COVERVeRHRRL

Scholen Vlaardingen en Schiedam in actie

NAAR EEN ANDERECULTUUR

De gemeenten Schiedam en Vlaardingen hebben actieteams inge-steld op scholen om een cultuurverandering teweeg te brengen. DeVlaardingse Stichting Wij'zer maakt daarnaast ook gebruik van het uitZweden afkomstige hostmanship-concept. hlet innovatieveSchiedamse Lentiz Life College ontwikkelde een gerichte aanpak ommet ouders en leerlingen in gesprek te gaan. Frederik Smit

en groep leraren en schoolleiders

heeft in September van dit jaar

plannen gepresenteerd om de

kwaliteit van het onderwijs verder te ver-

beteren. In dit plan 'Samen leren: aanbe-velingen uit het onderwijs' (zie ook www.

facebook.com/samenlerenwijzer) doen de

initiatiefnemers onder meer voorstellen

een verbetercultuur te creeren op scho-len. De gemeenten Schiedam enVlaardin-

gen zijn hier al enige tijd geleden mee ge-

Collegevoorzitter Alex Brobbel van Stich-ting Wijzer: 'Leerlingen en oiiders moetensich welkom voelen in de school.'

start. Ze stelden actieteams in waarin alle

geledingen van de school zijn vertegen-

woordigd om een cultuurverandering teintroduceren. Bijscholing van medewer-

kers en leidinggevenden van de scholen

maakt deel uit van het veranderingspro-

ces. De begeleiding is er op gericht henbewust te maken van hun weerstanden

tegen veranderingen en vaardigheden teontwikkelen om te kunnen functioneren

in een veranderingsgerichte cultuur.

MindsetHet veranderen van een bureaucratische

schoolcultuur, een gestructureerde wijze

van omgaan met informatie en het vol-

doen aan de regels, in een veranderingsge-

richte cultuur waarbij het gaat om ver-

nieuwing en creativiteit, is een lastige

opgave. Het vraagt om een andere mind-

set van de betrokkenen. De gemeenten

streven ernaar de participatiebereidheid

van pedagogisch medewerkers, leraren,

ouders en leerlingen op alle niveaus te ver-

groten. InVlaardingen gaat het aUeen om

de kinderopvang en het basisonderwijs, in

Schiedam is ook het voortgezet onderwijshierbij betrokken. Bij kindcentra en scho-

len zijn acdeteams ingesteld met als doel

van en met e&aar te leren om gezamenlijkhet onderwijs te verbeteren vanuit een ge-

deelde onderwijskundige visie op de rela-

tie ouders, school en buurt. ledereen bij

het kindcentrum en op school wordt uit-

gedaagd elkaars vaardigheden te verster-

ken en wederzijds te ondersteunen, zodat

de onderwijsl<waliteit verbetert. Dit ging

StichtingWijzer, waaronder de openbare

scholen inVlaardingen vallen, echter nog

niet ver genoeg. Alex Brobbel, voorzitter

van het college van bestuur, legt uit:

'Scholen zijn gewend van binnen naarbuiten te kijken in plaats van van buiten

naar binnen, dus door de ogen van de ou-ders.We willen dat scholen zich ontwikke-

len tot gastvrije en klantgerichte schoolor-ganisaties via het zogenoemde hostman-

ship-concept. Hostmanship is een in Zwe-den ontwikkelde methode voor het ont-

wikkelen van innovaneve organisaties waar

medewerkers in hun kracht staan, meer

kwaUteit leveren tegen lagere kosten en

klanten exceUente dienstveriening ontvan-gen. We willen in het onderwijs leeriingenen ouders het gevoel te geven dat ze wel-

kom zijn in de school. We gaan echt met

MR magazine, nummer 7, november 2014

Directeur Paul Lakens van Lentiz Life Col-lege: 'Wij bieden leerlingen een inspirerendeomgeving.'

ouders in gesprek en kijken vanuit hun

perspectief naar onze organisatie en hoewij ons posiriefkunnen onderscheiden.'

Serieus nemen

Voorwaarde voor goed hostmanship isvolgens Brobbel dat de organisatie in deeerste plaats de eigen medewerkers seri-

eus neemt. Je gaat ergens graag werkenals het werk zinvol is en als de werkomge-ving prettig en professioneel is en ruimte

geeft voor eigen invulling, ontwikkelingen perspectief. Goede contacten met de

ouders maakt daar een belangrijk deelvan uit. Dit zorgt voor een betrokken

houding en trots binnen de organisatie.Medewerkers, maar ook ouders en leer-

lingen stellen zich daardoor sneller op alsambassadeurs van de school.'

Kenmerken van hostmanship zijn eendienende houding' van het personeelnaar de ouders, verantwoordelijldieid ne-

men, streven naar dialoog, afspraken na-

komen en problemen in een keer oplos-sen. 'De actieteams op onze scholenhebben in nauwe samenwerking met dehostmanship-coaches analyses gemaakten plannen opgesteld om interactief metouders een verbeterculmur in het onder-

wijs te realiseren,' aldus Brobbel.

Warm bad

Ook het Lenriz Life College, een school

voor vmbo en mbo in Schiedam, heeft de

afgelopen jaren hard gewerkt om cultuur-verbeteringen te realiseren. De school

groeide in vier jaar tijd van 400 naar 1200

leerlingen. Directeur Paul Lakens geeftaan dat veel van de leerlingen in achter-

standswijken wonen en uit gebroken ge-zinnen komen. 'We geven leraren, leerlin-gen en ouders het gevoel van een warmbad op onze school. Dat betekent grotebetrokkenheid en een gevoel van veilig-heid in een inspirerende omgeving, zon-der toegangspoortjes.We willen iedere

leerling oprimale kansen bieden om uit te

groeien tot de persoon die hij of zij in

aanleg is.' Om de talentontwikkeling vanleerlingen optimaal te faciliteren, werkt de

school samen met verschillende partners,die ook in de school aanwezig zijn. Zo isin de school een vestiging van de Biblio-theek Schiedam aanwezig en zijn er elkemiddag jongerenwerkers van een wel-

zijnsorganisatie te vinden om leerlingen

na schooltijd te begeleiden.' Lakens bena-drukt ook de samenwerking met de ou-ders. 'De afgelopen jaren traden we de

ouders met een open vizier tegemoet.Kernvragen in het intakegesprek met henzijn: Hoe zit uw kind in elkaar? Waar lig-gen zijn kansen en mogelijkheden? Watpast bij aw kind? Wat past bij zijn karak-

ter? Wat vindt u dat uw kind nodig heeft?Hoe kunnen we uw l<ind nu helpen?Welkonderwijs past daarbij? Hoe kunnen we

elkaar helpen? Ouders hebben vaak irre-ele verwachtingen hebben over het be-roep dat hun kinderen kunnen gaan uit-oefenen. Ze denizen bijvoorbeeld dat hun

kind wel arts of verpleegkundige kan wor-den, terwijl ze nooit zo'n opleiding kun-nen volgen. Ons doel is duidelijk te krij-gen welke opleiding bij leerlingen past enze leren trots Ie zijn op wat ze doen.'

Wat is jouw droom?De school wil de leerlingen prikkelenmeer over zichzelfen de eigen simatie na

te denken. 'We leggen leeriingen vragenvoor als: wat is jouw droom en wat wil jeprecies bereiken?We sluiten aan bij waarleerlingen goed in zijn en wat hun passieis. De leerlingen hebben drie jaar de tijd

om uit te zoeken wat zij willen warden en

proberen alleriei beroepen uit. Om uitein-delijk het beroep te kiezen dat past binnenhun mogelijkheden.' Lentiz Life Collegeheeft een duidelijke visie op hoe medewer-kers en leerlingen binnen de schoolge-meenschap met elkaar om moeten gaan.

. De vijfkernwoorden die op posters in allelokalen hangen zijn: gastvrij, aandacht,respect, steun en eerlijkheid. Lakens: 'Jekomt hier niet aUeen om een beroep te le-ren, maar ook om levenslessen te leren en

een positief zelfbeeld op te bouwen. Hetgaat er om dat je jezelfleert waarderen en

een beeld krijgt wat je wilt bereiken.'

MR magazine, nummer 7, november 2014

covepysRHRRL

InnovatieprijsLentiz Life College heeft de landelijke innovatieprijs 2013 van het ministerie van

OCW ontvangen. Directeur Paul Lakens kreeg een cheque van staatssecretarisDekker overhandigd als blijk van waardering voor de manier waarop zijn school

in het nieuwe schoolgebouw gestalte te geeft aan het onderwijsconcept waarintalentonnvikkeling centraal staat (zie ook de groene wand op pagina 5).

Succesfactoren naar eenverbetercultuur

1. Beleid ontwikkelen op basis van een

eigen inspirerende visie -Welke doelenwillen we realiseren? Hoe verbinden we

de aanpak van de school en de ouders

met de omringende samenleving? Hoehoog leggen we de lat?

2. Zorgen voor een samenhangende en

planmatige aanpak - Hoe kunnen we

planmatig samenhangende activiteitenontwikkelen en inspelen op wisselende,onverwachte situaties? Hoe kunnen we

effectief werkea om het gekozen doel te

verwezenlijken?Wat vinden we belang-

rijk? Wat zijn onze prioriteiten? Wat zien

we als (succes) indicatoren voor de ge-

wenste kwaliteitsslag op basis van meet-bare doelstellingen per speerpunt?

B.Vinger aan de pols houden en beleid

bijstellen op basis van geconstateerde ef-fecten - Hoe kunnen we efficient werken

en activiteiten verrichten tegen de laagst

mogelijke kosten? In welke mate zijn de

beoogde schoolprestaties en de sociale

competenties van leerlingen bereikt en

hoe kunnen we deze optimaliseren?4. Rekening houden met rechten, plich-

ten, wederzijdse verwachtingen en wen-

sen van leraren, ouders en leerlingen -

Hoe lain je eeriijk werken en op een

evenwichtige wijze proberen om te gaanmet de belangen van de betrokkenen?Hoe zijn op basis van serieuze gesprek-

Betrokkenheid mrBij het versterken van de wederzijdse samenwerking mssen ouders en schoolspeelt de mr een belangrijke rol. De mr heeft recht op informatie en overieg overhet vaststellen, de in\'oering en de evaluarie van de beleidsprioriteiten. De mr kan,via het iniriatiefrecht, het bestuur en/of de schoolleiding vragen met beleidsvoor-stellen te komen als hij vindt dat er onvoldoende beleid wordt ontn'ikkeld om een

. verbetercultuur te realiseren. De aanpak bij zowel Stichring Wijzer als Lentiz Life

College is er op gericht de mr zoveel mogelijk informeel bij het beleid te betrekkenvanuit het adagium: 'Ii-iformeel als het kan en formeel als het moet'.

ken (wederkerige) afspraken te makenover een zo optimaal mogelijke commu-

nicatie, samenwerking en inspraak?5. Stimuleren van actief netwerken - Hoe

leggea we contacten en onderhouden we

ze met (oud-)collega's, leeriingen en ou-ders? Hoe wisselen we informatie uit met

andere geihteresseerden die ons verder

kunnen helpen?

6. Stimuleren van een open cultuur -Wil

de school denken in termen van 'wij'

(school, ouders en buurt) in plaats van

'wij-zij'?Wil de school opschuiven naar

een opener communicatieculmur?7. Professionaliseren -Wat kunnen we

verbeteren aan de kwaliteit van leraren

om de kwaliteit van het onderwijs te ver-

beteren? Hoe delen we kennis met colle-

ga's, ouders en leeriingen? <

[^'^

. Covey, S. (2002). Prioriteiten.Effectieve keuzes in leven en

werk. Contact.

. Gunnarsson, J. & BlohmHos-

manshi, 0. (2012). Hostmanship.

De kunst mensen het gevoel tegeven dat ze welkom zijn, Dia-

logs Forloag AB.

. Smit, F. (2012). Ouders enschool. Succesfactoren voor be-

trokkenheid, SWP

. Smit, F. (2014). Medezeggen-

schap en kwaliteitsverbetering

van het onderwijs, SWP

Dr. Frederik Smit is coordinator

van het Expertisecentrum Ou-der, school en buurt verbonden

aan het ITS, Radboud Universi-

teit Nijmegen.

MR magazine, nummer 7, november 2014