elkar aldizkaria 15 - 2009ko udaberria - primavera 2009

28
liburuak musika nobedadeak www.elkar.com 2009ko udaberria, 15. zenbakia Bernardo Atxaga Iñigo Segurola, Javier Armentia, Harkaitz Cano, Anje Duhalde Mikel Laboaren DVD berria bere hurbilekoen eskutik Bernardo Atxaga "Gizarte honen gunea indiferentzia da" Colaboraciones: Colaboraciones:

description

elkar aldizkaria 15 - 2009ko udaberria - primavera 2009

Transcript of elkar aldizkaria 15 - 2009ko udaberria - primavera 2009

Page 1: elkar aldizkaria 15 - 2009ko udaberria - primavera 2009

liburuakmusikanobedadeak

www.elkar.com 2009ko udaberria, 15. zenbakia

BernardoAtxaga

Iñigo Segurola, Javier Armentia, Harkaitz Cano, Anje Duhalde

Mikel Laboaren DVD berriabere hurbilekoen eskutik

BernardoAtxaga

"Gizarte honen guneaindiferentzia da"

02 aldizkaria DEF.qxp 6/3/09 10:39 Página 1

Colaboraciones:Colaboraciones:

Page 2: elkar aldizkaria 15 - 2009ko udaberria - primavera 2009

Aurkeztu zure ilustrazioa!Hamar urte bitarteko haur guztientzat.

Joxean Ormazabalen "Hitz eta zaunka"

ipuinaren ilustrazioa egin behar da.

Ilustrazioak apirilaren 17a baino lehen aurkeztu behar

dira elkar liburu dendetan.

Sariak: marrazteko materiala eta 40, 50 eta 60 euroko

opari bonoak.

Lehiaketaren oinarrien xehetasunak: www.elkar.com

gunean edo elkar liburu dendetan.

”Ilustrazio politak, bixi-bixiak

irudikatzen ditut”Zuk idatzitako ipuina da ilustratu beharrekoa: "Hitz eta

zaunka". Ehiztari bat eta bere txakurraren arteko isto-

rioa. Nola bururatu zitzaizun?

Ideia asko etortzen zaizkit burura, eta nik ez dakit nondik, zergatik eta

nola iristen diren niregana. Eta nik ideia horietako batzuk aprobetxatu

egiten ditut ipuinak idazteko. Behin, aspaldi ez dela, bururatu zitzaidan

zer gertatuko ote litzatekeen txakur bat bere nagusiari hizketan hasiko

balitzaio. Baina zergatik hasi behar du txakur batek hizketan? Susto

handi bat hartu duelako, adibidez? Egun batzuetan pentsatu eta pen-

tsatu aritu ondoren, hartu nuen boligrafoa eta ipuina idatzi nuen, eta

laburra izan arren egun asko behar izan nituen bukatzeko. Eta bukatu

nuenean, poz-pozik, ibilaldi luze bat egitera joan nintzen.

Zuk nolako ilustrazioak irudikatzen dituzu?

Ilustrazio politak, bixi-bixiak, irakurleari barre edo irribarre eragiteko

modukoak. Ehiztaria, hasieran, eskopetarekin agertuko da, baina azke-

nean eskopetarik gabe. Zergatik ote? Auskalo!

02 aldizkaria DEF.qxp 6/3/09 12:29 Página 2

Page 3: elkar aldizkaria 15 - 2009ko udaberria - primavera 2009

3

SARRERA

Kontseilu editorialaEli Betelu eta Mikel ArrizabalagaL.G./D.L. SS-598/06

Azala: Juantxo Egaña

Liburuen laguntzazdena arinago

Liburua ihesbide aparta da, krisi giroan gogoa ere estutueta kezka nagusitzen denean.

Hasteko, kultur edo aisia aukera eskuragarrienetakoa da.Krisia hor egon arren, oporretan edo asteburu pasan joatekozortea daukanarentzat lagun bikaina da liburua. Baina, kul-tur kontsumo aukera apalagoan moldatu beharra daukanakere, bere denbora era aberasgarrian eta moduz beteko du li-buruaren laguntzaz. Eta esanak esan, liburuak eskuragarri di-ra ia edonorentzat.

Liburua erosoa ere bada, nonahi irakur daiteke. Etxeko go-xotasunetik atera gabe liburuaren konpainiaz gozadezakegu; baina baita kanpoan ere, udaberrigiroan gustuko dugun txoko horretan.

Liburua adiskide moldagarria da.Bakardadean konpainia ona, jen-darte zalapartatsuan bakarda-de baketsurako babesa.

Liburua opari apain, jaso,eskuragarri eta esker one-koa da. Bete betean as-matzeko era segurua.

Labur esanda, abantai-laz betetako onura, plazer,emozio eta jakintza ekarleada. Horrek guztiak lagun de-zake liburuari esker krisiarenestuasuna arintzen, edo behin-tzat, eramangarriagoa egiten.

Une zailetan ere liburu on batenirakurketak aterbe ematen duelako. Sar-tu liburu dendara. Irabazten atera-ko zara!

Con un buen librosaldrás ganando

El libro es un recurso ideal para aligerar la sensación deagobio y preocupación que parece adueñarse de todo entiempos de crisis.

Para empezar, el libro es una opción cultural y de ociorelativamente barata. Los que, a pesar de la crisis, tienen lasuerte de poder salir de vacaciones o de fin de semanaencontrarán un complemento perfecto en el libro. Peroincluso para quienes estén obligados a recortar su presu-puesto de ocio, el libro sigue siendo un alternativa enrique-cedora y asequible.

El libro es además manejable, se deja llevar a dondeuno quiera. Podemos disfrutar de la lectura en

el calor del hogar, pero también fuera, dis-frutando de la primavera en nuestro

rincón preferido.El libro es un compañero molde-

able. Nos hace compañía en lasoledad, y nos cobija del alboro-to del entorno.

El libro es un regalo elegante,de prestigio, asequible y agra-decido. Una forma segura deacertar.

El libro es portador de emo-ción, sabiduría, bienestar, pla-

cer... y un sinfín de ventajas. Portodo ello, el libro puede contribuir a

mitigar los efectos de la crisis, o por lomenos a hacerla un poco más llevadera.

Porque en momentos de dificultad unabuena lectura puede ser buen refugio.Entra en la librería. Saldrás ganando.

ARRASATEErdikokale 14 943 79 78 29

BAIONAArsenal plaza 559 59 35 14

BERGARAIbargarai 12 943 76 40 50

BILBOLicenciado Poza 1494 443 47 08

Iparragirre 2694 424 02 28

Zamudioko atariaZazpikale94 416 14 50

DONOSTIAFermin Calbeton 21943 42 00 80

Fermin Calbeton 30943 42 26 96

Bergara 6943 42 63 50

GASTEIZSan Prudencio 7945 14 45 01

Apraiztarrak 1Campus945 14 16 70

HERNANIKale Nagusia 30943 55 15 37

IRUÑEAComedias 14 948 22 41 67

Larraona z/g Golem eraikina948 17 55 38

TOLOSAArostegieta z/g 943 67 35 33

IRUNColon pasealekua 8 943 63 17 26

elka

rlib

uru

dend

a sa

rea

02 aldizkaria DEF.qxp 6/3/09 12:30 Página 3

Page 4: elkar aldizkaria 15 - 2009ko udaberria - primavera 2009

Bernardo Atxagaren nobela berriadugu liburu dendan: Zazpi etxeFrantzian (Pamiela). Irakurleak ha-

rrituko dituen narrazioa egin du, bereorain arteko lanetik ezberdina, geruzaasko dituen testua, lehenengo aldianazkar irakurtzen dena, baina itzultzekogogoa -edo beharra- sortzen duena.Biharamunean irauten duen liburua.

Zazpi etxe Frantzian nobela berria aldaketa han-dia da aurreko zure beste lanekiko.Aldaketa handia da, nire lan ezagunenak, Oba-ba eta Obabaren ingurukoak, gogoan hartuta.Beste hari bat ere ekarri dut, batez ere poeme-tan zegoena, eta bigarren hari horretatik egindut nobela. Poesietan dagoena, nire ustez, betida autore baten arrastorik sakonena. Ni neu,pertsona bezala, aldarte bezala, areago nagooraingo liburu honetan, aurreko guztietan bai-

no. Laboak kantatzen zuen Bagdad eta erdarazegin nuen beste poema bat, “...me moriré dubi-duba, es casi seguro...”, umore hori da, benetan,nire-nirea. Orain arteko liburu asko egin ditut nire eskola-ko eta nire unibertsitateko kideak barruan har-tuta. Hemendik aurrera ni neu bakarrik naizhor atzean dagoena, ez dago beste inor. Leopoldo II-aren garaiko Kongonkokatu duzu nobela, europarronkolonizaziorik krudelenetako ba-tean. Zergatik?Ez nuen kronikarik nahi, ez zait ba-tere interesatzen hori eta gaineragero eta siniestroagoa iruditzenzait gertaera makurrei buruzkokronika: goizean jendea ari da go-saltzen, irratikoek ere ondo gosal-du dute eta gaietako bat, ordu erdibatez, bezperan patera batean ito

direnak dira. Nire gaurko sentsibilitatetik, horida “panis et circus”. Nik zerbait egin nahi nuenabiapuntu ideologiko eta sentimendu horreta-tik, eta metafora bat asmatzeko premia senti-tzen nuen. Mikrokosmos bat egin eta metaforabaten alde lehiatu naiz, errealitatea argitzeko,irakurleari pentsa arazteko. Hau da gaur egunerrealismora joateko bide bakarra, nire ustez. Nobelan sofritzen dutenen ahotsik ez dago.Errealitatean ere ahotsik ez dutelako?Nire ustez errealitateak jartzen duen ildo sinies-troa da. Errealitatean etengabe hiltzen da jen-dea, etengabe hitz egiten da horiei buruz, bainagai nagusia indiferentzia da, ez enpatia emozio-nala. Gaurko errealitatearen gunea, errealitateguztiari eusten diona, indiferentzia da. Eta nikegin dudana da pentsamendu hori bideratu,ahalegin hori egin, abentura nobela bat konta-tuz, umorea eginez.

Abentura nobela umorea eginez, baina krudel-keriak eta izuak pisu handia dute nobelan.Gure munduaren metafora dela eta, beste nirehipotesia: eredu nagusia ez da poeta, ez daatleta, ez da gurutzean iltzatutako heroia; ere-dua militarra da, batzuetan poeta bezala ka-muflatua, besteetan kristau bezala kamufla-tua... baina militarra eta bere balioak, horiekdira nagusi gure munduan. Horregatik idatziahal izan dut nobela hau, eta horregatik ibilinaiz aise pertsonaien aldetik, hamabost hilabe-te egon nintzelako oso koartel txarretan solda-du raso bezala. Ezagutu ditut nire kide ziren sol-daduak, nire buruzagi zirenak... Nik nekazariakbaino barruagotik ezagutu ditut militarrak.Ehun urte atzera egin duzu egungo gizartearenmetafora bat egiteko. Ez gara aldatu, beraz?Errealitatearen oinarrizko matematikaz arinaiz nobelan, eta beraz, ez da historiaren unebatean edo bestean gertatzen den zerbait, bai-zik eta gutxienez modernitate osoan, azkenmendeotan gertatu den zerbaiten isla. Europakrimenaren gainean eraiki da. Leopoldo

II.aren oinordekoak hortxe daude,hortxe daude Bruselasen abenidaketa palazioak. Nola lortzen da basakeriak konta-tzea eta hala ere erraz irakurtzea?Nik errealitatea kontatu dut. Baina ezdut juzkurik egin. Liburuak ez du de-nuntziarik egiten. Nire asmoa eta nirelan guztia testu honetan izan da, ira-kurlea testuan aurrera erraz pasatzeaeta handik puska batera galdetzenhastea bere buruari.

“Europa krimenaren gainean eraiki da”

4

LIBURUAK

ATXAGABernardo“NI NEU AREAGO NAGO LIBURU HONETANAURREKO BESTEETAN BAINO”

Juantxo Egaña

02 aldizkaria DEF.qxp 4/3/09 11:11 Página 4

Page 5: elkar aldizkaria 15 - 2009ko udaberria - primavera 2009

Nobela oso polifonikoa da. Hainbat ahotsekkontatzen dute.Bai, irudi batekin azalduz, pertsonaiak, aho-tsak eta narradoreak jiratuz doaz. Beti geldi-tzen da narrazioa azkenekoaren ahotsean.Etengabeko tour bat egiten dut.Noiz hasi zinen nobelarekin? Nobela hau ez zen hasten liburuan hasten denmoduan, Chrysostome izeneko pertsonaia batenbilobarekin baizik. Pertsonaia horrek, bilobak,Kongon ibilitako bere aitonaren aipamena egitenzuen halako batean, eta hor etorri zen aldaketa,pertsonaia berri hori agertu zenean.Eta non gelditu da lehenengo pertsonaia hura,emango diozu beste aukerarik?

Hor dago. Eta bai, agian egingo dut saga bat.Esan dezakedan gauza bakarra da pertsonaiekokerrera egingo dutela. Zergatik joan zara EBetara Afrikako dekora-tuan gertatzen den istorioa idaztera? Afrika dekoratua baino gehiago da. Paisaje ho-riek erabat metafisikoak dira, espiritualak, ba-rruan dauzkazu, ez daude kanpoan. Gero na-rrazioak behar du euskarri bat, lekua, pertso-naiak, mugimenduak, eta hortik sortu zen Yan-gambi. Obaba ere paisaje espiritual bat zen.Gero gertatu zitzaidan Obabak asko tira zidalaeta... Orain, une honetatik begiratuta, oraindela hamar urte bukatuko nukeen nik Obaba-rekin. Pixka bat lehenago jo behar nuen nikYangambira, esan bezala oso pertsonala dela-ko mundu hau eta umore hau. Mikel Laboagatik esan zenuen sortzaile askea,librea, zela. Zuk ere askatasuna irabazi duzuzure posizio berri honetan?Bai, zalantzarik gabe. Nik uste, egia esan, aska-tasuna irabazia neukan. Azken urteetako era-bakietan oso aske sentitu naiz gogoz. Bestalde,Machadorena bete dudalako naiz pertsona li-brea: nire diruarekin ordaintzen dut jaten du-dan ogia eta lo egiten dudan ohea. Laboaz ari garela, bada askatasun bat, grezia-rrek time deitzen zioten sentimenduaren kon-trakoa. Pertsona batek bere taldearekin edobere inguruarekin daukan loturaren izena datime. Euskal Herrian time-aren indarra izuga-rria da. Laboa izan zen oso askea alde horre-tatik. Berari zer eskatzen zioten denek? Txo-riak txori. Azken batean Euskal Herriko kanta-ri tradizionala izatea, eta beste kantuak bar-katu egiten zitzaizkion. Askatasun handiaeduki beharra dago Euskal Herrian 55 edo 60urterekin eszenario batean Laboak egin zitue-nak egiteko.

5

LIBURUAK

“Nekazariak baino barruagotikezagutu ditut militarrak”

Internetek eta liburu elektronikoak aldatu al dutezure idazteko era?Egia da idazteko modua etengabe aldatzen dela, al-datu zuen inprentak, aldatu du zineak, aldatzen dusoziologiak... baina ez funtsezko ezertan. Euskarriakbaino, atzean duenak du garrantzia. Nolakoa behar du liburu denda on batek zure ustez?Gustatzen zait liburu denda batera joan eta atzo goi-zeko liburuak ez ezik, beste urte eta beste garaitakoliburuak aurkitzea. Eta jendeari liburu dendan lasaiibiltzen uztea. Beharrezkoa da baita ere, eseritzekotoki banaka batzuk egotea, museotan bezala, bi edohiru butaka. Oro har, zoragarriak dira niretzako liburu dendak.Unibertsitatean nengoenean, ostegunetan ez nintzenjoaten klaseak hartzera, eta goiz osoa pasatzen nuenliburu denda batetik bestera.Hemengoek ezaugarri bereziren bat izan behar dute? Batez ere eskaparatea behar lukete. Erresonantziakaxarik gabe ez baitago literaturarik. Orain dela hain-bat urte, egile askok alderdi politiko baten erreso-nantzia kaxa zuten. Orduan, halako ideologiako libu-ru denda batera sartu eta inon ez zeuden poeta etaegileen liburuak aurkitzen zenituen, hain zuzen ideo-logia horretakoak. Euskal Herrian gaur egun garran-tzia gehiena duena da bertako kultur industria batizatea, euskal kulturak erresonantzia kaxa bat izandezan. Hori eskaparatean antzematen da. Euskaldu-na bezalako kultura batentzat erresonantzia kaxafuntsezkoa da.Durangoko azokaren bueltan esan zenuen promo-zioaren Etxepare Institutua abiatzea interes handizespero zenuela. Zergatik? Zein eginkizun beharkolituzke eduki zure ustez?Ramon Llull Institutoko Bargallo jauna etorri zen Du-rangoko azokara, eta hark esan zuen “Frankfurt-enegon nahi baduzue aukera bakarra dirua jartzea da”.Modu gordin eta egiazkoan esan zuen. Ramon LullInstitutuak 2.000 miloi pezetako aurrekontua dauka

urtean Katalunyako kultura eta literatura munduanbarrena promozionatzeko. Uste dut argi dagoela. Etabestela, konparatu.Egiguzu udaberrirako bidaia proposamen bat.Udaberrian edo udan egiteko bidaia bat: hartu JosuIztuetaren Nairobitarra autobusa eta EEBB-etakomendebaldea ezagutu bere eskutik. Bidaia hori zora-garria da. Irakurketa proposamena.Kongoz ari naizenez, Andre Gideren “Viaje al Congo”.

La nueva novela de Bernardo Atxaga, ubi-cada en el Congo Belga de Leopoldo II deprincipios de siglo, es una metáfora quehabla del lado siniestro del mundo através del humor y la aventura. Por primera vez publica la novela casisimultaneamente en euskera, catalán, ga-lego y castellano.

“Bertako kultur industriabat behar da, erresonantziakaxa bat izan dezan”

“SIETE CASAS EN FRANCIA”

Juantxo Egaña

02 aldizkaria DEF.qxp 4/3/09 11:44 Página 5

A

l

Page 6: elkar aldizkaria 15 - 2009ko udaberria - primavera 2009

6

LIBURUAK

Igartza Beka10 URTEKO UZTA ABERATSA

Igartza Beka antolatu zene-an, joan den mendearen amaie-ra aldera, idazle gazteen lanabultzatu nahi zen eta balio be-rriak deskubritzen lagundu. Ne-kez imajinatuko zuten antola-tzaileek eurek (Elkar argitale-txea, Beasaingo Udala eta CAFenpresa) halako arrakasta izango zuenik: izanere, helburu horiek betetzeaz gainera, azken ha-markadako liburu irakurrienetako batzuk sortudira beka honi esker, idazle berri mordoxka batezagutarazi du, eta, horrekin batera, idazle gaz-teen kontsiderazio soziala aldatzeko faktore in-portantea izan da, egungo kultur bizitzaren erdi-gune bihurtzeraino.

1998an lehenengoz antolatu zenean, bi mugaipini zitzaizkien partehartzaileei, geroztik man-tendu direnak: 35 urte bete gabe izatea, eta au-

rretik ez izatea bi liburu baino gehiago ar-gitaraturik. Lehen urteko irabazleak ezzeukan bakar bat ere: Julen Gabiria Galda-kaoko gazte ezezagun bat zen, Connemaragure bihotzetan izeneko proiektu bat aurkez-tu zuena. Bi urte geroago, 2000n kaleratuzenetik, egundoko arrakasta eduki du li-buruak, 24 edizio lortzerainokoa, eta be-rehala errusieraz argitaratuko dute.

Ondorengo urteotan, beste hamaikaidazleren lanak plazaratu dira sari honi es-ker. Xabier Etxeberria, Jasone Osoro, Fer-

nando Morillo, Unai Elorriaga, Asel Luzarra, Kar-mele Jaio, Peru Magdalena, Uxue Alberdi, JonMartin, Katixa Agirre eta Irati Jimenez: horraorain arteko irabazleak; ez dira gaurko belaunal-di gazteko izen guztiak, baina guztiek dute izenaeta izana gaurko euskal literaturan.

Urtez urteko zerrendari erreparatuz, bilakae-ra bat ikus liteke zenbait alderditan: batetik,hasierako urteetan gizonezkoak nagusitu bazi-ren, azkenaldian emakumezkoak nabarmendudira; bestetik, eleberriak idatzi ziren batez ere

lehenengo deialdietan, eta ipuin-bildumak on-dorengoetan. Irabazleen jatorriari dagokionez,gipuzkoarrak eta bizkaitarrak gailentzen dira;arabar pare bat ere badira, eta nafarrik edoIparraldekorik ez, orain arte.

Beka bat emateak ez du ziurtatzen emaitzarenkalitatea, eta alde horretatik zorte izugarria izandugu irakurleok. Era berean, ezin jakin ondokourteak orain artekoak bezain distiratsuak izangodiren, baina badira baikorrak izateko zantzuak.Hasteko, hamaikagarren deialdiko irabazlea Ei-der Rodriguez izan da, egungo idazlerik lauda-tuenetakoa, eta okerrik ez dela urtebete barruizango dugu esku artean haren lan berria.

2000 Julen Gabiria Connemara gure bihotzetan2001 Xabier Etxeberria Egun denak ez dira berdin

Jasone Osoro Korapiloak (akzesita)2002 Fernando Morillo Ortzadarra sutan2003 Unai Elorriaga Van’t Hoffen ilea2004 Julen Gabiria Han goitik itsasoa ikusten da2005 Asel Luzarraga Karonte2006 Karmele Jaio Amaren eskuak

Peru Magdalena Lile (akzesita)2007 Uxue Alberdi Aulki bat elurretan2008 Jon Martin Ero 2009 Katixa Agirre Habitat

Irati Jimenez Nora ez dakizun hori (akzesita)

Karmele Jaio eta Peru Magdalena ezkerreko argazkian.Jon Martin eta Uxue Alberdi azpikoan.

Argazki Press

Argazki Press

02 aldizkaria DEF.qxp 4/3/09 17:39 Página 6

Page 7: elkar aldizkaria 15 - 2009ko udaberria - primavera 2009

7

LIBURUAK

UN CIENTÍFICO ENTRAÑABLETienen las autobiografías, como subgénero lite-rario, mucho de confesión, aunque también dejustificación a posteriori del personaje que seanima. También incluyen su dosis de venganzaante aquellas situaciones, y aquellas personas,que se aprovecharon en su tiempo de tí, y ahí,en negro sobre blanco, se lasdevuelves todas. Por eso se re-quiere un temple muy especialpara convertir tu vida en un re-lato que se adentre realmenteen retratar lo que eres, y cómohas llegado a serlo.

Charles Darwin lo consiguióen su “Autobiografía”, en me-nos de 130 páginas en la ver-sión recientemente publicadapor Laetoli, con traducción deJosé Luis Gil Aristu, una ediciónque además recupera el textooriginal del padre de la biolo-gía: a la muerte de Darwin, suviuda Emma y su hijo Francis,censuraron una importanteparte del texto, en un tempranoalarde de lo que hoy llamamoscorrección política. Eliminaronde paso gran parte de las críti-cas tan razonables y razonadasa las religiones, porque en aquella época bas-tante lío seguía existiendo con todo eso de laevolución, de que venimos del mono y de dón-de se quedan los dioses...

Como podemos comprobar en el relato queDarwin hace de cómo fue llegando a entenderel mundo, una persona que comenzó siendomuy ortodoxa comprendió que si se cede, a la

hora de explicar la vida (incluyendo la vida hu-mana, algo a lo que Wallace no se llegó a atre-ver) a la pretensión de introducir un elementosobrenatural, la ciencia pierde su sentido; com-prendió que era imposible creer que las religio-nes ofrecieran explicaciones ciertas.

Pero en la vida de Darwin encontramos, so-bre todo, a una persona que decide apostar por

un mundo en el que si uno sus-tenta una posición ha de ser ca-paz de demostrar por qué. Estehombre con un amor y una ad-miración increíble hacia su pa-dre, un médico que sabía quepor intuición y por experienciapodía ser de más ayuda a suspacientes que por aplicación deunas prácticas que aún no erancientíficas, se reconoce incapazde ejercer como él la medicina.Y también decide dejar la carre-ra eclesiástica porque si el úni-co argumento para creer lo quedice la Biblia es que es incom-prensible, mal podemos cimen-tar ahí nada. “Una doctrina de-testable”, califica al cristianis-mo en el libro.

Y entendemos así tambiénpor qué tardó veinte años en re-copilar las pruebas que estaban

en las anotaciones de su viaje en el Beagle has-ta decidirse a publicar la teoría de la evoluciónen 1859. Leyendo la vida de Charles Darwincontada por Darwin encontramos a un hombreentrañable que se atrevió a aportar pruebas deque el mundo es algo nuestro, y que nosotrossomos parte inseparable de él. La mayor de lasosadías contra los dogmas de la antigüedad.

JAVIERARMENTIARENproposamena

Director del Planetario de Iruñea

AUTOBIOGRAFÍACharles DarwinEd. Laetoli (Pamplona 2009) Col. “Las dos culturas”,Biblioteca Darwin.

02 aldizkaria DEF.qxp 4/3/09 17:39 Página 7

Page 8: elkar aldizkaria 15 - 2009ko udaberria - primavera 2009

8

Juan José Millás es uno de los autoresque ha visitado eellkkaarr aarreettooaa, en la li-brería eellkkaarr de la Parte Vieja donostia-

rra, para una sesión de firma de ejempla-res de su última libro, Los objetos nos llaman.Allí pudimos conversar con el escritor va-lenciano sobre su libro de cuentos, y noshicimos con una dedicatoria de Juan JoséMillás para los lectores de eellkkaarr.

“Los objetos nos llaman”. ¿Por qué este título?Al titular un libro de cuentos se intenta bus-

car un título que sea muy abarcador, y éste loes, ya que en casi todos los cuentos hay un ob-jeto que, no voy a decir que sea el protagonistadel relato, pero sí que tiene mucha importan-cia, porque es un objeto con el que el protago-nista se relaciona mucho.

Son 75 cuentos en total. ¿Cómo hay que le-er este libro, en el mismo orden en que noscuenta los relatos, o se puede leer de formasalteada?

Yo los he ordenado de este modo pero es un or-denamiento muy subjetivo, de manera que se pue-den leer como picando, como yendo de aquí paraallá sin ningún problema. Yo he propuesto un re-corrido, como si yo te pregunto qué recorrido mepropones para conocer el Casco Viejo de San Se-bastián y yo hiciera otro. Estos cuentos son comocallejones que se relacionan unos con otros. Yo hepropuesto un recorrido, pero hay otros.

La lectura de este libro dibuja a menudouna sonrisa en el lector, a pesar de tratar te-mas duros.

Yo creo que se debe al modo en que me acer-co a los temas que trato. Por que hay temasque son muy duros, pero sin embargo me acer-co a ellos a través de la ironía, y la ironía haceque por duro que sea el tema, finalmente pro-duzca una sonrisa.

¿Cuánto hay de autobiográfico en “Los ob-jetos nos llaman”?

Hay mucho. Yo diría que casi todo es auto-biográfico, no necesariamente en el sentido li-teral, pero si en el fondo. Y además hay unoscuentos cuyas anécdotas sí son literales.

Es su primer título después de ganar el Pre-mio Planeta. ¿Ha cambiado en algo su oficio?

No ha cambiado en absoluto. Tras las pro-mociones uno vuelve a su mesa de trabajo yahí está tan sólo como antes. Tras el PremioPlaneta tengo los mismos miedos, los mismospánicos, y la misma excitación frente al hechode escribir.

Si tuviera que escoger entre el periodismo yla literatura como único oficio para el resto desu vida, ¿con cuál se quedaría?

Yo no veo ninguna frontera entre periodismoy literatura, por lo menos entre el periodismoque yo hago y la literatura que yo hago.

Alguna recomendación de lectura y música pa-ra esta primavera...

Un ángel en mi mesa de Janet Frame (Seix Ba-rral), y las obras completas de Sabina.

LIBURUAK

“La ironía hace que por duroque sea el tema, finalmenteproduzca una sonrisa”

Programación de elkar aretoa programazioa

Donostia: Fermin Calbeton 21Bilbo: Licenciado Poza 14Iruñea: Comedias 14, Larraona z/gBaiona: Arsenal plaza z/g

Haurren tailerrakLarunbatero 12:00etan areto guztietan

Apirilak 4:ILUSTRAZIO LEHIAKETARAKO IPUIN KONTAKETA SAIOA.

Apirilak 25:INTSEKTUAK, MATXINSALTOAK ETASORGINORRATZAK.

Maiatzak 2:“AMAREN EGUNA” AMARENTZAKO OPARITXOA.

Maiatzak 9:YOYOAK EGINGO DITUGU. ILUSTRAZIO LEHIAKETAKO SARI BANAKETA.

Maiatzak 16:IPUIN KONTALARIAK.

Maiatzak 23:HIZKI JOKOA.

Maiatzak 30:LIBURU ERRALDOIA EGINGO DUGU.

Ekainak 6:ARGAZKIAK JARTZEKO MARKOAK.

Ekainak 13:IPUIN KONTALARIAK.

Ekainak 20:DOMINO POLITA OSATUKO DUGU.

Programación de montaña y viajesMás información en www.elkar.com/aretoa

Martxoak 16 (Donostia):“IRAN: TOPIKOEN AURKAKO BIDAIA” ASIERARANZABAL ETA MILA GALLASTEGI.

Martxoak 17 (Iruñea):“LIBIA” FERNANDO ODRIOZOLA. (BANOABIDAIAK).

Martxoak 24 (Donostia):“SUKUTRA UHARTEA” FERNANDO ODRIOZOLA.(BANOA BIDAIAK).

Martxoak 26 (Bilbo):“K2-REN LILURAPEAN” ALBERTO ZERAIN.

Martxoak 27 (Donostia):“CHACHAPOYAS: LA CARA OCULTA DEL PERÚ”ALBARO ETXEZORTU E IÑAKI GIRALT.

Apirilak 2 (Donostia):“EUSKAL HERRIKO PAISAIAREN HISTORIA”JAKOBA ERREKONDO ETA ASIER GALDOS.

02 aldizkaria DEF.qxp 5/3/09 09:34 Página 8

Page 9: elkar aldizkaria 15 - 2009ko udaberria - primavera 2009

9

LIBURUAK

Veo al alcalde gritar desde un balcón: “¡Dublineses, dublinesas…!”No. Me he confundido de película. Estaba so-

ñando. En los vuelos de bajo coste se sueña raro.Como siempre que viajamos, viajamos para serotros. Así lo hace JJoohhnn BBaannvviillllee cuando se disfrazade Benjamin Black y escribe novela policíaca. Así

pretende hacerlo ese joven sentado en el asientode al lado, que trae consigo una guitarra en su es-tuche: ha pagado dos pasajes de avión, el suyo y elde su instrumento. No ha de extrañarnos; nos di-rigimos a tierra de músicos, nos esperan calles lle-nas de gente actuando en directo y congregando alos viandantes en cada esquina. Desde luego, notenemos dinero suficiente para cambios radicales.No nos llega para una noche en The Clarence, ho-tel regentado por los miembros de U2 (465 eurosla noche, nada menos). Queremos ser otros, sinembargo. Me dices que las cosas son diferentesallí, en Dublín. Que la Guinness es más oscura ytiene una textura más densa y un sabor de más ca-lado. Hace años me enviaste una postal mojadaen tu pinta del Temple Bar, ¿recuerdas? La postalsigue ahí en la librería, acartonada y descolorida.Es un brindis en la distancia.

Repasamos el mapa con el dedo: los muelles deRingsend y el estudio de FFrraanncciiss BBaaccoonn, que, se-gún la guía “falleció inesperadamente” en Ma-drid y cuyo estudio dublinés permanece tal cual lodejó, como si hubiese bajado a comprar tabaco.

No hemos leído Ulises de JJooyyccee antes del viaje,pero sí tienen razón quienes dicen que la ciudady el libro son uno, quizá no sea preciso hacerlodespués de atravesar sus calles. Dublineses sí, lahemos leído y releído. Pocos libros como éste, en

el que la sintaxis respira adoquines en cada frase. Nos dirigimos antes que nada a Ha´ Penny

Bridge. El mítico puente peatonal sobre el Liffeycuyo tránsito se cobraba en su día ese medio peni-que que le da nombre. El puente es de una escalatiernamente humana: nos miramos al cruzarnos.Nos asaltan ganas de saldar deudas y saltar desdeeste puente como lo hiciera Mira Sorvino al finalde la película Lulu en el puente de PPaauull AAuusstteerr.

Irlanda: cuatro millones de habitantes y cua-tro premios Nobel de Literatura (YYeeaattss, SShhaaww,

BBeecckkeetttt, HHeeaanneeyy: cuatropatas de una mesa de pub

de madera vieja). Pero, enliteratura, el orgullo patrio

llega siempre a posteriori: lamayoría de los grandes escri-

tores irlandeses, hoy celebrados, tuvieron quesalir fuera para escribir y cosechar cierto éxito.Cerca de North Merrion Square encontramosuna estatua del autor de De profundis. Posa eter-namente quien dijo que ser natural es la más di-fícil de las poses. OOssccaarr FFiinnggaall OO´́FFllaahheerrttiiee WWiillllssWWiiddee, era el nombre completo del gran escritor:y es precisamente, gracias a sus extravagantesiniciales OFOWW como una de las protagonis-tas de la novela La sociedad literaria y el pastel de pielde patata de Guernsey descubre que ciertas cartaspertenecieron al genial autor.

Queda hablar de las puertas de Dublín, pinta-das de diferentes colores para que los borrachosolvidadizos identifiquen con más facilidad supropia casa al volver de madrugada: ni siquierahan de recordar el número de su portal. Les bas-ta con recordar que su puerta es amarilla. Puer-tas amarillas. Páginas amarillas. Libros amari-llos que abandonamos para dirigirnos haciaotros más oscuros: dejamos la cerveza Guinnessy nos aventuramos hacia el whisky Jameson, par-timos hacia Galway, esperando encontrar en suscalles a Jack Taylor, el personaje de KKeenn BBrruueenn,ex policía aficionado a la literatura que recorrelas calles investigando todo tipo de crímenes:Maderos, La matanza de los gitanos…

Apuramos el último sorbo de Dublín mientrassuena en el pub una canción de un disco de TThheeFFrraammeess: Burn the Maps. ¿Nos atreveremos?

HIRIADNA

D U B L Í N

Harkaitz Cano

puertas deA

rgazki Press

02 aldizkaria DEF.qxp 5/3/09 09:34 Página 9

Page 10: elkar aldizkaria 15 - 2009ko udaberria - primavera 2009

10

LIBURUAK

Un proverbio chino dice que para serfeliz un día te agarres una borrache-ra, para la felicidad de una semanarealices un viaje, para la felicidad

de un año te cases, y para la felicidad detoda la vida construyas un jardín.

Un jardín tiene el potencial de ha-cernos sentir vivos. El paso deltiempo se ref leja directa-mente en las plantas y esaconexión con los ciclosde la naturaleza es sinduda una de las clavespara la felicidad.Cuando se en-tiende la natura-leza, se compren-de que no tiene senti-do luchar contra ella. Sededuce que es mejoraliarse con sus fuerzas yaceptar todo lo que nosdepare el destino, ya sea

bueno o malo. Entendido ésto, uno se quita unpeso de encima, se tranquiliza y desde una ac-titud de humildad es capaz de afrontar una vi-

da feliz.Tanto los amantes de las plantas que ya

sienten esta relación en equidad con elmundo verde, como aquellas personas que

quieran descubrirlo, tienen una citaconstante con las fuentes

del conocimiento co-mo por ejemplo los li-

bros.Nunca está demás tener un li-bro para am-

pliar conoci-mientos. Libros que

además de enseñar nuevastécnicas y trucos, son he-rramientas de consulta ne-

cesaria en la incesante for-mación continua del amante

de la jardinería.

PARA LOS QUE TIENEN JARDÍN

Si tenéis la suerte de disponer de un trozode terreno y queréis construir o mejorarvuestro jardín, tendréis que disponer deuna buena Enciclopedia de Jardinería (Grijal-bo), un Manual de Jardinería (Mundi-Prensa)o un buen libro de Técnicas de Jardinería (Blu-me).

En estos libros u otros que aborden la pro-blemática global del jardín adquiriréis muchainformación pero luego hay que ponerla enpráctica en vuestro propio jardín y con pacien-cia descubriréis y entenderéis infinidad de rela-ciones entre todos los componentes del jardíndesconocidas hasta la fecha.

PARA LA TERRAZA O BALCÓN

Una terraza o balcón, como espacio exteriorsometido a las inclemencias del tiempo es es-pacio suficiente para construir en él un peque-ño paraíso vegetal. En estas condiciones, lapráctica de la jardinería se complica ya que nodisponemos de una extensa y profunda capade tierra. Tenemos que recurrir al cultivo encontenedor, lo cual demanda de una mayorcomplicidad y constancia en el cuidado de lasplantas.

Para triunfar podéis informaros en libroscomo Jardinería en Macetas (Blume), Balconesy Terrazas (Larousse) o Jardinería en EspaciosReducidos (Blume). No sólo se trata de tenerpreciosos y f loridos geranios o surfinias. Unbalcón puede aportarnos mucho más, y ade-más de distintos arbustos, plantas trepado-ras y pequeños frutales también son habi-tuales del balcón las marihuanas y las toma-teras.

Por cierto, en un balcón también pode-mos crear una productiva huerta intercalan-do hortalizas con aromáticas y f lores comes-tibles. Además del valor culinario, logramosun espacio estético y con un innegable valordidáctico.

LIBROS VERDES PARA LA PRIMAVERA

IÑIGO SEGUROLA (Paisajista)

02 aldizkaria DEF.qxp 5/3/09 10:28 Página 10

Page 11: elkar aldizkaria 15 - 2009ko udaberria - primavera 2009

11

LIBURUAK

PARA LAS PLAGAS Y ENFERMEDADES

A veces en el jardín las plantas no prosperancomo deberían. Aparecen las plagas de distin-tos insectos como el pulgón o las resistentes yasquerosas cochinillas. Los hongos tambiénatacan pudiendo llegar a defoliar las plantas.Entramos en lucha contra ellos y para esta ba-talla es mejor estar bien informados. Librosespecíf icos como S.O.S. del Jardinero (De Ve-cchi) son buenas referencias. Mi consejo anteesta lucha es no desesperar, informarse y pro-curar utilizar el mínimo de productos quími-cos. Los tratamientos biológicos también fun-cionan y sobre todo si el objetivo del cultivode nuestras plantas es culinario, sólo debe-mos recurrir a los tratamientos alternativosbiológicos.

DENTRO DE CASA

No debemos de olvidar que las plantas tam-bién pueden hacer que la vida dentro de nues-tras casas sea más agradable. Las opciones deplantas que podemos cultivar son muy exten-sas, algunas muy fáciles de cultivar y otras másdelicadas, sólo aptas para manos verdes. Siem-pre es necesario informarse de las particularesnecesidades de cada una de las plantas y paraello libros como la Enciclopedia de Plantas de Inte-

rior (Libsa 2008), la Guía Completa para Plantasde Interior (Blume 2007), ó 101 Plantas de Interior(Bainet 2006) son perfectos aliados.

LIBURUTEGIAN KUXKUXKA

Baina ez ahaztu edozein liburu erosi aurretikliburutegira hurbildu behar dela eta bertan,denbora pasa, ahalik eta liburu gehien kux-kuxean. Liburua aurrean dugula honek es-kainiko digun informazioa aurreikusi deza-kezu eta norberak hartuko du dagokion era-bakirik onena.

Lorezaintza eta landareen inguruan, liburuasko eta asko dago gaur egun gure esku. Libu-rutegiko aukeraren aurrean kuxkuxean ibili etagero hartuko duzuen erabakia, erabakirik one-na izango denaren zalantzarik ez dut.

02 aldizkaria DEF.qxp 5/3/09 10:28 Página 11

Page 12: elkar aldizkaria 15 - 2009ko udaberria - primavera 2009

12

LIBURUAK

Horixe egiten baitugu itzultzaileok,argitaletxeek hautatzen dituztenkanpoko literatur lanak itzuli,

euskaraz irakurtzeko aukera eman.

Halaxe hasi nintzen neu literatura itzultzen.2003. urtea zen, eta Jokin Zaitegi lehiaketa ira-

bazita, urte hartako nobel saridun J.M.Coetzee-ren Disgrace itzulinuen, eta 2004. urtekoabenduan argitaratu zen,

Lotsaizuna izenburuarekin.Pozez eta irrikaz egin nuenitzulpen-lan hura,2. edizioazuen lehia-ketak, eta,aurreko

u r t e a n ,lehiaketah o r r e nb e r o -rren bi-

tartez, Imre Kertész-en Zoririk ez itzuli zuen Urtzi Urrutiko-

etxeak. Hegoafrikarra Coetzee, hungariarraKertész. Oso istorio ezberdinak, mundu oso-an ezagunak, ez baitira alferrik nobel saridu-nak biak, euskaraz irakurtzeko aukera bi i-tzultzaileren eskutik. Horixe da nik lan itzulieiaurkitzen diedan xarma, urrutiko ahotsak etaistorioak etxeko hizkuntzan irakurri ahal iza-

tea, kanpotarren istorioak etxekotzea. Elkar ar-gitaletxeak, harrezkeroztik, Pinter-en Maitalea etabeste antzezlan batzuk (Iñigo Errastik itzulia) etaPamuk-en Elurra (Fernando Reyk eta Koro Nava-rrok eskuz esku itzulia) eman dizkigu, eta, azke-na, Doris Lessing-en Belarra Kantari (Koro Nava-rro itzultzaile) eskainiko digu. Horra hor bildu-matxo bat egina, horra hor egungo literaturansona duten hainbat idazleren lanak, ez oso as-paldikoak, euskaraz.

Hor ari da, aspaldi samarretik, Igela argitale-txea ere lan itzuliak eskaintzen. Pozgarria izan

zen jakitea Agatha Christieren lan itzuliekinbildumatxo bat osatzen hasi delaoraintsu. Oso gaztetxotako garaiaekarri dit gogora, lan horiek, erda-raz irakurriak (gehienetan neguaneta ohean, epeletan eta goxo-goxo-tan), irudimena elikatu eta gaizkileanor zen asmatzeko irrikaz edukitzengintuztenekoa: hor ditu, ikertzailepribatutara jolastu nahi duenak,Heriotza Nilo Ibaian (film bat ere ba-zen istorio horrexetan oinarritua,ezta?) eta Katua Usategian.... Bereweb-orrian ikusi dut Stefan Zweig-en Hogeita Lau Ordu Emakume batenBizitzan, horrek ere irakurmina era-gin didalarik, Eduardo Mataukok i-tzuli baitu eta oso gustura irakurri

bainuen idazle horren berorren Emakume Ezeza-gun Baten Gutuna, hori ere berak itzulia.

Agatha Christiren lanak irakurtzeak eta filmbihurturik ikusteak gaztetxotan eragiten zidanaaipatu dut lehen. Film bihurtu zuten, orobat,orain Txalaparta argitaletxeak argitaratu duenIntimitatea, pakistandar jatorriko Hanif Kureishiidazlearen eleberria, Harkaitz Canok itzulia. A-tzekoz aurrerakoa da hemen egingo dudan bi-dea, duela urte batzuk ikusi bainuen filma, etaorduan zirrara eragin baitzidan; helduaroansartu den gizon batek bere ezkon-bizimoduanola hausten duen kontatzen zuen filmak, itxu-

KANPOTIK EUSKARARAEKARRITAKO ALEAK

02 aldizkaria DEF.qxp 4/3/09 13:13 Página 12

Page 13: elkar aldizkaria 15 - 2009ko udaberria - primavera 2009

13

LIBURUAK

ra batean arinkeriaz, beste emakume batek era-karrita. Gordina zen istorioa, gordina kontatze-ko modua. Jakin nahi dut nola idatzi zuen Ku-reishik, hau ere astia hartuz gero, jakina. Jakin-minak eramaten gaitu horrelaxe irakurleokahots batetik bestera, autore batengandikbeste batengana, he-rrialde batetik bestera,itzulpengintzaren bidez,itzultzaileak idazlearenlekuan jarri eta bere hiz-kuntzaz hark kontatuta-koa kontatzeko duen artehorren bidez, artea baitaitzulpengintza ere...

Jakin dut, Berrian iraku-rrita, Mikel Garmendia i-tzultzaile finak (haren Tune-la, Ernesto Sabatorena, ira-kurri nuen duela ez asko, osogustura) Nathacha Appanahizeneko idazle baten AzkenAnaia izeneko lana itzuli duela. Gaine-ra, ahots exotikoa nahi izanez gero,jakin behar da emakume gazte haufrantziar-mauriziarra dela, indiar fa-milia tradizional bateko alaba, etaMarizio uhartean hazitakoa dela. Ja-kinmina biztu honek ere, irakurmina.Alberdania argitaletxeak ahalegin be-rezia egiten du urtero-urtero itzul-pen-lan sorta bat eskaintzeko, etaapustua egin du bizirik diren egungoidazle ezagunen lanak euskaratzeko,jakinik, dakiten bezala, Euskal He-rrian, beste herrialde batzuetan ezbezala, kanpoko obrak ez direla irakurtzen ber-tako idazleenak beste. Alderantzizkoa omen daherrialde gehienetan, kanpoko literaturetatikitzulitako obrak gehiago irakurtzen omen dira.Paul Austerren Gizona ilunpean ere berriki argita-ratua da, inguruko beste hizkuntzekin batera-tsu euskaraz ere.

Gaur egungo idazle ezagunen lan euskararaitzulien bila hasita, hor daude Meettok argita-letxeak eman zituen Etchenoz-en Ravel, bio-grafia gisako lan labur baina oso zaporetsua,Gerardo Markuletak bikain itzulia, eta AnarkiaHutsa, Woody Allenen kontakizun laburrenbildumatxo bat (neroni eman zidaten itzultze-ko aukera).

Eta, nola ez, Literatura Unibertsala bilduma.Argitaratu berria da Moliereren Tartufo, eskar-mentu handiko itzultzaile J.M. Elexpuruk itzulia.Bilduma honetan argitaratu dira oraintsu,Charles de Colster-en Ulenspiegelen Elezaharra (i-

tzulpen bikaina, itzulpengintzaren kritikarienesanetan, Koldo Izagirrerena), Franz KafkarenBizian argitaratuak (Naroa Zubillagak itzulia. Ba-zen, lehendik, Prozesua obra ere, Elkarrek argita-ratua), André Malraux-en Esperantza (Karlos Za-

balak itzulia), eta Malcolm Lowry-renSumendiaren Azpian (Karlos del Olmok i-tzulia).

Esan liteke, aliritzian horrenbeste izen

eta izenburu ai-patu ondoren,balorazio bategitea dagoki-dala. Ez naiz niliteraturan adi-tua. Itzultzaileanaiz, eta litera-turzalea. Talaiaapaltxo horretatik, hitz bakarra aipatuko nuke:poza. Horixe sentitzen dut, umea eta irakurzaleanintzenetik hona euskarazko literaturaren es-kaintza nola hazi den ikusirik, gaur zein oparoaden ikusirik. Lan itzulien eskaintza geroz eta opa-roagoa dela ikusirik ere horixe, poza. Itzulpen-la-nak txukunak eta geroz eta hobeak direla jakinikere bai. Eta gure literaturan, gure neurrian, azo-ka horretan kanpoko aleak euskaraturik gerozeta ugariagoak direla ikusirik ere bai.

Oskar AranaItzultzailea

02 aldizkaria DEF.qxp 4/3/09 13:13 Página 13

Page 14: elkar aldizkaria 15 - 2009ko udaberria - primavera 2009

14

BIDAIAK MENDIAK

Hay selvas en el viejo continente y además deextensas y salvajes, nunca han sido alteradas otransformadas por la actividad humana. Son loque se llama bosques primarios.

Se estima que Europa está cubierta por 195millones de hectáreas de bosque, más del 30 %de su superficie vestida de robles, hayas, abe-tos, píceas, pinos, abedules, alisos, fresnos y, enlas zonas más mediterráneas, de encinas y al-cornoques. En su mayor parte esos bosques es-tán sujetos a la explotación humana, o bien sonfruto de las repoblaciones forestales efectuadaspor el ser humano a lo largo de los dos últimossiglos. Hubo, desde luego, tiempos mejores,cuando antes de la Edad Media el 80% de Euro-pa estuvo vestida de árboles y más árboles. Erael espacio de las grandes selvas.

Pero en algunos rincones y espacios naturalesla cubierta arbolada sigue siendo tan cerrada,tupida y extensa que recibe el apelativo de “sel-va”. Entonces es como si adquiriesen un especialvalor simbólico, y se muestran ante nuestra mira-da como pulmones verdes donde se conjugan ar-moniosamente las luces y sombras, donde se en-redan las nieblas; son reservas de agua en cuyoseno se abren camino vivarachos arroyos deaguas limpias… y ante todo, se trata de ecosiste-mas maduros en los que han encontrado refugioalgunos de los animales salvajes más esquivos detoda Europa, como el lobo o el oso pardo.

Inevitablemente mentamos el nombre de laSelva Negra, hermosas laderas de los Vosgosalemanes ocupadas por hayedos-abetales –enlas vertientes occidentales- y por bosques de co-níferas –en las más orientales-. Pero hay más.Muy cerca, entre Alemania y la República Checa,se extiende el parque nacional de la Alta Bavie-

ra, 13.000 hectáreas de selva bávara con hayasy coníferas donde, además de cinco especies depájaros carpinteros, viven animales tan escasoscomo el urogallo y el lince. las secuelas de la ex-plotación humana han ido desapareciendo.

Entre Polonia y Rusia se halla el bosque de Bia-lowieza, el mayor bosque de llanura salvaje de to-do el continente. Le llaman “el bosque catedral”y está protegido como parque nacional, reservade la biosfera y patrimonio de la humanidad. Allíencuentra su último bastión natural el gran bi-sonte europeo, antaño frecuente y que habitódesde el Caúcaso hasta el Estado francés y que es-tuvo a punto de extinguirse. Amén de 990 espe-cies de plantas, 250 de musgos, 330 de líquenes ymás de 1.000 especies de hongos. Dominan el pi-no silvestre, el carpe, la pícea y el roble albar.

Pero, sin duda, los mejores bosques de Euro-pa, por su excelente estado de conservación, sehallan en tierras boreales del norte, en la taiga.Bosques como Ahiola –en Soumussalmi, Fin-landia- o las regiones rusas de Arkhangelsk y laRepública Komí, pertenecen a los llamadosbosques primarios, selvas vírgenes añosas nun-ca transformadas o alteradas por la actividadindustrial. En ellos, la dinámica y evolución delbosque dependen del régimen de perturbacio-nes naturales y constituyen espacios lo suficien-temente grandes como para garantizar la su-pervivencia de poblaciones viables de todos losseres vivos, incluidas las especies migratorias.Se trata, por tanto, de bosques remotos locali-zados en tierras frías con numerosos ríos y zo-nas pantanosas. Este tipo de selectos bosquesprimarios presentan también, en todo el mun-do, el común denominador de acoger a muchospueblos indígenas. En el caso de Europa, losbosques escandinavos son el hogar del pueblolapón y forma parte de la cultura sami. Allí lavegetación de los viejos bosques es de crucialimportancia para los pastores de renos, por esolos lapones son educados desde niños para

B I D A I A K M E N D I A K

IRATILuis OterminIrudiIRATI. Ori, OtsagabiaMiguel Angulo. Juan Mari FeliuSuaLuis Oterminek atondutako Irati oiha-naren argazki liburuak hiru hizkuntze-tan ditu testu laburrak. Iratira bertaratubaino lehen oihana begietatik sartzekoliburu aproposa. Inguratzeko, ordea,Sua argitaletxearen cuaderno pirenai-co bat eramanez ibilbide onenak aur-kitu dira, galtzeko beldurrik gabe

SELVA NEGRAKarl SmithFreytag&berndt Plano de esta extensa zona de Alema-nia, a una escala de 1:150 000. Ade-más del mapa de carreteras, señaladiez lugares imprescindibles, junto aplanos de las ciudades, etc...

PARQUE NACIONAL DEMONFRAGÜE Y NORTE DEEXTREMADURAJose Luis Rodr guezAlhena mediaDieciséis rutas por el parque naturalde Monfragüe, para realizar en finesde semana, con información sobreespacios exclusivos y únicos dondealojarse o comer. Todo ello acompa-ñado de una cartografía atractiva yprecisa.

SELVAS DEEUROPALOS BOSQUES

EUROPEOSMEJOR CONSERVADOS

02 aldizkaria DEF.qxp 4/3/09 13:19 Página 14

.

í

Page 15: elkar aldizkaria 15 - 2009ko udaberria - primavera 2009

15

TRAVESÍA DE LOS

MUGARRIS

Iñaki Vigor,Carlos SanzSua

Novedosa y original travesía uniendo todoslos hitos, 276, que dividen el País Vasco en-tre dos estados. Un total de 16 etapas en lasque se recorren 206 kilómetros, ascendiendodesde los 15 metros sobre el nivel del mar,junto al río Bidasoa, hasta los 2.358 metros,en Belagua, cerca del techo de Euskal Herria.

ANDORRA

Manel FigueraAlfons Brosel Sua

Liburu honek Andorrako tontor guztietaraheltzeko ehunen bat igoera biltzen ditu.Horiekin batera, beste hogeita hamar txan-go eta ibilbide eskaintzen ditu, paseoanmodu atseginean egiteko modukoak.Informazio osagarri gisa, liburuanAndorraren aurkezpen orokorra eta herri-alde txiki horretan zehar erraz mugitzekoxehetasunak aurkituko ditu irakurleak.

conservar su paisaje. Por desgracia, muchos deestos reductos de bosque primario de Suecia,Finlandia y, especialmente, Rusia están amena-zados por la explotación forestal industrial quepretende alimentar fábricas de pasta de papel.

A lo largo y ancho del Viejo Continente haymás parques nacionales de interés selvático: elMonte Olimpo –en Grecia, con más de 1.500especies, entre las que destaca el madroño, elroble pubescente, el haya y el pino negral–, losbosques nórdicos de abedul de Sarek –en Sue-cia, con el valle de Raopalen–, o los italianosAbruzos –con sus bosques de hayas en la cordi-llera de los Apeninos-.

Pero no hace falta irse lejos para encontrarselvas. En las puertas de casa tenemos la Selvade Irati, una extensa mancha verde de 17.000hectáreas, compuesta por hayas que salpicanaquí y allá grupos de abeto blanco. Como unaprolongación hacia al norte continúan los bos-ques pirenaicos de Arbaila. Y mucho más al surencontramos otras formaciones forestales conaspecto ya de selva mediterránea: el parque na-cional de Monfragüe, en Cáceres, es la mejor re-presentación del monte mediterráneo; y el par-que natural de Los Alcornocales, en Cádiz,constituye una reserva genética repleta de rin-cones y barrancos donde sobreviven raros hele-chos y otras especies vegetales únicas como unbonito rododendro de grandes flores rosadas.

El autor partió con la intención de escribirun reportaje sobre el Everest. Tras coronarla cima comenzó el descenso pero no to-dos lo consiguieron: hubo muertos, heri-dos y controversia. Esta obra suscitó tantapolémica que Krakauer se vio obligado aescribir un post scriptum de réplica, in-cluido en esta edición.

MAL DE ALTURA

Jon Krakauer Desnivel

Hiru bidaia-gida berri Europako hirudestino zaharretarako. Londresekoak,

Guía Spiral bilduma hasi berrian argita-ratua, erosotasuna eta informazio osatua

dit ezaugarri.Pariseko gidak ere Guías Clave izenekobilduma hasten du. Itxura modernoa, in-formazio ondo antolatua eta osatua ditu,artean, tren eta autobusetako ibilbide, or-dutegi eta salneurriak.

LONDRES,HUNGRÍA País Aguilar

PARÍSEspasa

Está en la librería desde el comienzo deaño esta guía ya clásica, útil tanto paraprofesionales como para turistas. Incluye60 planos de las principales ciudades, ín-dice de localidades, 50 propuestas de iti-nerarios turísticos y 1000 direcciones dehoteles y restaurantes.

ESPAÑA &PORTUGAL 2009

Atlas de carreteras Michelin

Eduardo Viñuales Cobos Escritor y naturalista. Trabaja en el departamento

de Medio Ambiente del Gobierno de Aragón. Colaborador habitual de la revista El Mundo de losPirineos. Autor de varios libros sobre la naturalezade los Pirineos, Aragón y las montañas en general.

BIDAIAK MENDIAK

02 aldizkaria DEF.qxp 4/3/09 13:19 Página 15

u

Page 16: elkar aldizkaria 15 - 2009ko udaberria - primavera 2009

16

Joan den udazkenean ekin zioten DVDaegiteko lanari Mikel Laboa berak etaMarisol emazteak, Elkar disketxeko ki-

deen laguntzaz. Lasai, presarik gabe, ar-gazkiak, bideoak, irratiko aspaldiko elka-rrizketak, kontzertuen irudiak... guztiabiltzea zen lehenengo eginbeharra.

Abenduaren batean Mikel Laboaren herio-tzak eten egin zuen lana; baina egitasmoa ezzen bertan behera gelditu. Urtarrilarekin bate-ra, Marisol Bastida berriz lotu zen lanari, aur-tengo udaberrirako kalean egon dadin MikelLaboari buruzko ikus-entzunezko dokumentuberria. Udaberri honetan heldu da dendetara.

Bi grabaziok marraztuko dute bidea DVDanbarrena Laboaren beraren ahotsean: Donos-tiako Herri Irratian 1978. urtean Mikel Laboariegindako elkarrizketa luzeak, eta beranduago,grabatutako beste saio batek. Kontakizunoklagunduz, bere bizitza bete zuten irudi eta ho-

tsek, hurbilekoei egindako elkarrizketak, berro-geita hamar urteetan zehar emandako kontzer-tuak eta grabatutako diskoak jaso dira. Ordubete inguruko dokumentu aberatsa, betiko etaetorkizuneko Laboa zaleek hobeki ezagutu de-zaten donostiar sortzailea.

Sortzailearen sortzeaHerri irratiko audio dokumentuak ezin hobekia-go erakusten du nolakoak izan ziren Mikel Labo-aren haurtzaro eta gaztaroa, nola hazi zen artis-ta. Sortetxean zuten kanturako zaletasuna, ge-rra lehertu eta Lekeitiora ihesi joan zirenekoa,Gernikarantz zihoazen abioien burrunba, nola

MUSIKA

LABOAMikel

Joseba Urretabizkaia

02 aldizkaria DEF.qxp 4/3/09 13:25 Página 16

Page 17: elkar aldizkaria 15 - 2009ko udaberria - primavera 2009

17

euskara galdu eta berreskuratu zuen, bere gaixo-tasunak eta nerbio gora beherak... Eta gaztetan,gitarra jotzeko zaletasuna nola sortzen zaion,Athaualpa Yupankiren musika lehenengo entzunzuenekoa, Bartzelonara joan eta han jaso zueneragin betirakoa, Ez Dok Amairu-ren hasierak,bere lehenengo diskoa, lehenengo kontzertuak,bigarren diskoa, zentsura kontuak...

Eskolako umea omen zen larri samar gaixotuzenean: sendagileen ustez bihotzeko zerbait,Laboaren ustez nerbio arazoa. Umore puntubatez oroitzen du. Etenaldi luze samar harenondoren ikasketetara itzuli zen, hain zuzen be-re emazte bihurtuko zen Marisol ezagutu zuengaraian, 16 urte bueltan. Marisol Bastida do-nostiarra, ekonomilaria, unibertsitateko ira-kaslea, Mikelen bikotea ia bost hamarkadaz,artistaren bizitzan eta lanean beti egongo denlagun mina da. Mikel Laboari buruzko DVDhau egin izana ere berari zor zaio. Bere adieraz-penak ere jasotzen dira bertan.

Marisol BastidaMarisol goxo mintzatzen da, konfiantzaz, sena-rrarekiko miresmena bizi-bizi hitz bakoitzean:

haren ibilbide osoa, haren kezkak, erabakiak etaarrazoiak, arrakastak eta urduritasunak, lorpe-nak eta beldurrak, argitalpenak eta zentsurak,guztiak, berarekin batera bizi izan dituenarenezagutzaz mintzo da Marisol Bastida. Beti albo-an baina isilean egon den emakume honen testi-gantzak balore handia du DVDan.

Muntaia lanetan bete-betean dabilelaproiektuari buruz galdegin Marisoli eta zeraerantzun digu: “DVDa oraindik errealizazio fase-an dagoenez, hobe izango da bukaera arte itxaroteairitzirik emateko. Dena den, esan nahiko nuke gutxigora behera orain dela sei hilabete erabaki genuelaMikel eta biok proiektu honetan sartzea. Orain beraez dago, baina badaude maila batean bere presen-tzia itzultzen diguten dokumentuak, grabazioak....Horixe lortu nahi nuke, guztion artean DVD interes-garri bat eginez, bere bizitzaren eta lan artistikoarenalde ezezagunak bilduz. Ea lortzen dugun!”

Testigantzak. Miretsia eta maitatuaAlargunaren adierazpenaz gain, beste hainbat la-gunen iritziak eta oroitzapenak ere biltzen dira,Debolex estudioan (Donostian) egindako elka-rrizketetan esandakoak: Ruper Ordorika, XabierMontoia, Anari, Koldobika Jauregi, Raimon, J.A.Etxenike, Bernardo Atxaga, Karlos “Lisabo”, Iña-ki Salvador, Josetxo Silguero, Pi de la Serra, RicardSalvat, Llach, Artze, Iniesta.... Maitasunaren etamiresmenaren lausoz egindako adierazpenak di-ra, baina hurbilak eta egiazkoak, Mikel Laboa ze-naren argazkia osatzen laguntzen dutenak.

Mintzo diren guztiengan Laboak utzitakoarrasto sakona ezagun da. Koldobika Jauregikirudi eder batez definitzen du kantaria:“Bake-ro eta kapela daraman Basajaun bat. Basotikan sor-tutako pertsona bat eta kapaza dena, erraldoi batbezala, hanka bat herriko plazetan jartzeko eta bes-te bat basoan.” Mirespenean areago doa: “Nikez dut uste Euskal Herrian kantagintzan sortu denikbeste horrelako kantaririk.” Xabier Montoiarenhitzetan mirespenarekin batera esker ona danabarmen: “Laboari esker konturatu nintzen baze-goela euskaraz, gazteleraz ez zegoena. Nire gustukoabangoardiako musika, espainolez ez zegoen, euska-

raz ordea bai. Hori deskubrimendu handia izanzen.”

DVDak dakarrenaren lagina bat dira adieraz-pen horiek.

Omenaldi eta ikasgaiDokumentu hau egiten hasi orduko Mikel La-boa hil izanak, DVDa omenaldi ere bihurtu du.Ezin bestela izan. Sortzaileari egindako aitortzada. Xabier Montoiak DVDan dioen bezala .“La-boak lortu du edozein kantarik nahiko lukeena: berekantak guztionak bihurtzea, herriarenak izatea. Ehunurte barru oraindik kantatuko dira Mikel Laboarenkantuak, eta kantatzen dutenek, behar bada, ez dutejakingo nork egin zituen, guk bertsoak eta beste hain-bat kantu kantatzen ditugun bezala, jakin gabe nore-nak diren”. Herriari utzitako altxor handi horrenegilea hobeto ezagutzen lagundu, eta eginda-koaren balioa aitortzen du DVDak.

MUSIKA

04 ML 05 ML 06 ML

Joseba Urretabizkaia

02 aldizkaria DEF.qxp 4/3/09 13:25 Página 17

Page 18: elkar aldizkaria 15 - 2009ko udaberria - primavera 2009

?

Atlas historikoa liburua argitaratu du joan denudazkenean Elkar argitaletxeak, Euskal Herritikegindako historia unibertsal liburu ilustratua,Gizarte Zientzietako ikasle gaztea gogoan har-tuta egina, baina helduontzat ere eskuliburuegokia dena. Liburuaren osagarri, MMuurrggiillmahai-jolasa kaleratu da orain.

Elkarri botatako galderak asmatu beharkodituzte MMuurrggiilleko jokalariek Tribial joko eza-gunaren logika beretsua jarraituz. Galderaguztiak historia dute oinarri eta bost koloreedo arlotan sailkatuta datoz: pertsonaiakurdin, gizartea hori, kultura arrosa, gertakari-ak berde eta geografia laranja. Arlo bakoi-tzeko disko bana lortu beharko dute jokala-riek irabazteko. 300 txarteletan 1500 galderadaude eta jokorako taula koloretsuak metroerdi koadro dauka.

Atlas historikoa liburua argia eta irakurterrazabazen, mahai-jokoak liburuaren bitartez ika-sitakoa baliatuz denbora pasa atseginaeskaintzen du. Gazte eta helduentzako egokiada, lagunartean ez ezik eskolan edo ikastetxeanere erabiltzeko tresna egokia.

MMuurrggiilleko 1500 galderak historiaurrean hasieta gaur egunera arteko Euskal Herriko etamundu zabaleko informazio historikoa dara-bilte. Izan ere, Euskal Herriko historia dajolasaren muina baina historia orokorreankokatuz.

18

LIBURUAK

letralapikoa

r r

(

s s

D

waUd d

oo

o

oo

EGIN MURGILHISTORIARENURETAN

1082. urtean, emakume bat, Antsa Ramirez,Iruñeko gotzaina izan zen. Egia edo gezurra?

Jakingo al zenuke duela zazpi mila urteMesopotamian Historiako zein asmakizungarrantzitsu egin zen?

Nola izena zuen Alexandro handiaren zaldiak?

Euskal Herriko zer lurraldetan antolatu zuen1609an Pierre de Lancrek sorgin-ehiza?

Noiz hasi zen Donostiako Zinemaldia 1935an,1956an edo 1970an?

1.Egia - 2.Gurpila - 3.Bucefalo - 4.Lapurdi - 5.1956an

1

2

3

4

5

ERANTZUNAK

02 aldizkaria DEF.qxp 4/3/09 13:40 Página 18

Page 19: elkar aldizkaria 15 - 2009ko udaberria - primavera 2009

19

LITERATURA

Komunean periodikua letuzilustratzen da Xabier Leterengizon arrunta: “Aurrianpapera ta atzian papera, peri-odikua letuz ilustratzen gera”.Irakurketa eta intimitatealotu-loturik daude, inondikere. Gure partez beste inorkegin ez dezakeen lanetako batda hori ere.Komunetik kanpo, intimitate-rako aukerak ez dira askogaur egun.Hori du irakurketak; intimi-tatearen beharra. Etxea txikia,telebista piztuta; eta, itzalizgero, beste tramankulurenbat martxan; bata aurrera,bestea atzera, hau telefonoz,hura irabiagailuarekin.Ohean sartzean irakurtzendute askok. Bada buru-azkar-ren bat edo beste,telebistaren aurreanirakurtzen aritzen dena, ahalbada itzalita, eta ezinbesteanpiztuta ere bai, belarriak ernetelebistari, eta begiak liburu-ari; maiz galtzen du lerroa,

eta berriro atzeragotik hasibehar.Baina irakurle-irakurleak, nolaedo hala, bilatzen du gauredo bihar bere txoko intimoa,eta hari eusten dio urteakjoan, urteak etorri; batekeskailera azpia, besteak te-rraza txokoa (berdin dioizotza bota badu ere),besteak auto abandonatuarenatzeko partea, besteak auto-busa, besteak metroa,besteak lantokiko eguerdikotxokoa, tuperrean tartekakoilara sartuz eta ogi koskorbati hozka eginez, besteakkafetegi burrunbatsu batekobazter-txoko isobarikoa.A! Eta, beste erremediorikezean, liburutegi publikoakere hortxe daude, periodikuadebalde letuz ilustratzeko.Azken batean, irakurtzekotxokoa norberak darama berebaitan, funtzio askoko telefo-noek isil-aukera dakartenbezala.

“Elisabete ameslaria eta ausarta da, eta ikaragarrigustuko ditu zirkua eta abentura arriskutsuak. Lehoidomatzaile izan nahi du, eta lortuko du, arraio-tximista! Izan ere, Elisabetek “sentitu, pentsatu etaekin” egiten baitu, zailtasunak zailtasun, oztopoakgaindituz.”

IRAKURTZEKO TXOKO HORIEK

PIRRITX Porrotxen lagun mina

Juan Kruz IgerabideAduna (Gipuzkoa) 1956.Idazle, itzultzaile eta haur literaturanespezialista.

Nire pertsonaia

ELISABETE Mariasun Landa

02 aldizkaria DEF.qxp 4/3/09 13:40 Página 19

Page 20: elkar aldizkaria 15 - 2009ko udaberria - primavera 2009

20

+3 urte

+3 urte

+3 urte

HAUR LITERATURA NOBEDADEAKEUSKARAZKOLITERATURA GUZTIA!

+5 urte

+6 urte

+5 urte

ANIMALIA GUZTIAK EZDIRA URDINAKB. BoutignonTtarttalo

“Animalia guztiak ez dira urdinak” jolas egite-ko nahiz irakurtzeko liburua da, eta behatzeko,barre egiteko, hitz egiteko eta ikasteko gonbitaegiten dio haurrari. Liburu bizia, poetikoa etasamurra... bikaina hazten laguntzeko.

UN PAR DE ALAS

Ana TortosaEdelvives

El protagonista cree que su abuela es un hada.No es invisible, pero siempre le cuesta encon-trarla. Al igual que las hadas, odia la sal, el rui-do y tiene los ojos verdes tirando a marrones.

LEPOKO MINEZZEGOEN HONTZA

Josu WaliñoAizkorri

Gauean bere zulotik atera orduko zerbait gaiz-ki dabilela konturatu da Teobaldo hontza: le-poa mugitzen hasi eta “ay, ay, ay!” ederra lepo-ko-mina! Baina lepoa mugitu ezin badu... no-la ehizatuko du gau horretako afaria?

MURCIÉLAGOSEN LA BIBLIOTECA

Brian LiesJuventud

Una historia divertida de unos murciélagosadictos a la lectura que cada noche se reú-nen en la biblioteca hasta el amanecer. Untexto en rima que gustará a los niños.Vamos de aventura.

PINTTO TXAKUR GUZTIAK

Batzuen arteanTtarttalo

Ipuin honetan Pinttok munduko leku ezber-dinetako txakurrak aurkezten dizkigu eta be-raien arteko berdintasunak eta desberdinta-sunak zeintzuk diren kontatzen digu.

TXIMELETA-BELARRIAK

Luisa AguilarPamiela-Kalandraka

Ipuinak forma, kolore, emozio eta sentimen-du mundu batera darama irakurlea. Maddik,amaren esana gogoan, banan-banan eran-tzuten die beste haurren esamesa eta trufei:besteentzat akatsa den hori abantaila etazortea da Maddirentzat.

BAT PAT EL MAMUT FRIOLERO

M. Drago-C. FiengoMontena

¡Una nueva aventura del murciélago másdivertido de nuestro catálogo! En esta oca-sión, Bat Pat deberá socorrer al últimoejemplar de mamut sobre la tierra y enfren-tarse al espectro de un médico chiflado.

EL PUCHEROTROTÓN

PatacrúaOQO

El monarca se pasaba el día contando y pe-sando sus riquezas; los campesinos pobresy engañados, se preguntaban... ¿Qué come-rá el rey? Divertido y dinámico cuento tradi-cional danés.

EL ÚLTIMOCANTO

Pablo AlboOQO

Todas las mañanas el gallo subía al campa-nario y cantaba; pero, con el paso de losaños, llegó a viejo... Historia entrañable queaborda la transmisión de conocimiento, elcrecimiento emocional y la muerte como de-senlace natural de la vida.

TITO EL MAGO

Carlos Salasedebé

Tito es un mago. Pero no un mago de ésosque sacan un conejo del sombrero. Es un ma-go de verdad, de ésos que sólo viven en lossueños. Tiene un bastón mágico que lleva atodas partes, hasta que un día... ¡lo perdió!

ZIRKUA AMETS

Joxan OrmazabalPamiela

Amona eta biloba trenean sartu ziren zirkuaikustera joateko asmoz eta gauzak ez zirenberaiek uste bezala atera. Fantasiazko ipuinbat da, haurrei esna amets egiteko aukeraematen diena.

ZURI ZORIONAK

Batzuen arteanTtarttalo

Haurrak primeran pasako du Txirri, Mirri etaTxiribiton pailazoen abestietan oinarritutakobi ipuin hauek irakurriz. Urtebetetze eguna,jolas garaia, lagunekin batera dibertitzekoune zoragarriak dira.

+5 urte

02 aldizkaria DEF.qxp 5/3/09 09:38 Página 20

Page 21: elkar aldizkaria 15 - 2009ko udaberria - primavera 2009

21

LITERATURA NOBEDADEAKHAUR LITERATURA NOBEDADEAK

+8 urte

MUNDUKO HAURREN NIRE ENTZIKLOPEDIA

Stéphanie LeduSM

Entziklopedia txiki honetan, mundu osokohaurren 150 argazki baino gehiago dituzu.Familien, ohituren eta elikagaien aniztasunaagerian, testu laburren eta argazki harrigarri,dibertigarri eta hunkigarrien bidez azalduta.

+10 urte

gazteak

+12 urte

SAFARIKO ANIMALIAK

Paul BeckTtarttalo

Murgil zaitez sekulako abentura batean, etaesploratu Afrikako belardiak! Ikusi aurrez au-rre sabanako zortzi piztia eder, eta ondoren,muntatu zeure animaliak. Egin museo bateanjendaurrean jartzeko moduko erakusketa bat!

TXORIAK ETA HABIAK

Karlos SantistebanIbaizabal

Bihurria izateaz gain, Maddalen jakin-minhandiko neska da. Ezagutzen ez duenarenkorapiloak askatu arte ez da lasai egoten.Horregatik, bere aurrean zuhaitz bitxi batikusi duenean, enborrean gora abiatu da.

RITA POLOAN

Mikel ValverdeElkar

Rita bere aitarekin doa Ipar Polora. OsabaDaniel ikerlaria han dago eta hark gonbidatudu iloba; aukera ezin hobea paraje haiek etainuit herria ezagutu ditzan.

SARA Y LAS GOLEADORAS 1CREANDO EQUIPO

Laura GallegoDestino

Es la historia de una chica, Sara, que está locapor el fútbol, pero no lo tiene nada fácil. Su pro-fesor de Educación Física es de la vieja escue-la y cree que el fútbol no es deporte para chicas.

WENDYK HEGANIKASI ZUEN GAUA

Andreu MartínElkar

Gau bakarrean gertatzen den polizi nobela,ekintzaz betea, zoratzeko moduko erritmoadaukana, Bartzelonako kaleak, jauregiak etazulo ilunenak ezagutaraziko dizkiguna.

UNA HISTORIA A DOS

Claude K. DuboisSM

Julia está enfadada con su padre. Se fue decasa aunque Julia no quería. Pero es así...Se trata de un cuento sobre la separación delos padres.

PIRATAK. ITSASLAPURRENISTORIOAK

Seve CallejaDesclée

Kontakizun hauetan, pirateriaren historiako unedesberdinak adierazten dituzten lekukotasun ba-tzuk bildu dira. Piratei buruzko istorio-sortzaile os-petsuenetako batzuen lanen zatiak aukeratu dira.

PIRATEN UHARTEA

Jon EugiErein

“Piraten uhartea” nobelak pirata euskaldunbatzuek Karibe aldean izango dituzten gora-beherak kontatzen ditu. Beraiekin hamaikaabentura biziko dituzu.

DULCE Y LEJANO

Libba BrayMolino

Gemma Doyle y sus amigas, Felicity y Ann,se preparan para su presentación en socie-dad, que será en unos meses y ante la pre-sencia de la misma reina Victoria.

+6 urte

ZANGOZIKIN

Koldo IzagirreIgela

Bazkalondoan, eguzkiak gogor jotzen duene-an, kaleak hutsik daudela, plazara irteten daZangozikin, txingoan jolastera. Ordu horretanhurbiltzen dira etorkinak plazako telefonora,urruneko lekuetara deitzeko.

+10 urte

gazteak

EZ EZKONDU, AITA!

Fina CasalderreyElkar

Eliak bi neba-arreba ditu eta aita zoragarri bat,ama hil egin baitzitzaion orain dela urte batzuk.Eta orain, berriz, beste emakume bat dabil aitaendredatu eta bere bizitzan sartu nahian.

02 aldizkaria DEF.qxp 5/3/09 09:38 Página 21

Page 22: elkar aldizkaria 15 - 2009ko udaberria - primavera 2009

22

LITERATURALITERATURA NOBEDADEAK

ALEA

Beñat SarasolaSusa

Beñat Sarasola idazle donostiarrak liris-morik batere gabeko poesia moldeetanarakatu du bere bigarren liburu honetan,abangoardia grinaz eta sarritan narrazio ai-rez. Jendez mukuru den giro urbanoarenzurrunbiloan sartu ditu atzaparrak, etaeguneroko bizimoduaren kronika petral etamakur bat egiten du, ustelkeria beti age-rian.

SEI ISTORIO

W. Somerset MaughamIgela

Bildumatxo honetan Ingalaterratik hasi etaItalian eta Grezian barrena Ozeano Barea-ren hegoaldeko zilarrezko hondartzetarai-no joango gara. Hemen dugu Euria konta-kizun ospetsua, misiolari estuegi baten etaprostituta baten istorioa. Edo Malasya in-guruetan kokaturiko Gutuna eta Zirkuns-tantzien indarra.

GERTAKARIENURTZEA

Luis GardeAlberdania-ElkarFundazioa

Poesia edonon aurkitu daiteke (“ez dutaurkitu zutaz edo nitaz solastatzen ez denberririk”). Egunkari baten berrietan, igan-deko gehigarriaren ataletan. Haren tintakhatz-mamiak zikintzen dizkigu, egunarenargiak edo belztasunak betsareak inprima-tzen dizkigun bezala: ez dago idaztekobertze modurik. Memorian erdi urperatuandugun poema.

MAITASUNA DAGERATZEN DENBAKARRAA. Fernández PazElkar

Badira liburu honetan hari ikusezin batzuekbertan agertzen diren pertsonaien bizitzakelkartzen dituztenak. Diana, Sara, Pablo,Laura, Adrian... Denak maitemintzen dira,denek deskubritzen dute maitasuna senti-mendu indartsua dela, ahalmen miresga-rriak dituena, maitasuna gai baita pertsonabat goitik behera aldatzeko eta bizitza bes-te modu batez ikustarazteko.

iritzia

ESTILO-ARIKETAK

Raymond QueneauIgela

Nork ez du sentitu larritasuna, egonezi-na, zorabioa orrialde zuri baten aurrean?Nola asmatu kontatu nahi dugun horrentonua? Nola aukeratu hitz zehatza? Nolaborobildu esaldia?Biziki gomendatzen dudan liburu honektribulazio horiei umorez aurre egitekobalio du, besteak beste. Eguneroko bizi-tzako gertaera hutsal bat, modurik xume-enean kontatua, eta ia beste 100 baria-zio, gai horixe bera dutenak. Hori beste-rik ez da Estilo ariketak. Eta hala ere,Raymond Queneau (1903-1976) idazlefrantsesaren lan hau jadanik klasiko batda mendebaldeko literaturan. XabierOlarrak maisuki ekarri zuen euskarara.Eta honela onartu zitzaion 2006koItzulpen Euskadi Sariarekin.Liburuarekin batera Ariketa Hautatuakizena duen CDa eskuratzea ere aholka-tzen dut. Xabier Olarraren hitzaldiak etaaktore ezagun batzuek irakurritako zen-bait pasartek irrifarretik barre algararaeramango zaitu.Baina dibertsioa hor ez da amaitzen.Mundu surrealista honetan gehiagosakondu nahi izanez gero, jowww.igela.com web-gunera eta sartuQUENEAUren Txokoa izena duen atalean.

Pello Eltzaburueditorea - Pamiela argitaletxea

EUSKARAZKOLITERATURA GUZTIA!

02 aldizkaria DEF.qxp 5/3/09 09:44 Página 22

Page 23: elkar aldizkaria 15 - 2009ko udaberria - primavera 2009

23

LITERATURA NOBEDADEAKLITERATURA NOBEDADEAK

Batetik Martin, urtetan munduan barrena ibili ondoren, Bilbora itzulida, argazki-erakusketa bat egiteko asmoz, eta hor non ikusten duen,hainbat hiritan egindako erretratuetan, emakume bera agertzen delabeti, erdi ostenduta. Bestetik Norak irratian hitz egiten du, gaua bereahots eztiaz jantziz, baina hainbat sekretu gordetzen dira haren etxe-an, gaziak eta gozoak.Maitasun ezinezkoak eta kasualitate gertagaitzak topatuko dituzu ele-berri honetan, likantropoak eta banpiroak, arima erosten duten ain-geruak, ama hil ostean jaiotako haurrak, magoak, bidaiak, ipuinak...Pasioz eta liluraz beteriko liburua, jario hordigarri batez idatzia, amo-dio debekatuek bezala utzi ezinezko sorginkeriaz lotuko zaituena.

NORA EZ DAKIZUN HORIIrati JimenezElkar

“Chrysostome Liègek 1903ko hasieran sinatu zuen Leopoldo erre-gearen Force Publiquen zerbitzatzeko kontratua, eta urte berekoabuztuan iritsi zen Afrikako bihotzera. Pakebote batek eraman zuenAnberesetik Matadira; trenak, Leopoldvillera; bapore ertain batek,Princesse Clementinek, Yangambiko portu militarrera. Ez zenmunduko azken-azken lekua, zeren, Force Publiquen askotan en-tzuten zenez, ohore hori Kisanganiri zegokion, ibaian berrehun ki-lometro gorago zegoen postuari; nolanahi ere, oso urrun zegoenedozein leku ezagunetatik...”Holaxe hasten da Bernardo Atxagaren nobela berria. Eten bat idaz-learen ibileran, testu harrigarria alde askotatik.

ZAZPI ETXE FRANTZIAN

Bernardo AtxagaPamiela

Etxea: aterpe naturala, gotorleku sekretua, maitasunerako habia,independentziaren eremua, bakardade goxorako abagunea. Etxea:gure habitat ideala. Hori bakarrik al da etxea? Gaur egun, luxuzkoproduktua ere bada. Hipotekak. Alokairuaren komeriak. Auzokoe-kin gatazkak. Feng Shuiaren esperantza.Sei ipuinetan zehar, pertsonaiek hain goxoa ez den bakardadeapairatuko dute, hain zintzoak ez diren maitasun istorioak biziko di-tuzte, mudantza etsigarriak eta bisita deserosoak agoantatu behar-ko dituzte, eta batzuek, dena galduko dute etxeak ordezkatzen duenustezko independentzia horren peskizan.

HABITAT

Katixa AgirreElkar

Independentzia eskuratu berri duen Irlandako errepublika gazteainarrosi duen guda zibiletik ihesi, irlandar matxino ohia den pro-tagonistak itsasbideetatik aparte dagoen irla galdu batera joko du,bertako egurats-ofizial izateko asmoz. Doi kilometro t’erdiko luze-ra duen lur-eremuan, itsasargia, etxola bat, aurreko egurats-ofizia-la beharko lukeen gizona eta bere oroitzapenak izango ditu lagu-narte bakar... ustez.Stevenson, Lovecraft edota Conrad-en obrekin parekatua izan deneleberri honen dohain handiena, beharbada, nahi gabe ere pentsa-razteko duen ahalmena da.

LARRUA HOTZ

A. Sánchez PiñolTxalaparta

Mikel Peruarenaren lehenengo nobelako gertakariak, Donostian1887ko martxoan hasi eta 1900eko azaroan buka, Sotero Mujika-ren ahotik kontaturik datoz. Tipografo erreboltari bat eta estudian-te gazte bat ezagutu ditu Sotero bertsolariak, eta haien bitartez ika-siko ditu iraultzaren asmoak eta premiak. Hiru protagonistek arris-ku handiko egitekoak dauzkate: aurrena dinamita lortu, ondorenMaria Cristina erreginaren eta Alfonso XIII umearen kontrako aten-tatua burutu.EZ OBEDITU INORI

Mikel PeruarenaSusa

Cyborg-a irudia, ideia edo metafora ez ezik, gauza erreal gi-sa ere erabiltzen du egileak. Zuk, nik, edozein gizakik tekno-logiarekin duen harremana, erabat barneraturikoa eta ia-iabeharrezkoa, islatzen du. Denok gara cyborg-ak neurri bate-an edo bestean eta hori abiapuntu bezala onartu beharko ge-nuke. Baina nola? Hain zuzen ere otzanak ez izaten ahalegin-tzen. Hori da liburuaren bigarren abiapuntua, oso otzanakgara oro har, eta are gehiago oraindik teknologien aurreanerakusten dugun jarreran.

CYBORGAREN OTZANTASUNA

J.B. BengoetxeaElkar

02 aldizkaria DEF.qxp 5/3/09 09:44 Página 23

Page 24: elkar aldizkaria 15 - 2009ko udaberria - primavera 2009

24

LITERATURALITERATURA NOBEDADEAK

LA CAJA DELMAL

Martin LangfieldLa Factoría de Ideas

Un viejo amigo de Robert Reckliss le reve-la la existencia de un arma basada en lasinvestigaciones de Isaac Newton que po-dría borrar Occidente de la faz de la Tie-rra... Y la responsabilidad de perseguir es-ta arma, esa caja maléfica, recae en él. Elarma está prepara para explotar en siete dí-as y Robert debe emprender una búsquedapara evitar la detonación.

DERECHOS TORCIDOS

Esteban BeltránDebate

La larga trayectoria de Esteban Beltrán lepermite detectar muchos tópicos y des-montar los lugares comunes sobre la po-breza, la guerra, la democracia, la pena demuerte, la inmigración o la transición es-pañola, para mostrarlos en su verdaderaluz. Un ambicioso reto intelectual quebusca, ni más ni menos, cambiar la formaen que miramos al mundo.

ALGO QUE CONTARTE

Hanif KureishiAnagrama

Escrita sobre un amplio telón de fondosocial e histórico, vincula la vida eróticacon los grandes cambios políticos y eco-nómicos. Describe de manera muy exactael pacto fáustico de muchos radicales delos años sesenta y setenta a cambio deinstalarse en el “sistema”.

LEJOS, MÁS LEJOS

Amy BloomDestino

Una noche de 1923 un pueblo ruso esmasacrado durante un pogromo: los pa-dres de Lillian Leyb mueren asesinados ysu hijita de 3 años, Sophia, desaparece.La odisea de Lillian comienza en Manhat-tan en busca de su hija.

NADIE LO HAVISTO

Mari JungstedtMaeva

La temporada turística empieza aparente-mente tranquila en la isla sueca de Gotland.Como cada año, Helena, que ahora resideen Estocolmo, vuelve a la isla en la que pa-só los primeros años de su vida y celebrauna fiesta con sus amigos de infancia.

iritzia

PAZ EN LA GUERRA

Miguel de UnamunoTxalaparta

En 1874, los carlistas asedian Bilbao. Dos formasde entender Euskal Herria, y dos formas de enten-der la sociedad se enfrentan en la última guerravasca del siglo XIX. Aunque no quede explícito enlas proclamas, todos saben, o intuyen, que elcampo se enfrenta a la ciudad, el baserritarra alcomerciante, el euskera al castellano, los fueros alcentralismo, el comunal a la propiedad privada.Un chaval de 10 años vivió el asedio y lo plasmóaños más tarde en esta obra, que lo mismo -dijo-es una novela histórica que una historia anovelada.La obra tuvo una enorme repercusión desde su edi-ción en 1897 y avivó no pocas polémicas en aque-lla sociedad vasca, que trataba de superar la frus-tración de una abolición foral que todos, carlistas yliberales, asumían como derrota colectiva.La polémica social y política que refleja esta magní-fica novela sigue viva hoy día y de ahí su perenneactualidad. Esto bien lo saben cuantos siguen utili-zando a Unamuno como ariete político, resaltandounos aspectos de su controvertida obra y falseandootros, como el mismo sentido de este libro. Suamena lectura disipa las dudas sobre lo que sentíael joven Unamuno y lo que sentía Euskal Herriaentera. Lo dijo él mismo: “Esto no es una novela;es un pueblo”.

Jose Mari Esparzaeditor - Editorial Txalaparta

LOS ANARQUIS-TAS Y LA GUE-RRA EN EUSKADI

M. Chiapuso-L.Mª Jiménes deAberasturiTxertoa

“Los anarquistas y la Guerra en Euskadi”reúne en un mismo volumen tres textos yaclásicos sobre la peripecia bélica, políticay también vital de los militantes de la CNTdesde el 18 de julio de 1936 hasta la de-rrota definitiva de la República. Una peri-pecia narrada con pasión y, al mismotiempo, apasionante, personificada enManuel Chiapuso, Félix Liquiniano y Ca-silda Méndez.

BROTHERS

Yu HuaSeix Barral

A través de la narración de los encuentrosde Song Gang y Li Guangtou, hermanas-tros y amigos inseparables de infancia,desfila ante nuestros ojos casi medio siglode historia china, desde la RevoluciónCultural de las décadas de 1960 y 1970,marcadas por la represión moral y lasatrocidades políticas, hasta la época con-temporánea, la de la apertura económica yla llegada del capitalismo.

SITUACIONESBERLINESAS

Raul ZelikTxalaparta

Las condiciones de vida en el Berlín de losaños noventa son más extremas y comple-jas que en el resto de Alemania. “Situacio-nes berlinesas” es la suma de diversashistorias que retratan una sociedad entransición.

02 aldizkaria DEF.qxp 5/3/09 09:48 Página 24

Page 25: elkar aldizkaria 15 - 2009ko udaberria - primavera 2009

25

LITERATURA NOBEDADEAK

EL AMOR DEUNA MUJERGENEROSA

Alice MunroRBA

Desde esos pequeños mundos que seconcentran en Ontario, Alice Munro com-pone una de las colecciones de cuentosmás crudos y luminosos de la literaturacontemporánea. Sutiles obras maestras enlos que una de las mejores autoras de la li-teratura universal explora esas vidas cohi-bidas de mujeres. Mujeres que dudan, quehuyen, que abandonan, que se desbocan.

EL HOMBREMÁS BUSCADO

John Le CarréPlaza & Janés

El gran Le Carré, más radical que nunca,vuelve con una novela sobre el terrorismoy la conculcación de las libertades. Unaobra de candente actualidad que denuncialos peligros de la actitud discriminatoriade Occidente hacia la comunidad islámi-ca, y toda su total ineptitud para combatirel terrorismo. Una historia de amores pro-fundos pero imposibles.

LA HUÉSPED

Stephenie MeyerSuma de Letras

Melanie Stryder se niega a desaparecer. Latierra ha sido invadida por criaturas quehan tomado el control de las mentes de loshumanos en los que se hospedan, dejan-do los cuerpos intactos, y la mayor partede la humanidad ha sucumbido. Una apa-sionante historia de amor y traición en unfuturo donde está en juego el destino de lahumanidad.

Gabriel García Márquez, Rosa Montero, EduardoMendoza, Juan Goytisolo, Camilo José Cela yJuan Marsé. Dos obras de cada uno de estos au-tores están disponibles en versión digital, listaspara descargar en el libro electrónico, de la manode Palabras Mayores.

John Glass acaba de recibir un encargo de su suegro, el multimi-llonario agente de la CIA William Mulholland: a cambio de un mi-llón de dólares deberá escribir la biografía del magnate. Para ellose pone en contacto con el investigador privado Dylan Riley, unhombre con excepcional parecido a un lémur. Pero “el Lémur” nosólo conoce los secretos de las negociaciones de Bill con FidelCastro y la ayuda que prestó a Allende, sino otro secreto que po-dría acabar con la relación de familia de Glass, su esposa Louisey el mismo Big Bill.

EL LÉMUR

Benjamin BlackAlfaguara

Finales del siglo XVI. Un extranjero llega a la corte de Akbar elGrande (1519-1605), emperador del imperio mongol, en la fas-tuosa ciudad de Fatehpur Sikri, en la India. Es el portador de unsecreto que podrá traerle la mayor de las fortunas o costarle lavida. Un secreto digno s lo de los oídos del emperador y quetiene que ver con su propia historia, la historia de sus antepasa-dos, concretamente de su t abuela, la princesa oculta Qara Köz,descendiente directa de Genghis Kan, también conocida como“la encantadora de Florencia”.

LA ENCANTADORADE FLORENCIA

Salman RushdieMondadori

MUERTE EN ESTAMBUL

Petros MárkarisTusquets Editores

Tras la boda de su hija Katerina, el comisa-rio Kostas Jaritos decide tomarse unos dí-as de descanso y viajar con su mujer a Es-tambul. Mientras admiran iglesias, mez-quitas y palacios y degustan la gastrono-mía del lugar, la desaparición de una an-ciana en un pueblo de Grecia se conviertede pronto en un asesinato cuando aparecemuerto un pariente de esa anciana.

LIBROSELECTRÓNICOS

02 aldizkaria DEF.qxp 5/3/09 09:49 Página 25

ó

i

Page 26: elkar aldizkaria 15 - 2009ko udaberria - primavera 2009

26

MUSIKA NOBEDADEAK

El transcurso de la historia ha reconvertido el bombardeo deGernika en muchos y muy diferentes formatos, todos elloscargados de un enorme impulso, expresión y simbología.Francisco Escudero, hombre comprometido con su obra ycon su País, quiso llevar su personal percepción de Gernikaa lo más profundo de su creatividad y lo elevó a la catego-ría de ópera. El proceso de creación se gestó durante variosaños y su particular versión se convirtió en una de las obrascumbre de la música vasca del siglo XX. Pero no tenía escu-cha posible. Consciente de su trascendencia, la OrquestaSinfónica de Euskadi se puso manos a la obra y decidióacometer la première mundial de la grabación del “Gernika”de Escudero. Un centenar de músicos, casi otro tanto de voces de coro,seis cantantes solistas, un cuadro de actores, el directormusical, y otras muchas personas e instituciones han inter-venido en esta obra maestra. En la expresión de Escudero,Gernika es mujer, y la soprano encargada de ponerle voz,Ana Mª Sánchez, dice de ella que es como todas las muje-res: de cristal y azúcar, pero también de acero, que busca laconciliación sin perder un ápice sus derechos”.Sea como sea “Gernika” es ahora también una obra denuestro patrimonio musical, una obra de una enormedimensión, relevancia y calado que tiene desde hace unosmeses soporte sonoro y que tanto por su belleza como porsu trascendencia histórica merece la más atenta de susescuchas.

WORKING ON A DREAM

Bruce SpringsteenSony-BMG

Nuevo álbum grabado con la E Street Band en laque Springsteen incluye 12 nuevas composicio-nes. Uno de los temas es la canción central de lapelícula “The Wrestler”, protagonizada por MickeyRourke. Incluye un DVD con ocho temas grabadosen estudio.

TONIGHT

Franz FerdinandPias

”Tonight” hace honor a su nombre y su portada. Esun disco de baile rock, con anfetaminas, horariosdíscolos, pocas ganas de volver a casa, perder elreloj y quizá el sentido. Pasarlo bien.

RAIGAMBRE

Kutxi Romero y Ja Ta JaWEA

En este disco podemos encontrar mucho rock&roll y mu-cho flamenco, además de multitud de colaboraciones quehan significado mucho (Albert Pla, El Cabrero...).

NO LINE ON THE HORIZON

U2Universal

Este es el duodécimo álbum de U2 y ha sido escrito ygrabado en varias localizaciones a lo largo del mundo.En palabras de Bono este disco es “una imagen del in-finito como cuando vas hacia adelante, pero no estásexactamente seguro hacia donde, ese momento dondeel mar y el horizonte se mezclan en uno”.

LUIS DE PABLO 1930

EOS - OSEGaudisc

En el undécimo disco de la serie, la Orquesta Sin-fónica de Euskadi (OSE), bajo la dirección de Artu-ro Tamayo, ha añadido la obra de Luis de Pablo(Bilbao, 1930) a su colección de grabaciones de-dicadas a compositores vascos.

THE CRYING LIGHT

Antony & The JohnsonspOpstOck

La música de Antony & The Johnsons tiende unpuente entre el espacio que existe entre la músicaclásica de vanguardia y el blues. Es la conmovedo-ra alma de New York con su audaz composición ycautivantes cuerdas vocales.

HIPOTÉCATE TÚ

Def Con DosWEA

En este disco nos ofrecen doce nuevas cancionesque sorprenderán por su renovada contundenciatanto a nivel musical como por los ácidos e inteli-gentes mensajes de sus letras.

iritzia

GERNIKAEOS

Decco

Miren ElóseguiOSE-EOS

Directora de Comunicación

02 aldizkaria DEF.qxp 5/3/09 09:55 Página 26

Page 27: elkar aldizkaria 15 - 2009ko udaberria - primavera 2009

27

MUSIKA NOBEDADEAK

ASTHMATIC LION SOUND SYSTEMAFermin Muguruza

Talka Records

“Asthamatic Lion Sound Systema” izenburuko la-nak, munduko zenbait hiritan eginiko grabazioakjasotzen ditu, eta musikari eta abeslari ezberdinenparte hartzea izan dira bertan.

HAIKUA

SagarroiSagarroi ekoizpenak

Lan akustiko berri honetan hitz guztiak haikuak(olerki japoniar mota bat) dira. Taldeak japoniartradizioko molde poetiko honetan josi ditu hitzak,esanahiak eta doinuak. Haikuok, Karmele Jaio etaIñigo Muguruzak lan honetarako espresuki idatzidituzte.

OSPELA

Xabi San SebastianElkar

Xabi San Sebastian donostiarrak Ospela, berebakarkako bigarren diskoa, kaleratu berri du. Izenakdioen bezala toki laiotzen freskotasuna daukate dis-ko berriko hamahiru kantuek. Bereak dira abesti guz-tien musikak, letrak ere berak idatziak dira, Joxe LuisAgirretxeren laguntzaz. Diskoan lagun izan dituenmusikarien artean izen onak daude: Igor Telletxea,Matthieu Haramboure, Satxa Soriazu eta RubenCaballero, Joserra Senperena, Luis Mª Moreno"Pirata" eta Juanjo Otxandorenarekin batera.

Xabi San Sebastianek ibilbide luzea du euskal musi-kagintzan. Sortzez donostiarra den kantari honekMadrilera jo zuen lehenik, hango MusikarienTailerrean jazz ikasketak egiteko hiru urtez. Handikitzulita Izotz eta Alboka taldeetako kide izan zen, dis-koetan eta hainbat eta hainbat kontzertuetan joz,Euskal Herrian eta kanpoan. Bere bakarkako lehendiskoa, “Orai”, 2004. urtean kaleratu zuen. NON ZUZTARRA, HAN ADARRA

Laja eta MikelElkar

Laja eta Mikel bikotearen bigarren disko hau bene-tan herrikoia, freskoa, alaia eta ederra da, baina ba-tez ere, kalitate handiko musika dakar, nola ez, tri-kitixaren maisuaren eskutik. Hamalau kantetan gu-re herri txikietako zapore bizia zabalduko du erruz.

THE PUB IBILTARIA XIII

OskorriElkar

Hamaihirugarren kontzertu honetako errepertorio-an, denetariko kantuak ditugu, oso zaharrak etanahiko berriak, oso ezagunak eta guztiz ahantziak,dramatikoak eta umoretsuak, sakonak eta arinak.

GETXO

KorrontziBaga Biga

“Korrontzi” taldeak herriko eta folk erritmoen soinualaiak, dantzagarriak, jostalariak eta iradokitzaileak batuditu, une bereziak, beroak eta pasionalak tartekatuz.

iritzia

AWAÑAK

PettiGor

Anje Duhaldekantaria

EUSKALMUSIKA GUZTIA!

Euskal musikaren esparruan begi bixtara, edo hobe,belarrietara nahiko nuke perla, zinezko perla bat aipa-tu. Bitxi hau PETTIren azken lana da, _ AWANAK _deituriko zuzenekoa. Baginakien PETTI sekulako kan-tari berezi eta dohatsua zela, bere aintzineko lanekhori argi ta garbi uzten zuten baina oraingo huntanbere dohaiaren neurria haratgo doa. Sakonago, serio-ago eta indartsuago. Bakarrik, gitarra akustiko edopiano soil baten laguntzaz PETTIren ahalak kemen-tsuago eta zuzenago agertzen dira. Euskal musikamunduan dagoen ahots hoberenetariko bat dela argiuzten duelarik. Sentikorra, gogorra eta aldi bereanpoesiaz eta ironiaz joisia. Ahotsaz gain, lan huntan,argi ere uzten du gitarrista oso trebe eta berezia dela.Rafa ACEBESek pianoan egin duena ere azpimarratunahiko nuke. Bereak ez diren kantu batzu ere eskain-tzen ditu bertsio oso berezi eta zoragarrietan. LETErenXalbadorren Heriotzean edo Ruper ORDORIKAren I-tsuak besteak beste baita atzerriko kantari ospetsubatzuenak, John HIATTen Izan fedea nigan edo NinaSIMONEren Alde Hemendik.. PETTIk lan honekin ar-tearen neurri osoa eskaintzen dauku, xumeki bainaindartsu. Gomendatzen dizuedan obra bat da hau fo-noteka guzietan egon beharko lukeena. Milesker PETTI eta segi aintzina.

LIVE IN NÁJERA

Gasteiz Big BandGaztelupeko Hotsak

Gasteizko taldearen binilozko disko honek Big Bandtaldeek berezkoa duten izpiritua, izpiritu dantzagarria,jostakina islatzen du.

02 aldizkaria DEF.qxp 5/3/09 09:55 Página 27

Page 28: elkar aldizkaria 15 - 2009ko udaberria - primavera 2009

02 aldizkaria DEF.qxp 4/3/09 15:19 Página 28