VOERTAALVOERTAAL

UIT

GAV

E V

AN

FO

RFA

RM

ER

S N

ED

ER

LAN

D

nR 12016

Sturen op stikstof- en fosfaateffi ciëntie 2

Reportage Maarten-Jan Hemmer: 6

“De KringloopWijzer geeft nuttige informatie”

Gedegen onderzoek gras- en maismeststoffen 8

Verbetering stikstof- en fosfaateffi ciëntie

Is verhoging van de stik stof- en/of

fosfaateffi ciëntie een belangrijk

speerpunt voor u? Door een hogere

effi ciëntie (BEX) hoeft u minder mest af

te voeren en/of te verwerken. Bovendien

zorgt een hogere fosfaateffi ciëntie voor

een toename van de melkproductie per

kg fosfaat. Dit betekent bij uitbreiding

dat minder extra grond en extra

fosfaatrechten nodig zijn. Met name via

voeding is te sturen op een hoge(re)

stikstof­ en fosfaateffi ciëntie.

Actualiteiten voeding

Door het ruw eiwit- (RE) en fosfor- (P)

gehalte in de rantsoenoptimalisatie mee

te nemen is te sturen op stikstof- en

fosfaateffi ciëntie. Voer zowel eiwit als

fosfor zo goed mogelijk op de norm om

een overmaat te voorkomen. Goed

geconserveerd en kwalitatief hoogwaar-

dig ruwvoer (hoge VEM en MELK en lage

NH3 fractie) draagt bij aan een hoge

stikstof- en fosfaateffi ciëntie. Voor een

goede smakelijkheid en hoge voerop-

name is het tevens van belang om broei

tijdens uitkuilen te voorkomen. Voer ook

het aanvullende voer op de norm, om

onnodige aanvoer van stikstof- en fosfaat

te voorkomen. Dit geldt voor alle rantsoe-

nen, dus ook voor jongvee en droogstaan-

de koeien.

BEX­voeders en fosforarme bijproducten

Zowel in bijproducten als droge grond-

stoffen (zie tabel) en mengvoeders is er

veel variatie in het ruw eiwit- en fosfor-

gehalte. Binnen de BEX is ook de

verhouding met de voederwaarde (RE/

VEM en P/VEM) van belang. Door bewust

te kiezen voor de best passende aanvul-

lende voeders is het mogelijk om de

stikstof- en fosfaatbenutting te verhogen.

Dit mag uiteraard niet ten koste gaan van

de diergezondheid, blijf daarom altijd

aan de behoeftenorm voldoen. Speciaal

voor het verlagen van de P-aanvoer via

mengvoer heeft ForFarmers BEX-voeders

in haar assortiment. De P-gehaltes van

deze BEX-voeders zijn onlangs verder

aangescherpt.

Inhoud02 Actualiteiten voeding

03 Column Niek Visser

04 Jaarcijfers Agroscoop

05 De specialist mestwetgeving

06 Reportage: sturen via de KringloopWijzer

08 Praktijkadvies gras- en maismeststoffen

10 Marktonderzoek

11 Kort nieuws

12 Column Yvon

ColofonVoertaal is een uitgave van ForFarmers. Voor meer informatie kunt u terecht bij de regionale ForFarmers dealer of bij ForFarmers, Lochem. Tel. 0573 – 288 800E-mail: voertaal@forfarmers.euwww.forfarmers.nl

Overname van artikelen is mogelijk na toestemming van de redactie en met bronvermelding.

Deze uitgave is gedrukt op FSC-papier.

Met name via voeding is te sturen op een hogere stikstof- en fosfaatefficiëntie.

2

Column

OndersteuningAl jarenlang werk ik met

veel plezier met en voor

melkveehouders. Eerst als

melkveespecialist, sinds

kort als verkoopleider met

mijn team in de Achterhoek.

Een andere rol, maar

hetzelfde doel: direct

positief resultaat leveren op

het boerenerf.

In de sterk veranderende zuivelmarkt, met

toenemende wet- en regelgeving, is het van

groot belang om elk proces op het melkvee-

bedrijf effi ciënt te organiseren. Onze aanpak

Melk€ffi ciënt geeft op professionele en

praktische wijze inzicht. Enerzijds door de

mogelijk heden voor uw bedrijf door te

rekenen. Anderzijds door samen met u een

praktisch plan van aanpak op te stellen. Alle

melkveespecialisten, accountmanagers en

dealers zijn uitgerust met deze slimme

aanpak voor voer en vee!

Verder werken ForFarmers en dealers met

specialisten mestwetgeving. Zij ondersteu-

nen de buitendienst bij het invullen van de

BEX en KringloopWijzer en geven gericht

advies over de stikstof- en fosfaateffi ciëntie.

Wij zijn er om u te ondersteunen bij alle

uitdagingen in de melkveehouderij.

Als we u ergens bij kunnen helpen, dan

horen we het graag!

Niek Visser

Verkoopleider melkvee

Verbetering stikstof- en fosfaateffi ciëntie Hoeveel levert een hogere fosfaat-

effi ciëntie op?

De voordelen van een verhoogde fosfaat-

effi ciëntie verschillen per bedrijf. Uw

melkveespecialist of accountmanager kan

voor uw bedrijfssituatie met behulp van

Melk€ffi ciënt het effect van de inzet van

BEX-voeders op de fosfaateffi ciëntie bere-

kenen en inzichtelijk maken wat de

gevolgen hiervan zijn voor de mestafzet

en voerwinst. Daarnaast geeft het inzicht

in het effect op de melkproductie per

kilogram fosfaat.

Als voorbeeld een bedrijf met 100 koeien,

8.500 kg melk/koe, 7 stuks jongvee per 10

melkkoeien en 40 hectare grond. Voor dit

bedrijf betekent verlaging van het P-gehalte

van aangekocht krachtvoer van 5,3 naar

4,3 g/kg dat er 440 kuub mest minder

hoeft te worden afgevoerd (indien fosfaat

beperkend is). De investering in P-arm

krachtvoer bedraagt in dit geval circa

€3.200,-; bij mestafzetkosten van € 15/m3

dalen de mestafzetkosten met € 6.600,-.

De voerwinst neemt met €3.400,- toe.

Hier komt het eventuele voordeel van

minder mestverwerking nog bij.

Melk per kg fosfaat

Door verlaging van de P-aanvoer stijgt

de melkproductie per kg fosfaat in dit

voorbeeld van 185 kg naar 210 kg.

Wanneer fosfaatrechten worden inge-

voerd betekent dit een extra productie-

ruimte van ca. 130.000 kg melk oftewel

15 koeien extra.

Via Melk€ffi ciënt kan voor iedere bedrijfs-

situatie worden doorgerekend wat de

gevolgen zijn op de voerwinst en de

melkproductie per kg fosfaat. Vraag uw

specialist of accountmanager naar de

mogelijkheden om de stikstof- en fosfaat-

benutting op uw bedrijf te verbeteren.

Per kg ds

Grondstof VeM Re (gram) P (gram) P/kVeM P/%Re

Soja 1168 527 6,8 5,8 0,13

Raap 1024 393 12,4 12,1 0,32

Bierbostel 942 250 5,3 5,6 0,21

Corngold 1085 150 4,7 4,3 0,31

Perspulp 1062 98 0,9 0,8 0,09

ProtiWanze 1132 275 5,9 5,2 0,21

Tabel: de gehaltes van enkele grondstoffen en bijproducten (ForFarmers DML).

Lees ook de reportage van Maarten-

Jan Hemmer uit Geesteren (Ov.) Hij

werkt al jaren met BEX en nam deel

aan een studiegroep die actief aan

de slag ging met de KringloopWijzer.

Zie pagina 6-7.

leestip

Reageren?Mail naar voertaal@forfarmers.eu

Met name via voeding is te sturen op een hogere stikstof- en fosfaatefficiëntie.

3

Jaarcijfers Agroscoop

Hogere levensproductie en vet- en eiwitgehalte

ForFarmers CRV *)

2014 2015 2014/2015

Aantal koeien 95 96 93

Kg melk/koe 8473 8451 8373

Vet% 4,40 4,41 4,34

Eiwit% 3,57 3,58 3,55

Kg vet 373 373 364

Kg eiwit 302 303 297

FPCM/koe 8995 8986 8820

Levensproductie per afgevoerde melkkoe 31.773 32.075 30.868

*) Landelijk gemiddelde (inclusief ForFarmers-klanten) september 2014 t/m augustus 2015

Klanten van ForFarmers hebben ook in

2015 weer uitstekend gescoord op het

gebied van (levens)productie en gehal-

ten in de melk. Dat blijkt uit de jaar­

cijfers van het monitoringsprogramma

Agroscoop.

Een duurzame veestapel is de basis voor een

hoge levensproductie. In vergelijking met

het landelijk gemiddelde (bron: CRV) ligt de

levensproductie van de afgevoerde koeien

bij klanten van ForFarmers gemiddeld 1.200

kg hoger. Bij een langjarig gemiddelde

melkprijs van € 0,35 betekent dit een extra

melkopbrengst van € 420,- per koe.

Ten opzichte van het landelijk gemiddelde

(CRV) ligt de meetmelkproductie per koe

per jaar bij klanten van ForFarmers 166 kg

hoger. Dit is zowel het gevolg van een

hogere melkproductie als de hogere gehal-

ten in de melk: +0,07% meer vet en +0,03%

meer eiwit. De grafieken met het verloop

van de gehalten in de melk ten opzichte van

het gemiddelde van FrieslandCampina laten

een vergelijkbaar beeld zien.

Kortom, resultaten om trots op te zijn.

Ook afgelopen jaar zijn we weer in staat

gebleken om samen met u het verschil te

maken: dé nummer 1 in melkeiwit en

levensproductie!

Jan2014

Feb2014

Mrt2014

Apr2014

Mei2014

Jun2014

Jul2014

Aug2014

Sep2014

Okt2014

Nov2014

Dec2014

Jan2015

Feb2015

Mrt2015

Apr2015

Mei2015

Jun2015

Jul2015

Aug2015

Sep2015

okt2015

Nov2015

Dec2015

4,70

4,60

4,50

4,40

4,30

4,20

4,10

% vet ForFarmers% vet FrieslandCampina

Jan2014

Feb2014

Mrt2014

Apr2014

Mei2014

Jun2014

Jul2014

Aug2014

Sep2014

Okt2014

Nov2014

Dec2014

Jan2015

Feb2015

Mrt2015

Apr2015

Mei2015

Jun2015

Jul2015

Aug2015

Sep2015

okt2015

Nov2015

Dec2015

3,70

3,65

3,60

3,55

3,50

3,45

3,40

% eiwit ForFarmers% eiwit FrieslandCampina

Vergelijking % vet

Vergelijking % eiwit

Grafieken. Verloop vet- en eiwitgehalte in de tankmelk van ForFarmers-klanten ten opzichte van het gemiddelde van FrieslandCampina.

Koeien van ForFarmers-klanten produceren 1.200 kg melk meer tijdens hun leven

Ook inzicht in uw resultaten?Vraag uw melkveespecialist of

accountmanager naar het aanmeld-

formulier van Agroscoop of neem

contact op met de Klantenservice,

klantenservice.rundvee@forfarmers.eu,

T: 0800 7863 833 of uw dealerbedrijf.

4

De specialist

Elke dag krijgt de specialist mestwet geving

vragen over het opstellen van mestplannen,

over hoeveel Vervangende verwerkingover-

eenkomsten (VVO’s) de veehouder moet

afsluiten of hoeveel kunstmest hij nog mag

aanvoeren. Daarnaast is de specialist druk

met het uitzoeken van ingewikkelde vraag-

stukken gerelateerd aan het mestbeleid.

Kortom, de specialist mestwetgeving

is voor de melkveehouder en buitendienst

van ForFarmers en haar dealers vraagbaak

voor alles rondom het mest beleid.

Ria Zieverink houdt zich al zeker tien jaar

bezig met alle ontwikkelingen rondom het

mestbeleid. “Ik ben er vanaf het begin

ingegroeid, dat is mijn kracht. Hoe het

precies zit is voor velen niet meer bij te

houden. Maar doordat ik er dagelijks mee

bezig ben en de juiste weg ken bij

belangrijke instanties, ben ik snel op de

hoogte van de nieuwste ontwikkelingen in

wet- en regelgeving.”

Ondanks alle vraagstukken rondom

fosfaatrechten en grondgebondenheid,

wijst ze de veehouders erop om de

belangrijkste processen niet uit het oog te

verliezen. Ria: “Er mag door aanscherping

van de normen steeds minder mest op de

grond gebracht worden, er moeten hoge

kosten gemaakt worden voor het afvoeren

van mest. Een effi ciënte melkproductie en

meer opbrengst van een hectare worden

dus steeds belangrijker.”

Hulpmiddelen als BEX en de Kringloop-

Wijzer (voor iedere melkveehouder vanaf

2016 verplicht) en Melk€ffi ciënt geven

inzicht in de mineralenstroom en bij het

optimaliseren van de mineraleneffi ciëntie.

Bedrijven die gericht met voeding sturen

en nauwkeurig bemesten, produceren

minder stikstof en fosfaat dan de forfai-

taire norm aangeeft. Dit heeft direct

invloed op de af te voeren mest, de af te

sluiten VVO’s en de benodigde grond in

verband met de AMvB grondgebonden

groei. Zo is de cirkel rond”, besluit Ria.

Uiteindelijk dragen de kennis en adviezen

van de specialisten en dealers bij aan een

effi ciëntere bedrijfsvoering bij onze

klanten. Wilt u contact met een specialist

mestwetgeving? Dit is via uw eigen

melkveespecialist, accountmanager of

dealerbedrijf te regelen.

“Ik hou me dagelijks met het mestbeleid bezig”

5

Sturen via de KringloopWijzer

Melkveehouder Maarten­Jan Hemmer

neemt deel aan een studiegroep die

actief met de KringloopWijzer werkt.

Om anderen te informeren heeft Hemmer

tijdens twee Regiotaps van ForFarmers

een inleiding verzorgd over zijn aanpak

om de mineralenbemesting te optima­

liseren en het mestoverschot op zijn

bedrijf zo laag mogelijk te houden.

Wat kunt u van hem leren?

Maarten-Jan nam deel aan de pilotgroep

KringloopWijzer om in beeld te krijgen

waar hij met zijn bedrijf staat en de ver-

beterpunten van zijn bedrijf inzichtelijk

te hebben. Hij vult de KringloopWijzer

zelf in. Dit kost tijd, maar het levert hem

ook veel kennis op. “Ik werkte al met

BEX, want dat leverde voor ons bedrijf

voordeel op. We zijn intensief, maar kun-

nen nu aantonen dat we ons wel aan de

fosfaatproductie houden. BEX heeft altijd

een meer vrijwillig karakter gehad, de

KringloopWijzer is nu verplicht. Ik vul de

KringloopWijzer zelf in, maar het is ook

mogelijk om dit samen met je adviseur

te doen.”

Maarten-Jan leert veel van de uitkom-

sten van de KringloopWijzer. “Ik kan echt

iets met deze managementtool. Na het

invullen bleek bijvoorbeeld dat we het

jongvee niet effi ciënt voerden, zij kregen

teveel fosfaat in het rantsoen. Ook lag

onze graslandproductie te laag. Beide

aspecten heb ik de afgelopen twee jaar

geoptimaliseerd.”

Rantsoenaanpassingen

Door inzicht te hebben in wat u voert, de

P-benutting van het rantsoen, is winst te

behalen. Aan de hand van de kuiluitsla-

gen en kuilmonsters is bekend hoeveel

fosfor er in de mais- en graskuil zit. U

kunt dus via de juiste aanvullingen in

het rantsoen (bijvoorbeeld een bepaalde

brok of perspulp) dit optimaliseren.

De succesfactoren bij Hemmer zijn

een hoog maisaandeel (50%) met laag

fosforgehalte (1,6 gram P / kg ds) in het

melkveerantsoen en het verstrekken van

perspulp, wat eveneens een laag fosfor-

gehalte heeft.

“Invullen Kring-loopWijzer betaalt zich terug”

Reportage

Maarten-Jan Hemmer (links) en melkveespecialist Arnout ter Horst bespreken het actuele rantsoen.

6

Door hier de juiste aanvullende kracht-

voeders bij te verstrekken ligt de fosfaat-

effi ciëntie van het rantsoen op 35%.

Om het P-gehalte verder te optimalise-

ren krijgt het jongvee nu als aanvulling

op graskuil extra graszaadhooi en bij de

droge koeien wordt het ruwvoer met stro

aangevuld.

Sinds Hemmer weet dat broei in de kuil

een grote verliespost is, besteedt hij veel

aandacht aan de bewaring van gras en

mais. “Ik heb de hoogte van de kuilen

verlaagd om voldoende voersnelheid te

houden en gebruik veel zand als grond-

dek, waardoor broei minder gemakkelijk

optreedt.”

Hogere graslandproductie bereikt

Om de graslandproductie te verhogen is

Hemmer gestart met het beregenen van

weidepercelen en geeft hij vaker kleine

stikstofgiften aangevuld met zwavel.

Ook wordt één a twee keer per seizoen

een kali-bemesting (K60) uitgevoerd. “Ik

kies bewust voor beweiding, inclusief de

plus op de melkprijs geeft het ook veel

arbeidsvreugde.

Ons melkveebedrijf ligt op droge zand-

grond, dus als we de percelen niet

beregenen, dan komt er te weinig

drogestof van een perceel. Sinds we

beregenen is de opbrengst gestegen: in

2012 realiseerden we 9.435 kg drogestof

per hectare, in 2014 13.448 kg en in 2015

10.865 kg drogestof per hectare. Nu was

2014 qua klimaat een topjaar, maar we

hopen dat we in de toekomst minimaal

rond de 12.000 kg drogestof per hectare

weten te realiseren.”

Extra productieruimte zonder meerkosten

Uit de KringloopWijzer blijkt verder dat

Hemmer nu 196 kg melk per kg fosfaat

realiseert. Het getal kg melk per kg fos-

faat is een belangrijk sturingsgetal voor

het maximaliseren van de hoeveelheid

melk per kg fosfaat. Veehouders kunnen

zo ruimte creëren voor extra melkpro-

ductie, zonder extra fosfaatrechten te

kopen. In de praktijk varieert de hoogte

van het kengetal tussen de 160 en 210

kg bij verschillende management- en

voermaatregelen.

De melkproductie per kg fosfaat is bij

Hemmer gestegen van 185 naar 196.

Op zijn bedrijf betekent dit dat hij acht

koeien meer kan houden zonder de

forfaitaire fosfaatproductie te overschrij-

den. Als deze acht koeien ook 9.178 kg

melk produceren, dan behaalt Hemmer

dus 73.000 kg extra melk, zonder extra

fosfaatrechten, grond of VVO.

win-win bijmestverwerking

Maarten-Jan Hemmer woont samen met zijn vrouw en kinderen in Geesteren (Ov)

en zit met zijn vader in maatschap. Hij heeft 90 melkkoeien, 60 stuks jongvee, op

een huiskavel van 33 hectare met 3 hectare grond op afstand. Dit is grasland, mais

koopt hij aan. De koeien lopen in de zomermaanden buiten. Ze produceren 9.178

kg melk met 4,44% vet en 3,60% eiwit.

Rantsoen: gras en mais (50/50), perspulp, Maximabrok Gluco, Primabrok B met

eiwitaanvulling (Unimix 470/472). Dit alles wordt via een voerdoseerwagen

aangeboden. Droge koeien en jongvee krijgen graskuil aangevuld met stro (droge

koeien) of graszaadhooi (jongvee).

De ambitie van Maarten-Jan is het bedrijf optimaliseren. Zo wil hij doorgroeien

naar honderd koeien die 9.500 kg melk produceren en de levensproductie per

afgevoerde koe verhogen van 30.000 naar 40.000 kg melk. Tenslotte is het zijn doel

om jaarlijks minimaal 12.000 kg ds gras per hectare te winnen.

Bedrijfsprofi el

De koeien aan het winterrantsoen. In de zomer lopen ze

buiten. Achter de stal liggen de kuilen met zanddek.

Maarten-Jan vertelt dat hij voor zijn

mestverwerkingsplicht een Vervangende

verwerkingsovereenkomst (VVO) afsluit

met een varkenshouder. De varkenshou-

der gaat meer mest verwerken dan hij

wettelijk verplicht is. Specialist mestwet-

geving Ria Zieverink: “Zo ontstaat er voor

beide een win-win situatie. De varkens-

houder krijgt van de rundveehouder een

vergoeding voor het laten verwerken van

de varkensmest. De rundveehouder heeft

uiteindelijk lagere afzetkosten doordat er

minder druk op de mestafzetmarkt is.

Mede dankzij deze initiatieven komt de

mestverwerking in het oosten op gang.”

7

Praktijkadvies gras- en maismeststoffen

Levert een nieuwe meststof voldoende rendement op? En op welke manier is de bemesting van gras­ en maisland te optimaliseren?

Om antwoord te krijgen op deze vragen heeft ForFarmers verschillende meststoffen en bemestingsstrategieën laten onder zoeken

door Praktijkonderzoek Plant en Omgeving (PPO) van Wageningen UR. Iedere proef is in viervoud uitgevoerd.

Resultaten bemestingsproeven

Bij bemesting voor de eerste snede is het

belangrijk dat de meststoffen beschik-

baar zijn als de plant erom vraagt. Tevens

is het belangrijk dat ze niet uitspoelings-

gevoelig zijn. Stikstof en zwavel zijn beide

noodzakelijk en omdat de bodem in het

voorjaar deze elementen niet zelf kan

leveren (de grond is te koud), worden deze

elementen via een meststof aangevuld.

Stikstof en zwavel zijn beiden bouwstenen

voor een goede eiwit- en drogestof-

opbrengst.

Eerste snede meeropbrengst 25%

Door voor de eerste snede Grasgroen

Stabiel te strooien in plaats van KAS

wordt een meeropbrengst van 800 kg

drogestof (25%) op de eerste snede

gerealiseerd. Het blijkt dat de juiste

hoeveelheid zwavel, de ammoniumstik-

stof en nitrifi catieremmer in Grasgroen

Stabiel resulteren in deze meerop-

brengst. Grasgroen Stabiel presteert het

meest stabiel en geeft voor zowel de

vroege als late eerste snede gift de

hoogste meerwaarde.

Grasgroen Kali tijdens latere sneden

Uit de proeven blijkt tevens dat de

toepassing van Grasgroen Kali in de derde

“Grasgroen Stabiel de hoogste meerwaarde”en vierde snede, in combinatie met

Grasgroen Stabiel in de eerste snede,

zorgt voor een twee ton hogere droge-

stofopbrengst (totaal over vier snedes).

De benutting van kalium uit de Grasgroen

meststoffen is twee keer zo hoog als de

benutting van kalium uit Kali 60 in

combinatie met KAS.

* Bij zwavelbehoefte voor de tweede snede ** Bij geen zwavelbehoefte voor de tweede snede

LATERE SNEDEN2E SNEDE1E SNEDE

Grasgroen SmakelijkGrasgroen SmakelijkGrasgroen Smakelijk

Grasgroen CompleetGrasgroen CompleetGrasgroen Compleet

Grasgroen KaliGrasgroen KaliGrasgroen Kali

WEIDENWEIDENWEIDENWEIDENWEIDENWEIDEN

Grasgroen StartGrasgroen StartGrasgroen Startvloeibaarvloeibaarvloeibaar

Grasgroen N+S* Grasgroen N+S* Grasgroen N+S*

NTS 27-3 NTS 27-3 NTS 27-3

Grasgroen StabielGrasgroen StabielGrasgroen Stabiel Korrel

Vloeibaar

Grasgroen Start* Grasgroen Start* Grasgroen Start*

KAS 27N + 4 MgO**KAS 27N + 4 MgO**KAS 27N + 4 MgO**

LATERE SNEDEN2E SNEDE1E SNEDE

Grasgroen KaliGrasgroen KaliGrasgroen Kali

Grasgroen Kali MaaienGrasgroen Kali MaaienGrasgroen Kali MaaienMAAIENMAAIENMAAIENMAAIENMAAIENMAAIEN

Grasgroen StabielGrasgroen StabielGrasgroen Stabiel

Grasgroen StartGrasgroen StartGrasgroen Startvloeibaarvloeibaarvloeibaar

NTS 27-3NTS 27-3NTS 27-3

Grasgroen N+S*Grasgroen N+S*Grasgroen N+S*

Grasgroen Start*Grasgroen Start*Grasgroen Start*Korrel

Vloeibaar

KAS 27N + 4 MgO** KAS 27N + 4 MgO** KAS 27N + 4 MgO** KAS 27N + 4 MgO** KAS 27N + 4 MgO** KAS 27N + 4 MgO**

Naar aanleiding van het onderzoek adviseert ForFarmers de volgende bemesting op grasland. Zie ook de brochure ‘Grasgroen meststoffen 2016‘ op de website van ForFarmers.

8

De benutting van nutriënten uit de

bodem is een centraal thema bij de teelt

van mais. Zeker gezien de tendens van

een dalende drijfmestgift: waar jaren

geleden 70 kuub drijfmest per hectare

werd gegeven, is nu vaak maar 35 kuub

beschikbaar. Het is daarom belangrijk

om de juiste aanvullende meststof toe

te passen.

Breedwerpig of in de rij?

Uit onderzoek blijkt dat kali in de rij

zeker niet efficiënter is dan kali breed-

werpig. Het is zelfs effectiever om 150

kilo Kali 60 kort voor of meteen na het

zaaien breedwerpig te strooien. Meer

dan 60 kg zuivere stikstof en kalium

tezamen in de rij geeft namelijk grotere

kans op verbranding van de jonge

maisplant.

Compost verhoogt de opbrengst

Ook blijkt het toepassen van compost

zeer positief voor de opbrengst. Compost

zorgt voor een verbetering van het

organische stof-percentage in de grond,

wat de bodemvruchtbaarheid verbetert.

Omdat compost fosfaat bevat, is het

gebruik van compost alleen mogelijk op

bedrijven waar nog ruimte is binnen de

fosfaatgebruiksruimte.

Meeropbrengst rijafstand van 37,5 cm

Afgelopen jaar is ook het zaaien van mais

op een rijafstand van 37,5 cm onderzocht.

In het verleden werd dit vaker onderzocht,

maar zag men geen verschil tussen een

rijafstand van 37,5 cm of 75 cm. Omdat er

tegenwoordig veel minder drijfmest op

een hectare mag, onderzocht ForFarmers

opnieuw wat het effect van een rijafstand

van 37,5 cm is ten opzichte van de

traditionele 75 cm. Wat blijkt, proeven

met een rijafstand van 37,5 cm scoren

1,7 ton drogestof en 500 kg zetmeel meer

dan proeven met een rijafstand van 75 cm.

Dit is te verklaren doordat de plant,

vanwege een betere verdeling, meer

voedingsstoffen uit de bodem kan halen.

Tevens kan de onkruiddruk door deze

rijafstand verminderen, omdat het gewas

zich eerder sluit. En de betere en meer

verspreide beworteling zorgt voor

verbetering van de draagkracht van het

perceel. Ook de eventuele toepassing van

bladbemesting zal bij een eerder gesloten

gewas meer effect opleveren.

Verschil rijenbemesting en

bladbemesting

Bij bladbemesting werd in de proef 18,75 kg

N/ha gegeven, bij rijenbemesting 37,5 kg

N/ha. Bij een rijafstand van 37,5 cm geeft

bladbemesting ondanks de lagere

stikstofgift, de hoogste drogestofop-

brengst en daardoor de meeste N-afvoer.

Zelfs bij een 19 kg lagere stikstofgift per

hectare zien we hier de beste resultaten.

Op percelen waar de planten op 75 cm

afstand staan, werkt rijenbemesting beter

dan de onderzochte bladbemesting.

Als kanttekening merken we op dat nog

maar weinig loonwerkers op 37,5 cm

kunnen zaaien. Om het meerjarig effect te

bekijken, voeren we komend groeiseizoen

deze proeven wederom uit.

Gedegen onderzoek

De proeven zijn uitgevoerd met het maisras

LG 31.211, een nieuw ras op de rassenlijst.

Dit ras zit in het vroege segment en blinkt

uit met een zetmeelgehalte van 104 en een

VEM-opbrengst van 102. Iedere proef is

uitgevoerd in vier herhalingen.

De mais is tweede helft oktober 2015

geoogst en realiseerde een opbrengst van

ruim 18 ton drogestof met een drogestof-

gehalte van 33% en 360 gram zetmeel.

Advies maisbemesting 2016

1. Minimaal 35 kuub rundveedrijfmest.

2. 150 kg Maismaster 25-0 + 0,2B tijdens het zaaien in de rij.

3. Bij drijfmestgiften minder dan 50 kuub is het belangrijk om

direct na het zaaien 150 kg Kali 60 breedwerpig te strooien.

4. Pas, mits dit binnen de fosfaatgebruiksruimte past, compost toe.

Dit heeft een positieve invloed op de bodemvruchtbaarheid voor de

lange termijn. Bij 18 ton compost per hectare kan een aanvullende

kaliumbemesting achterwege blijven.

Nieuwe ontwikkelingen bemesting maisland

MeeR lezen?www.FoRFaRMeRs.nl,

zie seCtoR Plant

Resultaten bemestingsproeven9

Marktonderzoek

Middels een enquête onder topmelkers

(>10.500 kg meetmelk rollend jaargemid-

delde) en een groep referentiebedrijven

(9.000 kg) hebben we enkele opvallende

verschillen in beeld gebracht.

Hogere drogestofopname dank-

zij geconcentreerd en smakelijk voer

Koeien bij topmelkers nemen meer

drogestof op. Deze hogere energie-

opname, geeft ruim vier kg meer meet-

melk. Het voorkomen van schimmels

en broei in kuilen - via beter aan rijden,

het gebruik van conserveringsmiddelen

en een zanddek op de kuilen - zorgt

voor een fris en smakelijk rantsoen. Dit

bevordert de opname.

Extra aandacht voor voeding

droogstand en opstartfase

Tijdens de droogstand geven topmelkers

hun koeien vaak meer ruimte (uitloop)

waardoor de koeien actief blijven. Ze

worden meestal in twee groepen gevoerd

(far-off en close-up). Om verse koeien

(<60 dagen) naar behoefte te voeren,

kiezen topmelkers vaker voor een

langzamere opstart van brok (circa 30

dagen) om de ruwvoeropname te

stimuleren. Zij kiezen hierbij vaker voor

een energie- en eiwitrijke broksoort.

Intensief melkschema voor goede

start van het kalf

Topmelkers passen bij de jongveeopfok

vaker een intensief melkschema toe en zij

verstrekken een hogere concentratie en

daardoor een grotere hoeveelheid kunst-

melk tijdens de melkperiode. Hierdoor

ontwikkelt het jongvee beter en is eerder op

inseminatiegewicht. Daardoor kalven de

vaarzen bij topmelkers gemiddeld een halve

maand eerder af.

Aandacht voor uiergezondheid en

koecomfort levert geld op

Preventieve maatregelen, zoals regelma-

tig bacteriologisch onderzoek, boxen

reinigen en uiers en staarten scheren,

zorgen voor een lager celgetal. Het

gemiddelde celgetal bij de topmelkers

bedraagt 154.000 ten opzichte van

188.000 bij de referentiegroep. Diep-

strooiselboxen zijn een belangrijke

succesfactor voor koecomfort en

dierenwelzijn. Dit is de basis voor een

hoge melkproductie.

Aantal melkingen melkrobot

De topmelkers die gebruikmaken van

een AMS blijken in vergelijking met hun

collega AMS-gebruikers uit de referentie-

groep gemiddeld een duidelijk hoger aantal

melkingen per koe per dag te realiseren.

Dit is een belangrijke succesfactor voor het

verhogen van de melkproductie en een

optimale benutting van de melkrobot. Onze

AMS-specialisten kunnen u helpen het

aantal melkingen te verhogen.

De succesfactoren van topmelkersTweederde van de melkveehouders wil

de productie per koe verhogen (bron:

marktonderzoek ForFarmers 2015) om

een betere rantsoeneffi ciëntie en

mineralenbenutting en uiteindelijk

hogere voerwinst te realiseren.

Maar waarin onderscheidt een melk­

veebedrijf met een hoge productie zich

van bedrijven met een gemiddelde

melkproductie?

0 20 40 60 80 100

2,4-2,8 melkingen (5)

2,8-3,2 melkingen (5)

Melkrobot (5)

Diepstrooisel (4)

Sprayen/dippen na melken (4)

Intensief melkschema (3)

Energie- en eiwitrijke brok (2) TopmelkersReferentie

Percentages

1

2

3

4

Grafi ek: Opvallendste verschillen topmelkers en referentiegroep

Voertip: MilkPowerDoor het voeren van MilkPower

(pensbestendige vetten) is de melk-

productie en/of het vetgehalte in de

melk te verhogen. MilkPower bevat

een zeer hoge energieconcentratie

(> 3.000 MELK/kg) en kan effi ciënt

worden benut voor melk(vet)productie.

Zo geeft 250 gram MilkPower/koe/dag

een productiestijging van 1 á 1,5 kg

meetmelk/koe/dag en verhoogt

daarmee de voerwinst. MilkPower

bevat geen stikstof en fosfaat en is

daarmee gunstig voor BEX en

KringloopWijzer. Interesse? Vraag uw

melkveespecialist naar de inzet van

dit product.

5

10

Begeleiding voor ‘Nieuwe Weiders’

Stichting Weidegang heeft een begeleidings-

traject ontwikkeld voor melkveehouders die

willen overschakelen van jaarrond opstallen

naar weiden. Een WeideCoach begeleidt u

om goed te starten en staat naast u als het

even niet loopt. Daarnaast deelt u uw

ervaringen met zes collega-melkveehouders

die ook starten met weiden. U oefent samen

de FarmWalk en kijkt bij elkaar hoe het

loopt. Stichting Weidegang biedt het traject

‘Nieuw Weiders’ aan voor 375 euro.

Bij interesse bespreekt de WeideCoach in

een vrijblijvend kennismakingsgesprek of

weidegang past bij uw bedrijf en u als

veehouder.

aanmelden of meer informatie?

Neem contact op met uw melkveespecialist

of ga naar: www.stichtingweidegang.nl

ForFarmers ondersteunt dit initiatief en

heeft enkele regionale WeideCoach-

specialisten in dienst.

Kort nieuws

Op basis van data van ruim 600

Melk€ffi ciënt­analyses bij klanten en

niet­klanten constateert ForFarmers

dat voor 68% van de veehouders het

verlagen van de afkalfl eeftijd van de

vaarzen, verlaging van het vervangings-

percentage óf een combinatie van beide,

fi nancieel de meest interessante maat­

regel is om de voerwinst te verhogen.

Bovendien zorgen deze maatregelen

voor een toename van de melkproductie

per kg fosfaat. Dit is gunstig voor zowel

BEX als de KringloopWijzer en betekent

bij uitbreiding dat de veehouder minder

extra grond en extra fosfaatrechten

nodig heeft.

De vraag naar kennis en advisering op

het gebied van jongveeopfok is het

afgelopen jaar sterk toegenomen. De

jongveespecialisten van ForFarmers

ontvangen met name meer vragen over

het verbeteren van de groei van jongvee,

Prioriteit bij jongveeopfok

Innovatiefonds ForFarmersAfgelopen november zijn drie ideeën beloond,

waaronder die van melkveehouder Geert

Stevens. Wilt u ook meedingen naar één van

de mooie geldprijzen? Meld uw idee aan via

de website www.forfarmersinnovatiefonds.nl

Hier vindt u ook eerder beloonde innovaties.

om zodoende de afkalfl eeftijd te

verlagen. Door een hogere jeugdgroei

bereiken pinken eerder hun insemina-

tiegewicht, waardoor ze eerder kunnen

afkalven. Een hogere groei tijdens de

melkperiode, te realiseren met een

intensief melkschema, resulteert

bovendien in een hogere melkproductie

op latere leeftijd (zie kader).

Veehouders beseffen dat er nog veel

verbetering te behalen is bij de jongvee-

opfok, maar weten meestal niet hoe

groot het verborgen rendement is.

Melk€ffi ciënt maakt dat voor iedere

bedrijfssituatie in één oogopslag

duidelijk. Voor het verbeteren van de

jongveeopfok is het van belang om per

bedrijf een praktisch plan van aanpak te

maken. Dit, in combinatie met onze Vita-

aanpak voor de opfok van jongvee, geeft

op ieder melkveebedrijf de beste

strategie.

Intensief melkschema basis voor hoge melkproductie

Om de genetische potentie van uw kalveren maximaal te benutten is een hoge

jeugdgroei in de periode dat ze nog melk krijgen, cruciaal. De hoge jeugdgroei

maakt het mogelijk om de dieren eerder te insemineren, waardoor de afkalf-

leeftijd omlaag gaat.

Door in de melkperiode een intensief melkschema - minimaal 160 gram

melkpoeder in een liter - toe te passen groeien uw kalveren harder en leggen

ze meer uierweefsel aan. Hierdoor realiseren ze als koe een hogere melk-

productie. Een intensief melkschema stimuleert tevens de opname van ruw- en

krachtvoer.

VitaMilk- en Sprayfo-producten zijn zowel in een intensief als standaard melk-

schema toepasbaar. Vraag uw specialist naar de inzet op uw bedrijf en/of de

handige stalkaart met veel praktische tips.

11

Op een zonnige winterdag liep ik voor

mijn huis op straat met mijn dochter aan

de hand. Er stopte een autootje met twee

jonge jongens erin. Ze haalden een krat

uit de achterbak. Opgetogen kwamen ze

onze kant op. Enthousiast vertelden zij

over hun initiatief ‘De Beebox’. Er zijn in

Nederland 17 miljoen monden die

gevoed moeten worden. Feitelijk wordt

dat gedaan door vijf hooguit zes grote

supermarktketens. Dat betekent dat die

duizenden boeren die produceren voor

de Nederlandse markt weinig keuze heb-

ben. Datzelfde geldt voor al die Neder-

landse burgers.

Vandaar ‘de Beebox’. Zij leveren direct

van de boer aan de burger. Elke week

leveren zij een krat met drie maaltijden,

brood en eieren, uit de streek en voor

een goede prijs. De jongens praatten en

glommen van trots, maar ik keek vooral

naar de krat met lekker eten die zij in

hun handen hadden. Sindsdien heb ik

een abonnement waar ik samen met

mijn gezin intens van geniet. Natuurlijk

van de smaak, maar ook van het idee dat

dit direct bij jullie vandaan komt.

Het mooie is dat het een olievlek is.

Steeds meer burgers waarderen de

versheid en eerlijkheid van hun eten.

Steeds meer mensen worden zich

bewust van waar het vandaan komt.

Steeds meer mensen koesteren ‘onze

boeren’. Dat is geen proces van een

maand of een jaar. Natuurlijk moeten we

olievlek

Yvon Jaspers

geduld hebben voordat elke burger

bewust zijn voedsel kiest en bereid is een

tikkie meer te betalen voor dat eerlijke in

Nederland geproduceerde voedsel. Het

voedsel dat overigens ook in andere

landen zeer gewaardeerd wordt. Onze

kwaliteit is ongekend groot en gelukkig

steeds meer gekend in binnen- en

buitenland.

Maar de Beebox is een van de vele

succesvolle initiatieven om boeren en

burgers directer zaken te laten doen.

Ik ben blij dat de burgers de boeren door

dit soort initiatieven beter leren kennen.

Wees trots, heb vertrouwen en een tikkie

geduld. Deze olievlek is hard bezig zich

te verspreiden en daar gaan we allemaal

van meegenieten. Ook jij!

MeeR YVonwww.tRotsoPBoeRen.nl

Column Yvon Jaspers

Dit jaar organiseert ForFarmers weer allerlei evenementen voor haar

klanten. Te beginnen met een open dag op 2 april a.s. bij de vernieuwde

rundveeproductielocatie in Almelo. Maar ook de uitreiking van de Agroscoop-

bokalen, de Zwarte Cross en een tweede editie van de Ladies Days staan op

het programma. Yvon Jaspers is ook van de partij.

Vanwege de organisatie van eigen evenementen heeft ForFarmers besloten

dit jaar niet aan vakbeurzen deel te nemen.

Ook in 2016 evenementen met Yvon Jaspers