GÖBEKLİTEPE NEDİR

8/2/2019 GBEKLTEPE NEDR

1/14

GBEKLTEPE NEDR?

anl Urfaya 15 km uzaklkta olan bu arkeolojik site zerinde yaplan almalar sonucuortaya kan sonu ok artc, Gbekli Tepe gnmzden tam 12.000 yl nce ina edilmi.

Arkeolojik olarak anak mlek ncesi Neolitik A Dnemine (M. 9.6007.300) ait olanGbeklitepede, bir tepe zerine ina edilmi ok sayda yuvarlak biimli yap bulundu. 1995ylnda arkeolog Prof. Klaus Schmidt tarafndan Alman Arkeoloji Enstitsnn desteiyle

balayan kazlar sonucu elde edilen verilere gre bu yaplar yerleim amal kullanlmamlar.

Gbeklitepede bulunan henz sadece alt tanesi gn na karlm, toplam 20 adet olduubelirlenen bu zeri ak yaplarn dini amal yaplm olduu biliniyor, yani bu yaplardnyann ilk tapnaklar. Ta devrinden kalma bu tapnaklarn yapl biiminde ortak birzellik gze arpyor, T biiminde stunlar ile evrilmi bu tapnaklarn merkezinde iki T

biiminde stun karlkl olarak yer alyorlar.


2/14

Arkeologlar boylar 3 ila 6 metre arasnda deien bu T biimindeki stunlarn stilize edilmiinsan tasvirleri olduunu dnyorlar. Bunun sebebi T biimindeki stunlarda grlen kol veel tasvirleri. Ayrca bu stunlar zerine ilenmi hayvan tasvirleri ve soyut semboller var.


3/14

Boa, yaban domuzu, tilki, ylan, turna ve yaban rdekleri en sk grlen hayvan tasvirleri.Talar zerine kazlan bu hayvan tasvirlerinin yannda boyutlu kabartma eklinde yaplan

baka betimlemeler de bulundu. Bunlardan en nemlisi T biimindeki stunun yan tarafndanaa doru iner biimde tasvir edilen aslan kabartmas.

Gbekitepenin gnmze bu denli mkemmel olarak korunmu ekilde kalmas daarkeologlar artan bir dier konu. Yapl ylndan yaklak bin yl sonra onlarca ton toprakve akmaktalar ile tamamyla gmld bilinen Gbeklitepenin niye gmld decevab bilinmeyen sorular listesinde yer alyor.

Stilize edilmi insanlar tasvir eden T biimindeki stunlarn arlklar 40 ila 60 ton arasndadeiiyor. lkel el aletlerinden baka bir aletin olmad bu dnemde stunlarn nasl tandve dikildii arkeologlar tarafndan henz zlemedi. nsanln avc toplayc dneminde

yerleim ve tarm kavramlarndan ok uzak olduu 12.000 yl ncesinde bu yaplarn nasl


4/14

tasarland sorusu da henz cevaplanmad. Belki tm bu sorular cevap bulduunda insanlktarihi yeniden yazlacak.

TAPINAKLAR

Gbeklitepede ilk kazlar 1995 ylnda balad. On be yldr ortaya karlan alt tapnaktandrdnn ayn dneme ait olduu biliniyor. Gnmzden on iki bin yl ncesine ait butapnaklar A, B, C ve D olarak adlandrlyor.

Jeomanyetik aratrmalar topran altnda en az on drt tapnak daha bulunduunu ortayakard. ounlukla dairesel bir formda yaplan bu tapnaklarn bazlar spiral biiminde vehibir tapnan ats yok.

Emerkezli duvarlar ile evirilen bu tapnaklarn yapm tarihinden yaklak bin yl sonraayn, Halan emi ve Nevali oride benzer biimde klt yaplarn ina edildii biliniyor.Gbeklitepenin bu klt yaplarn atas olma ihtimali ok yksek.


5/14

KM, NASIL, NYE ?

Gbeklitepedeki tapnaklar tasarlayanlar ve ina edenlerin kim olduklar hala kesin olarak

bilinmiyor. Baz arkeologlar avc toplayc olan bu topluluun amanik bir dzende organizeolduklarn tahmin ediyorlar, yani tm bu dzenin ardnda aman bir din lideri var. Ancakdier bir gr aman liderlerin daha ok Antik Msrdan bildiimiz zel bir rahip snfnadnm olduu ynnde. Bu gr bugne kadar bilinen bilimsel verilerden ok daha ncetoplumsallamann gerekletiini, insanlarn hiyerarik dzende belirli snflara greorganize olduklarn ortaya koyuyor.

Boylar 3 ila 6 metre arasnda deien T biimindeki stunlarn tanp dikilme ilemlerinin debu organizasyon sonucu gerekletii tahmin ediliyor. Yani her ilem iin belirli bir grubunalt ve idareci rahiplerin tm topluluu ve ayn zamanda trenleri ynettii bir sistemolasl ngrlyor.


6/14

Baz arkeologlarn tezi ise Gbeklitepenin l gmme yeri olduunu ne sryor. Her nekadar imdiye kadar llere ait kemikler bulunmasa da zeminin altnda ya da henzkazlmam duvarlarn arasnda kalntlar olma ihtimalinden sz ediliyor. Bu grGbeklitepede yaplan tm ayinlerin l gmme treni olduunu ve bu trenler sebebiyle

byk bir grubun bir araya geldiini savunuyor. Gbeklitepe ile ilgili sorularn cevaplarhenz tam olarak verilemiyor, her geen yl yaplacak yeni kazlar ve bu kazlarda bulunacakyeni malzemeler ile insanlk tarihi biraz daha aydnlanacak. Belki de bu yeni bulgularkendimiz hakkndaki dnme biimimizi tamamyla deitirecek.

http://gobeklitepe.info/tr

Gbeklitepeden Kareler


7/14


8/14


9/14


10/14


11/14


12/14


13/14


14/14

GÖBEKLİTEPE NEDİR

Documents

Transcript of GÖBEKLİTEPE NEDİR