HİKÂYE (ÖYKÜ) Tarihçe ve İlkler

Dede Korkut (Korkut Ata) Kimdir?

Dede Korkut Hikâyeleri ve Eğitim

Araştırma Sonuçları

Yararlanılan Kaynaklar

Hikâye/ Öykü Nedir?

Hikâye ya da öykü, gerçek ya da gerçeğe yakın bir

olayı aktaran kısa, düzyazı şeklindeki anlatıdır.

Kısa oluşu, yalın bir olay örgüsüne sahip olması,

genellikle önemli bir olay ya da sahne aracılığıyla

tek ve yoğun bir etki uyandırması ve az sayıda

karaktere yer vermesiyle roman ve diğer anlatı

türlerinden ayrılır.

Türk Edebiyatında Öykü

Yazarları

Türk edebiyatında Batılı anlamdaki ilk öyküler

Tanzimat döneminde yazıldı.

İlk öykü yazarları; Ahmed Midhat, Emin Nihat,

Samipaşazade Sezai ve Nabizade Nazım’dı.

Türk öykücülüğünü yetkinliğe kavuşturan yazar ise

Halit Ziya Uşaklıgil oldu.

Türk ve Dünya Edebiyatında

İlkler

*İlk Hikâye Örneği:

Letaif-i Rivayat /Ahmet Mithat Efendi

*Batılı Anlamda İlk Hikâye Denemesi:

Küçük Şeyler / Sami Paşazade Sezai

*Hikâyeye edebi kimlik kazandıran İtalyan yazar

Boccacio’dur. XVI. Yüzyılda yazdığı “Decameron”

adlı eseriyle ilk öykü örneğini vermiştir.

Dede Korkut Kimdir?

Dede Korkut Kitabı’na göre destanın anlatıcısı

ozan, Oğuzların Bayat boyundan olup Oğuz

beylerinin ve halkın töresini, geçmişini bilen, halkın

her müşkülünü halleden geleneksel bir eğitici, yol

gösterici ve akıl hocasıdır.

Halk anlatılarında Korkut Ata eşsiz bir halk şairi,

kopuz ve dombranın mucidi olarak tanıtılmıştır.

Dede Korkut Kimdir?

Tüm hayvanların ve özellikle de kuşların dilini

bildiği anlatılır. Ayrıca kendisinin “Tuman” adını

verdiği bir yiğit de tüm kuşların dilini bilir.

Azerbaycan Türkleri arasındaki yaygın bir inanışa

göre, dünyadaki her şeyin adını Korkut Ata

koymuştur. Yiğitlere de ad vermiştir.

Dede Korkut Hikâyeleri’nin Çocuk Eğitimi

Açısından Öne Sürdüğü Değerler Ve Ortaya

Çıkarmak İstediği Tip Üzerine Çıkarımlar

*Çocuk, toplum içerisinde kabul görmek ve bir değer olmak

istiyorsa, muhakkak, toplum töresindeki unsurları benimsemeli

ve bir toplum normu olan, büyüklere karşı saygıyı ve itaati elden

bırakmamalıdır.

*Aile ve toplum, kendi değerlerine duyarlı bireyler yetiştirmek

istiyorsa, öncelikle bünyesinde barındırdıkları çocuğa, belli bir

yaştan sonra bir yetişkin gibi davranmalıdır. Çocuğu bir yetişkin

gibi görmek, onu, düzenli bir ergenlik ve benlik kazanma

devresine itecektir.

Dede Korkut Hikâyeleri’nin Çocuk Eğitimi Açısından

Öne Sürdüğü Değerler Ve Ortaya Çıkarmak İstediği

Tip Üzerine Çıkarımlar

*Aile ve toplum, kendi iç dinamiği olan çocuklara,

hiçbir zaman kendi normlarını kabul ettirmek için

şiddet uygulamamalıdır.

*Çocuğun yetişmesinde, aile yaşantısı çok

önemlidir. Bu yüzden, çocuğun karşısında bir

model olan aile, tüm yaşantısıyla bir rehberlik

servisi gibi olmalıdır.

Dede Korkut Hikâyeleri’nin Çocuk Eğitimi Açısından

Öne Sürdüğü Değerler Ve Ortaya Çıkarmak İstediği

Tip Üzerine Çıkarımlar

*Çocuğun gelişimi açısından, ailenin ve toplumun, çocuğu sahiplenmesi

yeterli değildir. Bu desteğin yanında çocuğa yapmış olduğu iyi işlerden

dolayı pekiştireç de verilmelidir.

*Çocuğa, aile ve toplum, yersiz müdahalelerde bulunmamalıdır. Çünkü,

çocuk, belli bir zamandan sonra hareketlerinin sınırlandırılmasından

hoşlanmaz.

*Aile ve toplum, yetiştireceği bireye, güven aşılamak zorundadır. Çünkü,

atlı- göçebe bir toplumda yetiştirilmek istenen çocuk, aktif bir yapıya

sahip olmalıdır.

Dede Korkut Hikâyeleri’nin Çocuk Eğitimi Açısından

Öne Sürdüğü Değerler Ve Ortaya Çıkarmak İstediği

Tip Üzerine Çıkarımlar

*Türk toplumu, atlı-göçebe yapısı itibariyle hareketli ve aktif

bir toplumdur. Bütün bireyler yaşamın içerisinde, yaşama aktif

olarak katılmalıdırlar. Bu yüzden, toplumdaki diğer bireylere

nazaran çocuk, daha da dinamik ve enerjik bir yapıya sahiptir.

*Türk toplumunda, çocuk da, öğrenmesi gereken bütün

olayların içinde olmalıdır. Çünkü, sözle ve nasihatle tam

öğrenme sağlanamaz. Çocuğa, birebir yaşamış olduğu

çevredeki materyalleri kullanması ve yaşayarak öğrenmesi

öğretilmelidir.

YARARLANILAN

KAYNAKLAR *Yalçın, S. ve Şengül, M. (2004). Dede Korkut Hikâyeleri’nin Çocuk

Eğitimi Açısından Öne Sürdüğü Değerler Ve Ortaya Çıkarmak

İstediği Tip Üzerine Bir Değerlendirme , Fırat Üniversitesi Sosyal

Bilimler Dergisi , Cilt: 14, Sayı: 2, Sayfa: 209-223

*Çapar, Y. (2014). Öykü Perileri. XIII. Ulusal Sınıf Öğretmenliği

Eğitimi Sempozyumu/KÜTAHYA

*Ertem, İ. (2016). Dijital Hikâye Metinlerinin İlkokul Öğrencilerinin

Okumaya Yönelik Motivasyonları Üzerine Etkileri. XV.Uluslararası

Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu/Bodrum-MUĞLA

Teşekkürler…

Ali DEMİRCİOĞLU