1

C¸c ph¬ng tiÖn TTQT

th«ng dông trong Ngo¹i

th¬ng

CHƯƠNG III

2

C¸ch thøc tr¶ tiÒn trong c¸c ho¹t ®éng mua b¸n

ngo¹i th¬ng:

XuÊt khÈu NhËp khÈu

HP tr¶ ngay (at sight)

HP cã kú h¹n (time draft)

MT

Kú phiÕu

SÐc

T/T

3

I. Hèi phiÕu th¬ng m¹i (Commercial Draft)

1. C¸c nguån luËt ®iÒu chØnh lu th«ng hèi phiÕu:

1.1. LuËt mang tÝnh chÊt quèc gia:

+ LuËt HP cña Anh 1882 BEA (Bill of Exchange Acts) ->

¸p dông cho níc Anh vµ c¸c níc thuéc ®Þa Anh.

+ LuËt th¬ng m¹i thèng nhÊt cña Mü 1962 UCC (Uniform

Commercial Code) ¸p dông träng ph¹m vi níc Mü vµ c¸c

níc ch©u Mü La tinh..

+ LuËt c¸c c«ng cô chuyÓn nhîng: Quèc héi Khãa XI, kú

häp thø 8 (tõ ngµy 18 th¸ng 11 ®Õn ngµy 29 th¸ng 11 n¨m

2005) cã hiÖu lùc tõ 1 th¸ng 7 n¨m 2006 (Xem chi tiÕt)

4

1.2. LuËt mang tÝnh chÊt khu vùc: C«ng íc Gi¬nev¬

1930 ULB (Uniform Law for Bill of Exchange)

1.3. LuËt m¹ng tÝnh chÊt quèc tÕ: LuËt hèi phiÕu vµ kú

phiÕu quèc tÕ do uû ban LuËt Th¬ng m¹i quèc tÕ cña

LHQ. Kú häp thø 15 New York, ngµy 26/07 ®Õn

6/08/1982, tµi liÖu sè A/CN 9/211 ngµy 18/02/1982.

5

2. Kh¸i niÖm vÒ hèi phiÕu:

TrÝch tõ nguån luËt cña níc Anh (BEA 1882):

- Lµ mét mÖnh lÖnh tr¶ tiªn v« ®Iªu kiªn cña ngêi

b¸n ph¸t ra ®ßi tiÒn ngêi mua yªu cÇu ngêi mua khi

®Õn h¹n qui ®Þnh cña lÖnh ph¶i tr¶ một sè tiÒn nhÊt

®Þnh cho ngêi b¸n, hoÆc theo lÖnh cña ngêi b¸n tr¶

cho một ngêi kh¸c t¹i một ®Þa ®iÓm nhÊt ®Þnh.

6

7

3. C¸c bªn liªn quan trong hèi phiÕu

3.1. Ngêi kÝ ph¸t HP (Drawer):

- Ngêi kÝ ph¸t hèi phiÕu thêng lµ ngêi b¸n.

- Lµ ngêi lËp vµ kÝ HP ra lÖnh cho ngêi bị kÝ

ph¸t ph¶i tr¶ mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh cho ngêi

hëng lîi.

8

- 2 quyÒn lîi cña ngêi ký ph¸t:

+ Ngêi kÝ ph¸t HP ®îc quyÒn kÝ ph¸t HP

cho bÊt kú ai.

+ Lµ ngêi hëng lîi ®Çu tiªn cña hèi

phiÕu.

9

- 2 nghÜa vô cña ngêi ký ph¸t:

+ Cam kÕt r»ng HP ®ã sÏ ®îc chÊp nhËn vµ

®îc tr¶ tiÒn khi xuÊt tr×nh.

+ Khi hèi phiÕu bÞ tõ chèi tr¶ tiÒn, ngêi ký

ph¸t ph¶i cã tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ sè tiÒn hèi

phiÕu cho ngêi hëng lîi.

(Ngêi kÝ ph¸t HP ph¶i kh¸c víi ngêi chÊp nhËn

HP - kh«ng cïng lµ mét ngêi)

10

3.2. Ngêi bÞ ký ph¸t hèi phiÕu (Drawee) - ng-

êi tr¶ tiÒn hèi phiÕu:

- Lµ ngêi nhËp khÈu hoÆc mét ngêi kh¸c ®îc ngêi

tr¶ tiÒn chØ ®Þnh, cã thÓ:

+ lµ ngêi chÊp nhËn tr¶ tiÒn (accepter);

+ ngêi b¶o l·nh (avanler);

+ ng©n hµng (bank) - nÕu lµ ng©n hµng më L/C

(issuing bank).

11

3.3. Ngêi hëng lîi (benificiary)

- Lµ ngêi b¸n vµ cã thÓ lµ mét ngêi kh¸c do ngêi b¸n chØ

®Þnh:

+ Cã thÓ lµ b¶n th©n ngêi ký ph¸t th× ph¶i ghi vµo HP “..tr¶ cho

t«i..” hoÆc “..tr¶ theo lÖnh cña t«i..”

+ Cã thÓ lµ mét ngêi ®Ých danh ®îc ghi vµo HP

Thùc tiÔn ë ViÖt Nam: “Theo nguyªn t¾c qu¶n chÕ ngo¹i

hèi: ngêi hëng lîi ®Çu tiªn (®îc thÓ hiÖn trªn mÆt tríc cña hèi

phiÕu) cña th¬ng nh©n xuÊt khÈu ViÖt Nam lµ c¸c NHTM ViÖt

Nam.

+ Cã thÓ lµ ngêi v« danh (ngêi cÇm phiÕu) th× HP ph¶i ®Ó

trèng.

12

3.4. Ngêi ký hËu HP (endorser) - ngêi chuyÓn

nhîng:

- Lµ ngêi ®îc hëng lîi tê HP nhêng quyÒn së h÷u HP

®ã cho ngêi kh¸c b»ng c¸ch ký hËu.

- Tr¸ch nhiÖm: rµng buéc tr¸ch nhiÖm ®èi víi nh÷ng

ngêi ký hËu tiÕp theo vµ ®èi víi ngêi cÇm phiÕu.

- Ngêi chuyÓn nhîng ®Çu tiªn cña HP lµ ngêi ký ph¸t

HP.

13

3.5. Ngêi ®îc chuyÓn nhîng:

- Lµ ngêi ®îc ngêi kh¸c chuyÓn nhîng HP ®ã

cho m×nh vµ lóc nµy lµ ngêi hëng lîi.

3.6. Ngêi cÇm phiÕu (bearer):

- Lµ ngêi ®îc hëng lîi tê HP ®ã víi ®iÒu kiÖn

HP lµ lo¹i HP v« danh hoÆc ký hËu v« danh

(®Ó trèng). Ngêi cÇm phiÕu cã thÓ trë thµnh

ngêi ®îc chuyÓn nhîng b»ng c¸ch ghi tªn

m×nh vµo HP.

14

3.7. Ngêi chÊp nhËn tr¶ tiÒn HP (accepter): th«ng

thêng lµ ng©n hµng.

3.8. Ngêi b¶o l·nh HP: thêng lµ ng©n hµng næi

tiÕng.

3.9. Ngêi gi÷ phiÕu.

15

4. Lu th«ng hèi phiÕu:

Ng©n hµng Ng©n hµng

Ngêi xuÊt khÈu Ngêi nhËp khÈu 1

2 3 2 3

3

2

1 - Giao hµng ho¸ vµ bé chøng tõ

4.1. Lu th«ng hèi phiÕu tr¶ ngay

2 - Ký ph¸t HP vµ uû th¸c cho ng©n hµng thu tiÒn hé

3 - Ngêi mua tr¶ tiÒn cho ngêi b¸n khi nh×n thÊy HP

th«ng qua hÖ thèng ng©n hµng

16

4.1. Lu th«ng HP tr¶ tiÒn sau

Ng©n hµng Ng©n hµng

Ngêi xuÊt

khÈu

Ngêi nhËp

khÈu

1

2 3 2 3

4

4 4

2 3

5

5 5

17

1 - Giao hµng vµ bé chøng tõ.

2 - Ký ph¸t HP vµ th«ng qua hÖ thèng ng©n hµng yªu

cÇu ngêi mua ký chÊp nhËn tr¶ tiÒn vµo HP.

3 - Hoµn tr¶ HP ®· ®îc chÊp nhËn cho ngêi b¸n ®Ó

ngêi b¸n ®ßi tiÒn HP khi HP ®Õn h¹n.

4 - §ßi tiÒn tê HP ®· ®îc ký chÊp nhËn.

5 - Ngêi mua tr¶ tiÒn gièng nh trêng hîp a.

18

5. §Æc ®iÓm cña HP th¬ng m¹i [¸p dông trong ph¬ng thøc nhê thu(collection)]

Sè: 01/XK

Sè tiÒn: USD 100.000

Hèi phiÕu

Hµ néi, ngµy .......

Ngay sau khi nh×n thÊy b¶n thø nhÊt cña hèi phiÕu nµy (b¶n thø hai

cïng ngµy th¸ng kh«ng tr¶ tiÒn) tr¶ theo lÖnh cña NH Ngo¹i Th¬ng

ViÖt Nam mét sè tiÒn lµ 100.000 USD t¹i Hµ Néi.

Göi: . . . . . . . Tæng gi¸m ®èc

Tocontap

Ký tªn

19

5. §Æc ®iÓm cña HP th¬ng m¹i [¸p dông trong ph¬ng thøc thanh to¸n TDCT (L/C)]

Sè: 01/XK

Sè tiÒn: USD 100.000

Hèi phiÕu

Hµ néi, ngµy .......

Ngay sau khi nh×n thÊy b¶n thø nhÊt cña hèi phiÕu nµy (b¶n thø hai cïng ngµy th¸ng kh«ng tr¶ tiÒn) tr¶ theo lÖnh cña NH Ngo¹i Th¬ng ViÖt Nam mét sè tiÒn lµ 100.000 USD t¹i Hµ Néi.

Toµn bé trÞ gi¸ hãa ®¬n vµ c¸c chi phÝ tÝnh vµo tµi kho¶n cña ….

Ký ph¸t ®ßi tiÒn ng©n hµng Fuji Tokyo. Theo L/C sè . . . më ngµy . . .t¹i ng©n hµng . . .

Göi: Ng©n hµng Fuji Tokyo. Tæng gi¸m ®èc

Tocontap

Ký tªn

20

5.1. HP lµ mét mÖnh lÖnh tr¶ tiÒn v« ®iÒu kiÖn

chø kh«ng ph¶i lµ mét yªu cÇu tr¶ tiÒn.

5.2. HP lµ mét mÖnh lÖnh tr¶ tiÒn trõu tîng.

5.3. HP ph¶i ®îc lu th«ng mét c¸ch dÔ dµng

21

6. §iÒu kiÖn ph¶i cã khi t¹o lËp HP

6.1 VÒ mÆt ph¸p lý:

- Chñ thÓ : Ai ®îc ký ph¸t HP

- Kh¸ch thÓ : Ai ph¶i tr¶ tiÒn HP.

22

6.2. VÒ h×nh thøc

- HP ph¶i lµ mét v¨n b¶n, mét chøng th

- Ng«n ng÷ cña HP lµ ng«n ng÷ viÕt.

- HP ph¶i cã h×nh mÉu riªng do ng©n hµng hoÆc

c«ng ty ph¸t hµnh

- HP cã thÓ lËp thành mét hay nhiÒu b¶n (th«ng

thêng tõ hai b¶n trë lªn).

23

6.3. VÒ néi dung

- HP ph¶i cã tiªu ®Ò ë trªn cïng: Hèi PhiÕu

hoÆc mét từ t¬ng tù: BILL OF EXCHANGE;

DRAFT; EXCHANGE FOR…

- Là một mệnh lệnh trả tiền trừu tượng

- Số tiền ghi trong HP là một số tiền được x¸c

định và phải ghi bằng số hoặc bằng chữ hoặc

được ghi cả bằng chữ và bằng số.

24

6.4. Thêi h¹n tr¶ tiÒn.

•Thêi h¹n tr¶ ngay

•Thêi h¹n tr¶ sau

6.5. §Þa ®iÓm lËp hèi phiÕu.

6.6. Ngµy lËp hèi phiÕu.

6.7. Ngêi ký ph¸t hèi phiÕu ph¶i b»ng tay.

25

6.8. Tªn hä ®Þa chØ cña nh÷ng ngêi cã liªn quan

6. 9. Tªn ngêi tr¶ tiÒn hèi phiÕu ®îc ghi ë mÆt tr-

íc, gãc tr¸i cuèi cïng cña tê hèi phiÕu

6.10. §Þa ®iÓm tr¶ tiÒn lµ ®Þa ®iÓm ®îc ghi râ

trong tê hèi phiÕu ®ã.

6.11. Tªn ngêi ®îc tr¶ tiÒn

26

7. Nh÷ng nghiÖp vô liªn quan tíi hèi phiÕu

7.1. NghiÖp vô chÊp nhËn tr¶ tiÒn hèi phiÕu

(acceptance )

Lµ hµnh vi b»ng ng«n ng÷ cña ngêi tr¶ tiÒn hoÆc

người cã nghÜa vô tr¶ tiÒn uû th¸c thÓ hiÖn trªn mÆt

tríc cña hèi phiÕu, cam kÕt tr¶ tiÒn cho ngêi hëng lîi

mét c¸ch v« ®iÒu kiÖn.

27

C¸ch thøc ký chÊp nhËn:

Theo UBL:

- Ghi ë mÆt tríc, gãc bªn tr¸i cuèi cïng cña hèi phiÕu

(tr¸nh víi nghiÖp vô ký hËu)

- B»ng ng«n ng÷ ®¬n gi¶n râ rµng.

- Ghi ngµy ký chÊp nhËn ®èi víi HP cã kú h¹n.

- ChÊp nhËn ph¶i v« ®iÒu kiÖn.

- Ngêi ký chÊp nhËn ph¶i cã quyÒn ký hîp ®ång kinh

tÕ ®èi ngo¹i vµ ký b»ng tay.

28

mÉu hèi phiÕu

29

- LuËt Anh, Mü cho phÐp chÊp nhËn b»ng mét v¨n tõ

riªng hoÆc gép nhiÒu hèi phiÕu b»ng mét v¨n tõ

riªng.

Kh«ng lîi:

- Cång kÒnh, lu th«ng phøc t¹p

- Cã thÓ bÞ söa ®æi

D¹ng nµy ULB coi lµ v« hiÖu

Lîi:

- Gän, gép nhiÒu hîp ®ång - lo¹i hîp ®ång giao hµng

nhiÒu lÇn.

- BÝ mËt tµi chÝnh.

30

VÒ thêi h¹n chÊp nhËn:

Cã 2 trêng hîp:

- NÕu hai bªn kh«ng qui ®Þnh g× kh¸c th× ULB qui

®Þnh thêi h¹n chÊp nhËn lµ 12 th¸ng kÓ tõ ngµy ký

ph¸t hèi phiÕu (thêi h¹n hiÖu lùc cña hèi phiÕu lµ 12

th¸ng).

- NÕu hai bªn qui ®Þnh thêi h¹n cô thÓ ph¶i xuÊt tr×nh

hèi phiÕu ®Ó chÊp nhËn th× hèi phiÕu ph¶i ®îc xuÊt

tr×nh ®Ó chÊp nhËn trong thêi h¹n ®ã.

31

7.2. NghiÖp vô ký hËu hèi phiÕu (endorsement).

- Lµ hµnh vi b»ng ng«n ng÷ cña ngêi hëng lîi hèi

phiÕu tho¶ thuËn ký tªn cña m×nh vµo mÆt sau tê hèi

phiÕu ®Ó chuyÓn quyÒn hëng lîi tê hèi phiÕu ®ã cho

ngêi kh¸c.

32

C¸ch thøc ký hËu hèi phiÕu:

Theo UBL:

- Ký vµo mÆt sau.

- Ng«n ng÷ râ rµng, ®¬n gi¶n.

- Ký hËu ph¶i v« ®iÒu kiÖn.

- Ngêi ký hËu lµ ngêi cã quyÒn ký c¸c hîp ®ång kinh

tÕ ®èi ngo¹i vµ ký b»ng tay.

33

mÉu hèi phiÕu

34

C¸c lo¹i ký hËu Hèi phiÕu:

a. Ký hËu chuyÓn quyÒn:

- Ngêi kÝ hËu chuyÓn quyÒn së h÷u tê hèi phiÕu ®ã

cho ngêi ®îc chuyÓn nhîng.

- Ký hËu chuyÓn quyÒn cã 4 lo¹i:

35

a-1 Ký hËu ®Ó trèng ( blank endorsement)

+ Ngêi ký hËu chØ ký tªn ë mÆt sau tê hèi phiÕu.

a-2 Ký hËu theo lÖnh: ( to order endorsement):

+ Ngêi ký hËu chØ ghi c©u: “tr¶ theo lÖnh «ng X” vµ ký

tªn.

+ Ngêi ký hËu kh«ng chØ ®Þnh ngêi ®îc hëng lîi lµ ai.

+ Ngêi ký hËu chØ ký tªn ë mÆt sau vµ nÕu ghi th× ghi

chung chung : “ tr¶ cho...”.

36

a-3 Ký hËu h¹n chÕ, ®Ých danh (restrictive

endorsement): Lµ viÖc ký hËu chØ râ ngêi ®îc hëng lîi

hèi phiÕu vµ chØ tr¶ cho ngêi ®ã mµ th«i.a

a-4 Ký hËu miÔn truy ®ßi ( without recourse

endorsement): Lµ viÖc ký hËu mµ ngêi ký hËu ghi

thªm c©u “miÔn truy ®ßi ngêi ký hËu” cïng víi 1 trong

3 lo¹i ký hËu nãi trªn.

b. Ký hËu uû quyÒn.

c. Ký hËu thÕ chÊp

37

7.3. NghiÖp vô b¶o l·nh hèi phiÕu:

- Lµ sù cam kÕt cña ngêi thø ba sÏ tr¶ tiÒn cho

ngêi hëng lîi khi hèi phiÕu ®Õn h¹n tr¶ tiÒn.

- LuËt ULB kh«ng qui ®Þnh râ ký b¶o l·nh vµo

mÆt tríc hay mÆt sau cña tê hèi phiÕu.

38

7.4. Kh¸ng nghÞ:

- Lµ mét thñ tôc mµ ngêi ®îc hëng lîi tê

hèi phiÕu ph¶i thùc hiÖn khi hèi phiếu ®ã

bÞ tõ chèi chÊp nhËn hoÆc bÞ tõ chèi tr¶

tiÒn, hoÆc ®· ®îc chÊp nhËn mµ bÞ tõ chèi

tr¶ tiÒn.

39

8. C¸c lo¹i hèi phiÕu th¬ng m¹i

8.1. C¨n cø vµo thêi h¹n tr¶ tiÒn hèi phiÕu cã

2 lo¹i:

- Hèi phiÕu tr¶ tiÒn ngay (at sight draft).

- Hèi phiÕu cã kú h¹n (usance draft).

40

8.2. C¨n cø vµo hèi phiÕu cã kÌm chøng tõ hay

kh«ng:

- Hèi phiÕu tr¬n (Clean Bill of Exchange): Lµ lo¹i

hèi phiÕu mµ viÖc tr¶ tiÒn kh«ng kÌm theo chøng tõ

hµng ho¸.

- Hèi phiÕu kÌm chøng tõ (Documentary Bill of

Exchange): Lµ lo¹i hèi phiÕu cã kÌm theo chøng tõ

hµng ho¸. Ngêi tr¶ tiÒn ph¶i tr¶ tiÒn hèi phiÕu hoÆc

chÊp nhËn gi¶ tiÒn vµo hèi phiÕu råi míi ®îc nh©n

chøng tõ hµng ho¸.

41

Hèi phiÕu kÌm chøng tõ cã hai lo¹i:

+ Hèi phiÕu D/A.

(Documents against acceptance)

+ Hèi phiÕu D/P.

(Documents against payment)

42

8.3 C¨n cø vµo tÝnh chÊt chuyÓn nhîng cña

hèi phiÕu

- Hèi phiÕu v« danh (nameless draft)

- Hèi phiÕu ®Ýnh danh (name draft)

- Hèi phiÕu theo lÖnh (to order draft).

43

8.4. C¨n cø vµo ph¬ng thøc tr¶ tiÒn ¸p dông

trong ngo¹i th¬ng:

- Hèi phiÕu nhê thu (for collection).

- Hèi phiÕu tÝn dông chøng tõ (for L/C).

44

8.5. C¨n cø vµo ngêi ký ph¸t lµ ai:

- Hèi phiÕu th¬ng m¹i (Commercial Bill of

Exchange).

- Hèi phiÕu ng©n hµng (Banker’s draft).

45

II. SÐc (cheque):

1. Kh¸i niÖm:

- SÐc lµ mét tê mÖnh lÖnh tr¶ tiÒn v« ®iÒu kiÖn cña

ngêi mua ra lÖnh cho ng©n hµng n¾m tµi kho¶n cña

m×nh, yªu cÇu ng©n hµng trÝch tõ tµi kho¶n ®ã mét sè

tiÒn nhÊt ®Þnh ®Ó tr¶ cho ngêi hëng lîi ghi trªn tê sÐc

hoÆc tr¶ cho ngêi cÇm sÐc.

2. LuËt ®iÒu chỉnh lu th«ng sÐc:

- C«ng íc Gi¬nev¬ vÒ sÐc n¨m 1931 ®îc nhiÒu níc ¸p

dông (§øc, Ph¸p, ý, Hµ Lan, §an M¹ch...)

46

3. Nh÷ng ngêi cã liªn quan trong sÐc:

3.1. Ngêi ph¸t hµnh sÐc- ngêi chñ tµi kho¶n

yªu cÇu trÝch tiÒn ®Ó tr¶ cho ngêi kh¸c.

3.2. Ng©n hµng tr¶ tiÒn

3.3. Ngêi hëng lîi tê sÐc

3.4. Ngêi cÇm sÐc- Ngêi ®îc ngêi kh¸c

chuyÓn nhîng sÐc cho m×nh vµ lóc nµy trë

thµnh ngêi hëng lîi sÐc.

47

4. Néi dung cña sÐc:

SÐc cã gi¸ trÞ thanh to¸n nh tiÒn tÖ do vËy sÐc ph¶i

tu©n thñ nh÷ng néi dung vµ h×nh thøc theo luËt ®Þnh:

4.1. Ngêi ký ph¸t sÐc ph¶i cã sè d trªn tµi kho¶n tiÒn

göi kh«ng kú h¹n t¹i ng©n hµng - Sè tiÒn ph¸t hµnh

trªn tê sÐc kh«ng ®îc vît qu¸ sè d trªn tµi kho¶n.

4.2. SÐc ph¶i lµm b»ng v¨n b¶n, cã mét h×nh mÉu

nhÊt ®Þnh trong toµn quèc do ng©n hµng nhµ níc ph¸t

hµnh. ë c¸c níc t b¶n ngêi ph¸t hµnh quyÕt ®Þnh h×nh

mÉu cña sÐc.

48

4.3. Tiªu ®Ò sÐc ph¶i ®îc ghi trªn tê sÐc b»ng mét thø

mùc vµ cïng víi ng«n ng÷ ký ph¸t sÐc.

4.4. Trªn sÐc ph¶i ghi râ ®Þa ®iÓm vµ ngµy th¸ng lËp

sÐc; ®Þa chØ cña ngêi yªu cÇu trÝch tµi kho¶n, sè tµi

kho¶n ph¶i trÝch; Ng©n hµng tr¶ tiÒn; tªn vµ ®Þa chØ ng-

êi hëng lîi sÐc; Ch÷ ký cña ngêi ph¸t hµnh sÐc.

4.5. Sè tiÒn ghi (c¸ch ghi vµ c¸ch tr¶ nh trong hèi

phiÕu). HiÖn nay cã nhiÒu ng©n hµng dïng m¸y ®Ó in

sè tiÒn, ký hiÖu tiÒn vµo chç ®Ó trèng.

49

4.6. SÐc mang tÝnh chÊt thêi h¹n, chØ cã gi¸ trÞ

thanh to¸n trong thêi h¹n hiÖu lùc cña nã.

- Thêi h¹n hiÖu lùc cña sÐc ®îc ghi râ trªn tê sÐc:

+ 8 ngµy kÓ tõ ngµy ph¸t hµnh sÐc vµ lµ sÐc lu

th«ng trong ph¹m vi 1 níc.

+ 20 ngµy lu th«ng trong cïng mét ch©u.

+ 70 ngµy lu th«ng kh«ng cïng ch©u.

50

5. Lu th«ng sÐc:

5.1 Lu th«ng sÐc th¬ng m¹i quèc tÕ:

NK XK

NHNK NHXK

1

2 7 4 5 6

3

1. Ph¸t hµnh sÐc thanh to¸n

2,3. Nhê thu.

4. XuÊt tr×nh sÐc ®ßi tiÒn.

5. Tr¶ tiÒn.

6. QuyÕt to¸n thanh to¸n sÐc.

7. Tr¶ tiÒn cho ngêi XK

51

5.2. Lu th«ng sÐc ng©n hµng quèc tÕ:

NK XK

NHNK NHXK

4 5 1 2 3

6

1. Mua sÐc tr¶ nî.

2. Ghi nî ngêi NK.

3. Ph¸t hµnh sÐc.

4. XuÊt tr×nh sÐc ®ßi tiÒn.

5. Ghi Cã tµi kho¶n ngêi XK.

6. QuyÕt to¸n sÐc gi÷a hai NH.

52

6. Nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a hèi phiÕu vµ

sÐc:

- Hèi phiÕu lµ mét chøng tõ, mét c«ng cô tÝn dông, c«ng

cô thanh to¸n. SÐc kh«ng ph¶i lµ c«ng cô tÝn dông v× sÐc

kh«ng cã thêi h¹n tÝn dông.

- Hèi phiÕu cã thñ tôc chÊp nhËn- SÐc kh«ng cã.

- Víi hèi phiÕu khi lËp phiÕu kh«ng cÇn cã tiÒn b¶o

chøng hèi phiÕu ph¶i ®îc thanh to¸n khi ®Õn h¹n. Cßn

sÐc vÒ nguyªn t¾c ph¶i cã tiÒn b¶o chøng khi ph¸t hµnh.

53

7. §iÓm chó ý khi dïng sÐc

- VÒ nguyªn t¾c: TiÒn b¶o chøng (TiÒn tr÷ kim) trªn tµi

kho¶n cña ngêi ph¸t hµnh sÐc kh«ng ®îc sö dông kÓ tõ

ngµy ký ph¸t sÐc cho ®Õn lóc sÐc ®îc thanh to¸n. Song trªn

thùc tÕ tiÒn sÐc vÉn ®îc sö dông. V× vËy ngêi hëng lîi buéc

ngêi NK sö dông sÐc x¸c nhËn (x¸c nhËn sè tiÒn cã trªn tµi

kho¶n).

- LuËt Anh MÜ rÊt thùc dông trong viÖc ký ph¸t vµ lu hµnh

sÐc. MiÔn khi nµo ®Õn ngµy thanh to¸n sÐc cã tiÒn trªn tµi

kho¶n lµ ®îc. Thanh to¸n theo luËt Tèng ph¸t vµ tiÕp thu

khi ký ph¸t sÐc cã thÓ kh«ng cã tiÒn trªn tµi kho¶n song

trong thêi h¹n sÐc lu th«ng tiÒn tiÕp tôc tËp kÕt vÒ tµi kho¶n

vÉn ®îc chÊp nhËn.

54

8. C¸c lo¹i sÐc.

8.1. SÐc ®Ých danh: Trªn sÐc ghi râ tªn ngêi hëng lîi,

lo¹i nµy kh«ng chuyÓn nhîng ®îc b»ng h×nh thøc ký

hËu.

8.2. SÐc v« danh: Trªn sÐc kh«ng ghi râ tªn ngêi hëng

lîi hoÆc cã ghi th× ghi: “Tr¶ cho ngêi cÇm sÐc”; sÐc cã

thÓ chuyÓn nhîng b»ng c¸ch trao tay.

8.3. SÐc theo lÖnh (cheque to order ). Trªn sÐc ghi: “tr¶

theo lÖnh cña «ng X”. Lo¹i nµy cã thÓ chuyÓn nhîng ®îc

theo h×nh thøc ký hËu.

55

8.4. SÐc g¹ch chÐo (crossed cheque). Lµ lo¹i sÐc mµ

ngêi ph¸t hµnh sÐc hoÆc ngêi hëng lîi sÐc dïng bót

g¹ch chÐo hai g¹ch chøng tá sÐc nµy kh«ng dïng ®Ó

rót tiÒn mÆt mµ dïng ®Ó chuyÓn kho¶n. Cã hai lo¹i:

+ SÐc g¹ch chÐo thêng (kh«ng ghi tªn ng©n

hµng lÜnh hé tiÒn).

+ SÐc g¹ch chÐo ®Æc biÖt (cã ghi tªn ng©n

hµng).

56

8.5. SÐc du lÞch (Traveller’s cheque). Lo¹i sÐc nµy do ng©n

hµng ph¸t hµnh yªu cÇu chi nh¸nh hoÆc ®¹i lý cña m×nh ë níc

ngoµi tr¶ mét sè tiÒn nµo ®ã cho ngêi hëng lîi sÐc. Ngêi hëng

lîi sÐc lµ kh¸ch du lÞch, khi mua sÐc ph¶i ký, khi nhËn tiÒn ph¶i

ký ®èi chøng, nÕu ®óng ng©n hµng míi tr¶ tiÒn. Thêi h¹n hiÖu

lùc cña sÐc du lÞch cã thÓ cã h¹n vµ cã thÓ v« thêi h¹n. Trªn sÐc

ghi râ khu vùc Ng©n hµng tr¶ tiÒn, ngoµi khu vùc ®ã sÐc kh«ng

cã gi¸ trÞ thanh to¸n.

8.6. SÐc chuyÓn kho¶n (Transferable Cheque). Chñ yÕu dïng

trong lÜnh vùc th¬ng m¹i. Ngêi ký ph¸t sÐc ra lÖnh cho ng©n

hµng trÝch tõ tµi kho¶n m×nh ®Ó chuyÓn sang mét tµi kho¶n

kh¸c t¹i 1 ng©n hµng kh¸c. Lo¹i sÐc nµy kh«ng dïng ®Ó rót tiÒn

mÆt ®îc.

57

8.7. SÐc x¸c nhËn (Certified cheque). Lµ lo¹i sÐc

®îc ng©n hµng ®øng ra x¸c nhËn viÖc tr¶ tiÒn. Trªn

sÐc th«ng thêng cã ghi: “X¸c nhËn sè tiÒn... tr¶

®Õn ngµy... t¹i ng©n hµng...” Ký tªn.

Víi lo¹i sÐc nµy ph¶i më tµi kho¶n x¸c nhËn vµ

chØ ®îc tr¶ sè tiÒn ghi trªn tµi kho¶n ®ã mµ th«i.

Lo¹i sÐc nµy dïng ®Ó ®¶m b¶o an toµn cho c«ng

viÖc thanh to¸n c¸c hîp ®ång cã kim ng¹ch lín;

viÖc tr¶ tiÒn x¶y ra thêng xuyªn. Cã thÓ x¸c nhËn

cho 1 tê sÐc hoÆc c¶ quyÓn sÐc.

58

III. Kú phiÕu (Promissory Note ).

1. Kh¸i niÖm:

- Lµ mét giÊy høa tr¶ tiÒn cña ngêi nhËp khÈu

göi cho ngêi xuÊt khÈu høa cam kÕt tr¶ mét sè

tiÒn nhÊt ®Þnh cho ngêi hëng lîi trong thêi h¹n

ghi trªn kú phiÕu ®ã.

- C¸c nguån luËt ¸p dông ®Ó ®iÒu chØnh hèi

phiÕu còng ®îc ¸p dông ®èi víi kú phiÕu.

59

2. C¸c ®Æc ®iÓm chÝnh

- Kú h¹n cña kú phiÕu ®îc ghi râ trªn kú

phiÕu.

- Kú phiÕu cã thÓ do mét hay nhiÒu ngêi

cïng ký ph¸t.

- Kú phiÕu cÇn cã sù b¶o l·nh cña ngêi thø

3.

- Kú phiÕu chØ cã mét b¶n.

60

IV. ThÎ tÝn dông

1. Kh¸i niÖm:

Lµ mét ph¬ng tiÖn thanh to¸n hiÖn ®¹i do

ng©n hµng ph¸t hµnh b¸n cho kh¸ch hµng

cña m×nh sö dông ®Ó thanh to¸n tiÒn hµng

®· nhËn, dÞch vô ®· cung øng hoÆc tr¶ nî

c¸c kh¸ch hµng cã tµi kho¶n ë ng©n hµng.

61

2. ¦u ®iÓm

- Kh«ng cÇn chi tr¶ tiÒn mÆt

- Gän, nhÑ, linh ho¹t vµ an toµn cao.

- ThÎ kh«ng bÞ dïng trém hoÆc rót tiÒn

trém.

- Dïng ®Ó rót tiÒn mÆt bÊt cø lóc nµo mµ

kh«ng ph¶i tr¶ phÝ.

62

3. C¸c bªn tham gia vµo ph¬ng thøc thanh tãan

b»ng thÎ tÝn dông

3.1. Ng©n hµng: Lµ ngêi ph¸t hµnh thÎ

- Tr¸ch nhiÖm:

Thanh to¸n tiÒn cho ngêi ®· cung cÊp hµng hãa vµ

dÞch vô.

ViÖc Thanh to¸n th«ng qua hÖ thèng tµi kho¶n cña

ngêi hëng lîi vµ cña c¸c héi viªn më t¹i NH.

- Lîi nhuËn cña ng©n hµng: Kho¶n lÖ phÝ sö dông

tÝnh theo n¨m haylµ tiÒn l·i ng©n hµng

63

3.2. Ngêi sö dông thÎ: Héi viªn, lµ ngêi cã tªn

trªn thÎ, lµ ngêi sö dïng thÎ ®Ó chi tr¶ tiÒn hµng

vµ dÞch vô ®· mua. Cã 2 lo¹i:

- Héi viªn chÝnh: Lµ ngêi cã tªn trªn thÎ, lµ ng-

êi chÞu tr¸ch nhiÖm tríc nhÊt vÒ c¸c kho¶n nî

vµ chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh sö dông thÎ.

- Héi viªn gia ®×nh: lµ mét thµnh viªn cña gia

®×nh héi viªn chÝnh, chÞu tr¸ch nhiÖm thanh

to¸n cuèi cuµng.

64

3.3. C«ng ty dÞch vô thÎ: Lµ c«ng ty thuéc

ng©n hµng, gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò liªn quan tíi

viÖc sö dông thÎ

3.4. Ng©n hµng ®¹i lý: cã tr¸ch nhiÖm thanh

to¸n c¸c hãa ®¬n do ngêi b¸n hµng hãa vµ dÞch

vô cho héi viªn.

3.5. C¬ së chÊp nhËn thanh tãan b»ng thÎ tÝn

dông:

65

1. Ph¸t hµnh thÎ.

2a. NhËn hµng hãa vµ dÞch vô vµ

xuÊt tr×nh thÎ ®Ó thanh to¸n

2b. Ngêi b¸n nhËn thÎ, dïng

nghiÖp vô lËp phiÕu.

3. Ngêi b¸n göi biªn lai ®Õn ng©n

hµng ®¹i lý ®Ó thanh to¸n.

4. NH ®¹i lý kiÓm tra vµ b¸o cã

vµo TK ngêi b¸n t¹i NH ®¹i lý

Ngân hàng

phát hành

Ngân hàng

đại lý

Chñ së

h÷u thÎ Người bán

1 3 4 8 7

6

5

2a

2b

5. NH ®¹i lý th«ng b¸o nî vµ ghi vµo TK NH ph¸t hµnh t¹i NH ®¹i lý.

6. NH ph¸t hµnh ghi cã vµo TK cña NH ®¹i lý vµ göi b¸o cã cho NH ®¹i

lý.

7. NH ph¸t hµnh göi b¸o c¸o quyÕt to¸n th¸ng cho chñ sö dông thÎ.

8. Chñ sö dông thÎ thanh tãan cho NH ph¸t hµnh.