Epistemolojik Açıdan “ ” Nedir? · PDF file17.11.2011 1 ARATIRMA YAKLAIM -...
Transcript of Epistemolojik Açıdan “ ” Nedir? · PDF file17.11.2011 1 ARATIRMA YAKLAIM -...
17.11.2011
1
ARAŞTIRMA
YAKLAŞIM - DESEN ve YÖNTEMLERİ
Epistemolojik Açıdan “Bilgi” Nedir?
2. Grup: İnsanların
hepsinin üzerinde
birleşeceği bir bilgi
olamaz. Doğru bilgi
duruma ve kişişel
tecrübelere göre
değişebilir.
1. Grup: İnsanların hepsinin
üzerinde birleşeceği bir bilgi
olabilir. Örneğin deney yolu
ile elde edilen bilimsel
bilgi.
Olgularla desteklenen ya da
olgularla ilgili verilere
dayanan bilginin tek sağlam
bilgi türüdür.
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Ontolojik Açıdan “Gerçek” Nedir?
1. Grup: “Gerçek”
objektiftir, somuttur,
tektir ve bireylerin
müdahalesi dışında
varolan bir olgudur.
2. Grup: “Gerçek” subjektiftir,
coğuldur, bireylerin sosyal
etkileşim neticesinde
oluşturulan bir olgudur,
dolayısıyla bireylerin içerisinde
bulunduğu konuma ve şartlara
göre farklı formlar (yorumlar)
alabilir.
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
“Gerceğe” nasıl ulaşırız? 1. Grup: “Gerçek” objektif
bir olgu olmasından dolayı,
araştırmacının da bunu
anlama sürecinde hiç bir
müdahalesi olmadan,
kendi yorumlarını dahil
etmeden, objektif ve
bilimsel yöntemleri
kullanarak buna ulaşması
gerekir.
2. Grup: “Gerçek” denilen
olgu bireyin kendisinden, ve
bulunduğu ortamdan
tamamen bağımsız bir olgu
degildir. Aksine, bireyler
“sosyal gerçeği” kendilerinden
bir şeyleri ilave ederek ortak
oluştururlar. Bilimsel
araştırmanın amacı bu
“gerceği”in farkli yorumlarını
anlamaya yönelik olmalıdır.
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
“Gerçeğe” nasıl ulaşırız?
1. Grup: “Sosyal
gerçeğe” ait değişkenler,
matematiksel olarak ifade
edilebilir, ve aralarında ki
ilişki değişik teknikler ile
ölçülebilir.
2. Grup: Subjektif
olmasından, ve değişkenler
arasındaki ilişkiler nicel
olarak ifade edilemeyecek
kadar kompleks olduğu için,
ölçülmeleri zordur.
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
ARAŞTIRMA YAKLAŞIMI - DESENİ - YÖNTEMİ ?
Araştırma yaklaşımı, bir araştırmanın
yapılışında bilginin ve gerçeğin nasıl
algılandığına dayalı olarak araştırma
hakkındaki genel yaklaşımı ifade eder.
Araştırma deseni, araştırmanın sorularını
cevaplamak ya da hipotezlerini test
etmek amacıyla araştırmacı tarafından
geliştirilen bir plandır.
Araştırma yöntemi bir araştırmanın nasıl
yapıldığıdır.
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
17.11.2011
2
Yöntem Bilim Hangi Yöntem?
Nitel ve Nicel araştırma
yaklaşımları birbirinden çok
farklı mıdır?
Farklı ise, bu farklılık
nereden kaynaklanıyor
Aralarındaki farklar
nelerdir?
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Nicel Araştırma — Nitel Araştırma
Nicel araştırma Nitel araştırma
Gerçeklik nesneldir
Asıl olan yöntemdir
Değişkenler kesin sınırlarıyla
saptanabilir ve bu değişkenler
arasındaki ilişkiler ölçülebilir
Araştırmacı olay ve olgulara dışardan
bakar, nesnel bir tavır geliştirir
Genelleme
Tahmin
Nedensellik ilişkisini açıklama
Gerçeklik oluşturulur
Asıl olan çalışılan durumdur
Değişkenler karmaşık ve iç-içe
geçmiştir ve bunlar arasındaki ilişkileri
ölçmek zordur
Araştırmacı olay ve olguları yakından
izler, katılımcı bir tavır geliştirir
Derinlemesine betimleme
Yorumlama
Aktörlerin perspektiflerini anlama
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Nicel Araştırma — Nitel Araştırma
Nicel araştırma Nitel araştırma
Kuram ve denence ile başlar
Deney, manipülasyon ve kontrol
Standardize edilmiş veri toplama
araçları kullanma
Parçaların analizi
Uzlaşma ve norm arayışı
Verinin sayısal göstergelere
indirgenmesi
Olay ve olguların dışında, yansız ve
nesnel
Kuram ve denence ile son bulur
Kendi bütünlüğü içinde ve doğal
Araştırmacının kendisinin veri
toplama aracı olması
Örüntülerin ortaya çıkarılması
Çokluluk ve farklılık arayışı
Verinin, bütün derinlik ve zenginliği
içinde betimlenmesi
Olay ve olgulara dahil, öznel
perspektifi olan ve empatik
ARAŞTIRMA YAKLAŞIMLARI
NİCEL Ne, nerede, ne kadar?
NİTEL Neden, niçin, nasıl?
KARMA Birlikte
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Araştırma Yaklaşım-Desen-Yöntemleri Nicel (Quantitative)
Deneysel (Experimental) • Zayıf Deneysel (Pre)
• Yarı deneysel (Quasi)
• Tam Deneysel (True)
• Tek Denekli (Single Subject)
Deneysel Olmayan
(Non-Experimental) • Betimsel (Descriptive)
• Karşılaştırmalı (Comparative)
• İlişkisel (Correlational)
• Tarama (Survey)
• Ex-post Facto
• İkincil veri analizi (Secondy Data
Analysis)
Nitel (Qualitative) • Kültür Analizi (Ethnography)
• Olgubilim (Phenomenology)
• Örnek Olay İncelemesi (Case Study)
• Teori Oluşturma (Grounded theory)
• Yorumlama (Hermeneutics)
• Eleştirel Çalışmalar (Critical Studies)
Karma (Mixed) • Açıklayıcı (Explanatory-Confirmatory)
(Nicel Nitel)
• Exploratory (Keşfedici) (Nitel Nicel)
• Çeşitleme (Triangulation)
(Nicel + Nitel = Çeşitleme)
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Analitik (Analytical)
• Kavram Analizi
• Tarihsel Analizi
• Derleme (Review)-Meta Analiz/Sentezler
• Politika Analizleri (Policy Analysis)
• Değerlendirme Araştırmaları (Evaluative
Researches)
DENEYSEL (EXPERIMENTAL) ARAŞTIRMA
Deney ve kontrol grubu belirlenir.
Deney grubu üzerinde bir takım değişiklikler yapılırken kontrol grubu sabit tutulur.
Ortaya çıkan sonuçlara göre bu iki grup karşılaştırılarak neden-sonuç ilişkisine bakılır.
4 alt gruba ayırabiliriz: Zayıf Deneysel (Pre-Experimental)
Tam Deneysel (True experimental)
Yarı Deneysel (Quasi-experimental)
Tek Denekli (Single subject)
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
17.11.2011
3
ZAYIF DENEYSEL (Pre-Experimental)
Seçkisiz atamanın olmadığı tek grup
desenler ile seçkisiz atama ve
eşleştirmenin olmadığı karşılaştırmalı
grup desenlerinden oluşur
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
EBE Z Eğitimde
Araştırma Yöntemleri
Zayıf deneysel modeller...
Statik grup karşılaştırmalı desen
(Sontest denkleştirilmemiş gruplu desen)
Statik grup öntest-sontest desen
(öntest-sontest denkleştirilmemiş desen)
Tek grup öntest-sontest desen
YARI-DENEYSEL (Quasi-experimental)
Deney ve kontrol Gruplarının seçimi rasgele yapılması yerine bazı ön ölçümler ve ölçütlere göre belirlenir.
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
EBE Z Eğitimde
Araştırma Yöntemleri
Yarı-deneysel modeller
TAM DENEYSEL (True experimental)
Deney ve kontrol gruplarına seçim tesadufi bir şekilde yapılır. Yani bir bireyin herhangi bir grupta olma ihtimali eşittir.
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
EBE Z Eğitimde
Araştırma Yöntemleri
Tam deneysel modeller...
Sontest kontrol gruplu seçkisiz desen
Öntest-sontest kontrol gruplu seçkisiz desen
17.11.2011
4
EBE Z Eğitimde
Araştırma Yöntemleri
Tam deneysel modeller...
Eşleştirilmiş seçkisiz desenler
TEK DENEKLİ (Single Subject)
•Gelişigüzel bir denek seçimi yoktur. • Araştırmaya uygun olan bir veya birkaç kişi ile çalışma yapılır.
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
DENEYSEL OLMAYAN (NON-EXPERIMENTAL) ARAŞTIRMA
Denekler ve bulundukları ortam üzerinde değişiklik yapılmaz.
Mevcut durumu tanımlamak amacıyla ölçümler ve gözlemler yapılır.
Deneysel dizaynda olduğu gibi neden-sonuç ilişkisini göstermek amaçlanmaz.
6 alt gruba ayırabiliriz:
Betimsel (Descriptive)
Karşılaştırmalı (Comparative)
Korelasyonel-İlişkisel (Correlational)
Tarama (Survey)
Ex-post Facto
İkincil veri analizi (secondary data analysis)
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
BETİMSEL (DESCRIPTIVE) YÖNTEM
Karakterize edilmiş kişiler veya gruplar
sayısal olarak tanımlanmaya çalışılır.
Mevcut durumun değerlendirmesi
yapılır.
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
KARŞILAŞTIRMALI (COMPARATIVE) YÖNTEM
İki veya daha fazla grup veya olgu
arasında farklılık olup almadığı
araştırılır.Betimsel yöntemin bir
kademe ileriye götürülmüş halidir.
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
KORELASYONEL-İLİŞKİSEL (CORRELATIONAL) YÖNTEM
İki veya daha fazla grup veya olgu
arasındaki bir ilişkinin olup olmadığı
incelenir.
Pozitif Korelasyon
Negatif Korelasyon
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
17.11.2011
5
TARAMA (SURVEY)
Tutumlar, inanışlar, görüşler gibi
bilgi türlerini belirlemede kullanılır.
Genellikle veriler anket yoluyla toplanır
ve örneklem geniş turulur.
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
EX-POST FACTO (ETKEN-FAKTÖR SONRASI)
Neden-sonuç ilişkisi aranır.
Deneysel dizayndan farklı olarak
nedenler (faktörler) çok öncesinden
gerçekleşmiştir veya ortamda
mevcuttur.
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
İKİNCİL VERİ ANALİZİ (SECONDARY DATA ANALYSIS)
Daha önceden farklı amaçlar için
toplanılıp kullanılmış verilerden
yararlanarak yeni araştırmalar yapmak
amacıyla veri analizine dayalı
araştırma.
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
NİTEL (QUALITATIVE) ARAŞTIRMA
Birebir etkileşim ile veri toplama esasına dayalı araştırmalardır.
6 alt gruba ayırabiliriz: Kültür Analizi (Ethnographic)
Olgubilim İncelemeleri (Phenomenology)
Durum Çalışması-Örnek Olay İncelemesi (Case Study)
Teori Oluşturma (Grounded theory)
Yorumlama (Hermeneutics)
Eleştirel Çalışmlar (Critical Studies)
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Kültür Analizi (Ethnographic)
Bir kültürü, o kültürdeki inanış ve
değerleri ve bunların oluşma
süreçlerini incelemek amacıyla yapılan
araştırmalardır.
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Olgubilim (Phenomenography)
Bildiğimiz fakat tam olarak
anlayamadığımız olguları araştırmayı
amaçlayan çalışmalardır.
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
17.11.2011
6
Durum Çalışması (Case Study)
Bir duruma ilişkin etkenlerin (ortam,
bireyler, olaylar, süreçler vb) bütüncül
bir yaklaşımla araştırıldığı ve ilgili
durumu nasıl etkiledikleri ve ilgili
durumdan nasıl etkilendikleri üzerine
odaklanılan bir araştırma yöntemidir.
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Teori Oluşturma (Grounded Theory)
Sistematik olarak toplanan ve analiz
edilen verilere dayalı teori oluşturma
yöntemidir.
Olgu bilime benzer fakat olgu bilimde
olgulara ilişkin kuramlar ortaya koyma
yoktur.
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Yorumlama (Hermeneutics)
Bir metnin, sanatsal ürünün,
davranışın veya bir konuşmacının
söylediklerinin ne anlama geldiğini
derinlemesine irdelemeyi amaçlayan
bir yöntemdir
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Eleştirel Çalışmalar (Critical Studies)
Genelde toplum içinde marjinal
grupların sorunlarını incelmeyi
amaçlayan çalışmalardır. Özellikle
feminist, etnik ve cinsiyet konularıyla
ilgilenir.
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
ANALİTİK (ANALYTICAL) ARAŞTIRMA
Birebir etkileşim gerektirmeyen daha çok dokümanlara dayalı veri toplama ve analiz esasına dayalı nitel araştırma desenidir.
5 alt gruba ayırabiliriz: Tarihsel Araştırma (Historical Research)
Kavram Analizi (Concept Analysis)
Derleme (Review)-Meta Analiz/Sentez
Politika Analizleri (Policy Analysis)
Değerlendirme Araştırmaları (Evaluation Research)
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Tarihsel Araştırma (Historical Research)
Tarih içerisinde gerçekleşmiş olayların dokümanlara dayalı olarak incelenmesidir.
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
17.11.2011
7
Kavram Analizi (Concept Analysis)
Bir kavramın ve özelliklerinin etraflıca açıklanmasına dayalı çalışmalardır.
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Derleme-Meta Analiz (Review-Meta
Analysis/Syntesis)
Herhangi bir alandaki çalışmaların anlaşılır bir şekilde sentezlenmesi ve özetlenmesidir.
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Politika Analizleri (Policy Analysis)
Eğitimle ilgili politika üretme, politikaları inceleme ve eleştirme ve geliştirme işleriyle ilgilenir.
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Değerlendirme Araştırmaları (Evaluation Research)
Bir işlemin veya sürecin nasıl işletildiğinin incelendiği ve değerlendirildiği araştırmalardır.
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
KARMA ARAŞTIRMALAR
Açıklayıcı-Doğrulayıcı (Explanatory-Confirmatory) (Nicel Nitel)
Exploratory (Keşfedici)
(Nitel Nicel)
Çeşitleme (Triangulation)
(Nicel + Nitel = Çeşitleme)
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri