me jarSi wamsvleli ara var. im farTxuna wiTel SarvalSi pranWia gogos davemsgavsebi, an wiTel flaneliskabian qalbatons.

_ Tqven ra, uinderebTan gadawyviteT wasvla? _ Caeria sau-barSi jimsi, _ sul tyuilad, xeirianad ver gagimaspinZlde-bian. mzareuli moukvdaTo, amboben, da axali jer ar uyidiaT. erTi zangi umzadebs saWmels da Tanac Turme iseT sazizRars, rom pirsac ver daakarebT. iqaur zangebs Tu daujerebT, egeTi uxeiro mzareuli mTel duniaze ver moiZebneba.

1 zuavi (frang.) _ kabilTa (alJireli berberebis) tomis erT-erTi dajgu-febis saxelwodeba. Tavdapirvelad ase erqva frangul msubuq qveiTTa elitur meomarTa nawilebs, romlebic gamoirCeodnen intensiuri da swrafi samwyobro momzadebiT, aseve uCveulod feradi samosiT. Semdgom es saxelwodeba popula-ruli gaxda sxva qveynebSi, gansakuTrebiT amerikis SeerTebul StatebSi samo-qalaqo omis dros. zuavebs uwodebdnen TavianT Tavs samoqalaqo omis dros moxaliseTa formirebebis erTi nawilis mebrZolebi.

25

_ RmerTo Cemo! aqamde axali mzareuli rogor ver iyides?_ am sacodav TeTrkanianebs sada aqvT axali mzareulis sa-

yideli fuli. gamigonia, mxolod oTxi zangi hyavTo.jimsis xmaSi zizRi igrZnoboda. am monas ufro maRali so-

cialuri statusi hqonda, vidre uinderebisas, mxolod imi-tom, rom tarletonebs asobiT mona hyavdaT. igi ise lapa-rakobda, rogorc didi plantatoris monas Seefereba da ara mcire fermerTa mcirericxovani bedSavi monebis msgavsad.

_ icode, gvarianad gagrozgav am sityvebis gamo, _ gabraze-bulma dauyvira jimss stiuartma, _ abel uinders sacodav TeTrkanians nu uwodeb. uinderebi Raribebi arian, magram Rir-seba ar daukargavT. netav yvela Savkaniani da TeTrkaniani abels hgavdes. mTel sagrafoSi saukeTeso adamiania. swored amitom gaxda leitenanti jarSi.

_ veraferi gamigia, _ sulac ar SeuSinda muqaras jimsi, _ me Tu mkiTxavT, oficrebad mdidar batonebs unda niSnavdnen am Waobis nagvis nacvlad.

_ nagavs nu eZaxi-meTqi! namdvili nagvebi TeTrkaniani sle-terebi arian. abeli, ubralod, mdidari ar aris. didi planta-toris nacvlad mxolod patara fermeria da Tu biWebma lei-tenantobis Rirsad CaTvales, SenisTana bnelebis gansasjeli ar aris. jariskacebma ician, ras akeTeben!

mas Semdeg, rac jorjiam gaerTianeba Seqmna, erTi Tve gavida da samxreTelebma kavaleriac Camoayalibes. amis Semdgom re-krutebi1 oms didi ambiT elodnen. jer danayofisTvis saxeli arc ki daerqmiaT, radgan amis Taobaze yvelas sakuTari azri hqonda. arc samxedro formis feri iyo gadawyvetili, rad-gan amaSic ver SeTanxmda xalxi. risi darqmeva aRar undodaT nawilisTvis: `kleitonis veluri katebi“, `cecxliylapie-bi“, `Crdilojorjieli husarebi“, `zuavebi“, `Suamiweli me-SaSxaneebi“ (arada, pistoletebi, xmlebi da monadiris danebi hqondaT SaSxanebis nacvlad), `kleitonis biWebi“, `sisxlia-ni mexTmtyorcnelebi“, `mZvinvareebi da marjveebi“ _ yvela am

1 rekruti _ axalgawveuli jariskaci.

26

saxels Tavisi momxre hyavda, magram raki jer ver moenaTlaT, danayofs ubralod `laSqrad“ moixseniebdnen. am laSqarSi oficers jariskacebi irCevdnen, radgan Stats samxedro ga-mocdileba ar gaaCnda, meqsikelebsa da seminolebTan1 Setake-bebs Tu ar CaTvlidiT, am ori brZolis veteranebisadmi mor-Cileba didad aravis epitnaveboda.

yvelas oTxi tarletoni da sami fauntaini moswonda, ma-gram pirvelni xSirad svamdnen da ayalmayals texdnen, meo-reni ki saerTod daundoblebi iyvnen. eSli uilksi kapitnad dainiSna, radgan sagrafoSi saukeTeso mxedrad iTvleboda. reinford kalverti pirveli leitenanti gaxda, radgan raifi ise uyvardaT, TvalSi rom CavardnodaT, xels ar amoisvamdnen, abel uinderi ki, Waobeli miwaTmflobelis vaJi, mcire ferme-ri, meore leintenantad daasaxeles.

abeli maxvilgonieri, goliaTuri aRnagobis, gulkeTili da gaunaTlebeli iyo. sxva axalwveulebze odnav ufrosi gaxl-daT da qalebTan moqceva ar eSleboda. laSqarSi snobebs2 iS-viaTad Tu Sexvdebodi, radgan moxaliseebSi iSviaTad Tu ipovi-di iseTs, romelsac simdidris moxveWa mcire fermerobiT ar daewyo, Tanac abeli saukeTeso Cubinad iyo cnobili, ocdaxuT iardze SeeZlo ciyvisTvis tyvia pirdapir TvalSi gaertya. arc Ria cis qveS cxovreba akrTobda, wvimaSic ki SeeZlo koconis danTeba, cxovelebsac advilad ugebda xafangs da arc wyaros povnaSi atyuebda gumani... jariskacebs es kaci Zalian uyvar-daT, amitomac ar daiSures misTvis oficris Cini, uinderma es pativi Rirseulad miiRo da yovelgvari pativmoyvareobis gare-Se Seudga movaleobis Sesrulebas. eg iyo mxolod, plantato-ri qalbatonebi da maTi monebi verafriT eguebodnen imas, rom jentlmenad ar iyo Sobili...

Tavdapirvelad, laSqarSi mxolod plantatorTa Svilebs iwvevdnen, TiToeul axalwveuls Tan mohyavda cxeni da saWur-velmtvirTveli mona, aseve mohqonda iaraRi da saWiro aRWur-

1 seminolebi _ CrdiloeT amerikis indielTa erT-erTi tomi. 2 snobi (ingl.) _ adamiani, romelic cdilobs yvelaferSi mihbaZos maRali

sazogadoebis modasa da qcevas da daicvas e. w. kargi tonis moTxovnebi.

27

viloba, magram mdidari plantatori im axaldaarsebul klei-tonis sagrafoSi cota iyo, jaris Sesavsebad ki Zala ar hyof-nidaT. amitom mcire fermerTa Svilebi, bewveulze monadireebi, WaobSi xafangebis damgebebi da bolos, TeTrkanian Rarib fer-merTa Svilebic gaiwvies.

am axalgazrdebs iankebTan brZola iseve swyurodaT, rogorc maT mdidar mezoblebs, magram ufulobam aqac problema Seqmna. mcire fermerTa Soris cxeni cotas Tu hyavda. mamulSi umetesad jorebiT gadiodnen iolad da oTx sulze mets verc am gamrje pirutyvs inaxavdnen, omSi ki maTi wayvana Zalianac rom ndomo-daT, nebas ar rTavda jaris maRalCinosnoba. TviTon am Raribi TeTrkanianebisTvis am pirutyvis yola simdidres udrida, tyis piras da Waobis irgvliv mcxovreb monadireebs ki arc cxenebi hyavdaT da arc jorebi.

maT Semosavals miwa da nanadirevi Seadgenda, naRdi fuli ki xuT dolarze meti erTad arasodes enaxaT. ase rom, mundirisa da pirutyvis Sovna Zalian uWirdaT. miuxedavad amisa, am teri-toriebis Raribi mosaxleoba mdidari plantatorebiviT amayi iyo. maTTvis mdidar mezoblebs rom SeeTavazebinaT daxmareba, Zalian Seuracxyofilad igrZnobdnen Tavs.

sabolood, arc erTi mxare rom ar darCeniliyo wagebuli, skarletis mamam, jon uilksma, bak manrom, jim tarletonma, hiu kalvertma da TiTqmis yvela mdidarma plantatorma, angus makintoSis garda, fuli pirdapir laSqars Seswires moxalise axalwveulTa SesaiaraReblad.

mokled, TiToeuli plantatori fuls debda Tavisi Svi-lisa da kidev erTi naklebad SeZlebuli moxalisis Ses-aiaraReblad, magram amas im formiT akeTebdnen, rom arc naklebad SeZlebuli moqalaqeebi grZnobdnen Tavs Rirseba-Selaxulad.

laSqari kviraSi orjer jonsboroSi ikribeboda sawvrTne-lad da omis dawyebisTvis salocavad. eskadronis yvela wevrs jer kidev ar hyavda cxeni, magram visac hyavda, isini miiCnevd-nen, kavaleriis manevrebs vatarebTo. jiriTobdnen sasamarT-los ukana moedanze, buRs adendnen miwas da sastumro oTaxe-

28

bisa da kabinetebis kedlebidan Camoxsnil revoluciuri omis droindel1 xmlebs iqnevdnen haerSi.

isini, vinc jer ver amxedrebuliyvnen cxenze, bulardis ma-Raziis win mokalaTebuliyvnen, Tvals adevnebdnen mxedrebs, Tambaqos ReWavdnen da ybedobdnen, zogjer ki ejibrebodnen erTmaneTs, Tumca, am ambavSi wvrTna ar sWirdebodaT, samxre-TelTa umetesoba lamis akvnidan isroda mizanSi da cxovrebis did nawils nadirobaSi atarebda.

plantatorTa saxlebidan da Waobispira mosaxleobis qoxe-bidan bevrnairi cecxlsasroli iaraRi grovdeboda. aq naxav-diT grZellulian, ciyvebze sanadiro Tofebs, romlebic ma-Sin gamoCnda, roca axalmosaxleebma aleganis mTebi2 pirvelad gadaiares da im midamoebSi dafuZndnen. naxavdiT lulidan dasaten muSketebs, romlebmac jorjiis daarsebisas bevri in-dieli imsxverpla, 1812 wlis omSi,3 seminolebTan brZolisas, meqsikis omSi4 gamoyenebul mxedrul pistoletebs, vercxlis-zarniSian pistoletebs, duelantTa iaraRs, da bolos, gala-qul, axalTaxal SaSxanebs, romelTa kondaxebs ingliselebi Zvirfasi xisgan amzadebdnen.

wvrTna yovelTvis jonsboros barebSi sruldeboda da Se-Ramebisas xSirad mohyveboda xolme ayalmayali. oficrebi Zlivs axerxebdnen im axalgazrdebis daSoSminebas, romelTac sisxli swyurodaT da iankebis Semotevamde veRar gaeZloT. swored aseTi areulobisas daWra stiuart tarletonma keid karverti, toni fauntainma ki brents esrola. imxanad tyu-pi Zma Sin imyofeboda, radgan is iyo, gamoericxaT virjiniis universitetidan. Zmebma maSin dro ixelTes da didi xalisiT SeuerTdnen axaldaarsebul eskadrons.

1 revoluciuri omi _ amerikis omi damoukideblobisaTvis did britaneTsa da mis yofil camet kolonias Soris 1775-1783 wlebSi, dasrulda rogorc globaluri konfliqti, romelSic evropis ramdenime saxelmwifo monawi-leobda.

2 alegani _ apalaCis platos aRmosavleTi nawili.3 savaraudod, igulisxmeba inglis-amerikis omi (1812-1814 wlebi).4 amerika-meqsikis omi _ SeiaraRebuli konfliqti aSS-sa da meqsikas Soris

1846-1848 wlebSi, rac texasis aneqsiiT damTavrda.