B L S - E Y T A N

NDEKLER

blis ve eytan Kelimelerinin Anlam ve Mhiyeti ............... 2

blis/eytan ve zellikleri ..................................................... 3

blis'in Allah Iin Secde Etmemesi ....................................... 5

eytana Mhlet Verilii ........................................................ 9

blis ve Faaliyet Alan ......................................................... 10

blis'in Bavurduu Yntemler ........................................... 12

eytann nsana Drt Bir Yandan Yaklamas ................... 14

eytann Grevi .................................................................. 18

eytann Zarar Veremeyecei Kimseler ............................. 19

Her nsana Bir eytan Verilii ............................................ 20

nsan eytana Tutsak Eden Nefs Hastalklar................... 21

eytana Uyanlarn Durumu ve hirette Hesaplama ....... 21

eytann Yaratl ve nsanlara Musallat Olmasnn Hikmeti22

blis-eytan Konusunda Ayet-i Kerimeler ......................... 24

Konuyla lgili Geni Bilgi Alnabilecek Kaynaklar ............. 25

"Ve o zaman meleklere (ve cinlere): "dem'e secde edin!" dedik, hemen secde ettiler. Yalnz blis dayatt, kibrine yediremedi, inkrclardan oldu." (2/Bakara, 34)

blis ve eytan Kelimelerinin Anlam ve Mhiyeti

blis, kelime anlam ynnden, hayrsz olan, zarara urayan, aknla den manalarna gelmektedir. blis kelimesi Kur'an- Kerim'de 11 yerde geer. eytana, iledii hatann onu sonsuza kadar hsrana (zarara) uratmas sebebiyle iblis denmitir. blis, eytann Kurandaki zel addr. blis, insan kskanmas yznden Allaha kar gelen ve Onun huzurunda kstahlk yapp kibirlenen ve bu yzden de kovulan (racim olan), insann en nemli dmandr.

"eytan" ise, uzaklat manasndaki "atane" fiilinden tremitir. Yand anlamndaki "ta" fiilinden trediini ne sren baz limler de vardr. eytan kelimesinin aslnn "Satan" olup, bunun brnce olduu, rakip, muhalif gibi anlamlara geldii, Tevrat'ta da bu anlamda kullanld da ileri srlr. eytan, cinlerden ve insanlardan en erli (en kt) yaratklar nitelemek iin kullanlan bir kavramdr. "eytan" ve oulu olan "eytn" kelimeleri Kur'an- Kerim'de toplam 88 yerde gemektedir. er' stlahta, Yce Allah'n Hz. dem'e secde emrine kar gelip isyan ettii iin ilh rahmetten kovulan ve insanlarn amansz dman olan cinlerin inkrclarndan gizli bir varlktr.

Kur'an, eytanla blis'in fonksiyon bakmndan ayn olduklarn gsteriyor. eytan, blis'in faal hale geiinde ald ad, kuvvetlerinin tmne verilen ad; blis de eytan denen er kuvvetin kayna, babas olan varln zel addr. Hz. demin cennetten kmasna sebep olan eytann, blisten baka Azzil, Advvullah gibi adlar da vardr. blis, eytan btn faaliyetlerin beyni ve babas konumundaki varlktr.

blis/eytan ve zellikleri

blis ateten yaratlmt ve cinlerdendi (18/Kehf, 50; 15/Hcr, 27; 55/Rahman, 15). Hz. ie (r.anha)nin rivyetine gre Peygamberimiz (s.a.s.) yle buyurdu: Melekler nurdan yaratldlar. Cinler zehirli ateten. dem ise, size zellikleri sylenen eyden (topraktan) yaratld. (Mslim, Zhd 10, Hadis no: 2294, 4/2294)

Evrende Hz. dem'den nce yaratlm melek ve cin adnda iki varlk mevcuttu (Bkz. 2/Bakara, 31; 15/Hicr, 26-29). eytan, cin denen varlk grubuna mensup idi (18/Kehf, 50).

Ruhan varlklar ksmdr. Birinci ksma girenler, Allah'a itaat ve ibadet eden meleklerdir ki, bunlar Allah'a hi isyan etmezler, yanl i yapmazlar ve insan aldatmazlar.

kinci ksmdakiler, erir ve isyankr olan eytanlardr. Bunlar, insanlar aldatrlar, er ve ktlk iin alrlar. nc nevi ruhan yaratklar ise, ikisi ortas olan gizli yaratklardr. Bunlarn hayrllar ve Allah'a itaat edenleri olduu gibi; erlileri ve Allah'a isyan edenleri de vardr. zel anlamyla cin, bunlara denir. Cin denince, mmini de kfiri de olan ruhan varlklar anlalr.

Hz. dem'e secde emrine kadar, hissiyatna/nefsine dokunan bir teklif yaplmam ve imtihan olunmamt. Onun bu na kadar, Allah'n emirlerine gre mi, yoksa z nefsinin isteklerine gre mi hareket ettii bilinmiyordu. lk imtihannda kaybetti; dem'e secde emri, onun hissiytna ters dt. Emri yerine getirmekten kand.

Eski ad Azzil olan olan eytan, Hz. Adem'e secdeyi kabul etmedii andan itibaren, "hayrdan midini kesmi, pimanlk ve znt duyan" anlamnda blis; secde etmeyi sebebi olarak da "beni ateten, onu ise amurdan yarattn" diyerek

hkmsz bir bahane ve kendisince geerli bir gereke gsterdii ve Hz.dem'i cennetten karmaya alt andan itibaren de eytan adn almtr. Dolaysyla blis ve eytan, davranlarna paralel olarak, ona sonradan verilen iki isimdir. Kur'an'da Hz. dem'e secde sz konusu olan btn yetlerde zellikle "blis" kelimesinin kullanlm olmas, bu gr destekledii gibi, yetlerde kullanlan kelimelerin yerli yerince seilii ve Kur'an'n yce slbu hakknda bir fikir de vermektedir.

eytan kelimesi; azgnlkta, er ve ktlkte emsalsiz olan, erir ve inat anlamna gelen her azgna verilen bir cins isimdir. eytan kelimesinden, daha ok, cin cinsinden olan cin eytan anlalrsa da, kt ruhlu insanlara da bu ad verilir. Dolaysyla, kt ruhla alakas olan, grlen veya grlmeyen her kt ve haktan uzak ve insanlar sapttran eylere eytan ismi verilir. Cin eytan olduu gibi, insanlardan da eytanlar vardr. nsan ve insan eytan grld halde, ruhta gizlenen ktlk grlmez; eserleri ile bilinir. Bu sebeple, eytan isminden, genel olarak, gizli ve kt bir kuvvet, kt ve habis ruh anlalr.

nsan eytan, cin eytanna tbi, ona baldr. Yaratlta her cins, bir ilk fert ile baladndan, eytan denilince, bu cinsin ilk ferdi olan ve atas saylan ilk eytan, yani blis akla gelir. blis, eytann zel ismidir. Allah'a isyan ederek kibirlenip bbrlenen ve insan neslinin ilk ferdi Adem (a.s.)e secde etmeyen blis, ilk eytandr, eytanlarn atasdr.

eytan cinlerdendir. Hani Biz meleklere, Ademe secde edin demitik de, blisten bakas hemen secde etmiti. O, cinden idi. Rabbinin emrine kar gelmiti. (18/Kehf, 50; 2/Bakara, 34) eytan, ktln, kfrn, zulmn, irkin temsilcisidir. Allaha ilk isyan eden varlk eytandr. Allah eytana kyamete kadar yaama hakk vermitir. Yani kyamete kadar lmeyecek, devaml olarak Allahn kullarn doru yoldan karmak iin alacaktr.

eytan, insan hak yoldan, selim ftrattan aldatma ve arpk gsterme sayesinde uzaklatrabilmektedir. nsan gurura, hayale, irkini gzel grmeye sevk eden eytan i dengeleri alt st eder ve gerein ehresini deitirir. nsann doruyu-yanl, hakk-btl fark edememesi byle balar ve bu gidi, sapma,

uuruma yuvarlanmayla son bulur. eytann kulland en byk silh, insan gurura sevketmektir.

Gururun esas anlam, aldanmak ve bu aldanla eya ve olaylar arpk grmektir. O halde eytann baars, onun kuvvetinde deil; insann kuvvetlerini, insann aleyhine kullanabilmesinden kaynaklanyor. "eytan insanlara, vaatlerde bulunur, onlar hayale sevk eder. Ve eytan insanlara gururdan/aldanmadan baka bir ey vaat etmez." (4/Nis, 120; 17/sr, 64) eytann bu gururu istismar etmesine, daha ilk insann srmesi anlatlrken dikkat ekilmitir (Bkz. 7/A'rf, 20).

eytan, insan Allah yolunda infak etmekten fakirlikle korkuturak caydrd gibi (2/Bakara, 268); btl yolda sap savurmay, israf krkler. "u bir gerek ki, israfla sap savuranlar, eytann kardeleridir ve eytan, Rabbine kar ok nankrdr." (17/sr, 27) Ayn ekilde eytan her trl haram ve arl, fahy, sosyo-psikolojik bozukluklar emreder (2/Bakara, 268; 24/Nur, 21) eytann yayd bozukluklardan biri de fizdir. Fiz yiyenler, eytann arpmasna uram kiilerdir (2/Bakara, 275).

blis'in Allah Iin Secde Etmemesi

Allah, Hz. demi yaratt ve ona kendi ruhundan fledi. Ademin yaratl bitince Allah, meleklere demin nnde secde edin diye emretti. Hepsi secde ettiler ama blis secde etmedi. Secde etmeyiinin sebebini de yle aklad : Ben ateten yaratldm, dem ise topraktan yaratld. Ate topraktan stndr. Allah, bu isyanndan dolay blis'i kovdu. lh rahmetten ve huzurdan kovulan blis, insanlar saptrmak, kandrmak ve hidayet yolundan artmak zere Allahtan izin istedi. Iblise bu izin verildi. Iblis, kyamete kadar gc yettii lde insanlar kandrp kendi emrine ekmeye, onlara gnah iletmeye devam edecekti. Bu konuyu Kur'an'dan takip edelim:

"Bir zamanlar Biz, meleklere (ve cinlere) 'dem'e secde edin' dedik. blis hri hepsi secde ettiler. O, yz evirdi ve byklk taslad, bylece kfirlerden oldu." (2/Bakara, 34)

"Andolsun sizi yarattk, sonra size ekil verdik, sonra da meleklere 'Adem'e secde edin' diye emrettik. blis'ten baka hepsi secde ettiler. Fakat o secde edenlerden olmad.

Allah (eytana) buyurdu ki: 'Sana emrettiim vakit seni secde etmekten alkoyan nedir? (blis:) 'Ben ondan daha hayrlym. nk beni ateten yarattn, onu da amurdan yarattn' dedi.

Allah, 'yle ise, dedi. Oradan (cennetten veya meleklerin iinden) in. Orada byklk taslamak senin haddin deildir. k, nk sen aalklardansn!'

blis, 'Bana, (insanlarn) tekrar dirilecekleri gne kadar mhlet ver' dedi.

Allah 'Haydi sen mhlet verilenlerdensin' buyurdu.

blis: 'yle ise beni azdrmana karlk, and ierim ki, ben de onlar (insanlar) saptrmak iin senin doru yolunun stnde tuzak kuracam. Sonra elbette onlara nlerinden, arkalarndan, salarndan, sollarndan sokulacam ve sen, onlarn oklarn kredenlerden bulamayacaksn!' dedi.

Allah buyurdu: 'Haydi sen, yerilmi ve kovulmu olarak k oradan! Andolsun ki, onlardan kim sana uyarsa, sizin hepinizi cehenneme dolduracam.'

(Allah buyurdu ki:) Ey dem! Sen ve ein cennette yerlein, dilediiniz yerden (bol bol) yiyin. Ancak u aaca yaklamayn, sonra zlimlerden olursunuz.

Derken eytan irkin yerlerini kendilerine gstermek iin onlara vesvese verdi ve 'Rabbiniz, srf melek olursunuz veya ebed kalanlardan olursunuz diye sizi bu aatan men'etti, baka bir sebepten deil' dedi.

Ve onlara, 'Ben gerekten size t verenlerdenim' diye yemin etti.

Bylece onlar hile ile aldatt. Aacn meyvesini taddklarnda irkin yerleri, avret mahalleri kendilerine grnd. Ve cennet yapraklarndan st ste yamayp zerlerine rtmeye baladlar. Rableri onlara: 'Ben sizi o aatan men' etmedim mi ve eytan size apak bir dmandr demedim mi?' diye nid etti.

(dem'le ei) dediler ki: 'Ey Rabbimiz! Biz kendimize zulmettik, eer bizi balamaz ve bize merhamet edip acmazsan mutlaka ziyan edenlerden oluruz.'

Allah buyurdu: Birbirinize dman olarak inin, sizin iin yeryznde bir sreye kadar yerleip kalma ve yaayp faydalanma vardr.

'Orada yaayacaksnz, orada leceksiniz ve oradan (diriltilip) karlacaksnz' dedi.

Ey dem oullar! Size irkin yerlerinizi rtecek giysi, sslenecek elbise indirdik. Takva elbisesi ise daha hayrldr. te bunlar, Allah'n yetlerindendir. Belki dnp t alrlar (diye onlar indirdi).

Ey dem oullar! eytan, ana-babanz (dem ile Havv'y), irkin yerlerini kendilerine gstermek iin elbiselerini soyarak cennetten kard gibi sizi de artp bir belya drmesin. nk o ve kabilesi, sizin onlar gremeyeceiniz yerden sizi grrler. phesiz Biz eytanlar, iman etmeyenlerin dostlar kldk." (7/Arf, 11-27)

Allah, Hz. deme kendi ruhundan flemi, tm eyann isimlerini retmi, onu yeryzne halife tyin etmiti. Iblis bunu grnce kskand ve secde etmedi. blis, Allahn Hz. deme verdii bu ilh emaneti, yani insan olarak yeryzndeki halifelik emanetini anlamad, kibiri ve bilgisizlii yznden Ademe secde etmedi.

Iblis, ayn zamanda Allahn gelecek zamanlara ait planlarn gremeyip, kr nefsinin arzusuna uydu ve isyan etti. yleyse kim nefsinin arzularna hi bir snr tanmadan uyarsa, onda iblis ahlk var demektir. Iblis, Allahn iradesini sevgi plannda da grememitir. O Allah' hakkyla sevebilseydi, Allahn severek yaratt Ademe secde ederdi. Iblis, sevgiyi nefrete evirmenin ilk rneidir.

blis, demin varlnn d grnne bakp kendini stn grmtr ve yaratln i yzn, srrn, hikmetini anlamamtr. Halbuki Allahn btn ilerinin hikmetleri vardr, her birinin kendine ait srlar vardr. Ademi srf toprak zanneden iblis mant, kendi maddesini ondan stn sanmtr. Bugn, kendini mal, yz gzellii, makam, rk, soy, snf veya lke olarak stn grenlerin mant blis mantdr.

blisin en nemli hatas kyas etmesidir. Yani kendi aklnca, ate topraktan stndr; dolaysyla kendisi de demden stndr. Halbuki o durumda Allahn kesin secde emri vard. taat eden bir kula den, mutlak Yaratc karsnda emri dinlemekti. Aklna ok gvenip Ademi kskanan blis isyan etti ve sonsuza kadar lnetlendi. blis, bu kyas hangi lye gre yapt? Kendi aklna, kendi kk mantna gre mi, yoksa Allahn ona verdii lye gre mi? Allah ona yle bir l ve kyas etme grevi vermemiti. O, boyundan byk bir ie kalkt; Ademi kk grp secde etmek istemezken, aslnda Allaha kar bbrlendi ve Onun apak emrine kar geldi. (1)

Ona gre ateten yaratlmak, bir stnlk sebebiydi (38/Sd, 71-85). Bylece o, atein topraktan stnl gibi iki madde arasnda, aslnda olmayan bir fark grmt. Her iki maddenin yaratcsnn da Allah olduu itiraf etmesine ramen, Adem'in halifelik ve ilh ruh tamas, eyann isimlerini bilmesi gibi stnlklerini bilmezden gelmiti. Adem'de toprak, kendisinde ateten baka bir mhiyet grmemi; lden diri, diriden l yaratan ve btn meziyetleri baheden Allah' maddeye mahkm saymt. Bu, ilh hkmleri, kendi nefsine ve aklna gre deerlendirip mantna ters gelen bir hkm reddeden bir aklclk olduu gibi; rkln da temeli idi. Yaratklar, ruh yapsyla deerlendirmeyip, sadece madd zellikleriyle, asletiyle deerlendiren rk anlayn temeli de blis tarafndan byle atlyordu.

Bu anlay, eytana Allah'n huzurundan kovulma, rahmetinden mit kesme ve kyamete kadar Allah'n lnetini hak etme dnda hibir ey kazandrmad. nk o dar grlyd, maddenin tesini grememiti. Maddeyi tek ve gerek l sanmakla eytanca bir yanlgya dmt. His ve duygularyla hareketi sonucu kendi nefsinden kaynaklanan yanlgsn Allah'n emrine tercih etmekle insann stnl gereini kabul etmemiti.

Mesele, sadece Allah'n bir emrini yerine getirmemekle oluan bir isyan deildi; M'min insan da yanlarak, unutarak isyan edebiliyor, ama lnetlenmiyor, eytanlamyordu. nk tevbe emesi ile tekrar arnabiliyor, hatasndan dnebiliyordu. te eytan isyann fark burada dmleniyordu: blis, gnahn itiraf ve tevbe etme, zr dileme yerine itiraz ve hayat tercih etti.

Ate ve toprak karlatrmas bize gsteriyor ki, varlk srr, toprakta ve onun sembolletirdii ile, alak gnlllk, ezilmilik, hizmet ve didinmededir.

eytana Mhlet Verilii

Hz. Adem'e secde emri karsnda byklk taslamas sonucu ilh rahmetten midini kesen ve tamamen yalnz kalan eytan, helk edilebileceini dnmeye balad; hayatndan endie etmeye balad. "nsanlarn tekrar dirilecekleri gne kadar bana mhlet ver." (7/A'rf, 14) diye Allah'a yalvard. nsanlarn tekrar dirilecekleri gnden maksat, sr'a ikinci frl zamandr (39/Zmer, 68; 83/Mutaffifn, 6). Bu ekilde mhlet istemekle tekrar dirilmeden sonra artk lmn olmayacan biliyor ve bylece lmden kurtulacan sanyordu. Onun bu lmszlk istei, "...belirli bir zamana kadar" (15/Hcr, 38) kaydyla, "Sen mhlet verilenlerdensin!" (7/A'rf, 15) eklinde cevaplandrld. Belirli bir zamandan maksat ise, sr'a birinci frl zamandr (27/Neml, 87). Bununla o, zillet ve hakaret dolu bir hayat lme tercih etti. Onun iin esas d de bu oldu.

Buradan da anlalaca gibi, eytan aslnda Allah' ve ldkten sonra dirilmeyi inkr etmedii gibi dem'in nesli ve zrriyeti olacan, dnyada bir mddet yaayp sonra leceklerini ve bir gn gelip tekrar diriltileceklerini de biliyordu. u halde onun kfr, Allah' ve hireti inkr eklinde deil; teklif edilen emrin gereini yerine getirmeyi kabul etmeme ve itiraz eklindedir.

Belirli bir zamana kadar mhlet verilen eytan, hatasn anlayp tevbe ederek suunu affettirme yoluna gitmedi. Bilakis daha da azgnlat. Kendisine, kyamete kadar megul olabilecei bir hedef seti. Bu hedef, ilh rahmetten uzaklatrlmasna sebep olan insand. Gnln intikam duygular brmt. Crektkr bir ed ile bu duygularn Yce Allah'a yle aklad: "Beni azdrdn iin yemin ederim ki, yeryznde ktlkleri onlara gzel gstereceim ve onlarn hepsini saptracam." (15/Hcr, 39)

Grld gibi, Yce Allah, isyanndan dolay eytan hemen huzurundan kovmam, nce ona konuma frsat vermi, hatasn anlayp tevbe imkn tanm; fakat o inat ve kfrnde srar edince, bulunduu makamdan indirmi ve tasarlad plnlarn ylece sralayvermiti: "Hlis kullarm zerinde senin bir nfuzun olamaz. Ancak sana uyan sapklar bunun dndadr." (15/Hcr, 42) "Yerilmi ve koulmu olarak defol! Yemin olsun ki, insanlardan sana kim uyarsa, sizin hepinizi cehenneme dolduracam." (7/A'rf, 18)

u halde eytana uyan ondan, onun tebasndan olup onun kbetine urayacaktr. Bu yetlerden de anlalaca gibi eytana, Allah'n hlis kullar zerinde etkili olabilecek hibir g verilmemitir. Dolaysyla dncesinde, yaaynda ve huyunda eytana kar olan insan, "Allah'n kulu" sfatn koruyacaktr. eytana it bir vasf tayan kimsede ise, eytandan bir haslet var demektir. (2)

blis ve Faaliyet Alan

blis, Allah'n doru yolunun zerine oturup, insanlara her ynden yaklap onlar kandrmaya alacana sz verdi (7/A'rf, 17). blis bylece dmann seti, faaliyet alann belirledi. Onun dman, yaratlmasyla ve secde emriyle kendisinin racm olup kovulmasna sebep olan insann bizzat kendisi, gnl, kafas, nefsi ve onun bulunduu her yerdi. blis, btn gcn kullanarak, btn imknlarn seferber ederek, dmanlarn azdrmaya, isyana srklemeye ve kendine balamaya gayret edecektir. Kabilesini (askerlerini), dostlarn, cinlerden ve insanlardan yardmclarn devreye sokacak, bu i iin kullanacaktr.

nsann i dnyas, bu anlamda bir mcadele, bir sava alandr. Onun iinde iyilie de ktle de meyil vardr. blis, srekli ktle olan meyilleri n plna karmaya alacak, ona srekli ktlkleri telkin edecektir. Ona bu faaliyet iznini veren Rabbimiz yle buyurur: "Onlardan g yetirdiklerini sesinle sarsntya urat, atllarn ve yayalarnla onlarn stne yaygara kopar, mallarda

ve ocuklarda onlara ortak ol ve onlara vaadlerde bulun (sz ver). eytan, onlara aldatmadan baka bir ey vaad etmez." (17/sr, 64) Bu blise verilmi olan bir emir deil; 'haydi elinden geleni ardna koyma, yapabileceini yap, serbestsin' demektir.

Hayatmzla, ibadet ve inanla, haram ve hell hkmleriyle ilgili kesin sz Allaha aittir. Bu gibi konularda kendine gre dinler ve inanlar uyduranlar blisin arkadalar, dostlar ve askerleridirler.

Allahtan insanlar kandrmak iin izin alan blis, ie ilk defa demi ve onun eini kandrmakla balad. demi, yasak aacn meyvesinden yerseniz cenette lmsz olursunuz fitnesiyle ve Allah adna yemin ederek kandrd. Yasak meyveyi yiyen ilk insanlar Cennetten karldlar ve dnyaya gnderildiler.

dem tevbe etti ve baland. (2/Bakara, 37) demin gnah nefsine aldanmas idi. Bir anlk kanma sebebiyle ilenen gnahlar Allah balard. Ama eytann gnah nefse aldanmann tesinde Allahn emrini beenmemek, kendini Onun karsnda gl grmek, Allahn emrini bilerek dinlememek idi. Bu hata balanmazd.

blis, Kuranda eytanolarak da anlyor. eytan, btn kandrmalarn, btn ktlklerin, btn hak yoldan saptrmalarn ortak ad olmaktadr. Bu manada bir ok eytan olabilmektedir. Iblisin dnyada insanlar kandrp gnaha ve isyana gtrme faaliyetlerine artk eytan iler dememiz mmkndr.

eytan, itaat etmeye de isyan etmeye de, yani hayr ilemeye de er ilemeye de meyilli yaratlan Ademolunu, kendi tarafna ekmeye, ona gnah iletmeye alr. Ancak onun Allaha hakkyla teslim olmu kullar zerinde bir hkimiyeti, bir gc yoktur:

"Meleklere, dem'e secde edin! Demitik. blisin dnda hepsi secde ettiler. blis, 'Ben, dedi, amurdan yarattn bir kimseye secde mi ederim?'

Dedi ki: 'u benden stn kldna da bir bak! Yemin ederim ki, eer beni kymete kadar yaatrsan, pek az dnda, onun neslini kendime balayacam!

Allah buyurdu: 'Git! Onlardan kim sana uyarsa, iyi bilin ki cehennem hepinizin cezasdr. Mkemmel ve tam bir ceza!

'Onlardan, gcnn yettii kimseleri dvetinle art; svarilerinle, yayalarnla onlar yaygaraya bo; mallarna, evltlarna ortak ol; kendilerine vaadlerde bulun.'

eytan, insanlara, aldatmadan baka bir ey va'detmez.

uras muhakkak ki, benim (ihlsl) kullarm zerinde senin hibir arln (hkimiyetin) olmayacaktr. (Onlar) koruyucu olarak Rabbin yeter." (17/sr, 61-65)

blis'in Bavurduu Yntemler

blis insanlar kandrmak iin yaklarken birok yntem kullanr. Bunlardan bazlar unlardr:

1- eytan her eyden nce bir vesvesecidir. Vesvese; fslt, hrt gibi gizli seslere denir. Gnlde birbiri arkasndan gelip tekrar eden gizli sze vesvese denir. eytan insana sokulur ve tpk nefis gibi ona sinsi bir ekilde vesvese verir, onu kandrr, ona telkinde bulunur. (114/Ns, 4-6)

2- blis insanlar Allah'n rahmetinin ve affnn geni olmas ile aldatr ve onlar gnah ilemeye tevik eder. Onlara sanki 'yiyin, iin, zevkinize bakn, ibadeti sonra yaparsnz, Allah nasl olsa affedicidir, sizi de affeder' der. Kur'an, bizi bu noktada da uyarmaktadr: "...Sizi arr/aldatc, sakn Allah'a gvendirerek aldatmasn." (31/Lokman, 33; 35/Ftr, 5)

3- blis'in bir dier yntemi insanlara Allah'n adn ve O'nu hatrlamay unutturmasdr (58/Mcadele, 19). Allah' unutanlar, kukusuz O'nun

hkmlerini kulak arkas ederler, emirlerini kaale almazlar, nefislerinin isteklerine kar kmazlar; hiret azabn hatrlamazlar, cennetteki nimetleri akllarna getirmezler. Ne Allah'n azabndan korkarlar, ne de O'nun verecei mkfatlar beklerler.

4- nsanlar zelllikle mal ve dnyalklar konusunda korkuya drr. Onlarn dnyalklara hrslarnn artmas iin fakirlii silh olarak kullanr, cimrilii ve a gzll tevik eder. Maldan ve dnyalklardan baka bir kutsal tanmayan insanlar elbette blis'in istedii noktaya gelen kimselerdir. blis, bu gibi kimseleri ok rahat gdebilir. Onlara ok rahat ktlkleri yapmalarn emreder (2/Bakara, 268).

5- nsanlarn aralarn amaya alr. Srekli kavga, sava, anlamazlk, fitne, gvensizlik, birbiri hakknda kt dnme tam da blis'in arzu ettii eydir. blis, insanlar arasnda fitne karmaktan asla vazgemez (17/sr, 53).

6- blis, kendine balad, Hakk'tan yz eviren kimselerin yaptklarnn doru, zerinde bulunduklar yolun salam olduunu, inanlarnda, szlerinde ve ilerinde bir yanllk bulunmadn onlara telkin eder. Onlarn yanl ve sapk ilerini allayp pullar. Bylece onlarn bu ktlklere devam etmelerini salar (27/Neml, 24; 16/Nahl, 63).

7- eytan ve onun yardmclar olan cinler ve insanlar, dierlerini kandrmak iin ssl ve yaldzl szler sylerler. ddialarn ispatlamak iin inandrc ve kandrc kendilerine gre deliller getirirler, her trl ikna yntemlerini kullanrlar. ekici, hoa giden, gnle rahatlk veren, ama aslnda saptrc ve arpk szler kullanrlar. Avlarn bu yntemle avlamaya alrlar (6/En'm, 112-113)

8- blis, insanlar kendi yoluna davet etmek iin birtakm aralardan yararlanr. Bu aralarn banda iki, kumar ve putlara tapmak gibi eyler gelir (5/Mide, 90-91). Bu gibi eyler, esasen eytann pis ilerindendir. Bunlardan saknmak, eytann aldatmasndan kurtulmak anlamna gelir. ki ve kumar gibi

alkanlklara dalanlarn akl ve uurlar yerinde olmad iin eytann oltasna kolay taklrlar. Btn ktlklerin anas olan iki eytann iini kolaylatrr. (3)

phesiz ki blis'in en nemli tuzaklarndan biri de iki ve uyuturucudur. Gnmzde ikinin ve uyuturucunun oka tketildii toplumlarda eytann saltanat ve dzeni hkimdir. O toplumlarda yaayan insanlarn ou, eytann iki ayakl askerleri haline gelmilerdir.

9- Byklenme, istikbr etme, kendini mstan grme, yani Allah' a muhta olmama duygular da eytann nemli aralarndan biridir. phesiz byklenmek, blis'in ahlkdr. O bu duygu ile insanlar Allah'n huzurunda boyun emekten, O'nun emirlerine uymaktan uzaklatrr. Aldatc bir gururla onlara istin, yani Allah'a ihtiya duymama duygusu telkin eder.

blis bunlara benzer kendine ait tuzaklarla, verdii vaadlerle, syledii yalanlarla, ssledii zevk ve tutkularla, kendine bal olanlar Allah'n yolundan uzaklatrmaya abalar. (4)

Unutmamak gerekir ki blis'in Allah'n slih kullar zerinde bir gc yoktur. O ancak kendine bal olanlar ynlendirir, istediini yaptrr. blis yalnzca davet eder, zendirir, tevik eder. Ona aldananlar, onun yolunu izler. (5)

eytann nsana Drt Bir Yandan Yaklamas

Allah tarafndan kyametin kopmasna kadar kendisine mhlet verilen blis, insana nasl yaklaacan yemin ederek yle dillendiriyordu: "blis: 'Beni azdrmana karlk, and ierim ki, ben de onlar (insanlar) saptrmak iin senin srt- mstakimin/doru yolunun stnde tuzak kuracam. Sonra elbette onlara nlerinden, arkalarndan,salarndan, sollarndan sokulacam ve sen, onlarn oklarn kredenlerden bulamayacaksn.' dedi." (7/A'raf, 16-17)

eytan, insanlar kandrp saptrmak iin btn yollar deneyeceini aka sylemektedir. "Btn cephelerden, her taraftan, yani gcmn yettii her yerden, insann hangi tarafn, hangi duygusunu zayf bulursam; o taraftan sokulacam. Vesvese vereceim, kendime dvet edeceim. Benim dvetime uymazsa hi olmazsa Allah'a isyan etmesini ona fsldayacam, yani gnahkr olmas iin elimden geleni yapacam." diye sz vermitir. eytan bunu yapabilecek mi? Buna gc yetecek mi?

Aslnda onun zorlayc bir gc yoktur (15/Hcr, 41-42) Ama o nereden renmise; insann karakterini, ktle ve iyilie, hayra ve erre meyilli olarak yaratldn biliyordu. Ondaki kt meyillere, ar isteklere hitap edecekti. Akln kullanmayanlar ile, sonunu dnmeden zevklerinin peinden gidenler, onun ssl szlerine kanacaklard.

bn Abbas'tan (r.a.) gelen bir rivyete gre, "nlerinden yaklaacam" demek, onlar dnyaya dkn edeceim; "salarndan yaklaacam" demek, din ilerinde, ibadet ve amellerinde onlara phe vereceim; "sollarndan yaklaacam" demek, onlara gnah ilerinde azgn bir itah (ehvet) vereceim, anlamna gelir (bn Kesir, 2/9).

Katde de diyor ki: "Onlara nlerinden gelecek ve hiret yok, yeniden dirili yok, cehennem yok, cennet yok diyeceim. Arkalarndan gelip; dnya tutkularn ssleyip, allayp pullayp onlar bu gibi zevklere dvet edeceim. Salarndan gelip, ibadetleri (hasent) zor gstereceim, geciktirmeye alacam. Sollarndan da yaklap, gnahlar zevkli ve ssl gsterip onlara gnah ilemelerini tavsiye edeceim." (bn Kesir, 2/9).

eytan ve dostlar, insanlara (zellikle mslmanlara) daha ok sadan yaklarlar, onlar din ile, din motifleriyle aldatrlar. Nice zlim smrc ve diktatrler, kitleler zerindeki hkimiyetlerini srdrebilmek iin dindar grnrler, din motifleri kullanrlar. slm'a ballk ve sayglar olmad halde kitleleri susturabilmek iin din sloganlara bavururlar. Allah'n yetlerini karlar, dzenlerinin devam iin kullanmaktan ekinmezler.

eytan ve dostlar, insanlara nlerindeki hireti mmkn olduu kadar unuttururlar. Hayatn yeme-ime ve zevklenmek olduunu alarlar. Birka gnlk dnyay bo geirmemek iin nefsin istediklerini ona vermek gerektiini iddia ederler. Onlar dnyaya ve bitmez tkenmez tutkulara balarlar. O tutkularn peinden bir mr srmelerini temin ederler. lm ve lmden sonrasn unutturmaya, bo hayaller peinde koturmaya aba gsterirler.

blis ve yandalar insana soldan yaklaarak, kfr, irki, isyan zararsz gstermeye alrlar. slm'n kt (mnker) dediklerini insanlara sevimli, czip olarak sunarlar. ki, kumar, uyuturucu, zina, hak yeme, lgnca elenmeyi, hayatn gayesi olarak sunarlar. Allah' hatrlamay unuttururlar. O'na ibadet etmeyin, yasaklarndan kamay zor ve azn tadn karc, elenme ve zevki engelleyici olarak gsterirler. Akla gelmedik eytan metodlarla, hile ve tuzaklarla insanlar Allah yolundan uzaklatrmak iin gayret ederler. (6)

blis ve dostlarnn aldatma ve tuzaklarndan, kandrma ve erlerinden kurtulmann yolu, dinde ihls sahibi olmak, slm' samimi bir ekilde yaamak ve Allah'a snmaktr.

nsan, imtihan iin yaratlmtr. Ya hayr ileyerek rz olunan kullarn arasna katlacak; ya da er ileyip cezay hak edecek. Nefsi onu ktle de iyilie de gtrebilir. eytann ve nefsin faaliyetleri imtihan olmann bir gereidir. Sknt, meakkat olmadan imtihan olmaz. te bu noktada Allahn hikmeti ortaya kmaktadr. Allah dileseydi ne eytan olurdu, ne de kullar gnah ileyebilirlerdi. Ancak, dnya hayat imtihan iindir. nsan, birtakm denemelerden geecek ve makamn kendisi kazanacaktr.

eytan, yani iblis; insann iine fsldar, vesvese verir, insan hayallere srkler, hayrl ileri yapmamaya, erli ileri yapmaya davet eder. nsann iinde ktle dvet eden her ar, her duygu eytandandr. O ve kabilesi insanlar,

onlarn grmeyecekleri yerden gzetlerler. Ancak o ve kabilesi, inkrclarn dostudurlar (7/A'rf, 27).

O, insanlara salarndan, sollarndan, nlerinden, arkalarndan sokulur; onlarn Allaha kredici olmamalar iin alr (7/Arf, 17). Bu amacna ulamak zere atllarn ve yayalarn seferber eder, onlara kar yaygara koparr, onlara mal ve ocuklarnda ortak olmaya kalkr. (17/sr, 64 ve Mslim, Mnafikn 66, 68, Hadis no: 2813, 4/2167)

eytan, mslmanlar hayr yapmaktan alkoymaya alr. Zekt ve sadaka verenleri fakir olacaksnz diye korkutur (2/Bakara, 268). eytan, insanlara her trl ahlkszl emreder (2/Bakara, 288). Onlara ikiyi, kumar, zinay ssl gsterir, bylece insanlar Allah anmaktan uzaklatrr.

eytan, insanlara Allah ve Onun kitabn hatrlamay unutturur. Bylece onlar daha iyi kontrol altna alr ve hata yaptrr. eytan, Allahn gcn ve kaderini unutturarak evrendeki olaylar, insan hayatnda olanlar tesadflere balar ve insanlar bunlara inanmaya arr. Bylece Allah hatrlarna getirtmez. eytan, kendi yolundan gelenlere; bakalar zerine hakszlk yapmaya, onlarn elindekine gz dikmeye dvet eder. nsanlar arasnda anlamazlklarn kavgalarn kmasna sebep olur. (7)

eytann ii fesat ve fitnedir. O, insanlar iinden kendine yandalar (veliler) bulur ve bir ok iini onlara yaptrr. "eytann evliysna/dostlarna kar savan; phe yok ki eytann dzeni ve tuza zayftr." (4/Nis, 76). Aslnda eytann hilesi zayftr. "eytann dostlarna kar savan; phe yok ki eytann dzeni ve tuza zayftr." (4/Nis, 76). Onun insan zerinde herhangi bir gc yoktur. "Benim (ihlsl) kullarm zerinde senin hibir arln (hkimiyetin) olmayacaktr. (Onlar) koruyucu olarak Rabbin yeter." (17/sr, 65). Fakat insan, eytann fsltlarna, kandrmacalarna, vesveselerine; houna gittii iin kanmaktadr.

Yeryznde eytana tbi olup da Allahn dininden yz evirenlere Allah; Hizb eytan-eytan taraftar demektedir: "eytan onlar istil etmi, onlara Allah' anmay unutturmutur. te onlar, hizb'-eytan/eytann taraftardrlar. yi bilin ki hizb'-eytan mutlaka kaybedenlerdir." (58/Mcdele, 19). Demek ki, yeryznde tbi tutulduu imtihan baarp baaramamasna gre, insan ya eytann, ya da Allah'n hizbinden olmak durumundadr.

eytann Grevi

Ayet-i kerimeden net olarak anlald gibi, eytan, insanlar doru yoldan, Allahn yolundan saptrmaya alacaktr; bu onun grevidir. nsanlar ierisinde ona uyanlar olaca gibi, ona uymayp reddedenler de olacaktr.

Allah Teala Kuranda, eytann bizim dmanmz olduunu bizlere defalarca bildirmitir. Bu dmanlk kyamete kadar devam edecektir. Biz mminler, devaml olarak eytandan uzak durmalyz ve kesinlikle ona uymamalyz. Aksi halde biz de onun gibi Allah'a isyan edenlerden oluruz.

Ey nsanlar! Yeryzndeki temiz ve helal eylerden yiyin, eytana ayak uydurmayn, zira o sizin iin apak bir dmandr. Muhakkak size, ktl, hayaszl, Allah'a kar da bilmediiniz eyleri sylemenizi emreder. (2/Bakara, 168-169)

eytan insanlar ktle ve isyana arrken Ben eytanm dememekte, bunu saklamaktadr. Bu ii baka bir kimlikle yapmaktadr.

"Allah onu (eytan) lnetledi; o da: 'Yemin ederim ki kullarndan bir pay edineceim' dedi. Onlar mutlaka saptracam, muhakkak onlar bo kuruntulara boacam, kesin olarak onlara emredeceim de hayvanlarn kulaklarn yaracaklar (putlar iin nianlayacaklar), phesiz onlara emredeceim de Allah'n yarattn deitirecekler' (dedi). Kim Allah' brakr

da eytan dost edinirse elbette apak bir ziyana dmtr. eytan onlara sz verir, vaadde bulunur, onlar mitlendirir ve kuruntulara drr. Ancak bu vaad sadece aldatmadan ibarettir. Onlarn varaca yer cehennemdir; ondan kap kurtulacak bir yer de bulamayacak-lardr." (4/Nis, 117-121) Ayrca bkz. 18/Kehf, 50; 35/Ftr, 6.

Bu yetler, ayn zamanda insann, eytann fitnesinden saknmasnn mmkn olduunu da gsterir. Yine bu yetler, imanszlkla eytanlk, imanszlarla eytanlar arasnda bir yaknlk olduunu ve eytann imanszlarn velleri, mirleri, iverenleri, balarna musallat yaknlar ve arkadalar olduunu gsterir.

Allah'n gsterdii doru yoldan uzaklaan ve O'nun koyduu yasaklar ineyen kimselerin eninde sonunda mutlaka eytann tuzana decekleri (43/Zuhruf, 39), eytann tuzana den bu azgn kimselerin, sonunda eytann kendilerini istil etmesine ve kaytsz artsz eytann esiri olmalarna engel olamayacaklar bildirilmi (58/Mcadele, 19) ve "...eer onlara itaat ederseniz phesiz siz mrik olursunuz." (6/En'm, 121) buyurulmutur.

eytann Zarar Veremeyecei Kimseler

eytann kendilerine tesir edemeyecei kimseler de Kur'an'da yle belirtilmitir: "eytan seni drtecek olursa Allah'a sn, dorusu O iitir ve bilir. Allah'a kar gelmekten saknanlar, eytan tarafndan bir vesveseye uraynca, Allah' anarlar ve hemen gerei grrler." (7/A'rf, 200-201).

"Kur'an okuyacan zaman, kovulmu eytandan Allah'a sn. Dorusu eytann, iman edenler ve yalnz Rablerine gvenenler zerinde bir nfzu yoktur. Onun nfzu sadece, onu dost edinenler ve Allah'a ortak koanlar zerindedir." (16/Nahl, 98-100)

Allah'n hlis kullarna tesir edemeyeceini, eytan, bizzat kendisi de itiraf etmitir (15/Hcr, 28-43; 17/sr, 61)

yetlerden de anlalyor ki, Allah'a itenlikle iman ederek ibadet eden insanlar zerinde, tabanca kurununa kar elik yelek giyilmi gibi eytann hibir etkisi olamamaktadr. Allah'a iman edip emirlerine uyan ve Peygamberimiz'in (s.a.s.) gsterdii yoldan giden kiiler, eytana galip gelmiler demektir. O halde, eytana boyun ememenin tek yolu, Allah'a samimi olarak inanmak ve ibadetleri tam yapmak, Peygamber'in gsterdii yoldan ayrlmamaktr. Her iimize balarken de eytandan Allah'a snp, Allah'n ismini anmal; "ez besmele" ile balamalyz.

Her nsana Bir eytan Verilii

Yce Allah insan, yol gsteren bir melekle destekledii gibi, onun yanna, kendisine vesvese veren, ktl ssl gsteren, mnkere tevik eden ve fitneye aran bir eytan da vermitir. Bu konuda peygamberlerle dier insanlar arasnda hibir ayrm yaplmamtr. yle ki: "Bylece biz, her peygambere insan ve cin eytanlarn dman yaptk. Bunlar aldatmak iin birbirlerine yaldzl (ii bozuk, d ssl ve aldatc) szler sylerler." (6/En'm, 112-113) Yani ima ve iaretlerle yle ssl, yaldzl szler telkin ederler ki, bunlarn sade dndaki ssne bakanlar aldanr ve onlarn eytanlklarna meftn olurlar. Hz. Peygamber de bir soru zerine: "Her insann yannda bir eytan vardr." buyurmu, "Senin de mi ey Allah'n elisi?" diye sorulduunda, "Evet, fakat Rabbim ona kar bana yardm etti de, o da bana teslim oldu." Cevabn vermitir (Mslim, Mnfikun 11; Ahmed bin Hanbel, VI/115) (8)

Gnmzde birok insan farkna varmadan ya da bile bile eytann tavrlarn sergilemektedir. nsanlar medeniyet adna eytan metodlarla hayaszla gtrenler gnmz dnyasnn birer eytanlardrlar. Ayrca ou iletiim aralar da ayn grevi stlenmi durumdadr. Allah, her insan, yol gsteren bir

melekle destekledii gibi; ona vesvese veren bir de eytan vermitir. Mslmana den grev, eytana deil melee uymaktr.

nsan eytana Tutsak Eden Nefs Hastalklar

man ve amel ynnden zayflk, Allah'n aff ve merhametinden mitsizlik, emelsizlik, marklk, ar sevin, kendini beenmilik, yerli yersiz vnme, zulm, azgnlk, inkr, nankrlk, acelecilik, baboluk, serserilik, cimrilik, agzllk, hrs, mnakaa, gsteri, phe, kararszlk, cehalet, gaflet, dmanlara haddinden fazla katlk, aldatma, yalan iddia, sabrszlk, ikyet ve yaknma, infak etmeme, isyankrlk, inatlk, tahakkm, haddi ama, mala dknlk ve dnyaya drt elle sarlma... Nefis bu hastalklardan kurtulup mutmain olunca, iini Allah'n zikri, eytandan saknma, g ve gayretin Allah ile mmkn olduunu itiraf etme, Allah'a ynelme gibi insann mneviyatn glendiren ve rh kalitesini ykselten faziletlerle dolar. Bu duruma ykselen insandan eytan artk ekinmeye balar ve onunla karlat yolunu deitirir. Nitekim Hz. mer bunun en gzel rneidir. Hz. Peygamer ona hitaben yle demitir: "Ey Hattb olu mer, eytan asla seninle karlamaz. Sen bir yoldan giderken, o muhakkak senin yolundan baka bir yola ynelir gider." (Buhr, Fedil'l-ashb 6; Mslim, Fedil's-sahabe 2; Ahmed bin Hanbel, I/171, 182)

eytana Uyanlarn Durumu ve hirette Hesaplama

Hz. dem'in yaratl ile meydana gelen bu imtihanda, eytann, nefsn hislerine tbi olarak melekler arasndaki makamdan ekavetin en aa mertebesine dmesi ne kadar ackl ise; hi phe yok ki, meleklerin secde ettii varlk olmak erefine mazhar olan insann, apak dman olan eytann izine ve huyuna uyarak o ulv makamdan d ve onun kbetine itirak edii ondan daha ackl olacaktr. Allah kyamet gn, insanlar doru yoldan uzaklatran kt gruba hitaben yle der: "...Ey cin topluluu! nsanlarn ounu yoldan kardnz...' nsanlardan onlara uymu olanlar, 'Rabbimiz! Bir ksmmz bir ksmmzdan faydalandk ve bize tayin ettiin srenin sonuna ulatk' derler.

Allah, 'Cehennem, Allah'n dilemesine bal olarak, temelli kalacanz duranzdr' der." (6/En'm, 128). nsanlara hitaben de: "...Ey insanoullar! Ben size, eytana tapmayn, o sizin iin apak bir dmandr, Bana kulluk edin, bu doru yoldur, diye bildirmedim mi? And olsun ki, o sizden nice nesilleri saptrmt, akletmez miydiniz? te bu, size sz verilen cehennemdir. Bu gn, inkrclnza karlk oraya girin." (36/Ysin, 59-64) buyurmutur. Dier bir kyamet sahnesinde de eytan, kendisine uyanlar knayacak ve yle diyecektir: " olup bitince eytan: 'dorusu Allah size gerei sz vermiti. Ben de size sz verdim ama, sonra caydm; esasen sizi zorlayacak bir nfzum yoktu; sadece ardm, siz de geldiniz. O halde, beni deil; kendinizi knayn. Artk ben sizi kurtaramam, siz de beni kurtaramazsnz. Beni Allah'a ortak komanz daha nce kabul etmemitim; dorusu zlimlere can yakan bir azb vardr' der." (14/brhim, 22)

eytann Yaratl ve nsanlara Musallat Olmasnn Hikmeti

Insann apak dman olduu bildirilen ve gayesi insan doru yoldan kararak kfre ve dalalete sevke almak olduu anlalan eytan, acaba niin yaratlmtr? Bu konuda u hikmetler saylabilir:

a- Allah, eyay zdlaryla birlikte yaratmtr ki, biri dierinden ayrt edilebilsin ve aralarndaki fark insanlar tarafndan anlalabilsin. eytan da yaratklarn en temiz ve en ereflilerinden biri olan, hak ve hayr tavsiye eden meleklerin varlna mukabil yaratlmtr.

b- eytann yaratlmasndaki bir baka hikmet de, Allah'n stnlk ifade eden Kahhr, Mntakm, Adl, Dll, edd'l-kab, Seru'l-hisb, Hfid, Rfi', Muizz, Mzill gibi isimlerinin tecell edecekleri bir varln gerekli olmasdr. Zira bu isimler, taalluk edecekleri bir varl gerektiren keml sfatlardr. ayet ins ve cin, melek tabiatnda olsayd, bu isimlerin eseri ve neticesi ortaya kamazd.

c- Eer eytan yaratlmam olsayd, Allah'n hfz, afv, mafiret, rahmet, gnahlar rtme ve balama gibi hususlar ihtiv eden keml sfatlarnn ve isimlerinin tecell etmesi mmkn olmazd. Peygamberimiz, bunu veciz bir ekilde yle dile getirmektedir: "Eer sizler, hi gnah ilemeseydiniz, Allah muhakkak ki sizleri giderirdi de, fertleri gnah ileyip mafiret dileyecek ve Allah'n kendilerine mafiret edecei bir kavim getirirdi." (Mslim, Tevbe 2; Tirmiz, Cennet 2, Deavt 98; Ahmed bin Hanbel, I/289, II/309)

d- eytan yaratlmam olsayd, insan iin Allah'a ibadet ve itaattan sz etmek mmkn olmazd. Zira belli fiillerin ibadet, tat, hayr ve hasen oluu ancak zdlarnn varl ile bilinebilir ki, insanlara er ve irkin fiillerde yol gsteren eytandr.

phe yok ki, sfl duygu ve arzular, insann fiziksel varl iin arttr. Fakat bunlar rndan kp kontrol edilmez bir hale gelirse, insann iyi ve yce bir hayata doru ynelmesine ve ykselmesine engel olur. slam, bu duygu ve arzular grmezlikten gelmez; ama bunlara istikamet ve snr izer. Insann bu cins duygu ve arzularn kontrol etmesi, ynelecei yeri helal olanlara gre belirlemesi ve haddi amamas gerekir. Eer bunu yapmakta baarya ularsa, ne bu fizik arzular, ne de onu tahrik eden eytan insana zarar verebilir. Tam aksine, bu beer duygu ve arzular, manev cephesinin emrine girer ve onun ykselmesine hizmet eder. nsan iin bir snanma alan olan bu dnyada insan iyilie sevketmek iin melek, vicdan, ftratn varl nasl lzumlu ise; fizik varl iin de onun sfl arzularn kamlayan kuvvetler, kontrol altna alnmak art ile zararsz; hatta faydal olabilir.

Aslnda eytan, nce insana itaati kabul etmez. Babamz Ademe vesvese verdii gibi, hepimizi yoldan karmaya alr. Onun niyeti, insanolunu parlak szlerle ve yalanla sfl arzularn uyandrarak, onu yanl yola sevketmektir. nsan, ruh gelimesinin ilk aamasnda, eytann iinde uyandrd sfl ve kt arzular susturmak iin onunla savamak zorundadr. Fakat insan, bu mcadelede azimli olursa, ilah vahiy sayesinde sonunda eytan yenecektir. nsan, bu safhay atlatp galip kar, ihlas sahibi samimi mmin olursa, artk ykselir. eytan, vesvese vermeye alsa da kmil imana sahip ihlasl insanlara

g yetiremez. Artk, eytanla imtihan edildii ve onu srekli yendii iin, eytan byle bir insann istemese de- takvasn, derecesini artrm olur. Bu dman sayesinde insan, meleklerden de stn seviyeye kar. eytan ve onun iimizdeki vesvesesi olmam olsayd, insann bu ycelmesi de mmkn olmayacakt. Benden size bir hidayet rehberi geldiinde kim ona uyar, yolundan giderse, onlar iin artk korku yoktur, onlar mahzun da olmayacaktr. (2/Bakara, 38)

Allahn sevgi ve rahmetinden uzak kalan iblis (eytan) kyamete kadar dman olduu Ademi, yani insan kandrmaya ve saptrmaya devam edecektir.

Insana yakan, dmanna kar uyank olmasdr. Allah'm! Senin dostlarn ve bizim gerek dostlarmz bize sevdir. Dmanlarmzn peinden gitmeyecek kararllk, ihls ve basiret ver!

____________________________________________________

1- Hseyin K. Ece, slm'n Temel Kavramlar, s. 284-285

2- Elmall, c. 3, s. 2138

3- A. Osman Ate, eytan, s. 214

4- Zbeyir Yetik, eytan, s. 97-107

5- H. K. Ece, Hz. Adem, s. 139-141

6- M. Alaga, eytan ve Dostlar, s. 27-52

7- H. K. Ece, slm'n Temel Kavramlar, s. 286

8- mil slm Ansiklopedisi, 6/ 40-41

blis-eytan Konusunda Ayet-i Kerimeler

A- blis

a- blis: Bakara, 34; Nis, 118-119; A'raf, 11-18; Hcr, 28-38; sr, 61-63; Kehf, 50; Th, 116; Sebe', 21; Sd, 71-81.

b- blis'in Kibri: Bakara, 34; A'raf, 11-13; Hcr, 28-33; sr, 61-62; Kehf, 50; Th, 116; Sd, 71-76.

c- blis'in Cennetten Kouluu: A'raf, 11-18; Hcr, 34-35; sr, 62-63.

d- blis Lnetlenmitir: Hcr, 35; Sd, 78;

e- blis'e Mhlet (Sre) Verilmesi: A'raf, 14-15; Hcr, 36-38; sr, 62; Sd, 79-81.

f- blis'e Verilen Frsatn Hikmeti: Sebe', 21.

g- blis Allah'n Rahmetinden Koulmutur: Nis, 118-119; A'raf, 18; sr, 62-63; Sd, 77.

B- eytan

a- eytann Ateten Yaratl: A'raf, 12; Hcr, 27; Sd, 76.

b- eytan, nsan ve Cin'den Olabilir: En'am, 112-113; Ns, 6.

c- Kulak Hrszl Yapan eytanlar: Hcr, 17-18; uar, 212; Saffat, 7-10; Mlk, 5; Cin, 8-9.

d- eytan, nsanlara Dmandr: Bakara, 168, 208-209; En'am, 142; A'raf, 16-17, 27; Yusuf, 5; Hcr, 39 40; Th, 116-117; Hacc, 52; Ftr, 6; Ysin, 60-61; Zuhruf, 62.

e- eytan Ktl, Hayaszl ve Allah'a Kar Gelmeyi Emreder: Bakara, 169; Nis, 14, 118-119; En'am, 128; A'raf, 200; Nr, 21; Sd, 82-83.

f- eytan, nsanlarn Kalbine Vesvese Verir: Ns, 5.

g- Takv Sahipleri, eytann Aldatmasn drak Ederler: A'raf, 201; Hcr, 39-40; sr. 65.

h- eytan, nsanlar Kuruntulara Drr: Nis, 119-120; A'raf, 20-21; sr, 63-64.

i- nsan ve Cin eytanlar, Dmandr: En'am, 112.

j- nsan ve Cin eytanlar, Aldatmak in Yaldzl Lflar Syler: En'am, 112-113

k- eytana Uymak: Bakara, 208-209; Nis, 38, 119-120; En'am, 128, 142; A'raf, 18; Hcr, 41-44; sr, 63-64; Kehf, 50-51; Nur, 21; uar, 221-223; Lokman, 33; Ftr, 5; Sd, 84-85; Fusslet, 36; Zuhruf, 36-39.

l- eytann, M'minler zerinde Hibir Hkimiyeti Yoktur: Hcr, 42; Nahl, 99-100; sr, 65; Sd, 82-83.

m- eytann Arkadal: Nis, 38; Fusslet, 25; Zuhruf, 36-38; Kaf, 27.

n- eytann Aldatmasnn Etkili Olduu Kiiler: Hacc, 52-55.

o- eytan, Kfirlerin Dostudur: Bakara, 257; Nis, 38, 76; En'am, 71; A'raf, 27, 201-202; Enfl, 48; Meryem, 83; Furkan, 55; uar, 221-223; Fusslet, 25.

p- eytan, Mnafklarn Dostudur: Mcadele: 19-20; Har, 16-17.

q- eytandan Allah'a Snmak: A'raf, 200; Nahl, 98; M'minun, 97-98; Fusslet, 36; Ns, 1-6.

Konuyla lgili Geni Bilgi Alnabilecek Kaynaklar

1. Fi Zlli'l-Kur'an, Seyyid Kutub, Hikmet Y. c. 1, s. 117-118

2. Hak Dini Kur'an Dili, Elmall Hamdi Yazr, Azim Y. c. 1, s. 272-277

3. Tefhimu'l Kur'an, Mevdudi, nsan Y. c. 1, s. 64-65

4. Kur'an- Kerim ifa Tefsiri, Mahmut Topta, Canta Y. c. 1, s. 123-124

5. Hadislerle Kur'an- Kerim Tefsiri, bn Kesir, ar Y. c. 2, s. 284-290

6. Hulsat'l-Beyan F Tefsri'l-Kur'an, Mehmed Vehbi, dal Neriyat, c. 1, s. 96-99

7. Mefatihu'l-Gayb (Tefsir-i Kebir), Fahreddin Razi, Aka Y. c. 2, s. 337-342; 380-386

8. El-Mzan F Tefsri'l-Kur'an, Muhammed Hseyin Tabatabai, Kevser Y. c. 1, s. 176-178

9. Kur'an Mesaj, Muhammed Esed, aret Y. c. 2, s. 505-506; c. 3, s. 1335-1336

10. Min Vahyi'l Kur'an, Muhammed Hseyin Fadlullah, Akademi Y. c. 1, s. 173-181

11. Ana Konularyla Kur'an, FazlurRahman, Fecr Y. s. 249-265

12. Kur'an Cevap Veriyor, zzet Derveze, Yneli Y. s. 235- 275

13. mil slm Ansiklopedisi, mil Y. c. 3, s. 58-59; c. 6, s. 38-42

14. Kur'an'da Gnah Kavram, Sadk Kl, Hiba Y. s. 276-284

15. nan ve Amelde Kur'an Kavramlar, Muhammed el-Behiy, Yneli Y. s. 133-153

16. Kur'an'da Temel Kavramlar, Ali nal, Krkambar Y. s. 209-216

17. slm'n Temel Kavramlar, Hseyin K. Ece, Beyan Y. s. 284-287

18. Hz Adem, Hseyin K. Ece, Denge Y. s. 111-144

19. Kur'an'a Gre Melek, Cin, eytan, Ltfullah Cebeci, le Y.

20. eytanlardan Korunma Yolu, Abdlhamid Bill, afak Y. / Bruc Y.

21. Ktlk Odaklar, eytan, Zbeyir Yetik, Beyan Y.

22. stize eytan, Yakup iek, Fahrettin Yldz, Bir Y.

23. Dnden Bugne eytan ve Dostlar, Mehmed Alaga, nsan Dergisi Y.

24. eytanizme Ramen slm Uyan, Mehmed Alaga, nsan Dergisi Y.

25. Vesvese -Sebepleri ve Kurtulu Yollar, Mehmed Paksu, Nesil Basm Yaym

26. eytan, A. Osman Ate, Beyan Y.

27. eytan Girmeyen Evler, Muhammed Efsayim, Uysal Kitabevi Y.

28. eytan ve Yoldalar, Kemal inel, Alem Y.

29. eytann Varl ve Mhiyeti, Murat Tark Yksel, Demir Kitabevi Y.

30. eytann Hileleri ve Kurtulu areleri, Murat Tark Yksel, Demir Kitabevi Y.

31. eytann Tuzaklar: nsann Kurtulu Yollar 1-2, bn Kayyim el-Cevziyye, Uysal Kitabevi Y.

32. eytann Tuzaklar, S. Ahmet Uzun, Mektup Y.

33. nsann Ezel Dman eytan, Osmanl Y.

34. eytanla Mnazara, mit imek, Zafer Y.

35. eytann Enniyeti, Harun Yahya, Vural Y.

36. Satanizm -eytana Tapnmann Yeni Ad-, Ahmet G, Alfa Y.

37. Nefis ve eytan, Mehmet Hulusi ler

38. nsan ve nsanst, Sleyman Ate, Dergh Y.

Ve hru da'vn eni'l-hamd lillhi rabbi'l-lemin: Dvmzn sonu lemlerin Rabb Allah'a hamdetmektir.

Sbhanek Allahmme ve bihamdike ve ehed en la ilahe illa ente vahdeke la erike leke ve Estafiruke ve etb ileyk.

Derleme Ebu Abdulmmin, Tekin Mh

E-Mail dayioglu_@hotmail.com

E-Mail tekin_mihci@hotmail.com

BELGIQUE 2003 - 2013

https://www.facebook.com/tekin.mihci

https://www.facebook.com/groups/islami.e.Kitap.indir/files/

https://www.facebook.com/groups/Tevhid.Selefi.Daveti/files/

https://www.facebook.com/groups/129830423826445/files/

http://tevhiddersleri.com/

http://ebumuaz.blogspot.com/

http://www.ehlieser.tr.gg/

http://www.islamhouse.com/

http://islamqa.info/tr

http://tevhidvesunnet.com/

http://www.davetulhaq.com/tr/index.php

http://www.tevhididavet.com/

http://www.tevhidyolcusu.com/

http://islamiekitap.blogspot.be/

http://ilimehli.blogspot.be/

http://www.sahihhadisler.net/

blis ve eytan Kelimelerinin Anlam ve Mhiyetiblis/eytan ve zellikleriblis'in Allah Iin Secde Etmemesieytana Mhlet Veriliiblis ve Faaliyet Alanblis'in Bavurduu Yntemlereytann nsana Drt Bir Yandan Yaklamaseytann Grevieytann Zarar Veremeyecei KimselerHer nsana Bir eytan Veriliinsan eytana Tutsak Eden Nefs Hastalklareytana Uyanlarn Durumu ve hirette Hesaplamaeytann Yaratl ve nsanlara Musallat Olmasnn Hikmetiblis-eytan Konusunda Ayet-i KerimelerKonuyla lgili Geni Bilgi Alnabilecek Kaynaklar