Gazoz kapağıyla uzay gemisi

yapıp, marsa gitmek için

insanları nasıl ikna edersiniz ?

1

Eklemleme Stratejileri

Eklemleme stratejileri; eski ve yeni bilgiler arasında ilişkiler kurmayı

sağlar.

Eklemleme Stratejilerinden en önemlisi benzetimler kullanılmasıdır.

Yeni bilginin eski bilgi ile benzerliklerini bularak ilişkilerini kurmamızı ve

yeni bilgiyi anlamamızı sağlar.

2

Eklemleme Stratejileri

Örneğin;

‘Zihnimiz, bilgiyi alan ve depo eden bilgisayarlar gibidir. Bizim duyusal

kayıtımız, bilgiyi girdiğimiz bilgisayar klavyesine benzer. Bilgi tıpkı

bilgisayarın hard diskinde depo edildiği gibi, zihnimizde de uzun süreli bellekte depo edilir.’

Bu örnekte zihinle ilgili yeni olan fikirler, daha önce öğrenilmiş olan

bilgisayarlarla benzerlik kurulmuştur.

3

Örgütleme Stratejileri

Örgütleme Stratejileri de eklemleme stratejileri gibi, öğrencinin yeni

materyali anlamlandırma düzeyini yükseltici stratejilerdir. Bu stratejiler

öğrenilecek materyalin yeniden yapılandırılarak, organize edilerek

anlamlandırılmasını sağlar.

Örneğin; önemli fikirleri, anahtar sözcükleri, kavramları not alma,

özetleme, uzamsal temsilciler oluşturma, öğrencinin bilgiyi kendine göre

yeniden organize ettiği stratejilerdir.

4

Not alma Örgütleme Stratejileri

Not alma; gerek metnin kenarına gerekse öğretmenin ya da kitabın

sunduğu bilgiyi yeniden organize ederek ayrı bir kağıda yazılmasıdır.

5

Not alma Örgütleme Stratejileri

Not alma, öğrencinin daha sonra bilgiyi tekrar etme ve gözden

geçirmesini hızlandırır ve kolaylaştırır. Ancak not alma öğretmenin

ağzından çıkan her şeyi kaydetme değildir.

Etkili not alan öğrenciler, öncelikle öğretmenin söylediği ya da kitapta

yazılı olan önemli fikirleri tanıyıp, kendine özgü bir biçimde özetleyebilen

öğrencilerdir.

6

Not alma Örgütleme Stratejileri

Bu durumda öğrencinin not alma stratejisini kullanması, hem dikkatini

önemli bilgi üstünde yoğunlaştırmasını, hem eski ve yeni bilgiler

arasında ilişki kurmasını hem de bilgiyi kendisi için en anlamlı olacak

biçimde yeniden örgütlemesini sağlamaktadır.

Sonuç olarak not alma, hem dikkat, hem eklemleme hem de

örgütleme stratejisi olarak kullanabilmektedir.

7

Not alma matrisi örneği

8

Örgütleme Stratejileri

Özetleme: Öğrencinin yazılı materyali özetlemesi, etkili çalışma ya da

öğrenme stratejilerinden biridir.

Özetleme öğrenciyi;

a) Anlamak için okumaya

b) Önemli fikirleri ayıt etmeye

c) Bilgiyi kendi sözcükleri ile ifade etmeye yönlendirir.

9

Örgütleme Stratejileri Özetleme Stratejisini Öğretmede

İzlenecek Basamaklar

1. Metindeki önemsiz bilgiyi tanıma ve çıkarma.

2. Metindeki ana fikirleri belirleme ve kendi sözcükleriyle

ifade etme

3. Her paragraftaki en temel cümleyi seçme ve yeniden

ifade etme

4. Metnin ana fikri ve yan fikirleri arasındaki ilişkileri,

belirleme anlarını bozmadan çok kısa sürede

bütünleştirme.

10

Uzamsal Temsilciler Oluşturma Örgütleme Stratejileri

Bilgiyi hiyerarşik bir şekilde şematize etme, konunun ana hatlarını çıkarma, kavram haritası oluşturma stratejisidir.

Konunun ana hatlarını oluşturma ve kavram haritası oluşturma stratejileri

gibi alt başlıkları vardır.

11

Anahtar Oluşturma Uzamsal Temsilciler Oluşturma Örgütleme Stratejileri

Bölümün, ünitenin konunun ya da okuduğu herhangi bir metnin ana

hatlarını oluşturma, öğrencinin, o konu hakkındaki temel ve yan fikirleri

arasındaki ilişkileri görmesine yardım eder.

12

Şematize Etme Uzamsal Temsilciler Oluşturma Örgütleme Stratejileri

Özellikle karmaşık durumları öğrenme durumunda, anahtarları çıkarma

stratejisinden daha etkili olduğu ileri sürülmektedir.

‘Kavram haritaları yol gibidir. Ancak kavram haritaları yerlerden ziyade,

fikirler arasındaki ilişkileri gösterir.’(Posner ve Rudnitsky)

13

Şematize Etme Uzamsal Temsilciler Oluşturma Örgütleme Stratejileri

Bilgi şeması oluşturmada izlenecek adımlar;

1. Ana fikri, kavramı ya da diğerlerinin üstündeki en temel ilkeyi

belirleme.

2. Ana fikri ya da kavramı destekleyecek ikincil fikirleri ve kavramları

belirleme

3. Şemanın merkezine ya da en tepesine ana fikri yerleştirme

4. Ana fikir etrafındaki ikincil fikirleri, ana fikirle ve birbirleriyle ilişkilerini görsel olarak oratya koyacak biçimde gruplama.

14

SQ4R Örgütleme Stratejileri

Öğrencilerin okuduğunu anlamada kullandıkları en eski stratejilerden

biridir.

Bu araştırmaların büyük çoğunluğu, bu stratejinin öğrencilerin

okuduğunu hatırlama ve anlama düzeyini artırdığını

göstermektedir.(Meyer, Brandt ve Bluth, 1980, Adams, Carnine ve

Gersten, 1982 ; Kıroğlu, 1995)

15

Bellek Destekleyici Stratejiler

Bellek destekleyici öğretme stratejileri de bilginin kısa süreli bellekte

anlamlandırılarak uzun süreli belleğe yerleşmesini sağladığından kalıcı

öğrenmede ve hatırlamada önemli etkiye sahiptir.

16

Geri Getirmeyi Arttırıcı

Stratejiler

Kodlamaya yardım eden stratejiler, geri getirmeyi ya da hatırlamayı da

kolaylaştırmaktadır. Örneğin; bitkide besinlerin gövde yoluyla

yapraklara nasıl taşındığı konusunda kendi kendine resimler bir imaj

oluşturan öğrenci, oluşturduğu bu imajı bilgiyi uzun süreli belleğe

yerleştirmede kullandığı gibi, aynı imajı bilgiyi hatırlamada da

kullanabilir.

Bilgi ne kadar etkili bir biçimde anlamlandırılarak uzun süreli belleğe yerleştirilirse geriye getirilmesi de o kadar kolaylaşır.

17

Güdüleme Stratejileri

Bundan önceki bölümlerde öğrencilerin bilişsel stratejileri üzerinde

durduk. Ama öğrenci bazen öğrenme hedeflerine ulaşmada güçlük

yaşayabilir.

Bu güçlükler bilişsel olmaktan çok güdüsel ya da duygusal faktörlerden

kaynaklanabilir. Bu engelleri ortadan kaldırmaya yardım eden

stratejilere duyuşsal stratejiler denir.

18

Güdüleme Stratejileri

Öğrenciyi en üst düzeyde öğrenmeye ulaştıracak güdüleme koşulları;

1. Dikkat(Attention)

2. Uygunluk(Relevance)

3. Güven(Confidence)

4. Doyum(satisfaction)

19

Dikkati Sürdürmeyi Sağlayan Duyuşsal

Stratejiler Güdüleme Stratejileri

Öz öğretimli öğrencilerin en yaygın olarak karşılaştıkları problemlerden

biri çalışmalarının bölünmesidir.

Örneğin, öğrenci çalışırken ya da bir şey okurken oda arkadaşının içeri gelmesi ya da yüksek sesle müzik dinlemesi vb durumlar öğrencinin

çalışmasını bölücü faktörlerdir.

20

Dikkati Sürdürmeyi Sağlayan Duyuşsal

Stratejiler Güdüleme Stratejileri

Bu tür kesintilerle karşılaşan öğrenciler için Ruh Hali Yönetimi yöntemi

önerilir.

Bu yöntemde öğrenci ruh halini, öğrenme için uygun hale getirmelidir.

Bu amaçla; kendi hoşlandığı çevresel çalışma koşullarına göre kütüphanede sessiz bir köşede, tek kişilik masa bulup çalışabilir.

Çalışırken arka planda müzik dinleyebilir.

21

Uygunluğu Artırmaya Yardım

Eden Duyuşsal Stratejiler Öğrenciler kendilerine Niçin bu ?, Bu olmalı mı ?, Benim için önemli mi ?

gibi benzer sorular sorar. Bu sorulara olumlu cevap verme, öğrencilerin

öğrendikleri materyale karşı ilgi ve isteklerini arttırır ve devam ettirir.

22

Güveni Arttırmayı Sağlayan

Duyuşsal Stratejiler

Güven, öğrencinin öğrenme hedeflerini başarabileceğine ilişkin

inancının bir göstergesidir ve konuyu öğrenmek için ısrar etmesini

sağlar.

Daha önce betimlenen olumlu iç konuşmalar, öğrencinin kendine olan

güvenini sürdürmesinde bir etken olabilir.

Öğrencinin aşırı kaygılarının üstesinden gelmeleri için bir çok yaklaşım

bulunmaktadır. Örneğin, rahatlama teknikleri, olumlu öz-konuşma

yapma ,test alma vb. yaklaşımlar öğrencinin korku ve kaygısını

azaltabilir.

23

Doyum Artırmayı Sağlayan Duyuşsal

Stratejiler

Özöğretimli öğrenciler performansı ortaya çıkarma ve dönüt sağlama

gibi etkinliklerini desteklemek üzere özdenetim yaparlar.

Öğrencilerin öğrenme birimine başlarken sahip oldukları beklentilerini

gerçekleştirdiklerini görmeleri, onların doyuma ulaşmalarını sağlamaktadır.

24

ÖĞRENME STRATEJİLERİNİN ÖĞRETİMİ

Öğrenciler bilişsel ve yürütücü biliş becerilerine sahip olmadıkça onlara

akademik konuları öğretmek oldukça zordur ya da çoğu zaman

boşuna zaman harcamaktır.

Öğrencilerin öğrenme stratejilerini kendi öğrenmelerinde

kullanabilmeleri için, öğrenme stratejilerin neler olduğunu, özelliklerini,

nasıl kullanmaları gerektiğini , hangi durumlarda ve niçin kullanmaları

gerektiğini bilgilendirilmeleri gerekir.(Örn. Not alma, altını çizme)

25

Öğretme Stratejilerinin

Öğretme Yaklaşımları

Öğretme stratejilerinin öğrencilere öğretimi ile ilgili bir çok araştırma

yapılmıştır(Collins ve Brown,1982)

Bu çalışmalarda iki temel yaklaşım kulanılmıştır.

1. Doğrudan Öğretim

2. Karşılıklı Öğretme

26

Doğrudan Öğretim Öğretme Stratejilerinin Öğretme Yaklaşımları

Doğrudan öğretim yaklaşımı öğretmenin, öğrencinin konuyla ilgili ön

öğrenmelerini kullanıma hazır hale getirmesini; öğretilecek davranışı

açıklamasını, göstermesini; daha sonra öğrencinin bu davranışı

göstermesi için fırsat vermesini; öğrenciye yaptığı davranış hakkında

dönüt verilmesini kapsamaktır.

27

Doğrudan Öğretim Modeliyle

Öğretme Basamakları 28

Karşılıklı öğretme Öğretme Stratejilerinin Öğretme Yaklaşımları

Öğrenme stratejilerinin öğretiminde özellikle de okuduğunu anlama

stratejilerinin öğretiminde doğrudan öğretim modeline alternatif olarak

karşılıklı öğretme yaklaşımı kullanılmaktadır.

Karşılıklı öğretme yaklaşımı, öğretmenin öğretme-öğrenme sürecinde

sunuş yapmasından çok, model olmasını gerektirmektedir.

29

Karşılıklı öğretme Öğretme Stratejilerinin Öğretme Yaklaşımları

Öğretmen yaratıcı bir biçimde düzenlediği öğrenme yaşantıları yoluyla

öğrencilerine model olur. Öğrenme stratejilerini nasıl kullandığı sesli bir

biçimde düşünerek gösterir.

Daha sonra öğrencilerin bu öğretme stratejilerini ya da bilişsel becerileri

öğrenmelerini sağlamak için, onları teşvik ederek, destekleyerek, onların

bu öğrenme stratejilerini kullanmalarına yardım eder.

30

Kaynakça;

Gelişim, Öğrenim ve Öğretim –

Kuramdan Uygulamaya Prof. Dr.

Nuray SENEMOĞLU (Ders Kitabı)

31