UNIVERZITET U SARAJEVUFAKULTET SPORTA I TJELESNOG ODGOJA

TEMA: Biomehanička optimalizacija zaveslaja u sportsko-takmičarskom raftingu

Master rad

STUDENT: MENTOR:

Šehić Ines, BA prof.dr Siniša Kovač

Broj indexa: 208/6758

Sarajevo, 2013

Historijat

• Najstarije prevozno sredstvo na rijekama je splav.

• Gumeni vojni čamci nakon II svjetskog rata postaju sredstvo za istraživanje rijeka.

• Prvo splavarenje organizuje se na rijeci Colorado.

• Prvo svjetsko prvenstvo u raftingu održano je 1987. godine na rijeci Chuya, Siberija.

Sportsko-takmičarski rafting• Ekstremni sport koji se

odvija na divljim rijekama četvrte i pete klase.

• Pripada Međunarodnoj Rafting Federaciji (IRF).

• Takmičenje se odvija na prirodnoj i vještačkoj stazi.

• Dvije kategorije R4 i R6.• Klasifikacija takmičenja na

A,B,C – Level.

Takmičarske discipline

• Sprint

• Head to Head (H2H)

• Slalom

• Spust

Sprint

• Dužina staze je 300-500m.

• Trajanje sprint vožnje je 1-3min.

• Start: - leteći start - iz startne lože

• Zahtjeva veliki level tehničkog znanja i brzinske izdržljivosti.

Head to Head

• “Knock out” format vožnje.

• Dužina staze 300-500m.

• Sudaranje čamaca, snažno veslanje i taktiziranje.

Slalom

• Dvije vožnje.

• 8-14 kapija,kombinacija crvenih i zelenih kapija.

• Boduje se vrijeme vožnje, savladane kapije i kazneni bodovi.

• Zahtjeva veliko tehničko znanje i timski rad.

Spust

• Dužina staze 6-14km.• Trajanje vožnje 20-60min.• Zahtjeva veliki level tehničkog znanja i fizičke

spremnosti.

Bodovni sistem

• Sprint 100• H2H 200• Slalom 300• Spust 400

Ukupno 1000

Predmet i problem rada

• Predmet rada

Predmet rada je analitički osvrt usmjeren kaoptimalizaciji zaveslaja u sportskom raftingu.

• Problem rada

Problem rada ogleda se u pojašnjenju biomehaničkih i mehaničkih zakonitost priveslanju.

Biomehanička analiza veslanja

• Biomehaniča analiza u veslanju bavi se studijom pokreta i mehanizmima gibanja karakterističnih za veslanje.

• Opisuje, analizira i procjenjuje gibanje veslača odnosno sistema veslač-čamac.

• Saznanja koja proizilaze iz ovih analiza značajna su za utvrđivanje efikasnosti izvođenja veslačke tehnike.

• Biomehanička mjerenja u veslanju dijele se na sljedeče kategorije:

1. Prema području mehanike: - kinematička mjerenja - kinetička mjerenja

2. Prema primjenjenoj metodi mjerenja: - invazivna metoda mjerenja - neinvazivna metoda mjerenja

• Biomehaničkom analizom veslanja uočavamo da su pokreti i kretanja veslača, sistema veslač-čamac izravno ovisni o temeljima zakona fizike.

• Tokom trajanja zaveslaja javlja se pozitivna i negativna sila.

• Jedini način suprostavljanja negativnoj sili je tzv. efikasni zaveslaj.

• Zahvačanje vode je ključni trenutak svakog zaveslaja.

• Čimbenici koji utiču na veslački rezultat su četiri sile:- Sila gravitacije- Sila uzgona- Sila otpora- Sila propulzije

• Energetska potrošnja proporcionalna je brzini čamca na treću potenciju.

• Mehanička efikasnost izražena je kao odnos između utroška energije i brzine čamca, te je ovisna o efikasnosti veslačke tehnike pojedinca i cijele posade.

Tehnika veslanja

• Takmičarski rafting je fizičko-tehnički sport. Tehnika je osnovni preduvjet da bi se mogla iskoristiti fiziča spremnost.

• Tehnika je idealan ciklus pokreta koji daje maksimalnu brzinu čamca.

• Tehnika veslanja u raftingu ogleda se u sihronizaciji pokreta, zajedničkom veslanju i tehničkom djelovanju na riječnoj stazi.

Zaveslaj• Zaveslaj je najvažniji dio tehnike koji se dijeli

na dva segmenta: - prenos sile - faza pripreme za zaveslaj

Zahvat vode

• Tri faze prenosa sile: 1. Zahvat vode ili ulaz 2. Privlačenje 3. Usmjeravanje

Faza pripreme za zaveslaj

• Faze obnavljanja su: 1. Izlaz 2. Opuštanje 3. Učvršćivanje

Vrste tehnika veslanja

• Veslanje dinamički podizanjem i savijanjem tijela

• Veslanje sa rotacijom trupa i manje podizanje tijela

• Tehnika fiksnih kukova

• Tehnika rotacije

Frekvencija zaveslaja

• Frekvencija zaveslaja je broj zaveslaja u minuti.

• Brzina čamca zavisi od frekvencije zaveslaja. Snaga zaveslaja X dužina zaveslaja =brzina čamca• Intenzitet je funkcija frekvencije zaveslaja• Tri vrste frekvencija zaveslaja:1. Maksimalna frekvencija2. Submaksimalna frekvencija 3. Putna frekvencija

Aktivna muskulatura veslača• Zahvat vode:- Zadnji snop deltastog mišića (m.deltoideus)- Spoljašnji i unutrašnji pregibač šake (m. flexor carpi

radialis/ulnaris)- Troglavi mišić nadlaktice (m. triceps brachii)- Spoljašnji kosi trbušni mišić (m.obliguus abdominis externus)- Trapezni mišić (m.trapezius)- Veliki sjedalni mišić (m.gluteaus maximus)- Mišići zadnje lože nadkoljenice (m.biceps femoris, m.

semitendinosus, m.semimembranosus)- Slabinsko bedreni mišići (m.psoas major, m.iliopsoas)- Mišić potkoljenice

• Faza privlačenja:- Klavikularni snop deltastog mišića (m.

deltoideus pars clavicularis)- Veliki grudni mišić (m.pecoralis major)- Pravi trbušni mišić (m. rectus abdominis)- Prednji zupčasti mišić (m. serratus anterior)- Široki leđni mišić (m. latissimus dorsi)- Dvoglavi mišić nadlaktice (m. biceps brachii)- Četveroglavi mišić buta (m.quadriceps femoris)- Dvoglavi mišić lista ( m.gastrocnemius)

Aktivna muskulatura veslača

Kondicijska spremnost veslača,najvažnije motoričke sposobnosti

• Fleksibilnost• Snaga• Brzina• Izdržljivost

Zaključak

• Biomehanička analiza zaveslaja omogučava nam da zakone mehanike primjenjuje u rješavanju bioloških problema. Ona se bavi studijom pokreta i mehanikom gibanja karakterističnih za veslanje.

• Takmičarski rafting je fizičko-tehnički sport, to je glavni preduvjet za efikasno ostvarivanje takmičarskiih rezultata.

• Ovaj master rad dao je veliki doprinos u teorijskom i praktičnom značaju pravilnog izvođenja vrhunskog veslanja.

Hvala na pažnji!!!!!

“S rijekom možete plesati, ali morate znati korake.” Jerome Trutan

ZAHVALNICAMoj život bez porodice i iskrenih prjatelja ne bi bio ovako ispunjen kao što je sad. Najveću

zahvalu dugujem svojim najvećoj potpori u svemu, a to su moji roditelji, mama Ermina i otac Samer. Dva velika iskrena prijatelja uz koje sam ostvarila sva svoja maštanja i prioritete u životu.

Veliku zahvalu dugujem svojoj familiji koji su me podržavali i bodrili na putu ka mom uspjehu, kako školskom tako i sportskom. Veliko hvala dedi Ramizu, nani Samiji, tetkama Fatimi,Sedini i Dikici, tetkovima Hikmetu i Emiru, Džemki i Nihadu,mojim najdrazim Belmi, Samri,Mineli,Melisi,Amaru,Amaru,Nihadu i Muameru.

A šta bi ja bez mojih prijateljica i prijatelja, ovo bi bilo sve nestvrano da nije Zlate,Merime,Irme, Lejle, Jasmine, Zehrudina – Zeke, Arijana, moje veslačke i karate porodice SRK “Bosna” i KK”Champion” te mojih kolega s fakulteta.

Za moje znanje i ostvareni školski cilj veliku zahvalu dugujem svom mentoru prof.dr Siniši Kovaču, profesorima prof.dr Nermin Nurković, prof.dr Muhamed Tabaković.