GIỚI THIỆU LUẬT CẠNH TRANH VIỆT NAM

Trần Anh SơnPhó Cục trưởngCục Quản lý cạnh tranhBỘ THƯƠNG MẠI

Quá trình soạn thảo Luật Cạnh tranh

• Từ năm 2000

• Luật cạnh tranh được thông qua tại kỳ họp thứ 6 Quốc hội khoá 11 từ ngày 03 tháng 12 năm 2004.

• Luật cạnh tranh sẽ chính thức có hiệu lực 1/7/2005.

Ý nghĩa của Luật cạnh tranh

Điều tiết nền kinh tế thị trường.

 Kiểm soát độc quyền.

Tạo lập và duy trì một môi trường kinh doanh bình đẳng

Nội dung của Luật cạnh tranh

Luật cạnh tranh gồm 6 chương 123 điều

Chương 1: Những quy định chung

Chương 2: Kiểm soát hành vi hạn chế cạnh tranh

Chương 3: Hành vi cạnh tranh không lành mạnh

Chương 4: Cơ quan quản lý cạnh tranh, Hội đồng cạnh tranh

Chương 5: Điều tra, xử lý vụ việc cạnh tranh

Chương 6: Điều khoản thi hành

Phạm vi điều chỉnh

Hành vi hạn chế cạnh tranh

Hành vi cạnh tranh không lành mạnh

Trình tự thủ tục giải quyết vụ việc cạnh tranh

Hành vi hạn chế cạnh tranh

Thoả thuận hạn chế cạnh tranh

Lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường, vị trí độc quyền

Tập trung kinh tế

Thoả thuận hạn chế cạnh tranh

1. Ấn định giá hàng hoá, dịch vụ một cách trực tiếp hoặc gián tiếp

2. Phân chia thị trường tiêu thụ, nguồn cung ứng hàng hoá dịch vụ

3. Hạn chế hoặc kiểm soát số lượng, khối lượng sản xuất, mua, bán hàng hoá, dịch vụ

4. Hạn chế phát triển kỹ thuật công nghệ, hạn chế đầu tư

5. Áp đặt điều kiện ký kết hợp đồng hoặc buộc phải chấp nhận các nghĩa vụ không liên quan

Thoả thuận hạn chế cạnh tranh (tiếp)

6. Ngăn cản, kìm hãm, không cho doanh nghiệp khác tham gia thị trường hoặc phát triển kinh doanh

7. Loại bỏ khỏi thị trường doanh nghiệp không phải là các bên của thoả thuận

8. Thông đồng để một hoặc các bên của thoả thuận thắng thầu trong việc cung cấp hàng hoá dịch vụ (Điều 8- Luật cạnh tranh).

Khi nào một thoả thuận hạn chế cạnh tranh bị cấm?

1-5 (thị phần kết hợp trên thị trường liên quan > 30%)

6-8

• Vị trí thống lĩnh thị trường?- Đối với 1 doanh nghiệp (> 30%) hoặc có khả năng

gây hạn chế cạnh tranh một các đáng kể.- Đối với một nhóm doanh nghiệp (50, 65, 75%)

• Vị trí độc quyền?

Lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường và vị trí độc quyền

1. Bán dưới giá thành toàn bộ nhằm loại bỏ đối thủ cạnh tranh

2. Áp đặt giá mua hoặc giá bán bất hợp lý hoặc ấn định giá bán lại tối thiểu gây thiệt hại cho khách hàng.

3. Hạn chế sản xuất hoặc phân phối, giới hạn thị trường, cản trở sự phát triển kỹ thuật công nghệ

4. Áp đặt điều kiện thương mại khác nhau cho giao dịch như nhau tạo bất bình đẳng trong cạnh tranh

5. Áp đặt điều kiện ký kết hoặc buộc doanh nghiệp khác chấp nhận nghĩa vụ không liên quan đến đối tượng của hợp đồng

6. Ngăn cản tham gia thị trường của đối thủ mới

Các hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh bị cấm

Hành vi lạm dụng vị trí độc quyền bị cấm

Các hành vi trên

Áp đặt các điều kiện bất lợi cho khách hàng

Lợi dụng vị trí độc quyền để đơn phương thay đổi hoặc huỷ bỏ hợp đồng đã giao kết mà không có lý do chính đáng

Tập trung kinh tế (>50%)

Sáp nhập doanh nghiệp

Hợp nhất doanh ngiệp

Mua lại doanh nghiệp

Liên doanh giữa các doanh nghiệp (điều 19)

Hành vi cạnh tranh không lành mạnh

Chỉ dẫn gây nhầm lẫn Xâm phạm bí mật kinh doanh Ép buộc trong kinh doanh Gièm pha doanh nghiệp khác Gây rối hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp

khác Quảng cáo nhằm cạnh tranh không lành mạnh Khuyến mại nhằm cạnh tranh không lành mạnh Phân biệt đối xử trong hiệp hội Bán hàng đa cấp bất chính

Quy trình điều tra vụ việc cạnh tranh theo Luật Cạnh tranh

Đơn khiếu nạiĐơn khiếu nại Cơ quan QLCT phát hiện có dấu hiệu vi phạmCơ quan QLCT phát hiện có dấu hiệu vi phạm

Cơ quan QLCTCơ quan QLCT

Điều tra sơ bộĐiều tra sơ bộ

Điều tra chính thứcĐiều tra chính thứcĐình chỉ điều traĐình chỉ điều tra

Phân công điều tra viênPhân công điều tra viên

Báo cáo/khuyến nghị kết thúc điều tra sơ bộBáo cáo/khuyến nghị kết thúc điều tra sơ bộ

Thủ trưởng CQ QLCTThủ trưởng CQ QLCT

Điều tra viên thực hiện điều traĐiều tra viên thực hiện điều tra

Báo cáo điều traBáo cáo điều tra

Thủ trưởng CQ QLCTThủ trưởng CQ QLCT

Nội dung điều tra:•Thị trường liên quan•Thị phần của các bên bị điều tra•Thu thập chứng cứ liên quan đến hành vi vi phạm

Cơ sở tiến hành điều tra vụ việc cạnh tranh

1. Ьn khiÕu n¹i cña tæ chøc, c¸ nh©n cho r»ng quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña hä bÞ x©m h¹i do hµnh vi vi ph¹m LuËt C¹nh tranh

2. C¬ quan quản lý c¹nh tranh ph¸t hiÖn cã dÊu hiÖu vi ph¹m c¸c quy ®Þnh cña LuËt c¹nh tranh.

Căn cứ để Cơ quan QLCT cho rằng có dấu hiệu vi phạm Luật cạnh tranh

1. Sự biến động bất thường về gi¸;2. Sự biến động bất thường về cấu

trúc thị trường;3. Khả năng cạnh tranh bị cản trở, bị

hạn chế bị bóp mÐo4. Vị trí thống lĩnh thị trường bắt đầu

bị lạm dụng;

Điều tra sơ bộ/Báo cáo điều tra sơ bộ

Trong thời hạn 30 ngày, điều tra viên được phân công thụ lý vụ việc phải hoàn thành điều tra sơ bộ và kiến nghị Thủ trưởng cơ quan QLCT ra một trong các quyết định sau: Đình chỉ cuộc điều tra Mở cuộc điều tra chính thức

Điều tra chính thức

Nội dung điều tra chính thức:

Đối với hành vi hạn chế cạnh tranh, nội dung điều tra bao gồm:

a. Xác định thị trường liên quan;b. Xác định thị phần trong thị trường liên quan của bên bị

điều tra;c. Thu thập và phaâ tích chứng cứ về hành vi vi phạm.

Đối với các hành vi cạnh tranh không lành mạnh, điều tra viên phải xác định căn cứ cho rằng bên bị điều tra đã hoặc đang thực hiện hành vi vi phạm.

Xác định thị trường liên quan

ThÞ tr êng liªn quan bao gåm thÞ tr êng sản phÈm liªn quan vµ thÞ tr êng ®Þa lý liªn quan.

Xác định thị trường liên quan

Thị trường liên quan: mạng điện thoại di dộng của Việt Nam- Thị trường sản phẩm: thuê bao di dộng- Thị trường địa lý: toàn quốc

Thị phần mạng điện thoại di động của Việt Nam

Viettel9%

S-Fone5%

MobiFone41%

Vinaphone

45%

STT Công ty Số lượng Thị phần

1 Vinaphone 3.000.000 45,1 2 Viettel 600.000 9,0 3 MobiFone 2.700.000 40,6 4 S-Fone 350.000 5,3

6.650.000 100,0 Tổng

Quyền của Bên bị điều tra

Đưa ra tài liệu, đồ vật; được biết về tài liệu, đồ vật mà bên khiếu nại hoặc cơ quan quản lý cạnh tranh đưa ra;

Tham gia phiên điều trần; Yêu cầu thay đổi điều tra viên, thành viên Hội đồng xử lý

vụ việc cạnh tranh; Uỷ quyền cho luật sư tham gia tố tụng cạnh tranh; Yêu cầu mời người làm chứng; Đề nghị cơ quan quản lý cạnh tranh trưng cầu giám định. Kiến nghị thay đổi người tiến hành tố tụng cạnh tranh,

người tham gia tố tụng cạnh tranh

Quyền của Bên khiếu nại

Các quyền giống như Bên bị điều tra;

Kiến nghị Thủ trưởng cơ quan quản lý cạnh tranh, Chủ tịch Hội đồng cạnh tranh áp dụng biện pháp ngăn chặn hành chính liên quan đến vụ việc cạnh tranh.

Cung cấp đầy đủ, trung thực, chính xác, kịp thời những chứng cứ cần thiết;

Có mặt theo giấy triệu tập của cơ quan quản lý cạnh tranh, Hội đồng xử lý vụ việc cạnh tranh;

Thi hành quyết định của cơ quan quản lý cạnh tranh, Hội đồng xử lý vụ việc cạnh tranh.

Nghĩa vụ của Bên bị điều tra, Bên khiếu nại

Các công tác chuẩn bị thực thi Luật Cạnh tranh

Xây dựng các văn bản hướng dẫn.

Tuyên truyền, nâng cao nhận thức về các quy định của pháp luật cạnh tranh của cộng đồng doanh nghiệp, Hiệp hội ngành hàng và người tiêu dùng.

Tổ chức nghiên cứu, khảo sát thị trường trong một số ngành như: viễn thông, tài chính, ngân hàng, điện…

Xây dựng lực lượng.

Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Cạnh tranh.

Nghị định quy định về quản lý hoạt động bán hàng đa cấp.

Nghị định quy định về xử lý vi phạm pháp luật cạnh tranh.

Nghị định về việc thành lập và quy định tổ chức, nhiệm vụ và quyền hạn của cơ quan quản lý cạnh tranh, Hội đồng cạnh tranh, Hội đồng xử lý vụ việc chống bán phá giá, chống trợ cấp và tự vệ.

Xây dựng các văn bản hướng dẫn Luật Cạnh tranh

Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Cạnh tranh

Nội dung cơ bản:

- Xác định thị trường liên quan- Xác định doanh thu, doanh số, thị phần của doanh nghiệp- Cụ thể hoá các biểu hiện của từng hành vi: thoả thuận hạn

chế cạnh tranh, lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường, lạm dụng vị trí độc quyền và tập trung kinh tế.

- Tố tụng cạnh tranh

Nghị định quy định về quản lý hoạt động bán hàng đa cấp.

Nội dung cơ bản:

- Trách nhiệm của doanh nghiệp bán hàng đa cấp.- Điều kiện cấp giấy đăng ký tổ chức bán hàng đa cấp.- Các hành vi bán hàng đa cấp bị cấm.- Cơ quản lý nhà nước về hoạt động bán hàng đa cấp.

Điều kiện cấp Giấy đăng ký tổ chức bán hàng đa cấp

Ký quỹ 5% vốn điều lệ nhưng không thấp hơn 1 tỷ Kinh doanh hàng hóa phù hợp với ngành nghề ghi trong Giấy

chứng nhận đăng ký kinh doanh của doanh nghiệp. Có đủ điều kiện kinh doanh hoặc được cấp Giấy chứng nhận

đủ điều kiện kinh doanh theo quy định của pháp luật trong trường hợp kinh doanh hàng hóa thuộc Danh mục hàng hóa kinh doanh có điều kiện

Chương trình bán hàng minh bạch và không trái pháp luật. Chương trình đào tạo người tham gia rõ ràng.

Nghị định quy định về xử lý vi phạm pháp luật về cạnh tranh

Nội dung cơ bản:

Quy định các hành vi vi phạm pháp luật về cạnh tranh

Quy định về hình thức và mức độ xử lý

Thẩm quyền, thủ tục xử lý vi phạm pháp luật về cạnh tranh

Hành vi vi phạm pháp luật về cạnh tranh

Nhóm 1: Các hành vi vi phạm các quy định về thoả thuận hạn chế cạnh tranh

Nhóm 2: Các hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường và lạm dụng vị trí độc quyền

Nhóm 3: Các hành vi vi phạm các quy định về tập trung kinh tế

Nhóm 4: Các hành vi cạnh tranh không lành mạnh

Nhóm 5: Các hành vi vi phạm pháp luật cạnh tranh khác

Hành vi hạn chế cạnh tranh (nhóm 1, 2 và 3)

Khung phạt

- Đến 5% tổng doanh thu trong năm tài chính trước năm thực hiện hành vi vi phạm

- 5%-10% trong các trường hợp sau:

Hàng hoá, dịch vụ liên quan là các mặt hàng lương thực, thực phẩm, trang thiết bị y tế, thuốc phòng và chữa bệnh cho người, thuốc thú y, phân bón, thức ăn chăn nuôi, thuốc bảo vệ thực vật, giống cây trồng, vật nuôi và các dịch vụ y tế, chăm sóc sức khoẻ;

Doanh nghiệp vi phạm giữ vai trò tổ chức, lôi kéo các đối tượng khác tham gia hoặc có thị phầnlớn trên thị trường liên quan.

Hình thức xử phạt bổ sung và biện pháp khắc phục hậu quả:

- Tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm bao gồm cả tịch thu toàn bộ khoản lợi nhuận thu được từ việc thực hiện hành vi vi phạm;

- Buộc cơ cấu lại doanh nghiệp có vị trí thống lĩnh thị trường;

- Buộc loại bỏ những điều khoản vi phạm pháp luật ra khỏi hợp đồng hoặc giao dịch kinh doanh liên quan;

- Buộc tách các doanh nghiệp đã tham gia hợp nhất, sáp nhập;

- Buộc bán lại phần tài sản đã mua

Hành vi hạn chế cạnh tranh (nhóm 1, 2 và 3)

Hành vi cạnh tranh không lành mạnh

Khung phạt:

- 5.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với nhóm hành vi chỉ dẫn gây nhầm lẫn, xâm phạm bí mật kinh doanh, ép buộc trong kinh doanh, gièm pha doanh nghiệp khác, gây rối hoạt động kinh doanh.

- 15.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với nhóm hành vi quảng cáo, khuyến mại nhằm cạnh tranh không lành mạnh, phân biệt đối xử của hiệp hội.

- 50.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng đối với các hành vi bán hàng đa cấp bất chính

Hành vi cạnh tranh không lành mạnh

Hình thức phạt bổ sung và biện pháp khắc phục hậu quả:

- Tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm bao gồm cả tịch thu toàn bộ khoản lợi nhuận thu được từ việc thực hiện hành vi vi phạm;

- Buộc cải chính công khai

Website: www.mot.gov.vn

Email: qlct@mot.gov.vn

Xin chân thành cám ơn!