خبرنامه انجمن تولید کنندگان ترکیبی نیرو )حرارتی و برودتی(

IRAN CHP Newsسال اول - شماره اول بهار 1397 - تیراژ 1000

دومین همایش تولید کنندگان ترکیبی نیرو)حرارتی و برودتی( در پژوهشگاه نیرو

صفحه 7-6

صفحه 3

صفحه 5

صفحه 12

یوسف مرادلو ریئس هیئت مدیره انجمن تولید کنندگان پراکنده برق

کلید حل مشکالت، تعامل بخش دولتی و خصوصی

حمید چیت چیان وزیر نیرو در دولت یازدهم:

حرف های نگفته و اعترافات دیرهنگام وزیر سابق نیرو از بحران اقتصاد برق

محمد علی عالیی عضو هیت مدیره انجمن تولید پراکنده برق

در صورت آماده بدون بستر، زمینه برای سرمایه گذاری بخش خصوصی مهیا است

واژه های نیروگاه های پراکنده ، مقیاس کوچک ، ترکیبی نیرو حرارتی و برودتی و دی جی ها کلمات هم معنا و مترادفی امروزی واژگان در که است هستند میخورد چشم به بیشتر برق صنعت ذکر آنها برای که نامی از صرفنظر برق تولید ها گاه نیرو این هدف شد با راندمان باال در محل مصرف با کسر هزینه های انتقال و توزیع میباشد به صورت کلی بنا به پیش بینی ها صورت گرفته سازمان انرژی در آینده نه چندان دور این نیروگاها به همراه نیروگاه های تجدید پذیر جایگزین نیروگاه های بزرگ با راندمان کم که هزینه اتالف انتقال و توزیع در آنها باالست خواهند شد به نظر میرسد این نیروگاه های کوچک در آینده رقیبی جدی برای نیروگاه های بزرگ محسوب خواهند شد ، با مروری کوتاه به عمر 10 ساله این نیروگاه در کشور، این نتیجه حاصل میشود که این تولید کنندگان کوچک برق زیاد جدی گرفته نشده اند و سهم برق تولیدی توسط آنها بسیار در کشور بسیار اندک بوده است ) تقریباً 2 درصد ( ولی ارزیابی میشود ، روشن نوپا این صنعت آینده به چند دلیل بنا مالی توان به کمبود منابع مالی دولت و عدم با توجه اول دلیل گاه های نیرو تبدیل و باالدستی نیرو درگسترش شبکه وزارت سیکل ساده به ترکیبی جهت افزایش راندمان دلیل دوم وجود به سبب وجود بحران آبی و محدود بودن منابع انرژی در کشور وزارت نیرو در طوالنی مدت چاره ای جز حرکت به سمت نیرو گاه ها ی با راندمان باال وجود ندارد دلیل سوم با توجه به ذخایر گازی کشور و وجود زیر ساخت های مربوط به انتقال گاز در اکثر نقاط کشور جهت ورود DG ها و دلیل آخر اینکه DG دارای مزایای زیادی میباشد به طوری که در صورت اجرای سیکل ترکیبی آنها راندمان

این نیروگاه به عدد قابل توجه80 درصد نیز میرسد.به دی جی العمل های مربوط قوانین و دستور از لحاظ وضع توسعه مشکالت چندان و ششم پنجم ها در کشور مطابق سند دیده نمیشود ولی متاسفانه از حیث اجرای دستور العمل مشکالت فراوانی وجود دارد که امید است به مدد دولتمردان و انجمن نیرو گاه پراکنده و مشارکت اعضاء موانع سر راه این صنعت بزودی

برداشته شود.

به نام آنکه هستی نام ازو یافت فلک جنبش، زمین آرام ازو یافت

کمال شیر محمدی- مدیر مسئول

انجمن تولید کنندگان پراکنده در یک نگاهسرمقاله

TANIR GROUP | Studying Combined Heat and Power (CHP) as an efficient and clean approach to generating electricity and heat for industries

97-96و سال های 94-95حل مشکل گاز شامل اختالف سال های

وزارت نفت.و پیگیری در دیوان( شکایت)و سال های بعد 1393حل مشکل نرخ گاز در سال

.مذکور در قانون برنامه ششم و تغییر آن % 55بازده پیگیری

. الزام قانونی وزارت نیرو در بکارگیری نظرات انجمن و شرکت نمایندگان رسمی در جلسات تصمیم گیری

و ثبتتثبیت محل و دفتر انجمن ، پرداخت بدهی ها ، تقویت بنیه مالی انجمن ، مرتب نمودن امور دفتری

.برنامه ریزی برگزاری جلسات مدون هیئت مدیره و اعضاء

پیگیری مشکل مجوزهای نیروگاه های تولید پراکنده کشور

.نیروگاه های مقیاس کوچکانتشار فصلنامه ریزی برای برنامه

وزارت نیرو

DG

مگاوات864.3

مگاوات746.5

مگاوات736.2

(مگاوات)مجموع ظرفیت نامی قرارداد

(مگا وات)مجموع ظرفیت عملی قرارداد

(مگاوات)مجموع ظرفیت بهره برداری

مجموع ظرفیت نامی قرارداد برق منطقه ایردیف(مگا وات)

مجموع ظرفیت عملی (مگا وات)قرارداد

ه مجموع ظرفیت بهر(مگاوات)برداری

212.0194.7187.6تهران1116.3109.0109.0یزد2117.089.089.2اصفهان399.683.283.2زنجان460.057.557.5مازندران565.757.157.1فارس649.642.042.0هرمزگان747.839.435.8خراسان833.2727.5927.64آذربایجان927.920.720.7باختر1023.715.315.3کرمان117.27.07.0غرب123.03.03.0سمنان131.21.11.1گیالن140.00.00.0خوزستان15

0.00.00.0نسیستان و بلوچستا16

864.2746.5736.1مجموع

یاسا پارت •البرزالکترو پاویر •شرکت مهندسی راهبران برق رفسنجان •سامتامین نیروی •سندروسسوالر •کوهگروه هرم عمران آرداپی اولکاپی •پرشینتوسعه انرژی پاک پویش •آسیاسپهر نگین •نیروانرژی رسانای آذر •ایرانیانانرژی پرسیا نیرو •ارومیهبرق گستران •زاگرسپایا نیرو •اسپادانامبین انرژی •تولید انرژی پاژن سمنان •فردوسصبا نوآوران •

یزدالماس سیستم •فارسنیک خاور •شرکت فنی شایا توان جهرم •ارتباطگسترش شبکه پارسه •غربنوسان نگار •بارفروشنیروگاه برق صنعتی نمونه طاها •صنعت یاران روستای کویر •ایساتیستوان نیروی الماس صنعت •یزدمجتمع نیروگاهی کوثر میبد •نیروشرکت اعال •آذرتوان روز •شریفتوسعه نیروی آرمان •الوندتوسعه پروژه های نیروگاهی •ایرانیانشرکت صنعت آوران توسعه نیروگاهی •آریانا پترو توان•

.درصد تولید نامی است30تا 20واقعی واحد ها در حدود تولید •

مگاوات700واحدها اسمی مجموع تولید •

مفکری همه با هبا توجه به وضعیت واقعی تولید در نیروگاه های تولید پراکنده، جهت رسیدن به وضعیت مناسب در گفتگوهای باالدستی، اصالح وضعیت موجود.اعضاء ضروری به نظر می رسد

میزان تولید نامی

فعالواحد نیروگاه مقیاس کوچک 100عضویت حدود

میزان تولید واقعی

30%210MW

100%700MW

مگاوات71,000

مگاوات68.200

مگاوات740

ایرانظرفیت نامی تولید برق در

%(96)میزان تولید برق نیروگاه های بزرگ

%!!!(4)صنایع سهم تولید پراکنده در

0.0

50.0

100.0

150.0

200.0

250.0

212.0

116.3 117.099.6

60.0 65.749.6 47.8

33.27 27.9 23.77.2 3.0 1.2 0.0 0.0

194.7

109.089.0 83.2

57.5 57.142.0 39.4

27.59 20.7 15.37.0 3.0 1.1 0.0 0.0

(مگا وات)مجموع ظرفیت نامی قرارداد (مگا وات)مجموع ظرفیت عملی قرارداد (مگاوات)مجموع ظرفیت بهره برداری

صنعت یاران انرژی فدک قدر•آسیاصعودگستر •شرقتولید تبدیل انرژی پرسیای •( صیناکو)صنعت یاران انرژی ایرانیان•تعاونی بهنام انرژی نایین•شرکت تدارکاتی واژار جهان •بشلباران نیرو •خالص سازان روی زنجان •پارستعاونی حدیث مهر •کارخانجات ریسندگی ، بافندگی و پوشاک •

مسنوجات شیرازفرقان شیمی •آریاگاسگور پارس •امیران تولید یاران وطن •خاورمیانهبهینه نیروی •

برکه شهرضا•نفیس نخ•کشت و صنعت خزل•تولید برق ماهتاب کاسپین•رنگین کمان انرژی سناباد•صنایع تجاری پارال منسوجات •طراحی مهندسی کمپرسور نفت اسیا•بازرگانی هدف کرمانشاه•مهندسی توسعه و تولید صنعت انرژی برق خاورمیانه•تولید ایستگاهی نیرو واحد•تولید ایستگاه نیرو خاصه•تولیدایستگاهی نیرو ویژه•کاواش پیام پاسارگاد•پرورخدمات کشاورزی خوشه •و توسعه ایستگاهی نیرو پارسهتولید •

راه های ارتباطیجهت سفارش آگهی

و ارسال مطالب انتقادات و پیشنهادات

CHP در خبرنامه و اطالع از تعرفه آگهی ها

با شماره تلفن های :09120689575 ) شیر محمدی(

093 09368957) سهرابی( تماس و یا به شماره 09365875640

تلگرام نمایید

2

خبرنامه انجمن تولید کنندگان ترکیبی نیرو )حرارتی و برودتی( IRAN CHP Newsسال اول - شماره اول بهار 1397

یوسف مرادلو ریئس هیئت مدیره انجمن تولید کنندگان پراکنده برق

کلید حل مشکالت، تعامل بخش دولتی و خصوصی هدف از تشکیل این انجمن چه بود و چه هدف هایی دنبال میشد و آیا انجمن به این اهداف

رسیده اید ؟ به توجه با سازان خالص صنعتی گروه که زمانی مصرف باالی برق و مشکالت موجود در برق مصرفی تصمیم گرفت برق مورد نیاز مجموعه را تامین نماید مقدمات تاسیس این نیروگاه فراهم شد و االن گروه ما بزرگترین نیروگاه در شهرک صنعتی روی زنجان با تولید 25 مگاوات برق را در اختیاردارد و از آنجایی که این صنعت یک صنعت نوپا بود خیلی از مسائل و مشکالت آن زمان به این شکل قابل تحلیل نبود و ما برای حداقل مایحتاج نیروگاه خودمان که مثالً روغن باشد با مشکالت زیادی مواجه بودیم حتی به طوری که به خاطر این مشکل نیروگاه به مدت چند ماه از مدار خارج شد ، البته مشکالت از این دست بسیار وجود داشت که در این مقال نمیگنجد .. ولی این مشکالت به طوری بود ما کم کم فکر میکردیم که دارای مشکل مدیریتی هستیم و این مشکالت ناشی از امر مدیریتی خود ماست ولی در ادامه با توجه به مسئولیت بنده در انجمن صنایع و معادن سرب و روی ایران و به تبع آن ارتباط با مدیران بخش خصوصی و دولتی در سطح وزارت متوجه شدیم که این مشکالت رو سایر همکاران هم دارند و به نوعی یک درد مشترک می باشد بنابراین با توجه به تجربه موفق انجمن سرب و روی ایران در حل مشکالت صنعت سرب و روی ، تصمیم بر این شد که به کمک چند نفر از دوستان زمینه را برای تولد این انجمن با هدف حل مشکالت و ساماندهی و ارتقاء فنی و تکنولوژیک فراهم نمائیم که البته تا حد زیادی به اهداف مورد نظر دست پیدا کرده ایم ولی کافی نیست و دوستان باید مشارکت بیشتری داشته باشند الزم به ذکراست این انجمن حدوداً تعداد 60 نفر اعضاء دارد که امیدوار هستیم سایر دوستان نیز به ما ملحق شوند تا از منافع این انجمن منتفع گردند. چرا که ما بعنوان اعضای یک صنف ، یک درد مشترک داریم و باید بتوانیم یک آدرس درست و خوانا به دوستان دولتیمان ارائه نماییم تا آنها بهتر بتوانند تصمیم بگیرند و در اصطالح گمراه نشوند و تصمیات غلط را بر این صنعت بار نکنند بنابراین خواسته اینجانب و هیئت مدیره محترم این است که اگر دوستان مطالبه ای را از دولت دارند این را با انجمن در جریان بگذارند و از کانل انجمن پیگیری گردد ضمن اینکه درهای انجمن

همیشه برای این دوستان باز است. در چند سالی که از عمر این نیرو گاه ها و فعالیت آنها میگذرد شاهد اخبار مکرری مبنی بر قطعی برق پرداخت در نیرو وزارت تعهد و عدم گاز تولیدی به این واحد ها بوده ایم و واکنش انجمن

در این مورد چه بوده است؟قطعاً این مشکالت ربطی به عملکرد بخش خصوصی ندارد قبالً طبق قرارداد نیروگاه ها پول گاز مصرفی رو راساً به شرکت گاز پرداخت میکردند ولی متاسفانه بعداً طبق ابالغیه وزارت نیرو قرار شد این مبلغ از محل مطالبات نیروگاه ها توسط خود وزارت نیرو با شرکت نفت تهاتر گردد که متاسفانه این تعهد از طرف وزارت نیرو اجرا نشد و به تبع آن وزارت نفت نیز چون زورش به بخش خصوصی میچربید ، فلکه گاز نیرو گاه ها را قطع نمود که در سالهای 94 تا 95 بیشترین زیان را به این حوزه وارد نمود و تا به امروز نیز به صورت موردی

این موضوع هنوز ادامه دارد و انجمن در این مورد عالوه بر مطرح کردن این موضوع در شورای گفتگو و معاونین و وزرای مربوطه موضوع را به معاون حقوقی رئیس جمهور و معاون قوه قضاییه احاله داد و طبق جلسه ای که با حضور این عزیزان و معاونین محترم وزارت نفت و نیرو داشتیم مشکالت تا حد زیادی مرتفع شده ولی کماکان یکسری از مشکالت همچنان پا برجاست که امیدوار هستیم با توجه به تعامل مسئوالن عزیز در وزارت نیرو و نفت این مشکل برای همیشه حل گردد.

ریشه اینگونه تصمیمات غیر کارشناسی را در کجا می بینید و کلید حل این نوع مشکالت چیست ؟ به نظر بنده یک بخش از ریشه این مشکالت بر میگردد به کم لطفی دوستان دولتی و تصمیم گیری هایی که بدون حضور بخش خصوصی پشت در های بسته صورت میپذیرد که بخش خصوصی فقط مجری این تصمیمات میباشد که گاهاً این تصمیمات اثرات مخرب و جبران ناپذیری را بر فکر ، سرمایه و انگیزه صنعتگران میگذارد که به ناچار ما باید ضمن صرف انرژی زیاد بعد از چند ماه و حتی چند سال دوندگی و انجام جلسات مکرر باید به آنها ثابت کنیم که این تصمیم از هیچ نظر به نفع دولت ، ملت و صنعت نیست که کاهاً حتی بهای این تصمیمات به بهای مرگ یک صنعت نیز می انجامد بخش دوم این تصمیمات بر میگردد به ضعف آگاهی

مدیران رده باال و میانی در اخذ تصمیمات کارشناسی است که این هم به نظر بنده با شرکت این مدیران در جلسات سمینارها و همایش ها و شنیدن نظرات بخش خصوصی قابل حل است به صورت کلی ما به این امر اعتقاد داریم که کلید حل این مشکالت تعامل بین بخش دولتی و خصوصی و رسیدن به یک تفاهم و

درک مشترک می باشد .در جنابعالی کوچک مقیاس نیروگاه نقش صنعت سرب و روی از جهت افزایش بهره وری

و اشتغال زایی ، و سایر مسائل بفرمائید.ببینید صنعت سرب و روی جزو صنایعی است که بیشترین مصرف برق را دارد و شاید از جهاتی هم رشد زیر ساخت های برقی در استان زنجان را به نوعی مرهون این صنعت بدانیم چرا که مصرف کنندگان مگاواتی دارد و این افزایش تقاضا سبب بوجود آمدن زیر ساخت قوی برای صنعت برق شده است ولی با این همه اوصاف با توجه به حساسیت صنعت ما به برق مصرفی مشکالتی از قبیل نوسانات در برق کارخانه خسارت زیادی را به ما متحمل میکرد ولی بعد از راه اندازی نیروگاه این مشکالت مرتفع شده توانسته ایم ضمن برطرف کردن برق مورد نیاز کارخانه مازاد آن را که در حدود 6 مگا وات می باشد به شبکه توزیع برق منقل نمائیم از بایت افزایش بهره وری با

خرید یک بویلر جدید سعی داریم حرارت خروجی از موتور را که هم محیط زیست را آلوده میکند و هم به نوعی انرژی قابل مهار است بتوانیم مجدداً از آن برق تولید نمائیم در مورد اشتغالزایی و بازگشت سرمایه این صنعت به نسبت سرمایه ای که در آن هزینه می شود اشتغال زایی زیادی ندارد در مجموع در نیروگاه 25 مگاواتی ما حدود 20 نفر مشغول بکار می باشد ، در مورد بازگشت سرمایه که بیشتر توسط دوستان دولتی مدت دو سال ذکر میگردد عمالً در شرایط حاد امروزی با توجه به وجود مشکالت فراوان این اتفاق نمی افتد و حتی شاید به این مدت حتی به چهار

سال نیز میرسد.با توجه به برنامه دولت برای تولید 5000 مگاوات برق توسط نیرو گاه های پراکنده تا پایان برنامه ششم چرا عمالً 10 درصد از آن محقق شده آیا موردی یا و نکرده استقبال خصوصی بخش

دیگر داشته ؟ ببینید االن در کشور های پیشرفته از جمله آلمان دی جی ها یکی از گزینه های مهم در تامین برق صنایع می باشند دولت در این کشور ها زیر ساخت را برای ورود بخش خصوصی فراهم نموده و خودش فقط امور نظارتی را انجام می دهد و بخش خصوص با دو فاکتور مهم قیمت و کیفیت به رقابت می پردازد ولی متاسفانه در کشور ما این فرصت برای بخش خصوصی وجود ندارد تا بتواند عرضه اندام نماید و بعد از گذشت 40 سال می بینیم که انحصار تولید برق هنوز نشکسته و وزارت نیروعلی الرغم بهره وری بسیار پایین و تلفات زیاد نیرو گاه های بزرک سیکل ساده و ترکیبی حاضر نیست سهم این نیروگاه ها را از تولید برق کم کند چرا که بودجه آنها از طرف دولت پرداخته میشود و به نوعی دغدغه افزایش راندمان ندارند! که نتیجه این سیاست یک وزارتخانه با کلی بدهی و مشکل و بهره وری پائین می باشد ، پس قطعاً راه برای بخش خصوصی در این سالها هموار نبوده تا بتواند سرمایه گذاری نماید چرا که سرمایه جایی دارد کار سرو ریال و عدد با همیشه گذار که منافع اقتصادی توجیه پذیر باشد قطعاً بخش خصوصی در آنجا حضور پیدا میکند وقتی یک نیرو گاه نمیتواند مطالباتش را سر موقع دریافت کند چه

انتظاری برای سرمایه گذاری وجود دارد .و در پایان دورنمای این صنعت را چگونه ارزیابی می نمایید و چه برنامه و پیشنهادی برای ارتقای هرچه

بیشتر این صنعت در نظر گرفته شده است ؟به نظر بنده مشکالت این صنعت در طوالنی مدت قابل حل می باشد و با توجه به شرایط کم آبی کشور و نیاز به افزایش بهره وری در بدنه وزارت نیرو قطعاً در آینده دوستان دولتی خودشان از این صنعت بیشتر استقبال خواهند کرد در رابطه با سئوال آخر شرکت حداکثری اعضاء انجمن در جلسات و هم عرض آن برگزاری نمایشگاه ها ، سمینار ها و همایش ها یکی از موثرترین ابزار هایی است که میتواند به این صنعت کمک نمایدتا جایگاه واقعی خود را در کشور پیدا نماید بنده از تمام عالقمندان به این حوزه دعوت میکنم ما را از انتقاد ها و نقطه نظراتشان بی بهره نسازند و اگر فکر جدید و ایده تازه ای دارند به ما ارائه نمایند ضمن اینکه درهای انجمن همیشه بر روی این

عزیزان باز خواهد بود .

اهمیت انرژي و منابع مختلف تهیه آن، در حال حاضر جزء رویکردهاي اصلي دولت ها قرار دارد. به عبارت بهتر، از مسائل مهم هر کشور در جهت توسعه اقتصادي و اجتماعي بررسي، اصالح و استفاده بهینه از منابع

موجود انرژي در آن کشور است. امروزه بحران هاي اقتصادي و مسائلي نظیر محدودیت ذخایر فسیلي، نگرانیهاي زیست محیطي، ازدیاد جمعیت، رشد اقتصادي، فکر اندیشمندان را در یافتن راهکارهاي مناسب در حل معظالت انرژي در جهان به خود مشغول داشته اند.دوربودن نقاط تولید برق از مصرف منجر به افزایش تلفات برق مي گردد ، لذا یکي از راه حل هاي مصرف بهینه و کاهش تلفات برق نزدیک نمودن نقاط تولید برق به مصرف به منظور تأمین برق پایدارتر مشترکین، کاهش خاموشي و تلفات، افزایش راندمان ، کاهش نوسانات برق و بهره وري باالتر اقتصادي و حفاظت از محیط زیست مي باشد که الزمه اینکار فعال شدن مشارکت بخش خصوصي در سرمایه گذاري جهت احداث نیروگاه هاي پراکنده با هدف توجیه اقتصادي توسعه صنعت برق کشور

خواهد بود. از اینرو با توجه به استقبال بخش خصوصی و تکیه بر وعده های حمایتی دولت در کشور در سال 1394 انجمنی تحت عنوان انجمن تولید کنندگان ترکیبی نیرو ) حرارتی و برودتی ( با همت فعاالن این حوزه در اتاق بازرگانی صنایع معادن تهران در جهت حل مشکالت و ساماندهی وارتقاء فنی و تکنولوژیک این

صنعت به ثبت رسید . مهندس یوسف مرادلو رئیس هیئت مدیره انجمن تولید پراکنده برق و یکی از پیشگامان تاسیس نیرو گاه های تولید برق در صنعت سرب و روی کشور می باشد ایشان که پیشتر ریاست انجمن صنایع و معادن سرب و روی کشور که بعنوان یکی از انجمن های بزرگ و فعال در حوزه صنعت و معدن را به یدک میکشند

ما را در این گفتگو همراهی میکنند.

3

خبرنامه انجمن تولید کنندگان ترکیبی نیرو )حرارتی و برودتی( IRAN CHP Newsسال اول - شماره اول بهار 1397

معرفی مولدهای مقیاس کوچک

نیاز به انرژی الکتریکی در جامعه کنونی با توجه به انواع مصارف )خانگی، تجاری، صنعتی و کشاورزی( نیازی روزافزون می باشد که این نیاز دارای رشدی سالیانه حدود 7درصد بطور متوسط در کشور می باشد. در چرخه انرژی الکتریکی سه بخش اساسی فعالیت می

نمایند که عبارتند از:1- بخش تولید که وظیفه تولید انرژی را بر عهده دارد که نیروگاههای

برق را شامل می گردد 2-بخش انتقال و فوق توزیع که وظیفه انتقال انرژی از مراکز تولید

)نیروگاهها( به مراکز مصرف ) شبکه توزیع( را بر عهده دارد.3-بخش توزیع که وظیفه پخش انرژی به انواع مصارف بخصوص انرژی تامین دارد. جهت عهده بر را و کشاورزی تجاری خانگی، نقاط مصرف می بایست انرژی الکتریکی در نیروگاهها تولید و توسط خطوط انتقال و فوق توزیع و در نهایت توزیع به نقاط مصرف رسانده شود. اما اگر جهت تامین بخشی از بار شبکه بتوانیم انرژی الکتریکی را در محل مصرف تولید کنیم، می توانیم صرفه جویی قابل توجهی

را در بخش تولید، انتقال و فوق توزیع شاهد باشیم.تولید پراکنده

تولید پراکنده طبق تعریف عبارت است از تولید برق در محل مصرف یا در نزدیکی آن با استفاده از سیستمهای تولید برق نسبتاً کوچک که ظرفیت آنها معموالً کمتر از 25 مگاوات می باشد و به شبکه توزیع متصل میشوند. سابقه استفاده از تولید پراکنده به بعد از دهه 70 برمیگردد .عوامل مختلفی دست به دست هم دادند و باعث بوجود آمدن مبحثی بنام »تولید پراکنده« شدند. مهمترین عواملی که سبب شد در این چند دهه توجه ویژه ای به تولید پراکنده شود را می توان

به صورت زیر خالصه نمود.- نیاز به تجدید ساختار در صنعت برق

- کیفیت برق و مسائل قابلیت اطمینان - رشد اقتصاد جهانی وجمعیت

- رشد سریع تکنولوژی و ظهور فناوریهای با راندمان باال- آلودگی هوا و محیط زیست ناشی از سوزاندن سوختهای فسیلی در تکنولوژیهایی که هم راندمان پایین داشتند و هم آلودگی زیادی

تولید می کردند. - لزوم صرفه جویی در مصرف انرژی با توجه به رو به زوال بودن

منابع سوخت فسیلیاز سوی دیگر تولید پراکنده مزایای بالقوه ای دارد که از آن

جمله می توان به موارد زیر اشاره نمود:- کاهش نیاز به افزایش ظرفیت برق شبکه- احداث و بهره برداری بسیار آسان و سریع

- تولید برق با کیفیت باال و امکان استفاده از گرمای حاصله به صورت )CHP( همزمان

- صرفه جویی زیاد در مصرف انرژی- کاهش تلفات و آزادسازی ظرفیت خطوط انتقال انرژی

- بهبود پروفیل ولتاژ- پیک سایی

- امکان استفاده از منابع انرژی اولیه متنوع مانند بیوگاز، گاز طبیعی و ...

- صرفه جویی اقتصادی برای مصرف کننده نهایی- افزایش امنیت تامین انرژی برای مصرف کننده نهایی خصوصا

درصنایع- انتشار آالینده های زیست محیطی پایین

همچنین امروزه تعداد شهرک های صنعتی در حومه شهرها قابل توجه شده است . بیشتر این شهرک ها بین 50 تا 200 هکتار وسعت دارند و صنایع سبک و نیمه سنگین در آنها احداث شده و یا در حال احداث است . برق درخواستی این شهرک ها بسته به وسعت و حجم صنایع احداث شده و یا در حال احداث در آنها 7 یا 8 مگاوات تا چند

ده مگاوات و در موارد معدود تا چند صد مگاوات برآورد می گردد .دراکثر موارد نیاز این شهرک ها به توان الکتریکی در حدود 10 تا

25 مگاوات است و از آنجا که صنایع بنا به ضرورت ، خواهان داشتن دسترسی پیوسته به برق مطمئن و دارای شاخص های قابل قبول می باشند وزارت نیرو برای برقرسانی به این صنایع و برای ارائه برق با قابلیت اطمینان باال به آنها برای هر کدام از شهرک های صنعتی با مصرف برق بیش از 7 مگاوات احداث یک پست تبدیل ولتاژ 63/20 کیلوولت و یا 132/20 کیلوولت دارای دو ترانسفورماتور 15 مگاوات آمپر )که در صورت خارج شدن هر کدام از ترانسفورمرها ، دیگری بتواند به تنهایی برق مورد نیاز را در کوتاه مدت تامین نماید( را ضروری می داند . هزینه احداث این چنین پستی که باید از دو بی خط )یک بی خط ورودی و یک بی خط خروجی( ، باس کوپلر و دو ترانسفورمر قدرت و تعدادی فیدر خروجی 20 کیلوولت )حداقل 6 فیدر( تشکیل شده باشد ، بعهده شهرک صنعتی مربوطه است . امروزه یک پست 63/20 کیلوولت با تجهیزات اشاره شده بالغ بر حدود سی میلیارد ریال و یک پست 132/20 کیلوولت حدود چهل میلیارد ریال هزینه می برد . از طرف دیگر در راستای سیاستهای کلی اصل 44 قانون اساسی و مبانی قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور و با توجه به عدم تعادل عرضه و تقاضای برق به ویژه در اوقات اوج بار و نیز محدودیتهای موجود در زمینه پوشش نیروگاهها جهت احداث در دولتی بخش گذاری سرمایه ابتدای مهر ماه سال 1384 مقرر از ، تقاضا بین عرضه و شکاف گردید که در خواستهای تامین برق با قدرت 25 مگاوات به سمت نیروگاههای خصوصی سوق داده شود. با توجه به شرایط بحرانی سال جاری احتمال اینکه این آزاد سازی به در خواست های پایین تر

تسری یابد، وجود دارد.بعالوه گاز طبیعی که یکی از پاک ترین سوخت های موجود در جهان است، و در کشور ما به وفور موجود می باشد. گاز طبیعی با همت وزارت نفت به اقصی نقاط مملکت بخصوص به شهرک های صنعتی لوله کشی شده و بنابراین می توان در اکثریت قریب به اتفاق موارد از این سرمایه گذاری انجام شده ، استفاده بهینه و دو منظوره نمود و عالوه بر تامین سوخت این شهرک ها برای تولید برق نیز از آن بهره جست. راندمان باالی موتورهای گازسوزی که با تکنولوژی امروزه ساخته می شود و عدم ایجاد آلودگی زیست محیطی، از جمله دالیل محکمی هستند که تولید محلی برق را با استفاده از گاز طبیعی

تشویق می کنند . این شهرک ها می توانند بیشتر از میزان مصرف خود نیز برق تولید نموده و در ساعات اوج مصرف که قیمت برق گرانتر است تولید

مازاد بر مصرف خود را در سطح 20 کیلوولت و از طریق خطوط 20 کیلوولت بدون نیاز به احداث پست تبدیل ولتاژ به شبکه تزریق

نمایند و در واقع این تولید مازاد را به وزارت نیرو بفروشند . احداث واحدهای تولید پراکنده، ضمن کاهش تلفات شبکه و بهبود پروفایل ولتاژ و پایداری سیستم، بنحو قابل توجهی هزینه تمام شده احداث نیروگاه محلی توسط شهرک را به لحاظ صرفه جویی در عدم احداث یک پست تبدیل ولتاژ و درآمد حاصل از فروش برق به وزارت نیرو جبران خواهد نمود . اکثر سازندگان باتجربه و مشهور موتورهای دیزل گازوئیل سوز در سالهای اخیر به ساخت موتورهای گازسوز رو آورده اند . می توان حداقل بیست سازنده معروف اروپایی ، امریکایی و ژاپنی فعال در این زمینه را نام برد . تعداد قابل توجه سازندگان این موتورها و رقابت بوجود آمده بین آنها منجر به حصول شاخصه های فنی جالب در طراحی و ساخت موتورهای گازسوز شده است. از آن جمله می توان به راندمان باال ، عمر طوالنی ، پایین بودن آالینده های زیست محیطی ، پشتیبانی و خدمات پس از فروش خوب و هزینه پایین تعمیر و نگهداری و قطعات یدکی اشاره کرد به طوری که این موتورها را حتی در مقایسه با توربین های گازی برتری بخشیده و تنوع سازندگان، قدرت انتخاب خوبی در میان آنها ایجاد نموده است . دراین پروژه از موتورهای رفت و برگشتی گازسوز جهت تامین برق

استفاده خواهد شد.انواع مولدهای گازسوز

مولدهای گاز سوزی که در سیستمهای تولید پراکنده و CHP مورد استفاده قرار می گیرند، عبارتند از:

• میکرو توربینها• توربینهای گازی

• موتورهای رفت و برگشتی گاز طبیعی سوزتازگی به و می شوند تولید پایین ظرفیتهای در میکروتوربینها شرکتهای معدودی از جمله Capston امریکا و Elliot اقدام به تولید آن نموده اند. این سیستمها اگرچه راندمان باالتری دارند اما

نسبت به موتورهای رفت و برگشتی هزینه بیشتری دارند. می شوند تولید باال ظرفیتهای در معموالً نیز گازی توربینهای و تکنولوژی آن در اختیار چند شرکت معروف از جمله زیمنس، آلستوم، رولزرویز و ... است و دقیقاً مشابه سیستمهای توربین گازی نیروگاهی است. این سیستمها نیز هزینه سرمایه گذاری اولیه باالیی دارند ولی نسبت به موتورهای رفت و برگشتی راندمان باالتری دارند. موتورهای رفت و برگشتی گاز سوز از جمله قدیمی ترین سیستمهای

تولید قدرت محسوب می شوند که در تمامی بخشهای صنعتی کاربرد وسیعی یافته اند. این سیستمها مقرون به صرفه ترین سیستمهای تولید برق می باشند که در ظرفیتهای مختلف از چند کیلووات تا

چند مگاوات ساخته می شوند.موتورهای رفت و برگشتی

برگشتی می گذرد و ابداع موتورهای رفت از از یکصد سال بیش و این فناوری از اولین فناوریهای تولید پراکنده به حساب می آید. نیروی محرکه این موتورها از سوختهای فسیلی است. موتورهای بر عموماً و بوده داخلی احتراق موتورهای جزء برگشتی و رفت اتو )اشتعال جرقه ای( و دیزل )اشتعال تراکمی( اساس سیکلهای های بخش تمام در تقریباً توانسته اند موتورها این می کنند. کار اقتصادی مقبولیت وسیعی پیدا کنند. گستره بکارگیری این موتورها از واحدهای کوچک )برای تامین قدرت مورد نیاز ابزارهای دستی( تا نیروگاه های برق بار پایه 60 مگاواتی تغییر می کند. امروزه به خاطر مسایل زیست محیطی از واحدهای دیزلی در تولید برق پایه کمتر استفاده شده و بیشتر در تولید توان پیک بکار می رود. موتورهای برای کارهای حمل و نقل استفاده می شوند، ولی کوچکتر عمدتاً می توانند با اندکی تغییر شکل و اصالح به مولدهای برق تبدیل شوند. موتورهای بزرگتر بطور کلی برای تولید برق، محرکه های مکانیکی یا نیروی پیشران کشتیها بکار می روند. موتورهای رفت و برگشتی و تعمیر هزینه و ملزومات ولی دارند هزینه سرمایه گذاری کمی نگهداری )O&M( آنها باال است. از دیگر قابلیتهای این سیستمها دوگانه سوز بودن آنها می باشد، بطوری که می توانند هم با سوخت دیزل و هم با گاز طبیعی کار کنند و در عین حال راندمان مطلوبی

نیز داشته باشند.مکانیزم

تقریباً تمام موتورهایی که به منظور تولید برق بکار میروند، چهار زمانه بوده و در چهار مرحله )مکش، تراکم، احتراق و تخلیه( کار میکنند. در ابتدا سوخت و هوا با نسبت معین با هم مخلوط شده و سپس از طریق منیفولد ورودی به محفظه احتراق هدایت میشود. در برخی از موتورها برای افزایش قدرت خروجی از توربوشارژر یا سوپرشارژر استفاده میشود. در توربوشارژر )یا سوپرشارژر( هوا پیش از اختالط با سوخت متراکم شده و آنگاه با سوخت مخلوط میشود. مخلوط سوخت و هوا در محفظه احتراق با باال آمدن پیستون متراکم می شود. در موتورهای دیزلی سوخت و هوا به طور جداگانه وارد محفظه احتراق میشوند. به این صورت که ابتدا هوای متراکم خروجی از توربو یا سوپرشارژر وارد محفظه احتراق میشود. در محفظه احتراق پیستون با حرکت به سمت نقطه مرگ باال، هوا را متراکمتر میکند. با تراکم هوا دمای آن باال رفته و در این لحظه سوخت به داخل محفظه احتراق به صورت اتمیزه شده, تزریق میگردد. دمای هوای متراکم به قدری است که به محض تزریق سوخت عمل احتراق صورت میگیرد. عمل احتراق در موتورهای دارای اشتعال جرقه ای قدری متفاوت است. در این موتورها پس از متراکم شدن مخلوط سوخت و هوا در محفظه احتراق، احتراق با جرقه شمع انجام میگیرد. به هر حال بعد از عمل احتراق، قدرت تولید شده در نتیجه آزاد شدن انرژی شیمیایی سوخت، باعث عقب راندن پیستون به سمت نقطه مرگ پایین میشود. حرکت پیستون به سمت پایین باعث چرخش میل لنگ و تولید قدرت دورانی میشود. بدین ترتیب می توان از قدرت تولید شده توسط موتور با استفاده از یک ژنراتور برق، الکتریسیته تولید نمود. گازهای داغ حاصل از احتراق با باال آمدن مجدد پیستون از طریق دریچه خروجی به بیرون هدایت میشوند و بدین ترتیب سیکل کامل میشود. در شکل 3-1 شماتیک یک مولد برق با موتور رفت و برگشتی اشتعال جرقه ای نشان داده شده است. موتورهای رفت و برگشتی با کمی تغییر شکل و اصالح می توانند از چند نوع سوخت استفاده کنند. امروزه به خاطر مشکالت زیست محیطی که اینگونه موتورها دارند، از پیکربندیهای دوگانه سوز استفاده می شود.

در اینگونه موتورها سوخت اول گاز طبیعی است.

4

خبرنامه انجمن تولید کنندگان ترکیبی نیرو )حرارتی و برودتی( IRAN CHP Newsسال اول - شماره اول بهار 1397

حمید چیت چیان وزیر نیرو در دولت یازدهم:

حرف های نگفته و اعترافات دیرهنگام وزیر سابق نیرو از بحران اقتصاد برققیمت آب و برق

و درآمد ها عدم تعادل موضوع که است طوالنی زمان مدت بزرگ ترین و پرچالش ترین به برق و آب صنعت هزینه های چراکه است؛ شده تبدیل نیرو وزارت فعالیت های تهدید هزینه های تامین آب و برق بسیار بیش از درآمد های حاصل از فروش این دو کاالی حیاتی است. در سال 1395 در صنعت برق کشور ما، هزینه تامین هر کیلووات ساعت برق بدون احتساب قیمت سوخت مصرف نیروگاه ها، حداقل حدود 110 تومان بوده است. نیروگاه های حرارتی در ایران معموال از سه سوخت گاز طبیعی، مازوت و گازوئیل برای تولید برق استفاده می کنند. اگر قیمت گاز طبیعی را برابر هزینه فرصت صادرات آن فرض کنیم، هزینه سوخت هر کیلووات ساعت برق حدود 200 تومان خواهد شد و اگر قیمت هر لیتر سوخت مایع به ویژه گازوئیل را 37 سنت دالر )یعنی هر بشکه 60 دالر( محاسبه کنیم این هزینه 370 تومان می شود. پس جمعا هزینه کامل تامین هر کیلووات ساعت برق )بدون احتساب هزینه های زیست محیطی( رقمی

بین 310 تا 480 تومان بوده است.این هزینه، هزینه واقعی تامین برق است که کشور و اقتصاد ملی ما آن را تحمل می کند، چه قیمت فروش این میزان باشد یا نباشد و چه مصرف کنندگان این مبلغ را بپردازند یا نپردازند. لکن مطابق مقررات مصوب، در سال 1395 نیروگاه ها – چه دولتی و چه خصوصی – به ازای هر مترمکعب گاز یا یک لیتر سوخت مایع فقط یک تومان پرداخت می کردند. نیروگاه های حرارتی کشور در سال 1395 مجموعا 58 میلیارد مترمکعب گاز طبیعی و 10 میلیارد لیتر گازوئیل مصرف کرده اند. ارزش این مقدار سوخت بیش از 15 میلیارد دالر در سال است. متاسفانه رقمی به این بزرگی در حساب و کتاب های کشور گم است. این سرمایه بزرگ توسط کسی میل نمی شود، اما تا دلتان بخواهد حیف می شود. اگر کشور ما بتواند تولید و مصرف برق را منطقی نیروگاه ها از محل صرفه جویی در مصرف سوخت کند، فقط می توان سرمایه و منابع عظیمی برای توسعه فراهم کرد. از آنجا که ارقام واقعی در حساب های مالی بنگاه ها و در تعامالت مالی بین بنگاه های عرضه کننده – از شرکت گاز و شرکت پاالیش و پخش فرآورده های نفتی گرفته تا نیروگاه ها و بازار برق و بورس انرژی و شرکت های برق منطقه ای و شرکت های توزیع برق – و نهایتا مصرف کنندگان برق هیچ ثبت و ضبط نمی شود، غالبا به هدر می رود و هیچ کس هم متوجه هدرروی این منابع عظیم

مالی نیست.* مصرف برق کشور در هر سال به طور متوسط بین 5 تا 7 درصد در حال افزایش است. برای تامین این برق راهی به جز مدیریت مصرف و به طور همزمان، احداث نیروگاه ها و شبکه های جدید انتقال و توزیع برق نیست. هزینه احداث هزار مگاوات نیروگاه جدید و تاسیسات موردنیاز انتقال و توزیع بیش از 4 هزار میلیارد تومان است؛ بنابراین در هر سال باید حدود 16 تا 20 هزار میلیارد تومان سرمایه گذاری جدید در کشور صورت امکانی نه برق، صنعت مستمر زیان که است بدیهی گیرد. گذاشت خواهد باقی دولتی شرکت های سرمایه گذاری برای چنین برای انگیزه و مالی منابع شرکت های خصوصی نه و سرمایه گذاری هایی خواهند داشت. با عدم تامین برق موردنیاز، نتیجه ای جز پس رفت برق صنایع قطع خواهد شد که ابتدا اقتصاد و بیکاری بیشتر نخواهد داشت و به دنبال آن امکان تامین برق منازل و ساختمان ها هم از بین خواهد رفت که باز دود آن

به چشم مردم می رود.اگر بخواهیم بدانیم قیمت برق در دنیا چقدر است، کافی است »2016 World Energy Outlook« به نمودار هایی که ازنقل شده است، نگاهی بیندازیم. نمودار نشان می دهد که در کشور های چین، ژاپن، آمریکا و اتحادیه اروپا، در سال 2015

قیمت برق صنعتی بین 6/ 5 تا 16 سنت دالر و در مصارف خانگی بین 12 و 24 سنت بوده است. اگر قیمت هر دالر را 4800 تومان1 بگیریم کمترین قیمت 312 و بیشترین قیمت 1152 تومان بوده است. اگر از قیمت های برق در اروپا و آمریکا و چین و ژاپن بگذریم، بد نیست نگاهی هم به دور و بر خود بیندازیم. قیمت برق در ارمنستان 10 سنت )480 تومان(، در افغانستان 4 افغانی )یعنی حدود 288 تومان(، در ترکیه 7 سنت یورو )حدود 400 تومان( و در امارات 0/ 27 درهم )378 تومان(

به ازای هر کیلو وات ساعت است.مالحظه می کنید که این رقم ها با قیمت 66 تومان ایران فاصله چندین برابر دارند. اما در کشور ما تا صحبت از قیمت آب و برق می شود عده ای اعتراض می کنند که مگر درآمد های ما ایرانیان

مثل اروپاست که با آنجا مقایسه می کنید؟ چرا مردم انرژی را تلف می کنند؟

دلیل اصلی این است که قیمت انرژی به قدری پایین و کم است که کسی را وادار به صرفه جویی و اصالح نحوه مصرف انرژی انرژی خانوار ها نهایی به سال مصرف اروپا سال نمی کند. در کاهش می یابد، بر عکس در ایران افزوده می شود. نه فقط در اروپا و کشور های صنعتی، همچنین در سایر کشورها، هزینه باالی انرژی و آب، مصرف کنندگان را وادار می کند، به دنبال تجهیزات کم مصرف، ساختمان های کم مصرف و روش های صرفه جویانه مصرف کنندگان، عمومی تمایل و گرایش این و بروند و خودرو ها روشنایی، وسایل خانگی، لوازم تولیدکنندگان سازندگان ساختمان ها را مجبور می کند با نوآوری های بیشتر به دنبال کارآیی و راندمان و کیفیت باالتر محصوالت خود باشند. در حالی که در کشور ما تولیدکنندگان محصوالت با کیفیت مصرف کننده چراکه هستند. پشیمان خود روش از باالتر، به اهمیتی و است مصرفی لوازم پایین تر قیمت به دنبال

هزینه های آب و برق و انرژی نمی دهد.این روند افزایش مصرف انرژی در ایران، تا آنجا ادامه خواهد یافت که در آینده ای نزدیک، به ناچار همه نفت و گاز تولیدشده در ایران، در داخل کشور مصرف خواهد شد و گاز و نفت و برق مازادی نخواهد ماند که به خارج از کشور صادر شود و درآمد آن در تامین نیاز های توسعه ای و ضروری کشور مصرف شود. به این ترتیب ایران برای همیشه از گروه صادرکنندگان انرژی خارج و در آینده ای نه چندان دور به یک کشور واردکننده انرژی تبدیل خواهد شد. اینجانب جدا معتقدم که حتی قبل از وقوع این وضعیت، به دلیل محدودیت منابع مالی شرکت های عرضه کننده یا تصفیه و انرژی تبدیل به قادر این شرکت ها انرژی و آب، انتقال و توزیع حامل های انرژی و آب نخواهند بود و در آینده ای نزدیک، کشور با مشکالت بسیار حادی در زمینه تامین و عرضه آب و برق مواجه خواهد شد. در آن زمان حتی به فرض امکان

تامین منابع مالی مکفی، حداقل چند سال زمان نیاز خواهد بود تا کشور بتواند به شرایط فعلی بازگردد. در اینجا این سوال مهم مطرح خواهد شد که چرا کشور ما به این وضعیت دچار شده است و چه باید کرد؟ برای روشن تر شدن موضوع الزم است اشاره ای به تاریخچه مساله و اقداماتی که در دوره دولت یازدهم

انجام شد داشته باشم تا به پیشنهاد ها برسم.چه باید کرد؟

حال که با سابقه موضوع تا حدی آشنا شدیم، به پاسخ سوال اصلی می رسیم که برای حل مشکل اقتصاد صنعت آب و برق

چه باید کرد؟در پاسخ این پرسش اساسی چند هدف باید همزمان مد نظر

قرار گیرد:1 - اکنون شرایط مالی و درآمد های دولت به نحوی است که امکان تامین هزینه های سرمایه گذاری و جاری صنعت آب و برق از محل بودجه های عمومی میسر نیست؛ بنابراین باید تمام هزینه های یاد شده از محل درآمد های صنعت آب و برق تامین

شود.2 - معموال هزینه های بنگاه های دولتی نسبت به خصوصی باالتر است. از طرف دیگر شکل گیری انحصار خصوصی – به ویژه در تامین کاال ها و خدمات عمومی - به مراتب خطرناک تر از انحصار دولتی است؛ بنابراین برای ارتقای کارآیی وکاهش هزینه های آب و برق باید سازو کار هایی پیش بینی شود که اوال فعالیت ها توسط شرکت های خصوصی انجام شود و ثانیا حداکثر رقابت

بین آن ها ایجاد شود.3 - قیمت های آب و برق باید به میزانی باشد که انگیزه اقتصادی جدی برای مدیریت مصرف در عموم بخش های مصرف کننده

ایجاد کند و شدت انرژی و مصرف آب کاهش یابد.پیشنهاد ها:

برای همه روشن است که ادامه پرداخت یارانه برای برق و آب برای همیشه، امکان پذیر نیست و کشور ناچار است دیر یازود به روش عقالنی همه دنیا یعنی فروش این خدمات به قیمت اقتصادی واقعی برگردد. دومین نکته این است که تجربه نشان سیاسی جناح های معموال قیمت ها، اصالح مواقع در داده نمی خواهند عواقب این اقدام را بپذیرند و نوعا تالش می کنند دامن خود را از مسوولیت این تصمیم و اقدام پاک کنند. سومین پیشنهاد این است که مجامع علمی کشور و استادان دانشگاه ها از طریق با وضوح و شفافیت، را این موضوع نظرات خود در شبکه های اجتماعی و رسانه هایی که در اختیار دارند به مردم را در قیمت ها اصالح برای مقبولیت الزم کار، این برسانند. جامعه ایجاد خواهد کرد و از بروز تنش های اجتماعی ناشی از افزایش قیمت ها خواهد کاست. پیشنهاد چهارم درخصوص نحوه پرداخت یارانه در دوره گذار است. در سال 95 و 96 همه

نیروگاه ها اعم از خصوصی و دولتی هر لیتر گازوئیل و مازوت و هر متر مکعب گاز طبیعی را به ترتیب به قیمت یک و سپس پنج تومان خریداری کرده اند. اگر یک نیروگاه هزار مگاواتی گازی که راندمانی حدود 35 درصد دارد، بخواهد بازده را به حدود 50 درصد برساند، باید نیروگاه گازی را به سیکل ترکیبی تبدیل کند یا به عبارت دیگر باید 500 مگاوات بخش بخار به نیروگاه اقدام حدود 350 خود اضافه کند. هزینه سرمایه گذاری این میلیون یورو خواهد بود. با احتساب قیمت 5 تومان برای هر متر مکعب گاز، مبلغ صرفه جویی ساالنه سوخت حاصل از این اقدام، برای نیروگاه کمتر از 855 هزار یورو خواهد شد، بنابراین دوره بازگشت سرمایه تبدیل این نیروگاه به سیکل ترکیبی، حدود 409 سال خواهد بود. آیا با این دوره بازگشت طوالنی، هیچ سرمایه گذار عاقلی حاضر به انجام چنین سرمایه گذاری خواهد بود؟ جواب این است که خیر، این کار بزرگ ترین بالهت و دنیا موسسات است؟ مگر در است. چرا چنین و حماقت بنگاه های تولید برق این کار – یعنی تبدیل نیروگاه گازی به سیکل ترکیبی- را انجام نمی دهند؟ آیا همه آن ها دیوانه اند؟ اقدامشان نه و دیوانه اند آن ها نه خیر، که است این جواب احمقانه است. این کار قطعا اقتصادی و به سود هم بنگاه و هم کشورشان است. این نظام غیر منطقی تعرفه های انرژی کشور ماست که این اقدام را برای مالک نیروگاه نیز غیر منطقی کرده است. در واقع این نظام غلط تعرفه انرژی، کاری کرده که هزینه تبدیل نیروگاه گازی به سیکل ترکیبی، بر دوش نیروگاه باشد و سود آن به بنگاه تولیدکننده گاز برسد، بنابراین نتیجه طبیعی آن، این است که هیچ نیروگاهی انگیزه اقتصادی برای افزایش راندمان نداشته باشد و کشور همچنان با سرعتی بیشتر از قبل و بی محابا و لجام گسیخته به سوی افزایش شدید مصرف انرژی و به هدر دادن منابع ملی و طبیعی خود حرکت کند. در حالی که اگر نیروگاه سوخت گاز را به قیمت واقعی خود – مثال 10 سنت یورو- خریداری کند، دوره بازگشت همان سرمایه گذاری به سه سال و نیم کاهش خواهد یافت. تعجب نکنید، رقم واقعی است. برای کسانی که دیرباور هستند یا تعجب می کنند که چگونه دوره بازگشت 409 ساله یکباره به 5/ 3 تقلیل می یابد، محاسبه ساده و سرانگشتی را بیان می کنم: در ایران معمول این است که نیروگاه سیکل ترکیبی در هر سال حدود 7 هزار ساعت کار کند. هر مگاوات برابر هزار کیلووات است. حال اگر ظرفیت بخش بخار نیروگاه سیکل ترکیبی 500 مگاوات باشد، تولید برق ساالنه این بخش نیروگاه تقریبا برابر 5/ 3 میلیارد کیلووات ساعت )حاصل ضرب سه رقم پیش گفته( خواهد بود. این میزان برق اگر توسط نیروگاه گازی تولید شود، یک میلیارد متر مکعب گاز طبیعی مصرف خواهد کرد. در حالی که بخش بخار نیروگاه سیکل ترکیبی برای تولید این میزان برق هیچ سوختی مصرف نمی کند و فقط از بازیافت حرارت بخش گازی صرفه جویی شده، میزان سوخت این ارزش می کند. استفاده با قیمت 5 تومان برابر 855 هزار یورو و با قیمت 10 سنت یورو، برابر 100 میلیون یورو خواهد شد. با یک محاسبه ساده مشخص خواهد شد که در حالت اول 409 سال برای بازگشت سرمایه اولیه 350 میلیون یورویی الزم است، در حالی که در حالت دوم 5/ 3 سال خواهد شد. عملیات همان است، با تغییر قیمت گاز مصرفی، این اقدام برای نیروگاه، می تواند صددرصد غیراقتصادی باشد و می تواند صد درصد اقتصادی و موجه باشد.

من اطمینان دارم در صورت اجرای پیشنهاد هایی که بیان شد و به ویژه در صورت اتخاذ شیوه الف، کشور از محل صرفه جویی منابعی که هدر می رود و نتیجه ای جز آلودگی و تخریب محیط زیست، تهدید سالمتی انسان ها و عقب ماندگی اقتصادی ندارد، می تواند منابع عظیمی برای توسعه و پیشرفت کشور فراهم

کند.

5

خبرنامه انجمن تولید کنندگان ترکیبی نیرو )حرارتی و برودتی( IRAN CHP Newsسال اول - شماره اول بهار 1397

دومین همایش تولید کنندگان ترکیبی نیــــــرو)حرارتی و برودتی( در پژوهشگاه نیرو دومین همایش تولید کنندگان پراکنده برق با حضور اعضای این انجمن و جمعی از عالقه مندان و مدیران وزارت نیرو در سالن فردوسی واقع در پژوهشگاه نیرو در تاریخ 28 خرداد

ماه با تالوت آیاتی چند از کالم اله مجید آغاز بکار نمود.از انجمن ریاست مرادلو یوسف آقای جلسه ابتدای در میهمانان که در این همایش حضور به هم رسانیده اند تقدیر و تشکر نمودند ایشان در ادامه با اشاره به اقدامات انجمن از جمله شرکت در جلسات شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی و جلسات کمسیون های مختلف مجلس شورای اسالمی و وزارتخانه در راستای حل مشکالت تولید کنندگان پراکنده برق از جمله مسائل مربوط به قطعی گاز و عدم پرداخت وجوه برق تولیدی توسط وزارت نیرو اشاره نمودند یوسف مرادلو با ذکر این نکته که همه ما در یک کشتی هستیم و در این مشکالت سهیم هستیم و امیدواریم روزی در ایران فرا برسد که چه بخش خصوص و دولتی نسبت به هم یک فهم مشترک از مشکالت هم داشته باشیم ، بنده مدت 52 سال است که در حوزه صنعت فعالیت میکنم و سابقه 38 سال مدیریت را دارم و هم اکنون مجموعه ای را مدیریت مینمائیم که 850 نفر نیروی انسانی در آن مشغول بکارند بنده در طول این چند سال این آرزو را در سر داشتم که حتی برای یک ساعت هم که شده جای میز مدیران دولتی با ما عوض میشد و برای چند ساعت هم که شده آنها طعم سختی و مشکالت و تعهد به کارگر رو لمس می کردند ریاست انجمن با انتقاد از این موضوع که عموماً ما صنعتگران بدون حضور میشود گرفته که تصمیماتی هست که ترکش های این تصمیمات غبر کارشناسی بر اندام بخش خصوصی فرو میرود ، تصمیم تک نرخی کردن ارز یک از این موارد بود که زیان زیادی به صنعت وارد کرد ، ریاست انجمن ضمن درخواست از سایر اعضایی که به هر نحو در این انجمن عضو نشده اند درخواست کردند تا در اولین فرصت عضو شوند ایشان در ادامه با اشاره به این مطلب که اگر ما بعنوان اعضای یک انجمن دست در دست هم دهیم قطعاً خیلی از مشکالتمان حل میشود و همه ما به تجربه دریافته ایم که با اتحاد و انسجام و یکپارچگی خیلی از غیر ممکن ها ممکن میشود و وقتی که عماًل همه خواسته ها در یک جهت باشد و تناقضی در آن وجود نداشته باشد مضافاً بگیرند تصمیم میتوانند بهتر هم دولتی دوستان این که این صنعت در عین سادگی پیچیدگی های خاص خودش را دارد صنعت DG مواد اولیه چندانی ندارد ولی مشکالت مخصوص به خود از جمله تامین قطعات و مباحث فنی و راه اندازی را دارد بنابراین اگر بتوانیم لیاقت خودمان را غیر از خودمان به دولت در اینکه صنعتی هستیم که با نگاه برد برد هم خودمان سود میکنیم ، هم نیاز مملکت را تامین میکنیم هم باعث خیر و سالح سیاسی و اقتصادی دولت هستیم ثابت کنیم خیلی از مشکالت ما حل خواهد در عضویت دارم عزیزان از که درخواستی بنابراین شد و سازماندهی جهت ها عضویت حق پرداخت و انجمن رسیدن انجمن به اهداف تعیین شده می باشد. کار خوب وظیفه هر انسانی است و ما باید از کار و عملکرد بد انتقاد داشته باشیم مطالباتمان را به صورت منطقی پیگیری نمائیم وجرات داشته باشیم حرفمان را بزنیم و مسائلمان را مطرح کنیم هر کس در این مملک از بخش خصوصی گرفته تا دولتی وظیفه ای دارد و باید به آن عمل کند و اگر نمیتواند باید ترک سنگر نماید و آن را به شخص دیگر واگذار نماید.

سختران بعدی این همایش آقای محمد علی عالیی از اعضاء هیئت مدیره انجمن تولید کنندگان پراکنده برق بود ایشان ضمن خوشامدگویی به میهمانان با ذکر این نکته که این

همایش برای اولین بار به این شکل برگزار میشود و نظر بر این است که جلسات مکرراً تکرار گردد تا هم اطالعات اعضاء باال برود و هم یک راه کار برای حل مشکالتمان بتوانیم پیدا کنیم به طور کلی ما در صنعت برق سه سندیکای اصلی داریم 1 – سندیکای صنعت برق که کلیه سازندگان عضو آن هستند 2 – سندیکای تولید کنندگان برق 3 – سندیکای تولید کنندگان پراکنده برق که خودمان هستیم ایشان در ادامه به اقدمات صورت گرفته توسط انجمن در رابطه با قطعی گاز نیرو گاه های CHP توسط وزارت نیرو اشاره نمودند چرا که تا قبل از سال 94 وزارت نیرو طبق قرار داد خرید تضمینی برق را پرداخت میکرد و کل هزینه گاز بر اساس کیلو واتی که وزارت نیرو دریافت میکرد و نرخ قبض گاز که به سرمایه گذار داده شده بود این دو آیتم مالک دریافت هزینه گاز بود و مضافاً اینکه راندمان نیز مشخص تولید و اگر کیلو وات کمتری تولید کننده بود چرا که مصرف گاز بیشتری داشت عماًل این ما بالتفاوت را به شرکت گاز پرداخت میکرد و عمالً با شرکت گاز سروکار داشت ولی متاسفانه بعد از سال 94 طبق ابالغیه وزارت نیرو قرار شد که پول گاز را خود وزارت نیرو با شرکت نفت تهاتر نماید که همین امر زمینه ساز بروز مشکالت امروزی قطعی گاز بوده

که تا به امروز نیز ادامه دارد که این عمل وزات نیرو بر خالف قرارداد خرید تضمینی بوده و در ضمن یک اختالفی هم که بین وزارت نیرو و شرکت نفت از بابت محاسبه نرخ گاز وجود داشت به این صورت که وزارت نیرو اصرار داشت این نرخ برای تولید کنندگان پراکنده باید به نرخ نیروگاهی محاسبه گردد که درست هم هست و از طرفی وزارت نفت اصرار بر اعمال نرخ صنعتی را داشت که همین اختالف زمینه ساز بروز این اختالفات وعدم تسویه بدهی وزارت نیر با شرکت

نفت در سال 94- 95 شده است.که طبق اعالم مدیریت تعرفه شرکت نفت ، وزارت نیرو همان نرخ نیرو گاهی را هم که زمینه بروز اختالف بود را به وزارت نفت پرداخت ننموده! که متاسفانه این مسائل آن زمان بین آقای چیت چیان و زنگنه حل نشد نهایتاً بر اساس پیگیری های صورت گرفته انجمن در قانون بودجه سال 96 نرخ نیرو گاهی 5 تومان برای نیروگاه های پراکنده تصویب شد بنابراین گاز نیروگاه های مقیاس کوچک طبق قانون مثل نرخ گاز نیروگاه های دیگر محاسبه میشود و برای سال 97 هم این داستان ادامه خواهد داشت که متاسفانه نرخ 5 تومن قبض گاز را وزارت نیرو هنوز پرداخت نکرده و چون این مشکل تا به امروز حل نشده ما شاهد قطعی موردی

گاز یکسری از نیروگاه ها هستیم و االن طوری شده که به جلسه رو نیرو و نفت ما وزرای این مشکل برای حل

دعوت میکنیم. از دیگر مشکالت این انجمن مربوط به قبض گاز میباشد با توجه به این که به دفعات دیده شده که این قبض ها در شهرستان های مختلف به صورت سلیقه ای اعمال میگردد و انجمن با توجه به حساسیت موضوع وارد عمل شده و خوشبختانه نتایج مثبتی هم در این مورد گرفته شده ولی به هر حال دوستان حتماً این موضوع را مد نظر داشته باشند.

مهندس اعالیی در ادامه با اشاره به برنامه ششم که طبق آن وزارت نیرو این اختیار را دارد برای نیروگاه های که راندمان آنها کمتر از 55 درصد باشد مجوز ندهد اقدام وزارت نیرو در رابطه با توقف صدور مجوز ها را غیر قانونی دانست چرا که طبق قوانین رقابت هیچ نهاد و قدرتی نمیتواند روند این مجوز را متوقف نماید بنابراین این حق برای سرمایه گذاران وجود دارد که که به شورای رقابت شکایت نمایند ، مشکلی دیگر در این رابطه توقف قرارداد خرید تضمینی و منوط شدن آن به اعالم نرخ خرید تضمینی از شورای اقتصاد می باشد در صورتی که قباًل روال بر این بود که وزارت نیرو قرار داد را با نرخ تعیین شده میبست و برای تطبیق آن با نرخ

جدید از سرمایه گذار تعهد میگرفت.در رابطه با ظرفیت کلی دی جی که بهره برداری شده روی این مقدار 170 از باشد که کاغذ عدد 740 مگاوات می کار ای عده و یافته اتمام اشان ساله 5 قرارداد مگاوات نمیکنند و عده ای هم با نرخ روز با مدیریت صنعت برق کار میکنند از ما بقی ظرفیت باقی مانده عماًل 50 درصد مشغول به کارند که DG ها دو درصد از سهم کل برق

تولیدی کشور محسوب میگردد.در رابطه با نرخ خرید تضمینی که همکاران وزارت نیرو بر این قضیه تاکید می کنند که نرخ فروش برق 70تومان و نرخ خرید توانیر 100 تومان می باشد و یک نکته خیلی ظریفی که در اینجا وجود دارد این است که تنها چیزی که به نیروگاه های مقیاس کوچک داده میشود 3 درصد صرفه جویی تلفات است و عمالً هیچ چیز دیگر نسبت به بازار داده بازار معامله نمیشود چرا؟ چون نرخی 70 تومانی که در میشود برای نیرو گاه های بزرگ آمادگی پرداخت مشود که این مبلغ برای نیروگاه های مقیاس کوچک پرداخت نمیشود. و فقط در ازای برقی که تولید داده میشود به این نیروگاه ها پول پرداخت میشود اگر ما میانگین دریافتی یک نیروگاه بزرگ را در نظر داشته باشیم ) انرژی و آمادگی (

عدد 90 تومان بدست می آید یعنی اگر نرخ 100 تومان نرخ دی جی را در نظر بگیریم فقط 3 درصد از این رقم باالتر است که این 3 درصد هزینه تلفات توزیع هست که نیرو گاه

های بزرگ ندارند.دولت از نظر ما رگالتور هست و باید فقط نرخ را تعیین نماید بعد از آن سرمایه گذار خودش بهتر میتواند تصمیم بگیرد حتی در رابطه با سختگیری های که در رابطه با مکان درست عماًل میشود تحمیل گذار سرمایه به ها نیروگاه نیست و سرمایه گذار خودش باید محل سرمایه گذاری

را تعیین نماید .با توجه به پیگیری های صورت گرفته از طرف هیئت مدیره در رابطه با حضور انجمن در جلسات مرتبط با مسائل و مشکالت این صنعت خوشبختانه نتایج خوبی حاصل شده و وزارت نیرو اعالم کرده منبعد در تمام تصمیم گیری ها نظر انجمن مالک خواهد بود. از لحاظ دستور العمل قرارداد خرید تضمینی این دستور العمل فعاًل پاسخگوی تمام نیاز های این صنعت بوده و نیاز به هیچ گونه تغییر و تحولی نیست کل واحد های تولید پراکنده 130 عدد می باشد که تقریباً نصف آن در انجمن عضو هستند و از دوستان دیگرهم

درخواست داریم که به ما بپوندند.

6

خبرنامه انجمن تولید کنندگان ترکیبی نیرو )حرارتی و برودتی( IRAN CHP Newsسال اول - شماره اول بهار 1397

دومین همایش تولید کنندگان ترکیبی نیــــــرو)حرارتی و برودتی( در پژوهشگاه نیرو

یکی از مباحث مهم و مزیت DG بحث رانددمان میباشد متوسط میانگین راندمان در نیرو گا های بزرگ روی کاغذ 36 درصد می باشد که این اندازه حتی موقع به موقع نیست در صورتی که راندمان دی جی با همان سیکل ساده بدون در نظر گرفتن مصرف آب بین 40 تا 42 می باشد دولت قرارداد خرید برق تضمینی با نیرو گا ه های که سیکل ساده و راندمان آنها 30 درصد است میخرد البته با این شرط که در آینده تبدیل به سیکل ترکیبی شوند در حالی که نیرو گاه های سیکل ترکیبی مصرف آب باالیی دارند و با مشکل

کمبود آب مواجه هستیمنظر بدون در پراکنده گا های نیرو راندمان 42 درصدی گرفتن حرارت و مصرف باالی آب نیرو گاهای سیکل ساده بسیار باال میباشد البته ما منکر این قضیه نیستیم که بعضی از همکاران دی جی بهره وری پائینی ندارند ولی به صورت کلی این شائبه ای که در رابطه با دی جی ها برای همکاران عزیز توانیر مبنی بر اینکه کارایی الزم را ندارند عماًل درست نیست و کارشناسان این حوزه می توانند به صورت رندوم از این نیرو گاه ها بازدید نمایند و راندمان آنها را اندازه بگیرند

در رابطه با قابلیت دسترسی این نیرو گها از طرف وزارت نیرو عنوان شده بود که این نیروگاه ها کارای الزم را ندارند

و قرار براین بود که یک قرارداد خرید تضمینی برای 4 ماه تابستان نوشته شود در صورتی که وزارت نیرو میتواند از ضریب ساعتی بهره ببرد به طوری که مثاًل بگوید در تابستان برق رو از شما 4 برابر میگیرم و یا اینکه در زمستان یک چهارم این مبلغ را از دی جی میگیرم در این صورت زمینه فعالیت مضاعف این نیرو گا ها فراهم خواهد شد و وزارت نیرو میتواند در مواقع پر باری شبکه از دی جی ها نهایت

استفاده را نماید.اگر ظرفیت کلی تولید برق در کشور را 71000 مگاوات در نظر بگبریم با در نظر گرفتن سهم 740مگاواتی تولید پراکنده کل میزان برق تولید از طرق دی جی در حدود دو

درصد خواهد بوددر ادامه مطابق جدول برنامه همایش سایر اعضاء و شرکت کنندگان در جلسه به بیان پرسش ها و نقطه نظرات به

هیئت مدیره پرداختند. جلسه پرسش پاسخ

مدیر عامل شرکت توسعه صنعتیکه تازی برای افرادی که در نیروگاه های بزرگ و از رانت و کشیده چالش به را صنعت این دارد وجود که هایی متاسفانه مدیران دو سه سال قبل توانیر با چوب الی چرخ گذاشتن این صنعت میخواهند که این صنعت در حاشیه

باشد که بحث گاز یکی از این مسائل بود مشکالت ما به از طریق توانیم ما می از قابل حل است هر یک راحتی نمایندگان مجلس مشکالنمان را حل کنیم چرا که مدیریت

فعلی اراده ای برای حل مشکل ندارد .CHP صدر تولید کننده برق

همه ما در این دو سال این موضوع را حس کرده ایم که بدنه توانیر نسبت به تولید کنندگان برق دید مناسب ندارد و این مشکالت هم از آن جا ناشی میشود و علت این سطی نگری ها که در توانیر شکل گرفته این است که کانون های تفکری که در بدنه وزارت نیرو قباًل وجود داشت از بین رفته است و وظیفه ماست که مشکالتمان را به صورت رو درو با دوستان توانیر حل نمائی متا این ابهامات در مورد تولید کنندگان

پراکنده برق حل شود.بنابراین از هیئت مدیره انجمن این درخواست را داریم که مدیران رده باالی وزارت نیرو بیشتر در جلسات دعوت کنند و حتی از نیرو گاه ها بازدید نمایند ما این توان و مزیت را بعنوان تولید کننده برق داریم که دولت را از هزینه برای شبکه باال دستی رها کنیم خیلی از نیرو گاه های بزرگ هزینه آمادگی دریافت میکنند در حالی که این نیرو گاه ها از شبکه و بستر انتقال و فوق توزیع استفاده می نمایند ولی

این امکان برای ما وجود ندارد در صورتی که در کشوری مثل کانادا اگر نرخ برق برای مشتری 10 سنت باشد حدود 5 سنت هزینه های مربوط به تولید و 4 سنت هزینه مربوط به انتقال و فوق توزیع می باشد وقتی که ما مصرف کننده را بی نیاز می کنیم از هزینه های انتقال عماًل هزینه تمام شده برای مشتری نصف میکنیم و وزارت نیرو عمدتاً توجهی به هزینه های صورت گرفته جهت شبکه انتقال و فوق توزیع نمی کند بدلیل اینکه بودجه این قیمت حاکمیتی است و اساساً نیازی به ورود بخش خصوصی نیست بنابراین با توجه به تجربیات جهانی از بابت قیمت تمام شده برق به صورت کلی نصف این هزینه ها به تولید و نصف آن صرف انتقال

میگردد که متاسفانه توجهی به آن نداریم .دوستان وزارت نیرو باید واقعیت ها را ببیند به عنوان مثال مکرراً گفته شده که بازگشت سرمایه این نیرو گاه ها دو سال عنوان شده در صورتی که عماٌل این استدالل درست نیست و حتی این بازگشت سرمایه تا 4 سال هم طول میکشد نکته آخری که الزم بود ذکر کنم وزارت نیرو به جای افزایش قیمت حامل های انرژی عماًل این فشار رو بر بدنه خودش و پیمانکاران وارد می آورد که قطعاً این وضعیت در آینده برای

وزارت نیرو مناسب نخواهد بود. خادمی : نیرو گاه 6 مگاواتی اصفهان

دارم صنعت این در که اندکی تجربه به توجه با بنده تجربیاتی را کسب نموده ام به نظر بنده بخش رگالتوری در وزارت بسیار بسیار ضعیف ، نوپا و در سطح پائین قرار دارد و از اعضای هیئت مدیره این درخواست را دارم حتی االمکان وزرای اثر گذار نیرو و نفت در این جلسات حضور

داشته باشند.کویری فر ) توسعه الوند (

ما االن از لحاظ اولویت ارزی در اولویت دوم قرار داریم که متاسفانه همین هم در سامانه نیما وجود نداردو پیشنهاد این است اگر این ارز پرداخت نمیشود ما را در اولیت اول ارزی قرار دهند تا ارز مورد نظر توسط دولت پرداخت گردد و موضوع دوم طبق بخشنامه بانک مرکزی قرارداد خرید

تضمینی باید بعنوان وثیقه در بانک مورد قبول واقع گردد.و مطابق پیگیری ها صورت گرفته این را عماًل بانک ها قبول

نمی کنند پاسخ : بانک توسعه تعاون در بند ص قرارداد ها را متعهد میکند که در صورت عدم واریز به موقع اقساط ما به توانیر وکالت داده ایم تا از محل مطالبات نیرو گاه ها این بدهی

به بانک پرداخت گردد. زمردی

در صورت امکان از محاسبه دیر کرد جریمه اقساط توسط بانک صرفنظر شود چون ما از دریافت و پرداخت ارزش افزوده معاف هستیم تمام خرید هایی که ما مکنیم همراه با ارزش افزوده است که باید انجام بدهیم تا هزینه ها برای دارایی مستند باشد بعنوان مثال یک نیروگاه 2 مگاوراتی در حدود 4 میلیارد هزینه تمام شده دارد که در حدود 500 میلیون تومان ارزش افزوده شامل میشود و مشکل

اینجاست که این هزینه ها عماًل استرداد نمیشود.پاسخ

ما در قانون ارزش افزوده یک ماده 12 داریم و کاالهای معاف در این ماده ذکر شده که برق جزو کاالهای ماده 12میباشد و قتی که معاف باشد عماًل اعتبار مالیاتی که شما پرداخت میکنید قابل استرداد است و اگر جایی هم این مسئله رعایت نشود سلیقه ای عمل میشود. ولی به صورت کلی در اظهارنامه که پر میکنید باید گزینه استرداد زده شود تا بتوان آن را دریافت کرد اما اگر گزینه انتقال به

دوره بعد زده شود قاعدتاً نمیتوانید مسترد نمائید. دولتی : انرژی اذرخش

در رابطه با اینکه قرارداد خرید تضمینی کی به ما داده میشود و آیا شخصی از تسهیالت ارزی صندوق

توسعه ملی بهره برده است.با توجه به اینکه قرارداد خرید تضمینی منوط به اعالم نرخ شورای اقتصاد شده و این روال قباًل به این شکل نبود با نرخ قبلی قرارداد بسته میشد و در مورد صندوق توسعه ملی یک رویه ای وزارتخانه از قبل داشت که انجمن زیاد هم با آن موافق نبود و ما چندین بار به آن اعتراض نموده ایم این رویه از این قرار بود که یک اولویت را وزارتخانه به بانک تحت عنوان نیروگاه های اولویت دار به بانک معرفی مینمود ما به وزارت این پیشنهاد دادیم تا برای گرفتن این تسهیالت از بانک نیازی به ارئه لیست نیست و با توجه به دخل و تصرفی که در لیست صورت میپذیرد عمالً سهم نیروگاه های مقیاس کوچک کمتر از 50 درصد از اندازه واقعی آن می باشد و خیلی از متقاضیان دریافت وام به تدریج از چرخه دریافت وام حذف میشوند بنابراین چون نیرو گاه های کوچک قرارداد خرید تضمینی دارند و مطابق این قرارداد پرداخت بدهی آنها توسط وزارت نیرو تضمین

شده نیاز نیست در این لیست باشند.یکی از اولویت های صنعت دی جی که به آینده آن تاثیر مدیره هیئت از است قراردادی جدید های تیپ دارد محترم خواهشمندیم که از ورود تیپ های جدید قراردادی

جلوگیری گردد تا حداقل به مشکالت فعلی افزوده نشود.پاسخ : در این رابطه و سایر موضوعات انجمن خواسته

تا تصمیمات وزارت در پشت دره های بسته گرفته نگردداز اعضاء انجمن

چرا قیمت تولید برق دیجی ها عمالً کمتر از نیرو گاه های بزرگ هست و آیا این دیجی ها میتوانند بعنوان

توزیع کننده برق وارد عمل شوند ؟ یکی از قوانینی که برای دیجی ها در زمینه تولید برق داخل در میتواند دیجی هر که است این مصوب شده شک شهرک صنعتی تقاضای پروانه توزیع برق برای آن شهرک را بگیرد که اتفاقاً بر خالف شرکت های توزیع که خودشان را زیان ده نشان میدهند دیجی ها که مدیریت آنها در دست بخش خصوصی است قطعاً با توجه به بهره وری باال سود ده خواهند بود که البته متاسفانه عماًل این اتفاق در حوزه توزیع برق نیفتاده که امیدوار هستیم روزی این انحصار شکسته شود و شاهد حضور بخش خصوصی

باشیم.

7

خبرنامه انجمن تولید کنندگان ترکیبی نیرو )حرارتی و برودتی( IRAN CHP Newsسال اول - شماره اول بهار 1397

نایب رئیس هیأت مدیره انجمن تولید پراکنده ایران از ابالغ بخشنامه خرید برای ای منطقه برق شرکتهای به توانیر سوی از جدیدی گفت:وقتی و داد خبر کوچک مقیاس مولدهای از برق تضمینی

قراردادهای قبلی پابرجاست ابالغ این بخشنامه تعجب برانگیز است.به گزارش گروه رسانه های دیگر آنا، محمد بیات در گفت وگویی در با موضوع »قرارداد خرید تضمینی بخشنامه جدید ابالغ خصوص مولدهای مقیاس کوچک«گفت: این ابالغیه به صراحت در خصوص اخذ مجوز از شورای اقتصاد و تعیین نرخ خرید برق از مولدهای مقیاس کوچک در برنامه ششم سخن گفته و اعالم کرده است شرکت های برق پس از ابالغ نرخ خرید و نیز تیپ قرارداد توسط وزارت نیرو نسبت به مبادله قرارداد خرید تضمینی برق از مولدهای مقیاس کوچک اقدام

کنند.بیات با تاکید بر اینکه متاسفانه با این بخشنامه جلوی قراردادها را بسته اند، اظهار داشت: شاید در یک سال آینده شورای اقتصاد تشکیل

جلسه نداد آن وقت تکلیف چیست؟نایب رئیس هیأت مدیره انجمن تولید پراکنده ایران اضافه کرد: با توجه به کم آبی و در مدار نبودن نیروگاه های برق آبی کشور در سال 97 وبا عنایت به اعالم صریح وزیر نیرو مبنی بر خاموشی های تابستان این رفتار وزارت نیرو و علی الخصوص نامه اخیر شرکت توانیر عجیب

به نظر می رسد.وی ادامه داد:در صورتیکه ما قانون بند و ماده 133 راداریم و نیازی نبود تا اعالم نظر شورای اقتصاد مبادله قراردادها متوقف شود شاید شورای اقتصاد تا سال آینده هم درباره نرخ خرید تضمینی برق اعالم

نظر نکند.بیات با تاکید بر اینکه وقتی هنوز قانون جدیدی مصوب نشده و قانون قبلی هنوز پابرجاست، تصریح کرد: متاسفانه وزارت نیرو در دوسال اخیر با تضعیف نیروگاه های تولید پراکنده موجب دلسردی سرمایه

گذاران شده است.وی تصریح کرد: همانطور که می دانید مدت زمان نصب وراه اندازی نیروگاه های تولید پراکنده بسیار کم است وچون در محل مصرف، تولید برق دارند باعث کاهش تلفات شبکه نیز می شوند، همچنین این نیروکاه ها به عنوان پدافند غیرعامل در کل دنیا مورد استفاده قرار

می گیرند.اجبار مانند غلط های سیاست متاسفانه کرد:اما اضافه بیات سرمایه گذاران به استفاده از دستگاه های با راندمان باالی 55 درصد که هنوز در دنیا ساخته نشده است، موجب نابودی این صنعت ودر نتیجه ضربه به کشور شده است، در صورتی که این نیروگاه ها با توجه به خشکسالی ها بهترین راه حل تامین برق مطمئن در کشور هستند.

وی خاطر نشان کرد: از رئیس جمهور ، وزیر نیرو و نمایندگان مجلس برسند و در سال این صنعت وسرمایه گذاران داد به داریم تقاضا حمایت از تولید داخلی مشکالت ایجاد شده بواسطه سیاست های

نادرست را مرتفع سازند.

نایب رئیس هیأت مدیره انجمن تولید پراکنده ایران:

بخشنامه تأمل برانگیز خرید تضمینی برق از نیروگاه های کوچک

بهره برداری از نیروگاه مقیاس کوچک مجتمع فوالد صبا

نیروگاه های حرارتی، فرشته نجات خاموشی

به گزارش معدن نیوز، مدیر اجرای پروژه های انرژی و سیاالت فوالد مبارکه ضمن اعالم این خبر و با تاکید بر اینکه از سیستم های تولید همزمان برق و حرارت در دنیا و ایران به عنوان نیروگاه های سیکل ترکیبی در سالهای گذشته اخیر افزود: در سال های استفاده شده است، نصب پکیج های CHP با ظرفیت های نسبتا و الکتریکی نیازهای تأمین برای و کوچک حرارتی مناطق صنعتی به عنوان سیستمهای و است مزیت داری )DG( ژنراتور دیزل استفاده از آنها همچنان در جهان رشد فزاینده

ای دارد.علیرضا استکی با بیان اینکه در کشور ایران نیز برنامه ریزی هایی جهت گسترش این سیستم ها صورت گرفته است، در تشریح این سیستم به کلی تعریفی اساس بر کرد: تصریح ها هرگونه تولید توأمان انرژی حرارتی و الکتریکی از یک منبع انرژی واحد در سیستمی یکپارچه و از یک جریان واحد سوخت، تولید همزمان )CHP( گفته میشود. این نوع نیروگاه دارای مزایایی ازجمله صرفۀ اقتصادی، فروش مازاد مناسب تضمینی، قراردادهای اساس بر برق بودن درزمینۀ پدافند غیرعامل، راندمان باال و

تلفات بهره برداری کم است.وی با اشاره به اهمیت وجود این نیروگاه در مجتمع فوالد سبا اظهار داشت: مزایای ذکرشدۀ این نوع نیروگاه ها و همچنین ضرورت وجود

نیروگاه در این مجتمع در مواقع قطعی برق که ممکن بود خساراتی به واحدهای حساس هدف همچنین و کند وارد تولید و خطوط گذاری تامین برق این واحدها، ضرورت احداث

نیروگاه CHP را از هر جهت آشکار می کرد.مدیر اجرای پروژه های انرژی و سیاالت فوالد فنی توان و مشخصات درخصوص مبارکه این نیروگاه با تاکید بر اینکه در ساخت این تابلو تامین کابل، تامین در ازجمله نیروگاه برق های مورد نیاز، فن های با ظرفیت باال و مخازن تحت فشار از حداکثر توان شرکت های سازنده داخلی کشور استفاده شده است، افزود: این پروژه در مساحتی حدود 5000 مترمربع و با ظرفیت 25 مگاوات بر ساعت مشتمل بر 7 دستگاه 4,5 مگاواتی و با هزینه حدود 650

میلیارد ریال احداث شده است. ضمن اینکه درصدی 70 باالی بازده دارای نیروگاه این با برق تأمین بر عالوه که نحوی به است، استفاده از سیستم بازیافت حرارت از گرمای خروجی، آب گرم موردنیاز ساختمانهای جنبی

را نیز تأمین میکند.استکی ضمن قدردانی از زحمات و همکاری های معاونت اجرای پروژه ها، مدیریت فنی و پشتیبانی مجتمع فوالد سبا، شرکت مهندسی فوالد و همچنین شرکت نیرو پارسه به عنوان این کرد: خاطرنشان پروژه مجری پیمانکار پروژه در حال حاضر تمامی مراحل پیش راه اندازی را طی کرده و پیش بینی می شود تا به و اندازی راه کامل طور به تیرماه اواسط

شبکه برق متصل شود

نیروگاه های تولید تاکنون سال ابتدای از 14 حدود گذشته سال به نسبت حرارتی این، بر عالوه است. یافته افزایش درصد انجام شده؛ نیروگاه ها این در تعمیرات الزم به گونه ای که این واحدها برای فصل تابستان

آمادگی کامل دارند.به گزارش ایسنا، سال گذشته در زمان پیک بار 9300 مگاوات از ظرفیت نیروگاه های برق آبی استفاده شد که با بارش های اخیر ظرفیت 6000 حدود به نیروگاه ها این از استفاده مگاوات رسیده و این یعنی 3300 مگاوات در این بخش با کمبود تولید مواجهیم و باید آن را

با مدیریت مصرف جبران کنیم.

نیروگاهی بخش که است شرایطی در این و داده انجام را بخش این در الزم تعهدات تاکنون حدود 7.3 گذشته سال ماه آبان از میلیارد کیلووات ساعت ذخیره انرژی صورت که پیش بینی هایی علی رغم و است گرفته و بارندگی کاهش بر مبنی قبل سال در تولید بود بخش آبی نیروگاه های برق تولید با هماهنگی بین نیروگاه های بادی و حرارتی بسیاری از این کمبودها را جبران کرد و انرژی نیروگاه های برق آبی از باید نیازی که مورد دریافت می شد از نیروگاه های حرارتی دریافت شد. البته به جز نیروگاه های حرارتی که امسال در دیگری اقدامات دارند ویژه ای نقش نیز

همایون راستا همین در است. اقدام دست حائری، معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی در عملیاتی ذخیره اجرای طرح به اشاره با سال گذشته و مدیریت مصرف حدود 1000 مگاواتی از این طریق اظهار امیدواری کرد که امسال نیز با شدت بیشتری اجرای این طرح در دیماندی مشترکان تمامی و یابد ادامه این طرح مشارکت داشته باشند و در بخش مدیریت چاه های کشاورزی و مصارف عمومی زمینه این در موجود ظرفیت های از نیز

استفاده شود.تولید ظرفیت از حداکثری استفاده بر وی نیروگاههای تولید پراکنده )DG( و مولدهای خودتامین از طریق دیسپاچینگ های توزیع، دیسپاچینگ شرکت مدیریت شبکه برق ایران و برق های منطقه ای تاکید کرد و گفت: در این اثرگذاری از تا انجام شود پایش باید زمینه نیروگاه های تولید پراکنده در پیک بار مطمئن

شویم.قرار گرفته صورت برنامه ریزی های براساس جدید نیروگاه های به مگاوات 3000 شده حرارتی تا زمان پیک اضافه شود که در حال حاضر بیش از نیمی از پروژه اجرایی شده است.

نیروگاه های ورود با که می شود پیش بینی جدید مشکل خاموشی کشور برطرف شود.

8

خبرنامه انجمن تولید کنندگان ترکیبی نیرو )حرارتی و برودتی( IRAN CHP Newsسال اول - شماره اول بهار 1397

حال و روز صنعت برق خوب نیستچالش های جدی در صنعت برق

الله زار، سعدی، شاه آباد و چراغ برق؛ اینها نخستین خیابان هایی بودند که در ایران روشنایی حاصل از »برق« را به خود دیدند.

خیابان ها این به روشنایی دیدن برای که انبوهی مردِم میان آمده بودند، عده ای می گفتند که این روشنایی »قسمتی از قدرت و شکستن المپ ها قطع سیم ها به است؛ پس شروع شیطان« کردند. بیشتر رجال و وزرا هم به برِق »حاج امین الضرب« روی خوش نشان ندادند. آنها معتقد بودند که به صنعت فرنگ نمی توان اعتماد کرد و احتمال این را می دادند که ناگهان خاموش شود؛ به همین خاطر تا مدت ها از چراغ های زنبوری برای روشنایی شب استفاده می کردند. شاید هم پر بی راه نباشد اگر این مقاومت ها را اما آن زمان ایران بدانیم؛ نخستین موانع »توسعه« صنعت برق حاج حسین آقا امین الضرب اصفهانی می دانست که با چه شیوه ای با این عقاید مبارزه کند. او به مناسبت جشن میالد امام زمان )عج( تمام خیابان های امیریه را مزین به المپ های رنگارنگ کرد و با این کار، مردم را شگفت زده کرد: این آغاز تغییر عقیده مردم و رجال و وزرا بود. از این پس آنها این ابتکار امین الضرب را به خانه های خود بردند و به تدریج برق، جای چراغ های زنبوری و وسایل روشنایی اولیه را گرفت. اما حاال بیش از 110 سال از آن روزها می گذرد و الزامات توسعه صنعت برق با روزگاران سلطنت مظفرالدین شاه تفاوت های بسیار کرده است. برای توسعه این صنعت دیگر با شاد کردن دل مردم و تحت تاثیر قرار دادن احساسات و افکار مذهبی

آنها نمی توان قدم از قدم بر داشت.صنعت به نفع بخش خانگی کنار می رود

مگاوات هزار از 54 بیش به ایران برق تولید هم اکنون ظرفیت رسیده است که پیش بینی می شد تا پیش از آغاز گرمای تابستانی، این ظرفیت به حدود 74 هزار مگاوات افزایش پیدا کند اما حمید چیت چیان، وزیر نیرو، خط قرمز پیک مصرف برق تابستانی را 54 هزار مگاوات تعیین کرده بود. او گفته بود که پیک مصرف برق در تابستان در مرز 54 هزار مگاوات پیش بینی شده و اگر مصرف برق

از این مرز عبور کند خاموشی خواهیم داشت.در حالی پیک مصرف برق برای تابستان امسال حدود 54 هزار حدود مصرف با گذشته سال تابستان که شده تعیین مگاوات این مصرف پیک در جدیدی رکورد مگاوات، و 177 هزار 50حامل انرژی پاک به ثبت رسیده بود. همه اینها درحالی است که متخصصان پیش بینی می کنند در روزهای گرم سال و در دماهای باال به ازای هر یک درجه افزایش دما بیش از 400 مگاوات مصرف برق شبکه افزایش پیدا کند. این میان نکته مهم آن است که از مجموع برق تولیدشده در کشور 7/33 درصد در بخش خانگی، 5/31 درصد در بخش صنعت، 4/9 درصد در بخش عمومی، 1/16 درصد در بخش کشاورزی، 1/2 درصد در بخش روشنایی معابر و 3/7 درصد در بخش تجاری استفاده می شود. این آمار از آن رو مهم است که به خوبی نشان می دهد بخش صنعت کشور تا چه حد مهجور است. نکته این جا است در یک اقتصاد سالم با نرخ رشد اقتصادی مناسب، »صنایع« بیشتر حجم برق تولیدی را به خود

اختصاص می دهند.در ایران اما صنایع بزرگ که تقریبا به تعداد انگشتان دست محدود می شوند، سایر حجم صنایع کشور را بنگاه های کوچک و متوسط شکل داده اند. در چنین شرایطی است که میزان مصرف برق خانگی

از حجم برق مصرفی صنایع پیشی می گیرد. باید به اینها این را هم اضافه کرد که رسیدن برق به صنایع در تابستان و گاز در زمستان همواره قربانی مصارف خانگی شده است. در تابستان ها اگر گرمای قرار دهند، صنایع تاثیر را تحت برق خانگی هوا میزان مصرف کوچک و متوسط باید به نفع آنها عقب بنشینند. این تابستان هم

احتماال تفاوت چندانی با سال های دیگر ندارد!تفکر توسعه برق چند ساله است

تا سال 1341 تفکر توسعه صنعت برق به عنوان زیربنای یک توسعه همه جانبه به وجود نیامده بود. برای مدیریت برق کشور سازمان واحدی وجود نداشت و تصمیم های کالن از سوی وزارت کشور و سازمان برنامه و بودجه به شهرداری ها و موسسه های خصوصی یا دولتی متولی برق در شهرستان ها ابالغ و اعمال می شد. با افزایش تقاضا و تفکر ایجاد نیروگاه های آبی در »برنامه سوم عمرانی کشور« اهمیت برق صنعت شد، گذاشته اجرا به مهرماه 1341 از که بیشتری پیدا کرد؛ برای همین هم دی ماه سال 1341 »سازمان ایجاد فکر برق صنعت سریع توسعه شد. تاسیس ایران« برق وزارتخانه ای را برای تامین آب و برق مورد نیاز کشور ایجاد کرد و بر همین اساس در 22 اسفند سال 1342 وزارت آب و برق تاسیس شد. در تیرماه 1344 قانون توسعه موسسه های برق غیردولتی به تصویب مجلس شورای ملی و سنا )مجلسین وقت( رسید. 28 بهمن 1353 با محول کردن برنامه ریزی جامع و هماهنگ کردن فعالیت انرژی در سطح کشور به وزارت آب و برق این وزارتخانه به نیرو تغییر نام یافت و همان سال و یک سال پس از آن تغییراتی در

اساسنامه شرکت توانیر ایجاد شد. پس از پیروزی انقالب اسالمی و با شرایط جدیدی که در صنعت برق از نظر کیفی و کمی ایجاد شد مساله تغییرات در ساختار صنعت برق اهمیت ویژه ای یافت و سرانجام شرکت توانیر مهرماه سال 1374 به سازمان مدیریت تولید و انتقال نیروی برق ایران )توانیر( تبدیل شد. سرانجام در سال 1381 بنا به پیشنهاد وزارت نیرو و تایید سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و وزارت امور و ایجاد تغییراتی توانیر شرکت ساختار در دارایی، و اقتصادی اساسنامه آن به نام شرکت مادر تخصصی مدیریت تولید، انتقال

و توزیع نیروی برق ایران )توانیر( به تصویب رسید.کمبود نقدینگی و بدهی شدید دولت

به گفته کارشناسان، بحران کمبود نقدینگی و بدهی شدید دولت به پیمانکاران مهم ترین چالش پیش روی توسعه صنعت برق در کشور است. سال ها است بخش بزرگی از تاسیسات برق رسانی و البته کارخانه های تولید برق کشور در مرحله فرسودگی هستند و یکی از مهم ترین چالش های پیش روی گسترش و توسعه صنعت برق ایران کمبود سرمایه و منابع مالی است. بی شک توسعه صنعت برق، به دلیل نقش پررنگی که در توسعه زیرساخت های کشور دارد، اثر مستقیم بر توسعه اقتصادی که مقدمه توسعه همه جانبه کشور است می گذارد. هرچند دولت های نهم و دهم آنقدر با این صنعت و البته تمام صنایع دیگر کشور نامالیم برخورد کرد که دیگر این صنعت توان نفس کشیدن ندارد؛ چه رسد به رشد و توسعه از این میان گذشته از اثر مخربی که سیاست های دولت قبلی بر صنایع کشور گذاشت، نباید نقش تحریم ها در عقب ماندن صنعت برق کشور نادیده گرفته شود. هرچند که تحریم ها هم بخشی از سیاست

خارجی دولت پیشین بود، اما به هرحال مانع از ورود ارز و البته تکنولوژی الزم برای نوسازی این صنعت در کشور می شد.

اینجا هم پای هدفمندی در میان استگذشته از آنچه گفته شد پرداخت نشدن خسارات دیرکرد مطالبات پیمانکاران بخش خصوصی از دولت یکی از آسیب های جدی است که به این صنعت نحیف و البته مهم کشور وارد می شود. پیمانکاران بخش خصوصی برای اجرای برخی از پروژه ها در گذشته نیازمند دریافت وام ارزی بودند و با فرارسیدن زمان بازپرداخت آنها، باید این وام های ارزی را با سه برابر قیمت دالر در زمان دریافت وام، پرداخت کنند؛ این در حالی است که مطالبات پیمانکاران به نرخ ثابت است. واقعیت آن است که این ضربات برای پیکر مهجور صنعت برق کشور سنگین است و به راحتی می تواند بخش خصوصی آن را

متالشی کند.هدفمندی یارانه منابع مورد نیاز برای توسعه و البته تولید صنعت تولید باعث شد، تفاوت قیمت تمام شده برق را محدود کرد و برق با بهای برقی که به دست مردم می رسد، از پیش هم بیشتر شود. پیش از اجرای این طرح بهای تولید هر کیلووات ساعت برق، بدون محاسبه سوخت مصرفی هفت تومان می شد، اما حاال هر کیلووات ساعت برق تا حدود 140 تومان تمام می شود؛ پس از هدفمند شدن یارانه ها قیمت برق به 80 تومان رسید )مربوط به سال 1392( که از این مقدار تنها مبلغ 20 تومان آن به صنعت برق می رسد، خب؛ با یک حساب و کتاب ساده یعنی آنها 60 تومان به ازای هر کیلووات ساعت بدهکار می شدند. واقعیت آن است که بدهی های دولت به پیمانکاران بزرگ بخش نیرو و برق، مشکلی عظیم سر راه توسعه صنعت برق ایجاد کرده است؛ چراکه با چنین طلب هایی ممکن است سرمایه گذار اقدام به تعدیل نیرو و کاهش

سرمایه خود کند.پیمانکاران دیگر هیچ اعتمادی به دولت ندارند و تا پرداختی خود را به چشم و در دست نبینند، باور نمی کنند که این طلب پرداخت شده است. نخستین روزهای خرداد ماه هم هوشنگ فالحتیان، معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی با اشاره به تعرفه های برق مصرفی گفته بود: در حال حاضر در کل کشور حدود 50 درصد از قیمت تمام شده برق بدون احتساب سوخت مصرفی در نیروگاه ها حاصل می شود، یعنی به ازای هر کیلووات ساعت برقی که در اختیار مشترکان قرار می گیرد، با لحاظ این موضوع که سوخت مصرفی نیروگاه ها به نوعی مجانی در اختیار نیروگاه ها قرار می گیرد، صنعت

برق 50 تومان ضرر می کند!!!. چالش های جدی در صنعت برق

نگاهی به چند شاخص مهم نشان می دهد که صنعت 132 ساله و پیر برق در کشور با چالش هایی جدی مواجه است. چالش هایی که بهبودشان نیازمند تغییر الگو و اصالح ذهنیت های حاکم بر این

صنعت است.این چالش ها نشان می دهد که مصرف ساالنه برق بین پنج تا هشت درصد به طور متوسط رشد می کند و این میزان را در تابستان ها باید تا دو برابر افزایش داد؛ این موضوع باعث شده که شاخص »شدت مصرف« برق کشور دو برابر متوسط جهان و بیش از چهار برابر کشورهایی چون آلمان و ژاپن باشد. نکته آنکه ساختمان های کشور هم به گونه ای طراحی شده در آنها

انرژی مصرف می شود. هدررفت برابر سایر کشورها که شش انرژی از در ها و پنجره ها یک مشکل در ساختمان سازی کشور ما است به نحوی که در حال حاضر حدود 30 درصد انرژی صرف شده در خانه ها از طریق پنجره ها هدر می رود. البته در همین حال راندمان نیروگاه های حرارتی کشورمان هم بسیار پایین تر از حد استاندارد است. رشد ساالنه بیش از هشت درصدی میزان مصرف در سه دهه گذشته، صنعت برق مجبور بوده که هر 9 سال یک بار، ظرفیت خود را )نیروگاه، شبکه انتقال و توزیع( دو برابر کند. چالش دیگر رشد سریع و روزانه مصرف سوخت مایع در نیروگاه های کشور است که از 25 درصد در سال 1387 به حدود 40 درصد در سال 1391 رسیده است. در چنین شرایطی تلفات 15 درصدی شبکه انتقال و توزیع برق، 50 درصد بیشتر از

متوسط تلفات 10 درصدی صنعت برق جهان است.آمار مربوط به امسال )1395( هم نشان می دهد که هر سال میزان مصرف سوخت نیروگاه ها پنج درصد رشد می کند که برای

این میزان نیاز به چهار میلیارد دالر سرمایه گذاری جدید است.همچنین به ازای سرمایه گذاری برای هر یک واحد تولید برق انتقال، فوق توزیع و باید در امر توسعه بخش های پنج واحد توزیع سرمایه گذاری شود. از سوی دیگر بر اساس آخرین آمار ساالنه به شکل معادل، 68 میلیارد سوخت، شامل گاز، گازوییل و نفت در صنعت برق مصرف می شود؛ این در حالی است که در سال 1393 میزان مصرف گاز طبیعی در صنعت برق 47 میلیون و 742 هزار متر مکعب بوده که نسبت به سال 1368 یعنی ابتدای اجرایی شدن برنامه اول توسعه 40 میلیون و 989 هزار متر مکعب رشد داشته یعنی حدوداً هشت برابر شده و همزمان با افزایش مصرف گاز مصرف سوخت مایع کاهش پیدا کرده است.

میان این همه »فضایل« صنعت برق باید این را هم اضافه کرد از 700 گرم ازای تولید هر کیلووات ساعت برق بیش که به اساس بر که آماری می شود. منتشر هوا در دی اکسیدکربن برنامه های آژانس بین المللی انرژی تا سال 2050 میالدی باید به 200 گرم برسد و اکنون متوسط شدت انتشار کربن در جهان

600 گرم است.راهکار چیست؟

با کشور ترکیبی سیکل نیروگاه های بخار واحدهای تکمیل هدف کاهش مصرف سوخت مایع نیروگاه ها و بهبود راندمان آنها یکی از راه هایی است که به نظر می رسد بخش بزرگی از چالش های صنعت برق کشور را حل خواهد کرد. در همین حال توسعه نیروگاه های مقیاس کوچک و انرژی های تجدیدپذیر با هدف کاهش تلفات، کاهش مصرف سوخت مایع نیروگاه ها و کاهش نیاز به سرمایه گذاری در بخش تولید و انتقال برق دیگر راهکار برون رفت از بحران صنعت برق است. مدیریت سمت تقاضا و بهبود شدت مصرف برق با هدف کاهش نیاز به توسعه زیرساخت های برق کشور در بخش تولید و انتقال و نیز اصالح جریان نقدینگی و بهبود مکانیزم اقتصادی صنعت برق کشور از دیگر راه های بهبود وضع صنعت برق کشور است. می توان اینها را با بازنگری قوانین، فرهنگ سازی، اصالح قیمت و استفاده از تجهیزات کم مصرف، وضعیت موجود را در راستای بهینه سازی

مصرف انرژی تغییر داد.

9

خبرنامه انجمن تولید کنندگان ترکیبی نیرو )حرارتی و برودتی( IRAN CHP Newsسال اول - شماره اول بهار 1397

در توانیر مدیرعامل : برق پراکنده تولید انجمن خبرنامه اقدامی قابل تامل و در شرایط کمبود تولید برق به کلیه شرکت های برق منطقه ای دستور داد تا اعالم نرخ خرید برق تضمینی مولد های مقیاس کوچک از سوی شورای اقتصاد از بستن قرارداد خرید تضمینی برق مولدهای مقیاس کوچک خودداری کنند. در قانون بوده است و وقتی هنوز برقرار نیز روال سال های گذشته جدیدی مصوب نشده قانون قبلی پابرجاست. عدم تعیین تکلیف نهایی شرایط خرید برق مولد های مقیاس کوچک و صدور نامه های خلق الساعه و بدون برنامه ریزی قبلی سرمایه گذاران این حوزه را

دلسرد و نا امید کرده است.انتهای تابستان سال گذشته که وزارت نیرو از پرداخت هزینه گاز مولد های مقیاس کوچک سرباز زد و وزارت نفت نیز در عدم حمایت این صنعت، گاز مولد های مقیاس کوچک را قطع کرد از توانیر کارشناسان معتقد بودند توانیر بعد از پیک برق تابستان از تعهد

خود شانه خالی کرده است.با توجه به بحران کم آبی ودر مدار نبودن ظرفیت قابل توجهی از نیروگاه های برق آبی کشور در تابستان سال 97 وبا توجه به اعالم صریح وزیر نیرو مبنی بر خاموشی های تابستان این رفتار وزارت نیرو وعلی الخصوص نامه اخیر شرکت توانیر عجیب به نظر میرسد.

در این نامه تاکید شده است که تا اعالم نرخ خرید برق تضمینی بستن از اقتصاد، شورای سوی از کوچک مقیاس مولد های

قرارداد های جدید ممانعت شود.این نامه مدیرعامل توانیر در حالی به شرکت های زیرمجموعه ارسال شده است که در ماده 133 قانون اعالم شده تا اعالم نظر جدید شورای اقتصاد باید به همان شرایط قبلی ادامه داد و وقتی هنوز قانون جدیدی مصوب نشده قانون قبلی پابرجاست. حال باید سوال کرد اگر شورای اقتصاد تا سال آینده هم درباره نرخ جدید اعالم نظر

نکند تکلیف سرمایه گذار چیست؟در سال های گذشته نیز روال برقرار بوده است و تا اعالم نرخ جدید خرید برق، قرارداد های مولد های مقیاس کوچک بسته می شده و صرفا از سرمایه گذار تعهدی مبنی بر نداشتن ادعا در خصوص نرخ جدید گرفته می شد. مشخص نیست امسال چه اتفاقی افتاده است

که چنین نامه هایی ابالغ می شود.مقیاس مولد های برق خرید شرایط نهایی تکلیف تعیین عدم کوچک و صدور نامه های خلق الساعه و بدون برنامه ریزی قبلی سرمایه گذاران این حوزه را دلسرد و نا امید کرده است. مدیریت ناکارآمد بخش دولتی صنعت برق نه تنها نتوانسته است در سال های اخیر زیرساخت های حضور بخش خصوصی و سرمایه گذاری را فراهم کند بلکه با سیاست های غیرکارشناسانه خود عامل رکود این

صنعت شده است.انتظار می رفت با تغییر مدیریت ارشد وزارت نیرو و صنعت برق، تاکنون شرایط کسب و کار های بخش خصوصی تغییر کند که اتفاقی نیفتاده است و همچنان در بر همان پاشنه می چرخد. وقتی نمی توانند یک مشکل را برطرف نماید ساده ترین کار و راه حل

برایشان انتشار چنین نامه هایی است.مدت زمان نصب وراه اندازی نیروگاه های تولید پراکنده بسیار کم میباشد وچون در محل مصرف تولید برق دارند باعث کاهش تلفات شبکه شده و نیاز به توسعه شبکه را کاهش می دهد. عالوه بر این، در بسیاری از کشور ها صرفا بخاطر پدافند غیرعامل مورد استفاده گسترده قرار گرفته است ، سیاست های غلط و خالء های قانونی مانند اجبار سرمایه گذاران به استفاده از دستگاه های با راندمان باالی 55 درصد که به ندرت در دنیا یافت می شوند موجب تضعیف این صنعت ودر نتیجه ضربه به کشور شده است درصورتیکه این نیروگاه ها با توجه به خشکسالی های اخیر بهترین راه حل تامین برق

مطمئن در کشور هستند.

توقف قراردادهای خرید برق مولدهای مقیاس کوچک

بی برنامگی توانیر و سردرگمی سرمایه گذاران

بررسی کاهش تلفات و افت ولتاژ DGدر فیدر شمس حوزه امور برق غرب زنجان

مقدمه: استفاده از منابع تولید پراکنده علی رغم داشتن مشکالت در صورت جانمایی مناسب و بهره برداری درست در شبکه های توزیع دارای مزایای فراوانی از جمله کاهش تلفات، افت ولتاژ و بهبود پروفیل ولتاژ در شبکه های توزیع می باشد. این موضوع هنگامی که عمده بارهای فیدر به صورت تجمعی و در فواصل دورتر از پست فوق توزیع واقع شده باشند بیشتر نمایان می شود. در این مقاله ضمن آشنایی با فیدر فشار متوسط شمس از حوزه بهره برداری امور برق غرب زنجان و آنالیز بار های موجود بر روی این فیدر به بررسی تاثیر بهره برداری از منبع تولید پراکنده در این فیدر می پردازیم. منبع تولید پراکنده در محل کارخانه شمش سازان زنجان و به قدرت 2,4 مگاوات نصب گردیده و تا یک ماه آینده به بهره برداری کامل می رسد. نتایج شبیه سازی با استفاده از نرم افزار 15,1Digsilent نشان می دهد بهره برداری از منبع تولید پراکنده ذکر شده به لحاظ فنی)کاهش افت ولتاژ، تلفات

و آزاد شدن ظرفیت شبکه( و اقتصادی دارای توجیه می باشد. آشنایی با فیدر شمس و واحد تولیدی شمش سازان

فیدر شمس دارای 36/79کیلومتر خط فشار متوسط بوده و 112 پست هوایی و 5 دستگاه پست پاساژ را تغذیه می نماید. ظرفیت ترانس های نصب شده در این فیدر 15/830 مگا ولت آمپر بوده و از مهمترین مشترکین این فیدر شرکت شمش سازان، شرکت روئین کار شمس و آمادگاه زنجان می باشد. با توجه به صنعتی بودن مسیر شبکه و دیماند باالی مشترکین، این فیدر جز فیدرهای حساس امور برق غرب زنجان به شمار می آید. میزان

بار متوسط فیدر شمس در یازده سال گذشته در جدول 1 آمده است.جدول 1- بار فیدر شمس در یازده سال گذشته

13851386138713881389139013911392139313941395سال)A(848794113136144138119124128134متوسط جریان

شرکت شمش سازان زنجان در سال 1376 در زمینه تولید شمش روی تاسیس و پس از دریافت مجوزهای الزم عملیات اجرایی را در زمینی به مساحت 13000 متر مربع شروع به کار نمود. با توجه به تجربه های کاری نیروهای متخصص این شرکت و همچنین افزایش قابل توجه توان مصرفی آن )حدود 3 مگاوات(، شرکت شمش سازان تصمیم به احداث یک دستگاه نیروگاه 5 مگاواتی به صورت CHP درسال 1395 و در زمینی به مساحت 2000متر و در فاصله 100 متری کارخانه اصلی شرکت گرفت. پس از اخذ مجوزهای الزم عملیات اجرایی جهت احداث نیروگاه 2,4 مگاواتی ) دو دستگاه زنراتور گازی 1,2 مگاواتی( در فاز اول نیروگاه از ابتدای سال 96 آغاز و حداکثر تا 1 ماه دیگر وارد مدار خواهد شد. این نیروگاه در مد PV به بهره برداری خواهد رسید. توان این نیروگاه به طور مستقیم و با احداث یک دستگاه پست زمینی )جهت نصب لوازم اندازه گیری و تجهیزات حفاظتی( به شبکه 20 کیلو ولت فیدر شمس متصل خواهد گردید. خروجی گاز این نیروگاه نیز جهت پیش گرمایش آب بویلر کارخانه اصلی استفاده خواهد شد.

شکل 1 دیاگرام تک خطی فیدر شمس و محل قرار گیری نیروگاه شمش سازان را نشان می دهد.

شکل 1 – دیاگرام تک خطی فیدر شمس و محل قرار گیری نیروگاه شمش سازان اثرات فنی و اقتصادی اضافه شدن این واحد تولیدی به شبکه فیدر شمس در قسمت های بعدی بررسی خواهد شد.

. پیش بینی بار در فیدر شمس بسیاری از اهداف بلند مدت و میان مدت شرکت های توزیع بدون پیش بینی بار و اطالع از بار شبکه در سال های آتی امکان پذیر نیست. از این رو یک برنامه ریزی با رویکرد آینده نگرانه در سیستم توزیع نیازمند پیش بینی دقیق بار در یک دوره خاص می باشد. پیش بینی صحیح بار عالوه بر

صرفه جویی در هزینه های سرمایه گذاری امکان برنامه ریزی دقیق تر برای توسعه و اصالح شبکه های توزیع را فراهم می آورد.در این مقاله با استفاده از روش های کالسیک و با استفاده از آمار یازده ساله بار فیدر شمس، ماهیت بارهای الکتریکی و موقعیت قرار گیری بارها و با استفاده از روش برازش منحنی، بار این فیدر در پنج سال آینده بهره برداری پیش بینی شده است. با توجه به آمار چهار ماه اول سال 96 مشاهده می شود که میزان جریان پیش بینی شده در هر دو فیدر بسیار نزدیک به مقادیر واقعی می باشد. جدول 2 مقادیر بار پیش بینی شده برای فیدر شمس

را نشان می دهد.

حسین منصوری واکسی زنجانی

محمد جعفر جعفری

احسان ابراهیم خانی

زنجان، شرکت اندیشمند شمالغرب،hosein.mansoury@yahoo.com

زنجان، شرکت توزیع نیروي برق استان زنجان jafari_Mohmmad@yahoo.com

زنجان، شرکت توزیع نیروي برق استان زنجان ehsan_ebrahimkhani@yahoo.com

گروه محقق

10

خبرنامه انجمن تولید کنندگان ترکیبی نیرو )حرارتی و برودتی( IRAN CHP Newsسال اول - شماره اول بهار 1397

ایرنا- هیات عمومی دیوان عدالت اداری بخشی از یک مصوبه را که متضمن ثابت نگه داشتن نرخ خرید برق توسط وزارت نیرو از نیروگاه های خارج از مدیریت این وزارتخانه بود، برخالف قانون برنامه پنجم

توسعه و دستورالعمل شورای اقتصاد تشخیص داد و باطل کرد.مصوبه ثابت ماندن هزینه خرید برق از بخش غیردولتی باطل شد

به گزارش ایرنا از دیوان عدالت اداری، هیات عمومی این دیوان به دنبال شکایت و درخواست ابطال بند یک مصوبه 263 هیأت تنظیم بازار برق ایران مبنی بر ثابت نگه داشتن تعرفه خرید برق از نیروگاه های غیردولتی، آن را با تأیید نظر کمیسیون تخصصی مربوطه باطل

کرد.در نظریه کمیسیون تخصصی در مورد ابطال بند یک مصوبه 263 هیات تنظیم بازار برق ایران آمده است: بر مبنای بند »و« ماده 133 قانون برنامه پنجم توسعه جمهوری اسالمی ایران، وزارت نیرو مکلف است در صورت نیاز با حفظ مسئولیت تأمین برق، به منظور ترغیب از برق نیروی تولید بیشتر تولید هرچه به سایر موسسات داخلی نیروگاه های خارج از مدیریت آن وزارتخانه، بر اساس دستورالعملی که به تأیید شورای اقتصاد می رسد، نسبت به خرید برق این نیروگاه

ها اقدام کند.اقتصاد در صورت بر اساس ماده 6 دستورالعمل شورای همچنین تحقق آمادگی ابراز شده و ارائه خدمات جانبی توسط نیروگاه هایی که بیش از 300 ساعت در سال فرصت قرارگرفتن در آرایش تولید را

دارند، »بهای آمادگی« به آنها تعلق می گیرد. نرخ پایه پرداخت بابت آمادگی در سال 1390 برابر با 100 ریال به ازای یک کیلو وات قدرت خالص آماده تولید برای یک ساعت است و این نرخ در سال های بعدی برنامه پنجم توسعه، هر سال با اعمال

ضریب تعدیل، توسط وزارت نیرو اعمال می شود.با توجه به اینکه بند یک مصوبه 263 هیأت تنظیم بازار برق ایران برخالف بند »و« ماده 133 قانون برنامه پنجم توسعه و نیز برخالف ماده 6 دستورالعمل شورای اقتصاد است، برخالف قانون و خارج از

اختیار تشخیص داده شده است و ابطال می شود.

با رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری

مصوبه ثابت ماندن هزینه خرید برق از بخش غیردولتی باطل شد

جدول 2- مقادیر پیش بینی شده بار برای فیدر شمس در پنج سال آینده بهره برداری13961397139813991400سال

)A(169.7174.9179.9183.1189.6بار پیش بینی شده6. بررسی اثرات نصب DG در کاهش تلفات و افت ولتاژ و شبیه سازی فیدر شمس

منابع تولید پراکنده معموالً با کاهش مسیر تغذیه بارها، تلفات شبکه را کاهش می دهند. هنگامی که یک منبع تولید پراکنده متناسب با بار محلي انتخاب شده و در نزدیکي آن نصب شود، می تواند با کاهش توان های تزریقي به طور قابل مالحظه ای تلفات را کاهش دهد. درواقع تأثیر منبع تولید پراکنده روي پروفیل ولتاژ جدا از تأثیر آن روي تلفات شبکه نیست و این دو مؤلفه ارتباط نزدیکي باهم دارند. البته ممکن است در بعضي از حاالت محل و اندازه نامناسب باعث افزایش تلفات شبکه شود ، برای بررسي میزان تغییرات تلفات شبکه توزیع در صورت اتصال منابع تولید پراکنده به آن، ابتدا بایستي محاسبات پخش بار مربوطه به شبکه توزیع صورت گیرد. هدف از بررسي پخش بار در شبکه توزیع داراي منابع تولید پراکنده، بررسي ولتاژ در هر محل اتصال مي باشد که به صورت ساده مي توان این افزایش

ولتاژ ناشي از وجود ژنراتور سنکرون یا آسنکرون منابع تولید پراکنده را از رابطه )1( به دست آورد DGافت ولتاژ مثبت بوده و درنتیجه ∆V از توان مصرفي بار کمتر باشد در این حالت DG اگر در ساعات پیک مصرف توان تزریقي در جهت بهبود پروفیل ولتاژ و نزدیک کردن ولتاژ شین بار به ولتاژ پست عمل می کند. اما اگر در ساعات کم باري توان تزریقي DGاز توان بار مصرفي بیشتر باشد، V∆ در این حالت منفي بوده و ولتاژ شین بار از ولتاژ پست بیشتر خواهد شد یعني بار دچار اضافه ولتاژ خواهد شد. از آنجایی که بارهای مهم ذکر شده فیدر شمس )شرکت شمش سازان و شرکت رویین کار شمس( به صورت 24 ساعته در مدار می باشند فلذا در تمامی ساعات مصرف توان تزریقي DG از توان مصرفي بار کمتر می باشد و نصب DG با قدرت 2,4 مگاوات

نقش مثبتی در کاهش تلفات و افت ولتاژ فیدر شمس خواهد داشت.جدول 3 و 4 میزان تلفات، افت ولتاژ و نیز میزان جریان کشیده شده از پست فوق توزیع را برای فیدر شمس در 5 سال آینده به ترتیب

بدون حضور DG و با حضور DG نشان می دهد.شبیه سازی با استفاده از نرم افزار Digsilent15,1 انجام شده است. مقایسه نتایج شبیه سازي در جدول 3 و 4 نشان می دهد که با اضافه شدن منبع تولید پراکنده در فیدر شمس و در محل ذکر شده

تلفات و افت ولتاژ شبکه کاهش و ظرفیت جریانی خط به میزان چشمگیري افزایش مي یابد. DG جدول 3- میزان تلفات، افت ولتاژ و جریان در فیدر شمس بدون حضور

13961397139813991400سال

204.05217.05227.57236.4254.63اکتیو)Kw(تلفات فیدر شمس

)Kvar(298.67317.69332.11346.04327.73راکتیو

5.8846.076.2166.3376.579حداکثر درصد افت ولتاژ4.95.065.185.2895.49متوسط درصد افت ولتاژ

)A(169.7174.9179.9183.1189.6جریان کشیده شده از پست فوق توزیع

DG جدول 4- میزان تلفات، افت ولتاژ و جریان در فیدر شمس با حضور13961397139813991400سال

54.4460.8266.1370.6680.25اکتیو)Kw(تلفات فیدر شمس)Kvar(96.74106.71114.96122136.81راکتیو

0.8540.8880.9060.9240.958حداکثر درصد افت ولتاژ0.360.380.3950.3910.406متوسط درصد افت ولتاژ

)A(77.5682.3286.0689.1795.35جریان کشیده شده از پست فوق توزیع بررسی مزایای اقتصادي نصب DG در فیدر شمس

همانند بسیاري از مسائل روزمره، مسائل اقتصادي نیز در سیستم هاي قدرت نمایان مي شود. همانند بسیاري از تولیدات صنعتي، تولید و انتقال انرژي الکتریکي نیز با مفاهیمي مانند درآمد و هزینه همراه است که استفاده از اصول و قواعد اقتصادي را نتیجه مي دهد. تمامي طرح هاي اقتصادي داراي یک هزینه سرمایه گذاري اولیه و یک سرمایه بازگشتي مي باشد. هرچه هزینه سرمایه گذاري اولیه کمتر و سرمایه بازگشتي بیشتر باشد، طرح اقتصادي اولویت اجرایي بیشتري دارد. البته در مورد نیروگاه شرکت شمش سازان با توجه به اینکه سرمایه گذاری توسط بخش خصوصی صورت گرفته، در این بخش فقط به اثراث اقتصادی کاهش تلفات شبکه به سبب اضافه شدن این نیروگاه به شبکه می پردازیم. در این محاسبات نرخ تورم 20درصد ، ساعات بهره برداری از منبع تولید پراکنده 22 ساعت در شبانه روز و قیمت هر کیلو وات ساعت انرژی در سال 1395 به میزان 100 تومان در نظر گرفته شده است. نتایج مطالعات اقتصادی

در جدول 5 آمده است. DG جدول 4- میزان تلفات، افت ولتاژ و جریان در فیدر شمس با حضور

13961397139813991400سال)Kw(در فیدر شمس DG 149.61156.23161.44165.74174.38میزان کاهش تلفات به سبب نصب

120.13150.54186.67228.91288.45مبلغ صرفه جویی شده به سبب کاهش تلفات در هر سال)میلیون تومان(120.13270.67457.34686.25974.7مجموع مبلغ صرفه جویی شده به سبب کاهش تلفات تا پایان سال)میلیون تومان(

100120144172206قیمت هر کیلو وات ساعت انرژی)تومان(. نتیجه گیری

داشتن اطالعات کافي از وضعیت گذشته، موجود وآینده شبکه هاي توزیع از نظر میزان توان اکتیو و راکتیو تزریقي، ماهیت بارها، جریان عبوري و میزان خاموشي هاي بدون برنامه در هر تکه فیدر از جمله نیاز هاي مهندسین و بهره برداران شبکه جهت تحلیل و اتخاذ تصمیم در راستاي بهبود عملکرد سیستم توزیع مي باشد. تحلیل شبکه از دیدگاه هاي مختلف توسط نرم افزار هاي متفاوت دیدگاه هاي مناسبي را در اختیار متخصصین و برنامه ریزان شبکه هاي توزیع قرار مي دهد تا بتوانند با شناخت کاملتري نسبت به رفع نقاط ضعف شبکه بپردازند. در این مقاله ضمن بررسي و تحلیل وضعیت فیدر شمس با طرح دو سناریو، در حضور منابع تولید پراکنده و بدون منابع تولید پراکنده در طی 5 سال آینده از لحاظ افت ولتاژ، تلفات و ظرفیت جریانی خط مورد مقایسه قرار گرفت. شبیه سازی دو سناریو مطرح شده با استفاده از نرم افزار 15,1Digsilent انجام گردید و مقایسه نتایج نشان می دهد تلفات فیدر به میزان متوسط 70 درصد، حداکثر افت ولتاژ به میزان 85 درصد و متوسط افت ولتاژ حدود 90 درصد کاهش داشته که به طور چشمگیری سبب بهبود شاخص های بهره برداری گردیده است.

با توجه به نتایج شبیه سازی و تآثیر در کاهش تلفات اجرای طرح به لحاظ فنی و اقتصادی توجیه پذیر می باشد.

11

خبرنامه انجمن تولید کنندگان ترکیبی نیرو )حرارتی و برودتی( IRAN CHP Newsسال اول - شماره اول بهار 1397

محمد علی عالیی عضو هیت مدیره انجمن تولید پراکنده برق

در صورت آماده بودن بستر، زمینه برای سرمایه گذاری بخش خصوصی مهیا است چرا ما در کشور علی الرغم داشتن منابع انرژی قابل توجه با

کمبود برق مواجه میشویم ؟ در شرایطی که کشور ما یکی از بزرگترین منابع گازی جهان را در اختیار دارد و زیر ساخت انتقال این انرژی گرانبها نیز در کشور وجود دارد و ما در فصولی از سال با چالش کمبود برق مواجه میشویم با توجه به شرایط فعلی و علی الرغم تاکید بر اجرای برنامه پنجم و ششم توسعه مبنی بر گسترش این نیروگا ها چرا باید امروز صدور مجوز در این بخش متوقف گردد و چرا علی الرغم آماده بودن بستر کشور و استقبال خوب بخش خصوصی برای احداث این نیرو گاه ها عماًل سیاست های وزارت نیرو منجر به توقف رشد این نیرو گاه ها

باشد علت توقف صدور این مجوز این نیروگاه ها چیست؟

یکی از دالیلی که به ما گفته میشود این است که در برنامه ششم مجلس راندمان 55 درصد را قید نموده است که طبق پیگیری های صورت گرفته و نامه مکتوب خود مجلسی ها این عدد اجباری نیست حال با توجه به این مسائل که وزارت نیرو روند صدور مجوز ها را متوقف نموده وبه نوعی بخش خصوصی که با تکیه بر سرمایه خودش و بدون حمایت دولت حاضر به سرمایه گذاری در این حوزه هستند که با توجه به توقف صدور مجوز ها عماًل نمیتواند وارد سرمایه گذاری در این حوزه گردند. یکی دیگر از بهانه هایی که وزارت نیرو در این باره مطرح میکند این است که چرا باید نرخ این نیروگاه های کوچک باالتر از نرخ برق ما باشد در صورتی که طبق محاسبات ما

نرخ خرید برق از نیرو گاه های DG باالتر نمیباشد. در مورد هزینه آمادگی که به نیرو گاه های بزرگ داده میشود

مختصر توضیح بفرمائید.نیروگاه های سیکل ساده و ترکیبی برای ورود و خروج از مدار 24 تا 48 ساعت طول میکشد که این نیروگاه ها با دیسپاچینگ مرکزی در حال کنترل هستند که طبق دستور وارد مدار میشوند و یا از آن خارج میشوند در واقع در مواقعی که نیروگاه بزرگ آماده باشد ولی تولید با دستور دیسپاچینگ متوقف و یا کاهش پیدا نماید که این هزینه آمادگی حدود 70 تومان به ازای هر کیلو وات به این نیروگاه بدهد و زمانی که این نیروگاه وارد مدار میشود بابت انرژی هم از دولت پول دریافت میکند که محاسبات به ما نشان میدهد رقم دریافتی برای هر کیلو وات ساعت برای نیروگاه های بزرگ با لحاظ کردن این دو فاکتور 90 تومان به ازای هر کیلو وات دریافت نموده اند در صورتی که در بخش DG این قیمت 100 تومان در راندمان 50 درصد بوده یعنی عماًل 3 درصد صرفه جویی برق به DG داده میشود که طبق اعالم خود وزارت نیرو تلفات در بخش انتقال 5 درصد و تلفات توزیع هم 15 درصد میباشد ولی با این وجود نرخ نیروگاهی دی جی را تشویقی میدانند و 3درصد دی جی ها برای وزارت نیرو زیر ذربین

رفته است.علت توسعه دی جی ها در جهان چیست ؟

با در نظر گرفتن سیکل ساده DG راندمان آنها بین عدد 40 تا 45 درصد می باشد که راندمان باالیی به نسبت نیروگاه های بزرگ می باشد و در صورت استفاده از حرارت و یا برودت DG راندمان 80 درصد بدست می آید که عدد بسیار قابل توجه می باشد ضمن اینکه این نیرو گاه ها در جهان به نوعی مکمل نیروگاه های تجدید پذیر نیز محسوب میگردند چرا که با توجه به محدودیتی که نیروگاه های تجدید پذیر ) بادی و خورشیدی ( که در هر لحظه امکان خارج شدن آنها از مدار وجود دارد دی جی ها این قابلیت رو دارند که با سرعت زیاد وارد مدار شوند و خلع نیرو گاه های تجدیدپذیر را جبران کنند و با سرعت زیاد هم از آن خارج شوند و بعنوان یکی از منابع پایدار انرژی در جهان محسوب میشوند و همین مزیت ها سبب شده که سهم این نیروگاه ها در جهان از تولید برق به 10 درصد برسد یعنی اینکه اگر بخواهیم این اتفاق در کشور ما بیفتد باید 6000 مگاوات ظرفیت دی جی در کشور داشته باشیم و بسیار جالب است بدانید

که این اتفاق بیشتر در کشور های می افتد که منابع گازی محدودی دارند مثل کشور ترکیه در حالی که ما با این منابع بزرگ گازی

نتوانسته ایم این نیرو گاه ها را گسترش دهیم مباحثی که در رابطه با راندمان های DG توسط وزارت نیرو برای ومبنایی معیار آیا و باشد درست میتواند حد تاچه سنجش این راندمان در نیرو گاه های مقیاس کوچک وجود

دارد.؟مطابق دستور العمل راندمان مقیاس کوچک به صورت اتوماتیک بر روی سرمایه گذار اجرا میشود با توجه به اینکه طبق بخشنامه جدید وزارت نیرو ، سرمایه گذار خودش پول گاز را پرداخت مینماید یعنی با فرض راندمان 50 درصد به ازای هر کیلو وات برقی که سرمایه گذار تحویل میدهد با فرض همین راندمان میزان مصرف گاز را مشخص مینماید و پول گاز را با این نرخ به سرمایه گذار میدهد حال اگر فرض کنیم یک نیرو گاه با راندمان 30 درصد تولید برق نماید مطابق این فرمول سرمایه گذار باید مابه التفاوت گاز مصرفی را از جیب خودش بپردازد و در صورت باال بودن راندمان این مبلغ بعنوان گین سرمایه گذار تلقی میگردد. پس بنابراین با در نظر گرفتن این سازوکار اثر راندمان کاماًل بر سرمایه گذار اعمال میشود ، ولی سئوالی که در اینجا

مطرح میشود این است که در شرایطی که راندمان نیرو گاه های مقیاس کوچک در حالت سیکل ساده بیش از 40 درصد میباشد راندمان میانگین نیروگاه های بزرگ حداقل روی کاغذ بین 30 تا 36

درصد می باشدچرا با وجود راندمان پایین نیروگاه های بزرگ و تلفات در انتقال و توزیع وزارت نیرو همچنان بر گسترش این نیروگاه

ها اصرار دارد؟ببینید بحث برق در داخل کشور ما تقریباً شرایط نفت را دارد و فقط در انحصار دولت می باشد و با توجه به اینکه مدیریت دولتی در کشور ضعیف و مبتنی بر افزایش بهره وری نیست در شرایطی که کشور ما با مشکل کم آبی دست و پنجه نرم میکند و افزایش تلفات در انتقال و توزیع نیروگاه های بزرگ راندمان تولید برق را پایین میاورد سیاست های دولت کماکان مبتنی بر گسترش نیروگاه های گازی بزرگ است برای این نیروگاه ها عماًل راندمان ماهیانه اندازه گیری نمیشود و فقط در زمان ورود برق به مدار یک راندمان لحظه ای انجام میگیرد ضمن اینکه هزینه مصرف سوخت و گاز این نیروگاه ها را بخش دولتی پوشش میدهد و از اینرو هیچ دغدغه ای برای افزایش راندمان در خود نمیبینند . ضمن اینکه در دستور العمل DG ها عماًل دست دولت برای برخورد با نیروگاه هایی که راندمان کمتری دارند باز گذاشته شده و میتواند نیروگاهای با راندمان کمتر را از مدار خارج نماید و از طرفی راندمان این نیروگاه ها با توجه به مقدار مصرف گاز و تولید برق برای وزارت نیرو کاماًل مشخص می باشد و

هیچ ابهام برای محاسبه راندمان وجود ندارد .قابلیت مشکالت با رابطه در نیرو وزارت توسط شبهاتی دسترسی دی جی ها عنوان میشود که مثالً این نیرو گاه ها

کارایی الزم را در مواقع حساس ندارند ؟ خوشبختانه قانون گذار در دستور العمل نیروگاه های مقیاس کوچک و قرارداد خرید تضمینی این مسائل را پیش بینی کرده است به طوری که وزارت نیرو میتواند برای 8760 ساعت با اعمال ضریب ساعتی مختلف بخش خصوصی را ترقیب به فعالیت بیشتر در زمان پر مصرف سال نماید به طوری که برای تک تک ساعت های سال حتی میتواند ضریب ساعتی اعمال نماید ولی وزارت نیرو برای سهولت درکار خود 3 تعرفه ساعتی اعمال کرده که در آن نرخ ضریب ساعتی در بهار تابستان و پاییز و زمستان عماًل هیچ فرقی با هم ندارند و همینطور که ما در فصل تابستان مشکل برق داریم توانیر میتواند از پتانسیل های که در قرارداد وجود دارد با اعمال ضریب ساعتی چهار مثاًل چهار برابر در تابستان یک انگیزه خوب برای تولید کننده ایجاد نماید و در زمستان این ضریب ساعتی را کاهش دهد در این حالت یقیناً سرمایه گذار تمام توان خودش را در سیستم براساس نرخ ضریب ساعتی اعمال مینماید و کار های مربوط به تعمیرات و

خاموشی را به زمستان موکول مینماید.به نظر جنابعالی ریشه تصمیماتی که در رابطه با این صنعت

گرفته میشود در چیست ؟ ما به طور کلی با دید مثبت به این مشکالت نگاه میکنیم از نگاه ما این بدبینی که از طرف دوستان توانیر بوجود آمده ریشه در ضعف اطالعات می باشد اگر مجموعه توانیر بتواند از نیرو گاه ها ما بازدید بعمل آورد و از نزدیک امکانات ما را ببینند و در جلسات و همایش های مربوط به این صنعت شرکت کنند قطعاً نظرشان نسبت به این صنعت تغییر خواهد کرد و ما امیدوار هستیم روزی فرا برسد و این

عزیزان ما را بعنوان همکاران خود در مجموعه توانیر ببینند.با توجه به مطالب ذکر شده آینده این صنعت را چگونه ارزیابی

میکنید ؟ با توجه به مزایایی که DG نسبت به نیرو گاه های بزرگ دارد و مشکالت کم آبی کشور و محدودیت انرژی ، دولت چاره جز استقبال از صنعت DG و نیروگاه های تجدید پذیر نخواهد داشت و امیدوار

هستیم این اتفاق در کشور زودتر از موعد رخ بدهد.

12IRAN CHP News

سال اول - شماره اول بهار 1397

امروزه سهم تولید برق از دی جی ها در جهان بخاطر مزایای این تولید کنندگان کوچک برق به لحاظ داشتن راندمان بالی برق و قابلیت دسترسی به شبکه های توزیع برق روز به روز در حال گسترش هستند در کشور ما اولین دی جی ها از سال 84 شروع بکار نمودند و طبق آخرین آمار 740 مگاوات قرارداد خرید تضمینی با بخش خصوصی منعقد شده که توان عملیاتی تحویلی به شبکه در پیک بار سال گذشته در حدود 500 مگاوات بوده است و این در حالی است که قرار بود طبق سند برنامه پنجم و ششم توسعه از حدود 20 هزار مگاوات افزایش ظرفیت پیش بینی شده تولید برق در کشور تولید 5 هزار مگاوات به مولدهای پراکنده مقیاس کوچک CHP تخصیص داده شود که متاسفانه تنها 10 درصد از این ظرفیت در کشور محقق شده است و همان 10 درصد نیز با چالش های فراوانی روبرو شده است بهر حال این ضرورت در کشور با توجه به کمبود منابع آبی و پایین بودن راندمان نیرو گاه های سیکل ساده در تولید برق و تلفات انتقال برق در شبکه در جهت گسترش نیرو گاه های مقیاس کوچک و توجه ویژه دولت به این بخش از تولید کنندگان نیرو احساس میشود در همین رابطه فصل نامه انجمن تولیدکنندگان پراکنده برق گفتگویی با محمد علی عالیی یکی از اعضای هیئت مدیره انجمن تولید کنندگان پراکنده برق در رابطه

با مزایای این صنعت ترتیب داده است.

مدیر مسئول: کمال شیرمحمدی

کنندگان تولید انجمن امتیاز: صاحب ترکیبی نیرو )حرارتی و برودتی(

مدیر مسئول: کمال شیرمحمدیتیراژ چاپ: 1000 نسخه

ارسال مطالب به شماره تلگرام :09365875640خبرنگار: الهه سهرابی

تلفن پذیرش آگهی : 09365875640 آدرس دفتر: زنجان، خیابان 17 شهریور

) پست سابق( روبروی بانک مهرطراح گرافیک: بهرام بلنداقبال

چاپ مطالب مختلف به معنی تایید آنها از سوی خبرنامه نمی باشد