Besmele

Z A H A T Tefsiri

Surelerin ba ndaki besmelenin ayet oldu unda ittifak (gr birli i) vard r. Ancak ba nda bulundu u surelerden, bir ayet olup olmad hususunda ihtilaf (gr ayr l ) vard r, yle ki; Haneflere gre Besmele mstakil (ba l ba na) bir ayet olup surelerin aras n ay rmak iin bir kere indirilmi ve her surenin ba nda tekrarlanm t r. O surelerden bir ayet de ildir, afilere gre ise, her surenin ba ndaki Besmele o surenin ayetidir ve 114 sureyle beraber 114 kere inmi tir. Nitekim Nesef tefsirinde zikredildi ine gre, Medine, Basra ve am, kurras (K raat alimleri) ve fukahas , (f k h alimleri) Besmelenin ne Fatihadan, ne de di er surelerden ayet olmad na ittifak etmi ler (birle mi ler) dir. Neml suresinin otuzuncu ayet-i kerimesindeki Besmele mstesna, zira oradaki besmele o sureden bir ayettir. Ancak surelerin ba lar ndaki Besmele-i erifeler, sureleri birbirinden ay rs n ve kendileriyle ba lanarak teberrk edilsin (bereketlenilsin) diye yaz lm t r. mam- Azam efendimiz ve ona uyanlar n mezhebi budur. (Rahimehumullah) bundan dolay d r ki, onlara gre namazda. Besmele cehr (sesle) okunmaz. Mekke ve Kfe kurras ise, Besmelenin Fatihadan ve her sureden ayet oldu u gr zeredirler, mam- afi ve ashab da(Rahimehumullah) bu gr zeredirler, bunun iindir ki, onlar namazda Besmeleyi cehr (sesli) okurlar. Onlar bu hususta yle delil getirmi lerdir. Kuran - Azim' - an' n kendisinden olmayan eylerden tecrit edilmesi (soyulmas ) emir olundu u halde, Selef -i Salibin (gemi bykler) Mushaf ta Besmeleyi sabit k ld lar (yazd lar). Bylece Besmelenin Kurandan oldu u anla lm t r. bn-i Abbas (Radiyallah anh ) n da: "Besmeleyi terk eden Allah-u Teala n n kitab ndan 114 ayeti terk etmi olur." buyurdu u rivayet edilmi tir. Biz Hanefler iinse, Ebu Hureyre ( Radiyallah anh ) den rivayet edilen u hadis-i erif delil olmaktad r. Ebu Hureyre ( Radiyallah anh ) nin "ben Peygamber Efendimiz ( Sallallhu Aleyhi ve sellem) in yle buyurdu unu i ittim." dedi i riva yet edilmi tir: "Allah-u Teala Hazretleri buyurdu ki, ben namaz (Fatihay ) kendimle, kulum aras nda ikiye bldm,kulum iin istedi i vard r. Kul: elhamdlillhi rabbillemn dedi i zaman, Allah -u Teala, kulum bana hamdetti (beni medhetti) buyurur. Kul: errahmnirrahm dedi i zaman, (Allah-u Teala) kulum bana sena etti (beni vd) buyurur. Kul: mlikiyevmiddn dedi i zaman, (Allah -u Teala) kulum bana tazim etti (beni byk tuttu) di er bir kere de: Kulum i ini bana havale etti buyurur. Kul: iyyke ne bd ve iyyke nesten dedi inde, (Allah -u Teala) bu, benimle kulum aras ndad r, kulum iin istedi i vard r, buyurur. Kul: ihdines s rdal mstegme s rdallezne enamte aleyhim ayril me dbi aleyhim veleddlln dedi inde, (Allah -u Teala Hazretleri), bu kulum iindir ve kulum iin istedi i vard r." buyurur. (mslim, salt:38,40 Ebu Davud, Salat:132, Nesef, iftitah:23. bn-i Mace. dab:52) Bu hadis-i erifte, Efendimiz (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) in Fatiha-i erife ye elhamd ile ba lamas , Besmele'nin Fatiha'dan bir ayet olmad na delildir. Fatihadan olmay nca icmaen (uleman n sz birli iyle) di er surelerden de olmaz. afiilerin zikretti i deliller ise, bize zarar vermez zira bize gre Besmele-i erife, surelerin

aras n ay rmak iin indirilen mstakil (ba l ba na) bir ayettir. Fahru'l-slam Mebsut'ta byle zikretmi tir. (Tafsilat iin bak. Tefsir-i Nesefi, 1/3, ayr ca Tefsir-i Kurtub:1192-95) "Allah" ismi erifi: Cenab- Hakk n Zat n , s fatlar n , fiillerini cami olan (iine alan, hepsini birden ifade eden) "Lafza-i Celal" dir. Btn kemal (yksek) s fatlar ondad r. Hak ve bat l mabut (tap n lan ey) lere itlak edilen (kullan lan) ve cemilenen Tanr " kelimesi "Allah" lafz n n yerini tutamaz. nk Allah lafz cemilenmez (o alt lmaz), zira "Allah'a mahsus bir isimdir." (Celle Celluhu) birdir, tesniyesi, cemisi (hi bir trl o ulu) yoktur. Burada yeri gelmi ken, Besmele-i erife hakk nda geen baz hadis-i erifleri ve byklerin szlerini beyana al al m : bn-i mer (Radiyallah anh ) den rivayet edilmi tir ki, Efendimiz (Sallallhu Aleyhi ve Sellem) yle buyurdu: "Cibril-i Emin bana vahiy getirdi i zaman ilk Olarak Bismillhirrahmnirrahm derdi." (Darekudn:11305 No:13) bn-i Abbas' n ( Radiyallah anh ) yle dedi i rivayet edilmi tir : "Mslmanlar (asr- saadette bulunan sahabe-i kiram) Besmele inmeden bir surenin bitti ini bilmezlerdi Besmele-i erife indi i zaman (surelerin aras n ay rd iin bir surenin bitti ini ve di er surenin ba lad n ) anlard lar." (Hakim, el -Mustedrek1/232) bn-i Abbas (Radiyallah anh ) dan rivayet edilmi tir ki, Hazreti Osman ( Radiyallah anh ), Efendimize (Sallallh Aleyhi ve Sellem) Besmele den sordu. Reslullah (Sallallh Aleyhi ve Sellem) de yle buyurdular : "O (Besmele) Allah (-u Teala'n) n isimlerinden bir isimdir. Onunla Allah' n en byk ismi (ism-i A'zam) aras nda ancak, gzn siyah ile beyaz aras ndaki kadar yak nl k vard r." Yani o kadar yak nd rlar." (Hakim, el-Mustedrek:1/552) bn-i Abbas (Radiyallah anh ) n yle buyurdu u rivayet edilmi tir: "Allah' n en byk ismi "ALLAH" ismi erifidir." (Suyut, D. Mensur:1/23) Cabir ibn-i Abdullah'tan ( Radiyallah anh ) rivayet edildi ki: "Besmele-i erife inince bulut arka (do uya) kat , rzgar sakin oldu (dindi), deniz dalgaland , btn hayvanlar kulak verdiler. eytanlara da semadan ta lar ya d . Ve Allah ( -u Teala) Besmele-i erife hangi ey zerine okunursa muhakkak o eyde bereket yarataca na dair zzet ve Celal'ine (ululu una ve bykl ne) yemin etti." (Suyut, DMensur: 1 /26) bn-i Mesut (Radiyallah anh ) un yle buyurdu u rivayet edildi: "Her kim, Allah-u Teala'n n on dokuz zebaniden kendisini kurtarmas n istiyorsa. Besmele okusun ki, Allah-u Teala onun iin Besmelenin her bir harfinden on dokuz mele in her birine kar bir kalkan yaps n." (Suyut, DMensur: 1/26) bn-i Abbas (Radiyallah anh ) n merfu'an Efendimiz ( Sallallhu Aleyhi ve Selleme isnat ederek) yle dedi i rivayet edilmi tir : " phesiz bir muallim (hoca) bir sabiye (kk ocu a): "Besmele oku." dedi i zaman, o hocaya da, ocu a da, onun anne ve babas na da, cehennemden beraat (kurtulu ) yaz l r." (Suyut, DMensur: 1/26)

Hazreti Ali (Radiyallah anh ) den rivayet edilmi tir ki o, Efendimiz (Sallallhu Aleyhi ve Sellem) e isnat ederek yle buyurdu : "Bir tehlikeye d t nde: Bismillhirrahmnirrahm l havle ve l kuvvete ill billhil aliyyil azm de. Zira bunun sebebiyle Allah (-u Teala), diledi i e it-e it belalar geri evirir." (Suyuti, DMensur: 1/26) Safvan ibn-i Selim'in yle buyurdu u rivayet edilmi tir : "Cinler insanlar n e ya ve elbisesini kullan rlar. Sizden hanginiz bir elbise al r veya koyarsa Besmele eksin zira Allah' n ismi mhrdr. " (Suyuti, DMensur: 1/26) Hazreti Ai e (Radiyallah anh ) nin yle buyurdu u rivayet edildi : "Besmele-i erif e inince da lar inim-inim inledi. O kadar ki, Mekke ehli da lar n u ultusunu duydular ve: "Muhammet (Sallallhu Aleyhi ve Sellem) da lar da byledi." dediler. Bundan dolay Allah (-u Teala) bir duman gnderdi t ki, Mekke ehlinin ba na kt. Bunun zerine Resulullah (Sallallhu Aleyhi ve Sellem) buyurdu ki: "Her kim yaknen ( phesiz) inanarak Besmele-i erifeyi okursa, da lar onunla beraber tesbih eder. Ancak da lar n bu tesbihi duyulmaz." (Suyut, DMensur. 1/26) bn-i Mesut (Radiyallah anh) dan rivayet edildi ine gre, Efendimiz ( Sallallhu Aleyhi ve Sellem) yle buyurdu: "Her kim Besmele-i erif i okursa, onun iin her harfine kar l k drt bin sevap yaz l r, drt bin gnah silinir, ve kendisi drt bin derece ykseltilir." (S uyut, d. Mensur 1/26) mer bn-i Abdlaziz'den rivayet edildi ki, Efendimiz ( Sallallhu Aleyhi ve Sellem) yerde duran bir kitaba (ka da) rastlad , yan ndaki delikanl ya "Bu ka tta ne var ?" diye sordu. O da: ALLAH ismi var." dedi. Bunun zerine Efendi miz (Sallallhu Aleyhi ve Sellem): Bunu yapana Allah lanet etsin! Allah' n ismini ancak (yak an) yerine koyun." buyurdu. (Ebu Davud) Hazreti Enes (Radiyallah anh ) den merfuan, (Efendimiz Sallallhu Aleyhi ve Sellem) e isnat edilerek) yle rivayet edilmi tir : "Her kim, kendisinde besmele bulunan bir ka d i nenmesin diye, tazimden (hrmetle) yerden kald r rsa.Allah' n indinde s ddkler (en do ru kullar) dan yaz l r. Ve anne-babas kafir de olsalar azaplar hafifletilir." (Suyuti,D Mensur1/29)